Informacja ze spotkania Zespołu z dnia 28 wrzesnia 2015 r.

Dnia 28 września 2015r. w Ośrodku Profilaktyczno-Leczniczym Chorób Zakaźnych i Terapii
Uzależnień Wrocławskiego Centrum Zdrowia SP ZOZ we Wrocławiu, odbyło się spotkanie
poświęcone omówieniu problematyki związanej z wykrywaniem i leczeniem kiły w Polsce oraz
procedurą raportowania zakażeń HIV, krętkiem bladym, dwoinką rzeżączki i Chlamydia trachomatis
na potrzeby inspekcji sanitarnej.
W spotkaniu zorganizowanym przez dr n. med. Jacka Gąsiorowskiego - Przewodniczącego Zespołu
ds. realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS
w województwie dolnośląskim udział wzięli:
1. Prof. dr hab. Joanna Maj – Konsultant Krajowy w dziedzinie dermatologii i wenerologii.
2. Prof. dr hab. Krzysztof Simon – Konsultant Wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych dla
województwa dolnośląskiego,
3. Dr n. med. Joanna Jankowska-Konsur – Konsultant Wojewódzki w dziedzinie dermatologii
i wenerologii dla województwa dolnośląskiego,
4. Prof. dr hab. Brygida Knysz – Kierownik Katedry Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby
i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Prezes
Polskiego Towarzystwa Naukowego ds. AIDS,
5. lek. med. Witold Paczosa – Kierownik Działu Epidemiologii w Wojewódzkiej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu,
6. dr n. med. Bartosz Szetela – koordynator w Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym,
7. dr n. farm. Łukasza Łapińskiego – doradca w Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym,
8. dr n. przyr. Małgorzata Zalewska – Kierownik Pracowni Badań Molekularnych Fundacji
Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu,
9. mgr Mariola Krzemień - Oddział Epidemiologii Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej we Wrocławiu,
10. dr n. med. Dariusz Wewerko – Kierownik Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu,
11. Joanna Góral – specjalista w Wydziale Polityki Społecznej Dolnośląskiego Urzędu
Wojewódzkiego we Wrocławiu,
12. Agnieszka Błażejewicz – Kierownik Oddziału Zdrowia Publicznego i statystyki Medycznej
Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.
Dr Jacek Gąsiorowski powitał uczestników i zarysował problemy, którym poświęcone jest
spotkanie. Minister Zdrowia powierzył Krajowemu Centrum ds. AIDS koordynację problematyki
diagnostyki i leczenia chorób przenoszonych drogą płciową Polsce. Stąd też Zespół ds. realizacji
Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS powinien włączyć się w tę
tematykę, zwłaszcza że na terenie województwa dolnośląskiego wskaźniki epidemiologiczne, jak
również problemy z diagnostyką i leczeniem kiły i innych zakażeń przenoszonych drogą płciową są
bardzo poważne.
Prof. dr hab. J. Maj przedstawiła stan epidemiologiczny związany z zapadalnością na kiłę (Polska
i województwo dolnośląskie). Przypomniała, że w związku ze zlikwidowaniem poradni
wenerologicznych w Polsce problem wciąż narasta i nie został dotychczas w sposób właściwy
rozwiązany. Wg dostępnych danych statystycznych w Polsce w 2014 roku zanotowano ok. 700
zachorowań na kiłę, jednak analizując dokumentacje rozliczeniową z płatnikiem świadczeń liczba ta
kształtuje się na poziomie ok. 8 tys. zachorowań.
Taki stan jest niepokojący i świadczy o niewłaściwie rozwiniętej sieci podmiotów świadczących
usługi diagnostyczne i lecznicze, utrudnionym dostępie i niskiej jakości usług w tym zakresie.
Zwróciła uwagę na obserwowaną u lekarzy niechęć do leczenia penicyliną, na braki w dostępności do
debecyliny – ten ostatni rozwiązany dzięki działaniom Konsultanta Krajowego. Wyraziła
jednoznaczny pogląd, że wskazana jest jak najszybsza zmiana sposobu finansowania procedur
medycznych, przywrócenie funkcjonowania do stanu sprzed lat - poradni wenerologicznych.
Za wskazane uważa by dokonać rozdzielenia poradni dermatologicznych i wenerologicznych.
Z uwagi na fakt, że obecny stan epidemiologiczny związany z zachorowalnością na kiłę jest poważnie
niepokojący,
zobowiązała
się
do
poddania
pod
dyskusję
tych
zagadnień
z Dyrektorem Krajowego Centrum ds. AIDS oraz w Narodowym Funduszu Zdrowia i Ministerstwie
Zdrowia.
Uczestniczący w spotkaniu specjaliści chorób zakaźnych (dr Jacek Gąsiorowski i dr Bartosz
Szetela oraz prof. Krzysztof Simon i prof. Brygida Knysz) podkreślili, że lekarze tej specjalności,
a zwłaszcza specjaliści zajmujący się diagnostyką i leczeniem zakażeń HIV od lat z powodzeniem
zajmują się również diagnostyką i leczeniem kiły oraz innych chorób przenoszonych drogą połciową.
Wynika to zarówno z logiki i optymalizacji działań – zakażenia te przenoszone są tą samą drogą
i często występują wspólnie. Niestety, Narodowy Fundusz Zdrowia nie kontraktuje procedur
związanych z diagnostyką i leczeniem chorób przenoszonych drogą płciową w ramach poradni
profilaktyczno-leczniczych (1342) ani poradni chorób zakaźnych (1340), a jedynie w ramach poradni
i oddziałów dermatologicznych.
Dla przykładu, Stowarzysznie „Podwale Siedem” będące współgospodarzem spotkania, od kilku lat
finansuje badania w kierunku kiły u pacjentów Punktu Konsultacyjno-Diagnostycznego i Poradni
Profilaktyczno-Leczniczej, przeznaczając na to znaczne środki finansowe pochodzące ze swej
działalności statutowej, wyręczając w ten sposób publiczną służbę zdrowia. Diagnostykę i leczenie
u tych pacjentów prowadzą zaś specjaliści chorób zakaźnych w ramach wizyty w poradni
profilaktyczno-leczniczej. Za usługę płaci nie NFZ, ale organizacja pozarządowa. Wielokrotnie jest
to jednak jedyne rozwiązanie, aby pacjent został szybko zdiagnozowany i nak najwcześniej podjął
leczenie kiły. Droga formalna – poprzez system służby zdrowia – trwa bowiem zwykle kilka miesięcy.
Podkreślono potrzebę zmiany tej sytuacji i poproszono o pomoc w tym zakresie Konsultanta
Krajowego w dziedzinie dermatologii i wenerologii. Prof. J. Maj podkreśliła, że jej zdaniem
rozszerzenie zakresu procedur finansowanych przez NFZ w ramach poradni chorób zakaźnych
i poradni profilaktyczno-leczniczych o diagnostykę i leczenie kiły oraz innych zakażeń przenoszonych
drogą płciową jest dobrym rozwiązaniem i obiecała działania w tym zakresie.
Kolejnym problemem zasygnalizowanym przez uczestników spotkania była kwestia związana
z obawami pacjentów poddających się badaniom w kierunku kiły, rzeżączki i chlamydiozy,
a wynikających w głównej mierze z konieczności obowiązkowego podawania danych personalnych
w razie wykrycia lub podejrzenia zachorowania na kiłę (dotyczy również rzeżączki i chlamydiozy).
Z doświadczeń wynika, że zdecydowana większość pacjentów i lekarzy wolałaby, aby dane na temat
zakażenia przekazywane były inspekcji sanitarnej w formie zgłoszenia anonimowego. Poważne obawy
wśród pacjentów, skutkujące często rezygnacją z wykonania badania, budzi konieczność ujawnienia
pełnych danych osobowych poddającego się badaniu. Możliwość anonimowego zgłaszania zakażeń
obowiązuje od lat w przypadku HIV i system ten działa zdecydowanie lepiej niż zgłaszanie chorób
wenerycznych (szacuje się, że wszystkie zakażenia HIV zgłaszane są służbom sanitarnym, podczas
gdy prawie w ogóle nie są zgłaszane zachorowania na inne choroby przenoszone drogą płciową).
Przedstawiciele inspekcji sanitarnej podkreślili, że intencją gromadzenia tych danych powinny być
wyłącznie przesłanki statystyczne (jak w przypadku HIV), skoro obowiązek leczenia i tak nie jest
możliwy do realizacji. Działania te powinny mieć na celu ustalenie, ile mamy przypadków
zachorowań na kiłę, nie zaś ustalenie, kto personalnie jest chory. Taka praktyka stosowana jest m.in.
we Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie dane na temat chorób przenoszonych drogą płciową gromadzone
są anonimowo.
W odniesieniu do zgłaszania zakażeń HIV, dr Dariusz Wewerko i mgr Mariola Krzemień
podkreślili w dalszym ciągu wysoką liczbę zgłoszeń niekompletnych, przede wszystkim bez
informacji o prawdopodobnej drodze nabycia zakażenia. W skali kraju zgłoszenia takie stanowią
ponad połowę wszystkich zarejestrowanych zakażeń HIV. Jest to od lat główny problem polskiej
epidemiologii w zakresie HIV, bowiem bez informacji tych nie wiadomo, jak zaplanować skuteczne
działania profilaktyczne. Przedstawiciele Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej potwierdzili,
że większość takich niepełnych zgłoszeń pochodzi z badań zlecanych indywidualnie przez pacjentów
w laboratoriach, które nie oferują poradnictwa przed wykonaniem testu i po jego realizacji,
a w efekcie nie gromadzą niezbędnych informacji. Zarówno dr Małgorzata Zalewska, dr Witold
Paczosa jak i Dariusz Wewerko potwierdzili, że potrzebne są gruntowne zmiany legislacyjne
na poziomie Ministerstwa Zdrowia, aby system pozyskiwania danych dotyczących zakażeń HIV oraz
chorób przenoszonych drogą płciową działał optymalnie. Dr Witold Paczosa zobowiązał się do
podjęcia próby zainteresowania tą problematyką stosownych urzędów.
Uczestnicy spotkania zgodzili się ze zgłoszonymi uwagami. Konsultant Krajowy zaproponowała,
że poruszy te kwestie na najbliższym posiedzeniu Komisji Zdrowia w Sejmie RP. Pan dr Witold
Paczosa obiecał, że poruszy tę tematykę na spotkaniu z wojewódzkimi inspektorami sanitarnymi.