„Opracowanie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku

Transkrypt

„Opracowanie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku
Narodowego i planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000
PLH 120018 Ostoja Gorczańska”
OPERAT UDOSTĘPNIANIA PARKU
PORĘBA WIELKA 2013
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu
Infrastruktura i Środowisko
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10 „Sporządzenie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku Narodowego”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko
Zespół autorski:
Koordynator
dr Dariusz Dyląg
Udostępnianie Parku dla celów naukowych
dr Anna Klasa
Udostępnianie Parku dla celów edukacyjnych
mgr Marta Wantuch
Udostępnianie Parku dla celów kulturowych
dr Dariusz Dyląg
Udostępnianie Parku dla celów turystycznych i rekreacyjnych
dr Dariusz Dyląg
Udostępnianie Parku dla celów gospodarczych
mgr inż. Marek Ruciński
Inwentaryzacja/GIS
mgr Dariusz Krawczyk
mgr inż. Michał Olszar
mgr Jaromir Borzuchowski
Strona 2 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
„Sporządzenie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku Narodowego”
Spis treści
Wstęp ....................................................................................................................................7
1. Udostępnianie Parku dla celów naukowych ..................................................................10
1.1. Charakterystyka udostępniania Gorczańskiego Parku Narodowego dla celów
naukowych .......................................................................................................................... 11
1.1.1. Najważniejsze walory GPN dla prowadzenia badań naukowych.............................. 11
1.1.2. Regulacje prawne dotyczące udostępniania parków narodowych dla celów
naukowych ........................................................................................................................ 13
1.1.3. Udostępnianie GPN do badań w latach 1981-2013 ................................................. 14
1.1.4. Zasady udostępniania GPN w latach 2003-2013 ..................................................... 18
1.2. Analiza wykorzystania wyników badań w działalności ochronnej GPN ................... 19
1.2.1. Badania naukowe zrealizowane przez Pracownię Naukowo-Edukacyjną GPN i ich
wykorzystanie w działalności ochronnej Parku ................................................................. 19
1.2.2. Badania naukowe zrealizowane przez jednostki obce i ich wykorzystanie w
działalności ochronnej GPN ............................................................................................. 23
1.3. Określenie zasad udostępniania GPN dla celów naukowych na lata 2014-2034 ....... 27
1.3.1. Postanowienia ogólne ............................................................................................. 28
1.3.2. Zasady udostępniania obszaru GPN do badań naukowych i monitoringu
przyrodniczego Służbom Parku na lata 2013-2034............................................................ 28
przyrodniczego obcym podmiotom badawczym na lata 2013-2034 .................................... 29
1.3.4. Zasady udostępniania obszaru GPN do prowadzenia ćwiczeń terenowych oraz
obozów naukowych na lata 2013-2034.............................................................................. 31
1.4. Wskazanie obszarów, miejsc i sposobów udostępniania GPN dla celów naukowych
............................................................................................................................................. 32
1.5. Określenie potrzeb i priorytetów w zakresie działalności naukowej na terenie
GPN .....................................................................................................................................33
1.5.1. Miejsce nauki w działalności GPN .......................................................................... 33
1.5.2. Priorytety działalności Pracowni Naukowo-Edukacyjnej GPN ................................ 35
1.5.3. Propozycje tematów badawczych dla osób i jednostek obcych podejmujących
badania na terenie GPN ...................................................................................................37
Strona 3 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
2. Udostępnianie Parku dla celów edukacyjnych .............................................................. 38
2.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla edukacji..................... 39
2.1.1. Regulacje prawne dotyczące udostępniania parku narodowego dla celów
edukacyjnych .................................................................................................................... 39
2.1.2. Cele działalności edukacyjnej ................................................................................. 39
2.1.3. Zasady udostępniania Parku do działalności edukacyjnej........................................ 41
2.1.4. Adresaci działalności edukacyjnej ........................................................................... 42
2.1.5. Rodzaje działalności edukacyjnej, dydaktycznej i informacyjnej .............................. 44
2.2. Charakterystyka i ocena infrastruktury dla celów edukacji...................................... 55
2.3. Koncepcja udostępniania Parku dla celów edukacyjnych ......................................... 71
2. 3.1. Zasady udostępniania Parku do działalności edukacyjnej....................................... 71
2.3.2. Wskazanie obszarów, miejsc i sposobów udostępniania Gorczańskiego Parku
Narodowego dla celów edukacyjnych ............................................................................... 72
2.3.3. Rozwój działalności edukacyjnej, dydaktycznej i informacyjnej ............................... 72
2.3.4. Rozwój bazy dla edukacji ........................................................................................ 83
2.4. Określenie kosztów wynikających z realizacji zadań związanych z udostępnieniem
Parku dla edukacji. ............................................................................................................ 88
3. Udostępnianie Parku dla celów kulturowych ................................................................ 90
3.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla celów kulturowych.... 91
kulturowych ...................................................................................................................... 91
3.1.2. Dotychczasowe udostępnianie Parku dla celów kulturowych ...................................91
3.2. Określenie zasad udostępniania Parku dla celów kulturowych ................................. 95
3.3. Wskazanie obszarów, miejsc i sposobów udostępniania Parku dla celów
kulturowych ........................................................................................................................ 98
4. Udostępnianie Parku dla celów turystycznych i rekreacyjnych ................................. 108
4.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla turystyki i rekreacji
oraz dla form obsługi ruchu turystycznego ..................................................................... 109
4.1.1. Formy ruchu turystycznego oraz ich obsługa ........................................................ 110
4.1.2. Dotychczasowe zasady udostępniania ................................................................... 113
4.1.3. Charakterystyka oraz główne trendy zmian ruchu turystycznego ........................... 115
Strona 4 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4.2. Charakterystyka i ocena infrastruktury dla turystyki i rekreacji ........................... 122
4.3. Identyfikacja i ocena istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i
zewnętrznych wynikających z turystyki w tym wskazanie obszarów problemowych ... 137
4.4. Analiza skuteczności dotychczasowych sposobów eliminacji lub ograniczania
zagrożeń wynikających z turystyki i rekreacji ................................................................ 141
4.5. Koncepcja udostępniania Parku ............................................................................... 144
4.5.1. Analiza obszarów problemowych i wnioskowane propozycje rozwiązań ................ 146
4.5.2.
Formy
udostępniania
oraz
przestrzenny
i
ilościowo-czasowy
zakres
udostępniania ................................................................................................................. 151
4.5.3. Zasady udostępniania............................................................................................ 155
4.6. Określenie zasad monitoringu ruchu turystycznego ................................................ 158
4.6.1. Monitoring metodą PAPI (ang. Paper and Pencil Interview) ................................. 159
4.6.2. Monitoring automatyczny ...................................................................................... 160
4.7. Określenie kosztów wynikających z realizacji zadań związanych z udostępnianiem
turystycznym Parku ......................................................................................................... 162
5. Udostępnianie Parku dla celów gospodarczych ........................................................... 163
5.1.
Charakterystyka
dotychczasowego
udostępniania
Parku
dla
celów
gospodarczych .................................................................................................................. 163
5.1.1. Gospodarka leśna ................................................................................................. 164
5.1.2. Działalność rolnicza ............................................................................................. 166
5.1.3. Zbiór płodów runa leśnego .................................................................................... 169
5.1.4. Komercyjna działalność turystyczna ...................................................................... 170
5.2. Charakterystyka i ocena infrastruktury dla działalności gospodarczej .................. 171
5.3. Identyfikacja i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych
i zewnętrznych wynikających z działalności gospodarczej w tym wskazanie obszarów
problemowych .................................................................................................................. 176
zagrożeń wynikających z działalności gospodarczej ....................................................... 180
5.5. Koncepcja udostępniania Parku dla celów gospodarczych ...................................... 181
5.6. Inwentaryzacja infrastruktury technicznej Parku ................................................... 184
6. Podsumowanie .............................................................................................................. 185
Strona 5 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Treść załączników do operatu udostępniania Parku....................................................... 190
Wykaz literatury oraz źródeł przydatnych w opracowaniu ........................................... 392
Spis aktów prawnych, załączników, tabel, rycin i map ................................................... 415
Strona 6 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wstęp
Na zawartość operatu udostępniania Parku składa się pięć operatów częściowych
dotyczących udostępniania dla celów naukowych, edukacyjnych, kulturowych, dla turystyki i
rekreacji oraz dla celów gospodarczych. Każdy z operatów częściowych charakteryzuje się
specyfiką właściwą merytorycznie z punktu widzenia tematyki opracowania (choć nie dało się
uniknąć „zachodzenia na siebie” części wspólnych). Znaczna ilość podejmowanych
problematów, związanych z udostępnianiem, stanowiła o trudności i pracochłonności
zestawiania końcowego opracowania. Starano się tak przedstawić analizowaną problematykę,
żeby następnie ułatwić dalsze prace nad operatem generalnym. Stąd duża ilość zestawień
tabelarycznych, załączników, uregulowań wewnętrznych Parku oraz zewnętrznych aktów
prawnych, rzutujących na odbiór całości pracy. Poddane analizie obszary problemowe
wymagały szeregu konsultacji i autorskiego opracowania. Niektóra tematyka (np. kwestia
automatycznego monitoringu procesów przyrodniczych i antropogenicznych, zachodzących
na terenie Parku) jest po raz pierwszy opracowywana w realiach Gorczańskiego Parku
Narodowego. Inne tematy bazowały zaś na długoletnich badaniach pracowników Parku z
wielu różnych dziedzin (tak naukowych, jak i edukacyjnych, gospodarczych czy
turystycznych).
Metodyka pracy
W celu sporządzenia operatu udostępniania Gorczańskiego Parku Narodowego
powołano zespół autorski w składzie: dr Anna Klasa, mgr Marta Wantuch, dr Dariusz Dyląg i
mgr inż. Marek Ruciński. Dokonano podziału pracy, rozdzielono tematykę, a koordynator z
ramienia MGGP SA, mgr Agata Jirak, opracowała szablony tabel i załączników w programie
MS Excel. Po rezygnacji A. Jirak, obowiązki koordynatora przejął D. Dyląg. Od tej pory do
koordynacji prac i kontaktów zaczęto używać serwera FTP MGGP SA, na który przesyłano
fragmenty opracowań poszczególnych części operatu oraz materiały źródłowe przekazywane
sukcesywnie przez pracowników Parku. Zorganizowano również spotkanie robocze w
siedzibie Parku, 18 lipca 2013 r., na którym przedstawiono postępy prac oraz prezentację
elektroniczną obszarów problemowych; uzgodniono także części wspólne dla poszczególnych
operatów. Do identyfikacji ww. obszarów wykorzystano również anonimową ankietę
internetową. Jednocześnie prowadzone były prace terenowe, polegające na inwentaryzacji w
Strona 7 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
terenie obiektów infrastruktury Parku (służących udostępnianiu GPN w każdym z
opracowywanych
zakresów),
dokonaniu
pomiarów
GPS,
jak
również
wykonaniu
dokumentacji fotograficznej. Prace analityczne prowadzono we współpracy z odnośnymi
Zespołami pracowników Parku, wykorzystując materiały zgromadzone m.in. w bibliotece
GPN, na stronach internetowych Parku, publikowane w periodyku naukowym Parku pt.
„Ochrona Beskidów Zachodnich” czy popularnej „Salamandrze”, jak również w
ogólnodostępnych
materiałach
naukowych
wielu
różnych
ośrodków
badawczych.
Prowadzone były również konsultacje dotyczące geotermii w Porębie Wielkiej oraz wizje
lokalne na oddawanych sukcesywnie obiektach modernizowanej infrastruktury turystycznej
Parku, jak również w ośrodku narciarskim „Ostoja Górska” w Koninkach. Konsultowano się
także z Leśniczymi w poszczególnych Obwodach Ochronnych. Po zgromadzeniu materiałów
przystąpiono do sporządzania własnych części operatu udostępniania.
Specyfika przedmiotowa podejmowanych badań – w zakresie udostępniania Parku –
wymagała od badacza prowadzenia wielodyscyplinarnych zabiegów poznawczych. Są to
przede wszystkim źródłowe (faktograficzne) studia dostępnych materiałów badawczych oraz
praca terenowa. Wyróżnić tu można trzy zasadnicze etapy pracy zespołu autorskiego: 1)
badania heurystyczne (źródłoznawcze), 2) badania hermeneutyczne (krytyka i interpretacja
źródeł – analiza i wyjaśnianie), 3) opracowanie syntezy naukowej w postaci prawidłowej
diagnozy dotychczasowych działań oraz wyciągnięcie wniosków na przyszłość.
Materiał badawczy poddano analizie i krytyce w celu możliwie wszechstronnego wyjaśnienia
faktów i procesów, które miały istotny wpływ na udostępnianie obszaru GPN dla celów
naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych i gospodarczych. Najciekawszą
metodą zastosowaną w pracy jest bez wątpienia metoda geograficzna, zwana również
przestrzenną. Umożliwiła ona ustalenie współzależności zaistniałych faktów, dotyczących
udostępniania, za pomocą zlokalizowania ich na mapie. Do analizy wykorzystano materiały
zawarte w szczegółowych operatach, w tym inwentaryzację obiektów infrastruktury i
wskazanych obszarów oraz miejsc udostępniania.
Badania terenowe obejmowały pomiar współrzędnych geograficznych miejsca za
pomocą narzędzia GPS, jak również dokumentację fotograficzną poszczególnych obiektów.
Następnie inwentaryzacja została za pomocą narzędzi GIS przeniesiona na warstwy map
właściwych dla poszczególnych części operatu. Powyższe kwestie realizował zespół w
Strona 8 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
składzie: mgr Dariusz Krawczyk, mgr inż. Michał Olszar i mgr Jaromir Borzuchowski.
Dokonywano
również
wizji
lokalnych
poszczególnych
obszarów
problemowych,
zidentyfikowanych m.in. dzięki ankietom internetowym, jak również współpracy z
pracownikami Parku odpowiedzialnymi za kwestie związane z poruszaną tematyką.
Strona 9 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1. Udostępnianie Parku dla celów naukowych
Strona 10 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1.1. Charakterystyka udostępniania Gorczańskiego Parku Narodowego dla celów
naukowych
1.1.1. Najważniejsze walory GPN dla prowadzenia badań naukowych
Gorce są częścią Beskidów Zachodnich i należą do gór o średnich wysokościach, z
dobrze wykształconymi piętrami leśnymi: reglem dolnym i górnym. Charakteryzują się
zróżnicowaną rzeźbą terenu; stokami o różnym nachyleniu i ekspozycji, wychodniami
skalnymi, osuwiskami i jaskiniami oraz głęboko wciętymi dolinami, na dnie których płyną
wartkie potoki. W centrum znajduje się kopuła Turbacza (1315 m n.p.m.), od której
promieniście rozchodzą się grzbiety górskie poprzecinane głębokimi dolinami. Pod względem
geomorfologicznym należą do najbardziej interesujących do badań obszarów w Beskidach,
szczególnie, ich mocniej zróżnicowana geologicznie, część północna. Stoki dolin porastają
lasy z bukiem, jodłą i świerkiem, które na dużym obszarze zachowały naturalny, a nawet
puszczański charakter. Przyczyniła się do tego najpierw niedostępność lasów, w późniejszym
okresie ochrona najcenniejszych kompleksów oraz ekstensywna gospodarka człowieka.
Niezwykły walor badawczy posiadają duże powierzchnie naturalnych lasów, gdzie można
badać spontaniczne procesy rozpadu i odnowienia drzewostanów, zróżnicowanie siedlisk
stanowiących unikalne środowiska życia mszaków, grzybów, porostów i niezliczonej
mnogości różnych grup zwierząt bezkręgowych. Żyją w nich także duże ssaki takie jak wilki,
rysie, a okresowo także niedźwiedzie. Lasy są ostoją m.in. głuszca, dzięcioła trójpalczastego,
sóweczki, puszczyka uralskiego i bardzo rzadkiego w Polsce, orła przedniego. Kilkuwiekowy
wypas owiec i bydła spowodował wykształcenie się bogatych przyrodniczo i pięknych
krajobrazowo polan. Gorce uważane są pod względem przyrodniczym i krajobrazowym za
najbardziej reprezentatywną grupę górską dla całego regionu Beskidów Zachodnich.
Jednorodność siedlisk górskich sprawia, że łatwiej niż na innych obszarach można tu zbadać i
wyjaśnić wiele interesujących zjawisk przyrodniczych, jak np. kształtowanie się granicy
między reglem dolny, a górnym.
Strona 11 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Gorczański Park Narodowy o powierzchni ponad 7000 ha obejmuje najwyżej
położony fragment masywu Gorców (550 km2) wraz z Turbaczem (1315 m n.p.m.),
Kudłoniem (1274) i Kiczorą (1282). Otoczony jest otuliną o powierzchni ponad dwukrotnie
przekraczającej obszar parku. Ponad 95% powierzchni Parku zajmują lasy, pozostałą głównie
polany reglowe, a następnie wody (mniej niż 1%). Przez Park przepływa 8 dużych potoków
należących do dwóch dorzeczy: Dunajca i Raby. Niezwykłą cechą tego terenu jest duża
gęstość naturalnych wypływów wód podziemnych, źródeł, młak i wysięków. Stanowią one
bogaty poligon badawczy dla hydrologów, ale także dla florystów i faunistów zajmujących się
różnymi grupami bezkręgowców, związanych ze środowiskami wodnymi.
W Parku wyróżniono trzy kategorie ochrony charakteryzujące się zróżnicowaną
ingerencją człowieka w procesy przyrodnicze. Ponad połowę Parku – 3611 ha, objęto w
latach 1998-2014 ochroną ścisłą. W tej strefie znalazły się najlepiej zachowane fragmenty
lasów i borów oraz polany przeznaczone do naturalnej sukcesji leśnej. Powierzchnię oraz
formy ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej podaje Operat Generalny. W przeszłości
zmieniano zasięgi kategorii ochrony, do czego przyczyniła się gradacja zasnui
wysokogórskiej (1980-1985) na areale blisko 200 ha. Zmniejszano wówczas obszar ochrony
ścisłej na korzyść ochrony częściowej, usuwając osłabione drzewa i wprowadzając
odnowienia sztuczne. Regeneracja drzewostanów poddanych z jednej strony presji czynników
przyrodniczych, a z drugiej zróżnicowanych działań człowieka była i nadal pozostaje
wdzięcznym tematem badań.
Gorczański PN położony jest w ciągu ostoi karpackich: Babiej Góry, Tatr, Pienin,
Magury i Bieszczadów, ważnych dla zwierząt o dużych areałach życiowych, takich jak np.
wilk, ryś, puchacz czy niedźwiedź. Dlatego, nawet jeśli nie zapewnia im stałego bytowania i
miejsca rozrodu (ze względu na niewielką w stosunku do ich areałów powierzchnię), to
umożliwia przemieszczanie się i wymianę genów między sąsiednimi populacjami. W tym
aspekcie badania populacyjne dużych ssaków na terenie GPN są bardzo potrzebne i
interesujące. Mogą też dostarczyć argumentów do poszerzenia obszaru Parku.
Niewątpliwym walorem dla prowadzenia badań przez jednostki obce jest
infrastruktura naukowa GPN, tj. obecność stałych pracowników naukowych działających w
Strona 12 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
odrębnej strukturze organizacyjnej, tj. Pracowni Naukowo-Edukacyjnej, gromadzącej dane
naukowe i monitoringowe od wielu lat w postaci baz danych, okazów dowodowych, kart
obserwacyjnych czy bibliografii gorczańskiej. Pracownia zapewnia dyspozycyjnych
pracowników, którzy na bieżąco mogą podejmować pilne prace badawcze wynikające z
aktualnych potrzeb poznawczych, monitoringowych i ochronnych. W razie potrzeby mogą
oni także pomóc w logistyce prowadzenia badań przez placówki obce, wesprzeć fachową radą
i służyć znakomitą orientacją w terenie. Dla osób pierwszy raz podejmujących badania na tym
terenie jest to pomoc nieoceniona.
Dużym ułatwieniem dla prowadzenia badań jest również funkcjonująca od 1992 r. sieć
stałych powierzchni badawczych 400 x 400 m na obszarze całego Parku, a od roku 1997 sieć
stałych powierzchni badawczych 200 x 200 m w strefie regla górnego oraz lokalne sieci
stałych powierzchni badawczych na terenie rezerwatów Dolina Łopusznej i Turbacz oraz w
uroczysku Pasieka, na których prowadzi się badania dynamiki drzewostanów i zmian
roślinności zielnej oraz efektów prowadzonej działalności ochronnej i konserwatorskiej.
Mogą one też służyć jako poligon do badań interdyscyplinarnych: glebowych,
geomorfologicznych, leśnych, florystycznych, faunistycznych i ekologicznych dzięki
istniejącemu ciągowi obserwacji i wymianie danych między jednostkami badawczymi.
Jedyne, co może zniechęcać do podjęcia badań na tym interesującym przyrodniczo
terenie jest brak jakiejkolwiek oferty noclegowej dla badaczy, ze strony GPN. W innych
parkach narodowych o podobnej lub większej atrakcyjności (np. w Pienińskim PN,
Tatrzańskim PN, Babiogórskim PN) prowadzącym badania oferuje się miejsca noclegowe w
atrakcyjnych lokalizacjach i po preferencyjnych cenach. Propozycja chociażby skromnej bazy
noclegowej z pewnością zachęciłaby do podjęcia tematów badawczych studentów i osoby
nierealizujące sponsorowanych grantów.
1.1.2. Regulacje prawne dotyczące udostępniania parków narodowych dla celów
naukowych
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz. 627,
brzmienie od 5 czerwca 2013) określająca cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i
Strona 13 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
nieożywionej oraz krajobrazu (art. 1), mówi w rozdziale 2, art. 8b, że do zadań parku
narodowego należy jego udostępnianie na zasadach określonych w planie ochrony. W art. 12
p. 1 ww. ustawa precyzuje, że sposób udostępniania Parku nie może wpłynąć negatywnie na
przyrodę, a pkt. 2 mówi o ustaleniu miejsc, które mogą być udostępniane oraz maksymalnej
liczbie osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach. Art. 12 p. 7 dotyczący
opłat za wstęp do parku mówi o nie pobieraniu opłat od osób posiadających zezwolenie
dyrektora parku narodowego na prowadzenie badań naukowych w zakresie ochrony przyrody.
Art. 15 (punkty od 1 do 27) omawia zakazy, które powinny być respektowane na terenie
parku narodowego. Część z nich, jak np. chwytanie i zabijanie dziko występujących zwierząt,
pozyskiwanie roślin i grzybów, pozyskiwanie skał, minerałów itp. może mieć związek z
działalnością naukową. Punkt 3, art. 15, określa, że minister właściwy do spraw środowiska
po zasięgnięciu opinii dyrektora może zezwolić na terenie parku narodowego na odstępstwa
od tych zakazów, jeśli jest to uzasadnione prowadzeniem badań naukowych. Wniosek o
uchylenie zakazów zgodnie z pkt. 7, art. 15, powinien zawierać pełną informację o
przewidywanych działaniach, umożliwiającą wydanie takiego zezwolenia. Art. 20, p. 3.5.,
mówi o potrzebie wskazania obszarów i miejsc udostępniania dla celów naukowych (i in.).
Art. 103 ww. ustawy stanowi, że badania naukowe są zaliczane do zadań parku narodowego.
Pozostałe odwołania do aktów prawnych znajdują się w operacie generalnym.
1.1.3. Udostępnianie GPN do badań w latach 1981-2013
Utworzenie GPN w 1981 r. przyczyniło się do znacznego wzrostu zainteresowania
badaniami tego fragmentu Gorców. Na podstawie danych Pracowni Naukowo-Edukacyjnej
wiadomo, że w czasie prawie 33 lat istnienia GPN zrealizowano 531 tematów badawczych
(zał. nr 1). Ich liczba w latach 1981-1990 wyniosła 97 (tj. średnio 9,7 rocznie), w latach 19912000 – już 170 (średnio – 17/rok), a w latach 2001-2010 nastąpił dalszy wzrost do 228
(średnio – 22,8/rok). Badania prowadziło ok. 50 instytucji naukowych, wśród których
dominowały: Wydział Leśny Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytetu Rolniczego) w
Krakowie, Uniwersytet Jagielloński, krakowskie instytuty PAN, Uniwersytet Śląski,
Akademia Rolnicza w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy) i Uniwersytet Łódzki.
Strona 14 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zwraca uwagę duża różnorodność tematyczna prowadzonych badań. Najwięcej prac
badawczych dotyczyło fauny (164: w tym bezkręgowców – 111), następnie leśnictwa (139),
flory (111), turystyki (56), geologii (44) i hydrologii (41). Dużym zainteresowaniem badaczy
cieszyły się jeszcze owadzie fitofagi (w publikacjach często nazywane szkodnikami, co w
odniesieniu do parku narodowego jest niewłaściwe) i fitosocjologia. Mniej prac dotyczyło
ochrony środowiska, ekologii, a sporadycznie podejmowano tematy z dziedziny ekonomii,
architektury, zagospodarowania przestrzennego, socjologii i edukacji. Inne reprezentowane
dziedziny badań w tym okresie to: fizyka, klimatologia, kartografia, gleboznawstwo,
mykologia, historia i kultura. Rozpatrując kompleksowo dziedziny nauk reprezentowane w
badaniach na obszarze GPN można zauważyć, że nauki zoologiczne dominowały nad
geograficznymi, botanicznymi i leśnymi. W ciągu ostatnich lat wzrastał udział tematów
dotyczących turystyki i niesłabnącym zainteresowaniem cieszyły się pozostałe dominujące
kierunki badań (ryc. nr 1). W załączniku nr 1 przedstawiono ważniejsze tematy badawcze
realizowane w latach 1981-2013. Baza ta jest udostępniona na stronie internetowej GPN i na
bieżąco aktualizowana przez Pracownię Naukowo-Edukacyjną.
Strona 15 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ryc. 1. Dynamika badań naukowych w GPN w latach 1981-2012 z podziałem na wiodące
dziedziny badań (flora, fauna, las, turystyka, pozostałe)
Liczba
tematów badań
35
Pozostałe
Las
Turystyka
Fauna
Flora
30
25
20
15
10
5
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
00
99
98
97
96
95
94
93
92
12
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
19
19
19
19
19
19
19
90
89
88
87
86
85
84
83
82
91
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
19
81
0
Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych GPN.
Interesująco przedstawia się również analiza tematów badawczych pod kątem
rodzajów realizowanych prac (badania własne, prace doktorskie, habilitacyjne, inżynierskie i
magisterskie). Najmniej było prac habilitacyjnych oraz licencjackich i inżynierskich, te
ostatnie zaczęto realizować dopiero po 2001 r. Wiąże się to z niedawno wprowadzonym
dwustopniowym sposobem kształcenia na uczelniach wyższych (licencjat/inżynier i praca
magisterska). Z kolei najwięcej było prac magisterskich oraz badań własnych. Niekiedy
kategorię prac własnych trudno oddzielić od prac magisterskich, ponieważ niektórzy
samodzielni pracownicy publikują prace wraz ze swoimi magistrantami (wtedy praca
Strona 16 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
magisterska stanowi badania własne). Tak jest np. w przypadku prac prof. M.
Skrzypczyńskiej (UR Kraków), która z reguły publikuje wyniki badań wraz ze swoimi
studentami. Z kolei niektórzy badacze z pomocą studentów realizują cząstkowe tematy, które
potem publikują jako jedno opracowanie (np. dr A. Gazda – UR Kraków – prace o Rubus
hirtus w Dolinie Łopusznej). W wielu przypadkach brak jednoznacznej deklaracji o typie
pracy, ale z reguły są to badania własne (ryc. 2).
Tab. 1. Rodzaje realizowanych prac naukowych na terenie GPN
z podziałem na lata
Typy realizowanych prac
Lata badania własne
doktorskie habilitacyjne licencjackie inżynierskie magisterskie
i brak danych
1980
1
1981
17
1
0
0
0
4
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
3
5
7
11
8
2
3
1
2
4
5
6
17
9
11
13
6
9
8
4
8
10
3
7
4
4
0
0
0
0
1
1
0
1
0
0
2
0
1
1
1
2
3
2
3
3
4
7
1
1
5
2
0
0
0
1
0
2
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
0
3
1
3
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
3
7
4
1
2
1
1
0
5
5
3
5
9
13
13
3
10
10
5
9
18
15
12
18
16
11
Strona 17 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Typy realizowanych prac
Lata badania własne
doktorskie habilitacyjne licencjackie inżynierskie magisterskie
i brak danych
2009
4
3
0
2
1
7
2010
14
1
0
0
1
5
2011
12
3
0
2
2
2
2012
5
1
0
1
0
6
2013
2
0
0
0
0
0
Ryc. 2. Rodzaje realizowanych prac badawczych w latach 1980-2013
35
30
Magisterskie
Inżynierskie
Licencjackie
Habilitacyjne
Doktorskie
Brak danych i prace własne
25
20
15
10
5
198
0
198
1
198
2
198
3
198
4
198
5
198
6
198
7
198
8
198
9
199
0
199
1
199
2
199
3
199
4
199
5
199
6
199
7
199
8
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
200
4
200
5
200
6
200
7
200
8
200
9
201
0
201
1
201
2
201
3
0
1.1.4. Zasady udostępniania GPN w latach 2003-2013
W latach 2003-2013 Dyrekcja GPN udostępniała obszar Parku na podstawie
zarządzenia Dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego nr 21/2003 z 25 lipca 2003 r. (zał.
nr 2) zarówno instytucjom krajowym, jak i zagranicznym, legitymującym się uprawnieniami
do prowadzenia działalności naukowej i monitoringowej, jak i osobom niezwiązanym z tymi
Strona 18 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
instytucjami pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii opiekuna naukowego. Wszelkie
badania wymagające chwytania i uśmiercania zwierząt, zbioru roślin chronionych czy
zagrożonych w GPN wymagały pisemnej zgody Ministra Środowiska, który mógł uchylić
zakazy ustalone przepisami Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. Ubiegający się o
zezwolenie na prowadzenie badań musieli złożyć pisemny wniosek. Zawierał on: temat
planowanych badań, podstawowe dane o osobie (osobach) prowadzącej badania (w tym dane
umożliwiające kontakt), dane o instytucji jaką reprezentował badacz. We wniosku planujący
badania określał cel, czas i termin realizacji tematu, obszar badań, ogólny i szczegółowy opis
metodyki (w tym sposób poboru prób i sposób znakowania powierzchni badawczych, w
przypadku ich zakładania), nadzór merytoryczny i źródła finansowania. Jeśli zamierzał
ubiegać się o wjazd samochodem, to podawał także markę i numer rejestracyjny. W końcowej
części wniosku prowadzący badania określał planowaną formę opracowania wyników badań i
zobowiązywał się do przekazania publikacji do zbiorów bibliotecznych Gorczańskiego Parku
Narodowego. Wniosek był opiniowany przez Pracownię Naukowo-Edukacyjną GPN.
Zezwolenie można było otrzymać na jeden rok (nawet w przypadku badań wieloletnich) i po
każdym roku należało złożyć stosowne sprawozdanie z prowadzonych badań do końca I
kwartału następnego roku.
Ponadto prowadzący badania w ramach prac: magisterskiej, doktorskiej
i
habilitacyjnej zobowiązani byli dostarczyć do biblioteki GPN jeden wydrukowany
egzemplarz pracy po jej obronie (zał. nr 3).
1.2. Analiza wykorzystania wyników badań w działalności ochronnej GPN
1.2.1. Badania naukowe zrealizowane przez Pracownię Naukowo-Edukacyjną GPN i ich
wykorzystanie w działalności ochronnej Parku
Działalność pracowników naukowych umiejscowionych od roku 1993 w schemacie
organizacyjnym GPN w Pracowni Naukowo-Edukacyjnej, obejmowała badania służące
wypracowaniu właściwej strategii ochrony przyrody Parku lub posiadające aspekt
poznawczy.
Strona 19 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ogółem zrealizowano 49 głównych tematów, z których większość zakończyła się
publikacjami wyników badań (ok. 70 publikacji, patrz zał. nr 4). Tematem przewodnim prac
badawczych realizowanych przez pracowników naukowych GPN w okresie 1993-2013 były
zagadnienia związane z różnymi aspektami funkcjonowania zbiorowisk leśnych na obszarze
GPN: z kierunkiem i dynamiką zmian gatunków lasotwórczych i zbiorowisk leśnych Parku,
efektami naturalnego i sztucznego odnawiania lasu, regeneracją borów górnoreglowych po
gradacji zasnui wysokogórskiej, kierunkami i tempem regeneracji drzewostanu w lukach
kornikowych w borach świerkowych, rozprzestrzenianiem się kornika drukarza, procesem
wydzielania się świerka i zmianami roślinności leśnej. Wymienione procesy często były
analizowane w aspekcie historycznym przy użyciu różnych materiałów źródłowych (np.
starych map, zdjęć lotniczych). Szczegółowo została poznana różnorodność gatunkowa i
zmiany w biocie porostów w Gorcach, czego efektem jest informacja o nieprzeciętnym
znaczeniu lasów o charakterze pierwotnym dla zachowania różnorodności porostów i wielu
gatunków zagrożonych. Za pomocą analizy kumulacji pierwiastków toksycznych w plechach
porostów prowadzono ocenę skażeń powietrza na obszarze GPN.
Drugim ważnym nurtem działalności Pracowni Naukowej były badania zmian
roślinności polan gorczańskich i niektórych gatunków roślin (np. krokusa, przebiśniegu i
storczyków) oraz zróżnicowania entomofauny w następstwie spontanicznych procesów
sukcesji bądź też stosowania zabiegów ochrony czynnej, tj. koszenia i wypasu.
Kolejne tematy badawcze związane były z ptakami, z ochroną głuszca Tetrao
urogallus i cietrzewia Tetrao tetrix oraz ich biotopów w Karpatach Zachodnich, a także z
monitoringiem innych gatunków ptaków z „Dyrektywy Ptasiej” występujących w GPN.
Badania o charakterze monitoringowym prowadzono także poza powierzchniami
badawczymi i dotyczyły one awifauny dziennej i nocnej, dużych drapieżników, klimatu i
skażenia powietrza na terenie GPN, występowania kornika drukarza, gatunków szczególnej
troski, zbiorowisk rzadkich i zagrożonych (leśnych i nieleśnych), drzewostanów pochodzenia
sztucznego i czystości wód.
Tematy badawcze pracowników naukowych służyły przede wszystkim wypracowaniu
strategii ochrony przyrody GPN, tj.:
Strona 20 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- definitywnemu określeniu nienaruszalnych obszarów ochrony ścisłej zawartemu w planie
ochrony na lata 2000-2019 (np. badania dynamiki drzewostanów pogradacyjnych J. Locha i
K. Chwistka i zróżnicowania porostów P. Czarnoty);
- skutecznej ochronie różnorodności biologicznej polan – określenie zakresu zabiegów
ochrony czynnej – koszenia i wypasu dla polan na podstawie badań roślinności oraz
zagrożonych gatunków (storczyki, krokus, przebiśnieg) prowadzonej we współpracy z S.
Michalikiem (IOP PAN Kraków) oraz badania P. Armatysa, K. Chwistka, J. Locha;
- określeniu zmian zachodzących w ekosystemach leśnych i na zarastających polanach
poprzez szczegółowy monitoring – badania całego zespołu pracowników naukowych.
Badania miały także aspekt poznawczy i przez to przyczyniały się do lepszego
poznania i skuteczniejszej ochrony porostów (badania P. Czarnoty i współautorów) oraz
drobnych ssaków, ptaków, gadów, płazów i bezkręgowców (np. monitoring ssaków
kopytnych i drapieżnych prowadzony przez wszystkich pracowników naukowych, badania
ptaków P. Armatysa i J. Locha, badania bezkręgowców P. Armatysa).
Badania na powierzchniach leśnych były podstawą do ustalenia założeń i przebiegu
strefowości ochrony (obszarów ochrony ścisłej i trzech kategorii obszarów ochrony
częściowej charakteryzującej się zróżnicowaną ingerencją w ekosystemy).
Szczególnie cenne są wyniki badań pracowników naukowych GPN dostarczające
dowodów, na temat spontanicznej, naturalnej zdolności regeneracyjnej lasów po gradacji
zasnui i kornika drukarza (J. Locha i K. Chwistka). Przełamują one pewne schematy w
myśleniu i przemawiają za nie podejmowaniem ingerencji człowieka w naturalne układy,
szczególnie na terenie obszarów ochrony ścisłej. Za odkrywcze należy uznać badania bioty
porostów P. Czarnoty na powierzchniach odsłoniętych po gradacjach. Prowadzą one do
wniosku, że zaburzenia w ekosystemach leśnych, nawet te zainicjowane przez człowieka i
prowadzące do klęsk żywiołowych mogą być kreatorami bioróżnorodności (wzrost liczby
gatunków, pojawianie się gatunków nie spotykanych w zacienionych lasach); w tym wypadku
nasadzania niewiadomego pochodzenia świerka, najprawdopodobniej obcych ekotypów,
zaatakowane przez foliofagi, a następnie przez kornika spowodowały masowe wypadanie
świerka i odsłonięcie dużych powierzchni leśnych, na które wkroczyła jarzębina.
Strona 21 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Oprócz prowadzenia badań własnych pracownicy inicjowali i brali udział w
różnorodnych
pracach
badawczych
wykonywanych
przez
instytucje
zewnętrzne.
Wspomniana już wyżej siatka stałych powierzchni badawczych na całym obszarze GPN
została założona we współpracy z Katedrą Botaniki Leśnej i Ochrony Przyrody AR (obecnie
UR) w Krakowie i terenową Służbą Parku. Wykonywano na nich badania dynamiki lasu i
gatunków lasotwórczych (na bazie pomiarów dendrometrycznych) oraz roślinności runa w
latach 1992, 1997, 2002, 2007, 2012. Z kolei we współpracy z T. Wężykiem (Laboratorium
GIS i Teledetekcji Katedry Ekologii Lasu AR Kraków) w reglu górnym wytyczono stałe
powierzchnie badawcze 200 x 200 m, a następnie we współpracy z K. Przybylską (Katedra
Urządzania Lasu AR) dokonano na nich pomiaru drzewostanów.
W oparciu o powierzchnie badawcze rozpoznano także skażenie gleb (S. Niemtur IBL
Kraków), roztocza glebowe (J. Błoszyk, Instytut Biologii Środowiska UAM Poznań), presję
jeleniowatych na odnowienia (S. Miścicki, SGGW Warszawa, Z. Żurek, Zespół Ochrony
Przyrody GPN). Wyniki wspomnianych badań oraz badania własne pracowników dotyczące
wskaźnikowej roli porostów (P. Czarnota) i procesu zamierania świerka (J. Loch i K.
Chwistek) stały się podstawą do stworzenia strategii ochrony przyrody zawartej w tworzonym
wówczas planie ochrony na lata 2000-2019.
Porosty zgromadzone przez P. Czarnotę stanowią główną część zielnika figurującego
w rejestrze krajowym (Polish Herbaria, GPN).
Pracownicy naukowi archiwizowali dane na temat przyrody i działalności Parku w
komputerowych bazach danych, które następnie udostępniają i sukcesywnie uaktualniają na
stronie internetowej GPN. Obecnie dostępne są bazy:
- wykaz podjętych tematów badawczych na terenie GPN;
- kartoteki taksonów (śluzowce, grzyby, porosty, wątrobowce, mchy, owady, mięczaki, ptaki);
- Natura 2000.
W opracowaniu
jest
ponadto
bibliografia
gorczańska oraz kolejne grupy
systematyczne.
Należy także wspomnieć o pracownikach GPN prowadzących prace badawcze, ale
związanych z innymi działami Parku: Ewie Strauchmann i Krystynie Popko-Tomasiewicz
Strona 22 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
(Zespół Edukacji i Udostępniania Parku), Zbigniewie Żurku (Zespół Ochrony Przyrody) i
dyrektorze GPN – Januszu Tomasiewiczu. Prace E. Strauchmann i K. Popko-Tomasiewicz
dotyczą problemów edukacji i ruchu turystycznego, Z. Żurek zajmuje się zagadnieniami
szeroko pojętej ochrony fauny, szczególnie wzajemnych relacji jeleniowatych i drapieżników
w zbiorowiskach leśnych, ale także brał udział w introdukcji mrówki ćmawej Formica
polyctena na tereny objęte gradacją zasnui. Mrówki zostały tam sprowadzone w celu
biologicznej walki z tą rośliniarką. J. Tomasiewicz interesuje się tematyką związaną z
Gorcami; w tym także kulturą i etnografią Gorców oraz problematyką ochrony przyrody
Parku. Większość tych prac została omówiona w operatach dotyczących udostępniania
edukacyjnego, turystycznego i kulturowego.
1.2.2. Badania naukowe zrealizowane przez jednostki obce i ich wykorzystanie w
działalności ochronnej GPN
W latach 1981-2013 każdy badacz posiadający odpowiedni status mógł wystąpić z
wnioskiem na prowadzenie badań na terenie GPN. Wniosek musiał zostać zaakceptowany
przez dyrektora Parku, po pozytywnej opinii Pracowni Naukowo-Edukacyjnej. Na stronie
internetowej GPN zamieszczono listę tematów preferowanych przez Park, ale inne
zamierzenia badawcze mogły być także realizowane na obszarze GPN, choćby z uwagi na
fakt, że Dyrekcja nie finansując (współfinansując) badań miała ograniczony wpływ na wybór
tematów.
Łącznie zinwentaryzowano 531 tematów badawczych realizowanych od rozpoczęcia
działalności Gorczańskiego Parku Narodowego przez jednostki z zewnątrz (zał. nr 5).
Większość z nich była finansowana przez uczelnie wykonujące badania, a Park udostępniał
jedynie teren do badań. W wyniku badań powstało co najmniej 112 publikacji w różnych
czasopismach naukowych i popularno-naukowych, czyli co najmniej jedna publikacja
(czasem więcej niż jedna) powstała z co piątego (4,7) realizowanego tematu. W
zdecydowanej większości (424 tematy) wyniki badań prowadzonych na terenie Parku nie
zostały opublikowane w czasopismach (prace magisterskie, licencjackie, inżynierskie).
Strona 23 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Dość trudno natomiast ocenić, w jakim stopniu wszystkie prace badawcze znalazły
zastosowanie w działalności ochronnej Parku. Dostęp do większości z nich był ograniczony,
ponieważ znajdowały się tylko w bibliotece GPN albo tylko w archiwach uczelni wyższych.
Chronione są też prawami autorskimi. Badania podejmowały trudne problemy, dotyczące
wielu dziedzin ochrony przyrody albo miały charakter poznawczy i przyczyniały się do
poznania różnych grup roślin i zwierząt występujących na jego terenie. Inwentaryzacja
gatunkowa świata żywego powinna należeć do priorytetów działalności Parku, bo w
przeciwnym wypadku nawet nie ma dokładnego rozpoznania, co się chroni, co ginie i
dlaczego.
Na pewno badania nad ubożeniem i degradacją roślinności polan reglowych (np. prof.
S. Michalika – patrz Wykaz literatury oraz źródeł przydatnych w opracowaniu) przyczyniły
się do zintensyfikowania działań w zakresie utrzymania lub wprowadzenia ochrony czynnej –
koszenia i wypasu (patrz powyżej).
W latach 1980-1985 pojawiła się w GPN gradacja zasnui wysokogórskiej Cephalcia
alpina, a następnie kornika drukarza i gatunków towarzyszących, które opanowały rozległe
połacie drzewostanów świerkowych. Podjęto wówczas badania biologii zasnui, kierowane
przez prof. Z. Capeckiego z Instytutu Badawczego Leśnictwa w Krakowie i patogenów tej
rośliniarki, przeprowadzone przez K. Borusiewicz z Zakładu Ochrony Przyrody i Zasobów
Naturalnych PAN w Krakowie i H. Sandnera ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w
Warszawie. Studia fitosocjologiczne zamierających świerczyn wykonały D. Kuterbach z
Wydziału Leśnego AR w Krakowie i A. Dubiel z Instytutu Botaniki UJ. Dalsze badania
zróżnicowania drzewostanów świerkowych oraz analizę szyszek i nasion świerka pod kątem
odporności tych drzewostanów na żer zasnui podjął Zakład Nasiennictwa i selekcji drzew
Leśnych AR w Krakowie. Przeprowadzono również wówczas genetyczne badania
gorczańskiej populacji świerka (J. Skoczylas z tego samego Zakładu). J. Lipa z Instytutu
Ochrony Roślin w Poznaniu określał naturalne czynniki ograniczające liczebność zasnui na
potrzeby jej biologicznego zwalczania w parkach narodowych. Z kolei J. Hilszczański i R.
Pabian z Katedry Entomologii Leśnej AR zajmowali się biologią żerdzianki szewc
Monomachus sutor i innymi chrząszczami żerującymi na osłabionych świerkach.
Strona 24 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Niestety wielostronne badania lasów osłabionych przez gradacje zasnui, a następnie
kornika i towarzyszących mu chrząszczy, zamiast przyczynić się do utrzymania w nich
ochrony ścisłej, zmierzały raczej do wprowadzenia środków zaradczych przeciwko gradacji,
stosowanych w lasach gospodarczych albo walki biologicznej z zasnują (introdukcja mrówki
ćmawej). W konsekwencji doprowadziło to do zmiany ich statusu na ochronę częściową i
usunięcia drzew zaatakowanych przez owady, na dużych przestrzeniach. Taka sytuacja nie
powinna się zdarzyć w parku narodowym na obszarze ochrony ścisłej. Zaprzecza ona sensowi
stanowienia tej kategorii ochrony.
Wiele prac prowadzonych na terenie GPN miało charakter poznawczy i przyczyniło
się do poznania flory i fauny Gorców. Badania kariologiczne gatunków z rodzajów Salix,
Sorbus, Asplenium i Ranunculus prowadził A. Jankun z Zakładu Cytologii i Embriologii
Roślin UJ w Krakowie, z kolei badania embriologiczne kilku gatunków traw – A. Joachimiak
z tego samego zakładu. Wymieraniem populacji szafranu spiskiego Crocus scapusiensis,
związanym z zaprzestaniem użytkowania polan zajmował się S. Michalik z IOP w Krakowie,
pod którego kierunkiem w latach 1985-87 opracowano także pierwszą mapę zbiorowisk
roślinnych Parku. W tym samym czasie A i J. Kornasiowie z Instytutu Botaniki UJ dokonali
analizy zmian we florze w ciągu ostatnich 35 lat. Podobny temat prawie 20 lat później (w
2003 r.) prowadziła M. Golinii z Katedry Ochrony Przyrody UŁ. Wieloletnie, szczegółowe
badania ekologii jeżyny gruczołowatej w dolinie Łopusznej prowadzono pod kierunkiem A.
Gazdy z Akademii Rolniczej w Krakowie. Wątrobowce Gorców były przedmiotem
zainteresowania M. Korduli-Mierzeńskiej z Instytutu Botaniki UJ, a zasoby storczykowatych
– M. Burzyka z Katedry Botaniki Systematycznej UŚ w Katowicach.
Zróżnicowane były również badania zoologiczne. Dużym zainteresowaniem cieszyły
się ssaki. Drobne gryzonie badali – I. Białas, Wł. Chętnicki i J. Kuprajowicz (Uniwerstytet
Warszawski), z kolei jeleniowatymi i ich bazą pokarmową oraz wpływem na odnowienia lasu
zajmował się S. Miścicki (SGGW Warszawa) i M. Barć (AR Kraków), nietoperzami – A.
Adamus i A. Miedzińska (Katedra Ochrony Lasu i Środowiska Przyrodniczego AR Poznań)
oraz K. Piksa (Uniwersytet Pedagogiczny Kraków), zasięgiem występowania niedźwiedzia –
M. Stefaniak (Zakład Badań Łowieckich UJ Kraków). Badania rysia i innych drapieżników
Strona 25 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
przeprowadzili: członkowie Koła Naukowego Przyrodników UJ oraz R. Rams i T. Gierczyk
(obaj z Zakładu Zoologii Leśnej i Łowiectwa AR Kraków). Rolę niektórych ssaków
drapieżnych badała B. Bober-Sowa (Zakład Badań Łowieckich Instytutu Nauk o Środowisku
UJ). Ochroną wilka w Gorcach oraz problemami jego koegzystencji z człowiekiem
zajmowała się A. Łabuda (SGGW Warszawa). Skład pokarmu wydry na podstawie analizy
odchodów, preferencje pokarmowe oraz strukturę subpopulacji badali H. Roman (Zakład
Zoologii Leśnej i Łowiectwa AR Kraków) i M. Wiśniowski (Instytut Ochrony Przyrody PAN
Kraków), a bobrem zajmowały się: A. Subel i A. Szymkiewicz (ZBŁ Instytut Nauk o
Środowisku UJ).
Wiele uwagi poświęcono również ptakom. Badano ekologię gorczańskiej populacji
pluszcza i pliszki górskiej (P. Mielczarek – Zakład Zoopsychologii i Etologii Zwierząt UJ
Kraków), preferencje siedliskowe świergotków (P. Armatys z tego samego zakładu), sowy (P.
Malczyk – Zakład Zoologii Leśnej i Ochrony Przyrody AR Kraków), występowanie
dzięciołów: trójpalczastego i białogrzbietego (D. Nowak – Zakład Zoologii Leśnej i
Łowiectwa AR Kraków).
Kilka tematów dotyczyło: żaby trawnej (M. Wiśniowski – IOP PAN Kraków),
monitoringu płazów i gadów (Z. Głowaciński, G. Połczyńska-Konior – j.w.), stanowisk
rozrodu płazów bezogonowych (M. Eskreys – UJ Kraków), sposobów czynnej ochrony
płazów (B. Szydłowska – Instytut Zoologii Uniwersytetu Wrocławskiego, M. Smólska – IOP
PAN Kraków). Trzy tematy dotyczyły ryb reprezentowanych na terenie GPN przez 2 gatunki.
Dzięki tak bogatej tematyce badań kręgowce są najlepiej rozpoznaną grupą zwierząt w
GPN i to nie tylko pod względem składu gatunkowego, ale często także pod względem
liczebności i ich ekologicznej roli w ekosystemie.
Dużo gorzej sytuacja przedstawia się wśród bezkręgowców. Wśród nich stosunkowo
najlepiej są poznane bezkręgowce wodne. Chruściki badał J. Majecki (Katedra Zoologii
Doświadczalnej i Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Łódzkiego), jętki potoków gorczańskich
– M. Kłonowska (Zakład Hydrobiologii UJ), muchówki z rodz. Limoniidae i makrobezkręgowce obszarów źródliskowych - J. Wiedeńska, K. Chaniecka, K. Jażdżewski i E.
Kumor (Zakład Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii UŁ), ważki – A. Czekaj (UJ
Strona 26 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Kraków). Spośród dużych rzędów owadów najwięcej wiadomo o chrząszczach z rodzin:
ryjkowcowatych Curculionidae, które badali B. Petryszak i S. Knutelski (Instytut Zoologii UJ
Kraków), kózkowatych Cerambycidae (S. Dajek – Katedra Entomologii Leśnej AR Kraków) i
biegaczowatych Carabidae (T. Wojas – UR w Krakowie i T. Skalski – UJ Kraków). Motyle
dopiero ostatnio są lepiej znane dzięki badaniom Ł. Przybyłowicza (ISEZ PAN Kraków).
Przedmiotem badań od kilku lat są również trzmiele i trzmielce, dzięki monitoringowi tych
pszczół prowadzonemu przez M. Dylewską (ISEZ PAN Kraków), osy – Scolioidea i
Vespoidea, które badał W. Żyła (Muzeum Górnośląskie w Bytomiu) oraz żądłówki Aculeata
(B. Wiśniowski – Ojcowski PN i K. Werstak – Uniwersytet Świętokrzyski). Najsłabiej
poznane są muchówki, z których żadna rodzina nie została gruntownie zbadana, a dane o nich
są rozproszone w monograficznych opracowaniach kilku grup np. Empididae w pracach S.
Niesiołowskiego (UŁ), Tabanidae – w monografii S. Trojana (MiIZ Warszawa). Warto
wspomnieć, że ich liczba gatunków w Polsce wynosi ponad 7 tys., a z Gorców wykazano ich
niespełna 90.
Tematy prac poświęcone badaniu przyrody ożywionej i nieożywionej podano
szczegółowo w załączniku nr 1, a ich wykaz znajduje się także w załączniku nr 5.
Pozostałe tematy badawcze były realizowane przy współpracy i współudziale
pracowników naukowych GPN i zostały omówione powyżej (patrz 1.2.1.).
Zaledwie parę prac np. dotyczących badania jakości surowca świerkowego w
drzewostanach trzebieżowych III klasy, nie powinno być realizowanych na terenie parku
narodowego, ponieważ nie znajduje zastosowania w jego działalności ochronnej i może być
wykonane w podobnych warunkach poza Parkiem.
1.3. Określenie zasad udostępniania GPN dla celów naukowych na lata 2014-2034
Poniżej przedstawiono w punktach zasady udostępniania GPN dla celów naukowych
na lata 2014-2034 Służbom Parku oraz obcym podmiotom badawczym, które mogą
prowadzić w Parku badania naukowe, monitoring przyrodniczy oraz ćwiczenia i obozy
naukowe. W odróżnieniu od pracowników Służby Parku, których plany badawcze akceptuje
Dyrektor i Rada Parku, jednostki obce winny uzyskać imienne zgody Dyrektora GPN na
Strona 27 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
prowadzenie badań naukowych i monitoringu przyrodniczego na podstawie złożonego i
podpisanego wniosku na badania. Nie zwalnia to wnioskujących z uzyskania stosownych
zgód od Ministerstwa Środowiska i Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na
odstępstwa od zakazów przewidzianych przepisami ustawy o ochronie przyrody.
1.3.1. Postanowienia ogólne
1. Prowadzenie badań naukowych zgodnie z założeniami Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o
ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz. 627, brzmienie od 5 czerwca 2013) należy do
podstawowych zadań Parku.
2. Działalność naukowa i monitoringowa na obszarze GPN jest prowadzona przez Służby
Parku oraz przez jednostki obce.
3. Komórką organizacyjną funkcjonującą w strukturze Parku, odpowiedzialną za planowanie,
koordynację, organizację i realizację działalności naukowej i monitoringowej oraz
udostępnianie Parku w tym zakresie jest Pracownia Naukowo-Edukacyjna.
4. Działalność naukowa i monitoringowa nie powinna powodować trwałego uszczuplenia
zasobów przyrodniczych, zniszczenia walorów krajobrazowych, zaburzenia swobodnego
biegu procesów ekologicznych i zakłócenia spokoju zwierzętom.
5. Udostępnienie terenu GPN do badań i monitoringu jest bezpłatne.
6. Zasady udostępniania terenu GPN dla celów naukowych przedstawiono w p. 1.3.2.
Niezbędne zmiany tych zasad wynikające np. ze zmiany przepisów będą na bieżąco
regulowane stosownym Zarządzeniami Dyrektora GPN.
przyrodniczego Służbom Parku na lata 2013-2034
1. Pracownik Parku może prowadzić prace o charakterze naukowym i monitoringowym w
oparciu o pozwolenie dyrektora GPN, tj. od momentu pisemnej akceptacji przez niego
przedstawionego corocznie planu badań.
2. Podejmowany temat powinien uzyskać także akceptację Rady Parku.
Strona 28 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
3. Do realizacji tematów badawczych mogą być zaangażowani pracownicy z różnych
jednostek organizacyjnych Parku oraz osoby z zewnątrz, jeśli dyrektor nie wnosi zastrzeżeń.
4. Na terenie Parku pracownik naukowy prowadzi prace badawcze zgodnie ze swoją
specjalizacją, a za zgodą dyrektora, w razie potrzeby, także poza obszarem GPN.
4. Pracownik naukowy może gromadzić zbiory florystyczne i faunistyczne na terenie całego
Parku, jeśli tego wymaga realizacja tematu badawczego.
5. Specjalistyczne, cenne zbiory florystyczne i faunistyczne będące w dyspozycji Parku
powinny zostać przekazane do krajowych ośrodków naukowych z chwilą braku możliwości
ich zabezpieczenia, bieżącej konserwacji i wykorzystania, np. w przypadku odejścia
pracownika na emeryturę, zmiany miejsca zatrudnienia lub śmierci.
przyrodniczego obcym podmiotom badawczym na lata 2013-2034
1. Badania naukowe i monitoring przyrodniczy na terenie GPN zwanym dalej „Parkiem”
mogą być prowadzone tylko po uzyskaniu zezwolenia (zgody) dyrektora Parku.
2. Zezwolenia na prowadzenie badań naukowych lub monitoringu przyrodniczego wydawane
są na pisemny wniosek instytucjom krajowym i zagranicznym legitymującym się
uprawnieniami do prowadzenia takiej działalności (patrz wniosek do niniejszych zasad).
Osoby nie związane z takimi instytucjami mogą otrzymać pozwolenie po uzyskaniu
wcześniejszej opinii (poparcia) ze strony wymienionych instytucji lub autorytetów
naukowych w danej dziedzinie.
3. Do badań naukowych udostępnia się cały obszar Parku w tym:
• obszary ochrony ścisłej,
• obszary ochrony częściowej,
• obszary ochrony krajobrazowej.
Zakres przestrzenny i powierzchniowy ochrony ścisłej, częściowej i krajobrazowej określa
operat generalny planu ochrony GPN.
4. Pracownik prowadzący sprawy udostępniania Parku do badań naukowych, opiniuje
wniosek, w razie konieczności zasięga opinii właściwych merytorycznie pracowników Parku
Strona 29 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
lub członków Rady Parku, przygotowuje projekt zezwolenia i przedkłada dyrektorowi Parku
do podpisu.
5. W przypadku nowego tematu badawczego dyrektor parku zastrzega sobie trzy tygodnie na
jego zarejestrowanie i wystawienie zezwolenia. W przypadkach wymagających zewnętrznych
konsultacji specjalistycznych, termin ten ulega przedłużeniu do miesiąca.
6. Badania dziko żyjących zwierząt polegające na ich chwytaniu (np. w celu obrączkowania,
założenia nadajnika, dokonania pomiarów) lub uśmiercaniu oraz zbiór roślin i grzybów na
terenie Parku, zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. (jednolity tekst
Ustawy o ochronie przyrody Dz. U. poz. 627 z 3 czerwca 2013 r.), wymagają pisemnej zgody
Ministra Środowiska lub osoby przez niego upoważnionej.
Wydanie zezwolenia na badania w Parku wymagające pisemnej zgody Ministra może
nastąpić dopiero z chwilą przedłożenia takiej zgody dyrektorowi GPN wraz ze standardowym
wnioskiem na badania.
7. Zezwolenie na badania wydaje się na jeden rok, także w przypadku prowadzenia badań
wieloletnich. Wydanie zezwolenia na kolejny rok wymaga złożenia wniosku i uwarunkowane
jest przedstawieniem, do końca stycznia następnego roku, pisemnego sprawozdania z jego
realizacji w roku poprzednim. Za sprawozdanie uznana jest także publikacja oraz prace na
poszczególne stopnie zawodowe i naukowe, które należy przekazać w formie wydruku do
biblioteki GPN (magisterska, inżynierska, doktorska, habilitacyjna, licencjacka lub inna).
8. Przyjazd na teren Parku w celach badawczych i monitoringowych powinien być
każdorazowo zgłaszany u gospodarza terenu – leśniczego danego Obwodu Ochronnego lub w
razie niemożności kontaktu w sekretariacie Dyrekcji Parku.
9. Prowadzący badania podczas przebywania na terenie Parku powinien posiadać ważne
pisemne zezwolenie wydane przez dyrektora Parku i okazywać je na każdą prośbę Służb
Parku.
10. Wydanie zezwolenia na prowadzenie badań jednostkom naukowym i akademickim
uzależnione jest od wywiązania się z terminowego dostarczenia sprawozdań, odbitek
publikacji lub egzemplarza pracy, o której mowa w pkt. 7, będących rezultatem badań
prowadzonych wcześniej na terenie Parku.
Strona 30 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
11. Dyrektor może odmówić zgody na prowadzenie badań naukowych lub monitoringu
przyrodniczego w następujących przypadkach:
• wnioskowane badania mają charakter inwazyjny i mogą być realizowane w podobnych
warunkach poza Parkiem;
• wnioskowane badania mają charakter pro-gospodarczy i nie przyczyniają się ani do ochrony
ani do przyrodniczego poznania terenu;
• wnioskowane badania są planowane na obszarach ochrony ścisłej, wymagają użycia
nieselektywnych metod ilościowego pozyskiwania materiału (np. pułapki Mericke’go,
Barbera, Malaise’a) i w okresie kilku lat badacze nie gwarantują opracowania przez
specjalistów zebranych materiałów.
12. Jeśli badania są planowane w granicach GPN, ale na terenach o własności innej niż Skarb
Państwa to prowadzący badania powinien uzyskać zgodę właściciela gruntu.
13. W czasie badań naukowych i monitoringu obowiązują zasady bezpieczeństwa ujęte w
zarządzeniu dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego w sprawie szczegółowego
udostępniania Parku dla celów turystycznych.
Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie badań/monitoringu zamieszczono w
załączniku nr 4. Jego treść (w postaci formularza) udostępniona zostanie do pobrania na
stronie internetowej GPN.
1.3.4. Zasady udostępniania obszaru GPN do prowadzenia ćwiczeń terenowych oraz
obozów naukowych na lata 2013-2034
1. Ćwiczenia terenowe lub obozy naukowe mogą odbywać się na terenie Parku po uzyskaniu
zezwolenia (zgody) dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego.
2. Zezwolenia na prowadzenie ćwiczeń terenowych lub obozów naukowych wydawane są na
pisemny wniosek instytucji naukowych i dydaktycznych. Wzór wniosku (formularz) podany
jest w załączniku 6 i udostępniony jest do pobrania na stronie internetowej GPN.
3. Pracownik prowadzący sprawy udostępniania Parku do celów naukowych, po analizie
wniosku i zasięgnięciu, w razie konieczności, opinii właściwych merytorycznie pracowników
Parku, przygotowuje projekt zezwolenia i przedkłada dyrektorowi do podpisu.
Strona 31 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4. Do ćwiczeń terenowych lub obozów naukowych generalnie udostępnia się cały teren
Parku, tj. obszary ochrony ścisłej, częściowej i krajobrazowej, jednak zaleca się, aby zajęcia
organizować na szlakach turystycznych lub w ich pobliżu oraz na obszarach ochrony
częściowej lub krajobrazowej. Wstęp na obszary ochrony ścisłej powinien być uzasadniony i
ograniczony do wyjątkowych przypadków.
5. Zezwolenie na prowadzenie ćwiczeń terenowych lub obozów naukowych obowiązuje na
ściśle określonym terenie i w wyznaczonym czasie. Zezwolenie może dopuszczać pobieranie
prób i zbiór okazów, ale po uzyskaniu wcześniejszej zgody właściwych organów
administracji; w tym, w razie konieczności, także zgody wydanej przez Ministra Środowiska
na odstępstwa od zakazów wynikających z ustawy o ochronie przyrody.
6. Zezwolenie na prowadzenie ćwiczeń terenowych lub obozów naukowych należy
przedstawić każdorazowo na żądanie Służb Parku Narodowego. Niestosowanie się do
warunków określonych w zezwoleniu skutkuje utratą jego ważności, poniesieniem
konsekwencji zgodnie z obowiązującym prawem i może być podstawą odmowy wydania
kolejnych zezwoleń.
7. O wydanych zezwoleniach pracownik prowadzący sprawy badań naukowych Parku
informuje na bieżąco właściwych merytorycznie pracowników Parku, w tym leśniczego
obwodu ochronnego oraz Straż Parku.
8. Kierownik obozu naukowego jest zobowiązany złożyć opracowanie końcowe z tematu
obozu, w terminie do końca stycznia następnego roku kalendarzowego.
9. Organizator obozu naukowego odpowiada za bezpieczeństwo uczestników. Należy
stosować się do zasad bezpieczeństwa ujętych w zarządzeniu dyrektora Gorczańskiego Parku
Narodowego w sprawie szczegółowego udostępniania Parku dla celów turystycznych.
Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie ćwiczeń terenowych lub obozu naukowego
na terenie GPN zamieszczono w załączniku nr 7 (do pobrania ze strony internetowej Parku)
1.4. Wskazanie obszarów, miejsc i sposobów udostępniania GPN dla celów naukowych
Poza szczególnymi przypadkami, wymienionymi poniżej, do badań naukowych
udostępnia się cały obszar Parku tj. obszary ochrony ścisłej, częściowej i krajobrazowej.
Strona 32 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zakres przestrzenny i powierzchniowy wymienionych obszarów ochrony określa operat
generalny planu ochrony GPN.
Dyrekcja GPN zastrzega sobie prawo wprowadzania ograniczenia w udostępnianiu
Parku do badań obcym podmiotom badawczym na każdym obszarze, w szczególnych
przypadkach, np. zakaz przebywania w pewnych strefach wynikających z przepisów
Rozporządzenia Ministra Środowiska z 12 października 2011 r. w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt Dz. U. 2011 nr 237, poz. 1419. Okresowo mogą być wprowadzone
Zarządzeniem Dyrektora GPN ograniczenia czasowe i ilościowe dla osób prowadzących
badania w różnych rejonach na obszarze całego Parku ze względu na ostoje bytowania
cennych gatunków zwierząt w okresie zimowania, godów, porodu i wychowania młodych.
Obligatoryjnie wprowadza się limity liczby osób przebywających tylko w dwóch
miejscach Parku:
- na kilkunastometrowej skałce piaskowcowej Kudłoński Baca – 2 osoby,
- w jaskini szczelinowej Zbójnicka Jama – 2 osoby.
Limity liczby osób wynikają ze względów bezpieczeństwa i ochrony cennych gatunków
porostów naskalnych, które występują na ostańcu Kudłoński Baca i mogłyby ulec zniszczeniu
przy nadmiernej eksploracji.
1.5. Określenie potrzeb i priorytetów w zakresie działalności naukowej na terenie GPN
1.5.1. Miejsce nauki w działalności GPN
Prowadzenie działalności naukowej jest obok ochrony przyrody podstawowym
zadaniem Parku, zgodnym z jego celami i funkcjami. Rozdział 6, art. 103 p. 2 Ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627, brzmienie od 5 czerwca
2013) stanowi, że: Do zadań Służby Parku Narodowego należy: … 3) prowadzenie badań
naukowych w celu określenia metod i sposobów ochrony przyrody, skuteczności działań
ochronnych oraz rozpoznawania różnorodności biologicznej;.
Pierwszego pracownika naukowego zatrudniono w GPN w 1988 r. Był nim Jan Loch,
absolwent Wydziału Leśnego Akademii Rolniczej w Krakowie, leśnik i botanik. W latach
1991 i 1993 przyjęto dwóch kolejnych pracowników – Kazimierza Chwistka i Pawła
Strona 33 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Czarnotę, także absolwentów Wydziału Leśnego Akademii Rolniczej w Krakowie. Pierwszy
z nich jest ekologiem, a drugi lichenologiem. Obsada trzech pracowników umożliwiła
powołanie 2 listopada 1993 r. Pracowni Naukowej, którą przemianowano w 2004 r. na
Pracownię Naukowo-Edukacyjną. W grudniu 1993 r. do pracowni dołączyła Ewa
Strauchmann, przejmując prowadzenie spraw związanych z edukacją. W 1998 r. opuściła ona
Pracownię i pod jej kierunkiem został utworzony Zespół ds. Dydaktyki i Udostępniania
Parku. W latach 1999-2000 trzej pracownicy naukowi uzyskali stopnie naukowe doktora, a
pracownię rozbudowano o asystenta dokumentacji naukowej – mgr. Pawła Armatysa.
Ukończył on biologię na Uniwersytecie Jagiellońskim ze specjalizacją zoologia. Pierwszym
kierownikiem Pracowni był dr inż. J. Loch. W 2007 r. Paweł Czarnota uzyskał stopień
doktora habilitowanego w Instytucie Botaniki im. W. Szafera PAN w Krakowie i został
nowym kierownikiem Pracowni Naukowo-Edukacyjnej, od grudnia 2009 r.
Utworzenie Pracowni w GPN zaowocowało podjęciem wielu badań własnych,
ożywioną współpracą z obcymi jednostkami badawczymi (patrz powyżej), ale przede
wszystkim podejmowane działania ochronne zyskały podbudowę naukową. Zakres badań
prowadzonych na jego terenie wynikał z jego specyfiki i uwzględniał najważniejsze problemy
ochronne. Należy zaznaczyć, że tylko pracownicy naukowi zatrudnieni w Parku gwarantują
stały merytoryczny nadzór nad działaniami ochronnymi i tym samym przyczyniają się
skuteczniej do ochrony przyrody – podstawowej funkcji Parku. Stale przebywają na miejscu,
a ich działalność naukowa jest niezależna od wielu tych czynników, jakim podlegają obce
podmioty badawcze, kierujące się np. doraźnymi osiągnięciami naukowymi, zyskami
finansowymi, dowolnością wyboru tematu badawczego. Przez wieloletnie stosowanie metod
monitoringu pracownicy naukowi śledzą zmiany i odkrywają prawa funkcjonowania
ekosystemów objętych ochroną ścisłą. Na obszarach ochrony częściowej ta sama metoda
pozwala im szybko zweryfikować efekty podjętych działań. Tak właśnie działa Pracownia
Naukowo-Edukacyjna w GPN.
Strona 34 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1.5.2. Priorytety działalności Pracowni Naukowo-Edukacyjnej GPN
Dotychczasową działalność Pracowni Naukowej GPN należy ocenić bardzo wysoko.
W najbliższych latach należy doprowadzić do powiększenia kadry osób zatrudnionych w
Pracowni Naukowo-Edukacyjnej o co najmniej dwa etaty: specjalisty ds. GIS i entomologa,
najlepiej ze specjalizacją fauna wodna lub dipterologia. Środowiska wodne są szczególnie
bogato reprezentowane w GPN i istnieje potrzeba pilnego ich zbadania, szczególnie pod
kątem zamieszkującej je fauny bezkręgowców. Z kolei muchówki są rzędem owadów
najliczniej reprezentowanym w górach (np. w stosunku do chrząszczy czy błonkówek), a
stopień ich poznania jest wciąż niewystarczający.
Należy kontynuować wszystkie prowadzone obecnie badania/monitoring elementów
przyrody nieożywionej i ożywionej, zarówno te na trwałych, zastabilizowanych
powierzchniach badawczych, jak i poza nimi.
Na trwałych powierzchniach badawczych należy monitorować:
- strukturę wiekową i przestrzenną drzewostanów (pomiary dendrometryczne),
- roślinność (zdjęcia fitosocjologiczne),
- ilość martwego drewna,
- ilość posuszu kornikowego,
- zanieczyszczenia środowiska Parku za pomocą testu bioindykacji.
Poza powierzchniami badawczymi powinno się prowadzić badania monitoringowe:
- klimatu i skażenia powietrza na terenie GPN,
- różnorodności gatunków i siedlisk, w tym gatunków szczególnej troski, zbiorowisk rzadkich
i zagrożonych (leśnych i nieleśnych),
- czystości wód.
Należy skupić się na badaniach populacyjnych rzadkich i zagrożonych wyginięciem
roślin i zwierząt, które występują na terenie GPN, szczególnie gatunków specjalnej troski
mających tutaj jedne z nielicznych w Polsce stanowisk, z Czerwonej Księgi Roślin, z Polskiej
Czerwonej Księgi Zwierząt oraz czerwonych list roślin i zwierząt.
Konieczny jest stały nadzór nad ochroną czynną prowadzoną w lasach i badanie
wpływu zabiegów ochrony czynnej na kształtowanie się roślinności polan. Pilne jest
Strona 35 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rozpoznanie walorów przyrodniczych polan, które dostarczą argumentów do podjęcia decyzji
o wykupie najcenniejszych z nich.
Ochrona czynna w lasach powinna skutkować włączeniem ich z czasem do obszarów
ochrony ścisłej; przynajmniej powierzchni, które osiągnęły już wysoki stopień naturalności.
Nie powinna się powtórzyć sytuacja kilkukrotnej zmiany granic obszarów ochrony ścisłej z
powodu gradacji zasnui wysokogórskiej i kornika drukarza, która miała miejsce w
przeszłości. W świetle prawa usuwano wówczas porażone drzewa, podobnie jak to ma
miejsce w lasach gospodarczych. Obszary ochrony ścisłej z definicji nie powinny być
poddane zabiegom gospodarczym, w odpowiedzi na działanie kierunkowych czynników,
nawet destrukcyjnych (wiatrowały, pożary, gradacje), a jedynie wielowątkowym badaniom
regeneracji ekosystemu.
Wskazana jest kontynuacja badań populacyjnych i rozpoznanie wzajemnych relacji
kopytnych i drapieżników oraz ich wpływu na zbiorowiska leśne. Celem tych badań powinno
być dostarczanie argumentów na rzecz powiększenia Parku i braku lub przynajmniej
ograniczenia ingerencji łowieckiej w populacje zwierząt kopytnych.
Nie mniej ważne na terenie Parku są badania inwentaryzacyjne, szczególnie słabo
poznanych lub nierozpoznanych grup flory i fauny, np. niektórych zwierząt bezkręgowych,
które umożliwiają wyłonienie gatunków cennych przyrodniczo i skuteczniejszą ich ochronę.
Zaleca się aktualizację istniejących baz danych, a następnie publikowanie części danych w
założonym niedawno czasopiśmie „Ochrona Beskidów Zachodnich”, np. bibliografii
gorczańskiej albo wykazu roślin oraz zwierząt, np. na wzór Katalogu fauny Puszczy
Białowieskiej (Gutowski, Jaroszewicz 2001).
Zaleca się utworzenie baz danych w programie MS Access (propozycje pól: nazwa
gatunkowa polska (jeśli jest), nazwa gatunkowa łacińska, lokalizacja GPS, obręb, nr oddziału
(pododdziału), data zbioru, zbiorowisko roślinne, biotop, cytowanie literatury, kto zebrał).
Dyrekcja Parku powinna popierać badania obecnego zespołu pracowników
naukowych, prowadzone także poza terenem GPN (np. w karpackich parkach narodowych, na
terenach puszczańskich), w dziedzinach, w których osiągnęli oni pełen profesjonalizm
znajomości przedmiotu i metodyki, jak badania dynamiki zmian ekosystemów leśnych, roli
Strona 36 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
bioty porostów w lasach, bioindykacji i in. Badania innych terenów, prowadzone przez nich,
mogą zaowocować bardziej uniwersalnymi wnioskami, a ich doświadczenie i wiedza mogą
być przydatne dla ochrony polskiej przyrody. Jest to spójne z koncepcją dotyczącą
działalności pracowników naukowych w parkach narodowych przedstawioną w latach 90. XX
wieku przez prof. Ewę Symonides (byłego koordynatora pracowni naukowych parków
narodowych).
Zakres prac badawczych i różnego rodzaju monitoringów koniecznych do
przeprowadzenia w jednym czasie jest tak duży, że powinno się pozyskiwać granty
(finansowanie zewnętrzne) na wykonanie niektórych prac. Prowadzenie nadzoru nad tymi
pracami powinno być premiowane przez Dyrekcję Parku.
Konieczne wydaje się stworzenie w GPN stacji terenowej dla prowadzących badania
albo przynajmniej udostępnienie im pokoi gościnnych.
1.5.3. Propozycje tematów badawczych dla osób i jednostek obcych podejmujących
badania na terenie GPN
Najistotniejsze w podejmowaniu decyzji o udostępnieniu Parku do badań naukowych
jest kryterium przydatności badań dla ochrony przyrody. Drugim kryterium jest
inwentaryzacyjny lub monitoringowy charakter badań. Zaproponowane zagadnienia
badawcze są często bardzo trudne i wymagają zaawansowanej wiedzy przyrodniczej, dlatego
zaleca się w miarę potrzeb pozyskiwanie funduszy na ich realizację z grantów zewnętrznych.
Wykaz tematów badawczych preferowanych przez GPN podano w załączniku nr 8.
Strona 37 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
2. Udostępnianie Parku dla celów edukacyjnych
Strona 38 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
2.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla edukacji
edukacyjnych
Zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz.
627) jednym z celów ochrony przyrody jest kształtowanie właściwych postaw człowieka
wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody
(art. 2, ust. 2, pkt 7), a obowiązek prowadzenia tego typu działalności spoczywa na organach
administracji publicznej, instytucjach naukowych i oświatowych, a także na publicznych
środkach masowego przekazu (art. 4, ust. 3). Ustawa powyższa określa również podstawowe
zadania parków narodowych, do których należy m.in. prowadzenie zadań związanych z
edukacją przyrodniczą oraz udostępnianie obszaru parku narodowego na zasadach
określonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych i w zarządzeniach dyrektora parku
narodowego (art. 8b, ust. 1, pkt 2 i 3) przy czym sposoby udostępniania nie mogą wpływać
negatywnie na przyrodę parku (art. 12, ust. 1), a miejsca które mogą być udostępniane oraz
maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach ustala się w
planie ochrony (art. 12, ust. 2). Za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary
oraz za udostępnianie parku narodowego lub niektórych jego obszarów mogą być pobierane
opłaty (art. 12, ust. 3). Minister właściwy do spraw środowiska, po zasięgnięciu opinii
dyrektora parku narodowego, może zezwolić na obszarze parku narodowego na odstępstwa
od zakazów, o których mowa w art. 15, ust. 1, jeżeli jest to uzasadnione m.in. celami
edukacyjnymi.
W myśl Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz.
627) informowanie i promocja w zakresie ochrony przyrody, w tym prowadzenie muzeum
przyrodniczego,
ośrodków
informacji
i
edukacji
oraz
publikowanie
materiałów
informacyjnych i promocyjnych, a także udostępnianie parku narodowego do celów
edukacyjnych należy do zadań Służby Parku Narodowego (art. 103, ust. 2, pkt 2).
Początkowo w GPN działania edukacyjne, adresowane głównie do szkół podstawowych
położonych w bezpośrednim sąsiedztwie Parku, realizowane były przez pracowników
powstałej w 1993 r. Pracowni Naukowej (przemianowanej w roku 2004 na Pracownię
Strona 39 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Naukowo-Edukacyjną). W 1998 r. utworzono Zespół ds. Dydaktyki i Udostępniania Parku,
który w 2003 r. zmienił nazwę na Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku. Pracownicy
Zespołu przygotowali szeroką ofertę edukacyjną oraz zajęli się działalnością wydawniczą,
wystawienniczą, informacyjną oraz zadaniami związanymi z udostępnianiem Parku dla
zwiedzających. Obecnie w GPN działania edukacyjne i informacyjne prowadzone są przede
wszystkim przez pracowników Zespołu ds. Edukacji i Udostępniania Parku oraz Pracowni
Naukowo-Edukacyjnej z pomocą pracowników Zespołu Ochrony Przyrody oraz terenowych
Służby Parku, a także Dyrektora GPN i jego Zastępcy. Ponadto okresowo biorą w nich udział
wolontariusze oraz osoby odbywające na terenie Parku praktyki studenckie oraz staże.
W związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2012 r. Ustawy o zmianie ustawy o
ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 224, poz. 1337) Gorczański Park
Narodowy jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14 Ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2009 nr 157 poz. 1240 z późn. zm.) i
zgodnie ze znowelizowaną Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z
2013 poz. 627) prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając wydatki na
finansowanie zadań określonych w ustawie, w tym na działalność edukacyjną, z posiadanych
środków i uzyskiwanych przychodów (art. 8g, ust 1). Ustawa określa również źródła
przychodów, którymi są m.in. dotacje z budżetu państwa, dotacje oraz pożyczki z
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz z wojewódzkich
funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, środki pochodzące z budżetu Unii
Europejskiej, dotacje z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, wpływy z działalności
Parku (art. 8h, ust. 1 i 2).
2.1.2. Cele działalności edukacyjnej
Działalność edukacyjna GPN realizuje następujące cele:
- podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa m.in. poprzez informowanie o
roli obszarów chronionych, a także poruszanie tematyki związanej z aktualnymi globalnymi, a
przede wszystkim lokalnymi problemami z zakresu ekologii oraz ochrony środowiska;
Strona 40 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- szerzenie wiedzy na temat walorów przyrodniczych, kulturowych i historycznych
Gorczańskiego Parku Narodowego oraz Gorców;
- kształtowanie
postaw
proekologicznych
wśród
miejscowej
ludności
oraz
zwiedzających Park turystów;
- wspomaganie działań ochronnych w Parku oraz w utworzonych tutaj: specjalnym
obszarze ochrony siedlisk oraz obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000, a także
ograniczanie istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych na tym
terenie;
- kształtowanie pozytywnego wizerunku GPN, a co za tym idzie uzyskanie akceptacji
dla istnienia parku narodowego w Gorcach (budowanie tzw. „otuliny społecznej”), m.in.
poprzez objaśnianie prowadzonych na terenie Parku sposobów gospodarowania, jak również
uzasadnianie wynikających z obecności Parku ograniczeń oraz podkreślanie płynących z tego
sąsiedztwa korzyści, a także możliwości ich czerpania w sposób zrównoważony i
niezagrażający przyrodzie;
- informowanie o zasadach udostępniania Parku, ofercie edukacyjnej i wydawniczej,
bazie gastronomicznej oraz noclegowej itp.;
- doskonalenie kadry edukacyjnej w tym pracowników Parku, nauczycieli oraz
przewodników.
2.1.3. Zasady udostępniania Parku do działalności edukacyjnej
Zasady udostępniania Parku do działalności edukacyjnej określa Zarządzenie nr
6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r. w sprawie udostępniania obszaru GPN w celach
edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych (patrz zał. nr 9). Załącznik nr 1
niniejszego Zarządzenia zawiera wykaz miejsc i obiektów udostępnianych w celach
edukacyjnych, jak również sposób ich udostępniania oraz maksymalną liczbę osób mogących
przebywać jednocześnie w tych miejscach (patrz zał. nr 10). Przebywanie osób w celach
edukacyjnych na terenie Parku poza szlakami turystycznymi i drogami dopuszczonymi do
ruchu turystycznego jest możliwe jedynie po uzyskaniu pozwolenia od Dyrektora i w
obecności upoważnionego pracownika Parku.
Strona 41 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zgodnie z Regulaminem dla odwiedzających GPN z 2012 r. (patrz zał. nr 11)
organizacja imprez edukacyjnych poza wymienionymi poniżej miejscami biwakowymi może
odbywać się wyłącznie za zgodą Dyrektora Parku wydaną na podstawie przedstawionego
programu i regulaminu. Imprezy organizowane w wyznaczonych miejscach biwakowych,
czyli na polanach Trusiówka (Obwód Ochronny „Turbacz”) i Oberówka (Obwód Ochronny
„Suhora”) podlegają zgłoszeniu u leśniczego co najmniej 7 dni przed planowanym terminem.
Za bezpieczeństwo uczestników imprez odpowiadają ich organizatorzy.
Wstęp na niektóre obszary Parku udostępnione w celach edukacyjnych jest płatny,
wykaz tych miejsc oraz wysokość opłat, zawiera załącznik nr 3 do Zarządzenia nr 6/2012
Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r. (patrz zał. nr 12). Prowadzone przez pracowników Parku
zajęcia edukacyjne (prelekcje, szkolenia, warsztaty, wycieczki), a także udostępnianie
ekspozycji w Gajówce Mikołaja oraz wynajem sali konferencyjnej i sal edukacyjnych w
budynkach Parku jest odpłatne (patrz zał. nr 13).
2.1.4. Adresaci działalności edukacyjnej
Beneficjentami działalności edukacyjnej GPN są przede wszystkim mieszkańcy gmin i
miast położonych w bezpośrednim sąsiedztwie Parku (m.in. dzieci i młodzież szkolna,
działacze samorządowi, myśliwi, właściciele lasów prywatnych, właściciele firm z branży
turystycznej i rekreacyjnej), a także turyści odwiedzający Park i pobliskie miejscowości oraz
kadry prowadzące działalność edukacyjną (nauczyciele, przewodnicy, pracownicy Parku).
Oferta edukacyjna GPN jest skierowana głównie do uczniów i nauczycieli szkół
podstawowych i gimnazjów. Jest to działanie uzasadnione, gdyż młodzi ludzie łatwiej i
szybciej uczą się nowych zachowań i kształtują określone postawy (Aronson i in. 1997).
Edukacja dzieci i młodzieży ma też wpływ na mentalność ich najbliższego otoczenia (rodzina,
rówieśnicy) i aktywizację lokalnej społeczności. Obok dzieci i młodzieży szkolnej z
organizowanych przez Park warsztatów, prelekcji i wycieczek korzystają również studenci,
grupy turystyczne, a także turyści indywidualni. Ważnym odbiorcą są ponadto grupy
rodzinne, do których adresowana jest (stale poszerzana) oferta obejmująca obecnie m.in.
aktywne zwiedzanie ekspozycji w Gajówce Mikołaja, grę terenową w dolinie Łopusznej,
Strona 42 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wycieczki z przewodnikiem oraz imprezy plenerowe, w trakcie których można wziąć udział w
zabawach edukacyjnych i konkursach o tematyce przyrodniczej.
Brak zrozumienia dla potrzeby ochrony zasobów przyrodniczych, wynikający m.in. z
nieznajomości przyczyn i skutków przemian wywołanych w przyrodzie postępującą
antropopresją, może powodować konflikty społeczne. Pozytywne nastawienie okolicznych
mieszkańców do działań Parku wymaga dużego zaangażowania w ich edukację. Wyjątkowo
cenne są więc wszelkie inicjatywy podejmowane we współpracy z lokalnymi samorządami,
organizacjami i szkołami angażujące mieszkańców tego terenu (np. projekty edukacyjne,
akcja czynnej ochrony płazów, akcja sprzątania szlaków, edukacyjne imprezy plenerowe,
konkursy). Godna uwagi jest podjęta w 2012 r. współpraca ze Stowarzyszeniem Eko i
Agroturystycznym Gazda w Niedźwiedziu związana z wypracowaniem zintegrowanej oferty
turystycznej gminy Niedźwiedź. Zawarte w 1994 r. pomiędzy GPN a Kuratorium Oświaty w
Nowym Sączu porozumienie w sprawie realizacji programu edukacji środowiskowej
umożliwiło skierowanie do 42 szkół podstawowych położonych w otulinie Parku specjalnej
bezpłatnej oferty edukacyjnej. Kolejne, zawarte w 2001 r. pomiędzy GPN a Kuratorium
Oświaty w Krakowie, porozumienie w sprawie realizacji edukacji przyrodniczej objęło obok
43 szkół podstawowych również 13 gimnazjów (patrz zał. nr 14). Zgodnie z ww.
dokumentem współpraca z powyższymi placówkami polegała m.in. na bezpłatnym
prowadzeniu przez pracowników Parku terenowych i stacjonarnych zajęć edukacyjnych dla
uczniów, organizowaniu konkursów, wspólnym realizowaniu programów edukacyjnych,
udziale nauczycieli w warsztatach szkoleniowych, przekazywaniu przez Park do szkół
materiałów edukacyjnych i informacyjnych oraz wydawnictw, np. kwartalnika GPN
„Salamandra”. W związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2012 r. Ustawy o zmianie
ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 224, poz. 1337)
Gorczański Park Narodowy uzyskał status państwowej osoby prawnej co zobowiązało jego
pracowników do prowadzenia działalności dochodowej również w zakresie edukacji. W
styczniu 2012 r. został więc podpisany aneks do porozumienia z dnia 10 stycznia 2001 r.
zmieniający wykaz szkół oraz usuwający dotychczasowy zapis o nieodpłatnym prowadzeniu
zajęć edukacyjnych dla placówek z otuliny Parku (patrz zał. nr 14).
Strona 43 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Istotną
rolę
odgrywa
działalność
informacyjno-edukacyjna
skierowana
do
odwiedzających Park turystów (imprezy edukacyjne, wydawnictwa, tablice edukacyjne na
szlakach turystycznych oraz ścieżkach edukacyjnych).
Lepsze poznanie
walorów
przyrodniczo-kulturowych GPN przyczynia się do wzrostu wśród odwiedzających
wrażliwości na potrzeby środowiska
naturalnego
i prowadzi do
świadomego
i
odpowiedzialnego korzystania z jego zasobów.
Duży nacisk kładziony jest na ciągłe doskonalenie kadry dydaktycznej, ponieważ od
jej doświadczenia oraz poziomu wykształcenia zależą efekty działalności edukacyjnej.
Szkolenia obejmują nauczycieli, kadrę własną Parku, a także pracowników innych parków
narodowych. Organizowane są również specjalne szkolenia dla przewodników beskidzkich i
terenowych, których celem jest zapewnienie fachowej i kompetentnej obsługi przewodnickiej
po terenie Parku.
2.1.5. Rodzaje działalności edukacyjnej, dydaktycznej i informacyjnej
Początkowo działania edukacyjne Parku obejmowały prelekcje, wykłady, pogadanki i
wycieczki, z czasem oferta była (i jest nadal) udoskonalana i poszerzana o nowe treści oraz
nowe metody przekazywania wiedzy. Obecnie zadania edukacyjno-informacyjne GPN,
realizowane w oparciu o roczne plany działalności Zespołu ds. Edukacji i Udostępniania
Parku, obejmują obok prowadzonych przez pracowników Parku i zaproszonych gości
warsztatów, prelekcji, wykładów, wycieczek także m.in. imprezy plenerowe, projekty
edukacyjne, współpracę z mediami (głównie lokalnymi) oraz działalność wystawienniczą i
wydawniczą. Ważną rolę odgrywa strona internetowa Parku. Warto podkreślić, iż wiele
przedsięwzięć edukacyjnych jest wprowadzanych w życie dzięki realizacji na terenie GPN
projektów związanych z ochroną przyrody. Przykładem może być tutaj m.in. projekt:
„Ochrona głuszca Tetrao urogallus i cietrzewia Tetrao tetrix oraz ich biotopów w Karpatach
Zachodnich” (2006-2010), w ramach którego wystawiono na terenie ostoi tablice
informacyjne na temat głuszca i cietrzewia, zaprezentowano wystawę „Trubadurzy wiosennej
pieśni” oraz wydano folder zawierający podstawowe informacje o powyższych gatunkach.
Strona 44 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Podejmowane przez Park działania edukacyjne są uzależnione od możliwości
pozyskania na ten cel wystarczających funduszy z czego mogą wynikać znaczne różnice w
liczbie przeprowadzanych rocznie imprez, a co za tym idzie w całkowitej liczbie ich
uczestników. W roku 2012 liczba beneficjentów bezpośrednich działań edukacyjnych
wyniosła około 6500 osób. Rekordową liczbę około 18500 osób biorących udział w
organizowanych przez Park imprezach edukacyjnych odnotowano w roku 2006, co wiązało
się z obchodami 25-lecia Gorczańskiego Parku Narodowego (patrz ryc. 3). Pod pojęciem
„bezpośrednie działania edukacyjne” należy rozumieć różnorodne zajęcia edukacyjne,
szkolenia, wykłady, prelekcje, wycieczki, imprezy plenerowe, konkursy kierowane do
uczniów i nauczycieli, mieszkańców miejscowości położonych w otulinie GPN, a także do
odwiedzających Park turystów. Pojęcie to nie obejmuje natomiast wystaw czasowych oraz
działalności
wydawniczej.
Większość
działań
edukacyjnych
prowadzonych
przez
pracowników GPN w latach 2001-2012 (z liczbą uczestników, krótką charakterystyką
poszczególnych działań oraz ze wskazaniem ich adresatów) została wyszczególniona w zał.
nr 15.
Ryc. 3. Liczba osób biorących udział we wszystkich bezpośrednich działaniach
edukacyjnych GPN w latach 2001-2012 oraz w stacjonarnych i terenowych zajęciach
edukacyjnych prowadzonych w oparciu o stałą ofertę edukacyjną w latach 2004-2012
Źródło: opracowano na podstawie rocznych sprawozdań z działalności edukacyjnej
autorstwa E. Strauchmann.
Strona 45 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zajęcia edukacyjne i dydaktyczne
Prowadzone przez Park zajęcia prezentują walory przyrodnicze, historyczne i
kulturowe Gorczańskiego Parku Narodowego, zapoznają z naturalnymi procesami
przyrodniczymi, uczą rozpoznawania różnych gatunków roślin i zwierząt, prowadzenia
samodzielnych obserwacji oraz wyciągania poprawnych wniosków. Umożliwiają także
bezpośredni kontakt z przyrodą rozwijając spostrzegawczość oraz wrażliwość na problemy
ekologiczne oraz piękno Gorców.
Realizowane przez Park działania edukacyjne obejmują różnorodne stacjonarne oraz
terenowe zajęcia dla grup szkolnych i turystycznych organizowane przez Zespół ds.
Dydaktyki i Udostępniania Parku, prowadzone w oparciu o stałą ofertę edukacyjną. Oferta ta
zamieszczona jest (wraz z cennikiem) na stronie internetowej Parku, a także przekazywana w
formie ulotek i folderów do szkół (patrz zał. nr 16). Zajęcia stacjonarne obejmują, m.in.
warsztaty, prelekcje z pokazem slajdów, filmów video, prezentacji komputerowych, a także
lekcje dla klas młodszych szkoły podstawowej w oparciu o program edukacyjny „Czym
skorupka za młodu nasiąknie… czyli jak pokochać przyrodę aby ona pokochała nas”.
Szkolenia te odbywają się w salach edukacyjnych GPN, w szkołach oraz w Domu Wczasów
Dziecięcych w Porębie Wielkiej. Zajęcia terenowe prowadzone są z kolei przede wszystkim
na ścieżkach edukacyjnych GPN i w otoczeniu terenowej bazy Gajówka Mikołaja w
Łopusznej, która posiada również własną ofertę (patrz zał. nr 17). Rocznie w stacjonarnych i
terenowych zajęciach edukacyjnych uczestniczy od dwóch do czterech tysięcy uczniów oraz
studentów (patrz ryc. 3). Od 2004 r. do 2012 r. łącznie wzięło w nich udział ok. 31500 osób
(patrz zał. nr 15).
Park każdego roku organizuje stacjonarne i/lub terenowe szkolenia dla nauczycieli
szkół podstawowych i gimnazjów położonych na terenie otuliny Parku. Najczęściej są one
zarejestrowane jako forma doskonalenia zawodowego nauczycieli, którzy po ich ukończeniu
otrzymują stosowne zaświadczenia z Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Nowym Sączu.
Poruszane na warsztatach zagadnienia dotyczą głównie gorczańskiej przyrody oraz sposobów
jej ochrony (patrz zał. nr 15), a wiedza przekazywana jest pod kątem jej późniejszego
wykorzystania przez nauczycieli na lekcjach w szkole. Zajęcia terenowe ukazują dodatkowo
Strona 46 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
możliwości wykorzystania ścieżek edukacyjnych. Rokrocznie w szkoleniach tego typu bierze
udział kilkadziesiąt osób. W trakcie testowania i wdrażania autorskiego programu „Czym
skorupka za młodu nasiąknie…” opracowanego przez pracowników Zespołu ds. Edukacji i
Udostępniania Parku prowadzone były również warsztaty dla nauczycieli klas I–III dotyczące
realizacji programu.
W celu zapewnienia kompetentnej obsługi przewodnickiej po terenie Parku
organizowane są jednodniowe szkolenia dla przewodników beskidzkich obejmujące część
teoretyczną (wykład min. 2 godz.) oraz praktyczną (wycieczka 5-6 godz.). Szczegółowe
zasady uzyskiwania uprawnień przewodnika turystycznego po Gorczańskim Parku
Narodowym oraz tematykę zajęć określa regulamin (patrz zał. nr 18). W latach 2001-2012
liczba przewodników biorących rocznie udział w szkoleniach była zróżnicowana i wynosiła
od kilkunastu (2001 r.) do niemal dwustu osób (patrz zał. nr 15).
Niezwykle istotne jest również szkolenie własnej kadry Parku oraz pracowników
innych parków narodowych. W latach 2009-2011 GPN brał udział we współfinansowanym
przez Unię Europejską projekcie pt. „Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz
systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych”. Celem projektu była organizacja
szkoleń zawodowych o różnej tematyce, a także wymiana doświadczeń oraz nawiązanie
szerszej współpracy pomiędzy parkami narodowymi. W ramach projektu przeprowadzono
cykl szkoleń oraz warsztatów dla wybranych grup pracowników parków narodowych,
zorganizowano ogólnopolskie sympozja, wydano materiały szkoleniowe, uruchomiono
specjalny portal internetowy oraz uzupełniono zbiory biblioteczne w poszczególnych parkach
narodowych.
Programy edukacyjne
Jednym z najskuteczniejszych sposobów tworzenia pozytywnych relacji pomiędzy
człowiekiem a otaczającą go przyrodą są zajęcia terenowe. Z punktu widzenia ochrony
środowiska ważne jest więc jak najczęstsze wykorzystywanie tej formy nauczania w
szkołach. Istotną rolę mogą odegrać w tej sytuacji programy edukacyjne zachęcające
nauczycieli do prowadzenia lekcji przyrody w terenie. Pracownicy Zespołu ds. Edukacji i
Strona 47 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Udostępniania GPN opracowali trzyletni program edukacji środowiskowej przeznaczony dla
klas I-III szkoły podstawowej "Czym skorupka za młodu nasiąknie… czyli jak pokochać
przyrodę żeby ona pokochała nas”, którego głównym celem jest kształtowanie aktywnych
postaw przyjaznych dla środowiska poprzez udział dzieci w zajęciach terenowych. Program
jest dostosowany do warunków ogólnokrajowych, a jego realizacja opiera się o wydany
drukiem pakiet edukacyjny. Klasy zaangażowane w projekt w ciągu roku szkolnego biorą
udział w 10. lekcjach (jednej miesięcznie), których tematyka związana jest z różnorodnością
biologiczną w otoczeniu szkoły oraz z rocznym cyklem życia przyrody. Interaktywne zajęcia
dają uczniom możliwość bezpośredniego kontaktu z przyrodą i zdobycia umiejętności
samodzielnego obserwowania i analizowania zjawisk przyrodniczych. W latach 2002-2005
program „Czym skorupka za młodu nasiąknie…” testowano w szkołach położonych na
terenie otuliny Parku (etap I), w czym wzięło udział 105 nauczycieli i około 2000 uczniów. W
roku 2006 rozpoczęto II etap realizacji projektu w szkołach położonych w bezpośrednim
otoczeniu Parku, a także utworzono ogólnopolską sieć koordynatorów szkoląc w tym celu
pracowników parków narodowych, parków krajobrazowych, organizacji pozarządowych,
regionalnych centrów edukacji ekologicznej oraz ośrodków doskonalenia nauczycieli (w
sumie 80 osób). W latach 2006-2008 koordynatorzy kierowali wdrożeniem projektu na
terenie całego kraju organizując szkolenia dla nauczycieli oraz prowadząc dystrybucję
pakietów edukacyjnych w szkołach. W całej Polsce do realizacji projektu w latach 2006-2008
przystąpiło ponad 10000 nauczycieli (patrz zał. nr 15). W 2002 r. w zorganizowanym przez
Ministerstwo Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Warszawie oraz redakcję „Aury” konkursie na najlepszy projekt edukacyjny program "Czym
skorupka za młodu nasiąknie…” uzyskał wyróżnienie.
W latach 2009-2010, w celu poszerzenia warsztatu metodycznego nauczycieli
biorących udział w programie edukacyjnym „Czym skorupka za młodu nasiąknie…”
zrealizowano projekt finansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Warszawie, którego zadaniem był druk, promocja i dystrybucja
„Poradnika Młodego Tropiciela” wraz z zeszytem ćwiczeń. W ramach przedsięwzięcia, w
wybranych ośrodkach edukacyjnych kraju, przeprowadzono warsztaty promujące powyższą
Strona 48 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
pomoc dydaktyczną, w których wzięło udział ponad 2000 nauczycieli, a także rozbudowano o
dział przeznaczony dla dzieci stronę internetową http://www.czymskorupka.pl.
W roku 2003 II nagrodę w konkursie „Aury” otrzymał opracowany również przez
pracowników Parku program edukacyjny „Gorce – obszar współistnienia człowieka i
przyrody” realizowany w roku szkolnym 2000/2001 i 2002/2003 w klasie III o profilu
przyrodniczo-krajoznawczym w Gimnazjum w Niedźwiedziu (Strauchmann, ZabrzeńskaSzczygieł 2003). W ramach programu pracownicy naukowi Parku prowadzili tam raz w
miesiącu zajęcia dotyczące ekologii oraz ochrony środowiska.
Na terenie GPN bywają również prowadzone zewnętrzne programy edukacyjne. W
ramach ogólnopolskiego projektu „Europejska Akademia Ekologii” wspófinansowanego ze
środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska w Warszawie, w 2006 r. Związek
Gmin Dorzecza Górnej Raby i Krakowa realizował program edukacyjny pt. „Wyprawy w
poszukiwaniu Ekolandii”. Celem projektu było podniesienie świadomości ekologicznej
społeczności lokalnych, poprzez prowadzenie interaktywnej edukacji ekologicznej (warsztaty,
„zielone wycieczki”). W trakcie realizacji zadania ścieżki edukacyjne GPN odwiedziło
kilkaset dzieci z województwa małopolskiego. Walory przyrodnicze Parku opisano w
przewodniku przeznaczonym dla uczestników programu.
Działalność wystawiennicza
Działalność wystawiennicza Parku jest realizowana w oparciu o roczne szczegółowe
plany działalności wystawienniczej i kierowana zarówno do lokalnej społeczności, jak i do
odwiedzających Gorce turystów. Ekspozycje stałe istnieją w Gajówce Mikołaja w Łopusznej,
w Chacie GPN na Hali Długiej oraz w schronie Papieżówka w dolinie Kamienicy (patrz
rozdz. 2.2). Brak jest niestety Muzeum Gorczańskiego Parku Narodowego.
Organizowane przez Park wystawy czasowe, to przede wszystkim wystawy
fotograficzne i plastyczne o tematyce przyrodniczej, historycznej oraz kulturowej, a także
wystawy zdjęć dokumentujących wydarzenia edukacyjne na terenie Parku (patrz zał. nr 19).
Nierzadko ich prezentacji towarzyszą wernisaże, spotkania z twórcami, wykłady oraz
warsztaty. Często eksponowane są prace konkursowe dzieci i młodzieży z otuliny Parku. Od
Strona 49 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
kilku lat stałym elementem programu jest wystawa fotograficzna prac nagrodzonych w
Międzynarodowym Konkursie Fotograficznym im. Jana Sunderlanda pt. „Krajobraz Górski”,
którego organizatorem jest Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu. Wystawy
Gorczańskiego Parku Narodowego prezentowane są nie tylko w Dyrekcji GPN w Porębie
Wielkiej ale również w szkołach, domach kultury, bibliotekach, muzeach, galeriach,
siedzibach innych parków narodowych. W latach 2002-2012 liczba organizowanych rocznie
wystaw (w budynkach GPN i poza nimi) wyniosła od 7 w roku 2004 do 14 w roku 2008,
kiedy to odnotowano również rekordową liczbę ponad 14000 odwiedzających (patrz ryc. 4).
Najwięcej gości obejrzało wystawy: „Gorce z lotu ptaka” (ponad 11000 osób, w tym ponad
6000 w siedzibie Pienińskiego Parku Narodowego), a także „W gorczańskiej puszczy” oraz
„25 lat parku narodowego w Gorcach”.
Ryc. 4. Liczba wystaw zorganizowanych przez GPN oraz liczba osób, które
odwiedziły wystawy GPN w latach 2002-2012
Źródło: opracowano na podstawie rocznych sprawozdań z działalności edukacyjnej
Działalność wydawnicza
Działalność wydawnicza Parku jest realizowana w oparciu o roczne szczegółowe
plany działalności wydawniczej. Oferta Parku, z którą zapoznać się można m.in. za
pośrednictwem strony internetowej, jest skierowana do szerokiego grona odbiorców:
młodzież i dorośli, grupy zorganizowane i turyści indywidualni, nauczyciele, przewodnicy.
Strona 50 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Autorami tekstów oraz zdjęć zamieszczonych w wydawnictwach GPN są najczęściej
pracownicy Parku. Ważną rolę edukacyjną odgrywają publikacje popularyzujące walory
przyrodnicze, kulturowe i historyczne Gorców oraz prezentujące dorobek Parku obejmujący
badania naukowe i działania na rzecz ochrony przyrody. Istotną funkcję pełnią także
wydawnictwa o charakterze informacyjnym przekazujące praktyczne wiadomości dotyczące
sieci szlaków, oferty turystycznej i edukacyjnej Parku, bezpieczeństwa w górach, bazy
noclegowej i gastronomicznej. Dobry wizerunek Parku zależy od ich estetycznego,
zachęcającego wyglądu, a przede wszystkim od rzetelności, aktualności i przydatności
zawartych w nich informacji.
Stałą pozycją wydawniczą jest aktualizowana co kilka lat mapa turystyczna
Gorczański Park Narodowy, w skali 1:25000 (wydawnictwo „Compass”), przedstawiająca
przebieg szlaków pieszych, rowerowych, konnych, spacerowych i ścieżek edukacyjnych,
lokalizację punktów widokowych, rozmieszczenie infrastruktury turystycznej oraz obiektów i
miejsc ciekawych z krajoznawczego i przyrodniczego punktu widzenia. Mapa zawiera
również opracowaną przez pracowników Parku część tekstową prezentującą wiedzę na temat
przyrody, historii i kultury Gorców, a także informacje dotyczące oferty edukacyjnej Parku
oraz Regulamin dla odwiedzających GPN.
Dla zwiedzających Park turystów zainteresowanych aktywnym poznawaniem
środowiska przyrodniczego oraz historii regionu opracowano przewodniki po ścieżkach
edukacyjnych. Każdy przewodnik zawiera mapę oraz dokładny opis trasy i punktów
przystankowych. Ich treść jest aktualizowana w miarę możliwości finansowych Parku. Dla
ścieżek edukacyjnych: „Partyzancką ścieżką na Turbacz” oraz „Z Łopusznej na Jankówki”,
przygotowano zeszyty ćwiczeń ułatwiające nauczycielom przeprowadzenie w terenie
ciekawej lekcji opartej na bezpośrednich obserwacjach oraz prostych doświadczeniach
przyrodniczych.
Warto wymienić wydany w 2000 r. album fotograficzny pt. „Gorce. Gorczański Park
Narodowy” oraz wydaną w 2002 r. płytę CD pt. „Gorczański Park Narodowy. Cztery pory
roku”. W 2006 r. z okazji 25-lecia utworzenia Gorczańskiego Parku Narodowego ukazało się
wydawnictwo jubileuszowe (ponad 330 stron) omawiające przyrodę ożywioną i nieożywioną
Strona 51 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
GPN oraz różne aspekty działalności człowieka na tym terenie. W sposób ciekawy i
zrozumiały różnorodność gorczańskich polan, lasów i wód prezentują trzy bogato ilustrowane
pozycje książkowe (około 60 stron): „Tajemnice gorczańskiej puszczy”, „Przyroda
gorczańskich polan” oraz „Gorczańskie wody”. Od 2006 r. ukazuje się cykl wydawniczy o
charakterze naukowym „Ochrona Beskidów Zachodnich” (4 zeszyty) poświęcony
różnorodnym badaniom prowadzonym na terenie Zewnętrznych Karpat Zachodnich.
Wydawany jest także, poruszający tematykę przyrodniczą, kwartalnik dla dzieci i młodzieży
„Salamandra”. Wykaz większości pozycji wydawniczych udostępnionych przez Gorczański
Park Narodowy w latach 2001-2012 (z liczbą egzemplarzy oraz wskazaniem źródła
finansowania) zawiera zał. nr 20.
Do sięgnięcia po proponowane przez Park publikacje zachęca ich wysoka wartość
merytoryczna, bogata szata graficzna oraz przystępny język. Nie bez znaczenia jest również
niska cena wydawnictw. Część z nich przeznaczona jest do bezpłatnej dystrybucji wśród
uczestników szkoleń, warsztatów i innych imprez edukacyjnych, a także przekazywana do
szkół, bibliotek, muzeów, urzędów oraz organizacji turystycznych i przewodnickich. Liczba
osób korzystających rocznie z wydawnictw Parku jest bardzo zróżnicowana (patrz ryc. 5).
Wynika to nie tylko z nakładu poszczególnych publikacji, ale m.in. również z liczby
odbywających się w danym okresie zajęć i imprez edukacyjnych. W latach 2006-2012
wydawnictwa GPN nabyło (zakupiło bądź otrzymało bezpłatnie) ponad 88000 osób.
Najwięcej odbiorców odnotowano w roku 2008 (ok. 19200 osób), najmniej w roku 2012 (ok.
3800 osób) co zbiegło się z ograniczoną ze względów finansowych działalnością
wydawniczą.
Druk wielu pozycji był możliwy dzięki finansowemu wsparciu Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, środkom pochodzącym z budżetu
Unii Europejskiej czy też dotacjom z budżetów jednostek samorządu terytorialnego (patrz zał.
nr 20).
Strona 52 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Strona internetowa
Niezwykle istotne znaczenie w kształtowaniu wizerunku Parku ma strona internetowa
pełniąca rolę informacyjną oraz edukacyjną. Zawiera ona wiadomości na temat walorów
przyrodniczych i kulturowych GPN, historii regionu oraz ochrony przyrody w Gorcach, a
także prowadzonych przez Park działań ochronnych i edukacyjnych. Znajdują się na niej
zasady udostępniania Parku dla celów edukacyjnych, turystycznych i naukowych, bieżąca
oferta wydawnicza i edukacyjna, cennik usług, kalendarium imprez, aktualności oraz galeria.
Strona jest stale uaktualniana i poszerzana. W 2012 r. dodano zakładki: „Wieści ze świata
przyrody” oraz „Park dworski hr. Wodzickich w Porębie Wielkiej”. Strona jest dostępna w
języku polskim, niemieckim i angielskim. Jej atutem jest również zachęcająca szata graficzna
oraz przejrzystość. Niestety nie działa założone forum internetowe. Wśród pracowników
Parku brakuje osoby o wykształceniu informatycznym, która mogłaby profesjonalnie zająć się
obsługą strony.
Obecna strona internetowa Parku (http://www.gorczanskipark.pl/) powstała w roku
2007. W ciągu kilku lat jej istnienia notowano systematyczny wzrost liczby odwiedzin (do
350000 w roku 2012) potwierdzający, iż jest to bardzo popularne źródło informacji (patrz ryc.
6). Z badań monitoringowych wynika, iż 39,2% odwiedzających Park turystów wiedzę o nim
zdobywa korzystając z zasobów internetowych (Semczuk, Majewski 2011).
Strona 53 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Współpraca z mediami
Park współpracuje głównie z lokalną i regionalną prasą, m.in. z Biuletynem
Informacyjnym Urzędu Gminy w Niedźwiedziu „Zgoda”, Almanachem Ziemi Limanowskiej,
Tygodnikiem Podhalańskim, Dziennikiem Polskim, Gazetą Krakowską. Informacje o
działaniach i bieżących problemach GPN docierają do opinii publicznej również za
pośrednictwem Nowotarskiej Telewizji Kablowej, Radia Kraków oraz lokalnych serwisów
informacyjnych,
m.in.
Podhalańskiego
Portalu
Informacyjnego
(http://podhale24.pl),
Gorczańskiego Portalu Informacyjnego (http://www.gorce24.pl), Limanowskiego Portalu
Informacyjnego (http://limanowa.in). Epizodycznie wiadomości dotyczące Parku są
emitowane w ogólnopolskich mediach np. w telewizji TVN. Wydarzeniem jednostkowym
było sfinansowanie przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
produkcji serii filmów dotyczących polskich parków narodowych w tym Gorczańskiego
Parku Narodowego pt. „Świat Salamandry”.
Inne formy działalności edukacyjnej
Wśród innych form działalności edukacyjnej warto wymienić organizowane przez
Park konkursy mające na celu nie tylko dotarcie do odbiorcy z informacją o istnieniu Parku
oraz z wiedzą na temat jego przyrody ale również zwrócenie uwagi na kulturę i tradycje
tutejszych mieszkańców. Na stałe do kalendarza imprez trafił coroczny konkurs skierowany
do uczniów szkół podstawowych i gimnazjów z otuliny Parku. Do udziału w konkursie
motywują uczniów nagrody, spotkanie laureatów oraz pokonkursowa wystawa prac
plastycznych prezentowana w Dyrekcji GPN. Park nie tylko uczy lecz również wychowuje
dzieci i młodzież angażując przyszłych gospodarzy regionu m.in. w akcje czynnej ochrony
płazów, akcje sprzątania gorczańskich szlaków oraz zapraszając ich do aktywnego udziału w
cyklicznych imprezach edukacyjnych np. w Europejskim Dniu Parków Narodowych czy w
„Święcie Drzewa” połączonym z sadzeniem drzew. Dla uczniów organizowane są również
otwarte wycieczki i wykłady, warsztaty, spotkania z podróżnikami. Park bywa także
współorganizatorem rajdów turystycznych, obozów młodzieżowych oraz festiwali.
Strona 54 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Turyści oprócz informacji zawartych w wydawnictwach i na stronie internetowej oraz
prezentowanych na ekspozycjach i tablicach informacyjnych znajdujących się na terenie
Parku swoją wiedzę mogą poszerzać podczas otwartych wykładów, wakacyjnych wycieczek
edukacyjnych oraz plenerowych imprez edukacyjnych, w ramach których odbywają się
prelekcje, występy zespołów regionalnych i szkolnych, a także kierowane głównie do rodzin z
małymi dziećmi zabawy edukacyjne i konkursy, prowadzona jest również sprzedaż
wydawnictw GPN. Wiadomości dotyczące udostępniania Parku do celów edukacyjnych i
turystycznych trafiają do przyjeżdżających w Gorce gości również za pośrednictwem
właścicieli gospodarstw agroturystycznych i pensjonatów uczestniczących w organizowanych
przez Park spotkaniach informacyjnych. Walory przyrodnicze i kulturowe Gorców oraz
działalność Parku są przez jego pracowników demonstrowane na targach (np. EKO MEDIA
Forum w Poznaniu), a także podczas imprez edukacyjnych w różnych rejonach kraju (np. w
trakcie Dnia Ziemi odbywającego się rokrocznie na Polach Mokotowskich w Warszawie).
Park uczestniczy również w organizacji seminariów naukowych oraz konferencji. W Gajówce
Mikołaja w Łopusznej odbywają się wieczory poezji z cyklu „Z poezją ku jesieni”, na których
artyści prezentują swoją twórczość często związaną z lokalną przyrodą.
2.2. Charakterystyka i ocena infrastruktury dla celów edukacji
Działalność edukacyjna i informacyjna wymaga odpowiednio przygotowanej i
wyposażonej infrastruktury. Podstawową infrastrukturę przeznaczoną dla celów edukacji na
terenie GPN stanowią:
- zaplecze edukacyjno-konferencyjne w budynku Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej;
- terenowa baza edukacyjno-wystawiennicza Gajówka Mikołaja oraz wiata edukacyjna
na polanie Żubrowisko;
- terenowa sala edukacyjna w Chacie GPN na Hali Długiej,
- schron Papieżówka;
- biblioteka;
- ścieżki edukacyjne;
- tablice informacyjne.
Strona 55 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ponadto w celach edukacyjnych wykorzystywane są szlaki turystyczne i spacerowe, a
także odpowiednio zabezpieczone i przystosowane do pełnienia tej funkcji miejsca rozrodu
płazów (np. stawy dworskie w Porębie Wielkiej, stawki w Koninkach przy wejściu do Parku
czy na polanie Oberówka) wyposażone m.in. w pomosty ułatwiające obserwacje zwierząt i
zapobiegające rozdeptywaniu brzegów zbiornika.
Wykaz miejsc i obiektów udostępnianych w celach edukacyjnych, jak również sposób
ich udostępniania oraz maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w tych
miejscach zawiera Załącznik nr 1 Zarządzenia nr 6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r.
(patrz zał. nr 10). Położenie na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego miejsc i obiektów
udostępnianych w celach edukacyjnych ukazuje mapa nr 1.
Zaplecze edukacyjno-konferencyjne w budynku Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej
Część edukacyjno-konferencyjna budynku Dyrekcji została urządzona dzięki
dofinansowaniu z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Obiekt
mieści multimedialną salę konferencyjno-wystawową przeznaczoną dla 80 osób oraz salę
edukacyjną mogącą pomieścić 35 osób i wyposażoną, w komputery, mikroskop
stereoskopowy, lupy i inne pomoce dydaktyczne. W salach odbywają się warsztaty, prelekcje,
wykłady, szkolenia oraz prezentowane są wystawy czasowe. W Dyrekcji GPN prowadzona
jest również sprzedaż wydawnictw. Budynek nie jest niestety przystosowany do obsługi
turystów indywidualnych, którzy chcieliby zakupić wydawnictwa oraz uzyskać informacje na
temat udostępniania Parku. Tym istotniejsze jest planowane przystosowanie budynku dawnej
oficyny dworskiej do celów edukacyjnych.
Gajówka Mikołaja
Od 2010 r. w dolinie Łopusznej funkcjonuje terenowa baza edukacyjnowystawiennicza Gajówka Mikołaja, położona na trasie spacerowej prowadzącej od Muzeum
Dwór w Łopusznej na polanę Żubrowisko, gdzie od 2010 r. znajduje się wiata edukacyjna.
Dzięki finansowemu wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej oraz Fundacji EkoFundusz odtworzono tutaj przedwojenną osadę leśną wzniesioną
Strona 56 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
przez Stefana Lgockiego, współwłaściciela majątku w Łopusznej. Nazwa obiektu pochodzi
od imienia pierwszego gajowego – Mikołaja Kostkina. Gajówka mieści nowoczesną
ekspozycję prezentującą przyrodę gorczańskich lasów. Wystawa zapoznaje również z historią
ochrony przyrody w Gorcach, a także z burzliwym okresem II wojny światowej i lat
powojennych. Nawiązując do pierwotnej funkcji zabudowań zgromadzono eksponaty
związane z zawodem leśniczego oraz narzędzia używane dawniej do pracy w lesie. Wystawa
jest udostępniana do zwiedzania odpłatnie w trakcie dyżurów edukacyjnych pełnionych w
weekendy od maja do października (cennik opłat patrz zał. nr 13) oraz podczas zamawianych
zajęć edukacyjnych. W okresie od 2010 do 2012 r. ekspozycję odwiedziło ok. 2300 osób.
Gajówka Mikołaja wyposażona jest w sprzęt audiowizualny, pomoce dydaktyczne i
podręczną biblioteczkę. W budynku odbywają się interaktywne lekcje przyrody (w oparciu o
ekspozycję muzealną), spotkania z podróżnikami, warsztaty, prelekcje, wieczory poezji.
Prowadzone są też zajęcia terenowe na znajdujących się w pobliżu ścieżkach edukacyjnych:
„Z Łopusznej na Jankówki” oraz „Partyzancką ścieżką na Turbacz”. W 2013 roku
zorganizowano ponadto trzy plenerowe imprezy edukacyjne: ”Majówka w Gajowce
Mikołaja”, „Spotkanie tropicieli przyrody” oraz „Wakacyjne przygody na ścieżkach
przyrody”. Szczegółowa oferta umieszczona jest na stronie internetowej Parku (patrz zał. nr
17). Budynek posiada agregat prądotwórczy, bieżącą wodę oraz biologiczną oczyszczalnię
ścieków. Dużą niedogodność stanowi brak dobrej drogi dojazdowej do obiektu. Gajówka
Mikołaja ma duży potencjał edukacyjny, który obecnie nie jest w pełni wykorzystywany.
Chatka GPN na Hali Długiej
Od 2006 r. wzniesiony w latach 50. XX w. budynek dawnej owczarni na Hali Długiej
pełni rolę terenowego punktu informacji i edukacji. Mieści się w nim niewielka wystawa
poświęcona gorczańskim polanom (przyroda, walory kulturowe). Terenowa sala edukacyjna
oraz ekspozycja są udostępniane (nieregularnie, głównie w soboty i w niedziele) w
miesiącach letnich przez pracowników Parku, wolontariuszy oraz osoby odbywające w GPN
praktyki oraz staże. W trakcie dyżurów prowadzona jest sprzedaż wydawnictw oraz
informacja turystyczna. Realizowane są tutaj również zajęcia edukacyjne. W okresie od 2009
Strona 57 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
do 2012 r. Chatę GPN na Hali Długiej odwiedziło ok 1100 turystów. W 2013 roku, w ramach
dnia otwartego GPN, w obiekcie miało miejsce spotkanie pracowników Parku z turystami,
zorganizowano także zabawy dla rodzin z dziećmi „Na tropach przygody”. Budynek jest
wyposażony w agregat prądotwórczy, bieżącą wodę oraz biologiczną oczyszczalnię ścieków.
Dzięki bardzo dobrej lokalizacji Chata GPN ma ogromne możliwości edukacyjne, niestety nie
posiada stałych godzin otwarcia co bardzo często frustruje docierających do niej turystów.
Schron Papieżówka
Schron Papieżówka jest to niewielki drewniany szałas stojący w dolinie Kamienicy na
polanie o tej samej nazwie, niegdyś nazywanej Do Grabca. Budynek wzniesiono w latach 60.
XX w. jako schron służący robotnikom leśnym pracującym na pobliskiej składnicy drewna.
Przez dwa tygodnie w sierpniu 1976 roku przebywał w nim ówczesny kardynał Karol
Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II (stąd obecna nazwa polany i schronu). Obok szałasu
znajduje się pomnik upamiętniający to wydarzenie oraz tabliczka informacyjna GPN. W
2006 r. Park wyremontował budynek i urządził niewielką ekspozycję na temat geologii oraz
związków Jana Pawła II z Gorcami. Obiekt nie ma stałych godzin otwarcia i jak do tej pory
jest wykorzystywany tylko w niewielkim zakresie.
Biblioteka
W budynku Dyrekcji GPN funkcjonuje biblioteka, w której zgromadzono ponad 4800
woluminów. Zbiory obejmują m.in. prace naukowe i popularnonaukowe poświęcone ochronie
przyrody, ekologii, etnografii i historii regionu, przewodniki, odbitki artykułów i wycinki
prasowe dotyczące GPN, Kronikę Parku, Plan Ochrony GPN, wydawnictwa innych parków
narodowych oraz prenumerowane czasopisma (Chrońmy Przyrodę Ojczystą, Przegląd
Leśniczy, Echa Leśne, Łowiec Polski, Przyroda Polska, Aura, Wierchy, Klucze do
Oznaczania Owadów Polski, Ochrona Przyrody, Polish Botanical Journal, Sylwan, Przegląd
Zoologiczny, Wiadomości Botaniczne, Wiadomości Ekologiczne). W miarę możliwości
finansowych Parku zbiory są sukcesywnie powiększane. Ponad 80 książek o tematyce
przyrodniczej nabyto w latach 2009-2010 w trakcie realizacji projektu „Budowa wspólnej
Strona 58 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych”
finansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz przez Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zasoby biblioteki udostępniane są wyłącznie na
miejscu. Biblioteka czynna jest w dni robocze od poniedziałku do piątku. W ciągu roku notuje
się około 250 odwiedzin. Obecnie biblioteka posiada 34 zarejestrowanych użytkowników. Jak
widać księgozbiór jest wykorzystany tylko w nieznacznym stopniu (zwłaszcza przez osoby
spoza Parku). Dużą niedogodność stanowi brak czytelni z możliwością skorzystania z
bezprzewodowej sieci internetowej oraz brak udostępnionego przez Internet katalogu
elektronicznego.
Ścieżki edukacyjne
Historia turystyki edukacyjnej sięga w Gorczańskim Parku Narodowym początku lat
90. W 1993 r. w dolinie potoku Turbacz udostępniono pierwszą ścieżkę przyrodniczą, a rok
później w dolinie potoku Jaszcze wyznakowano ścieżkę historyczno-przyrodniczą
(Tomasiewicz 2002). Sześć kolejnych ścieżek edukacyjnych powstało w roku 2000 dzięki
programowi „Rozwój bazy dla realizacji programów edukacyjnych w Gorczańskim Parku
Narodowym”, który został dofinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Warszawie. Były to ścieżki: „Na Turbaczyk”, „Wokół doliny Poręby”,
„Dolina Kamienicy”, „Dolina Gorcowego Potoku”, „Z Łopusznej na Jankówki” i „Park
dworski hrabiów Wodzickich – góra Chabówka”. W 2005 r. miało miejsce uroczyste nadanie
ścieżce „Dolina potoku Jaszcze” imienia por. pil. Williama J. Beimbrika. W 2006 r.
dofinansowanie z Fundacji EkoFundusz pozwoliło na wyznakowanie dziewiątej ścieżki
edukacyjnej „Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką” oraz na poszerzenie tematyki ścieżki w
Porębie Wielkiej o miejsce rozrodu płazów (stawy dworskie). W roku 2009 finansowe
wsparcie ze strony NFOŚiGW dało z kolei możliwość udostępnienia ostatniej, jak do tej pory,
ścieżki edukacyjnej „Partyzancką ścieżką na Turbacz”, zmieniony został również przebieg
ścieżki „Z Łopusznej na Jankówki”.
Strona 59 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Obecnie turystyka edukacyjna w Gorczańskim Parku Narodowym rozwija się w
oparciu o 10 ścieżek edukacyjnych o łącznej długości ok. 53 km (111 przystanków),
rozmieszczonych w terenie w sposób umożliwiający poznawanie Gorców z każdej niemal
strony (patrz ryc. 7). Trasy ścieżek oznaczone są międzynarodowym znakiem, który stanowi
biały kwadrat z zielonym ukośnym paskiem. Na początku każdej z nich umieszczona jest
tablica informacyjna zawierająca krótki opis oraz mapę. Ścieżki są stosunkowo krótkie (4-8
km) i charakteryzują się zróżnicowaną tematyką oraz stopniem trudności. Część tras jest
bardzo łatwa dzięki czemu są one dostępne nie tylko dla starszych ale również dla
najmłodszych uczniów. Ich usytuowanie w niewielkiej odległości od granic Parku umożliwia
odbycie zajęć w ciągu kilku godzin. Istnieje także możliwość zaplanowania dłuższej
wycieczki łączącej przejście ścieżki edukacyjnej z dalszym wędrowaniem znakowanymi
szlakami turystycznymi. W pobliżu punktu początkowego większości ścieżek znajduje się
parking i/lub przystanek autobusowy.
Ścieżki edukacyjne tworzone są dla osób chcących poszerzać swoją wiedzę na temat
walorów przyrodniczych, historycznych i kulturowych GPN oraz dla nauczycieli
organizujących lekcje w terenie. Udostępniane są zarówno dla turystów indywidualnych, jak i
dla grup zorganizowanych (do 30 osób z przewodnikiem). W oparciu o sieć istniejących
ścieżek edukacyjnych pracownicy Parku prowadzą liczne zajęcia terenowe należące do stałej
oferty edukacyjnej, warsztaty dla nauczycieli, szkolenia dla przewodników, wycieczki
otwarte. Samodzielne zdobywanie i utrwalanie wiedzy na trasach ścieżek umożliwiają
przygotowane przez pracowników Parku przewodniki po ścieżkach edukacyjnych.
Przeprowadzenie interesującej lekcji przyrody na ścieżkach: „Partyzancką ścieżką na
Turbacz” oraz „Z Łopusznej na Jankówki”, ułatwiają nauczycielom zeszyty dydaktyczne.
Strona 60 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ryc. 7. Rozmieszczenie ścieżek edukacyjnych w GPN
Źródło: Popko-Tomasiewicz 2012.
Przebieg ścieżek edukacyjnych wyznakowanych na terenie Gorczańskiego Parku
Narodowego ukazuje mapa nr 1. Zestawienie i charakterystykę ścieżek edukacyjnych
przedstawia tabela nr 2.
Strona 61 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1
2
E1
E2
Nazwa
ścieżki
„Dolina
potoku
Turbacz”
"Na
Turbaczyk"
1993
2000
5
6
Czas
przejścia
(godz.)
Kod
Długość
trasy (km)
Lp.
Rok
powstania
Tab. 2. Zestawienie i charakterystyka ścieżek edukacyjnych na terenie GPN
3-5
4-5
Tematy i liczba przystanków
1. Budowa geologiczna. Gleba
2. Dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy
3. Łąka ostrożeniowa
4. Bagienna olszyna górska
5. Płazy
6. Ptaki potoków górskich
7. Geomorfologia potoku górskiego
8. Drzewa i krzewy
9. Stara Huta
10. Źródło mineralne
11. Ssaki
12. Rezerwat "Turbacz" im. Władysława Orkana
13. Polana Szałasisko
14. Buczyna karpacka.
1. Badania naukowe w Gorcach. Siatka stałych
powierzchni badawczych
2. Gorczańskie polany. Polana Gąsiorowska
3. Historia ochrony przyrody w Gorcach
4. Gorczańskie nazwy
5. Użytkowanie lasu. Drzewostan sztuczny
6. Historia turystyki w Gorcach. Turbaczyk
7. Polana Łąki. Władysław Orkan
8. Stosunki własnościowe. Wasielka
9. Drogi
10. Osadnictwo. Polana Młynarska.
Opis ścieżki
Początek ścieżki w Koninkach u zbiegu potoków Turbacz i Olszowy. Trasa
łatwa. Przedział wysokości: 645–880 m n.p.m. Najkorzystniejszy termin
zwiedzania: maj - czerwiec.
Ścieżka przede wszystkim zapoznaje z różnorodnością gorczańskich
ekosystemów oraz daje możliwość poznania wielu gatunków roślin i
zwierząt. Na trasie znajdują się miejsca rozrodu płazów (żaba trawna,
kumak górski, traszka karpacka i górska).
Opis techniczny: gruntowa z wyposażeniem
Początek ścieżki w Koninkach, obok polany Oberówka, trasa prowadzi
grzbietem Bukowiny na Turbaczyk, następnie przez polanę Łąki do drogi
stokowej w kierunku Koninek. Różnica wzniesień: 360 m.
Najkorzystniejszy termin zwiedzania: maj - czerwiec.
Ścieżka ukazuje historię osadnictwa i gospodarowania w Gorcach, a także
miejsca związane z postacią pisarza Władysława Orkana wiodąc śladami
bohaterów jego utworów. Trasa przedstawia również bogactwo
gorczańskich lasów.
Strona 62 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
3
E3
Nazwa
ścieżki
"Wokół
doliny
Poręby"
2000
7,1
Czas
przejścia
(godz.)
Kod
Długość
trasy (km)
Lp.
Rok
powstania
4-5
1. Polana Tobołów
2. Las bukowy pod Suhorą
3. Polana Suhora
4. Zbocza Obidowca
5. Polana Młynarska
6. Stare Wierchy
7. Polana Stare Izbiska
8. Polana Polanki
9. Nad Porębą.
Opis ścieżki
Początek ścieżki przy dolnej stacji kolejki linowej w Koninkach. Różnica
wzniesień: ok 402 m. Najkorzystniejszy termin zwiedzania: maj - czerwiec.
Ścieżka zapoznaje z lasami regla dolnego i strefy przejściowej pomiędzy
dolnym a górnym reglem oraz z ich bogatą florą i fauną. Dostarcza
informacji na temat roślinności i historii powstania gorczańskich polan
oraz prowadzonej na polanach ochrony czynnej. Ukazuje również historię
osadnictwa w rejonie Poręby Wielkiej oraz charakter zabudowy wsi
zagórzańskiej. Na Suhorze znajduje się górskie obserwatorium
astronomiczne.
4
E4
"Park
dworski
hrabiów
Wodzickich
– góra
Chabówka"
2000
Etap I:
1
Etap II:
2,5
Etap I:
1,5
Etap II:
2
1. Park Dolny
2. Wiąz Łokietka
3. Oficyna dworska z 1735 roku
4. Ruiny dworu
5. Lamus (wozownia)
6. Odwiert solanki
7. Panorama Gorców
8. Park Górny
9. Wielopokoleniowa lipa
10. Drzewostan zniekształcony
11. Budowa geologiczna
12. Dziko rosnące rośliny użytkowe
13. Las półnaturalny
14. Sukcesja lasu na gruncie porolnym
15. Ekosystem polny.
16. Panorama Gorców z Chabówki.
Początek ścieżki w pobliżu dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej. Trasa jest
atrakcyjna przez cały rok.
Etap I (9 przystanków) w parku podworskim poświęcony jest głównie
treściom historycznym (pozostałości zabudowań dworskich, założenie
parkowe).
Etap II (7 przystanków) jest trudniejszy i prowadzi na górę Chabówka
(różnica wzniesień – 200 m), z której rozpościera się panorama Gorców.
Trasa zapoznaje z budową geologiczną terenu (okno tektoniczne) oraz
występującymi tutaj ekosystemami. Do ciekawostek florystycznych należy
stanowisko lilii złotogłów oraz bluszczu pospolitego.
Strona 63 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Nazwa
ścieżki
Czas
przejścia
(godz.)
Kod
Długość
trasy (km)
Lp.
Rok
powstania
Opis ścieżki
Początek ścieżki na polanie Trusiówka w dolinie Kamienicy (najdłuższej i
najbardziej dzikiej rzeki w GPN).
5
E5
"Dolina
Kamienicy"
2000
4
2,5-3,5
1. Odkrywka geologiczna
3. Przesmyk
4. Zastawka
5. Górska olszyna bagienna
6. Hucisko
7. Papieżówka
8. Wiatrował
9. Skałka
10. Młaczka
Ścieżka zapoznaje z budową geologiczną terenu (flisz karpacki),
zbiorowiskami roślinnymi oraz z naturalnymi zjawiskami i procesami
zachodzącymi w środowisku górskim. Na trasie znajdują się niewielkie
zbiorniki - miejsca rozrodu płazów (żaba trawna, traszka karpacka i
górska). Ścieżka przechodzi również przez miejsca o znaczeniu
historycznym:
- polana Trusiówka - ślady 19.wiecznych hut szkła;
- „Papieżówka” – schron, w którym 1978 roku przebywał kardynał Karol
Wojtyła.
6
E6
"Dolina
Gorcowego
Potoku"
2000
5,3
4-5
1. Polana Trusiówka
2. Geomorfologia potoków górskich
3. Fitoklimat lasu
4. Buk jako gatunek lasotwórczy w reglu dolnym
5. Wielowarstwowość lasu
6. Rozkład materii jako podstawowy proces
warunkujący trwałość lasu
7. Stosunki świetlne w zespole leśnym
8. Podskały - z historii szałaśnictwa w Gorcach
9. Podskały - flora i zbiorowiska nieleśne
10. Pogoda w klimacie górskim.
Początek ścieżki na polanie Trusiówka w dolinie Kamienicy.
Najkorzystniejszy termin zwiedzania: wiosna, wczesne lato.
Ścieżka ukazuje m.in. historię szałaśnictwa oraz roślinność gorczańskich
polan. Na trasie zapoznajemy się z cyklem życia lasu oraz dowiadujemy
się czym charakteryzuje się górski klimat i co to jest fitoklimat lasu. Na
Podskałach znajduje się kompleks szałasów z oryginalnymi detalami
architektonicznymi.
Strona 64 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
7
8
E7
E8
Nazwa
ścieżki
"Dolina
potoku
Jaszcze"
im. Por. pil.
Williama J.
Beimbrika
"Z
Łopusznej
na
Jankówki"
1994
,
2005
2000
8
6
Czas
przejścia
(godz.)
Kod
Długość
trasy (km)
Lp.
Rok
powstania
4-6
3
1. Młaka kozłkowo-turzycowa
2.Łąka ostrożeniowa
3. Płazy
5. Młaka śródleśna
6. Buczyna Karpacka
7. Miejsce katastrofy samolotu
8. Kośne łąki
9. Panorama Tatr
10. Łąka bliźniczkowa (psiara)
11. Historia osadnictwa
12. Sukcesja lasu na gruntach porolnych
13. Stare budownictwo drewniane - szałasy.
1. Buczyna karpacka. Rośliny kwiatowe runa
leśnego
2. Świat roślin i zwierząt na Biedowej Młace
3. Wychodnia skalna pod Wysznią
4. Polana Wysznia. Wspomnienie o Sewerynie
Goszczyńskim
5. Kwaśna buczyna górska
6. Storczyki na polanie Jankówki
7. Grzyby i porosty w życiu lasu
8. Cykl życiowy lasu. Drzewostan wielopiętrowy
9. Jodła. Gatunek lasotwórczy.
Opis ścieżki
Początek ścieżki w Ochotnicy Górnej, na osiedlu Kosarzyska. Różnica
wzniesień: prawie 400 m.
Głównym celem wytyczenia ścieżki było udostępnienie miejsca katastrofy
amerykańskiego bombowca typu B-24 Liberator – „California Rocket” (18
XII 1944r.) upamiętnionej obeliskiem. Trasa umożliwia również poznanie
gorczańskiej przyrody (puszcza karpacka, polany reglowe), podziwianie
górskich panoram oraz przybliża historię Ochotnicy – kolebki pasterstwa
w Gorcach.
Początek ścieżki w dolinie Chłapkowskiego Potoku. Ostatni etap wiedzie
doliną potoku Łopuszna, w której znajduje się terenowa baza edukacyjna
GPN „Gajówka Mikołaja. Najkorzystniejszy termin zwiedzania: wiosna,
wczesne lato.
Ścieżka posiada wysokie walory florystyczne (polana Jankówki to jedna z
najciekawszych przyrodniczo polan GPN) oraz krajobrazowe (szerokie
górskie panoramy). Trasa ścieżki prowadzi śladami poety Seweryna
Goszczyńskiego.
Strona 65 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
9
10
E9
E10
Nazwa
ścieżki
"Z
Turbacza
na
Jaworzynę
Kamienicką
"
"Partyzanck
ą ścieżką na
Turbacz"
2006
2009
4
4
Czas
przejścia
(godz.)
Kod
Długość
trasy (km)
Lp.
Rok
powstania
3-4
3
1. Polana Wolnica
2. Bacówka na Hali Wzorowej
3. Przełęcz na Hali Długiej
4. Świerczyna górnoreglowa
5. Polana Gabrowska - szata roślinna
6. Polana Gabrowska- w czasie wojny
7. Kiczora
8. Torfowisko wysokie. Trzy Kopce
9. Polana Jaworzyna Kamienicka
10. Widok na zbocza Kudłonia.
1. Gajówka Mikołaja
2. Górski potok
3. Puszcza karpacka w Gorcach
4. Obóz partyzancki „Pod Świnim Czołem”
5. Skrzydlaci mieszkańcy Gorców
6. Polana Bukowina Waksmundzka
7. Panorama na południe
8. Gorczański krajobraz
9. W świecie owadów
10. Schronisko na polanie Wolnica.
Opis ścieżki
Początek ścieżki na Hali Długiej.
Ścieżka posiada duże walory florystyczne (m.in. torfowisko wysokie na
Kiczorze) oraz krajobrazowe (szerokie górskie panoramy). Zapoznaje z
historią użytkowania polan gorczańskich oraz wydarzeniami z okresu II
wojny światowej, a także z problematyką ochrony przyrody w GPN, ze
szczególnym uwzględnieniem ochrony czynnej polan (wypas kulturowy,
koszenie).
Początek ścieżki znajduje się przy terenowej bazie edukacyjnej GPN
„Gajówka Mikołaja”. Przedział wysokości: 800–1280 m n.p.m.
Ścieżka łączy treści historyczne i przyrodnicze. Zapoznaje z miejscami
związanymi z obecnością oddziałów partyzanckich działających w dolinie
Łopusznej w latach 1943-1947 oraz z przyrodą gorczańskich polan.
Niewątpliwym atutem trasy są też rozległe górskie panoramy.
Źródło: Zespół Edukacji i Udostępniania GPN, 2013.
Strona 66 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Badania ruchu turystycznego pokazują, iż stale rośnie liczba osób odwiedzających
rocznie Gorczański Park Narodowy w tym ścieżki edukacyjne. W 2005 r. ze ścieżek
edukacyjnych GPN (8 tras) skorzystało około 8000 osób co stanowiło 16% całego
indywidualnego ruchu turystycznego. Z przeprowadzonego w roku 2006 badania ruchu
turystycznego wynikało, iż ścieżki edukacyjne (9 tras) odwiedziło około 11250 osób czyli
25% zwiedzających Park turystów. Na podstawie tego badania oszacowano również liczbę
17500 turystów indywidualnych, którzy odwiedzili ścieżki (10 tras) w roku 2010.
Skuteczna ochrona przyrody oraz bezpieczeństwo turystów zależy od właściwego
stanu infrastruktury turystycznej, w tym od odpowiedniego wyposażenia, oznakowania i
zabezpieczenia ścieżek dydaktycznych. Realizacja współfinansowanych przez Unię
Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko
oraz ze środków funduszu leśnego projektów „Ochrona przyrody Gorczańskiego Parku
Narodowego poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej - etap – I i II” (projekty
nr POIS.05.01.00-00-069/08 i POIS.05.01.00-00-299/10) umożliwiła m.in. opracowanie
koncepcji jednolitego systemu informacji wizualnej i małej infrastruktury turystycznej Parku
oraz modernizacje szlaków i ścieżek edukacyjnych („Dolina Kamienicy”, „Dolina
Gorcowego Potoku”, „Dolina potoku Jaszcze”, „Park dworski hrabiów Wodzickich – góra
Chabówka”, „Dolina potoku Turbacz”, „Z Łopusznej na Jankówki”). W 2013 roku
zmodyfikowano przebieg ścieżki w parku dworskim w Porębie Wielkiej oraz wzbogacono ją
o treści dotyczące II wojny światowej. Stan techniczny ścieżek jest na ogół dobry i bardzo
dobry.
Tablice informacyjne
Na terenie GPN bardzo ważną rolę informacyjną i edukacyjną pełnią tablice
informacyjne zawierające wiadomości na temat bogactwa przyrodniczego i kulturowego
Gorców, opisy górskich panoram, mapy GPN, opisy ścieżek dydaktycznych. Tablice
ustawione przy wejściach do Parku podkreślają odrębność tego obszaru i zwracają uwagę na
jego wyjątkowość. Opracowanie koncepcji jednolitego systemu informacji wizualnej i małej
infrastruktury turystycznej Parku znacznie podniosło walory estetyczne prezentowanych
Strona 67 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
tablic i poprawiło zapewne wizerunek Parku w oczach odwiedzających go gości. Większość
istniejących tablic jest odnowiona bądź nowa, a pozostałe będą również wyremontowane w
ramach wspominanego już projektu „Ochrona przyrody Gorczańskiego Parku Narodowego
poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap II”.
Zestawienie i charakterystykę dużych tablic informacyjnych na terenie GPN (100 x
150 cm) przedstawia tabela nr 3.
Tab. 3. Zestawienie i charakterystyka dużych tablic informacyjnych (100 x 150 cm) na
terenie GPN
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Położenie - opis
Rok
wykonania
(np. polana, grzbiet, oddział, wydz.)
Tablica informacji przyrodniczej na polany - 100x150 cm
2009
Dolina Kamienicy - głuszcowa
2013
Świnkówka
2013
Gorc Troszacki
2013
Podskały
2013
Bieniowe
2013
Kudłoń
2013
Jaworzyna Kamienicka
2013
Jaworzynka
Tablica informacyjna na ścieżce edukacyjnej - 100x150 cm
2009
Ścieżka "Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką" – Hala Wzorowa
2009
Ścieżka "Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką" - polana Jaworzyna
2013
Ścieżka "Dolina Gorcowego potoku" - polana Trusiówka
2013
Ścieżka "Dolina Kamienicy" - polana Trusiówka
2013
Ścieżka "Dolina Kamienicy" - przy zbiornikach dla płazów
2000
Kopa
2000
Pustak
2000
Turbaczyk
2009
Potasznia - głuszcowa
2013
Przysłop Górny - dz. ew.14646/24
2013
Zielenica- 144063/2
2013
Ścieżka "Dolina potoku Jaszcze"; początek ścieżki
2013
Ścieżka "Dolina potoku Jaszcze"; Łonna przy zbiornikach dla płazów
Tablica informacji przyrodniczej na obszary byłych rezerwatów
2000
Hala Długa; oddz. 185b
2000
Jankówki
2013
Hala Długa - podwójny blat wystawienniczy
2000
Ścieżka "Z Łopusznej na Jankówki"; w dolinie potoku Łopuszna - oddz.183i
2009
"Partyzancką ścieżką na Turbacz"; przy Gajówce Mikołaja- oddz. 192b
2009
"Partyzancką ścieżką na Turbacz"; schronisko pod Turbaczem
2010
Żubrowisko
2009
Kiczora – głuszcowa (?)
2013
"Z Łopusznej na Jankówki"; Chłapkowy Potok
2013
Chata GPN - źródełko Miłości
Tablica informacji przyrodniczej na obszary byłych rezerwatów
2000
Szałasisko - oddz.63b
Obwód Ochronny
Turbacz
Kudłoń
Jaworzyna
Kiczora
Suhora
Strona 68 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Położenie - opis
Rok
wykonania
(np. polana, grzbiet, oddział, wydz.)
2000
Pod Czołem Turbacza - oddz. 67a
2000
Średnie; oddz. 66f
2000
Tobołów; dz. ew. 4186
2009
Skład Hucisko - oddz.201b
2013
Czoło Turbacza oddz. 68d
2013
Suhora; dz. ew. 4226/203a
2000
Ścieżka "Na Turbaczyk"; początek ścieżki; oddz. 47d
2000
Ścieżka "Wokół doliny Poręby"; dolna stacja wyciągu; dz. ew. 4178
2000
Ścieżka "Wokół doliny Poręby"; górna stacja wyciągu; dz. ew. 4191
2013
Ścieżka "Dolina potoku Turbacz" ; początek ścieżki; oddz47d
2013
Ścieżka "Wokół doliny Poręby"; Stare Wierchy; oddz. 206g
2013
Szlak spacerowy doliną Olszowego - przy zbiornikach dla płazów
Szlak spacerowy doliną Olszowego - przy trasie przejść zwierząt (tropy i
2013
ślady)
2000
Park podworski
2000
Ścieżka "Park podworski hrabiów Wodzickich…"
2000
Ścieżka "Park podworski hrabiów Wodzickich…"
2013
Park Podworski Górny - ptaki
2013
Park Podworski - stawy - podwójny blat wystawienniczy
Obwód Ochronny
Dwór Poręba
Zestawienie i charakterystykę średnich i małych tablic informacyjnych na terenie GPN
przedstawia tabela nr 4.
Tab. 4. Zestawienie i charakterystyka średnich i małych tablic informacyjnych na
terenie GPN
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Położenie - opis
Rok
wykonania
( np. polana, grzbiet, oddział, działka ewidencyjna)
Tablica informacyjna na obszary ochrony biernej - 80 X 40 cm
2000
na Kudłoniu; oddz.8c
2000
na żółtym szlaku za Halą Turbacz; oddz. 106i
2000
nad polaną Podskały; dz.ew.4997
2000
na niebieskim szlaku za Papieżówką; oddz. 90b
2000
na zielonym szlaku przy pot. Stawieniec; oddz. 100a
2000
na drodze stokowej na Jaworzynę; oddz. 123d
2000
na zielonym szlaku za Średniakiem; oddz. 134a
2000
na drodze stokowej w Gorcowym Potoku; oddz. 78b
2000
na zielonym szlaku nad Ustępnem; oddz. 128b
2000
na niebieskim szlaku nad Koszarkami; oddz. 113f
Tablica informacyjna na granice GPN - 60 x 40 cm
2000
nad Halami Gorcowymi (spotkanie szlaków); oddz. 117a
2000
na niebieskim szlaku na Gorc przy granicy GPN; oddz. 111a
Tabliczka informacyjna - mała
2000
Tabliczka ostrzegawcza: 108f
2000
Tabliczka ostrzegawcza: 116b
2000
Tabliczka: Papieżówka; oddz. 116c
Tablica informacyjna z mapą GPN - 120x80 cm
1998
Potasznia; oddz. 37g
Obwód
Ochronny
Turbacz
Kudłoń
Strona 69 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
Położenie - opis
Rok
wykonania
2000
na czarnym szlaku przed polaną Kudłoń; polana Kosarzysko
2000
na drodze stokowej w dolinie Roztoki; oddz.40a
2000
na drodze stokowej przy Hucisku; oddz.25f
2000
na przełęczy Borek; oddz. 28b
2000
na czarnym szlaku za Kopą; oddz. 17c
2000
Spalone; oddz.39b
2000
na Potaszni; oddz.37g
2000
w Pasiece; oddz. 42. c
2000
Na Cyrli Hanulowej; oddz. 19b
2000
Las Niedźwiedzki; oddz. 36d
2000
Tabliczka o zasadach ruchu: 37g
1998
Ochotnica Górna - przy kościele
2000
na drodze stokowej przed Łonną; oddz.150b
2000
na ścieżce z Suchej na Cioski; oddz. 171a
2000
w Jaszczach koło zabudowań P. Kołaciaka; oddz.161a
1998
Schronisko Turbacz
1998
Łopuszna - Wawrzek
2000
polana Wolnica; oddz.189a
2000
droga stokowa przy Żubrowisku; oddz. 183b.
2000
na czarnym szlaku przed Wysznią; oddz.176b
2000
na czerwonym szlaku przed Zielenicą; oddz. 175a
2000
oddz. 175f
Tabliczka informacyjna - małe
2000
Tabliczka o zasadach ruchu: Wierchy Zarębskie
2000
Tabliczka o zasadach ruchu:175a
1998
przy moście- oddz. 47d
2000
na Suhorze przy zielonym szlaku; oddz.75c
2000
Aniołka; oddz.53b
2000
droga dolinowa w Olszowym; oddz.73a
2000
na zielonym szlaku za Szyją Turbacza w kierunku Kopieńca; oddz. 55g
2000
obok Rozdzieli na czerwonym szlaku; oddz. 69b
2000
Stare Wierchy; oddz. 206g
2000
na zielonym szlaku z Orkanówki; oddz. 45c
2000
na Tobołowie (przy szlaku zielonym); oddz. 198a
2000
na Obidowcu (przy szlaku czerwonym); oddz. 72c
2000
na Starych Izbiskach (przy szlaku żółtym i czerwonym); oddz. 207g
2000
Tabliczka ostrzegawcza: przy leśniczówce
2000
Tabliczka: lamus; park podworski
2000
Tabliczka: wiąz Łokietka, park podworski
2000
Tabliczka: jawor, park podworski
2000
Tabliczka: oficyna dworska; park podworski
2000
Tabliczka: kasztanowiec, park podworski
2000
Tabliczka: wiąz górski; park podworski
Obwód
Ochronny
Jaworzyna
Kiczora
Suhora
Dwór Poręba
Strona 70 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
59
60
61
62
Rok
wykonania
2000
2000
2000
2000
Położenie - opis
Tabliczka: lipa szerokolistna; park podworski
Tabliczka: lipa drobnolistna; park podworski
Tabliczka: robinia; park podworski
Tabliczka: jesion; park podworski
Obwód
Ochronny
2.3. Koncepcja udostępniania Parku dla celów edukacyjnych
2. 3.1. Zasady udostępniania Parku do działalności edukacyjnej
Planowane na obszarze GPN dopuszczenie turystyki pieszej specjalistycznej (patrz
rozdz. 2.3.3), która może odbywać się poza znakowanymi trasami, pociągnie za sobą
konieczność zmiany Zarządzenia nr 6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r. w sprawie
udostępniania obszaru GPN w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i
sportowych (patrz zał. nr 9) oraz Regulaminu dla odwiedzających GPN (patrz zał. nr 11). W
§ 1 ww. zarządzenia zaleca się wprowadzenie ustępu 3 informującego o możliwości
udostępnienia w celach edukacyjnych, za zgodą Dyrektora GPN i w obecności
upoważnionego pracownika Parku, terenu GPN poza miejscami i obiektami wymienionymi w
załączniku nr 1 jeżeli nie będzie to wpływać negatywnie na stan środowiska przyrodniczego.
Ponadto w Regulaminie dla odwiedzających GPN należy dodać zapis mówiący, iż turystyka
piesza specjalistyczna może odbywać się po nieznakowanych trasach wyłącznie za zgodą
Dyrektora GPN, w grupie nie przekraczającej 10 osób i pod opieką upoważnionego
pracownika Parku.
W pozostałych przypadkach przewiduje się udostępnianie Parku na dotychczasowych
zasadach (patrz rozdz. 2.1.3.). Ewentualne modyfikacje zasad udostępniania Parku do
działalności edukacyjnej wynikające np. ze zmiany przepisów będą regulowane
zarządzeniami Dyrektora GPN.
Osoby przebywające na terenie Parku zobowiązane są do przestrzegania przepisów
zawartych w aktualnym Regulaminie dla odwiedzających GPN, a także do stosowania się do
zaleceń rozmieszczonych w terenie dotyczących m.in. zamknięcia bądź zmiany przebiegu
szlaków lub ścieżek dydaktycznych.
Strona 71 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
2.3.2. Wskazanie obszarów, miejsc i sposobów udostępniania Gorczańskiego Parku
Narodowego dla celów edukacyjnych
Planuje się dalsze udostępnianie do celów edukacyjnych miejsc i obiektów, których
wykaz zawiera załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r.
(patrz zał. nr 10).
Rozwój na obszarze GPN bazy do edukacji (m.in. przystosowanie do celów
edukacyjnych oficyny dworskiej w Porębie Wielkiej, ewentualne nowe ścieżki dydaktyczne)
znajdzie swoje odzwierciedlenie w poszerzeniu ww. wykazów.
Za zgodą Dyrektora GPN i w obecności upoważnionego pracownika Parku jest
możliwe udostępnianie w celach edukacyjnych terenu Parku poza ww. miejscami i obiektami
jeżeli nie będzie to wpływać negatywnie na stan środowiska przyrodniczego. W
szczególności na powyższych zasadach dla niewielkich grup specjalistycznych (do 10 osób)
mogą być udostępniane w celach edukacyjnych miejsca o znaczeniu historycznym i
kulturowym położone poza wyznakowanymi trasami, których wykaz znajduje się w rozdz.
3.3, w tabeli nr 9.
2.3.3. Rozwój działalności edukacyjnej, dydaktycznej i informacyjnej
Skuteczność działań podejmowanych na rzecz ochrony przyrody na terenie parku
narodowego, a co za tym idzie realizowanie jego głównego zadania, w dużej mierze zależy od
jakości prowadzonej przez Park działalności informacyjnej i edukacyjnej skierowanej
zarówno do społeczności lokalnej jak i do szerszego grona odbiorców. Uzasadniona jest
zatem kontynuacja oraz dalszy rozwój prowadzonej przez Gorczański Park Narodowy
działalności edukacyjnej, dydaktycznej i informacyjnej.
Adresaci działalności edukacyjnej
Prawidłowe wprowadzanie w życie idei ochrony przyrody na terenach chronionych
wymaga zrozumienia i poparcia ze strony społeczeństwa, a w szczególności ze strony
mieszkańców oraz odwiedzających dany region turystów. W miarę możliwości finansowych i
kadrowych należy zatem rozwijać działania edukacyjne skierowane do:
Strona 72 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- dzieci i młodzieży, zwłaszcza ze szkół położonych w otulinie Parku i objętych
porozumieniem w sprawie realizacji edukacji przyrodniczej (patrz zał. nr 14) przy czym
rozważyć należy rozszerzenie porozumienia o większą liczbę szkół ponadgimnazjalnych;
- nauczycieli;
- grup rodzinnych;
- lokalnej
społeczności
w
tym
przedstawicieli
samorządów
i
organizacji
pozarządowych;
- turystów i wczasowiczów, w tym również obcokrajowców;
- przewodników;
- specjalistów różnych dziedzin oraz amatorów szczególnie zainteresowanych
poznawaniem przyrody, kultury i historii GPN;
- osób niepełnosprawnych (psychicznie i fizycznie);
- kadry własnej Parku i pracowników innych parków narodowych, krajobrazowych;
Bardzo ważną grupę beneficjentów powinni nadal stanowić uczniowie i nauczyciele
oraz rodziny z dziećmi. W świetle konfliktów wynikających z niskiego poziomu świadomości
ekologicznej społeczeństwa, warto wziąć pod uwagę słowa J. A. Condoceta (1743-1794): „nie
ma takiego wieku, w którym uczenie się nie byłoby możliwe i pożyteczne” i w przyszłości
zwiększać nacisk na edukację osób dorosłych zwłaszcza przedstawicieli lokalnych
samorządów i organizacji pozarządowych. Należy kontynuować działania informacyjnoedukacyjne skierowane do odwiedzających Park turystów i wczasowiczów oraz opracować
specjalną ofertę dla odbiorców zagranicznych. Istotne jest poszerzenie działalności o zajęcia
prowadzone dla grup specjalistycznych (ornitologicznych, geologicznych, botanicznych,
historycznych itd.), a także ciągłe doskonalenie kadry edukacyjnej (w tym przewodników).
Należy również czynić starania o lepsze udostępnienie Parku w celach edukacyjnych dla osób
niepełnosprawnych.
Działania edukacyjne
Działania edukacyjne w Gorczańskim Parku Narodowym powinny nadal być
realizowane w oparciu o roczne plany działalności Zespołu ds. Edukacji i Udostępniania
Strona 73 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Parku tworzone na bazie dotychczasowych doświadczeń pracowników, a także z
uwzględnieniem bieżącej sytuacji (m.in. możliwości kadrowe i finansowe, zapotrzebowanie
ze strony odbiorców, pojawienie się nowych bądź ustąpienie wcześniejszych zagrożeń dla
przyrody Parku, opracowanie nowych technologii lub nowatorskich form i metod nauczania).
Ocena zapotrzebowania ze strony odbiorców (a także ocena skuteczności prowadzonych
działań) może być dokonywana m.in. na podstawie badań ankietowych umieszczonych na
stronie internetowej lub skierowanych bezpośrednio do turystów, uczestników zajęć
edukacyjnych czy imprez plenerowych. Źródła finansowania działalności parku (w tym
działalności edukacyjnej) precyzuje Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(Dz. U. z 2013 poz. 627).
Działalność edukacyjna GPN winna realizować cele przedstawione w rozdziale 2.1.2.
i być jednym z podstawowych narzędzi kształtowania relacji między parkiem narodowym a
społecznością lokalną. Szczególną uwagę należy zwrócić na, promowane w wielu krajach,
tzw. podejście partycypacyjne. Liczne przykłady wskazują bowiem, że im większe
uczestnictwo ludności miejscowej w projektach dotyczących ochrony przyrody, tym większa
dla nich akceptacja (Hibszer 2013).
Za istotne zadanie uznać trzeba wspomaganie działań ochronnych oraz ograniczanie
istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych dla funkcjonowania
Parku oraz jego przyrody (patrz tabela nr 5). W sytuacji rosnącego zainteresowania
Gorczańskim Parkiem Narodowym wśród turystów, ważne jest zwłaszcza promowanie
turystyki przyrodniczej będącej jednym ze sposobów ochrony obszarów szczególnie cennych
(miejsc występowania cennych zbiorowisk roślinnych, ostoi gatunków rzadkich, stanowisk
roślin rzadkich i chronionych) przed niekontrolowaną antropopresją.
Tab. 5. Przykładowe działania edukacyjne umożliwiające ograniczanie zagrożeń dla
przyrody i funkcjonowania Parku, a także kształtujące jego pozytywny wizerunek
Lp.
1
Identyfikacja zagrożeń
Zagrożenia populacji niektórych gatunków ptaków,
m.in. głuszca (Tetrao urogallus) i jarząbka (Tetrastes
bonasia) oraz innych zwierząt (m.in. dużych
drapieżników), na skutek oddziaływania niekorzystnych
czynników antropogenicznych (naruszanie ostoi).
Ustawianie tablic informacyjnych.
Wcielanie w życie koncepcji programowo-przestrzennej organizacji
ruchu turystycznego (Popko-Tomasiewicz K., 2012) zakładającej:
- kanalizowanie ruchu turystycznego za pomocą precyzyjnie
oznakowanej i spełniającej wymagania techniczne adekwatne do
warunków terenowych sieci ścieżek i szlaków,
- promowanie form turystyki sprzyjającej ochronie przyrody,
Strona 74 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
- promowanie obszarów i miejsc leżących na obrzeżach parku i w jego
otulinie,
- promowanie miejsc o mniejszej randze przyrodniczej i mniejszym
natężeniu ruchu.
Zajęcia edukacyjne dotyczące zagrożonych gatunków, przyczyn ich
zanikania oraz sposobów zapobiegania temu zjawisku.
Informacje na stronie internetowej Parku, ewentualnie w
wydawnictwach edukacyjnych.
2
Zagrożenie dla ekosystemów wskutek niewłaściwej
gospodarki rolnej i leśnej (melioracje odwadniające,
przekształcanie pastwisk na grunty rolne, zalesianie
polan, antropopresja) prowadzonej przez prywatnych
właścicieli gruntów na obszarze Parku
3
Zaniechanie użytkowania gruntów, a co za tym idzie
zanik cennych zbiorowisk oraz gatunków związanych z
tymi zbiorowiskami, zubożenie walorów widokowych.
Zajęcia edukacyjne na temat tego typu zagrożeń.
Promowanie ekstensywnej działalności rolniczej i właściwej gospodarki
leśnej.
Prowadzenie mediacji w razie sytuacji konfliktowych.
Promowanie ekstensywnej działalności rolniczej.
4
Zanikanie niektórych gatunków roślin w następnie
zaniechania gospodarki pasterskiej.
Prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych zmierzających do
aktywizacji lokalnych społeczności w kierunku podtrzymywania
dawnych form gospodarki pasterskiej.
Promowanie gospodarki pasterskiej jako atrakcji przyciągającej na te
tereny turystów.
5
Zanikanie niektórych gatunków roślin w następstwie
intensywnej gospodarki pasterskiej.
Działalność informacyjna na temat zagrożeń i sposobów ich eliminacji
(np. czasowe grodzenie powierzchni w celu zabezpieczenia cennych
gatunków roślin przed zgryzaniem).
6
Zagrożenie ptaków w okresie zimy z powodu
ograniczonej ilości pokarmu.
Zajęcia edukacyjne polegające na dokarmianiu ptaków w otoczeniu
budynków.
7
Duża śmiertelność płazów w okresie godowym podczas
ich przechodzenia przez drogi.
8
Pojawianie się niepożądanych gatunków drzew,
krzewów oraz roślin zielnych w obszarze parku
dworskiego w Porębie Wielkiej oraz w innych miejscach
historycznych, powodujące obniżanie ich wartości
estetycznej i dydaktycznej.
9
Pojawianie się niepożądanych gatunków roślin zielnych
(gatunków inwazyjnych) w cennych przyrodniczo
ekosystemach nieleśnych i leśnych, powodujące
obniżenie ich różnorodności biologicznej.
10
Zanikanie kultury pasterskiej i związanych z nimi
szałasów oraz miejsc historycznych.
11
Zanikanie kultury ludowej.
Kształtowanie postaw proekologicznych poprzez akcje czynnej ochrony
płazów.
Zajęcia edukacyjne dotyczące płazów.
Informacje na stronie internetowej Parku, ewentualnie na tablicach
informacyjnych i w wydawnictwach edukacyjnych.
Zajęcia edukacyjne na temat zagrożeń powodowanych przez gatunki
inwazyjne, sposoby rozprzestrzeniania się tych gatunków i sposoby
walki z nimi.
Działania promujące uprawę rodzimych gatunków roślin i hodowlę
rodzimych gatunków zwierząt.
Zajęcia edukacyjne na temat zagrożeń powodowanych przez gatunki
inwazyjne, sposoby rozprzestrzeniania się tych gatunków i sposoby
walki z nimi.
Działania promujące uprawę rodzimych gatunków roślin i hodowlę
rodzimych gatunków zwierząt.
Odbudowa szałasów pasterskich i wykorzystywanie ich w działaniach
edukacyjnych.
Ustawianie tablic informacyjnych w miejscach związanych z kulturą
pasterską
Promowanie gospodarki pasterskiej jako atrakcji przyciągającej na te
tereny turystów.
Prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych zmierzających do
aktywizacji lokalnych społeczności w kierunku podtrzymywania
dawnych form gospodarki pasterskiej.
Promowanie lokalnego folkloru wśród mieszkańców jako atrakcji
mogącej przyciągnąć turystów.
Promowanie wśród mieszkańców otuliny Parku tradycyjnego
budownictwa.
Zachęcanie mieszkańców do kultywowania miejscowych tradycji i
zwyczajów.
Promowanie lokalnego folkloru wśród turystów np. występy zespołów
regionalnych na imprezach edukacyjnych, wystawy prac lokalnych
Strona 75 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
twórców.
Wcielenie w życie koncepcji programowo-przestrzennej organizacji
ruchu turystycznego zakładającej:
- kanalizowanie ruchu turystycznego za pomocą precyzyjnie
oznakowanej i spełniającej wymagania techniczne adekwatne do
warunków terenowych sieci ścieżek i szlaków,
- promowanie form turystyki sprzyjającej ochronie przyrody,
- promowanie obszarów i miejsc leżących na obrzeżach parku i w jego
otulinie,
- promowanie miejsc o mniejszej randze przyrodniczej i mniejszym
natężeniu ruchu.
Zajęcia edukacyjne dotyczące cennych siedlisk, przyczyn ich zanikania
oraz sposobów zapobiegania temu zjawisku.
Informacje na stronie internetowej Parku, ewentualnie w
wydawnictwach edukacyjnych.
Wystawianie tablic informacyjnych.
Zajęcia edukacyjne ukazujące szkodliwość tego typu działalności. Na
obszarach chronionych.
Odtwarzanie i konserwacja znaków granicy zewnętrznej Parku.
12
Niszczenie siedlisk przyrodniczych w wyniku ruchu
turystycznego.
13
Nielegalne wejścia i wjazdy w obszar Parku przez osoby
nieupoważnione.
14
Zagrożenia ze strony nielegalnych inwestycji
budowlanych na terenie Parku oraz jego otuliny.
Zajęcia edukacyjne na temat tego typu zagrożeń w szczególności na
temat skutków fragmentacji i izolacji siedlisk przyrodniczych.
Prowadzenie mediacji w razie sytuacji konfliktowych.
15
Zaśmiecenie Parku przez przebywających na jego
terenie turystów, grzybiarzy, zbieraczy borówek.
Zajęcia edukacyjne informujące o szkodliwości śmiecenia.
Kształtowanie postaw proekologicznych poprzez akcje sprzątania
szlaków.
16
Zanieczyszczenie powietrza gazami i pyłami.
Propagowanie alternatywnych źródeł energii wśród ludności miejscowej.
17
Zanieczyszczanie wód i gleby:
1) ściekami,
2) środkami ochrony roślin i nawozami,
3) odpadami komunalnymi i metalami ciężkimi.
Propagowanie m.in. rolnictwa ekologicznego, segregacji śmieci w
gospodarstwach domowych.
18
Występowanie silnych wiatrów, a także okiści
powodujących uszkodzenia w drzewostanach oraz
implikujących zagrożenia dla przebywających w nich
osób.
Informacje na stronie internetowej i w terenie na temat istniejącego
zagrożenia.
19
Zagrożenia pożarami.
Zajęcia edukacyjne w szkołach (głównie otuliny Parku) na temat
szkodliwości wypalania traw, ewentualnie informacje na stronie
internetowej, tablicach informacyjnych, w wydawnictwach.
20
Pogorszenie wizerunku GPN i spadek poparcia
społecznego dla jego istnienia wskutek zastosowania
zabiegów ochronnych potencjalnie kontrowersyjnych dla
osób odwiedzających Park i dla okolicznych
mieszkańców, m.in. przebudowa drzewostanów,
ścinanie i wywóz drzew, wykładania pułapek na owady,
korowanie zasiedlonego drewna, odstrzały redukujące
populacje zwierząt.
Działalność informacyjna i edukacyjna zmierzająca do wyjaśnienia
przyczyn prowadzonych zabiegów ochronnych.
21
Pogorszenie wizerunku GPN i spadek poparcia
społecznego dla jego istnienia w wyniku niezrozumienia
wprowadzanych przez Park zakazów oraz nieznajomości
wynikających z istnienia Parku korzyści.
Wyjaśnianie obowiązujących na terenie Parku zakazów oraz
prezentowanie obszarów chronionych jako szansy rozwoju i poprawy
jakości życia lokalnych mieszkańców, a także upowszechnianie idei
zrównoważonego rozwoju podczas zajęć edukacyjnych, za
pośrednictwem strony internetowej oraz wydawnictw.
Źródło: opracowanie własne na podstawie zadań ochronnych GPN 2011-2015 oraz PopkoTomasiewicz K. 2013.
Strona 76 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
W miarę możliwości finansowych i kadrowych wskazane jest kontynuowanie
prowadzonej do tej pory działalności edukacyjnej, dydaktycznej i informacyjnej szczegółowo
opisanej w rozdziale 2.1.5.
Działania Parku należy wzbogacić przede wszystkim o:
- zajęcia stacjonarne i terenowe prowadzone dla osób dorosłych oraz osób
niepełnosprawnych;
- specjalną ofertę dla turystów zagranicznych;
- warsztaty dla przedstawicieli samorządów lokalnych;
- zajęcia terenowe dla specjalistów różnych dziedzin oraz amatorów szczególnie
zainteresowanych poznawaniem przyrody, kultury i historii GPN;
- program edukacyjny skierowany do młodzieży ponadgimnazjalnej;
- warsztaty z metod komunikacji społecznej dla pracowników Parku.
Znacznie więcej uwagi należy w nadchodzących latach poświęcić kształtowaniu
pozytywnego wizerunku GPN, w tym modernizacji i rozbudowie strony internetowej.
Szczególnie ważne przy tworzeniu oferty edukacyjnej wydaje się być wykorzystywanie
interaktywnych metod nauczania oraz nowoczesnych technologii. Ponadto rozważyć trzeba
większe zaangażowanie wolontariuszy w działalność edukacyjną Parku.
Istotne jest dokumentowanie (fotografowanie, filmowanie) przynajmniej ważniejszych
imprez edukacyjnych organizowanych przez GPN i tworzenie archiwum, które w przyszłości
może być również wykorzystane w celach edukacyjnych.
Zajęcia edukacyjne
Poza stałą ofertą zajęć przeznaczonych dla dzieci i młodzieży warto przemyśleć
opracowanie
oferty edukacyjnej
skierowanej
do osób dorosłych,
a
także
osób
niepełnosprawnych. W każdym przypadku należy brać pod uwagę wykorzystanie różnych
interaktywnych metod nauczania zwłaszcza opartych na bezpośrednim kontakcie z naturą,
rozwijających zmysł obserwacji, umiejętność wyciągania prawidłowych wniosków oraz
tworzących więzi emocjonalne z przyrodą. Oferowane zajęcia terenowe oprócz szlaków i
ścieżek edukacyjnych mogłyby, dla osób zainteresowanych, odbywać się również na trasach
Strona 77 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
specjalistycznych, nie wyznakowanych w terenie i dostępnych tylko za zgodą Dyrektora GPN
i w obecności pracownika Parku.
Programy edukacyjne
Należy rozważyć opracowanie kolejnych programów edukacyjnych adresowanych np.
do uczniów starszych klas szkoły podstawowej i/lub gimnazjów, a następnie podjąć starania o
pozyskanie na nie wystarczających funduszy (np. ze środków Unii Europejskiej, WFOŚiGW
lub NFOŚIGW). Szczególnie istotna byłaby w tym przypadku tematyka związana z
partycypacją społeczną mieszkańców gmin położonych w otulinie Parku, zagrożeniami
antropogenicznymi dla przyrody parku narodowego w Gorcach oraz korzyściami, a także
ograniczeniami płynącymi z obecności Parku.
Działalność wystawiennicza
W miarę możliwości należy kontynuować działalność wystawienniczą obejmującą
wystawy stałe (patrz rozdz. 2.3.4.) oraz różnorodne wystawy czasowe (prezentowane
zarówno w budynkach Parku jak i w obiektach poza GPN np. szkołach, bibliotekach, domach
kultury, galeriach, siedzibach innych parków narodowych itd.). Warto podkreślić, iż zadaniem
priorytetowym jest urządzenie w budynku dawnej oficyny dworskiej w Porębie Wielkiej
Muzeum Gorczańskiego Parku Narodowego. Planuje się również utworzenie nowoczesnej
wystawy w Chacie GPN na Hali Długiej. Niewielką ekspozycję można urządzić także w
WOK w Ochotnicy Górnej.
Wystawy czasowe oprócz przyrody Parku powinny prezentować wartości historyczne
oraz walory kulturowe regionu np. twórczość lokalnych artystów, mogą być ponadto
połączone z nawiązującymi do ich treści warsztatami czy prelekcjami. Ważne są wystawy
prac uczniów z otuliny GPN utrwalające więzi emocjonalne z Parkiem. Wśród planowanych
wystaw czasowych warto wymienić:
- wystawę prezentującą zasoby biblioteki GPN;
- wystawę promującą tworzone trasy tematyczne;
Strona 78 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- wystawę fotograficzną ukazującą życie mieszkańców regionu dawniej i dziś, istotne
byłoby zaproszenie do współpracy lokalnych mieszkańców i wspólne z nimi zaprojektowanie
przedsięwzięcia;
- wystawę fotograficzną ukazującą świat widziany w dużym powiększeniu (np. pt.
„Gorczański mikrokosmos”).
Część prezentowanych wystaw warto wypożyczać w ramach współpracy z innymi
placówkami (muzeami, parkami narodowymi, bibliotekami, szkołami).
Działalność wydawnicza
Wydawnictwa GPN pełnią bardzo ważną rolę edukacyjną i informacyjną, a także
wpływają na kształtowanie wizerunku Parku dlatego istotne jest utrzymanie wysokiego
poziomu merytorycznego i estetycznego planowanych publikacji. W miarę potrzeb i
możliwości należy aktualizować informator turystyczny, przewodniki po ścieżkach
edukacyjnych oraz mapę turystyczną GPN. Istotne jest również pozyskiwanie funduszy na
druk wydawnictw popularnonaukowych, zeszytów ćwiczeń do poszczególnych ścieżek
edukacyjnych oraz publikacji opisujących powstające nowe ścieżki edukacyjne lub trasy
tematyczne, a przede wszystkim na druk kwartalnika „Salamandra”. Niektóre materiały
edukacyjne planuje się powielać we własnym zakresie. Część wydawnictw należy w miarę
możliwości przeznaczać do bezpłatnej dystrybucji np. w szkołach objętych porozumieniem z
Kuratorium Oświaty w Krakowie czy wśród uczestników zajęć edukacyjnych. Warto,
zwłaszcza z myślą o dzieciach i młodzieży, zaplanować sprzedaż widokówek oraz
niewielkich gadżetów z logo Parku i/lub z występującymi tutaj roślinami i zwierzętami np.
ołówków, długopisów, magnesów, kubków. W ramach projektów edukacyjnych jako
materiały promocyjne można też wykorzystać płócienne torby oraz koszulki.
Do roku 2015 planuje się wydanie m.in.:
- zestawu edukacyjnego dla początkującego obserwatora ptaków pt. „Poznaj 25
gatunków ptaków”;
- przyrodniczego kalendarza ściennego pt. „Ptaki w Gorcach”;
- wydawnictwa edukacyjnego pt. „Skrzydlaci mieszkańcy Gorców”;
Strona 79 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- wydawnictwa edukacyjnego pt. „Gorce – europejskie dziedzictwo przyrody”;
- serii przewodników po ścieżkach edukacyjnych („Dolina Kamienicy”, „Wokół
doliny Poręby”, „Dolina Gorcowego Potoku”).
Słuszne wydaje się pozyskanie funduszy (może razem z innymi parkami narodowymi
w ramach budowania wspólnej marki jaką są Polskie Parki Narodowe) na produkcję filmu
promocyjnego na temat walorów turystycznych GPN. Film mógłby być propagowany m.in.
drogą internetową np. poprzez zamieszczenie go na stronie internetowej Parku, na oficjalnym
portalu polskich parków narodowych czy też na stronach lokalnych, regionalnych, a nawet
krajowych serwisów informacyjnych. Warto również opracować scenariusz oraz pozyskać
fundusze na produkcję i emisję w mediach filmu popularnonaukowego na temat walorów
przyrodniczych, kulturowych i historycznych GPN. Ciekawą formą uzupełniającą zajęcia
stacjonarne byłyby filmy edukacyjne dotyczące tematyki poszczególnych zajęć nagrane na
terenie Parku.
Strona internetowa
Nader użytecznym narzędziem przekazywania informacji szerokiemu gronu
odbiorców jest strona internetowa Parku zawierająca, m.in. wiadomości na temat walorów
przyrodniczych, kulturowych oraz historycznych GPN mająca niebagatelny wpływ na
kształtowanie jego wizerunku. Szczególne znaczenie oprócz wartości merytorycznej
prezentowanych treści ma ich aktualność, przejrzystość i zachęcająca szata graficzna, a
przede wszystkim sprawne działanie zamieszczonych na stronie elementów. W miarę
możliwości finansowych zaleca się zatrudnienie w najbliższych latach osoby o odpowiednich
kwalifikacjach, która byłaby odpowiedzialna za funkcjonowanie strony internetowej Parku w
tym np. za moderowanie (obecnie niedziałającego) forum internetowego. Strona wymaga
gruntownej przebudowy. Warto na niej umieścić m.in.:
- spoty reklamujące GPN;
- podstronę dla dzieci zawierającą gry, krzyżówki, quizy, ciekawostki;
- katalog biblioteki;
- część księgozbioru;
Strona 80 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- filmy ukazujące zwierzęta GPN np. pochodzące z rozmieszczonych na terenie Parku
kamer;
- ankiety dotyczące np. udostępniania Parku;
- działające forum internetowe.
Kontakty z mediami
Nie ulega wątpliwości, iż środki masowego przekazu odgrywają obecnie ogromną rolę
w rozpowszechnianiu wiedzy i informacji oraz promowaniu różnorodnych obiektów. Planuje
się zatem dalszą współpracę z lokalną i regionalną prasą, a także z lokalnymi serwisami
internetowymi, jak również Nowotarską Telewizja Kablową. Należy położyć większy nacisk
na poszerzenie współpracy z mediami lokalnymi, regionalnymi oraz ogólnopolskimi. Ułatwić
to może zatrudnienie specjalisty w zakresie public relations (patrz niżej).
Szczególnie
ważne
przy
tworzeniu
oferty
edukacyjnej
wydaje
się
być
wykorzystywanie interaktywnych metod nauczania oraz nowoczesnych technologii. Planuje
się m.in.
- wprowadzenie questingu czyli metody zwiedzania różnych miejsc (podobnej do
podchodów czy gier miejskich) łączącej naukę z zabawą, której niekwestionowanymi
zaletami są m.in. bezobsługowość oraz brak konieczności posiadania specyficznej
infrastruktury;
- opracowanie specjalnej aplikacji na smartfony, która będzie stanowiła źródło
praktycznych informacji na temat Gorczańskiego Parku Narodowego; na terenie Parku
zostaną rozmieszczone tabliczki, z których turysta będzie mógł pobrać (korzystając z
technologii NFC lub kodu QR) powyższą aplikację na swój telefon.
Należy rozważyć większe zaangażowanie wolontariuszy w działalność edukacyjną
Parku. Osoby takie mogłyby m.in. pełnić dyżury w Chacie GPN na Hali Długiej czy w
Gajówce Mikołaja, pomagać w organizacji imprez edukacyjnych, w ankietowaniu turystów,
sprzątaniu szlaków, prostych pracach konserwatorskich, pracach biurowych czy tworzeniu
elektronicznego katalogu biblioteki. Rozwój wolontariatu wymagałby jednak wyznaczenia
Strona 81 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
osoby odpowiedzialnej za jego koordynację oraz przystosowania infrastruktury Parku na
przyjęcie wolontariuszy (baza noclegowa).
Niezmiernie istotne jest ponadto utrzymanie akceptacji społecznej dla istnienia parku
narodowego w Gorcach poprzez odpowiednie kształtowanie jego wizerunku. Proces ten
zachodzi oczywiście na bardzo wielu poziomach i jest uzależniony od realizacji różnych
zadań (np. od dbałości o estetyczny wygląd i funkcjonalność infrastruktury turystycznej czy
też od skuteczności prowadzonych działań ochronnych), niemniej jednak ważną rolę odgrywa
tutaj działalność edukacyjna i informacyjna. Chodzi nie tylko o wartość merytoryczną
przekazu ale również (a czasem przede wszystkim) o jego formę, wykorzystywane metody,
dobrą znajomość potrzeb, preferencji i możliwości odbiorcy, a także umiejętność dotarcia do
pożądanych adresatów. Skuteczna kampania promocyjna wymaga opracowania spójnej
strategii działania warto więc rozważyć zatrudnienie osoby o odpowiednich kwalifikacjach,
która byłaby odpowiedzialna za kształtowanie wizerunku Parku m.in. poprzez obecność w
mediach, w tym w mediach społecznościowych (np. serwisy społecznościowe, blog),
tworzenie materiałów promocyjnych (np. filmów), a w razie sytuacji konfliktowych również
za prowadzenie mediacji. Brałaby ponadto udział w pracach nad budowaniem wspólnej marki
jaką są Polskie Parki Narodowe.
Trzeba tutaj zaznaczyć, iż lista powyższych działań nie jest listą zamkniętą, gdyż jak
już wspomniano działalność edukacyjna powinna korespondować z aktualną sytuacją, której
ocena będzie możliwa m.in. dzięki monitorowaniu ruchu turystycznego na terenie Parku oraz
jego wpływu na przyrodę GPN. Jednym z zadań priorytetowych, w sytuacji rosnącego
zainteresowania Gorczańskim Parkiem Narodowym wśród turystów, jest umiejętne
kształtowanie rozmieszczenia przestrzennego ruchu turystycznego (Popko-Tomasiewicz
2012). Pozwala ono na ochronę obszarów szczególnie cennych (miejsc występowania
cennych zbiorowisk roślinnych, ostoi gatunków rzadkich, stanowisk roślin rzadkich i
chronionych) przed niekontrolowaną antropopresją poprzez odsunięcie od nich ruchu
turystycznego m.in. dzięki promowaniu turystyki i edukacji przyrodniczej czy też poprzez
koncentrację ruchu turystycznego na przedpolach Parku np. w okolicach budynku Dyrekcji
GPN w Porębie Wielkiej gdzie w przyszłości planuje się rozwój połączonej oferty
Strona 82 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
turystyczno-edukacyjnej potencjalnie związanej również z wydobyciem w tym rejonie wód
geotermalnych.
2.3.4. Rozwój bazy dla edukacji
Działalność edukacyjna, dydaktyczna i informacyjna, jak to już zostało podkreślone w
niniejszym opracowaniu, wymaga odpowiednio przygotowanej i wyposażonej infrastruktury.
Wszelkie formy zagospodarowania terenu Parku w celach edukacyjnych muszą być
podporządkowane wymogom ochrony przyrody. Ograniczenie negatywnego wpływu
turystyki (w tym również turystyki edukacyjnej) na środowisko przyrodnicze zapewni
wcielanie w życie koncepcji programowo-przestrzennej organizacji ruchu turystycznego w
GPN opracowanej w ramach projektu „Ochrona przyrody Gorczańskiego Parku Narodowego
poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap I”. Koncepcja zakłada
powstawanie infrastruktury z dala od miejsc szczególnie cennych, a także kanalizację ruchu
turystycznego poprzez dobrze przygotowaną sieć szlaków i ścieżek edukacyjnych,
precyzyjnie oznakowanych i spełniających wymagania techniczne adekwatne do warunków
terenowych. Głównym zadaniem w najbliższym pięcioleciu jest zatem rozwój zaplecza
turystycznego na obrzeżach GPN, a przede wszystkim stopniowe poszerzanie oferty
turystyczno-edukacyjnej w Porębie Wielkiej związane z zagospodarowaniem parku
podworskiego oraz z modernizacją znajdującej się w nim oficyny dworskiej. Ważne jest
utworzenie tam miejsca przystosowanego do obsługi zarówno grup zorganizowanych jak i
turystów indywidualnych, w którym będą oni mogli, poza zwiedzaniem wystawy, zakupić
wydawnictwa oraz pamiątki, uzyskać informacje na temat udostępniania Parku, a także
odpocząć i zjeść posiłek. Istotne jest również pełniejsze wykorzystanie potencjału
edukacyjnego biblioteki znajdującej się w budynku Dyrekcji GPN, Gajówki Mikołaja oraz
Chaty GPN na Hali Długiej. W przypadku tego ostatniego obiektu priorytet stanowi otwarcie
interaktywnej ekspozycji oraz ustalenie stałych godzin otwarcia dla zwiedzających. W dalszej
perspektywie pożądane jest kierowanie ruchu turystycznego w rejony mniej uczęszczane
przez turystów m.in. poprzez rozwój zaplecza edukacyjnego w dolinie Kamienicy z
wykorzystaniem istniejącego tam schronu Papieżówka oraz stawków będących miejscem
Strona 83 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rozrodu płazów. Należy też przemyśleć decyzję o rozwijaniu na terenie Parku wolontariatu
gdyż może to mieć wpływ na powstające lub remontowane obiekty edukacyjne (np.
urządzenie w nich pomieszczeń mieszkalnych dla wolontariuszy). W miarę możliwości
powinno się również dbać o jak najlepsze przystosowanie udostępnianych obiektów dla osób
niepełnosprawnych. Podkreślić trzeba również, iż rozwijanie bazy dla edukacji powinno
wpływać korzystnie na kształtowanie wizerunku GPN. Ważna jest funkcjonalność oraz
estetyczny wygląd powstających obiektów. Ten ostatni zapewnia m.in. realizacja koncepcji
jednolitego systemu informacji wizualnej i małej infrastruktury turystycznej Parku.
Park podworski w Porębie Wielkiej
Zwiększenie ruchu turystycznego na obrzeżach Parku będzie możliwe m.in. dzięki
stopniowemu rozwojowi oferty turystyczno-edukacyjnej na terenie zabytkowego parku
Wodzickich w Porębie Wielkiej oraz modernizacji znajdującej się w nim oficyny dworskiej.
W 2007 r. została sporządzona „koncepcja zagospodarowania parku dla współczesnych
celów: edukacyjnych i rekreacyjnych, zgodnie z wartościami wynikającymi z tożsamości
miejsca (a więc historycznymi i krajobrazowymi) oraz założeniami statutowymi
Gorczańskiego Parku Narodowego” (Myczkowski 2007). Może ona z powodzeniem stanowić
podstawę zagospodarowania parku. Park górny zgodnie z koncepcją stanowiłby park
widokowy o charakterze leśnym. W parku dolnym koncepcja zakłada urządzenie m.in.:
- ogrodu roślin związanych z człowiekiem (rośliny użytkowe, ogród ziołowy,
rosarium, sad, w którym preferowane byłyby stare, polskie odmiany drzew);
- naturalnej kompozycji z roślin gorczańskich lasów;
- kolekcji roślin stanowiących pożywienie różnych gatunków ptaków, która
umożliwiałaby obserwację zwierząt podczas żerowania;
- amfiteatru przeznaczonego do prowadzenia lekcji edukacji, występów zespołów
regionalnych, kina letniego itp.;
- przyrodniczego placu zabaw dla dzieci;
- punktu gastronomicznego;
- przestrzeni wystawienniczej w oficynie dworskiej;
Strona 84 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
W trosce o lepsze udostępnienie GPN dla turystów niepełnosprawnych warto
przystosować park podworski na przyjęcie takich osób. Bardzo atrakcyjny (nie tylko dla osób
niewidomych) byłby „ogród zmysłów” skomponowany z roślin o intensywnym zapachu i/lub
charakterystycznej, wyczuwalnej fakturze liści, łodyg, kwiatów. Z kolei wśród roślin
użytkowych warto urządzić kwaterę rodzimych roślin miododajnych i w ich kontekście
poruszyć aktualny problem zaniku bioróżnorodności owadów zapylających, a także istotny
problem gatunków inwazyjnych. Przemyśleć należy także urządzenie w Parku niewielkiej
hodowli różnych gatunków pszczół samotnych, wystawienie budek dla trzmieli, a także
przybliżenie turystom cyklu życiowego oraz roli tych owadów w przyrodzie. W pobliżu roślin
użytkowych można założyć także „ogródek chwastów” podkreślając przy okazji możliwości
wykorzystania poszczególnych gatunków przez człowieka oraz zwrócić uwagę na zanik
niektórych taksonów.
Oficyna dworska w Porębie Wielkiej
Planuje się modernizację i remont oficyny dworskiej w Porębie Wielkiej połączony z
odtworzeniem kształtu budynku na podstawie szczątkowej dokumentacji historycznej
uwzględniając jego obecne funkcje użytkowe. Przy czym dokonana zostanie adaptacja:
piwnic na cele wystawiennicze, parteru na cele edukacyjne oraz poddasza na cele
mieszkaniowe. W budynku warto utworzyć atrakcyjną interaktywną ekspozycję dotyczącą
m.in. historii rodu Wodzickich, działalności przemysłowej Klucza Porębskiego, walorów
przyrodniczych regionu. Konieczny będzie zakup odpowiedniego wyposażenia (np. mebli,
akcesoriów wystawienniczych,
oświetlenia),
które następnie w
miarę
możliwości
finansowych oraz potrzeb (zużycie spowodowane eksploatacją, pojawienie się nowych
technologii) należy uzupełniać i modernizować. Ewentualne uruchomienie punktu
informacyjnego prowadzącego również sprzedaż wydawnictw oraz pamiątek będzie wiązało
się z pozyskaniem dodatkowych środków na zatrudnienie pracownika. Część obowiązków
można powierzyć wolontariuszom.
Strona 85 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zaplecze edukacyjno-konferencyjne oraz w budynku Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej
W miarę możliwości finansowych oraz potrzeb (zużycie spowodowane eksploatacją,
pojawienie
się
nowych
technologii)
należy
modernizować
zaplecze
edukacyjno-
konferencyjne w budynku Dyrekcji GPN poprzez zakup m.in. sprzętu, pomocy
dydaktycznych, akcesoriów wystawienniczych, mebli.
Gajówka Mikołaja
W miarę możliwości finansowych oraz potrzeb (zużycie spowodowane eksploatacją,
pojawienie się nowych technologii) należy modernizować budynek Gajówki Mikołaja oraz
znajdującą się tam ekspozycję muzealną poprzez zakup m.in. sprzętu, eksponatów, pomocy
dydaktycznych, mebli, akcesoriów wystawienniczych. Warto również uzupełniać znajdujący
się tam księgozbiór. Należy ponadto czynić starania o przystosowanie obiektu i jego
najbliższego otoczenia dla osób niepełnosprawnych (np. ekspozycji dla osób niewidomych)
oraz o remont drogi, który umożliwiłby dojazd do budynku.
Planuje się utworzenie w budynku nowoczesnej ekspozycji muzealnej dotyczącej
m.in. przyrody i walorów kulturowych gorczańskich polan (konieczny jest zakup m.in.
eksponatów oraz akcesoriów wystawienniczych). Należy czynić starania o wyposażenie
obiektu w optymalne systemy grzewcze oraz oczyszczalnię. W razie podjęcia decyzji o
rozwijaniu wolontariatu należy przemyśleć przystosowanie budynku do celów mieszkalnych
dla wolontariuszy.
Biblioteka
W miarę możliwości należy uzupełniać zasoby biblioteczne i w miarę potrzeb
wykorzystywać je w działalności edukacyjnej. Warto zainwestować w zakup specjalnego
oprogramowania usprawniającego opracowanie, gromadzenie oraz udostępnianie zbiorów.
Konieczne jest lepsze udostępnienie biblioteki dla osób spoza GPN poprzez:
- wyeksponowanie biblioteki na stronie internetowej Parku;
- zamieszczenie na stronie internetowej elektronicznego katalogu;
Strona 86 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- prezentowanie na stronie internetowej najnowszych nabytków biblioteki;
- digitalizację części księgozbioru;
- umieszczenie na stronie internetowej wersji elektronicznej kilku ciekawych pozycji
literaturowych znajdujących się w posiadaniu biblioteki;
- zamieszczenie na stronie internetowej cennika usług (ksero, skanowanie, wydruk);
- dalsze prowadzenie gorczańskiej bibliografii i zamieszczenie jej na stronie
internetowej Parku;
- zorganizowanie wystawy prezentującej zasoby biblioteczne;
- urządzenie
(w
oparciu
o
posiadane
zaplecze)
kącika
czytelniczego
z
bezprzewodowym dostępem do Internetu.
Działania powyższe mogą się wiązać z pozyskaniem dodatkowych środków na
zatrudnienie pracownika.
Ścieżki edukacyjne
Ideą przyświecającą tworzeniu ścieżek edukacyjnych była łatwa dostępność Parku ze
wszystkich dolin wprowadzających na jego teren, a także prezentacja przekroju zagadnień
dotyczących Gorców. Istniejąca sieć 10 ścieżek edukacyjnych umożliwia już poznawanie
Gorczańskiego Parku Narodowego z każdej niemal strony (patrz ryc. 7). Jedyną położoną na
terenie Parku dużą, wejściową doliną potoku, którą nie poprowadzono ścieżki edukacyjnej
jest dolina Koniny. Należy zatem rozważyć utworzenie ścieżki edukacyjnej z Koniny np. na
Kopę, której atutem byłyby dolnoreglowe lasy jodłowe, widokowa polana Kopa, wychodnie
skalne oraz zagórzańskie szałasy (po ewentualnej odbudowie).
W miarę potrzeb należy odnawiać urządzenia turystyczne i oznakowanie ścieżek
edukacyjnych oraz aktualizować przewodniki po ścieżkach. Należy również czynić starania o
udostępnienie wybranych odcinków ścieżek dla osób niepełnosprawnych (np. w parku
podworskim w Porębie Wielkiej, w dolinie Kamienicy, w dolinie potoku Turbacz).
Strona 87 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tablice informacyjne
Mając na uwadze kształtowanie dobrego wizerunku Parku, ochronę jego zasobów oraz
bezpieczeństwo odwiedzających należy dbać o bieżące remonty lub wymianę zniszczonych
tablic informacyjnych. Wydaje się natomiast, iż Park jest wystarczająco wysycony
infrastrukturą tego typu. W trosce o ochronę krajobrazu należy zatem dokładnie rozważać
decyzje o umieszczaniu kolejnych tablic informacyjnych w terenie, co powinno się głównie
wiązać z wytyczaniem nowych szlaków bądź ścieżek edukacyjnych.
Ze zrozumiałych powodów podyktowanych względami ochrony przyrody nie
wszystkie ciekawe miejsca i obiekty znajdujące się na terenie Parku można udostępnić
ogółowi zwiedzających. Dla specjalistów z różnych dziedzin oraz osób szczególnie
zainteresowanych danym zagadnieniem można byłoby wytyczyć tzw. trasy specjalistyczne
(geologiczne, kulturowe, historyczne, botaniczne, ornitologiczne itp.), niewyznakowane w
terenie i dostępne jedynie dla niewielkich grup zorganizowanych, tylko za zgodą Dyrektora
GPN, w obecności upoważnionego pracownika Parku i w okresach niezagrażających
przyrodzie. Ponadto mogłyby powstać w Parku trasy tematyczne złożone zarówno z miejsc i
obiektów dostępnych dla turystów (punkty oznaczone np. tabliczką z numerem i kodem QR)
oraz z miejsc i obiektów położonych na obszarach zamkniętych dla ruchu turystycznego i
zaznaczonych jedynie na mapie. Położone na trasie punkty łączyłby wspólny temat np.
pasterstwo, II wojna światowa w Gorcach, roślinność polan itp. Opis trasy byłby dostępny w
formie wydawnictwa edukacyjnego i/lub możliwy do ściągnięcia na telefon komórkowy.
Ponadto za pośrednictwem strony internetowej możliwe byłoby odbycie wirtualnej wycieczki
na takiej trasie.
2.4. Określenie kosztów wynikających z realizacji zadań związanych z udostępnieniem
Parku dla edukacji.
Koszty oszacowano na podstawie realizowanych dotychczas zadań i projektów
edukacyjnych oraz działań edukacyjnych zaplanowanych na III i IV kwartał 2013 oraz na rok
2014. Na precyzyjne określenie kosztów nie pozwala m.in. sposób pozyskiwania funduszy na
Strona 88 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
działania edukacyjne polegający na pisaniu projektów finansowanych następnie z różnych
źródeł, a także wyjątkowo szybki rozwój nowoczesnych technologii wykorzystywanych w
przekazywaniu informacji i procesach nauczania. Część planowanych przedsięwzięć jest
ściśle związana z udostępnianiem Parku dla celów turystycznych i rekreacyjnych (m.in.
remonty ścieżek dydaktycznych, infrastruktura dla niepełnosprawnych) zostały one więc
oszacowane w rozdziale 4.7.
Szacunkowe określenie minimalnych kosztów wynikających z realizacji zadań
związanych z udostępnianiem Parku dla edukacji przedstawia tabela nr 6.
Tab. 8. Zestawienie szacunkowych kosztów wynikających z realizacji zadań
związanych z udostępnianiem edukacyjnym Parku
Lp.
Nazwa zadania
1
2
3
Etat dydaktyczny x 4 (rocznie)
Działalność statutowa (rocznie)
Opracowanie i realizacja programu edukacyjnego w szkołach
Średni koszt zorganizowania jednej imprezy plenerowej (ok 200 osób,
poczęstunek, transport, warsztaty, nagrody w konkursach)
Średni koszt przygotowania jednej wystawy fotograficznej (wystawa,
wernisaż, prelekcja)
Wydawnictwa edukacyjne (sześć kwartałów)
Kwartalnik „Salamandra” (6 numerów + dystrybucja)
Modernizacja strony internetowej
Utrzymanie strony internetowej (rocznie + 1/2 etatu informatyka)
Działalność związana z kształtowaniem wizerunku GPN (rocznie + 1
etat specjalisty ds. public relations m.in. produkcja spotów
reklamowych, warsztaty z komunikacji społecznej dla pracowników
parku)
Opracowanie oraz roczne utrzymanie aplikacji na smartfony
Przystosowanie parku w Porębie Wielkiej do celów edukacyjnych
Modernizacja budynku oficyny dworskiej (przystosowanie do celów
edukacyjnych, dydaktycznych i mieszkalnych, konserwacja
zabytkowych piwnic, wykorzystanie źródeł odnawialnych)
Utrzymanie Gajówki Mikołaja (rocznie)
Produkcja pomocy dydaktycznej
Organizacja ekspozycji w Chacie GPN na Hali Długiej
Digitalizacja księgozbioru + ½ etatu pracownika
Oprogramowanie dla biblioteki umożliwiające opracowanie,
gromadzenie i udostępnianie zbiorów
Wyznakowanie ścieżki edukacyjnej (kosztorys, prace terenowe,
tablice informacyjne)
Razem:
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Szacunkowy koszt
minimalny [zł]
184 000,00
120 000,00
80 000,00
7 500,00
34 000,00
213 000,00
46 000,00
5 000,00
24 500,00
140 000,00
10 500,00
80 000,00
3 000 000,00
10 000,00
5 000,00
60 000,00
30 000,00
8 000,00
50 000,00
4107500
Strona 89 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
3. Udostępnianie Parku dla celów kulturowych
Strona 90 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
3.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla celów kulturowych
kulturowych
Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz. 627, brzmienie
od 5 czerwca 2013) określająca cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej
oraz krajobrazu (art. 1), mówi w rozdziale 2., art. 8b, że do zadań parku narodowego należy
jego udostępnianie na zasadach określonych w planie ochrony. W art. 12, p. 1, ustawa
precyzuje, że sposób udostępniania Parku nie może wpłynąć negatywnie na przyrodę, a p. 2
mówi o ustaleniu miejsc, które mogą być udostępniane oraz maksymalnej liczbie osób
mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach. Punkt 3, art. 15 określa, że minister
właściwy do spraw środowiska po zasięgnięciu opinii dyrektora może zezwolić na terenie
parku narodowego na odstępstwa od tych zakazów, jeśli jest to uzasadnione celami
kulturowymi. Wniosek o uchylenie zakazów zgodnie z p. 7, art. 15, powinien zawierać pełną
informację o przewidywanych działaniach, umożliwiającą wydanie takiego zezwolenia.
Pozostałe odwołania do aktów prawnych znajdują się w operacie generalnym.
3.1.2. Dotychczasowe udostępnianie Parku dla celów kulturowych
W dotychczasowych uregulowaniach – nawet tych wynikających wprost z Ustawy o
ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. – niewiele miejsca Park poświęcał sprawom
udostępniania dla celów kulturowych. W głównym regulaminie udostępniania (patrz zał. nr
11) poświęcono tym kwestiom jedynie krótką wzmiankę w punkcie dotyczącym zakazów i
odpowiedzialności za ich naruszenie (pkt III.20q), która zakazuje „niszczenia i uszkadzania
zabytków i obiektów kultury materialnej”. Niemniej już w 1987 r., w opracowaniu „Plan
zagospodarowania przestrzennego GPN. Sposoby i możliwości użytkowania Parku” pojawiły
się, obok turystyki i sportu, następujące formy użytkowania: gospodarcze użytkowanie polan
(wypas owiec, zbiór siana), zbiór ziół i płodów runa i poszycia, jak również k u l t u r a .
Wśród obiektów kultury na terenie GPN wymieniono wtedy szałasy pasterskie, kapliczki,
krzyże oraz inskrypcje. Jako zjawisko kultury regionalnej pojawiło się pasterstwo, a poprzez
Strona 91 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
zachowanie elementów kultury miała być realizowana funkcja kulturowa, dydaktyczna i
turystyczna Parku. Dla zachowania wartości kulturowych Parku należało: wykupić szałasy
wpisane do rejestru obiektów zabytkowych, przeprowadzić ich remont pod nadzorem
wojewódzkiego konserwatora przyrody, przeznaczyć poszczególne obiekty na cele użytkowe
(schrony przeciwdeszczowe, magazyny sprzętu, awaryjne schrony noclegowe dla terenowych
badań naukowych), przewidzieć w programie działalności Parku prowadzenie wypasu
kulturowego, jako zresztą jednego ze sposobów utrzymania wartości polan gorczańskich
(Baranowska-Janota 1987).
Należy tematykę nas interesującą powiązać z udostępnianiem dla celów edukacyjnych
(patrz zał. nr 10), a konkretnie z niewątpliwym fenomenem jakim wyróżnia się GPN wśród
polskich parków narodowych. Jest nim mianowicie jedna z największych ilości (10) i
długości ścieżek edukacyjnych. Największa długość ścieżek przypada na Bieszczadzki Park
Narodowy – 110 km i 321 przystanków, natomiast w Gorczańskim jest ich łącznie 49,6 km ze
111 przystankami. Następny w kolejności, Karkonoski posiada 61 km ścieżek z 87
przystankami. Bowiem przy ścieżkach edukacyjnych GPN znajdziemy obiekty związane z
materialnym dziedzictwem kulturowym odkryte przez pracowników Parku i opisane w
materiałach przewodnikowych. Te znajdujące się przy ogólnodostępnych szlakach znane są
od dawna z popularnych przewodników turystycznych autorstwa Józefa Nyki, jak również z
bardziej szczegółowych opracowań (Koszarek i in. 2008). Natomiast istnieje także spora
grupa obiektów – lub tylko historycznych miejsc po obiektach już nie istniejących – poza
miejscami ogólnie dostępnymi.
Każda z dziesięciu ścieżek edukacyjnych oferuje możliwość udostępniania walorów
kulturowych. Prezentowane są także wybrane elementy dziedzictwa kulturowego Gorców. Na
ścieżce edukacyjnej „Na Turbaczyk” można poznać twórczość Władysława Orkana, dla
którego Gorce były ziemią rodzinną. Ścieżka prowadzi przez miejsca, w których toczy się
akcja powieści W roztokach. Ścieżka edukacyjna „Dolina Kamienicy” doprowadza do
„Papieżówki”, obiektu związanego z Janem Pawłem II. Zespół zabytkowych szałasów na
polanie Podskały, a także elementy bogatej tradycji pasterskiej prezentuje ścieżka edukacyjna
„Dolina Gorcowego Potoku”. „Doliną potoku Jaszcze” prowadzi trasa do pomnika,
Strona 92 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
upamiętniającego katastrofę samolotu Liberator. Ścieżka edukacyjna „Z Łopusznej na
Jankówki” łączy miejsca opisywane przez Seweryna Goszczyńskiego w Dzienniku podróży
do Tatrów, natomiast ścieżka „Park dworski hr. Wodzickich i góra Chabówka” ukazuje
historię Poręby Wielkiej i parku dworskiego. Wędrując „Partyzancką ścieżką na Turbacz” czy
„Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką” poznamy miejsca i wydarzenia z czasów okupacji i
pierwszych lat powojennych (Strauchmann 2012).
W poprzednim planie ochrony GPN dokonano inwentaryzacji miejsc i obiektów
dziedzictwa kulturowego (Gruszczyk 1998). Były to przede wszystkim takie obiekty jak
krzyże, kapliczki, groby, miejsca wydarzeń historycznych, miejsca związane z legendami.
Zadbano o ich oznaczenie w terenie, jak również pojawiły się informacje na ich temat w
publikacjach GPN, stanowiących opisy poszczególnych ścieżek edukacyjnych (szczegóły i
materiał bibliograficzny znajduje się w części operatu udostępniania poświęconej edukacji).
W pięćdziesiątą rocznicę katastrofy amerykańskiego Liberatora „California Rocket”
postawiono nieopodal Pańskiej Przehybki, na betonowym postumencie, rekonstrukcję
fragmentów bombowca i poprowadzono doń ścieżkę edukacyjną nazwaną imieniem
zaginionego w tej katastrofie pierwszego pilota, por. Williama Beimbrinka. Od 2004 r.
funkcjonuje we współpracy z oddziałem Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym
Targu projekt pn. „Gorczańskie cienie”, którego zadaniem jest odszukanie nie tylko na terenie
GPN, ale w całych Gorcach, śladów wydarzeń historycznych, szczególnie tych z czasów II
wojny światowej. Oprócz prac terenowych, określono w nim także zasady i kolejność
postępowania z nowo odkrytymi obiektami. Najpierw poddaje się obiekt konserwacji,
następnie ewentualnej rekonstrukcji, odtworzeniu, a następnie projektuje się formę utrwalenia
i udostępnienia (Kurzeja 2012).
Gromadzone są materiały nt. przedwojennych gospodarstw wzorowych, powstałych w
Gorcach z inicjatywy Małopolskiego Związku Hodowców przy Małopolskim Towarzystwie
Rolniczym (Kurzeja 2007). Inż. Tadeusz Twardzicki wprowadził wypas na gorczańskich
halach bydła rasy czerwonej polskiej (Twardzicki 1938). Gospodarstwa takie funkcjonowały
na polanach Stawieniec, Bieniowe, Ustępne, Gorc Kamienicki i Hala Długa. Dokumentuje się
również historię Gorczańskiego Rezerwatu Żubra w dolinie Łopusznej z lat 50. XX w. Polana
Strona 93 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Skole Chowańcowe, obecnie nazywana Żubrowiskiem, została udostępniona dla ruchu
turystycznego wraz z zachowanymi obiektami gospodarczymi dawnego rezerwatu. Od 2003 r.
prowadzi się na Hali Długiej kulturowy wypas owiec (zaniechany w 1997 r.). Obejmuje on
następujące polany: Hala Długa, Hala Wzorowa, Hala Turbacz, Cioski, Gabrowska Duża i
Mała. Bacówka na Hali Długiej została wpisana na listę Małopolskiego Szlaku Oscypkowego.
Prowadzona jest ochrona obiektów kulturowych typu bacówki i szałasy (więcej na ten
temat w operacie wartości kulturowych), choć w znacznym stopniu ograniczają ją
skomplikowane stosunki własnościowe. Wyremontowano kilka szałasów, m.in. na polanach
Stawieniec, Mostownica, Jankówki, Borysówka, Pańskie Skole. Udostępnione dla turystów są
tylko te leżące przy szlakach czy ścieżkach edukacyjnych. W l. 80. oraz 90. i ostatnio w 2006
r. poddano remontowi dawny schron robotników leśnych w dolinie Kamienicy (na pamiątkę
pobytu w nim kardynała Karola Wojtyły nazwano go w 1978 r. „Papieżówką”) i urządzono w
nim niewielką ekspozycję poświęconą związkom Jana Pawła II z Gorcami. W 2009 r.
adaptowano tzw. Gajówkę Mikołaja w dolinie Łopusznej na obiekt edukacyjnowystawienniczy. Jest to właściwie dawna – jeszcze przedwojenna – osada leśna; stąd
ekspozycja dotycząca narzędzi rolniczych. W czasie II wojny światowej stanowiła oparcie dla
partyzantki, z bardzo zaangażowanym w sprawy pomocy partyzantom różnych proweniencji
gospodarzem, Mikołajem Kostkinem; stąd nazwa obiektu i również ekspozycja historyczna.
Przy gajówce znajduje się także obiekt kulturowy w postaci tzw. Kapliczki Kuchty. Już w
1995 r. poddano konserwacji Bulandową Kapliczkę na Jaworzynie Kamienickiej, a w 2004 r.
obchodzono jej stulecie, połączone z przypomnieniem osoby fundatora, bacy i znachora
Tomasza Chlipały oraz dawnych zwyczajów pasterskich. Na temat kapliczki i samego
Chlipały opublikował autorskie opracowanie Sebastian Flizak (1957). Cały czas Park stara się
prowadzić prace rekonstrukcyjne i rewitalizacyjne w parku dworskim w Porębie Wielkiej. W
l. 2006-2007 odtworzono dwa stawy dworskie, w 2009 r. wykonano szereg zabiegów
pielęgnacyjnych w drzewostanie parku, powstała też koncepcja renowacji parku, dotycząca
zarówno odtwarzanych obiektów, jak i zieleni (Środulska-Wielgus i in. 2010). W ostatnim
czasie narodziła się interesująca idea Szlaku Kultury Wołoskiej, w ramach której planuje się
Strona 94 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
scharakteryzować przestrzeń historyczną Gorców dla potrzeb turystyki kulturowej oraz
zinwentaryzować krajobraz polan gorczańskich (Środulska-Wielgus i in. 2009, 2012ab).
Na stronach internetowych Parku udostępniono materiały, autorstwa pracowników
GPN, traktujące o grupach etnograficznych zamieszkujących Gorce, strojach górali
podhalańskich i zagórzańskich, obrzędach i zwyczajach dorocznych panujących dawniej w
gorczańskich wsiach, na polanach, przy wypasie, nazewnictwie, gorczańskich tematach w
twórczości artystycznej, czy związkom z Gorcami takich postaci jak: Władysław Orkan
(więcej na ten temat [w:] Dużyk 1973, Królikiewicz 1987), Jan Paweł II, ks. prof. Józef
Tischner i in.
3.2. Określenie zasad udostępniania Parku dla celów kulturowych
W działalności Parku udostępnianie dla celów kulturowych powinno być traktowane
na równi z udostępnianiem dla edukacji i nauki. Turystyka kulturowa na obszarach
chronionych wymaga specjalistycznego podejścia. Najważniejsze priorytety to odpowiednie
oznaczenie obiektów kulturowych w formie informacji w terenie lub – gdy zakres ochrony to
wyklucza – w formie publikowanych materiałów typu edukacyjnego z umiejscowieniem na
załączonej mapie, jak również ustalenie możliwych form udostępniania w zależności od
danego celu kulturowego. Należy tutaj uwzględnić formy udostępniania indywidualnego (np.
w odniesieniu do miejsc sepulkralnych czy legendowych) oraz zbiorowego (np. obiektów
sakralnych, w pobliżu których odbywają się uroczystości kultu religijnego). Szczególny
nacisk powinno się położyć na przywrócenie funkcjonującego przez stulecia w Gorcach
pasterstwa. Pasterstwa rozumianego nie tylko jako działalność gospodarcza, ale będącego
obecnie w zaniku kulturowego zjawiska transhumancyjnego.
Oprócz istniejącego kulturowego wypasu owiec w rejonie Hali Długiej – dzięki
zaangażowaniu Parku przywróconego w 2003 r. – w możliwie najkrótszym czasie powinno
się doprowadzić do odrodzenia tej formy kulturowej na przeznaczonych do tego halach i
polanach: a) w rejonie Zielenicy, Jankówek i Ciosków; b) Tobołowa, Starmaszki, Suhory,
Galaski, c) Huciska, Łąk i Turbaczyka; d) Przysłopów, Bieniowego i Jaworzyny
Kamienickiej; e) Gorca Porębskiego, Podskał i Stawieńca (szczegóły w operacie wartości
Strona 95 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
kulturowych). Należy również zwrócić uwagę na kulturowe „wykorzystanie” użytków
zielonych, które mogą być zamiennie wypasane lub koszone. Zasadnym pozostaje rozważenie
zamiany koszenia mechanicznego będących własnością Parku polan na częściowe koszenie
ręczne prowadzone w ramach prowadzonych pod egidą Parku działań kulturowych. Chodzi
tutaj o przywrócenie tradycyjnego zjawiska kulturowego, o którym tak barwnie mówił w
swoim „trubackim kozaniu” w 1988 r., w kaplicy na Rusnakowej Polanie, ks. prof. Józef
Tischner: Nie tak downo jesce – ludzie z Ochotnicy i z Łopusnyj, pamiętocie, przecie to było
jakby wcora – widać hań było na Kicorze kosiorzy. Kosili Kicore ludzie z Ochotnicy. Bocycie,
jako to było? Z przodku seł jeden kosiorz, a za nim pore kroków drugi, trzeci, dziesiąty. Za
nimi kładły się pokosy równo jeden koło drugiego, jakbyś ik metrym wymierzoł (Tischner
2009). Owo koszenie ręczne będzie pełnić niezwykle istotną funkcję, dzięki której mogą
odrodzić się tradycyjne obrzędy oraz zwyczaje górali podhalańskich i zagórzańskich.
Powinno ono przyjąć formę organizowanej przez Park rokrocznej imprezy kulturowej na
wzór ochotnickich „Gorczańskich kośb”. Jednocześnie może to wpłynąć na kształtowanie
pozytywnych stosunków Parku z lokalnymi społecznościami.
Park powinien rozważyć możliwość wykorzystania potencjału kulturowego tkwiącego
w obiektach i miejscach znajdujących się poza jego granicami. Należy podjąć jeszcze bardziej
ścisłą współpracę z Muzeum Biograficznym Władysława Orkana „Orkanówka” w Porębie
Wielkiej. W kontekście powstania w Porębie Wielkiej basenów termalnych i zakładu
balneologicznego oraz ewentualnego zwiększenia Parkowej frekwencji od tej strony, powinno
rosnąć znaczenie „Orkanówki’ jako ewentualnej strefy buforowej Parku. Znajdujący się w
sercu Gorców obiekt muzealny, Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK w schronisku
PTTK pod Turbaczem, jest kolejnym przykładem potencjalnych możliwości w tym zakresie.
Powinny się tutaj pojawić nowe pola współpracy, dzięki którym turyści nocujący w
schronisku uzyskają podstawowe dane wejściowe (z dziedziny kulturowej są to m.in.
informacje o historii samego schroniska, historii turystyki w Gorcach, spalonej przed I wojną
światową pustelni na polanie Wolnica, nazewnictwa, pobycie na wierzchołku Turbacza S.
Goszczyńskiego). Tożsama sytuacja dotyczy schroniska PTTK na Starych Wierchach
(historia schroniska PTT czy miejsce lokalizacji karczmy przy trakcie zwanym Królewską
Strona 96 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Drogą). Podobnie ma się sprawa z inskrypcją na bloku skalnym na polanie Gorc Kamienicki,
upamiętniającą działalności inż. T. Twardzickiego, organizatora wzorowej gospodarki halnej
w Gorcach czy owianego legendami i po raz pierwszy wspomnianego w poemacie Sobótka,
autorstwa S. Goszczyńskiego z 1834 r., Pucołowskiego Stawku z polaną Srokówki.
Określenie zasad udostępniania w formie odrębnego regulaminu powinno ułatwić
służbie Parku odpowiedni tok postępowania. Z pewnością ułatwi czynności mające na celu
zmniejszenie ewentualnej niekorzystnej presji odwiedzających na przyrodę Parku. Propozycja
regulaminu
udostępniania
Parku
dla
celów
kulturowych
wymaga
konsultacji
z
zainteresowanymi stronami. Należy opracować również zasady udostępniania miejsc i
obszarów dla grup specjalistycznych. Pewne punkty tych zasad będą w tym przypadku
styczne z udostępnianiem Parku dla celów naukowych (np. badania wykonywane w ramach
projektu pn. „Gorczańskie cienie”).
Oto ta propozycja:
1. Zgodnie z założeniami Ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013
poz. 627, brzmienie od 5 czerwca 2013) udostępnianie dla celów kulturowych nie należy do
podstawowych zadań Parku. Art. 15, p. 3, określa, że minister właściwy do spraw środowiska
po zasięgnięciu opinii dyrektora może zezwolić na terenie parku narodowego na odstępstwa
od zakazów dotyczących udostępniania parku narodowego i limitów osób przebywających w
danym miejscu, jeśli jest to uzasadnione celami kulturowymi.
2. Komórką organizacyjną funkcjonującą w strukturze Parku, odpowiedzialną za
udostępnianie Parku w tym zakresie jest Zespół ds. Udostępniania i Edukacji.
3. Udostępnianie dla celów kulturowych nie powinno powodować trwałego uszczuplenia
zasobów przyrodniczych, zniszczenia walorów krajobrazowych, zaburzenia swobodnego
biegu procesów ekologicznych i zakłócenia spokoju zwierzętom.
4. Odwiedzający Park dla celów kulturowych mogą wchodzić na teren GPN na ogólnych
zasadach obowiązujących wszystkich odwiedzających (zał. nr 11). Dostęp do miejsc
kulturowych z wykorzystaniem środka transportu (np. Bulandowej Kapliczki na Jaworzynie
Kamienickiej) wymaga uzyskania pisemnego pozwolenia Dyrektora Parku.
Strona 97 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
5. Odwiedzający dla celów kulturowych miejsca w Parku położone poza ogólnie dostępnymi
szlakami turystycznymi i ścieżkami edukacyjnymi powinni uzyskać pisemne pozwolenie
(zgodę) Dyrektora GPN.
6. Kierownik Zespołu Udostępniania Parku po analizie wniosku i zasięgnięciu, w razie
konieczności, opinii właściwych merytorycznie pracowników Parku, przygotowuje projekt
pozwolenia i przedkłada dyrektorowi do podpisu.
7. Wstęp na obszary ochrony ścisłej powinien być ograniczony do wyjątkowych przypadków.
8. Pozwolenie na odwiedzenie miejsc i obiektów środowiska kulturowego poza szlakami
obowiązuje na ściśle określonym terenie i w wyznaczonym czasie.
9. Pozwolenie na odwiedzenie miejsc i obiektów środowiska kulturowego poza szlakami
należy przedstawić każdorazowo na żądanie Służb Parku Narodowego. Niestosowanie się do
warunków określonych w pozwoleniu skutkuje poniesieniem konsekwencji zgodnie z
obowiązującym prawem i może być podstawą odmowy wydania kolejnych pozwoleń.
10. O wydanych pozwoleniach pracownik prowadzący sprawy udostępniania kulturowego
Parku informuje na bieżąco właściwych merytorycznie pracowników Parku, w tym leśniczego
obwodu ochronnego oraz Straż Parku.
11. Organizator uroczystości o celach kulturowych odpowiada za bezpieczeństwo
uczestników. Należy stosować się do zasad bezpieczeństwa ujętych w zarządzeniu Dyrektora
GPN w sprawie szczegółowego udostępniania Parku dla celów turystycznych.
12. Niezbędne zmiany zasad wynikające np. ze zmiany przepisów będą na bieżąco
regulowane stosownymi zarządzeniami Dyrektora GPN.
3.3. Wskazanie obszarów, miejsc i sposobów udostępniania Parku dla celów
kulturowych
W tabeli nr 9 wskazano obszary oraz miejsca i obiekty udostępniania dla celów
kulturowych. Oprócz krótkiego opisu i położenia miejsca, znajduje się w niej także sposób
udostępniania (najczęściej oznaczony kodem szlaku turystycznego, ścieżki edukacyjnej,
szlaku spacerowego, szlaku rowerowego lub szlaku konnego – wg zał. nr 21). Tutaj
umieszczono również inne propozycje udostępniania (np. adaptację obiektu na cele muzealne
Strona 98 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
czy ekspozycyjne, umieszczenie tablic lub druk odpowiednich publikacji z załączoną mapą),
jak również ewentualną konieczność prowadzenia w dane miejsce grupy specjalistycznej
przez przeszkolonego przewodnika. W kolumnie „uwagi” zawarto dodatkowy opis
poszczególnych obiektów – istotny z punktu widzenia wartości kulturowych. Miejsca i
obiekty pogrupowane zostały wg następującego porządku: kapliczki, krzyże i mogiły, schrony
i obozowiska partyzanckie, miejsca katastrofy samolotów, napisy, szałasy i inne obiekty
(m.in. obserwatorium na Suhorze), dawne rezerwaty, parki, skałki i jaskinie, miejsca
związane z legendami, polany i dawne obiekty na nich, wypas kulturowy.
Tab. 9. Miejsca i sposoby udostępniania Parku dla celów kulturowych
Lp.
1
2
3
4
Miejsce udostępniania
Kapliczka Bulandowa
na polanie Jaworzyna Kamienicka,
przy zielonym szlaku
turystycznym z Gorca na Polanę
Gabrowską
O.O.Turbacz
Sposób udostępniania
T9, E9, S6, K6, R6
Uwagi
kamienna kapliczka ufundowana i
wybudowana w r. 1904 przez Tomasza
Chlipałę zw. Bulandą - właściciela części tej
polany. Kapliczka w rzucie kwadratu,
wzniesiona została z kamienia - piaskowca,
otynkowana i obielona. Przykryta została
stylowym dachem, zwieńczonym kopułą
zakończoną kutym, metalowym krzyżem.
Na froncie cokołu znajduje się data fundacji,
a wyżej prostokątna wnęka, w której
znajdowała się rzeźba św. Tomasza.
Oryginalna rzeźba została skradziona pod
koniec lat 50-tych XX w., zastąpiona została
figurką św. Tomasza wyrzeźbioną w
kawałku drewna bukowego. Wykonał ją
nieznany turysta gorczański w 1970 r.
Kapliczka ta została odnowiona przy udziale
konserwatora zabytków z Nowego Sącza
jesienią 1995 r. i wiosną 1996 r. przez
pracowników GPN O.O. Turbacz wspólnie
ze spadkobiercą fundatora kapliczki
Stanisławem Zapałą z Lubomierza przywrócono pierwotne gontowe pokrycie
dachu. Wykonawcą rekonstrukcji więźby
dachowej oraz pokrycia jej gontem był
Eugeniusz Kaim z Lubomierza.
Kapliczka we wsch. części Hali
T3; otoczyć opieką,
metalowa kapliczka z obrazem MB
Długiej
konserwować w porozumieniu z Ludźmierskiej, patronki 1. psp AK O.O.Turbacz
właścicielem
fundacja żołnierzy.
Żelazny krzyż
krzyż stoi w miejscu śmierci Albiny
wschodni kraniec Hali Długiej,
konserwować w porozumieniu z Stołowskiej (z d. Białoń), która ostrzegła
przy szlaku turystycznym
właścicielem
partyzanta Adolfa Bałona, ps. Ryś, zastępcę
czerwonym z Turbacza na przełęcz
kierownika wzorowej bacówki o
Knurowską
zbliżających się gestapowcach (w lipcu
O.O.Turbacz
1943 r.).
Grób partyzanta
T9; otoczyć opieką, umieścić
grób plutonowego Władysława Pisarskiego,
przed polaną Bieniowe, po prawej tablice informacyjne przy szlaku ps. Piwonia - poległego partyzanta AK w
Strona 99 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
5
6
7
8
9
10
stronie od szlaku zielonego z
Gorca na Polanę Gabrowską
O.O.Turbacz
Fragmenty schronów
partyzanckich w źródłach potoku
Forendówki
O.O.Turbacz, oddz. 160b
lub opracować publikację
z przewodnikiem dla grup
specjalistycznych; oznaczyć
granice schronów, ustawić
tablice informacyjne ze
schematem obozu i jego historią
lub przygotować odpowiednie
publikacje
Fragmenty schronów
partyzanckich pod polaną Ustępne, specjalistycznych; oznaczyć
zachodnie stoki Gorca
O.O.Turbacz, oddz. 116a/119a
publikacje
Fragmenty schronów
partyzanckiego, wąwóz pot.
Spalony
O.O.Turbacz, oddz. 191a/192b
publikacje
Fragmenty obozowiska
partyzanckiego na Jagodowych
Młakach
na stokach Czerwonego Gronia
O.O.Turbacz, oddz. 140c
granice obozowiska, ustawić
publikacje
Fragmenty obozowiska
partyzanckiego na Wspólnych
Młakach
na południowych stokach Kudłonia tablice informacyjne ze
O.O.Turbacz, oddz. 103a
publikacje
Pomnik upamiętniający katastrofę E7
samolotu bombowego B-24
Liberator
w rejonie przełęczy Pańska
Przehybka, na grzbiecie pomiędzy
potokami Jaszcze i Forendówki,
nad polaną Przehybka
O.O.Jaworzyna, oddz. 155b
Uwagi
bitwie stoczonej z Niemcami pod polaną
Bieniowe w październiku 1944 r.
obóz letni, założony w czerwcu 1946 r. dla
Grupy Ochrony Sztabu Józefa Kurasia, ps.
Ogień. Opuszczony 14 VII 1946 r.
Ponownie użytkowany przez odział „Ognia”
w październiku 1946, następnie przez
oddział „Wiarusów” w październiku 1947 i
w maju 1948 r.
obóz zimowy, założony pod koniec
października 1944 r. przez sowieckie
zgrupowanie ppłk. Iwana Zołotara, ps. Iwan.
Zniszczony przez niemiecki nalot bombowy,
2 XII 1944 r.
obóz zimowy, założony w okresie
sierpień/wrzesień 1944 r. przez oddział
Ludowej Straży Bezpieczeństwa,
dowodzony przez por. Józefa Kurasia, ps.
Ogień. Opuszczony na przełomie
stycznia/lutego 1945 r. Ponownie
użytkowany przez oddziały Ognia, w
kwietniu 1945 i na przełomie lipca/sierpnia
1946 r.
obóz zimowy, założony w połowie listopada
1943 r. przez oddział AK „Wilk”,
dowodzony w tym okresie przez por.
Krystyna Więckowskiego, ps. Zawisza.
Zniszczony przez niemiecką ekspedycję
wojskową, 28 XII 1943 r.
obóz zimowy, założony na przełomie
października/listopada 1946 r. dla Grupy
Ochrony Sztabu Józefa Kurasia, ps. Ogień.
Zniszczony przez wojska KBW i UB, 18 II
1947 r.
18 XII 1944 r. rozbił się tutaj amerykański
czterosilnikowy samolot bombowy B-24
Liberator, który w drodze z Włoch do celu
bombardowania - Zakłady Chemiczne w
Oświęcimiu - w wyniku ostrzelania uległ
awarii silników. Po zrzuceniu
nieuzbrojonych bomb za Pszczyną samolot
skierował się na wschód. Nad Gorcami
załoga wyskoczyła na spadochronach, a
samolot runął na ziemię. 9 członków załogi
uratowali partyzanci 1. psp AK, przy
pomocy ludności Ochotnicy.
Prawdopodobne miejsce śmierci i grób
dowódcy załogi W.J.Beimbrinka, który
skakał ostatni, zidentyfikowano dopiero w
1988 r. W 50. rocznicę tego wydarzenia
odsłonięto pomnik w miejscu katastrofy
Strona 100 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
11
Miejsce katastrofy samolotu
szturmowego Ił-2m3 pod polaną
Wolnica
O.O.Kiczora, oddz. 186b/c
publikacje
12
Miejsce katastrofy samolotu
sportowego
konserwować
przy czerwonym szlaku z Rabki na
Turbacz, przed polaną Kocurka
O.O.Suhora
13
Napis na Czole Turbacza
T4, T11
Czoło Turbacza, skalna wychodnia
od strony Hali Turbacz
O.O.Suhora
14
„Papieżówka”
dol. Kamienicy, przy niebieskim
szlaku z Rzek na przełęcz Borek,
S6, R7, K8, T6
Uwagi
samolotu. W uroczystości wzięli udział
ocaleni członkowie załogi Liberatora.
miejsce katastrofy z 26 I 1945 r., samolotu
szturmowego Ił-2m3, należącego do 996
pułku lotnictwa szturmowego, 224 Dywizji
Lotnictwa Szturmowego, 8 Korpusu
Lotnictwa Szturmowego, 8 Armii Lotniczej,
4 Frontu Ukraińskiego. Samolot uszkodzony
przez artylerię obrony przeciwlotniczej
podczas walk w rejonie Łopusznej. Zginęła
cała 2-osobowa załoga.
23 V 1973 r. rozbił się tutaj samolot
sportowy. W katastrofie zginęła A.
Skalińska z Gdańska. Miejsce upamiętnione
zostało fragmentem rozbitego samolotu i
symbolicznym śmigłem (wyk. pracownicy
schroniska PTTK na Turbaczu).
napis ten po raz pierwszy opisał Wł. Orkan
w powieści W Roztokach. Odczytał go jako
Koldras Lacki. Następnie K. Sosnowski w
turystycznym opisie Gorców z 1912 r.
przedstawia napis identycznie jak Orkan
oraz przypuszcza, że napis ten wyryli
konfederaci barscy, obozujący na Hali
Turbacz i pogrzebali tu zmarłego z ran
towarzysza. W 1937 r. inskrypcja została
dokładnie zbadana przez W. Milewskiego dorzucił on wiadomość, że lud wiąże napis
również z tradycją zbójników janosikowych.
Natomiast J. Nyka łączy napis z tradycją
zbójników gorczańskich, przy czym obaj
przytaczają wieści, że pochowanym
konfederatem był oficer. Wg Flizaka słowo
Koldras oznacza nazwisko, dowodem czego
są dokumenty z dawnych akt z Poręby
Wielkiej, w których w latach 1831-1852
wymieniony był niejaki Franciszek Kołdras,
prawdopodobnie był on przybyszem z
innych okolic (lacki) i pełnił urząd dworski
jako pracownik kancelarii. Nowalnicki w
1969 odczytał napis następująco:
KOLDRASLACKI 1833 - napis jest bardzo
wyraźny, wyryty głęboko. Wys. liter 6-8,5
cm. Nad inskrypcją i pod nią dużo starych
śladów i fragmentów znaków i liter. Między
nimi krzyże - przy jednym literki S.P. (napis
nagrobkowy ?). Kamień ten służył wielu
ludziom do utrwalania na nim znaków,
monogramów czy dat, bowiem Hala
Turbacz od dawna była miejscem
docelowych wycieczek i pobytu pasterzy. W
październiku 2001 r. umocowano na skale
tablice poświęconą zmarłym ratownikom z
Grupy Podhalańskiej GOPR.
w lipcu 1976 r. przez ok. 2 tygodnie
mieszkał w tym szałasie i ułożył osobiście
przed wejściem bruk z kamieni,
Strona 101 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
przy składzie drewna, w miejscu
gdzie do Kamienicy wpływa pot.
Ustępne
O.O.Turbacz, oddz. 116c
15
wschodni kraniec Polany
Wzorowej, w odległości ok. 100 m
od czerwonego szlaku z Turbacza
na Kiczorę
O.O.Turbacz
Gajówka Mikołaja
w dolinie potoku Łopuszna, 20
min. od niebieskiego szlaku z
Łopusznej na Turbacz,
O.O.Kiczora, oddz. 192g
16
17
18
19
Terenowa Baza Edukacyjna,
punkt informacyjno-edukacyjny
GPN
Uwagi
przyniesionymi z koryta Kamienicy, kard.
Karol Wojtyła, późn. papież Jan Paweł II;
eskpozycja wystawiennicza nt. związków
Jana Pawła II z Gorcami, stół, ława i piec
typu koza, brak pryczy, prądu i kanalizacji;
w lipcu 2005 r. upamiętniony również
pomnikowym kamieniem z okolicznościową
tablicą
wcześniej należała do Instytutu Zootechniki
i znana była w środowisku studenckim jako
„Metysówka” (od pseudonimu jednego z
nieformalnych gospodarzy)
udostępniać na
dotychczasowych zasadach
obiekt edukacyjno-wystawienniczy,
budynek piętrowy, drewniany, 5-izbowy,
piec kuchenny, w pomieszczeniach
sypialnych piece kaflowe, pełne
wyposażenie gospodarcze, prycze, brak
prądu i kanalizacji
Obserwatorium Astronomiczne UP udostępnianie na odrębnych
lokalizacja ta została wybrana ze względu na
Kraków na Suhorze
zasadach; nie dopuścić do
małe zanieczyszczenia atmosfery i brak w
wierzchołek Suhory na polanie
rozbudowy
pobliżu większych miejscowości
Suhora wys. 1000 m n.p.m.,
rozświetlających niebo. Uruchomiono 5 XI
O.O.Suhora
1987 r. Teleskop optyczny ma średnicę
zwierciadła 600 mm, a ogniskową 750 mm,
z teleskopem współdziała fotometr
fotoelektryczny sprzężony z komputerem.
Do zadań obserwatorium należą obserwacje
fotoelektryczne gwiazd zmiennych. W 1991
r. obserwatorium to zostało włączone do
ogólnoświatowej sieci obserwatoriów
astronomicznych, tworzących tzw. teleskop
globalny, pozwala on śledzić obiekty na
nocnym niebie przez 24 godz. na dobę.
Droga Królewska
T3; ustawić tablice informacyjne dawny trakt ze Szczyrzyca do Nowego
Poręba Wielka (część Poręba
przy schronisku PTTK na
Targu, przebiegający przez Mszanę, Porębę
Górna) - Stare Wierchy
Starych Wierchach
Wielką, Stare Wierchy, Obidową i
O.O.Suhora
Klikuszową. Trakt ten był znany już w XIII
w. (wzmianka w 1255 r.), a w XVI w. był
publiczną drogą kołową, od której pobierano
opłaty mostowe.
Teren dawnego rezerwatu
T4
w 1927 r. utworzony został prywatny
„Turbacz im. Władysława
rezerwat leśny pod Turbaczem dzięki
Orkana”,
ofiarności hr. L. Wodzickiego. Inicjatorami
północne stoki Turbacza, przy
jego utworzenia byli Adam Starzeński
niebieskim szlaku z Koninek na
(zarządca dóbr porębskich, zięć hrabiego) i
Turbacz
Tadeusz Świerz- Zaleski (nadleśniczy w
O.O.Suhora
tych dobrach) oraz prof. Wł. Szafer,
ówczesny delegat Ministra WRiOP ds.
ochrony przyrody. Rezerwat ten obejmował
wąski pas lasu po obu stronach drogi
grzbietowej prowadzącej z Poręby Wielkiej
na Turbacz, na odcinku między polaną
Średnie a polaną Szałasiska oraz górną część
doliny potoku Turbacz. W skład rezerwatu
wchodziły głównie dolnoreglowe
Strona 102 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
20
Teren dawnego rezerwatu „Dolina
Łopusznej”
górna część obszaru źródliskowego
potoku Łopuszna
O.O.Kiczora
Park dworski w Porębie Wielkiej
centrum Poręby Wielkiej
O.O.Dwór
21
dla celów naukowych i grup
specjalistycznych
T7, E4; dawną oficynę
zaadaptować na muzeum GPN,
zagospodarować piwnice po
ostatnim dworze, zaadaptować
wozownię do celów
ekspozycyjnych,
Uwagi
drzewostany bukowe. Po wojnie wraz z
upaństwowieniem lasu rezerwat formalnie
przestał istnieć, jednakże władze leśne nie
prowadziły w nim żadnych zabiegów
gospodarczych. 1 VII 1964 r. został prawnie
zatwierdzony nowy rezerwat obejmujący
powierzchnię 319,22 ha, w tym prawie cały
obszar dawniej chroniony, z wyjątkiem
najniżej położonego odcinka obok polany
Szałasiska. Granice nowego rezerwatu
obejmowały także źródliskową część doliny
potoku Turbacz, górną część doliny
Olszowego Potoku oraz polanę Średnie,
która jest własnością prywatną. Dzisiaj
stanowi on główny trzon Parku
został utworzony w 1970 r. na pow. 113 ha
dla ochrony dobrze zachowanych
fragmentów buczyny karpackiej i
górnoreglowego boru świerkowego.
prawdopodobnie istnienie parku dworskiego
związane jest z działalnością rodziny
Wodzickich, która przejęła dobra klucza
porębskiego w II poł. XVIII w. Przy
zakładaniu parku wykorzystano w dużym
stopniu rosnący wtedy drzewostan, o czym
świadczą istniejące do dziś bardzo stare
drzewa (300-400 lat), niewielka liczba
gatunków obcego pochodzenia, a przede
wszystkim zgodne z naturalną mozaiką
siedlisk rozmieszczenie rodzimych
gatunków drzew. W części południowej
dominują gatunki łęgowe: wiąz górski,
jesion, natomiast w wyżej położonej części
północnej przeważają lipy: drobnolistna i
szerokolistna. W początkowej fazie park
miał charakter przydworskiego zadrzewienia
z niewielkim ogrodem, które pod koniec
XVIII w. zostało wkomponowane w
utworzony wtedy park krajobrazowy. W
parku znajdują się zabudowania podworskie
i ich fundamenty. Zostały one spalone w
1945 r. po ucieczce Niemców, a przed
nadejściem frontu. Z czasów II wojny
światowej znajdują się w parku okopy,
umiejscowione nad stawami w jego pd.zach. części (małe fragmenty zaś przy
szlaku na Chabówkę). Jedynym ocalałym
budynkiem jest drewniana wozownia z
sygnaturką. Pozostałe - to adaptacja resztek
po kamienno-drewnianych obiektach,
typowych dla XVIII-wiecznej zabudowy
dworskiej i folwarcznej. Piwnice po
ostatnim dworze pochodzą prawdopodobnie
z XVII w., piwnice oficyny z 1735 r. są
dawną manufakturą. Na uwagę zasługują
również resztki zabytkowych drzew: m.in.
Strona 103 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
22
Wiąz Łokietka
park dworski w Porębie Wielkiej
O.O.Dwór
T7, E4
23
Kudłoński Baca
w lesie, w paśmie Kudłonia,
powyżej polany Pyrzówka, przy
czarnym szlaku z Lubomierza na
Kudłoń, na wys. 1120 m n.p.m.
O.O.Kudłoń
Turniska
w lesistej, przygrzbietowej partii
zachodnich stoków południowego
ramienia Kiczory, mniej więcej w
linii zbiegu polan Jankówki i
Nowa.
O.O.Kiczora, oddz. 177c
T1
24
25
Zbójecka Jama
na pn. zach. od wierzchołka
Jaworzyny Kamienickiej, na wys.
ok. 1220 m n.p.m.
O.O.Turbacz, oddz. 137d
26
Szczelina w Kudłoniu
w pobliżu polany Kopa, przy
czarnym szlaku z Koniny na
Kudłoń, w skalnej turni wys. ok.
16 m, położonej na wys. 1050 m
n.p.m.,
O.O.Kudłoń, oddz. 21b
Zbójnicki Plac
27
Uwagi
„Wiązu Łokietka”.
resztki zabytkowego wiązu, tradycyjnie
nazywanego "Wiązem Łokietka", nazwa
związana prawdopodobnie z podaniami
miejscowymi, brak natomiast dokładnych
informacji; szacunkowy wiek ok. 400 lat.
inaczej zwana Kudłoński Kamień, to
piaskowcowa maczuga o wys. ok. 16 m; wg
legendy pod tą skałą zbójnik Siarka ukrył
złote dukaty, inna legenda mówi o
skamieniałym bacy.
jest to prawdopodobnie krawędź oderwania
wielkiego osuwiska źródliskowego leju
Łopuszańskiego Potoku. Wśród skał
szczeliny, mostki skalne, groty. Właściwe
Turniska to długa na kilkadziesiąt metrów,
pionowa, miejscami przewieszona ok. 10 m
szer. zerwa skalna, u jej stóp stromizny
pokryte złomami. Miejsce odwiedzane przez
turystów już w XIX w. Bywał tu
Goszczyński. Wg Alexandrowicz ciągną się
one wzdłuż stoku i zajmują powierzchnię 34 ha, rozwarte szczeliny i płaskodenne rowy
mają głębokość 1-6 m, a ich przebieg jest
zgodny z kierunkiem spękań tektonicznych.
Wg legendy - miejsce zakopania przez
zbójców skarbów - w szczelinie właściwych
Turnisk.
T9; udostępniona; umieścić
jaskinia stanowiła schronienie gorczańskich
tablicę z opisem i planem jaskini zbójników, otwór pionowy, długość
lub opracować publikację, szlak korytarzy 25 m. Jaskinię tworzy jedna
dojściowy
szczelina o przebiegu NE-SW, o szer. 0,51,5 m. Otwór prowadzi do pionowej 3,5 m
studni, z której dna biegnie główny korytarz
jaskini w dwóch kierunkach. Ku SW dno
jest poziome, a szer. chodnika dosięga
miejscami 1,5 m. Ku NE dno opada w dół
pod kątem 30o, korytarz jest tu węższy, lecz
po początkowym obniżeniu stropu bardzo
wysoki. Oba chodniki kończą się
zwaliskiem głazów. Wg legendy mieszkały
tu duchy ziemne, tzw. pankowie (niewielkiej
postaci, z naroślami na twarzach), których
pojawienie się wróżyło nieszczęście,
Zbójecka Jama miała stanowić schronienie
dla zbójnickich kompanii. Wg innych podań
koza bacy Bulandy, która zabłąkała się do
jaskini wyszła z niej aż na Mogielicy.
T1; udostępniać z
wg miejscowej legendy „w jaskini mieszka
przewodnikiem dla grup
król wężów w złotej koronie na głowie”.
specjalistycznych
specjalistycznych; wytyczyć
ewentualnie wariant ścieżki
dojściowej, umożliwiającej
nieszkodliwe zwiedzanie
obiektu, tablica informacyjna
lub opracować publikację
T9
legenda głosi, że zagłębienie Zbójeckiego
Strona 104 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
28
29
na linii grzbietowej we wschodniej
części polany Średniak w masywie
Przysłopu, przy zielonym szlaku z
Gorca na Polanę Gabrowską, na
wys. ok. 1170 m n.p.m.
O.O.Turbacz
Polana Średnie
pod Czołem Turbacza przy
niebieskim szlaku z Koninek na
Turbacz
O.O.Suhora
Polana Jaworzyna Kamienicka
wys. 1200-1275 m n.p.m. na stoku
Jaworzyny, przy zielonym szlaku
turystycznym z Gorca na Polanę
Gabrowską
O.O.Turbacz
30
Polana Turbaczyk
polana pod szczytem o tej samej
nazwie, wys. 1000-1070 m n.p.m.,
przy zielonym szlaku z
Niedźwiedzia na Turbacz
O.O.Kudłoń, O.O.Suhora
31
Polana Trusiówka
dolina Kamienicy, granica
Gorczańskiego Parku Narodowego
O.O.Turbacz
32
Polanka Limierze
nieistniejąca polana u stóp
Uwagi
Placu wytańczyli gorczańscy zbójnicy,
którzy oprócz tańców odprawiali tutaj
zbójeckie czynności.
wg legendy na polanie w jesienną noc św.
Mikołaj - opiekun i władca wilków, przy
płonącej watrze wyznacza co roku swoim
czworonożnym podopiecznym zdobycz z
leśnej zwierzyny i ludzkich sadyb.
T9, E9, S6, R6, K6
przed I wojną św. na polanie tej bacował
głośny czarownik Tomasz Chlipała zw.
Bulandą. W l. 1922-23 na polanie pasło się
jeszcze 60 wołów i 620 owiec. Górale zwą
tą polanę Jaworzyną Bulandową. Wg
legendy zginął tu z ręki harnasia zbójnik,
którego uroda i sprawność obudziły zawiść.
Zabójca odrąbał głowę siekierą i wrzucił ją
w potok. Głowa ta podobno ciągle pojawia
się na miejscu zbrodni. Miejsce
gospodarowania legendarnego bacy
Bulandy, który żył za pan brat z rozmaitymi
płanetnikami, boginkami, i dzięki pomocy
złych sił znalazł ogromny skarb zbójnicki.
Pod koniec życia zakopał podobno swoją
czarodziejską księgę koło wybudowanej
przez siebie kapliczki. Miejsce to powierzył
zaufanemu juhasowi Kalicie, który po
śmierci bacy zdradził tajemnicę góralowi
spod Babiej Góry. Kiedy obaj zaczęli kopać
w tym miejscu, pojawił się tam kłąb węży.
T11
na tej polanie miał gospodarzyć baca Anioł
z Obidowej, który - wg legendy - swoimi
czarami przywrócił do życia owce
zaczarowane przez bacę z Łopusznej. Zrobił
to przez zaczarowane obcięcie głowy jednej
z owiec, wówczas winowajcy odpadła
głowa.
T6; ustawić tablice informacyjne na polanie w 1840 r. założona została przez
w bramie wejściowej do Parku
Maksymiliana Marszałkowicza (był on
zarządcą dóbr swego teścia Józefa
Kirchnera, właściciela ziemskiego w
Kamienicy) huta szkła. W piecach tej huty
palono drzewem bukowym, potaż
wyrabiano we wsi Konina, w miejscu, które
zwie się Potasznią, a piasek sprowadzano z
Tenczynka pod Krakowem, gdzie następnie
odsyłano całą produkcję huty. Huta
produkowała butelki, rogi szklane, trombity,
maglowniki do nawijania bielizny,
odlewano w niej dzwony i dzwonki szklane.
Po śmierci Marszałkowicza w 1878 r. dobra
jego przeszły w obce ręce i huta przestała
działać.
T11
na tej polanie wypalano węgiel drzewny w
związku z istniejącymi w Gorcach hutami
T4
Strona 105 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Kopieńca, w siodle 1017 m przy
zielonym szlaku z Niedźwiedzia na
Turbacz,
O.O.Suhora, oddz. 55a
33
Hucisko
Poręba Górna, nad potokiem
Poręba
O.O.Suhora
34
Polana Hucisko
E1, S1, S2, T4
w widłach potoków Olszowy i
Turbacz, przy niebieskim szlaku z
Koninek na Turbacz, wys. 660-700
m n.p.m.
O.O.Suhora
35
Polana Łąki
T11; umieścić tablicę
w grupie Turbaczyka, na wys.
informacyjną w miejscu koleby
1000-1023 m n.p.m., przy
zielonym szlaku z Niedźwiedzia na
Turbacz
O.O.Suhora
Polana Stawieniec
T8
wys. 1030-1100 m n.p.m. przy
zielonym szlaku z doliny
Kamienicy na Kudłoń
O.O.Turbacz
36
T4; umieścić informację w
bramie wejściowej do GPN
37
Polana Ustępne
na zach. stoku Gorca, na wys. 900- specjalistycznych
994 m n.p.m.
O.O.Turbacz
38
Polana Bieniowe
odejście ze szlaku T9, z
pod grzbietem Przysłopu od strony przewodnikiem dla grup
wschodniej, przy zielonym szlaku specjalistycznych
turystycznym z Gorca na polanę
Gabrowską
O.O.Turbacz
Uwagi
szkła i żelaza oraz kuźniami. Nazwa Limierz
oznacza kopczyk do wypalania węgla
drzewnego. Legenda o bacy uwarzonym w
żentycy - na hali Limierze gospodarzył baca,
którego ciągle odwiedzali zbójnicy
zabierając ser, masło i żentycę. Pewnego
razu zbójnicy ukryli się w lesie na brzegu
polany, a po prowiant posłali nieletniego
chłopca. Baca zabił młodego zbójnika, a
ciało ukrył pod gałęziami za szałasem.
Zobaczywszy to, zbójnicy zemścili się w ten
sposób, że wrzucili związanego bacę do
kotła z wrzącą żentycą. Kiedy po dokonaniu
zemsty wracali z polany spotkali juhasów,
idących z owcami do szałasu, kazali im się
śpieszyć na kolację, bo "baran" uwarzony w
żentycy już gotów.
wybudowano tu przez właściciela dóbr
wielkoporębskich - Lubomirskiego w
połowie XVII w. hutę szkła, produkującą
szkło okienne i naczynie stołowe. Hutę
zniszczył pożar w 1698 r.
miejsce drugiej lokalizacji huty szkła w
dobrach wielkoporębskich. Wybudowana tu
po pożarze budynków huty szkła w Porębie
Górnej w 1698 r. Huta produkowała szkło
okienne i naczynia stołowe do roku 17301740, kiedy to uległa likwidacji w związku z
budową huty szkła w Lubomierzu nad
potokiem Mszanka, gdzie huta istniała przez
następne 100 lat i była wiele razy
modernizowana i rozbudowywana.
polana ta była ulubionym miejscem
rozmyślań Władysława Orkana, który przed
1912 r. pobudował tu kolebę. Po jego
śmierci kolebę sprzedano i rozebrano w
1931 r.
w latach międzywojennych znajdował się tu
ośrodek wzorowego gospodarstwa halnego
(wypas bydła). W l. 1935-37 zbudowano na
polanie pokazową oborę z mieszkaniem na
piętrze. Jesienią 1943 r. na polanie poniósł
śmierć w czasie ćwiczeń z bronią por. W.
Szczypka, ps. Lech. W październiku 1944 r.
wtargnęli tu Niemcy i spalili budynki.
przed wojną znajdował się tu ośrodek
wzorowego gospodarstwa halnego (wypas
krów, nowe budynki), w czasie okupacji
kwaterowali partyzanci różnych
proweniencji.
na polanie tej przed wojną znajdował się
ośrodek wzorowej gospodarki halnej (wypas
krów), wyposażony w okazałe budynki - w
latach 1935 - 37. W czasie wojny X 1944 r.
oddziały 1. psp AK i partyzantki sowieckiej
stoczyły tu krwawą bitwę z Niemcami,
Strona 106 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
39
40
41
42
43
44
45
Uwagi
wyrywając się z okrążenia. Wówczas
Niemcy spalili oborę.
Polana Potasznia
S3, S4, R1, K1; umieścić tablicę w XVIII w. stała tu dworska potażarnia,
górna część doliny Konina, pod
informacyjną w bramie
stanowiąca zakład przerabiający popiół
wsch. stokiem Turbaczyka, granica wejściowej do GPN
drzewny na potaż - węglan potasu, używany
do wyrobu mydeł i szkła. Roczna produkcja
O.O.Kudłoń
wynosiła 1500-2500 kg, z czego część
zużywały miejscowe huty szkła.
Hala Długa, Polana Wzorowa,
T3, wypas kulturowy
północna część polany, dawniej własność
Gabrowska Duża i Mała, bacówka
dóbr kamienickich (ok. 20 ha) jest tzw.
na Polanie Wzorowej
Polaną Wzorową, zagospodarowało ją w r.
1170 - 1250 m n.p.m. polana
1929 Małopolskie Towarzystwo Rolne grzbietowa na wschód od
wzniesiono budynki. W r. 1937
Turbacza, przy czerwonym szlaku
wydzierżawiła ją od spółki „Saturn”
z Turbacza w kierunku Kiczory.
Krakowska Izba Rolnicza, która w latach
O.O.Turbacz
1938-39 wystawiła budynki gospodarcze i
mieszkalne, i prowadziła prace
doświadczalne nad pasterstwem i
łąkarstwem górskim oraz wypas jałówek.
Od wiosny 1943 r. w bacówkach
stacjonował oddział partyzancki
Konfederacji Tatrzańskiej, rozbity tu 17 VII
1943 r. Budynki zostały spalone 10 XI 1943
r. Po wojnie halę przejął Związek SCh, a od
1950 r. Państwowy Instytut Naukowy
Gospodarstwa Wiejskiego, który ją
przydzielił Zootechnicznemu Zakładowi
Doświadczalnemu w Rabie Wyżniej Bielance. Nowe bacówki wzniesiono w
latach 1946 i 49, a obecną ok. 1955 r.
Mieściła ona z przerwami od 1957-74 r.
stację noclegową PTTK.
Zielenica, Jankówki, Cioski
wypas kulturowy
Tobołów, Starmaszka, Suhora,
wypas kulturowy
Galaska
Hucisko, Łąki, Turbaczyk
wypas kulturowy
Przysłopy, Bieniowe, Jaworzyna
wypas kulturowy
Kamienicka
Gorc Porębski, Podskały,
wypas kulturowy
Stawieniec
Źródło: opracowanie własne na podstawie Cieszkowski 2004, Kurzeja 2007, Kurzeja,
Maciaszek 2008, Kurzeja 2012, Nyka 1959, Strauchmann 1998.
Strona 107 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4. Udostępnianie Parku dla celów turystycznych i rekreacyjnych
Strona 108 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla turystyki i rekreacji
oraz dla form obsługi ruchu turystycznego
Gorce – izolowaną ruchliwymi ciągami komunikacyjnymi fliszową grupę górską, w
której znajduje się Gorczański Park Narodowy – odkryła dla zorganizowanej turystyki
górskiej publikacja Kazimierza Sosnowskiego pomieszczona na łamach „Pamiętnika
Towarzystwa Tatrzańskiego” w roku 1912 (Sosnowski 1912). Sosnowski był kolegą z ławy
szkolnej Władysława Orkana, pierwszego literackiego piewcy trudnej doli gorczańskich
górali i piękna gorczańskiej przyrody (Orkan 1950, 1952, 1957). Przed nimi wzmiankował je
Wincenty Pol (1851), Seweryn Goszczyński (1853) czy Bronisław Gustawicz (1881).
Charakterystykę zmian ich krajobrazu w owym czasie (a dokładnie na przestrzeni dwóch
stuleci 1670-1870) dał Mieczysław Adamczyk. Wraz z rozwojem rabczańskiego uzdrowiska
pierwsi kuracjusze pojawili się również na nielicznych wycieczkach indywidualnych w
Gorcach, a nieco wcześniej (choć poza obszarem dzisiejszego parku) na Marszałek i Lubań
podążali letnicy bawiący w Szczawnicy i w Pieninach (Adamczyk 1996).
Międzywojenna działalność Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a zwłaszcza
oddziałów z Nowego Sącza (powstał w 1907 r.), Nowego Targu (w 1920 r.), Rabki (w 1927 r.)
czy Tarnowa (także w 1927 r.), wprowadziła na ten obszar pierwsze formy zorganizowanej
turystyki (wycieczki zbiorowe) oraz służącą im infrastrukturę turystyczną (PopkoTomasiewicz 2006). Były to m.in.: pierwsze schronisko na polanie Wisielakówka (powstało w
1925 r.), wyznakowany przez Sosnowskiego szlak turystyczny z Rabki na Turbacz (w 1926
r.), opracowany przez ks. Walentego Gadowskiego szlak z Przysłopu na Turbacz (także w
1926 r.), trasa z Turbacza na Przełęcz Knurowską (w 1933 r.), schronisko na skraju Hali
Długiej pod Turbaczem (w 1939 r.). W okresie powojennym infrastruktura była dalej
rozwijana przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (Moskała 1987), które
wybudowało nowe schronisko pod Turbaczem (w 1958 r.). W 1959 r. Gorce doczekały się
pierwszego odrębnego przewodnika drukowanego, autorstwa Józefa Nyki (II wyd. 1965, III
wyd. 1974). W znaczący sposób zaznaczyła swoją obecność zorganizowana turystyka
studencka: coroczne rajdy, imprezy jubileuszowe młodzieżowych środowisk turystycznych,
Strona 109 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
akcje „Lato” w l. 1957-1980 oraz związana z nimi infrastruktura w postaci stałych baz w
Nowym Targu, Rabce, Ochotnicy Górnej, Krościenku i wreszcie funkcjonującymi do dzisiaj
bazami namiotowymi pod Gorcem i na Lubaniu (Krukierek 1980, Ptaszycka-Jackowska
1989). Utworzenie 1 I 1981 r. parku narodowego oraz przemiany ustrojowe i ekonomiczne po
1989 r. otworzyły nowe możliwości dla ruchu turystycznego. Obserwujemy je szczególnie w
zakresie udostępniania dla turystyki przyrodniczej oraz kulturowej (Strauchmann 2012).
Nastąpiła wyraźna zmiana charakteru turystyki: spadła popularność górskiej turystyki
wędrownej (tzw. plecakowej) oraz masowych imprez turystycznych na rzecz turystyki
indywidualnej i jednodniowej, dla których sukcesywnie realizuje się modernizację
odpowiedniej infrastruktury (Popko-Tomasiewicz 2012).
4.1.1. Formy ruchu turystycznego oraz ich obsługa
Podstawowym kryterium podziału turystyki jest główny motyw podróży osoby
wyjeżdżającej. W GPN realizuje się przede wszystkim dwa rodzaje turystyki: kwalifikowaną
i poznawczą. Poza głównym motywem wyjazdu stosuje się również podziały wg innych
kryteriów. Najistotniejsze zastosowanie mają podziały wg liczby uczestników (indywidualna i
zbiorowa), środka transportu (piesza, rowerowa, konna) i używanego sprzętu turystycznego
(narciarska). Zgodnie z regulaminem dla odwiedzających (patrz zał. nr 11) na terenie Parku
dopuszczono turystykę pieszą, rowerową, konną i narciarską. Uściślając powyższe
rozróżnienie – w oparciu o kryterium dotyczące istniejącej infrastruktury – należy wyróżnić
następujące formy turystyki i rekreacji:
- turystyka piesza górska,
- rekreacja spacerowa,
- turystyka kulturowo-przyrodnicza (podział wg Mikos 2008),
- turystyka konna,
- turystyka rowerowa,
- rekreacja konna (przemieszczanie się sprzężajem konnym),
- turystyka narciarska (na nartach śladowych, turowych czy rakietach śnieżnych),
Strona 110 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- rekreacyjne narciarstwo zjazdowe (w oparciu o trasy narciarskie ośrodka narciarskiego
„Ostoja Górska” na polanach Tobołów i Starmaszka).
Dla obsługi wyżej wymienionych form ruchu turystycznego realizowano współpracę z
przewodnikami beskidzkimi oraz przodownikami turystyki górskiej poprzez szkolenia
promujące turystykę przyrodniczą (patrz zał. nr 18), z samorządami gmin oraz lokalną
społecznością w zakresie obsługi ruchu turystycznego w otulinie Parku (m.in. z właścicielami
pensjonatów i gospodarstw agroturystycznych). Zgodnie z obowiązującym regulaminem dla
odwiedzających grupy zorganizowane mogą wchodzić na teren Parku jedynie z
przewodnikiem górskim beskidzkim lub przodownikiem turystyki górskiej (patrz zał. nr 11).
Ponadto Park wprowadził w 1992 r. możliwość zdobycia uprawnień „przewodnika po
Gorczańskim Parku Narodowym” (tak w regulaminie w sprawie uprawnień przewodnika po
GPN z 26 czerwca 1992 r.). Uprawnienia takie mógł uzyskać pracownik Parku z co najmniej
rocznym stażem oraz przewodnik beskidzki. Pracownik Parku musiał wykazać się
znajomością terenu, literatury dotyczącej Gorców i odpowiednich przepisów prawnych, a
przewodnik beskidzki odbyć jednorazowe, odpłatne szkolenie prowadzone przez Park z
zakresu tematyki jego dotyczącej. Zdobycie tych uprawnień nie było i nie jest konieczne do
prowadzenia wycieczek po terenie GPN, stanowi jednak formę doskonalenia i specjalizacji
kadry przewodników beskidzkich. Park współpracuje w tym zakresie z kołami przewodników
górskich beskidzkich przy oddziałach PTTK w Rabce, Limanowej, Rybniku, Krakowie.
Obecne uregulowania dotyczące współpracy z przewodnikami górskimi znajdują się w zał. nr
18.
Do obsługi turystów przeznaczono dwa miejsca biwakowe na polanach Oberówka i
Trusiówka. Obsługa wycieczek edukacyjnych (przede wszystkim ze znajdujących się w
sąsiedztwie szkół) i poznawczych (np. „Szlakiem bohaterów Władysława Orkana”) leżała w
gestii Parku i została opisana w części operatu dotyczącym edukacji.
W 1997 r. Park zawarł porozumienie z ówczesną Grupą Rabczańską GOPR,
określające zasady współpracy, w tym ewentualne możliwości korzystania GOPR z obiektów,
a także dróg wewnętrznych Parku, zarówno w okresie letnim, jak i zimowym. Obecnie
ratownictwem górskim zajmuje się Grupa Podhalańska GOPR z siedzibą w Rabce. W
Strona 111 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
granicach Parku obecnie nie istnieje żaden stały obiekt GOPR (punkt przy kolei linowej na
Tobołów został zlikwidowany, ale pełnione są w sezonie zimowym dyżury). Z najbliższych
GPN punktów ratunkowych GOPR stałe dyżury prowadzone są w schronisku PTTK na
Turbaczu, a w weekendy i święta w Ochotnicy i Niedźwiedziu. Dla celów ratownictwa
udostępniano Park bez żadnych ograniczeń formalnych zgodnie z Ustawą z 18 sierpnia 2011
r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (Dz.
U. nr 208 poz. 1241). Ta sama ustawa reguluje również kwestie związane z narciarstwem
zjazdowym na terenie GPN.
W tabeli nr 10 przedstawiono formy ruchu turystycznego realizowane w Parku i ich
krótki opis, zawierający m.in. informacje dotyczące infrastruktury (typu sieć szlaków
turystycznych, szlaków spacerowych, ścieżek edukacyjnych, tras konnych itp.) oraz jej
długość w kilometrach. Łączna długość wszystkich szlaków, ścieżek i tras – biorąc pod uwagę
fakt, że część z nich prowadzi po tej samej trasie – wynosi 429,8 km. Formom ruchu
turystycznego przyporządkowano – opatrzone krótkim opisem – formy obsługi tegoż ruchu.
Tab. 10. Wykaz form ruchu turystycznego oraz form obsługi ruchu turystycznego
Lp.
Forma ruchu turystycznego
Nazwa
Opis
Długość [km]
Forma obsługi ruchu turystycznego
(opis)
1
turystyka piesza
górska
w oparciu o tradycyjną sieć
szlaków turystycznych
2
rekreacja spacerowa
w oparciu o specjalnie
wyznakowane szlaki spacerowe na
drogach stokowych
50,8
3
turystyka piesza
specjalistyczna
(kulturowoprzyrodnicza)
w oparciu o ścieżki edukacyjne
49,6
1)
2)
4
turystyka konna
w oparciu o trasy konne
68,5
3)
4)
5
turystyka rowerowa
w oparciu o szlaki rowerowe na
drogach stokowych i niektórych
szlakach turystycznych
59,8
5)
6
rekreacja konna
(przemieszczanie się
sprzężajem konnym)
w oparciu o dopuszczone do
takiego ruchu trasy przeznaczone
dla konnych zaprzęgów
50,8
7
turystyka narciarska
na nartach śladowych, turowych
czy rakietach śnieżnych w oparciu
o dopuszczone do takiego ruchu w
74
74
znakowanie szlaków i tras;
dbanie o dobry stan techniczny
szlaków i tras;
informacja, poradnictwo;
organizacja imprez
turystycznych;
dbanie o bezpieczeństwo.
Strona 112 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Forma ruchu turystycznego
Nazwa
Opis
Długość [km]
Forma obsługi ruchu turystycznego
(opis)
porze zimowej szlaki turystyczne
Źródło: opracowanie własne.
4.1.2. Dotychczasowe zasady udostępniania
Zasady udostępniania Parku ulegały zmianom w ciągu 35 lat istnienia GPN.
Wszystkie dotychczasowe zawarte były w regulaminach i zarządzeniach Dyrektora Parku,
pozytywnie opiniowanych przez Radę Naukową Parku. Regulamin dla zwiedzających Park z
6 czerwca 1994 r. określał zasady, według których na terenie Parku odbywał się ruch
turystyczny oraz dopuszczone formy tego ruchu. Regulamin ten dopuszczał na terenie Parku
turystykę pieszą, narciarską, rowerową i konną na warunkach określonych następującymi
zarządzeniami Dyrektora GPN: 1) zarządzeniem nr 20/92 – w sprawie udostępniania dróg na
terenie GPN dla przewozu turystycznego; 2) zarządzeniem nr 18/94 – w sprawie
udostępniania dróg dla ruchu turystycznego. Regulamin z 20 czerwca 1998 r. określał zasady
korzystania z wyznaczonych miejsc biwakowych i parkingów na terenie GPN, natomiast
zarządzenie nr 17/98 – określało wysokość opłat za korzystanie z miejsc biwakowych i
parkingów. Następny regulamin – zatwierdzony 20 kwietnia 2001 r. – również określał zasady
regulujące ruch turystyczny w GPN, natomiast warunki dopuszczające poszczególne formy
ruchu turystycznego nadal regulowane były zarządzeniami nr 20/92 i 18/94. Kolejny
regulamin został wprowadzony 1 kwietnia 2005 r. zarządzeniem nr 2/2005 z 14 marca 2005 r.
i uwzględniał zapisy nowej Ustawy o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r.
W owym regulaminie po raz pierwszy wprowadzono rozróżnienie na turystykę
narciarską krajoznawczą i zjazdową. Dookreślono również dopuszczoną formę turystyki
rowerowej i konnej jako indywidualną, wprowadzając limit do 5. rowerów lub koni, jak
również pierwszeństwo na odcinkach tras pieszych, które jednocześnie były szlakami
rowerowymi i konnymi. Pojawiły się zapisy nt. bezpieczeństwa uczestników imprez
zorganizowanych na terenie GPN, w których odpowiedzialność za przestrzeganie stosownych
przepisów spadała na bezpośrednich organizatorów. Zarządzenie nr 7/2005 z 16 lipca 2005 r.
Strona 113 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wprowadziło z dniem 22 lipca 2005 r. opłaty, pobierane w okresie od 1 maja do 31
października, za wstęp na niektóre ścieżki edukacyjne, dwa szlaki spacerowe oraz odcinek
szlaku niebieskiego (T4) z Huciska na Czoło Turbacza. Wymieniono trzy punkty pobierania
opłat: w „Ostoi Górskiej” w Koninkach i schronisku PTTK na Starych Wierchach (codziennie
w godz. 8:30-18:30) oraz w siedzibie dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej (od poniedziałku do
piątku w godz. 7:15-15:15).
W swej zasadniczej części regulamin dla odwiedzających GPN nie ulegał już istotnym
zmianom. Drobne poprawki wprowadzono zarządzeniem nr 14/2009 z 4 września 2009 r. w
sprawie udostępniania turystycznego terenu GPN, jak również zarządzeniem nr 3/2010 z 1
marca 2010 r. w sprawie wprowadzenia regulaminu dla odwiedzających GPN. Ostatni
regulamin został zatwierdzony w ramach zarządzenia nr 6/2012 z 29 marca 2012 r. w sprawie
udostępniania obszaru GPN w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i
sportowych (patrz zał. nr 9), natomiast wszedł w życie 14 kwietnia 2012 r. Ostatnia zmiana
była związana przede wszystkim z wejściem w życie Ustawy z 18 sierpnia 2011 r. o
bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (Dz. U.
nr 208 z późn, zm., poz. 1241). Uprawianie turystyki na terenie Parku było dozwolone
wyłącznie w ciągu dnia – od świtu do zmierzchu. Na niektóre obszary GPN wstęp był nadal
płatny (patrz zał. nr 12). Organizacja rajdów pieszych oraz narciarskich, jak również
zawodów ski-turowych wymagała uzgodnienia z Parkiem i uwzględnienia aktualnych
warunków dotyczących m.in. pokrywy śniegowej. Organizacja imprez turystycznych i
rekreacyjnych w wyznaczonych miejscach biwakowych wymagała jedynie zgłoszenia u
leśniczego z danego Obwodu Ochronnego. Jazdę konną dopuszczono wyłącznie w formie
indywidualnej turystyki pod warunkiem zgłoszenia w siedzibie Parku lub u leśniczego.
Zaprzęgi konne musiały uzyskać pisemną zgodę Parku na wjazd (patrz zał. nr 11). Kwestie
nie ujęte w stosownych zarządzeniach Dyrektora GPN, a dotyczące udostępniania terenu
Parku regulowała Ustawa z 16 kwietnia 2004 r o ochronie przyrody (Dz. U. nr 157 z 2009 r. z
późn. zm., poz. 1220). Park starając się aktywizować rekreacyjną turystykę narciarską
wprowadził (m.in. w sezonie zimowym 2013 r.) odrębne zasady udostępniania rekreacyjnej
trasy dla turystyki narciarskiej łączącej dolinę potoku Turbacz z doliną Olszowego Potoku.
Strona 114 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4.1.3. Charakterystyka oraz główne trendy zmian ruchu turystycznego
Z parków narodowych o charakterze górskim, które skupiają aż połowę wszystkich
osób odwiedzających parki w Polsce, Gorczański Park Narodowy charakteryzuje się jednym z
najniższych natężeń ruchu turystycznego (GUS 2011, 2012). Presja zwiedzających na
środowisko przyrodnicze rozkłada się bardzo nierównomiernie, koncentrując się w północnozachodniej części (Semczuk 2012). Taki rozkład generuje przede wszystkim jeden z
najbardziej uczęszczanych szlaków (niebieski z Huciska) oraz leżący w granicach Parku
obiekt infrastruktury turystycznej, w postaci linowej kolejki krzesełkowej, w znaczący sposób
ułatwiający dostęp w rejony widokowych gorczańskich grzbietów, tak w porze letniej, jak i
zimowej. W związku z powyższym działania Parku skierowane są w stronę „dekanalizacji”
ruchu turystycznego na pozostałe obszary wyposażone w sieć szlaków, ścieżek edukacyjnych
oraz dróg stokowych udostępnionych dla różnego rodzaju form ruchu turystycznego i jego
obsługi.
W chwili powstania Parku Gorce odwiedzali przede wszystkim indywidualni turyści
kwalifikowani oraz wycieczki zorganizowane. Nie były to góry przepełnione masową
turystyką, choć wycieczki na najwyższy ich szczyt, Turbacz, były bardzo popularne.
Potwierdziły to badania ruchu turystycznego prowadzone w okresie wakacyjnym w l. 19821990. Wykazały one, że ilość uczestników ruchu turystycznego w sezonie wakacyjnym w
Gorcach wynosiła szacunkowo od 13 do 29 tys., natomiast w Parku od 6 do 12 tys. turystów
(Strauchmann 1990, 1990a). Wg obserwacji służb terenowych Parku podobna sytuacja
utrzymywała się w latach 90. Ówczesne sondaże ruchu turystycznego pozwoliły stwierdzić,
że w Gorcach ruch turystyczny odbywał się często w grupach zorganizowanych, dominowała
turystyka sobotnio-niedzielna, obciążenie szlaków turystycznych było nierównomierne, zaś
najbardziej uczęszczane szlaki turystyczne prowadziły na wierzchołek Turbacza. Były to
następujące szlaki: od Nowego Targu przez Bukowinę Miejską albo przez Bukowinę
Waksmundzką – poza granicami GPN, od Lubania przez Przełęcz Knurowską na Turbacz – na
odcinku Zielenica-Hala Długa szlak przechodzi przez teren GPN, od Rabki przez Stare
Strona 115 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wierchy na Turbacz – na odcinku Stare Wierchy-Hala Turbacz szlak biegnie wzdłuż granic
GPN (Gruszczyk 1998).
Przeprowadzona analiza ruchu turystycznego na terenie GPN na podstawie danych
uzyskanych w sezonach letnich w l. 1999-2000 oraz porównanie jej z teoretycznie
określonymi wskaźnikami chłonności turystycznej Parku pozwoliły na wysunięcie dwóch
głównych wniosków: 1) w ruchu turystycznym zaznaczała się wyraźna przewaga (60-79%)
turystyki indywidualnej nad zorganizowaną (ów trend utrzymywał się od 1990 r. i
postrzegany był jako korzystny z punktu widzenia ochrony przyrody); 2) dominowała
turystyka piesza (96-98%), stąd też pominięto w analizie pozostałe, dopuszczone na terenie
Parku, formy ruchu turystycznego, których wielkość – wg monitoringu – była marginalna i
nie stanowiła zagrożenia dla przyrody GPN. Chociaż już wtedy zaobserwowano tendencję
wzrostową turystyki rowerowej – w 1999 r. było to 2 % ogólnego ruchu, zaś w 2000 r. – 4 %
– oraz z gruntu niekorzystne zjawisko pojawiania się przez rowerzystów na innych, nie
dopuszczonych dla ruchu rowerowego, szlakach. Szacunkowa liczba odwiedzających Park w
ciągu roku wynosiła ok. 52 tysiące w 1999 r. i ok. 60 tysięcy osób w 2000 r. (PopkoTomasiewicz 2000).
Analizując wielkość natężenia ruchu turystycznego w dniach objętych monitoringiem
w l. 1999-2011 (łącznie 57 dni), można zauważyć pewne prawidłowości, które determinują
ilość turystów na terenie GPN. Najwięcej turystów odwiedza Park w dni weekendowe,
zwłaszcza w niedzielę. Widoczne było to głównie w miesiącach pozawakacyjnych, natomiast
w lipcu i sierpniu dysproporcja ta wyraźnie malała. Zależność ta widoczna była najlepiej w
maju, kiedy to najpopularniejsze były wyjazdy weekendowe, a zwłaszcza niedzielne. Było to
też przyczyną większej liczby turystów właśnie w tym miesiącu, niż w czerwcu. Średnia
dzienna liczba turystów zarówno w pomiarach w 2001 r., jak i w 2006 r. w maju, była większa
od czerwcowej o ok. 150 osób na dzień (ryc. 8). W trakcie pomiaru w 2011 r. tendencja się
utrzymała, jednak różnica ta zmniejszyła się do 33 osób dziennie. W cyklu sezonowym
zaznaczało się (wyjątek stanowił rok 1999) największe natężenie ruchu turystycznego w
sierpniu. Najwyraźniej tendencja ta zaznaczyła się w pomiarach w 2011 r. (Semczuk 2011).
Strona 116 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ryc. 8. Średnia liczba turystów wg miesięcy w latach 1999, 2000, 2001, 2006, 2011
Źródło: Semczuk i in. 2011.
Porównanie wielkości natężenia ruchu turystycznego w latach objętych monitoringiem
(1999, 2000, 2001, 2006, 2011) sprawiło badaczom sporo trudności (ryc. 9). Głównie ze
względu na zmienną liczbę dni pomiarowych w miesiącach wakacyjnych i pozawakacyjnych,
zmienną liczbę dni weekendowych (w tym sobót i niedziel) oraz nakładające się na to
zróżnicowane warunki atmosferyczne. Średnie największe natężenie ruchu turystycznego
odnotowano w 1999 r. i wynosiło 774 osoby dziennie. Odbyło się wtedy pięć pomiarów, z
czego cztery przypadły na miesiące wakacyjne, a jeden odbył się we wrześniu. Wszystkie
pomiary odbyły się w dni bez opadu. Czynniki te wpływają w największym stopniu na
mobilność turystów, co odzwierciedliło się w tak wysokim natężeniu ruchu. W 2000 r.
utrzymano ilość pomiarów, natomiast tym razem dwa pomiary odbyły się we wrześniu przy
mało sprzyjającej pogodzie. Efektem tego było znacznie mniejsze średnie natężenie ruchu i
wyniosło 521 osób na dzień. W 2001 oraz 2006 r. rozciągnięto pomiary na miesiące maj i
czerwiec oraz zwiększono liczbę pomiarów w miesiącach wakacyjnych. Średnia dzienna
liczba turystów w 2001 r., kiedy odbyło się dwanaście pomiarów, wyniosła 370 osób na
dzień, natomiast w 2006 r. – 355 osób na dzień. Widoczna jest zatem tendencja spadkowa
Strona 117 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wielkości natężenia ruchu turystycznego. Jednak spowodowane było to – jak łatwo zauważyć
– nie tyle zmniejszoną popularnością GPN, a raczej zwiększeniem ilości dni pomiarowych.
Szczególnie w miesiącach, kiedy sam ruch turystyczny był mniejszy oraz w wakacje.
Wystąpiło wtedy również większe zróżnicowanie warunków atmosferycznych. W trakcie
pomiarów w 2011 r. średnio dziennie Park odwiedziło 400 turystów, jednak gdyby odliczyć
osoby zewidencjonowane 14 sierpnia (na ten niedzielny dzień przypadła duża impreza
turystyczna – Święto Gór), które dodatkowo deklarowały pobyt na Mszy Świętej, wartość ta
zbliżyłaby się do wyników z lat poprzednich wynosząc ok. 366 osób na dzień.
Ryc. 9. Zróżnicowanie natężenia ruchu turystycznego w dniach objętych monitoringiem
w latach 1999, 2000, 2001, 2006, 2011
Źródło: Semczuk i in. 2011.
Na podstawie analizy zebranych do tej pory danych niezwykle trudno jednoznacznie
stwierdzić, jakim trendom podlegała dynamika zmian wielkości ruchu turystycznego w l.
1999-2011. W celach udoskonalenia metody pomiaru liczba dni pomiarowych stopniowo
ulegała wydłużeniu od 5 do 22. Powinno się też brać pod uwagę liczbę dni deszczowych w
okresie pomiarowym oraz rozkład pomiarów w cyklu sezonowym, jak i tygodniowym.
Analizując wspomniane czynniki należy stwierdzić, że liczba dni porównawczych z
Strona 118 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
poprzednich pomiarów jest zbyt mała dla wyznaczenia długoterminowego trendu. W 2011 r.
średnia liczba turystów na dobę wyniosła 400,6 osób oraz 5,7 osób/1km2/dobę. Analogiczne
wskaźniki dla pomiarów prowadzonych w poprzednich latach (uwaga: wyłącznie w dni
słoneczne!) wynoszą: 355,5 osób/dobę oraz 5,1 osób/1 km2/dobę w 2006 r., 369,7 osób/dobę
oraz 5,3 osób/1 km2/dobę w 2001 r., 521 osób/dobę oraz 7,41 osób/1 km2/dobę w 2000 r.,
773,8 osób/dobę oraz 11,1 osób/1 km2/dobę w 1999 r. (Semczuk 2012).
W 2011 r., we wszystkich dniach objętych monitoringiem na terenie GPN,
zewidencjonowano 8814 turystów, z czego 79% stanowili turyści indywidualni, natomiast
21% stanowiła turystyka zorganizowana. W dniach objętych monitoringiem znaczącą
większość stanowili turyści poruszający się pieszo – 94% wszystkich turystów (8286 osób).
Osoby
poruszające
się
rowerem
stanowiły
6%
ogółu
turystów
(528
osób)
zewidencjonowanych w badanym okresie, co świadczy o sukcesywnie wzrastającym – choć
nieznacznie – trendzie. Najwięcej turystów odwiedzających GPN decydowało się na
rozpoczęcie wędrówki od strony Koninek (prawie 39%). Z czego 21,4% turystów wchodziło
na szlaki z Huciska, 13,8% korzystało z kolejki linowej, a 3,6% podchodziło na Tobołczyk od
Koninek zielonym szlakiem. Turyści wchodzący do Parku od strony Turbacza stanowili
15,2% wszystkich turystów (szlak żółty i zielony z Nowego Targu oraz niebieski z
Łopusznej). Trzecim pod względem popularności miejscem wejścia do GPN były Stare
Wierchy (13,2% turystów). Wśród kolejnych punktów wejściowych wysoki odsetek
wchodzących odnotowano na Trusiówce oraz na szlaku czerwonym biegnącym od Przeł.
Knurowskiej (odpowiednio 8,8% i 5,1%). Turyści wchodzący w pozostałych punktach
wejściowych stanowili 19% ogółu turystów. Łącznie od strony zachodniej Parku wchodziło
ponad 67% turystów (Semczuk 2011). Miejsca wejść i popularność punktów wejściowych do
GPN w 2011 r. obrazuje rycina nr 10.
Strona 119 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ryc. 10. Miejsca wejść i popularność punktów wejściowych do GPN w 2011 r.
Źródło: Semczuk 2011.
Spośród miejsc wejściowych do GPN (ryc. 10) największe zmiany w ich popularności,
w l. 1999-2011, zaobserwowano w punktach Tobołów oraz Turbacz. W stosunku do 1999 r.
liczba turystów wchodzących do Parku od strony Koninek zielonym szlakiem, jak i
wjeżdżających kolejką linową na Tobołczyk, zmniejszyła się o 15,2 punktu procentowych (z
32,7% do 17,5%), czyli niemal o połowę. Jednocześnie udział turystów wchodzących do GPN
od Huciska wzrósł o 3,5 punktu procentowego (z 17,8% w 1999 r. do 21,3% w 2011 r., a w
2006 r. wynosił nawet 24,1%). Może to świadczyć o mniejszej popularności kolejki linowej –
większość turystów poruszających się szlakiem zielonym to osoby, które przecież korzystają z
kolejki – spowodowanej przykładowo wzrostem cen biletów. Zaobserwowano również
znaczący wzrost liczby turystów wchodzących do GPN od strony Nowego Targu (szlak żółty i
zielony), jak i Łopusznej (szlak niebieski), w punkcie Turbacz. Podczas pomiarów w latach
1999, 2000, 2001, 2006 średnio tymi szlakami wchodziło ok. 7% turystów, natomiast w 2011
Strona 120 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
r. ich udział wyniósł 15,2%, co w porównaniu z 1999 r. stanowi wzrost o 9,4 punktu
procentowego. Natomiast nie widać znaczących zmian w punktach wejściowych Stare
Wierchy oraz Trusiówka. Turyści idący szlakami od zachodniej strony Parku stanowili taki
sam odsetek w 2011 r., co w 1999 r., tj. 13,2%. Podobnie nie wzrósł ruch turystyczny na
szlakach od strony wschodniej GPN w punkcie Trusiówka, gdzie odnotowano minimalną
zmianę w stosunku do 1999 r. o 0,2 punktu procentowego. Spośród punktów wejściowych,
które średnio w strukturze wejść nie przekraczały 5% udziału, największe zmiany w l. 19992011 zaobserwowano w punktach: Gorc Kamienicki (zmniejszenie ruchu o 1,7 pp),
Lubomierz – Przysłop (zmniejszenie o 1,8 pp), Ochotnica – Suche (wzrost o 1,9 pp), Przełęcz
Knurowska (wzrost o 1,2 pp).
W świetle przeprowadzonych w 2011 r. badań turystami odwiedzającymi GPN byli w
przeważającej mierze mężczyźni (średnio ok. 58%). Jednak ich udział od 2000 r.
systematycznie się zmniejszał, przez co struktura płci stawała się bardziej wyrównana. W
strukturze wieku w latach prowadzenia monitoringu zachodziły duże zmiany, widać tendencje
w wyrównywaniu się różnic pomiędzy poszczególnymi grupami wiekowymi, przy ciągle
jednak znaczącej dominacji turystów w wieku do lat 30. Osoby odwiedzające GPN
najczęściej deklarowały wykształcenie wyższe i ich udział jest podobny we wszystkich latach
objętych badaniami. Większość turystów pochodziło z województwa małopolskiego (ok.
60%) i odsetek ten utrzymywał się w niemal wszystkich latach pomiaru (wyjątek stanowił rok
2000 – 42%). Związana jest z tym również najczęstsza deklarowana długość pobytu, w której
niezmiennie dominowały jednodniowe wycieczki (średnio ok. 65%). Głównym motywem
przyjazdów turystów była „chęć obcowania z przyrodą” (zarówno dla turystów
indywidualnych, jak i grup zorganizowanych), a główną atrakcję Parku upatrywali w
dogodnych warunkach wędrowania oraz możliwości oglądania krajobrazów. Natomiast
informację nt. GPN czerpali głównie z przewodników, od znajomych oraz z Internetu. Z tego
ostatniego źródła czerpało informacje w 2011 r. ponad 25% turystów (Semczuk 2011).
Strona 121 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4.2. Charakterystyka i ocena infrastruktury dla turystyki i rekreacji
Na obszarze Parku, w momencie jego powołania, już znajdowała się sieć
znakowanych szlaków turystycznych (tak letnich, jak i zimowych). Szlaki narciarskie
oznakowano standardowym znakiem szlaku turystycznego, ale barwny pasek znajduje się
między dwoma paskami pomarańczowymi (jest to przede wszystkim zachowane znakowanie
PTTK na granicy GPN prowadzącej grzbietem od Starych Wierchów na Turbacz). Wraz z
dalszym funkcjonowaniem Parku dotychczasowa infrastruktura wzbogaciła się o ścieżki
edukacyjne, szlaki spacerowe, rowerowe oraz konne, wykorzystujące w dużej mierze
zbudowane dla celów transportu pozyskanego drewna drogi stokowe. Ich trasy oznaczono wg
międzynarodowych standardów znakowania. Odpowiednio: ścieżki edukacyjne – biały
kwadrat z zielonym, ukośnym paskiem; szlaki spacerowe – kwadrat biało-czerwony, zielony,
żółty, niebieski czy zielony po przekątnej; szlaki rowerowe – biały prostokąt z czarną
sylwetką roweru; szlaki konne – biały kwadrat z pomarańczowym punktem. W
najatrakcyjniejszych miejscach znajdują się tablice informacyjne z opisami, panoramami i
mapami.
W 1981 r. przez teren GPN przechodziło 61 km znakowanych szlaków turystycznych,
z czego 8,5 km biegło wzdłuż granic Parku. W 1988 r., po przejęciu od sąsiednich
Nadleśnictw ok. 800 ha lasów, Park wzbogacił się dodatkowo o 7 km szlaków. W 1991 r.
oddział PTTK w Rabce oznakował szlak żółty z Ochotnicy Dolnej-Jamne przez Hawiarską
Kolibę (obecnie Gorczańska Chata) na polanę Bieniowe (ok. 1,5 km szlaku przechodzi przez
teren Parku). Po uporządkowaniu spraw związanych ze stanem posiadania i wydaniu
Rozporządzenia o Gorczańskim Parku Narodowym w 1997 r. włączono formalnie w granice
GPN obszary półenklaw własności prywatnej. Spowodowało to ponowną zmianę długości
szlaków turystycznych w Parku (Gruszczyk 1998). Według pomiarów GPS w 2013 r.
znakowane szlaki turystyczne mają łączną długość 74 km (tylko w granicach GPN). Gęstość
tras turystycznych w GPN wynosi 16,93 m/ha, podczas gdy najwyższe wartości ten wskaźnik
osiąga w Karkonoskim Parku Narodowym, tj. 35 m/ha (Popko-Tomasiewicz 2001). Ich
przebieg i struktura są optymalne i nie powinno się już znakować nowych szlaków.
Strona 122 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
W tabeli nr 11 znajduje się wykaz wszystkich szlaków turystycznych w granicach
GPN, ich przebieg oraz długość w kilometrach. System kodowania został przyjęty na
podstawie oznakowania szlaków w prowadzonych przez GPN pracach monitoringowych
ruchu turystycznego (patrz zał. nr 21). Do niniejszego systemu kodowania będziemy się
odwoływać w dalszych zestawieniach operatu udostępniania.
Tab. 11. Wykaz szlaków turystycznych w GPN
Lp.
Kod
Kolor
Długość
[km]
5,62
Przebieg szlaku
1 T1
czarny
polana Jastrzębie - Kudłoń - Kopa - potok Zapalac
2 T2
Polana pod Wysznią - Jankówki - Zielenica
Bardo - Jaworzyna Ponicka - Stare Wierchy - Turbacz - Hala Długa - Kiczora - Zielenica
(gr. GPN)
7 T7
czarny
czerwo
ny
niebies
ki
niebies
ki
niebies
ki
zielony
8 T8
zielony dolina Kamienicy - Stawieniec - Kudłoń
2,44
9 T9
zielony Hale Gorcowe - Jaworzyna Kamienicka - Polana Gabrowska
8,70
10 T10
zielony Tobołczyk - polana Tobołów - Suhora - Obidowiec - Stare Wierchy
4,67
11 T11
7,19
13 T13
zielony Niedźwiedź (gr. GPN) - Turbaczyk - Turbacz (schr.)
Lubomierz (gr. GPN) - Jaworzynka - Kudłoń - przełęcz Borek - Hala Turbacz - Turbacz
żółty
(schr.)
żółty
Ochotnica Górna Jamne (gr. GPN) - Gorczańska Chata - polana Przysłop Dolny
14 T14
żółty
3 T3
4 T4
5 T5
6 T6
12 T12
1,79
12,40
Hucisko (gr. GPN) - Średnie - Czoło Turbacza - Turbacz schronisko
6,46
Koszarki - Gorc Kamienicki - Hale Gorcowe
2,70
Trusiówka - Papieżówka - przełęcz Borek
8,21
Poręba Wlk. - Chabówka
0,90
Poręba Górna (gr. GPN) - Stare Izbiska - przeł. Pośrednie - Stare Wierchy
11,13
1,10
0,65
razem:
73,95
Źródło: pomiary GPS 2013.
Początkowo dopuszczono do ruchu pieszego wszystkie drogi stokowe przechodzące
przez teren GPN. Po wejściu w życie regulaminu dla odwiedzających GPN z 1994 r.
dopuszczono do ruchu pieszego odcinki dróg stokowych o całkowitej długości 45 km, które w
1998 r. zaczęto odpowiednio znakować. W sezonie zimowym funkcjonuje na nich również
przemieszczanie się sprzężajem konnym (tzw. kulig) w oparciu o dopuszczone do takiego
ruchu trasy przeznaczone dla konnych zaprzęgów. Obecnie drogami stokowymi prowadzą
Strona 123 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wyznakowane szlaki spacerowe o łącznej długości 50,8 km. Zestawienie zbiorcze znajduje się
w poniższej tabeli:
Tab. 12. Wykaz szlaków spacerowych
Lp.
Kod
Długość
[km]
5,00
Przebieg szlaku
1 S1
Koninki Hucisko - dolina potoku Turbacz - Czarne Błota
2 S2
Koninki Hucisko - dolina Olszowego Potoku - Tobołów - Poręba Górna
9,00
3 S3
Konina Potasznia - Pasieka - Koninki Hucisko
8,91
4 S4
Konina Potasznia - Brukowana Droga - przeł. Borek
4,59
5 S5
Brukowana Droga (od potoku Spod Figurek) - Kopa
0,77
6 S6
Rzeki Trusiówka - Papieżówka - polana Jaworzyna Kamienicka
8,90
7 S7
Rzeki Czarne Młaki - potok Spaleniec - Limierzyska
4,12
8 S8
Ochotnica z dolina Jaszcze Małe do żółtego szlaku
1,89
9 S9
Ochotnica Ustrzyk - polana Sucha - polana Cioski - Kiczora
6,06
Łopuszna (od granicy GPN) - Żubrowisko
1,62
10 S10
razem:
50,86
Pierwsze ścieżki edukacyjne powstały w 1995 r. Obecny stan posiadania zwiększył się
do dziesięciu ścieżek, o łącznej długości 49,6 km, wyposażonych w kompletne oznakowanie
przystanków oraz w tzw. małą infrastrukturę turystyczną. Szczegóły znajdują się w części
operatu poświęconego udostępnianiu dla edukacji. Oto ich lista:
E1 – ścieżka edukacyjna: Dolina potoku Turbacz;
E2 – Na Turbaczyk;
E3 – Wokół doliny Poręby;
E4 – Park dworski hrabiów Wodzickich – Chabówka;
E5 – Dolina Kamienicy;
E6 – Dolina Gorcowego Potoku;
E7 – Dolina potoku Jaszcze;
E8 – Z Łopusznej na Jankówki;
E9 – Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką;
Strona 124 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
E10 – Partyzancką ścieżką na Turbacz.
W 1998 r. wyznakowano w terenie trasy dla turystyki konnej o całkowitej długości
wynoszącej 62,9 km. Prace wykonano zgodnie z umową na dofinansowanie prac z zakresu
udostępniania GPN dla turystyki konnej z 25 października 1997 r., pomiędzy Parkiem a
Stowarzyszeniem „Koń Huculski” w Tarnowie, Koło Pienińsko-Podhalańskie w Czorsztynie.
Na przełęczy Borek wykonano zadaszony obiekt stajenny, który uległ destrukcji pod
wpływem obfitych opadów śniegu i ze względu na nikłą frekwencję konnych turystów został
rozebrany. Łączna długość tras konnych wynosi 68,5 km. Zestawienie zbiorcze znajduje się w
poniższej tabeli:
Tab. 13. Wykaz tras dla turystyki konnej
Lp.
Kod
Długość
[km]
8,91
Przebieg trasy
1 K1
2 K2
5,00
3 K3
9,00
4 K4
Tobołów - Kopana Droga - Polana Młynarska (łącznikowy)
3,20
5 K5
Stare Wierchy - Obidowiec - Turbacz - Kiczora - polana Zielenica (gr. GPN)
6 K6
Rzeki Trusiówka - Jaworzyna Kamienicka - Polana Gabrowska
9,51
7 K7
Polana Gabrowska - Mraźnica pod Gorcem
8,70
8 K8
Rzeki Trusiówka - Papieżówka - przeł. Borek - Brukowana Droga - Konina Potasznia
11,40
12,82
razem:
68,54
Szlaki rowerowe funkcjonują na drogach stokowych i niektórych szlakach
turystycznych. Oznakowanie, realizowane od 1994 r., zostało ostatnio odnowione. Łączna
długość szlaków rowerowych wynosi 59,8 km. Zestawienie zbiorcze znajduje się w poniższej
tabeli:
Strona 125 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 14. Wykaz szlaków rowerowych
Lp.
Kod
Długość
[km]
8,91
Przebieg szlaku
1 R1
2 R2
dolina potoku Turbacz - Czarne Błota
5,00
3 R3
9,00
4 R4
Tobołów - Kopana Droga - Polana Młynarska (łącznikowy);
3,20
5 R5
Stare Wierchy - Obidowiec - Turbacz - Kiczora - polana Zielenica
6 R6
Rzeki Trusiówka - Jaworzyna Kamienicka - Polana Gabrowska
7 R7
Rzeki Trusiówka - Papieżówka - przeł. Borek - Brukowana Droga - Konina Potasznia
11,40
9,51
12,82
razem:
59,85
Turystyka narciarska była realizowana w GPN na nartach śladowych, turowych czy
rakietach śnieżnych w oparciu o dopuszczone do takiego ruchu w porze zimowej szlaki
turystyczne. W celu aktywizacji tej formy turystyki Park udostępnia rokrocznie rekreacyjną
trasę dla turystyki narciarskiej, która prowadzi od leśniczówki Hucisko w Koninkach drogą
dolinową w dolinie potoku Turbacz, drogą stokową łączącą dolinę potoku Turbacz z doliną
Olszowego Potoku, drogą dolinową w dolinie Olszowego Potoku do leśniczówki Hucisko w
Koninkach. Trasa ma kształt pętli o długości 6,8 km. W sezonie zimowym 2013 r. trasa była
utrzymywana przez gminę Niedźwiedź. Zasady jej udostępniania wydał Dyrektor Parku 10
stycznia 2013 r. (zał. nr 22).
Kolej linowa na Tobołów stanowi własność ośrodka narciarskiego „Ostoja Górska” w
Koninkach. Infrastruktura narciarska znajduje się na terenie obcym w granicach Parku. Poza
granicami Parku zlokalizowane są jedynie niektóre obiekty ośrodka narciarskiego (w tym
dolna stacja i dolny odcinek kolei, dolny odcinek wyciągu talerzykowego Hucisko, wyciąg
talerzykowy Hutek oraz dolne odcinki tras oznaczonych na rycinie nr 11 literami A, B, C).
Parametry stacji narciarskiej znajdują się w tabeli nr 15. Łączna długość tras narciarskich
ośrodka wynosi 2380 m, z czego w granicach GPN znajduje się 1870 m. Przepustowość
wynosi ogółem 2200 osób na godzinę.
Strona 126 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 15. Zestawienie parametrów tras ośrodka narciarskiego „Ostoja Górska” w
Koninkach
Lp.
1
2
3
4
5
Nazwa kolejki/wyciągu
narciarskiego
Kolej linowa Tobołów
Wyciąg talerzykowy Hutek
Wyciąg talerzykowy Hucisko
Wyciąg talerzykowy
Starmaszka
Wyciąg talerzykowy Gigant
Razem:
Długość trasy [m]
W granicach
Ogółem
GPN
1450
1170
50
0
330
150
Różnica
wysokości [m]
Przepustowość
[osób/godz.]
309
5
107
600
400
400
350
350
55
400
200
2380
200
1870
70
546
400
2200
Źródło: http://stacja.koninki.pl [dostęp 25.07.2013].
Ryc. 11. Trasy ośrodka narciarskiego „Ostoja Górska” w Koninkach
Źródło: http://stacja.koninki.pl [dostęp 24.07.2013].
Strona 127 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
W 2008 r. opracowano w GPN nowatorską koncepcję jednolitego systemu informacji
wizualnej i małej infrastruktury turystycznej Parku (Popko-Tomasiewicz 2008). Punkty
widokowe i miejsca odpoczynkowe wyposażono dodatkowo w obiekty tzw. małej
infrastruktury typu: ławostoły, ławki, stoły, kosze, stojaki rowerowe. Ponadto całkowicie
zmieniono oznakowanie – oprócz samych standardowych znaków malowanych na drzewach
– typu szyldy drogowskazów, tabliczki informacyjne, słupki przystankowe na ścieżkach
edukacyjnych, słupki-ostrzeżenia, słupy 2,8 m wysokości z logo Parku i oznaczeniem
literowym „GPN-PTTK”. Wszystkie obiekty są utrzymane w tonacji brązowej. Po usunięciu
dotychczasowych drogowskazów PTTK w tonacji białej, oznakowanie funkcjonuje jako
dodatkowe wyodrębnienie obszarów znajdujących się w granicach Parku. Prace wykonano
w ramach unijnego projektu „Ochrona przyrody Gorczańskiego Parku Narodowego poprzez
modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap I i II” (projekty nr POIS.05.01.00-00069/08 i POIS.05.01.00-00-299/10).
Głównym celem ww. projektu jest ochrona przyrody Gorczańskiego Parku
Narodowego, a szczególnie stabilności ekosystemów i różnorodności biologicznej, na
różnych poziomach – gatunkowym i ekosystemowym – poprzez modernizację infrastruktury
turystycznej na obszarze chronionym. W celu zminimalizowania skutków turystyki pieszej
w GPN dostosowano do lokalnych warunków terenowych trzy rodzaje metod rekultywacji
zdegradowanych szlaków turystycznych: organizacyjne (m.in. zmiany w zarządzaniu ruchem
turystycznym, zmiany przebiegu szlaków), techniczne (m.in. budowa drewnianych barier)
i biologiczne (Łajczak i in. 1996). Jednakże jednym z największych zagrożeń dla szlaków
turystycznych w GPN jest erozyjna działalność wód powierzchniowych, szczególnie podczas
występowania
intensywnych
opadów
atmosferycznych.
Przeprowadzone
działania
rekultywacyjne dotyczyły głównie ograniczenia niepożądanego oddziaływania wód
opadowych poprzez skierowanie ich poza szlak. Drugim istotnym problemem jest nadmierne
rozdeptywanie otoczenia szlaków przez turystów, spowodowane występowaniem zbyt
stromego nachylenia lub przeszkód utrudniających przemieszczanie się po szlaku. W celu
ograniczenia tego negatywnego czynnika dokonywano korekty przebiegu szlaków oraz
zainstalowano drewniane kładki i stopnie o różnych rozmiarach. W ten sposób użytkownicy
Strona 128 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
zostali zachęceni do używania przygotowanej nawierzchni – wygodniejszej i bardziej
bezpiecznej niż otoczenie szlaku (Tomczyk A.M. i in. 2012).
W 2013 r. (stan na 27 lipca) na szlakach turystycznych pieszych, szlakach
rowerowych, szlakach konnych i ścieżkach edukacyjnych funkcjonowało w 226
zinwentaryzowanych punktach 946 obiektów (zał. nr 23). Inwentaryzację przedstawia mapa
dołączona na końcu operatu. Są to obiekty typu:
• obiekty edukacyjne (typu schron, gajówka, chatka, bacówka, zaplecze w budynku Dyrekcji),
• różnego typu drewniane wiaty,
• ławostoły,
• ławki,
• stoły,
• kosze na śmieci,
• miejsca ogniskowe,
• tablice informacyjne,
• słupki przystanków ścieżek przyrodniczych,
• słupki ostrzeżeniowe,
• drogowskazy,
• toalety ekologiczne (w trakcie realizacji zamówienia),
• 3-miejscowe stojaki dla rowerów,
• wyciągi narciarskie,
• kolejka krzesełkowa linowa,
• obiekty gastronomiczne.
Zestawienie obiektów tzw. małej infrastruktury turystycznej oraz ich krótka
charakterystyka typu umiejscowienie obiektu (na jakim szlaku lub ścieżce edukacyjnej),
położenie, rodzaj (słupy, słupki przystanków edukacyjnych, słupki ostrzeżeniowe, tabliczki
informacyjne, drogowskazy), treść drogowskazów/tabliczek znajduje się w zał. nr 24.
Poszczególne tabele ww. załącznika pogrupowano wg obwodów ochronnych w celu
zwiększenia funkcjonalności korzystania z nich podczas prac konserwatorskich. Trzeba
zaznaczyć, że obiekty już od momentu zainstalowania podlegają niszczącym działaniom
Strona 129 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
różnych czynników zewnętrznych, w tym antropogenicznych czy pochodzenia naturalnego.
W Obwodzie Ochronnym „Dwór” znajdowały się 52 obiekty, w O.O. „Kiczora” – 57, w O.O.
„Jaworzyna” – 48, w O.O. „Kudłoń” – 63, w O.O. „Suhora” – 149, w O.O. „Turbacz” – 162.
W poniższych dwóch tabelach przedstawiono zestawienie ilościowe i krótką
charakterystykę małej infrastruktury turystycznej w punktach widokowych (45 obiektów)
i miejscach odpoczynku (120 obiektów). W obu przypadkach są to ławki, stoły, ławostoły,
stojaki rowerowe, a w miejscach odpoczynku również kosze na śmieci.
Tab. 16. Zestawienie ilościowe elementów małej infrastruktury turystycznej w punktach
widokowych
Usytuowanie miejsca - opis
Czoło Turbacza
Gorc Troszacki
Hala Długa - przełęcz
Hala Długa - Chatka GPN
Hala Młyńska
Jaworzynka
Kopa
Figurki Niżne
Bieniowe - polana
Przysłop Górny
Pustak
Łąki - polana
Średnie
Świnkówka
Stawieniec
Turbaczyk
Pańska Przechybka
Zielenica
pkt widokowy na Gorce i Beskid Wyspowy
pkt widokowy na płd. (Tatry)
pkt widokowy na płd. (Tatry, Pieniny)
pkt widokowy na Halę Długą i Turbacz
pkt widokowy na pasmo Lubania, Beskid Sądecki, Pieniny
pkt widokowy na płn. (Gorce, Beskid Wyspowy)
pkt widokowy na Beskid Wyspowy, Sądecki, Niski
pkt widokowy na Beskid Wyspowy, Makowski
pkt widokowy na dolinę Kamienicy i masyw Mostownicy
obok istniejącej tablicy, ale na działce GPN (zielony szlak)
pkt widokowy na dolinę Ochotnicy i pasmo Lubania
pkt widokowy na pd. (Tatry)
na początku polany - idąc od „Orkanówki”
pkt widokowy na Gorce, Beskid Wyspowy
pkt widokowy na główny grzbiet Gorców
pkt widokowy na Gorce, Beskid Wyspowy, Babią Górę
pkt widokowy na Gorce
Suhora
Turbacz
Turbacz
Turbacz
Jaworzyna
Turbacz
Turbacz
Turbacz
Kudłoń
Kudłoń
Turbacz
Jaworzyna
Turbacz
Suhora
Suhora
Turbacz
Turbacz
Kudłoń
Jaworzyna
Jaworzyna
Razem:
Stojaki
rowerowe
Stół
Ławka
Ławostół
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Miejsce - polana
Obwód
ochronny
Lp.
1
1
3 2
2 6 2
1
1
1 4
1
1
1
1
1
1
2 1
1
1
1
1
1
1
22 14 3
2
1
1
1
1
6
Strona 130 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 17. Zestawienie ilościowe elementów małej infrastruktury turystycznej w miejscach
odpoczynku
Wyposażenie
Stojaki
rowerowe
Kosz
na zakręcie stokówki poniżej Aniołki
Stół
Szlak spacerowy doliną potoku Turbacz
Suhora
polana Stara Huta - w centralnej części
polany
1
2
Usytuowanie miejsca odpoczynku opis
Ławka
Miejsce
Ławostół
Obwód
Ochronny
Lp.
2
1
2
1
1
1
na zakręcie przy Paciepnicy
1
1
1
4
na zakręcie drogi dolinowej na stok
Tobołowa
1
1
1
na jednym z potoków na stokach Suhory
oddz. 194
1
6
powyżej Starej Huty - stoku Turbaczyka
(ścieżka edukacyjna)
1
7
przy potoku poniżej szkółki oddz. 75/194
8
skład w Porębie Górnej
5
9
10
Szlak spacerowy w dolinie Olszowego
Potoku
Szlak spacerowy z Poręby Górnej przez
Tobołów do doliny Olszowego
(i w otoczeniu)
11
Suhora
3
1
1
1
1
1
1
rozejście stokówek na Wyżnią i na
Tobołów (Błota)
1
1
Stare Izbiska
1
polana Suhora - w siodle polany w
okolicach rosnącej gruszy
1
1
nad polaną Gąsiorowską
oddz. 42d
1
1
na zakręcie stokówki przy Roztoce
1
1
15
oddział 37F (granica GPN)
2
16
polana Potasznia
12
13
14
0
1
1
2
obok potoku Spod Figurek
1
1
18
Hucisko przed Brukowaną Drogą
1
1
19
przełęcz Borek
1
2
20
na polanie obok szałasu „Papieżówka”
1
21
przy zbiornikach dla płazów
1
23
24
Trasy spacerowe w okolicy doliny Kamienicy Gorcowy Potok przy oddz. 109
i Gorcowego Potoku
skład „Staszek”
Gorcowy Potok na stokówce poniżej
odejścia ścieżki
Turbacz
22
Szlak spacerowy z Potaszni na Borek
2
Kudłoń
17
Szlak spacerowy z Potaszni przez Pasiekę do
Koninek (i otoczenie)
4
1
1
1
1
1
1
1
Strona 131 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wyposażenie
przy szlabanie obok Gajówki Mikołaja
obok Gajówki Mikołaja
na drodze dolinowej przy odejściu
ścieżki „Na Jankówki”
30
przed szlabanem w kierunku Łonnej
Ścieżka edukacyjna „Dolina potoku Jaszcze”
miejsce katastrofy Liberatora (obok
szałasu)
32
33
1
2
przy alei kasztanowców
1
1
1
2
na łące przy krokusach
1
37
przy Dyrekcji GPN
1
38
Szczyt Turbacza
szczyt Turbacza
Kiczor
a
1
39
Przysłopek
w siodle polany przy żółtym szlaku
Kudłoń
1
Pojedyncze punkty ze względu na położenie
wyposażone w jednostkowe elementy malej
infrastruktury
szlak spacerowy doliną potoku Turbacz pod jodłą przy odejściu szlaku
niebieskiego,
szlak spacerowy w dolinie Olszowego
Potoku - obok zbiorników dla płazów,
na trasie szlaku spacerowego odcinek
Trusiówka – Papieżówka,
polana Gabrowska pod świerkiem na
początku polany,
szlak spacerowy z Poręby Górnej przez
Tobołów do doliny Olszowego - polana
Gwałtka,
w okolicach polany Wrąb (oddz. 37)
Suhora, Turbacz, Kiczora
Razem:
1
2
1
1
36
40
1
1
1
1
Dwór
Park dworski hrabiów Wodzickich (ścieżka
edukacyjna)
1
1
pod lipami przed suszarnią
nad kapliczką przy głównej alei
34
35
Łonna - obok polany
Jaworzyna
29
Kiczora
27
28
Turbacz
Trasy spacerowe w okolicy doliny Kamienicy polana Podskały przy kolibach w pasie
i Gorcowego Potoku
drogi gminnej
31
2
1
26
Szlak spacerowy na Żubrowisko
8
Stojaki
rowerowe
Kosz
oddz. 132/133 górna stokówka
25
Stół
Ławka
Miejsce
Ławostół
Obwód
Ochronny
Lp.
2
15
4
4
2
40 37
7
15 21
Strona 132 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Pozostałe obiekty tzw. dużej infrastruktury wykazane są w części szczegółowej operatu
udostępniania dla celów gospodarczych.
Należy podkreślić, iż szlaki są już w wystarczającym stopniu nasycone infrastrukturą
turystyczną i odpowiednio wyposażone. Najważniejszą sprawą obecnie pozostaje kwestia
należytego funkcjonowania tych obiektów oraz eliminacja powstałych w wyniku użytkowania
uszkodzeń oraz systematycznie prowadzona ich techniczna konserwacja.
W Parku nie ma bazy noclegowej i żywieniowej, ale na obrzeżach zlokalizowane są
schroniska turystyczne PTTK na Turbaczu, Starych Wierchach, Maciejowej i schronisko
studenckie „Gorczańska Chata” nad doliną potoku Jamne oraz studencka baza namiotowa na
Halach Gorcowych. Turyści dysponujący własnymi namiotami mogą skorzystać z dwóch
miejsc biwakowych, które funkcjonują w sezonie letnim na polanie Trusiówka
(w Lubomierzu-Rzekach) i Oberówka (w Koninkach-Hucisku). Obydwa miejsca w 2013 r.
zyskały nowy image (oprócz ogrodzenia, tablic informacyjnych, ławostołów, ławek, stołów,
koszy na śmieci, stojaków rowerowych oraz zadaszonych wiat, również miejsca ogniskowe),
ale nie zostały jeszcze wyposażone w ekologiczne toalety.
Końcowa ocena istniejącej infrastruktury dla turystyki i rekreacji wypada pozytywnie
dla GPN. Szczególnie prace podjęte w ramach unijnego projektu „Ochrona przyrody
Gorczańskiego Parku Narodowego poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej –
etap I i II” (projekty nr POIS.05.01.00-00-069/08 i POIS.05.01.00-00-299/10). Projekt
charakteryzuje się spójną i przemyślaną koncepcją architektoniczną. Realizacja przebiega
z godną podziwu konsekwencją, mimo początkowo sceptycznego nastawienia PTTK.
Uznawając bez zastrzeżeń prawo do projektowania samej infrastruktury (nawiązującej do
lokalnej architektury), należy postawić znak zapytania przed tak daleko idącymi zmianami
dotyczącymi drogowskazów na szlakach turystycznych. GPN jako pierwszy odszedł od
standardu znakowań istniejącego we wszystkich parkach narodowych (realizowanych przez
poszczególne oddziały PTTK lub – tak jak w Tatrach – wzorowanych na standardzie PTTK).
Takie postępowanie stanowi znaczący wyłom w wieloletniej tradycji znakarskiej i dopiero
czas pokaże czy przyjmie się na szerszą skalę. Należy zaznaczyć, że prace nie zostały
ukończone. Prowadzi się nadal prace instalacyjne na poszczególnych szlakach, zmienia się
Strona 133 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wystrój pól biwakowych (w przypadku Trusiówki było to wręcz długotrwałe wyłączenie
całego obiektu z normalnej eksploatacji w sezonie letnim 2013 r.). Jeśli występowały
opóźnienia – jak w przypadku ekologicznych toalet na polach biwakowych – to związane
były one z czynnikam W 2008 r. opracowano w GPN nowatorską koncepcję jednolitego
systemu informacji wizualnej i małej infrastruktury turystycznej Parku (Popko-Tomasiewicz
2008). Punkty widokowe i miejsca odpoczynkowe wyposażono dodatkowo w obiekty tzw.
małej infrastruktury typu: ławostoły, ławki, stoły, kosze, stojaki rowerowe. Ponadto
całkowicie zmieniono oznakowanie – oprócz samych standardowych znaków malowanych na
drzewach – typu szyldy drogowskazów, tabliczki informacyjne, słupki przystankowe na
ścieżkach edukacyjnych, słupki-ostrzeżenia, słupy 2,8 m wysokości z logo Parku i
oznaczeniem literowym „GPN-PTTK”. Wszystkie obiekty są utrzymane w tonacji brązowej.
Po usunięciu dotychczasowych drogowskazów PTTK w tonacji białej, oznakowanie
funkcjonuje jako dodatkowe wyodrębnienie obszarów znajdujących się w granicach Parku.
Prace wykonano w ramach unijnego projektu „Ochrona przyrody Gorczańskiego Parku
Narodowego poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap I i II” (projekty nr
POIS.05.01.00-00-069/08 i POIS.05.01.00-00-299/10).
Głównym celem ww. projektu jest ochrona przyrody Gorczańskiego Parku
Narodowego, a szczególnie stabilności ekosystemów i różnorodności biologicznej, na
różnych poziomach – gatunkowym i ekosystemowym – poprzez modernizację infrastruktury
turystycznej na obszarze chronionym. W celu zminimalizowania skutków turystyki pieszej w
GPN dostosowano do lokalnych warunków terenowych trzy rodzaje metod renowacji
zdegradowanych szlaków turystycznych: organizacyjne (m.in. zmiany w zarządzaniu ruchem
turystycznym, zmiany przebiegu szlaków), techniczne (m.in. budowa drewnianych barier) i
biologiczne (Łajczak i in. 1996). Jednakże jednym z największych zagrożeń dla szlaków
turystycznych w GPN jest erozyjna działalność wód powierzchniowych, szczególnie podczas
występowania
intensywnych
opadów
atmosferycznych.
Przeprowadzone
działania
renowacyjne dotyczyły głównie ograniczenia niepożądanego oddziaływania wód opadowych
poprzez skierowanie ich poza szlak. Drugim istotnym problemem jest nadmierne
rozdeptywanie otoczenia szlaków przez turystów, spowodowane występowaniem zbyt
Strona 134 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
stromego nachylenia lub przeszkód utrudniających przemieszczanie się po szlaku. W celu
ograniczenia tego negatywnego czynnika dokonywano korekty przebiegu szlaków oraz
zainstalowano drewniane kładki i stopnie o różnych rozmiarach. W ten sposób użytkownicy
zostali zachęceni do używania przygotowanej nawierzchni – wygodniejszej i bardziej
bezpiecznej niż otoczenie szlaku (Tomczyk A.M. i in. 2012).
W 2013 r. (stan na 27 lipca) na szlakach turystycznych pieszych, szlakach
rowerowych, szlakach konnych i ścieżkach edukacyjnych funkcjonowało w 226
zinwentaryzowanych punktach 946 obiektów (zał. nr 23). Inwentaryzację przedstawia mapa
dołączona na końcu operatu. Są to obiekty typu:
• obiekty edukacyjne (typu schron, gajówka, chatka, bacówka, zaplecze w budynku Dyrekcji),
• różnego typu drewniane wiaty,
• ławostoły,
• ławki,
• stoły,
• kosze na śmieci,
• miejsca ogniskowe,
• tablice informacyjne,
• słupki przystanków ścieżek przyrodniczych,
• słupki ostrzeżeniowe,
• drogowskazy,
• toalety ekologiczne (w trakcie realizacji zamówienia),
• 3-miejscowe stojaki dla rowerów,
• wyciągi narciarskie,
• kolejka krzesełkowa linowa,
• obiekty gastronomiczne.
Zestawienie obiektów tzw. małej infrastruktury turystycznej oraz ich krótka
charakterystyka typu umiejscowienie obiektu (na jakim szlaku lub ścieżce edukacyjnej),
położenie, rodzaj (słupy, słupki przystanków edukacyjnych, słupki ostrzeżeniowe, tabliczki
informacyjne, drogowskazy), treść drogowskazów/tabliczek znajduje się w zał. nr 24.
Strona 135 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Poszczególne tabele ww. załącznika pogrupowano wg obwodów ochronnych w celu
zwiększenia funkcjonalności korzystania z nich podczas prac konserwatorskich. Obiekty już
od momentu zainstalowania podlegają niszczącym działaniom różnych czynników
zewnętrznych, w tym antropogenicznych czy pochodzenia naturalnego. W Obwodzie
Ochronnym „Dwór” znajdowały się 52 obiekty, w O.O. „Kiczora” – 57, w O.O. „Jaworzyna”
– 48, w O.O. „Kudłoń” – 63, w O.O. „Suhora” – 149, w O.O. „Turbacz” – 162. Załącznik nr
24 zawiera także zestawienie ilościowe i krótką charakterystykę małej infrastruktury
turystycznej w punktach widokowych (45 obiektów) i miejscach odpoczynku (120 obiektów).
W obu przypadkach są to ławki, stoły, ławostoły, stojaki rowerowe, a w miejscach
odpoczynku również kosze na śmieci. Pozostałe obiekty tzw. dużej infrastruktury wykazane
są w części szczegółowej operatu udostępniania dla celów gospodarczych.
Należy podkreślić, iż szlaki są już w wystarczającym stopniu nasycone infrastrukturą
turystyczną i odpowiednio wyposażone. Najważniejszą sprawą obecnie pozostaje kwestia
należytego funkcjonowania tych obiektów oraz eliminacja powstałych w wyniku użytkowania
uszkodzeń oraz systematycznie prowadzona ich techniczna konserwacja. W całościowej
koncepcji udostępniania Parku dla turystyki i rekreacji na lata 2013-2034 powinna to być
kwestia priotytetowa.
W Parku nie ma bazy noclegowej i żywieniowej, ale na obrzeżach zlokalizowane są
schroniska turystyczne PTTK na Turbaczu, Starych Wierchach, Maciejowej i schronisko
studenckie „Gorczańska Chata” nad doliną potoku Jamne oraz studencka baza namiotowa na
Halach Gorcowych. Turyści dysponujący własnymi namiotami mogą skorzystać z dwóch
miejsc biwakowych, które funkcjonują w sezonie letnim na polanie Trusiówka (w
Lubomierzu-Rzekach) i Oberówka (w Koninkach-Hucisku). Obydwa miejsca w 2013 r.
zyskały nowy wygląd (oprócz ogrodzenia, tablic informacyjnych, ławostołów, ławek, stołów,
koszy na śmieci, stojaków rowerowych oraz zadaszonych wiat, również miejsca ogniskowe),
ale nie zostały jeszcze wyposażone w ekologiczne toalety.
Końcowa ocena istniejącej infrastruktury dla turystyki i rekreacji wypada pozytywnie
dla GPN. Szczególnie prace podjęte w ramach unijnego projektu „Ochrona przyrody
Gorczańskiego Parku Narodowego poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej –
Strona 136 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
etap I
i II” (projekty nr POIS.05.01.00-00-069/08 i POIS.05.01.00-00-299/10). Projekt
charakteryzuje się spójną i przemyślaną koncepcją architektoniczną. Realizacja przebiega z
godną podziwu konsekwencją, mimo początkowo sceptycznego nastawienia PTTK. Nie ma
żadnych zastrzeżeń odnośnie projektów samej infrastruktury (nawiązującej do lokalnej
architektury). Jedyne wątpliwości budzą zmiany dotyczące drogowskazów na szlakach
turystycznych. GPN jako pierwszy odszedł od standardu znakowań istniejącego we
wszystkich parkach narodowych (realizowanych przez poszczególne oddziały PTTK lub – tak
jak w Tatrach – wzorowanych na standardzie PTTK). Takie postępowanie stanowi znaczący
wyłom w wieloletniej tradycji znakarskiej i dopiero czas pokaże czy przyjmie się na szerszą
skalę.
Należy zaznaczyć, że prace nie zostały ukończone. Prowadzi się nadal prace
instalacyjne na poszczególnych szlakach, zmienia się wystrój pól biwakowych (w przypadku
Trusiówki było to wręcz długotrwałe wyłączenie całego obiektu z normalnej eksploatacji w
sezonie letnim 2013 r.). Jeśli występowały opóźnienia – jak w przypadku ekologicznych
toalet na polach biwakowych – to związane były one z czynnikami zewnętrznymi, na które
Park na ogół nie miał żadnego wpływu.
4.3. Identyfikacja i ocena istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i
zewnętrznych wynikających z turystyki w tym wskazanie obszarów problemowych
Identyfikacji zagrożeń dokonano korzystając z materiałów Parku (m.in. zawartych w
zadaniach ochronnych GPN na lata 2011-2012 oraz 2013-2015), jak również dzięki własnym
badaniom terenowym prowadzonym w 2013 r. Były to przede wszystkim wizje lokalne na
polach biwakowych, badania zmian w instalacjach infrastruktury turystycznej, stanu
oznakowania, konsultacje z przedstawicielami lokalnej społeczności (m.in. Spółki
„Gorczańskie Wody Termalne” w Porębie Wielkiej, „Ostoi Górskiej” w Koninkach,
„Tischnerówki” w Łopusznej), leśniczymi z poszczególnych Obwodów Ochronnych,
środowiskami
turystycznymi,
przewodnickimi
i ratownikami GOPR,
jak
również
pracownikami schronisk PTTK, bazy namiotowej na Halach Gorcowych i Gorczańskiej Chaty
SKPG, uczestnikami wycieczek prowadzonych przez autora opracowania w ramach własnej
działalności przewodnickiej oraz ks. Kazimierza Krakowczyka z kaplicy na Rusnakowej
Strona 137 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Polanie. Ocena polegała na wskazaniu stopnia zagrożenia (według skali: zagrożenie bardzo
znaczne, znaczne, wzrastające, nieznaczne), jak również – na opisie niekorzystnego
oddziaływania turystyki i rekreacji na środowisko przyrodnicze i kulturowe Parku.
Zestawienie zagrożeń i ich ocena z podziałem na wewnętrzne/zewnętrzne oraz
istniejące/potencjalne przedstawiono w postaci tabel (tab. 16, 17, 18, 19). Niekorzystne
zjawiska usystematyzowano wg malejącej skali zagrożenia.
Obszary problemowe wytypowano na podstawie własnych prac badawczych (patrz
wyżej) oraz eksperckiego doświadczenia bazującego na wieloletniej pracy czynnego
przewodnika beskidzkiego w Gorcach. Część z nich została wskazana przez Dyrektora i
Pracowników Parku. Dla potwierdzenia obszarów problemowych wykorzystano ankietę
internetową (patrz zał. nr 25). Kwestie dotyczące obszarów problemowych, zawarto w
zamkniętej liście pytań, które dały ilościowy obraz potwierdzający występowanie danego
zjawiska bez możliwości dodania komentarza. Wyróżniono następujące obszary problemowe:
a) funkcjonalność zmodernizowanej infrastruktury turystycznej Parku w opozycji do
tradycyjnej infrastruktury PTTK poza granicami GPN; b) ułatwianie dostępu do atrakcji
środowiska przyrodniczego i kulturowego Parku osobom niepełnosprawnym ruchowo,
niewidomym i dzieciom na wózkach; c) budowa basenów termalnych i zakładu
balneologicznego w Porębie Wielkiej; d) modernizacja kolejki krzesełkowej na Tobołów; e)
zaśmiecanie obszaru Parku oraz wprowadzenie programu akcji wolontariatu; f) zamieranie
świerczyn górnoreglowych a działania Parku zwiększające bezpieczeństwo odwiedzających
(w tym kontrowersyjna wycinka w rejonie Borek-Czoło Turbacza i Jaworzyna KamienickaPrzysłopy); g) wykupy gruntów. Wyniki oraz analizę obszarów problemowych –
przedstawionych na roboczym spotkaniu z pracownikami Parku 18 lipca 2013 r. – zawiera
podrozdział 4.5.1.
Strona 138 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 16. Zestawienie i ocena istniejących zagrożeń wewnętrznych
Istniejące zagrożenia
Duży ruch turystyczny na następujących szlakach:
1) niebieskim z Huciska na Czoło Turbacza (T4),
2) czerwonym ze Starych Wierchów na Turbacz (T3),
3) zielonym z Tobołowa na Obidowiec (T10)
Ocena zagrożeń
Znaczny stopień zagrożenia wynikający z
nierównomiernego rozłożenia ruchu turystycznego
w GPN. Zwiększone natężenie ruchu zwłaszcza w
okresie letnim; w okresie zimowym (oprócz
Tobołowa) nieznaczne
Erozja
antropogeniczna
szlaków
i
ścieżek
edukacyjnych w miejscach ruchu turystycznego
Nieprzestrzeganie przez odwiedzających zasad ochrony
przyrody, w szczególności:
1) zaśmiecenie i zanieczyszczanie terenu,
2) niszczenie infrastruktury turystycznej spowodowane
przez niewłaściwe postępowanie zwiedzających,
3) zakłócanie ciszy,
4) uszkadzanie roślin oraz grzybów
Niszczenie siedlisk przyrodniczych poprzez dyspersję
turystów. Zagrożenia populacji niektórych gatunków
ptaków oraz innych zwierząt (m.in. dużych
drapieżników)
Wzrastające; na szlakach i ścieżkach o dużym
natężeniu ruchu
Znaczne w sąsiedztwie ośrodka narciarskiego
„Ostoja Górska” w Koninkach, jak również na
polanach (m.in. przez zbieraczy borówek i
grzybiarzy). Znaczny stopień zagrożenia; częstszy
w
przypadku
niewłaściwego postępowania
odwiedzających (w tym ludności miejscowej czy
współwłaścicieli polan)
Wzrastające. Niekorzystne oddziaływanie samego
ruchu turystyczny oraz form jego obsługi (natężenie
ruchu turystycznego). Oddziaływanie
niekorzystnych czynników biotycznych (zmiany
środowiska) i antropogenicznych (np. naruszanie
ostoi w rejonie Mostownicy poprzez dyspersję
turystów)
Wzrastające. Elementy infrastruktury turystycznej
typu mapy tablicowe czy rysunki panoram oraz
rozbudowywana
infrastruktura
ośrodka
narciarskiego w Koninkach pozbawiają krajobraz
cech naturalności
Nieznaczne (np. na Gorcu Troszackim czy polanie
Podskały)
Lp.
1
Kod
1
2
2
3
3
4
4
5
5
Nasycenie urządzeniami infrastruktury turystycznej
powodujące m.in. obniżenie walorów krajobrazu
6
6
Przebudowa prywatnych szałasów na domki letniskowe
Źródło: opracowanie własne na podstawie zadań ochronnych GPN 2011-2015.
Tab. 17. Zestawienie i ocena potencjalnych zagrożeń wewnętrznych
Lp.
1
Kod
7
2
8
3
9
Potencjalne zagrożenia
Zwiększający się ruch turystyczny, powodujący
zaburzenia funkcjonowania przyrody, polegające na
uruchomieniu lub nasileniu niekorzystnych procesów w
środowisku (turystyka rowerowa i konna)
Niezadawalający wzrost poziomu świadomości
ekologicznej i kultury turystów
Istnieje znaczne prawdopodobieństwo niedozwolonych
działań w zakresie potencjalnej zabudowy letniskowej
(tzw. drugie domy)
Ocena zagrożeń
Znaczne zagrożenie skanalizowane na wybranych
szlakach (np. T3); wzrastające w przypadku
dalszego spodziewanego rozwoju turystyki
rowerowej i konnej
Znaczne.
Akty
wandalizmu,
zniszczenia
infrastruktury turystycznej na skutek działań typu
przeloty spado- i motolotniami, downhill, jazdy na
quadach, motocyklach terenowych, skuterach
śnieżnych
Znaczne ze względu na stan własności niektórych
gruntów prywatnych na obszarze Parku
Strona 139 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 18. Zestawienie i ocena istniejących zagrożeń zewnętrznych
Lp.
1
Kod
10
2
11
4
12
6
13
7
14
Nielegalne wejścia i wjazdy w obszar Parku przez
osoby nieupoważnione
Fragmentacja ekosystemów na terenie Parku
Istnienie na terenie Parku obiektów nie służących
celom ochrony Parku i związane z tym utrudnienia w
zarządzaniu obszarami nieleśnymi oraz infrastrukturą
turystyczną ze względu na udział gruntów obcej
własności w granicach Parku
Przerywanie powiązania przyrodniczych obszarów
Parku z otoczeniem poprzez rozwój zainwestowania
Zanieczyszczenie powietrza, gleb, wód na skutek
funkcjonowania na terenie Parku i w jego
bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej i
zagrodowej,
ośrodków
wypoczynkowych
w
sąsiedztwie Parku
Ocena zagrożeń
Znaczne. Częstsze w porze zimowej na granicach
Parku
Znaczne w przypadku ośrodka narciarskiego w
Koninkach
Nieznaczne
zagrożenie
w
przypadku
Obserwatorium Astronomicznego UP w Krakowie
na Suhorze; wzrastające – w przypadku presji
korzystania z prywatnych gruntów na terenie Parku
Zagrożenie nieznaczne (przypadek ośrodka
narciarskiego w Koninkach)
Nieznaczne i kontrolowane w przypadku zabudowy
mieszkaniowej i zagrodowej
Tab. 19. Zestawienie i ocena potencjalnych zagrożeń zewnętrznych
Lp.
1
Kod
15
Potencjalne zagrożenia
Zagrożenia ze strony nielegalnych
budowlanych na terenie Parku
2
16
Nieskuteczność działań w zakresie eliminowania
zagrożeń zewnętrznych
3
17
Budowa zespołu geotermalnego w Porębie Wielkiej i
zwiększenie ruchu turystycznego
inwestycji
Ocena zagrożeń
Bardzo znaczne w przypadku modernizacji i
rozbudowy - mimo braku prawnych możliwości
oraz specyfiki terenu - ośrodka narciarskiego w
Koninkach
Znaczne. Działania post factum ze względu na brak
możliwości wyegzekwowania obowiązującego
prawa i opieszałość struktur administracji
państwowej
Wzrastające. Rosnąca frekwencja turystów i idący
za tym spodziewany dalszy rozwój form turystyki
(m.in. rowerowej czy konnej)
Podsumowując zidentyfikowane zagrożenia należy stwierdzić, że ruch turystyczny i
związane z nim różne formy turystyki i rekreacji nie stanowią obecnie dużego problemu dla
przyrody
całości
Parku.
Największym
zagrożeniem
są
działania,
które
zostały
wyszczególnione na początku każdej z tabel (ocenione w skali znaczne lub bardzo znaczne).
Negatywne skutki turystyki i rekreacji są widoczne w miejscach najbardziej uczęszczanych i
Strona 140 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
mają głównie charakter liniowy, koncentrując się wzdłuż szlaków turystycznych o
największym natężeniu ruchu, a zwłaszcza w miejscach odpoczynku turystów. Owe miejsca
odpoczynku zostały zresztą wyznaczone przez Park. Równocześnie te same formy ruchu
turystycznego, ale w miejscach mało uczęszczanych nie stanowią większego zagrożenia.
Zidentyfikowane zagrożenia podlegają zróżnicowaniu w zależności od aktualnych warunków
panujących na szlakach i trasach (np. pogodowych), jak również od pory roku. Osobnym
problemem pozostaje ośrodek narciarski w Koninkach, którego działania zostały poddane
analizie w podrozdziale 4.5.1. Natomiast w przyszłości należy wziąć pod uwagę zmiany
związane z powstaniem zespołu geotermalnego w Porębie Wielkiej. Można się tutaj
spodziewać rosnącej frekwencji turystów i idący za tym zjawiskiem dalszy rozwój
różnorodnych form turystyki (m.in. rowerowej i konnej czy zupełnie nowatorskich form
turystyki aktywnej).
zagrożeń wynikających z turystyki i rekreacji
Zgodnie z teorią organizacji i zarządzaniu, skuteczność oznacza „robienie rzeczy
właściwych”, czyli takich, które przybliżają do założonego celu (Griffin 2007). Analiza
skuteczności dotychczasowych sposobów eliminacji lub ograniczania zagrożeń wynikających
z turystyki i rekreacji, będzie zatem oznaczała stopień realizacji założonych powyżej celów.
Po przeanalizowaniu sposobów, realizacji oraz efektów końcowych eliminujących lub w
znaczący sposób ograniczających zidentyfikowane wcześniej zagrożenia, postanowiono
wyniki analizy przedstawić w formie krótkiego opisu zawierającego podsumowanie czy
skuteczność podjętych działań jest wystarczająca. W przeciwnym przypadku – określić zakres
czynności, który ma zostać dopracowany czy poprawiony oraz podać ewentualne, nowe
sposoby eliminacji zagrożeń i ich skutków. Odnośne zestawienie przedstawiono w tabeli nr
20 (oznaczenia w kolumnie „Kod” są tożsame z oznaczeniami w tej samej kolumnie w
tabelach nr 16, 17, 18 oraz 19 i stanowią odnośnik do danego rekordu w poszczególnych
tabelach).
Strona 141 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 20. Zestawienie dotychczasowych sposobów eliminacji lub ograniczania zagrożeń
wynikających z turystyki i rekreacji oraz analiza ich skuteczności
Lp.
Kod
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
Sposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń i
ich skutków
1) utrzymanie we właściwym stanie nawierzchni
szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych,
2) utrzymanie opłat za wstęp do Parku,
3) edukacja turystów i odwiedzających
1) wypełnienie wyrw i kolein niezwłocznie po ich
powstaniu,
2) monitorowanie natężenia ruchu turystycznego na
szlakach i
ścieżkach edukacyjnych
oraz
inwentaryzowanie występowania przejawów erozji,
3)
dokonanie
korekt
przebiegu
szlaków
turystycznych (T4, T12) dla ograniczenia
sprzyjającego erozji rozdeptywania otoczenia
szlaków i tworzenia nowych nielegalnych ścieżek,
4) skanalizowanie ruchu turystycznego barierkami,
5) stosowanie zabezpieczeń przeciwerozyjnych
1) podnoszenie świadomości ekologicznej
użytkowników ośrodka „Ostoja Górska”, jak
również odwiedzających Park, m.in. z
wykorzystaniem ekspozycji w Gajówce Mikołaja,
punktów informacji przyrodniczej i turystycznej,
2) usuwanie odpadów z obszaru Parku (m.in. akcje
wolontariuszy), systematyczne opróżnianie koszy
na odpady przy głównych wejściach do Parku i na
ścieżkach edukacyjnych,
3) obsługa toalet ekologicznych w miejscach
biwakowych (w zależności od potrzeb),
4) patrolowanie terenu (służby Parku i
wolontariusze),
5) konserwacja, remonty i bieżące naprawy
infrastruktury turystycznej
1) zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie
przebiegu ruchu turystycznego poprzez remonty i
modernizację szlaków, ścieżek edukacyjnych,
miejsc biwakowych, małej architektury turystycznej
oraz ich czytelne oznakowanie
2) monitoring ruchu turystycznego
3) ukierunkowanie ruchu turystycznego poprzez
uzupełnienie
infrastruktury
turystycznej
w
miejscach rozdeptywanego otoczenia szlaków
(barierki, ogrodzenia – T4),
4) zwiększenie nacisku na etykę turystyki w
działaniach edukacyjnych Parku (np. tablice
edukacyjne z czasokresem rozkładu odpadów),
5) kontrola przestrzegania zasad udostępniania i
korzystania z zasobów Parku (służby Parku,
wolontariusze),
6) konserwacja oznakowania granic Parku,
7) ochrona rejonów występowania (patrole, strefy
ochronne, tablice informacyjne),
8) monitoring wybranych gatunków
1) dbałość o estetykę wykonania elementów
infrastruktury turystycznej,
Analiza skuteczności
Wystarczająca
Wystarczająca pod warunkiem wprowadzenia
monitoringu automatycznego przy użyciu tzw.
migratorów. Korekty przebiegu szlaków
dopuszczalne po przeprowadzeniu analizy
oddziaływania na środowisko przyrodnicze w
nowych lokalizacjach.
Wymagana ekspertyza działań ośrodka „Ostoja
Górska” w zakresie nielegalnej niwelacji stoku,
zakłócania ciszy, wprowadzenia oświetlenia,
przerwania korytarzy ekologicznych. Poprawa
funkcjonalności istniejących lub utworzenie
nowych punktów informacji przyrodniczej i
turystycznej. Wprowadzenie programu realizacji
wolontariatu w Parku
Wystarczająca
Wystarczająca
Strona 142 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Kod
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
11
11
12
12
13
13
ich skutków
2) zastępowanie w miarę możliwości (z
uwzględnieniem
bezpieczeństwa
turystów)
materiałów takich jak beton, metal materiałami
naturalnymi takimi jak kamień, drewno, naturalne
włókna,
3) rezygnacja z elementów infrastruktury
turystycznej w miejscach, gdzie jest to możliwie
(np. w rejonach mało uczęszczanych w zależności
od uprawianej formy ruchu turystycznego)
1) zachęcanie właścicieli prywatnych obiektów do
zachowania ich pierwotnej funkcji szałaśniczej lub
ich wykup na obszarze Parku
1) zarządzanie ruchem turystycznym poprzez jego
kanalizowanie i regulowanie,
2) wzmocnienie powiązania turystyki i rekreacji z
edukacją,
3) ewentualne wprowadzanie opłat za wstęp w
wybrane fragmenty Parku
1) monitoring postaw turystów wobec ochrony
przyrody i jakości infrastruktury turystycznej w
Parku,
2) dostosowywanie oferty edukacyjnej do wyników
badań monitoringowych,
3) bieżące usuwanie skutków aktów wandalizmu
wobec elementów środowiska przyrodniczego i
kulturowego
1) uregulowanie stanu własności w odniesieniu do
gruntów prywatnych na obszarze Parku
1) patrole ochronne służb Parku i wolontariuszy,
2) wystawianie tablic informacyjnych,
3) odtwarzanie i konserwacja znaków granicy
zewnętrznej Parku
1) rezygnacja z wprowadzania nowych liniowych
elementów infrastruktury turystycznej,
2) stworzenie warunków do rozprzestrzeniania się
zwierząt poprzez ochronę ich tras migracji
1)
przejęcie
gruntów
Skarbu
Państwa,
pozostających w innym zarządzie,
2) kontynuowanie wykupu gruntów innych
własności w Parku,
3) popularyzacja mechanizmów finansowych i
rozwiązań prawnych umożliwiających ograniczenia
zanieczyszczania powietrza oraz uporządkowania
gospodarki
wodno-ściekowej
w
celu
wyeliminowania zagrożeń dla gleb i wód,
4) likwidacja obiektów zbędnych będących w
zarządzie Parku
1) zachowanie przed zainwestowaniem istniejących
korytarzy ekologicznych łączących Park z terenami
sąsiednimi przez odpowiednie zapisy w studiach
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gmin oraz miejscowych planach
Dodatkowe działania poprzez wykup szałasów ze
względu na nieskuteczność w zachęcaniu
prywatnych właścicieli do działań zgodnych z
postulatami ochrony przyrody
Wystarczająca
Działania w sprawie zlokalizowanych w
sąsiedztwie Parku obiektów typu startowisko
paralotniowe na Jaworzynie Porębskiej czy tzw.
„Gravity Park”
Dodatkowe działania poprzez wykup gruntów ze
względu na nieskuteczność w zachęcaniu
prywatnych właścicieli do działań zgodnych z
postulatami ochrony przyrody (casus prywatnej
działki na Czole Turbacza)
Wprowadzenie monitoringu automatycznego
Wyegzekwowanie likwidacji bezprawnych działań
w granicach Parku
Wystarczająca
Wystarczająca
Strona 143 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Kod
14
14
15
15
16
16
17
17
ich skutków
zagospodarowania przestrzennego,
2) kontrola wprowadzanego zagospodarowania
terenu
na
etapie
miejscowych
planów
zagospodarowania przestrzennego, decyzji o
warunkach
zabudowy
i
zagospodarowania
przestrzennego,
3) budowanie akceptacji dla Parku w
społecznościach lokalnych
1) wspieranie budowy i rozbudowy oczyszczalni
ścieków i kolektorów w miejscowościach
otaczających Park,
2) wykonanie indywidualnych oczyszczalni tylko w
zabudowie rozproszonej,
2) przeciwdziałanie przekształcaniu łąk na grunty
orne,
ograniczenie
stosowania
nawozów
mineralnych i środków chemicznych ochrony roślin
w pobliżu rzek i potoków,
3) kontrola wprowadzanego zagospodarowania
terenu
na
etapie
miejscowych
planów
zagospodarowania przestrzennego, decyzji o
warunkach
zabudowy
i
zagospodarowania
przestrzennego, pod kątem rozwiązania gospodarki
wodno-ściekowej oraz odpadów
1) monitorowanie zamierzeń inwestycyjnych,
2) współpraca z właściwymi organami administracji
publicznej
1) monitorowanie skuteczności podejmowanych
działań,
2) wykorzystanie dostępnych środków prawnych w
planowaniu przestrzennym,
3) monitorowanie rozwoju zagospodarowania
przestrzennego,
4) budowanie akceptacji dla Parku w
1) monitorowanie podejmowanych działań przy
budowie infrastruktury zespołu geotermalnego i ich
wpływu na przyrodę Parku,
2) przygotowanie we współpracy ze społecznością
lokalną (w zależności od potrzeb) stref buforowych
dla turystyki w sąsiedztwie Parku,
3) budowa Muzeum GPN
Wystarczająca
Wystarczająca
Wystarczająca
Wystarczająca
4.5. Koncepcja udostępniania Parku
Parki narodowe oprócz zasadniczej funkcji ochronnej, jaką pełnią z mocy Ustawy o
ochronie przyrody z 2004 r., są również udostępniane dla celów turystycznych i
rekreacyjnych. Jest to jedno z ich podstawowych, społecznych zadań, umożliwia bowiem
zaspokojenie elementarnych potrzeb kontaktu człowieka z przyrodą, stanowi formę
zdobywania wiedzy przyrodniczej i krajoznawczej. Jedną z form ludzkiej aktywności
Strona 144 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
obejmującej parki narodowe jest właśnie ich użytkowanie turystyczne. Ta forma
wykorzystania parków wymusza wprowadzanie nowej infrastruktury turystycznej. Jej budowa
jest często konieczna z uwagi na bezpieczeństwo odwiedzających, jak i na ochronę
najcenniejszych ostoi przyrodniczych. Z drugiej zaś strony zagęszczenie infrastruktury
turystycznej jest obcym elementem wprowadzanym w przyrodniczy lub kulturowy krajobraz
obszarów chronionych – zaburza go w miejscach o wysokich walorach (Partyka 2010). Z
powyższych względów należy uznać, że dotychczasowa koncepcja udostępniania Parku
funkcjonowała prawidłowo i powinno się ją utrzymać pod warunkiem wprowadzenia korekt
wynikających z analizy wskazanych wyżej obszarów problemowych (jak w podrozdziale
4.5.1.).
Z analizy dotychczasowej skuteczności działań Parku w zakresie sposobów eliminacji
lub ograniczania zagrożeń i ich skutków wyłania się kilka głównych zaleceń, co do których
powinno się podjąć dodatkowe kroki. Opracowana przez Park ekspertyza działań ośrodka
narciarskiego „Ostoja Górska” w zakresie nielegalnej niwelacji stoku, zakłócania ciszy,
wprowadzenia oświetlenia, przerwania korytarzy ekologicznych, jest jedynie początkiem
trudnego procesu, w wyniku którego winno się wypracować mądry kompromis, zgodny z
zasadami zrównoważonego rozwoju. Wprowadzenie programu realizacji wolontariatu w
Parku. Rozważenie możliwości zwiększenia ilości punktów informacji przyrodniczej i
turystycznej. Realizacja automatycznego monitoringu ruchu turystycznego przy użyciu tzw.
migratorów. Korekty przebiegów szlaków (dopuszczalne po przeprowadzeniu analizy
oddziaływania na środowisko przyrodnicze w nowych lokalizacjach). Nieskuteczność w
zachęcaniu prywatnych właścicieli do działań zgodnych z postulatami ochrony przyrody
(casus prywatnej działki na Czole Turbacza czy domków letniskowych na Gorcu Troszackim
i polanie Podskały) zmusza Park do podjęcia odpowiednich działań, tj. pozyskiwanie
zewnętrznych środków na dalsze wykupy gruntów i prywatnych szałasów. Wszystkie te
przykładowe działania powinny poprawić skuteczność sposobów eliminacji zagrożeń
wynikających z turystyki i rekreacji dla przyrody Parku.
Strona 145 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4.5.1. Analiza obszarów problemowych i wnioskowane propozycje rozwiązań
Obszary problemowe zostały wskazane w rozdziale 4.3. Obszar oznaczony kodem (a)
dotyczył funkcjonalności zmodernizowanej infrastruktury turystycznej Parku. Realizowany
projekt zmodernizowanej infrastruktury należy ocenić pozytywnie. Elementy małej
infrastruktury wtapiają się w naturalną architekturę krajobrazu i jednocześnie stanowią
wyraźne – choć łagodne w swej wymowie – oznaczenie obszaru Parku, wejścia na jego teren i
samoistnie zaznaczają zewnętrzne granice GPN. Dalsze plany modernizacyjne, w tym
projekty bram wejściowych do Parku, powinny w znaczący sposób zwiększyć ową
informacyjną funkcję. Nieco kontrowersji wzbudziły dwa aspekty, na które zwrócili uwagę
respondenci: 1) brązowa barwa drogowskazu może o zmierzchu zlewać się z otoczeniem
(samo oznaczenie szlaku na drogowskazie – przy trójkątnej końcówce – jest o tradycyjnej
białej barwie) i tym samym zmniejszać bezpieczeństwo turysty; 2) 3-miejscowe stojaki
rowerowe spełniają swoją funkcję w miejscach odpoczynkowych jedynie przy trzyosobowych
zespołach odwiedzających, podczas gdy regulamin przewiduje liczbę pięciu osób
przemieszczających się na rowerach; natomiast w miejscach biwakowych na Oberówce i
Trusiówce nie spełniają swojej funkcji, ponieważ umocowanie roweru do tego typu stojaka na
noc jest co najmniej problematyczne (już lepiej spełniają tę funkcję masywne ogrodzenia
miejsc biwakowych).
Odnośnie samych miejsc biwakowych zwrócono również uwagę na dotychczasowy
brak toalet, skutkujący postępującą eutrofizacją najbliższego otoczenia (w tym skraju lasu
opodal punktu widokowego z porzuconymi elementami zdemontowanej, starej infrastruktury
turystycznej czy stawku na Oberówce). W razie zwiększenia ruchu turystycznego w
następnych latach warto rozważyć wprowadzenie toalet przenośnych (zdecydowanie
niedopuszczalnych wizualnie – powinno się tutaj pomyśleć o pewnym dostosowaniu do
architektury otaczającego krajobrazu). Jako potencjalne miejsca ich lokalizacji wskazano
przykładowo Potasznię, Papieżówkę, Łopuszną. Istnieją również argumenty przeciwko każdej
z tych lokalizacji: w Potaszni nie należy się spodziewać zwiększenia ruchu turystycznego, dla
Papieżówki ową funkcję może pełnić miejsce biwakowe na Trusiówce, a dla Łopusznej –
Gajówka Mikołaja.
Strona 146 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Należy dążyć do tego, by Park był również widoczny w swoim najbliższym otoczeniu
(nie chodzi tylko o otulinę). Niewątpliwie sprzyjałoby temu zlokalizowanie urzędowych
tablic w kolorze czerwonym na drogach otaczających Gorce, np.: w Mszanie Dolnej (wjazd
do siedziby Parku w Porębie Wielkiej), Rzekach (wjazd w dolinę Kamienicy), Szczawie
(wjazd w dolinę Głębieńca), Kamienicy, Ochotnicy (wjazd w rejon Pańskiej Przehybki),
Tylmanowej, Dębnie, Nowym Targu (dojazd do punktów wyjścia szlaków na Turbacz),
Klikuszowej (wjazd w dolinę Lepietnicy), Rdzawce, Rabce Zdroju, Lubniu (zjazd z
„zakopianki” w kierunku Mszany Dolnej). Ewentualne dodatkowe oznakowanie wejść do
Parku na szlakach (16 obiektów) i bez szlaków (16 obiektów).
Ułatwianie dostępu do atrakcji środowiska przyrodniczego i kulturowego Parku
osobom niepełnosprawnym ruchowo, niewidomym czy dzieciom na wózkach (obszar b), jest
w trakcie realizacji w miejscu biwakowym na polanie Trusiówka. Wskazano tutaj również na
ewentualną modernizację w tym kierunku ścieżki edukacyjnej w dolinie potoku Turbacz czy
Olszowym, jak również drogi gruntowej w dolinie Kamienicy do Papieżówki (w postaci
fragmentu nawierzchni drogi dostosowanej do poruszania się wózkiem inwalidzkim) oraz
ekspozycji przyrodniczej i historycznej w Gajówce Mikołaja czy w przyszłości w obiekcie
muzealnym w parku dworskim w Porębie Wielkiej (w tym przypadku chodzi o opisane
„brajlem” dotykowe modele eksponatów). Należy więc czynić starania o udostępnienie
wybranych obszarów Parku dla osób niepełnosprawnych.
Geotermia w Porębie Wielkiej jest rozpatrywana w obszarze (c) – budowa basenów
termalnych i zakładu balneologicznego. Najistotniejszą rzeczą na dzień dzisiejszy są starania
Spółki „Gorczańskie Wody Termalne” o uzyskanie koncesji na wydobycie wody termalnej
oraz pozyskiwanie gruntów w sąsiedztwie odwiertu, w tym na terenie GPN. Chodzi o
wydzielenie specjalnego obszaru ochrony uzdrowiskowej – w skład którego proponuje się
włączyć park dworski, teren Domu Wczasów Dziecięcych oraz obszar pomiędzy nimi – w
celu ujęcia go w planie zagospodarowania przestrzennego (m.in. pod budowę basenów
termalnych i zakładu balneologii) i umożliwienia kontraktowania zabiegów z NFZ.
Pozyskano już dokumentację hydrogeologiczną. Planuje się wymianę gruntów, które Spółka
„GWT” kupiła na polanie Suhora (2 ha 2 a) za tereny GPN w obrębie odwiertu (reszta
Strona 147 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
mogłaby być dzierżawiona od GPN). Sama rekonstrukcja odwiertu kosztowała już 2,5 mln zł.
Do tego dochodzi oczywiście koszt budowy basenów, zakładu balneologii z hotelem w d.
Domu Wczasów Dziecięcych, jak również wybudowanie nowych ciągów komunikacyjnych
(szczególnie od strony „wąskiego gardła” w Mszanie Dolnej czy zupełnie nowej drogi od
strony Rabki Zdroju do Poręby Górnej) oraz parkingów. Żeby inwestycja przynosiła zyski, na
obiekt musi być średnio 300 tysięcy wejść w roku. Już same te dane mówią wiele o skali tego
nowego zjawiska, które bez wątpienia wpłynie stymulująco na ruch turystyczny w GPN. Dla
społeczności lokalnej będzie się to przykładowo wiązało z nowymi źródłami utrzymania.
Natomiast dla Parku będą to: a) konkretne zyski z dzierżawy gruntów, b) uzyskanie terenu w
rejonie Suhory, c) możliwość powiązania rekreacyjnych funkcji basenów termalnych z
działalnością turystyczną czy edukacyjną na przedpolu Parku, d) zwiększenie zainteresowanie
terenem podworskim, e) uzyskanie środków na remont dawnej oficyny dworskiej, f)
możliwość urządzenia muzeum i wprowadzenie opłat za wstęp na ekspozycje (rozważane
opłaty za wstęp na teren Parku w rejonie obszaru uzdrowiskowego zostały zaopiniowane
negatywnie), g) zatrzymanie ruchu turystycznego na dole i jego dalsza deglomeracja.
Duży niepokój wzbudza obszar (d), czyli modernizacja kolejki krzesełkowej na
Tobołów, prowadzona już od września 2011 r. Pracownia Naukowo-Edukacyjna GPN
przygotowała opinie, ekspertyzy i odpowiedzi nt. wpływu zrealizowanej inwestycji
„Wykonanie instalacji elektrycznej NN dla potrzeb oświetlenia oraz zaśnieżania wyciągu
narciarskiego – nartostrady kolei linowej Tobołów” na środowisko przyrodnicze GPN oraz
obszary Natura 2000 „Gorce” i „Ostoja Gorczańska” dla Regionalnej Dyrekcji Ochrony
Środowiska w Krakowie, Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Limanowej,
Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot w Bystrej, m.in. oceny strat
przyrodniczych na skutek wykonania tej inwestycji wraz z przedstawieniem propozycji
kompensacji tych strat, na prośbę RDOŚ w Krakowie. Badania pokazują, że nowa inwestycja
na Tobołowie generuje znaczące negatywne oddziaływania. Na trasie narciarskiej całkowicie
zniszczono pokrywę roślinną oraz siedliska łąkowe: 0,30 ha górskiej murawy bliźniczkowej
oraz 0,18 ha górskiej łąki mietlicowej. Wraz ze zniszczeniem łąk wyeliminowano stanowiska
chronionych prawem storczyków oraz płaty krokusa zlokalizowane w górnej części
Strona 148 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
nartostrady. Wycięto 241 sztuk drzew w granicach GPN. Kolejne zmiany w środowisku
Parku spowodowało oświetlenie trasy narciarskiej. Instalacja oświetlenia i zaśnieżania
stworzyły barierę dla migracji zwierząt kopytnych w obszarze jednego z korytarzy
ekologicznych. Przeprowadzony przez GPN monitoring migracji zwierzyny w rejonie
nartostrady wskazał na ograniczenie korytarza migracyjnego do jednego zasadniczego kanału.
Udokumentowano negatywny wpływ inwestycji na rysia. Nie zaobserwowano żadnych
śladów bytności tego zwierzęcia w rejonie inwestycji, choć w l. 2009-2011 notowano tu jego
występowanie. Podobnie w kwestii wilka – w sezonie zimowym 2012/13 wataha wilków
penetrująca swój rewir w dolinie potoków Olszowy i Poręba odnotowywana była tylko do
połowy grudnia 2012 r., w rejonie szczytowym nartostrady zaledwie jeden raz. W grudniu
2012 r. inwestor wybudował instalację elektryczną i oświetlenie wyciągu orczykowego na
polanie Starmaszka. Oddziaływanie dodatkowego oświetlenia spowodowało przerwanie
migracyjnego kanału łącznikowego dla zwierzyny płowej pomiędzy wschodnią i zachodnią
stroną polany. Przejścia zwierzyny tym szlakiem w bieżącym sezonie narciarskim
odnotowano tylko jednokrotnie. Realizacja przedsięwzięć w postaci inwestycji narciarskich
powinna być poprzedzona wydaniem i uprawomocnieniem wielu decyzji i pozwoleń. W
Koninkach nie uzyskano żadnej z wymaganych decyzji administracyjnych (Ślusarczyk 2013).
Park podjął starania o przedłożenie koncepcji całości rozwoju „Ostoi Górskiej” w Koninkach.
Sytuacja konfliktowa nie powinna zamykać możliwości zawarcia mądrego kompromisu.
Obszar (e), czyli zaśmiecanie terenu GPN wiąże się – oprócz funkcjonujących na
bieżąco działań pracowników Parku (np. 18 października 2012 r. z inicjatywy Gorczańskiej
Organizacji Turystycznej odbyło się „Wielkie sprzątanie Gorców”; akcja miała miejsce na
terenie GPN, który był partnerem projektu wspólnie z Województwem Małopolskim, Gminą
Kamienica i Firmą Jan Niezbędny) – z wprowadzeniem programu akcji wolontariatu. W
przypadku skomplikowanej struktury granic Parku w całym masywie Gorców oraz nielicznej
obsady etatowej pracowników wolontariat wydaje się być potrzebą chwili. Szczególnie, że
podejmowane są spontanicznie, ale w uzgodnieniu z Parkiem, akcje pn. „Czyste góry, czyste
szlaki” przez Klub Podróżników „Śródziemie” z Krakowa. Wolontariusze ze „Śródziemia”
wyruszyli na sprzątanie gorczańskich szlaków 29-30 czerwca 2013 r. Pilotowany przez Park
Strona 149 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wolontariat mógłby również zająć się urządzeniem i dalszym funkcjonowaniem punktu
informacyjno-edukacyjnego
w
Chatce
GPN
na
Hali
Długiej.
Należy
rozważyć
umiejscowienie i ewentualną budowę nowych punktów informacji przyrodniczej i
turystycznej na terenie GPN w oparciu o powołany do życia wolontariat. W obecnej koncepcji
udostępniania mogą to być np. takie punkty jak: Papieżówka, Potasznia, Tobołów, Stare
Wierchy.
Zamieranie
świerczyn
górnoreglowych
a
działania
Parku
zwiększające
bezpieczeństwo odwiedzających, czyli obszar problemowy (f), to kontrowersyjna wycinka w
pobliżu szlaku żółtego (T12) Borek-Czoło Turbacza i w rejonie Jaworzyny Kamienickiej
(T9). 24 lipca 2012 r. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Główny Konserwator
Przyrody Janusz Zalewski, skierował do wszystkich Dyrektorów parków narodowych pismo
nr DLPpn-4102-216/29046/12/KW, w którym napisał, że w przypadku zagrożenia
bezpieczeństwa odwiedzających park należy niezwłocznie podjąć działania zmierzające do
usunięcia stanu zagrożenia nie czekając na zezwolenie Ministra Środowiska na odstępstwa od
zakazów określonych w art. 15, ust.1, Ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Zalecił też przegląd i kontrolę urządzeń turystycznych pod kątem bezpieczeństwa. W
niektórych parkach to pismo było przyczyną dużych wycinek w pobliżu szlaków. Jak
wiadomo z doświadczeń, podczas śmiertelnego wypadku na wycieczce szkolnej w
Ojcowskim Parku Narodowym w maju 2012 r. – powalenia drzew w parkach narodowych,
gdzie w strefach ochronnych nie prowadzi się pozyskiwania drewna, są nieprzewidywalne.
Istnieją tutaj inne narzędzia dopuszczone stosownymi zarządzeniami Dyrektora Parku, jak
przykładowo czasowe zamknięcie szlaku turystycznego (patrz szlak zielony – T8 – z doliny
Kamienicy na polanę Stawieniec) lub nawet przetrasowanie. W przypadku szlaku żółtego
(T12) respondenci sugerowali przetrasowanie go przez Mostownicę w celu uzyskania dostępu
do walorów widokowych polan grzbietowych oraz walorów kulturowych w postaci
wyremontowanego staraniem GPN, ale niedostępnego (bo leżącego poza szlakiem
turystycznym) szałasu na koszonej mechanicznie (a więc z wjazdami sprzętu mechanicznego
typu ciągnik) części Mostownicy. Wymagałoby to również akceptacji ze strony prywatnych
właścicieli działek.
Strona 150 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ostatni wykazany obszar problemowy, to wykupy gruntów (g), które mają być
narzędziem ograniczającym wjazd w teren GPN na quadach, motorach terenowych czy
skuterach śnieżnych, jak również ograniczającym zabudowę rekreacyjną na działkach
nieleśnych. Należy przyjąć, że wszystkie wykupy gruntów (ich wykaz zawiera zał. nr 26)
wpłynęły na redukcję pretekstów do nielegalnych wjazdów. Z pewnością był to wykup Hali
Wzorowej w 2002 r., ponieważ działka ta była wystawiona na sprzedaż i interesowało się nią
lobby motorowe. Problem z zabudową rekreacyjną polan – mimo niewielkiej skali zjawiska –
jednak w Parku istnieje. Przykładem są dawne szałasy na polanie Podskały i na Gorcu
Troszackim adaptowane przez właścicieli na domki letniskowe. Należy rozważyć możliwość
rewitalizacji wykupywanych i odremontowanych szałasów również poprzez zwiększenie ich
funkcjonalności (np. jako schronów dla turystów).
4.5.2. Formy udostępniania oraz przestrzenny i ilościowo-czasowy zakres udostępniania
Turystyczna penetracja parków narodowych jest silnie związana ze stopniem ich
zagospodarowania, tj. przygotowania do przyjmowania odwiedzających. Na terenie tych
obszarów istnieją różne formy urządzeń turystycznych zarówno zastanych (istniejących w
momencie utworzenia parku), jak i wprowadzanych stopniowo wraz ze wzrostem ruchu
turystycznego. Podstawowe urządzenia turystyczne w GPN można podzielić na trzy grupy
związane kolejno: z komunikacją (dotarciem do interesujących obiektów z pomocą systemu
systemu znakowanych szlaków), pobytem (baza noclegowa w postaci dwóch miejsc
biwakowych, jak również gastronomiczna – towarzysząca infrastrukturze narciarskiej) i
zaspokojeniem potrzeb poznawczych (edukacja, wystawa w Gajówce Mikołaja, punkt
informacyjny w siedzibie Dyrekcji Parku i in.). Historyczne drogi w Parku należą do
interesujących elementów ich turystycznego zagospodarowania, istniejących jeszcze przed
utworzeniem tych parków. Spośród dróg znanych w GPN, pełniących obecnie funkcje
turystyczne, należy wymienić stokowe drogi gruntowe. Turystyczne szlaki piesze są
stosunkowo najprostszą formą umożliwiającą poznawania parku narodowego. W Parku
istnieją też inne formy udostępniania w postaci ścieżek edukacyjnych, szlaków rowerowych,
szlaków konnych, szlaków spacerowych. Uprawiana jest na nich turystyka piesza, narciarska,
Strona 151 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rowerowa i konna, jak również rekreacja spacerowa i konna. Oznakowane trwale i w
specjalistyczny sposób udostępniają najciekawsze i najpiękniejsze fragmenty Parku
zapewniając zgodną z prawem penetrację turystyczną ich obszarów. W GPN szlaki
wyróżniają się wysokimi walorami krajobrazowymi i same w sobie stanowią atrakcję
turystyczną.
Specjalnym
i
dosyć
kontrowersyjnym
elementem
zagospodarowania
ułatwiającym dostęp na obszary chronione jest kolejka linowa i wyciągi orczykowe ośrodka
narciarskiego „Ostoja Górska”.
Obszary udostępnione dla turystyki i rekreacji przedstawiono na rycinie nr 12.
Zaznaczono na niej barwnymi okręgami również obszary cenne przyrodniczo i ich zakres
zagrożenia poprzez udostępnianie. Kolor czerwony to obszary szczególnie cenne
przyrodniczo zagrożone nadmiernym użytkowaniem, kolor zielony – obszary o mniejszej
randze przyrodniczej i małym natężeniu ruchu turystycznego, kolor pomarańczowy – obszary
szczególnie cenne przyrodniczo o małym natężeniu ruchu turystycznego.
Ryc. 12. Obszary udostępnione dla turystyki i rekreacji
Źródło: Popko-Tomasiewcz 2012.
Strona 152 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wykaz miejsc i form udostępniania w celach turystycznych i rekreacyjnych na
obszarze GPN przedstawia tabela nr 21 (nie uwzględnia ścieżek edukacyjnych, które zawiera
operat udostępniania dla celów edukacyjnych). Zawarto w niej również proponowany zakres
ilościowy udostępniania w postaci maksymalnej liczby osób mogących przebywać
jednocześnie w danym miejscu. Zakres czasowy udostępniania określa aktualny regulamin dla
odwiedzających Park (patrz zał. nr 11). Dla wszystkich form udostępniania turystycznego jest
on jednakowy – dopuszcza przebywanie na terenie Parku jedynie od świtu do zmierzchu.
Postulujemy utrzymanie obowiązujących zasad. W przyszłości można rozważyć ewentualne
udostępnianie Parku w porze nocnej dla grup specjalistycznych (np. warsztatów
fotograficznych czy obserwatorów życia zwierząt). Zamknięta lista miejsc udostępniania,
zawarta w poniższej tabeli, może sugerować, że stan taki w ciągu najbliższych 20. lat nie
powinien ulegać zmianom. Tak oczywiście nie jest. Zmiany powinny następować w
zależności od potrzeb i być uwarunkowane zmieniającym się stopniem zagrożenia dla
przyrody Parku, jak również – przykładowo – stopniem bezpieczeństwa dla uprawiających na
terenie Parku różne formy turystyki i rekreacji.
Tab. 21. Wykaz miejsc i form udostępniania w celach turystycznych i rekreacyjnych
wraz z zakresem ilościowym
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
Miejsce udostępniane
Szlak turystyczny żółty: Lubomierz – Kudłoń –
Turbacz
Szlak turystyczny czerwony: Rabka – Turbacz –
Zielenica – granica Parku
Szlak turystyczny czarny: Łopuszna – Zielenica
Formy udostępniania
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
Szlak turystyczny czarny: Lubomierz – Kudłoń –
turystyka piesza
Konina
Szlak turystyczny niebieski: Trusiówka – Przełęcz
turystyka piesza
Borek
Szlak turystyczny niebieski: Koninki-Hucisko –
turystyka piesza
Turbacz
Szlak turystyczny zielony: Koninki – Tobołów –
turystyka piesza
Obidowiec
Szlak turystyczny zielony: Niedźwiedź – Turbaczyk turystyka piesza
– Turbacz
Maksymalna liczba osób
mogących przebywać
jednocześnie w danym miejscu
20 osób / 1 km długości szlaku
Strona 153 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
9
14
Szlak turystyczny zielony: Dolina Kamienicy –
Stawieniec – Kudłoń
Szlak turystyczny zielony: węzeł szlaków Hale
Gorcowskie – Polana Gabrowska
Szlak turystyczny żółty: Ochotnica Górna Jamne –
Przysłop Dolny
Szlak turystyczny żółty: Poręba Górna – Stare
Wierchy
Szlak turystyczny niebieski: Rzeki – Gorc
Kamienicki – węzeł szlaków na Halach
Gorcowskich
Szlak zielony: Poręba Górna - Jasionów – Rdzawka
15
Szlak zielony: Poręba Wielka – Olszówka
16
22
Szlak spacerowy: Konina - Potasznia – Pasieka –
Koninki-Hucisko
Szlak spacerowy: Koninki - Hucisko – dol.
Olszowego Potoku - Tobołów – Poręba Górna
Szlak spacerowy: Hucisko – dolina potoku Turbacz
– Czarne Błota
Szlak spacerowy: Papieżówka – Jaworzyna
Kamienicka
Szlak spacerowy: Rzeki - Czarne Młaki – potok
Spaleniec – Limierzyska
Szlak spacerowy: Potasznia – Brukowana Droga –
przełęcz Borek
Szlak spacerowy: Brukowana Droga – Kopa
23
Szlak spacerowy: Dolina Łopusznej
24
Szlak spacerowy: Polana Sucha – Cioski
25
Szlak rowerowy: Potasznia – Pasieka – HuciskoKoninki
Szlak rowerowy: Koninki - Hucisko – dolina potoku
Turbacz – Czarne Błota
Szlak rowerowy: Stare Wierchy – Turbacz –
Szlak rowerowy: Rzeki – Trusiówka – Jaworzyna
Kamienicka – Polana Gabrowska,
Szlak rowerowy: Tobołów – Kopana Droga –
Polana Młynarska
Szlak rowerowy: Koninki-Hucisko – dolina
Olszowego Potoku – Tobołów – Poręba Wielka
Szlak rowerowy: Rzeki – Papieżówka – przełęcz
Borek – Brukowana Droga – Potasznia
Szlak konny: Stare Wierchy – Obidowiec – Hala
Turbacz – Kiczora – Zielenica – granica Parku
Szlak konny: Rzeki – Trusiówka – polana
10
11
12
13
17
18
19
20
21
26
27
28
29
30
31
32
33
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
3 osoby / 1 km długości szlaku
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka konna
turystyka konna
Strona 154 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
34
Szlak konny: Polana Gabrowska – Gorc Kamienicki
– polana Mraźnica pod Gorcem
Szlak konny: Potasznia – Pasieka – Koninki
Hucisko
Szlak konny: Koninki Hucisko – Dolina potoku
Szlak konny: Koninki Hucisko – dolina Olszowego
potoku – Tobołów – Poręba Górna
Szlak konny: Tobołów – Kopana Droga – Polana
Młynarska
Szlak konny: Rzeki – Papieżówka – przełęcz Borek
– Brukowana Droga – Potasznia
Trasy do uprawiania narciarstwa i wyciągi
narciarskie na polanie Tobołów i Starmaszka
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
narciarstwo zjazdowe
41
Miejsce biwakowe na polanie Oberówka
42
Miejsce biwakowe na polanie Trusiówka
miejsce do postawienia
namiotów z możliwością
palenia ogniska
miejsce do postawienia
namiotów z możliwością
palenia ogniska
Zgodnie z obowiązującymi
przepisami o bezpieczeństwie na
zorganizowanych terenach
narciarskich. Za bezpieczeństwo
odpowiedzialny jest dzierżawca
/właściciel zorganizowanego
terenu narciarskiego.
55 osób
35
36
37
38
39
40
35 osób
Źródło: opracowano na podstawie załącznika nr 1 do zarządzenia nr 6/2012 Dyrektora
GPN z 29 marca 2012 r.
4.5.3. Zasady udostępniania
Podobnie jak w podrozdziale 4.5.2 postulujemy utrzymanie obowiązujących zasad
udostępniania Parku dla celów turystycznych i rekreacyjnych. Poniższe zasady udostępniania
nie odbiegają od poprawnych uregulowań zawartych w zał. nr 11. Podtrzymanie owych zasad
może sugerować, że stan taki w ciągu najbliższych 20. lat nie powinien ulegać zmianom.
Zmiany powinny następować w zależności od potrzeb i być uwarunkowane zmieniającym się
stopniem zagrożenia dla przyrody Parku, wynikającym z rozwoju nowych form ruchu
turystycznego, jak również – przykładowo – stopniem bezpieczeństwa dla uprawiających na
terenie Parku różne formy turystyki i rekreacji. Decyzje w sprawie ewentualnych zmian – np.
w przebiegach szlaków turystycznych, dalszej rozbudowie lub likwidacji infrastruktury
turystycznej czy w kwestii kontrowersyjnego (w przypadku szlaków spacerowych) zakazu
Strona 155 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wprowadzania psów do Parku (art. 15, ust. 1, p. 16, Ustawy o ochronie przyrody z 16
kwietnia 2004 r.) – powinny leżeć w gestii Dyrektora Parku, którego w tym zakresie
wspierają specjaliści spośród pracowników Parku oraz Rady Naukowej Parku.
Przebywający na terenie Parku powinni być w dalszym ciągu zobowiązani do
przestrzegania przepisów zawartych w regulaminie dla odwiedzających GPN (obowiązujący
regulamin zamieszczono w zał. nr 11), zachowania należytej staranności w celu ochrony życia
i zdrowia własnego oraz innych osób, a także do ochrony wartości przyrodniczych i
kulturowych
Parku.
Na
terenie
Parku
postulujemy
kontynuowanie
dopuszczenia
następujących form turystyki: turystykę pieszą, rowerową, konną i narciarską. Należy wziąć
również pod uwagę rekreację spacerową i konną, która do tej pory nie była uwzględniana w
obowiązujących uregulowaniach i zasadach udostępniania, a która uprawiana jest przez
odwiedzających Park. W przypadku rekreacji spacerowej można uwzględnić postulowane
przez respondentów wprowadzanie na szlaki spacerowe psów na smyczy i w kagańcu. Na
szlakach spacerowych (i ścieżkach edukacyjnych również) grupy zorganizowane mogą być
zwolnione z obowiązku przewodnickiego. Na odcinkach szlaków, które są jednocześnie
szlakami pieszymi, rowerowymi i konnymi powinno zostać utrzymane pierwszeństwo
turystów poruszających się pieszo, w drugiej kolejności turystów poruszających się konno i
rowerzystów. Na odcinkach szlaków, które są jednocześnie szlakami pieszymi i narciarskim
pierwszeństwo mają mieć turyści poruszający się pieszo. Turystyka piesza powinna odbywać
się po oznakowanych szlakach turystycznych, szlakach spacerowych oraz ścieżkach
edukacyjnych. Rekreacja spacerowa – wyłącznie po szlakach spacerowych i dopuszczonych
dla tej formy ścieżkach edukacyjnych. Rekreacja konna – wyłącznie po szlakach konnych,
które dla tej formy udostępniania zostaną dopuszczone i po uzyskaniu pisemnej zgody
Dyrektora Parku. Turystyka piesza zorganizowana powinna odbywać się w grupie nie
przekraczającej trzydziestu osób i pod opieką przewodników beskidzkich, przodowników
turystyki górskiej, pracowników Parku oraz osób upoważnionych przez Dyrektora Parku.
Turystyka rowerowa ma być dopuszczona w grupach do pięciu rowerzystów i odbywać się po
odpowiednio oznakowanych szlakach. Turystyka narciarska powinna odbywać się po
oznakowanych szlakach przeznaczonych dla turystyki pieszej. Należy zwrócić uwagę
Strona 156 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
odwiedzających na miejsca trudne technicznie, tak dla rowerzystów, jak i turystów-narciarzy.
Park powinien starać się pozyskiwać zewnętrzne środki na utrzymanie wybranych tras
turystycznych w okresie zalegania pokrywy śnieżnej oraz na dodatkowe oznakowanie takich
tras (tak jak w przypadku rekreacyjnej trasy narciarskiej w O.O. „Suhora” – wg zał. nr 22).
Turystyka konna powinna być dopuszczona po zgłoszeniu u leśniczego odwiedzanego
obwodu ochronnego na oznakowanych trasach tylko do pięciu jeźdźców. Pobyt dłuższy niż
jeden dzień powinien być warunkowy (wymagane pisemne zezwolenie wydane przez
Dyrektora Parku).
Narciarstwo zjazdowe na terenie Parku może odbywać się wyłącznie na
zorganizowanych terenach narciarskich w rozumieniu art. 2., p. 13, Ustawy z 18 sierpnia 2011
r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (Dz.
U. nr 208 z późn. zm., poz. 1241). Za zapewnienie bezpieczeństwa na tychże obszarach –
zgodnie z art. 19, ust. 1 i 2 – odpowiada zarządzający tym terenem (w rozumieniu art. 2, p.
12, ww. Ustawy).
Zastrzeżenia odnośnie poruszania się na terenie Parku w niesprzyjających warunkach
atmosferycznych (silny wiatr, okiść śniegowa, burza), grożącego niebezpieczeństwem (w
szczególności wskutek upadku gałęzi, wiatrołomów, porażeń piorunem), z wyłączeniem
odpowiedzialności Parku za szkody powstałe wskutek zjawisk przyrody należy utrzymać w
mocy. Podobnie jak uprawianie turystyki na terenie Parku wyłącznie w ciągu dnia – od świtu
do zmierzchu. Należy uwzględnić w stosownych uregulowaniach ewentualne odstępstwo dla
grup specjalistycznych (fotografowanie i obserwacja zwierząt). Płatny wstęp na niektóre
obszary Parku (w okresie od 1 maja do 31 października) należy utrzymać włączając w te
działania zorganizowany w GPN wolontariat. Prawo zamykania szlaków lub ich odcinków
oraz aktualne informacje o zamknięciach szlaków (zamieszczane na aktualizowanej stronie
internetowej GPN i odpowiednio oznakowane w terenie) powinno nadal stanowić
podstawowe narzędzie umożliwiające racjonalne sterowanie ruchem turystycznym w Parku.
Organizacja imprez turystyczno-rekreacyjnych w wyznaczonych miejscach biwakowych – na
polanach Trusiówka (O.O. „Turbacz”) i Oberówka (O.O. „Suhora”) – nadal powinny
podlegać zgłoszeniu u leśniczego danego obwodu ochronnego. Poza wymienionymi
Strona 157 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
miejscami biwakowymi mogą odbywać się wyłącznie za zgodą Dyrektora Parku wydaną na
podstawie przedstawionego programu i regulaminu.
4.6. Określenie zasad monitoringu ruchu turystycznego
Jedną z ważniejszych kwestii badawczych, dotyczących turystyki i rekreacji w GPN
jest określenie globalnej wielkości i struktury ruchu turystycznego w danym miejscu i czasie.
Różnorodne formy turystyki oraz ich obsługi, ich rozproszony przestrzennie charakter,
nieregularne występowanie, duża zmienność w czasie bardzo utrudniają zbieranie informacji,
a następnie precyzyjne zobrazowanie wielkości, struktury i rozmieszczenia ruchu
turystycznego w skali badanego obszaru (Borkowski 2009).
W sytuacji rosnącego wpływu turystyki na środowisko przyrodnicze, w tym także na
obszarach objętych prawną ochroną w postaci parku narodowego, jedną z pilniejszych
potrzeb, wynikających z konieczności zarządzania ruchem turystycznym, jest monitorowanie
presji turystycznej. Danych z obserwacji i monitoringu ruchu turystycznego w parkach
narodowych dostarczają m.in. prace Czochańskiego (2000), Prędkiego (2004), WieniawskiejRaj (2007), Baścik i in. (2007) oraz Jastrzębskiego (2009). Według Matczaka (2002) poznanie
charakterystyki samego turysty, jak również szeroko rozumianej grupy turystycznej (chodzi tu
przede wszystkim o wielkość, natężenie, strukturę czy zasięg ruchu turystycznego) jest
podstawą do wypracowania odpowiedniej polityki udostępniania obszarów prawnie
chronionych dla turystyki i rekreacji z jednoczesnym zabezpieczeniem ich przed
zniszczeniem (Warcholik 2010).
Zarówno w Polsce, jak i na świecie, istnieje szereg opracowań dotyczących zarówno
natężenia ruchu turystycznego, oddziaływania różnych form turystyki na środowisko
przyrodnicze, jak również monitoringu ruchu turystycznego, szczególnie w obszarach
chronionych (m.in. Mielnicka 1991, Cessford, Mohar 2003, Arnberg i in. 2005, Marion, Olive
2009). Istotą monitoringu jest stały i powtarzalny w identycznych sekwencjach czasowych
pomiar zjawisk występujących w badanej przestrzeni, której obraz chcemy uzyskać.
Przeprowadzenie badań reprezentatywnych ruchu turystycznego wymaga dużych prób.
Nierównomierność natężenia wielkości ruchu nawet w stosunkowo krótkich okresach (np.
Strona 158 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
okazjonalne imprezy turystyczne) powoduje, że losowy charakter próby może spowodować
nadmiar lub niedomiar liczby pomiarów w specyficznym okresie badań. W efekcie liczba
turystów może być przeszacowana lub niedoszacowana. Najbezpieczniej jest więc korzystać z
kilku możliwych źródeł i na ich podstawie wprowadzić niezbędne korekty (Borkowski 2009).
W niniejszych zasadach proponuje się prowadzenie monitoringu dwoma niezależnymi
metodami: PAPI i monitoringu automatycznego.
Określenie liczby turystów odwiedzających dany obszar chroniony ma zasadnicze
znaczenie w kwestii podejmowanych zadań związanych z zagospodarowaniem turystycznym,
z zarządzaniem różnymi formami turystyki oraz w kwestii określenia wpływu ruchu
turystycznego na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego (Buchwał 2010).
Analizując rozkład ruchu turystycznego oraz jego oddziaływanie na środowisko przyrodnicze
obszarów objętych najwyższą formą ochrony jedną z najważniejszych kwestii staje się
określenie dopuszczalnego obciążania szlaków, ścieżek edukacyjnych oraz pozostałych
udostępnionych dróg przez ruch turystyczny (Baranowska-Janota i in. 2000).
Należy wyraźnie zaznaczyć, iż w przypadku GPN nie jest możliwe szacowanie
natężenia ruchu turystycznego na podstawie biletów wstępu. Opłaty pobierane są jedynie za
wstęp od strony Koninek. Próby pobierania opłat w schroniskach PTTK na Turbaczu czy
Starych Wierchach nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Jest to spowodowane
specyficzną strukturą obszarową GPN i skomplikowanymi stosunkami własnościowymi.
Opłaty mają pełnić rolę pewnego rodzaju bariery finansowej i skierować ruch turystyczny ku
mniej uczęszczanym szlakom. Średnio jest to kwota 25 tysięcy złotych rocznie, z czego 15 %,
czyli ok. 3-4 tysięcy złotych jest przeznaczane na działalność ratowniczą Grupy
Podhalańskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
4.6.1. Monitoring metodą PAPI (ang. Paper and Pencil Interview)
PAPI (ang. Paper and Pencil Interview) to tradycyjny rodzaj wywiadu osobistego, w
trakcie którego ankieter wykorzystuje papierowy kwestionariusz wywiadu, czytając
respondentowi pytania i ręcznie zakreślając jego odpowiedzi. Ankieter przeprowadza wywiad
w sposób bezpośredni (face to face). Zadaje pytania i notuje w kwestionariuszu odpowiedzi.
Strona 159 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
W razie wątpliwości udziela respondentowi wyjaśnień. Uzyskane w ten sposób wyniki są
kodowane (przy pytaniach otwartych) i wprowadzane do komputera. Następnie dokonuje się
analizy statystycznej i przygotowuje raport. Do zalet badań PAPI należy: pewność
kompletnego uzupełnienia kwestionariusza, standaryzacja miejsca w jakim odbywa się
badanie, możliwość udzielania wyjaśnień przez ankietera w przypadku niezrozumienia
pytania. Do słabych stron tej techniki należy zaliczyć: wysoki koszt realizacji (dojazd
ankieterów, wydruk kwestionariuszy, wprowadzanie wyników), długi czas realizacji badania,
brak poczucia anonimowości przy udzielaniu odpowiedzi (co może na nie wpłynąć, gdy
pytania dotyczą problematycznych kwestii). Przykładowe zasady doboru próby zawarto w
zał. nr 26.
4.6.2. Monitoring automatyczny
Prowadzenie monitoringu ruchu turystycznego w GPN jedynie w określonych porach
roku (czyli w zasadzie tylko w lecie lub późną wiosną czy wczesną jesienią), w określonych
godzinach (np. w 2011 r. od 10:00 do 16:00, a czasem rzadziej) – jak również w silnej
zależności od warunków pogodowych – sprawiało, że badaczom umykały dane dotyczące
ruchu o wczesnych porach (np. miejscowej ludności zbierającej płody leśnego runa czy
ruszającej z Koniny tradycyjnym szlakiem przez Mostownicę na mszę do kaplicy na
Rusnakowej Polanie) czy wręcz od zmierzchu do świtu (m.in. nielegalny ruch skuterów
śnieżnych między Starymi Wierchami a Turbaczem). Zgodnie z przyjętą w 2011 r. metodyką,
frekwencję turystów wyznaczono liczbą osób zarejestrowanych w strefie wejściowej,
obejmującej wszystkie początkowe odcinki szlaków przebiegających przez obszar GPN.
Zastosowana wtedy metoda bezpośredniego pomiaru turystów w terenie dała szacunkowy
wynik ogólnej frekwencji turystycznej (łącznie w sezonach wiosennym, letnim i jesiennym).
Właśnie z tego względu powinno się wprowadzić monitoring oraz pomiary obciążenia
turystycznego wybranego szlaku przy użyciu czujników ruchu, tzw. migratorów. W kwestii
używania czujników ruchu na obszarach cennych przyrodniczo istnieje szereg opracowań
poruszających problemy technicznych możliwości monitorowania ruchu turystycznego w
Strona 160 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
kontekście zarówno oddziaływania na przyrodę, jak również rozwoju samych regionów
turystycznych (Clivaz i in. 2004).
W ramach monitoringu można wtedy dokonać ciągłej rejestracji osób na szlakach z
rozgraniczeniem na ruch wchodzący i schodzący, zapisywany w interwale godzinowym. W
tym celu powinno się wykorzystać czujniki pyroelektryczne (np. firmy EcoCounter). Na
świecie używane są zarówno czujniki emitujące podczerwień, kamery rejestrujące turystów,
jak również czujniki wrażliwe na oddziaływanie mechaniczne turysty na podłoże (Cessford,
Mohar 2003; Arnberg i in. 2005). Czujniki ruchu powinny być zabezpieczane (np.
zamontowane
w
drewnianym
słupku
zmodernizowanej
podtrzymującym barierkę ogrodzeniową) i zlokalizowane bezpośrednio przy analizowanym
szlaku turystycznym.
Cogodzinny zapis obustronnego ruchu na szlakach umożliwi przeprowadzenie
kompleksowej analizy rozkładu ruchu turystycznego w zależności od pory roku, miesiąca, dni
tygodnia czy w układzie jednej doby. Analizując rozkład czasowy ruchu turystycznego w
parku należy wziąć pod uwagę sumy miesięczne oraz dobowe ilości turystów na danym
szlaku. W przypadku dni charakteryzujących się największym natężeniem ruchu
turystycznego na monitorowanych szlakach można będzie prześledzić rozkład godzinowy
obciążenia turystycznego szlaków.
Tego rodzaju wyniki badań monitoringowych obciążenia turystycznego szlaków
stanowią nieocenione źródło danych ilościowych. Szczególnie pomocne przy zarządzaniu
ruchem turystycznym w miejscach najczęściej odwiedzanych (np. w Koninkach czy na
głównym szlaku barwy czerwonej między Starymi Wierchami a Turbaczem) lub dotąd
niemonitorowanych (np. w rezerwatach). Zarządzanie obszarami chronionymi wymaga
bowiem dokładnego rozpoznania przestrzennego rozkładu ruchu turystycznego, co może
przyczynić
się
do
przeciwdziałania
nadmiernej
degradacji
obszarów
intensywnie
użytkowanych turystycznie poprzez zastosowanie odpowiednich ograniczeń w poruszaniu się
turystów
w
danym
obszarze.
Początkowo
można
wprowadzić
zestaw
czterech
automatycznych urządzeń z palmtopem do instalacji w następujących punktach: 1) w
Koninkach-Hucisku przy tablicy informacyjnej GPN, 2) przy Papieżówce w dolinie
Strona 161 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Kamienicy, 3) przy czerwonym szlaku na grzbiecie Stare Wierchy-Turbacz, 4) na trawersie
Suhory. Umiejscowienie czujników powinno ulegać zmianom w zależności od potrzeb w
interwałach rocznych lub kilkuletnich.
4.7. Określenie kosztów wynikających z realizacji zadań związanych z udostępnianiem
turystycznym Parku
Określenia kosztów dokonano na podstawie szacunków z dotychczasowych projektów
modernizacji infrastruktury turystycznej realizowanych przez Park, jak również biorąc pod
uwagę nowe realizacje typu automatyczny monitoring ruchu turystycznego (z zastosowaniem
tzw. migratorów), udostępnianie Parku dla osób niepełnosprawnych oraz zaplanowaną akcję
wolontariatu w GPN. Niektóre, realizowane rokrocznie zadania będą wymagały zatrudnienia
dodatkowych pracowników (np. opieka i nadzór nad wolontariatem – 1 etat, prace GIS
związane z monitoringiem – ½ etatu, działalność dydaktyczna i profilaktyczna – ½ etatu).
Zestawienie szacunkowych minimalnych kosztów wynikających z realizacji ww. zadań
przedstawiono w tabeli nr 22. Dotyczy ono – jeśli nie jest dookreślone inaczej – czasokresu
przyszłego planu ochrony.
Tab. 22. Zestawienie szacunkowych kosztów wynikających z realizacji zadań
związanych z udostępnianiem turystycznym Parku
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Nazwa zadania
Przygotowanie kosztorysów remontów szlaków, ścieżek edukacyjnych, obiektów
infrastruktury turystycznej (rokrocznie)
Przygotowanie wizualizacji i aktualizacji przebudowy elementów infrastruktury
turystycznej
Renowacja istniejącej infrastruktury (rokrocznie)
Konserwacja i remonty szlaków, ścieżek i infrastruktury turystycznej (rokrocznie)
Nadzór nad robotami budowalnymi
Monitoring ruchu turystycznego (rokrocznie)
Zakup i instalacja migratorów oraz palmtopa i oprogramowania
Opieka i nadzór nad wolontariatem (rokrocznie)
Prace GIS związane z monitoringiem
Wydawnictwa przewodnikowe i informatory drukowane (rokrocznie)
Działalność dydaktyczna i profilaktyczna (rokrocznie)
Budowa 4 punktów informacyjnych
Organizacja spotkań informacyjnych (geotermia, infrastruktura narciarska – rokrocznie)
Budowa infrastruktury dla osób niepełnosprawnych
Razem:
Koszt szacunkowy [zł]
min. 30 000,00
min. 5 000,00
min. 30 000,00
min. 530 000,00
min. 22 000,00
min. 45 000,00
min. 170 000,00
min. 45 000,00
min. 130 000,00
min. 45 000,00
min. 35 000,00
min. 115 000,00
min. 20 000,00
min. 150 000,00
1 372 000,00
Źródło: oszacowanie własne.
Strona 162 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
5. Udostępnianie Parku dla celów gospodarczych
Strona 163 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
5.1. Charakterystyka dotychczasowego udostępniania Parku dla celów gospodarczych
5.1.1. Gospodarka leśna
Gorczański Park Narodowy jest typowym parkiem leśnym, w którym lasy zajmują
6 612,98 ha co stanowi 94% jego powierzchni. Gospodarowanie zasobami leśnymi stanowi
więc naturalnie największy odsetek prac prowadzonych na terenie Parku. Z ogólnej
powierzchni lasów Parku, 6 393,53 ha stanowią lasy Skarbu Państwa w użytkowaniu
wieczystym GPN, 138,47 ha to lasy prywatne a 81,11 ha stanowią lasy komunalne oraz inne
grunty Skarbu Państwa. Znaczna część lasów została wyłączona z produkcji gdyż obszar
3 595,90 ha (51 %) lasów został objęty ochroną ścisłą, w której obowiązuje całkowity zakaz
pozyskania drewna.
Gospodarcze wykorzystanie lasów sięga korzeni osadnictwa. Początkowo miały one
incydentalny i ograniczony charakter i praktycznie poza karczunkiem nie wycinano ostępów.
Jednak z czasem, wraz z rozwojem wsi i w ślad za nadaniami królewskimi zezwalającymi
starostom oraz sołtysom wyrąb drewna na własne potrzeby i zakładania tartaków, ilość
pozyskiwanego drewna stale rosła. Z pewnością do przetrzebienia gorczańskiej kniei
przyczyniły się znacznie kolejne nadania królewskie z XIV i XV w., które zwalniały z
czynszu osadników karczujących lasy. Przywilej ten przysługiwał przez okres 10 lat w
przypadku usunięcia rzadkiego drzewostanu i zadrzewień, ale mógł sięgać aż 20 lat w
przypadku gęstego lasu mieszanego. Ograniczenie tego prawa na południowych stokach
Gorców nastąpiło dopiero w XVII w, a po ich północnej stronie, pod koniec XVIII w. Także
osadnicy mieli prawo pozyskania drewna po uiszczeniu odpowiedniej opłaty. Z uwagi na fakt,
iż przemysł drzewny był słabo rozwinięty, a drewno (poza produkcją węgla drzewnego i
smoły) używano głównie na potrzeby własne, gospodarcze wykorzystanie zasobów leśnych
odbywało się na niewielką skalę (Michalik 1989).
Wraz z rozwojem przemysłu wzrosło także gospodarcze wykorzystanie lasów. Już w
XVI w. Drewno z lasów klucza Porębskiego było eksportowane w postaci gontów na Węgry,
zaś kopalnie soli w Wieliczce zaopatrywano w kopalniaki, tramy, tarcicę i klepki do beczek.
Kolejny wzrost pozyskania drewna przyniósł rozwój hut szkła i wytwórni papieru. Zakłady te
często lokowane były w samym środku większych dolin tak by ograniczyć transport
Strona 164 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ogromnych ilości drewna zużywanych w procesie produkcji. Także w wyższych położeniach
górskich lokowane były wytwórnie węgla drzewnego, tzw. Limierze,
na który
zapotrzebowanie płynęło z rozrzuconych w okolicy kuźni (Rychlikowa 1958). Polskim
produktem eksportowym stał się również potaż, pochodzący ze spalania węgla drzewnego. Po
tamtym okresie pozostały liczne ślady głównie w postaci nazewnictwa: Hucisko, Stara Huta,
Potasznia, Limierzyska. (Chwistek, Różański, Tomasiewicz 2010)
Najsilniejsza eksploatacja lasów gorczańskich miała jednak miejsce w drugiej połowie
XIX w. po wybudowaniu linii kolejowej Żywiec – Rabka – Nowy Sącz oraz na początku
XXw po oddaniu kolejnej linii do Zakopanego. Wraz z możliwością łatwiejszego wywozu,
pojawiła się okazja sprzedaży drewna i jego wyrobów. Gwałtownie wzrastała wokół Gorców
ilość tartaków, a na okolicznych wzniesieniach pojawiały się wielkoobszarowe zręby zupełne.
Powierzchnie zrębów odnawiane były samosiewem gatunków lekkonasiennych lub
monokulturami świerka (Michalik 1989).
Do początku XX w. lasy Gorców zostały silnie przetrzebione. W okresie
międzywojennym dawne poręby porastały młodniki, a z dawnych pralasów, w których w
których człowiek ingerował w stopniu minimalnym, pozostało w Gorcach zaledwie 8-10%
powierzchni leśnej, umiejscowionej w trudno dostępnych partiach z dala od dróg (Jarosz
1935). Intensywna gospodarka leśna nie miała racji bytu z uwagi na młody wiek
drzewostanów. Jeden z niewielu ocalałych fragmentów gorczańskiej puszczy został objęty
ochroną – pod grzbietem Średniego powstał rezerwat im. W. Orkana.
W okresie II wojny światowej ponownie wzmożono wyrąb lasów w Gorcach, ale
ograniczał się on tylko do niższych położeń. Upaństwowienie wielkich majątków leśnych po
wojnie nie przyniosły znaczącej poprawy stanu lasów. Odbudowa kraju ze zniszczeń
wojennych a następnie rozwijająca się gospodarka potrzebowały znacznych ilości surowca
drzewnego, stąd nacisk na zwiększanie rocznych etatów cięć, które z początkiem lat 60-tych
były niemal równe rocznemu przyrostowi masy a pod koniec tej dekady znacznie już
przekraczały możliwości odtwarzania się zasobów leśnych. Wtedy także zaczęto
rozbudowywać sieć leśnych dróg stokowych i dolinowych w Gorcach docierając z cięciami
do miejsc dotąd niedostępnych. (Michalik 1989)
Strona 165 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku podjęto starania o utworzenie parku
narodowego w Gorcach, jednak do czasu jego zatwierdzenia intensywna gospodarka w lasach
trwała nadal. Tuż po powołaniu Parku szczytowe partie masywu Kudłonia, Jaworzyny
Kamienickiej i Mostownicy dotknęła gradacja zasnui wysokogórskiej, po której nastąpiły
wiatrołomy poszerzające zręby oraz wydalanie się posuszu w związku z gradacją kornika w
latach 1982-1985r. Drzewostany opanowane przez owady były usuwane a w ich miejsce
zakładano wielogatunkowe uprawy.
Objęcie od roku 2001 – w związku z zatwierdzeniem Planu Ochrony, znacznego
obszaru GPN ochroną ścisłą oraz częściową zachowawczą (łącznie 4 555 ha co stanowiło
niemal 65% powierzchni Parku), znacznie ograniczyło gospodarcze wykorzystanie zasobów
leśnych. Obecnie gospodarowanie w lasach GPN zamyka się w granicach obszaru ochrony
czynnej i krajobrazowej, przy czym w lasach zarządzanych przez Park pozyskanie drewna
ogranicza się do usuwania posuszu czynnego oraz wiatrołomów i wiatrowałów. Przeciętne
roczne pozyskanie drewna za lata 2001 – 2013 kształtuje się około 4 100 m3 i waha się w
granicach od 2 700 m3 do 6 500 m3. W głównej mierze wielkość pozyskania drewna w Parku
determinowana jest występowaniem kornika drukarza, gdyż gro wyciętego drewna pochodzi z
tzw. posuszu kornikowego. W obszarze ochrony krajobrazowej właściciele prywatnych lasów
mogą prowadzić planową gospodarkę leśną w oparciu o uproszczony operat urządzania lasu.
5.1.2. Działalność rolnicza
Osadnictwo w Gorcach sięga przełomu XII i XIII w. Od samego początku, gdy w
Gorcach pojawił się człowiek, poza gospodarczym wykorzystaniem lasów, rozpoczął on także
rolnicze wykorzystanie tego obszaru. W początkowym okresie rolnictwo rozwijało się wzdłuż
głównych dolin rzecznych, gdzie na żyznych glebach w miejsce grądów i lasów łęgowych
zakładano uprawy. W tym także okresie miały miejsce liczne nadania przywilejów
lokalizacyjnych dla gorczańskich miast i wsi. Przez kolejne 100 lat osadnicy stopniowo
zajmowali coraz to wyższe położenia aż po najwyższe szczyty, pochłaniając pod pola
uprawne bądź łąki i pastwiska kolejne fragmenty buczyn dolnoreglowych a z czasem także
borów górnoreglowych. Szczególne nasilenie ekspansji na wyższe położenia nastąpiło w XIV
Strona 166 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
i XV w. kiedy do osadników słowiańskich dołączyli przybyli z rejonu Bałkanów Wołosi.
Zajmowali oni pod wypas wyżej położone tereny – hale powstałe w sposób naturalny albo
uzyskane wskutek celowego działania zmierzającego do wylesienia terenu i przekształcenia
go w obszar użytkowany rolniczo (Michalik 1989).
Silna presja na rolnicze wykorzystanie obszarów górskich miała miejsce w XVIII w. i
była związana z gwałtownym wzrostem liczby ludności i towarzyszącego mu „głodowi
ziemi”. Powstawały wówczas nowe polany a istniejące już wcześniej poszerzano. Poza
gospodarką hodowlaną, w wyższych partiach zaczęto także uprawiać mało wymagające
gatunki zbóż. Proces wyrębu lasów i przekształcania ich w tereny upraw rolnych
zahamowany został w 1782r. przez władze austriackie poprzez wydanie ustawy „O ważności i
użytku lasów” ograniczającej dalszy wyrąb lasów (Michalik 1989).
Sam proces rolniczego wykorzystania obszaru nie osłabł jednak. Nadal intensywnie
rozwijało się pasterstwo, szczególnie wypas owiec, które poza mlekiem i mięsem dostarczały
także wełny – cennego surowca do wyrobu tkanin i odzieży. Na początku XX w. Gorce były
drugim co do wielkości ośrodkiem pasterstwa w polskich Karpatach. W latach 20-tych
ubiegłego wieku było tu czynnych niemal 50 bacówek, utrzymujących niejednokrotnie ponad
300 sztuk owiec. Według statystyk, w Gorcach wypasano wówczas blisko 11 tysięcy sztuk
owiec i 570 sztuk bydła (Michalik 1989).
Pasterstwo w tamtym okresie opierało się jednak w znacznej mierze na wypasie
zwierząt w lesie - był to tzw. serwitut wypasowy, przywilej sięgający jeszcze czasów nadań
królewskich. Dopiero po zebraniu siana z polan, pod koniec lata, wkraczano z wypasem na
polany. Przywilej ten był następnie ograniczany lub wykupywany przez właścicieli majątków,
jednak w ograniczonej formie przetrwał on do początku lat 50-tych XX w. (Michalik 1989).
Okres powojenny i upaństwowienie lasów przynosi ostateczny kres wypasowi w
lasach. Za nielegalne wejście do lasu i wypas groziły wysokie grzywny pieniężne.
Gospodarujący dotąd na halach bacowie powoli zaczęli opuszczać Gorce i przenosili się w
spokojniejsze okolice Beskidu Sądeckiego, Beskidu Niskiego i Bieszczad, gdzie po
wyludnionych wsiach łemkowskich pozostały znakomite obszary wypasowe. Rolnictwo w
Gorcach powoli zaczęło podupadać. A ostateczne załamanie się tej gałęzi gospodarki
Strona 167 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
przypieczętowała nieopłacalność produkcji. Stada owiec i bydła stopniowo opuszczały
najwyższe partie Gorców, aby do dnia dzisiejszego zachować się jedynie punktowo w
najniższych położeniach GPN oraz w rejonie Turbacza, gdzie kulturowy wypas owiec trwa
wyłącznie dzięki wspieraniu go przez Park. (Armatys, Loch, Ruciński 2010).
W latach 2010-2013 na terenie GPN wypasanych jest przeciętnie około 500 owiec
(około 300 w rejonie Turbacza i około 200 w Koninkach). Stadu owiec na Turbaczu
towarzyszą pojedyncze kozy w ilości 7 sztuk. Ilość wypasanych owiec przy bacówkach waha
się każdego roku i uzależniona jest od ilości zwierząt przekazanych bacom na wypas przez
prywatnych właścicieli. W bezpośrednim sąsiedztwie Parku funkcjonują jeszcze bacówki w
Koninie i Niedźwiedziu, a w 2012 r. powstała bacówka w górnej części doliny Potoku Jamne
w Ochotnicy Górnej. W obrębie każdej z tych bacówek skupia się średnio około 300 owiec.
Mniejsze stado, około 50 owiec, należące do jednego właściciela wypasa się w rejonie
Magurek w Ochotnicy.
Wypas bydła zachował się jedynie na Cyrli Hanulowej oraz na gruntach
dzierżawionych w kompleksie dworskim w Porębie Wielkiej (bydło rasy polskiej czerwonej).
Łączna ilość krów wypasanych na terenie Gorczańskiego PN w 2013r. wynosi 14 sztuk. W
kompleksie dworskim w Porębie Wielkiej przebywają także 3 konie, to jest obecnie jedyne
miejsce gdzie wypasają się te zwierzęta.
Obecnie grunty rolne zajmują w Gorczańskim Parku Narodowym 398,47 ha, co
stanowi 5,67% ogólnej powierzchni Parku. Z tego 148,78 ha to grunty rolne Skarbu Państwa
w użytkowaniu wieczystym GPN, 3,55 ha stanowi własność Parku, 243,78 ha to grunty rolne
będące w posiadaniu osób prywatnych, a 2,36 ha stanowi użytki rolne własności komunalnej
oraz innej własności Skarbu Państwa.
Spośród wszystkich gruntów ornych zdecydowanie przeważają użytki zielone 389,35
ha, z czego łąki stanowią 108,53 ha a pastwiska 280,82 ha. Na pozostała część użytków
rolnych składają się grunty orne – 5,05 ha i sady 4,07 ha.
Strona 168 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ryc. 13. Kategorie użytkowania gruntów rolnych GPN
5.1.3. Zbiór płodów runa leśnego
Gorce obfitują w bogactwo płodów runa leśnego (borówki, maliny, grzyby). Na skalę
gospodarczą zbiór owoców runa oraz grzybów miał miejsce w okresie międzywojennym i w
czasie wojny. Przeludnienie okolicznych wsi i brak możliwości zatrudnienia sprawiał, że
miejscowa ludność poszukiwała wszelkich dodatkowych źródeł dochodu a zysk stanowić
mogły zebrane w lesie i sprzedane na targu, bądź u miejscowego sklepikarza płody runa
leśnego.
Po upaństwowieniu lasów w 1945 r. penetracja lasów została znacznie ograniczona a
co za tym idzie także zbiór podstawowych płodów runa leśnego. Dalsze ograniczenia w tym
względzie wprowadzone zostały wraz z powstaniem Gorczańskiego Parku Narodowego.
Początkowo wprowadzono całkowity zakaz zbioru owoców runa oraz grzybów. Zakaz ten był
konsekwentnie przestrzegany, co prowadziło do sporych konfliktów z miejscową ludnością.
Szczególnie drastyczne zajścia miały miejsce z osobami utrzymującymi się z okresowego
zbioru borówek. W odwecie za nałożone mandaty i zarekwirowany sprzęt do zbioru owoców,
Strona 169 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
niszczone były parkowe urządzenia, jednak bardziej znaczącym był negatywny odbiór
społeczny Parku, co daje się odczuć aż do dzisiaj.
Obserwowana w ostatnich latach ekspansja borówki czarnej na gruntach
pozostawionych bez użytkowania, jak również znikome szkody czynione przez zbieraczy
doprowadziły do zmiany podejścia do problemu i dopuszczenie zbioru owoców tego gatunku,
jak też innych owoców leśnych w obrębie polan. Obecnie zgodnie z załącznikiem nr 2 do
Zarządzenia nr 6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca2012 r. (zał. nr 11), „na polanach i halach
dopuszczalny jest zbiór owoców leśnych za zgodą właściciela”. To samo zarządzenie
zabrania jednak na zbioru tychże owoców w lasach, jak również zbioru innych płodów runa
leśnego w tym także grzybów czy ziół.
5.1.4. Komercyjna działalność turystyczna
Położenie Gorczańskiego Parku Narodowego z dala od zabudowy wsi, sprawia iż
komercyjna działalność skupia się wyłącznie wokół dużych ośrodków turystycznych
zlokalizowanych na obrzeżach Parku i poza jego granicami.
Najintensywniej eksploatowanym obszarem jest rejon wyciągu narciarskiego w
Koninkach. Poza samą komercyjną działalnością ośrodka turystycznego i stacji narciarskiej,
przy górnej stacji wyciągu funkcjonuje niewielki bar. Nieco mniejszy punkt gastronomiczny
umiejscowiony jest w niewielkim dawnym szałasie przy wyciągu na Starmaszce.
Nieco mniejszą intensywnością turystycznego wykorzystania odznaczają
się
schroniska położone tuż przy granicy GPN. Największym zainteresowaniem, spośród
wszystkich gorczańskich schronisk, cieszy się schronisko PTTK im. W. Orkana na Turbaczu,
które mimo posiadanej sporej liczby miejsc noclegowych, dysponuje także miejscem
biwakowym usytuowanym tuż przy granicy Parku. Schronisko PTTK im. Czesława
Trybowskiego na Starych Wierchach, choć znacznie mniejsze od poprzedniego, jest również
chętnie odwiedzane przez turystów. Także przy tym schronisku, w ostatnich latach,
usytuowane było miejsce biwakowe, zlokalizowane na fragmencie łąki należącej do Parku.
Komercyjnie, a więc gospodarczo wykorzystywane są także miejsca udostępnione
przez Gorczański PN do zwiedzania za odpłatnością, tj. Gajówka Mikołaja w Łopusznej
Strona 170 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
(około 400 sprzedanych biletów w skali roku i kolejnych 1 200 odwiedzających Gajówkę
przy okazji organizowanych przez Park imprez okolicznościowych) oraz wybrane szlaki
turystyczne szerzej opisane w operacie udostępniania turystycznego GPN (przeciętnie około
12 000 odwiedzających w ciągu roku).
Nieco odrębna dziedzinę gospodarczego wykorzystania Gorczańskiego Parku
Narodowego stanowi przewodnictwo turystyczne. Dotyczy ono całego obszaru Parku, jednak
koncentruje się ono głównie w rejonie Poręby Wielkiej oraz Łopusznej i jest związane z
działalnością edukacyjną prowadzoną przy ośrodkach GPN przez pracowników Parku.
Przeciętnie w ciągu roku w tematycznych zajęciach edukacyjnych GPN bierze udział około
3 500 osób, a kolejne 2000 osób uczestniczy w zajęciach edukacyjnych skierowanych do
turystów.
5.2. Charakterystyka i ocena infrastruktury dla działalności gospodarczej
Z racji swojego położenia udostępnienie obszaru Gorczańskiego Parku Narodowego
ogranicza się do gospodarki rolno-leśnej oraz w niewielkim stopniu do zarobkowego zbioru
borówek. Innego rodzaju działalność komercyjna w granicach Parku jest niemożliwa lub
ograniczona wyłącznie do punktów na jego obrzeżach, związanych głównie z turystyką.
Ukształtowanie terenu znacznie ogranicza zarówno gospodarowanie w lasach jak i
rolnicze wykorzystanie obszaru. Znaczna część wyższych partii gór oraz źródlisk potoków
przez wiele lat opierały się intensywnemu wyrębowi. Dopiero rozbudowana w latach 60-tych
i 70-tych ubiegłego wieku sieć leśnych dróg stokowych i dolinowych udostępniła te obszary
do gospodarczego wykorzystania. Choć obecna sieć dróg wywozowych jest bogata, to jednak
występują obszary lasu z których odległość zrywki przekracza kilometr. Utrudnienia z tym
związane zmniejszają opłacalność wyrębu ale go nie eliminują. Prywatni właściciele
opóźniają wyrąb oraz pozostawiają pojedyncze martwe drzewa. Podobnie w obszarze ochrony
częściowej pojedyncze egzemplarze drzew o niskiej wartości pozostawiane są do
mineralizacji.
Łącznie zinwentaryzowano 81,53 km Głównych dróg dojazdowych i wywozowych
Zdecydowana większość dróg jest dobrze utrzymana i przejezdna, zarówno dla ciągników, jak
Strona 171 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
i dla samochodów ciężarowych. Istnieje jednak kilka odcinków o łącznej długości 24,3 km
prowadzących głównie przez obszary ochrony ścisłej, które są obecnie nieprzejezdne.
Zestawienie zbiorcze znajduje się w poniższej tabeli:
Tab. 25. Zestawienie zbiorcze głównych dróg wykorzystywanych do celów
gospodarczych
Lp.
Kod
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
D1
D2
D3
D4
D5
D6
D7
D8
D9
D10
D11
D12
D13
D14
D15
D16
D17
D18
D19
D20
D21
D22
D23
D24
D25
D26
Przebieg drogi
Potaśnia - Brukowana Droga
Brukowana Droga - Borek
Borek - Przysłopek
Borek – Hala Turbacz
Brukowana Droga - Kopa - oddz. 15
Tobołów - Kopana Droga - Polana Młynarska
Potok Porębianka - Pod Szeroką - gran. GPN (górna)
Potok Porębianka - Pod Szeroką - gran. GPN (dolna)
Trusiówka - Papieżówka - przełęcz Borek
Papieżówka - polana Jaworzyna Kamienicka
Do Walca – oddz. 124
Skład pod Bieniowym – Ustępne (oddz. 118)
Autobus – pod Świnkówkę (oddz. 113)
Autobus - Spaleniec - gran. GPN
Trusiówka - Gorcowy Potok
Jaworzyna Kamienicka - Polana Gabrowska - Turbacz
Dolina Kamienicy - Stawieniec
Kiczora - Cioski - Zielenica gran. GPN
Żubrowisko - Skole Pańskie - Jankówki - Zielenica
Gajówka Mikołaja - Żubrowisko
Jankówki - Wysznia
Dolina Jaszcze - Łonna
Dolina Jaszcze - Borysówka
Razem:
Długość
[km]
2,79
1,85
0,92
2,43
2,03
8,20
10,28
5,21
3,21
2,18
1,61
8,38
7,25
2,01*)
1,45*)
2,41
1,54
2,15
4,00
1,72
2,42
2,08
1,62
1,06
1,61
1,12
81,53
*) - do granicy obszaru ochrony ścisłej.
Szczegółowa informacja o drogach jest przedstawiona w załączniku nr 28.
Znacznym ograniczeniem w gospodarczym wykorzystaniu lasów parku jest spory
odsetek rezerwatów ścisłych (51,4% powierzchni), w których obowiązuje całkowity zakaz
pozyskania drewna.
Strona 172 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wskutek wieloletniej przerwy w użytkowaniu kośnym i pasterskim polan, znacznej
degradacji uległy same powierzchnie łąk i pastwisk jak również towarzyszące im budynki
gospodarcze oraz drogi dojazdowe. Wtórna sukcesja po zaprzestaniu użytkowania
doprowadziła do znacznego zubożenia siedlisk a co za tym idzie ich wartości użytkowej.
Znaczna część żyznych łąk mieczykowo-mietlicowych zastąpiona została przez ubogie psiary
i borówczyska. Obecnie gospodarcze wykorzystanie tych obszarów bez wsparcia
finansowego z zewnątrz jest zupełnie nieopłacalne. W latach 2010-2013 prywatni właściciele
na terenie Parku użytkowali średnio około 3,5 ha gruntów (polany Mostownica i Cyrla
Hanulowa) oraz kolejne 2 ha tuż przy granicy Parku na Hali Turbacz. W tym samym okresie
GPN wykaszał około 65 ha a dalsze 40 ha gruntów zostało oddane w dzierżawę.
Z użytkowaniem rolniczym wiąże się istnienie budynków gospodarczych oraz
szałasów. Ilość oraz stan budynków gospodarczych będących w posiadaniu Parku jest dość
bogata jeśli idzie o niższe położenia i główne doliny. Każdej osadzie leśnej towarzyszą
obiekty gospodarcze. Znacznie gorzej przedstawia się sytuacja w wyższych położeniach. Tam
Park dysponuje tylko kilkoma obiektami rozrzuconymi w różnych częściach masywu.
Odczuwalny jest brak schronów w wyższych partiach, szczególnie w masywie Kudłonia i w
głównym grzbiecie od Jaworzyny po Gorc Kamienicki.
Bardzo zły jest także stan szałasów pasterskich. Te pozostające w rękach prywatnych
z reguły popadły już w ruinę. Pozostały jedynie nieliczne z nich wykorzystywane
sporadycznie do celów rekreacyjnych. W zestawieniu ujęto tylko te, których stan umożliwia
na gospodarcze wykorzystanie. Szałasy będące własnością Parku wymagają remontów, z
których najbardziej pilnym jest renowacja czynnej bacówki na Hali Wzorowej. Obecnie brak
jest bazy noclegowej dla potencjalnych obszarów pasterskich planowanych do przywrócenia
wypasu kulturowego(rejony Zielenicy, Przysłopów, Gorca Porębskiego i Tobołowa).
Na terenie Parku zinwentaryzowano 29 budynków służące do celów ochronnych GPN,
pełniących także funkcje gospodarcze oraz 4 prywatne budynki wykorzystywane do celów
gospodarczych (jeden z nich stanowi własność Skarbu Państwa – tj. górna stacja wyciągu w
Koninkach). Zaledwie trzy prywatne budynki są wykorzystywane do celów gospodarczych –
jeden z nich to szałas pasterski a dwa kolejne są wykorzystywane do obsługi turystów przy
Strona 173 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
kompleksie narciarskim w Koninkach. Zestawienie zbiorcze budynków znajduje się w
poniższej tabeli:
Tab. 24. Zestawienie zbiorcze budynków wykorzystywanych do realizacji funkcji Parku
Lp.
Obiekt
Przeznaczenie obiektu
Opis lokalizacji
1
Budynek
Do celów ochrony Parku
Osada Lubomierz
2
Budynek
Do celów ochrony Parku (garaż)
Osada Lubomierz
3
Schron
Papieżówka
4
Schron
pod Ustępnym
5
Szałas
Stawieniec
6
Budynek
Potaśnia
7
Schron
Potaśnia
8
Szałas
Gospodarczy bud. prywatny
Cyrla Hanulowa
9
Szałas
Mostownica
10
Szałas
Hala Wzorowa
11
Budynek (Chatka GPN)
Do celów ochrony Parku, edukacja
Hala Wzorowa
12
Budynek
Do celów ochrony Parku(stajnia)
Koninki
13
Budynek
Koninki
14
Schron
Koninki
15
Budynek
Potaśnia
16
Schron „Dzik”
Poręba Górna
17
Starmaszka
Tobołów
19
Szałas
Budynek (górna stacja
wyciągu)
Budynek (barek)
Tobołów
20
Budynek (dyrekcja Parku)
Poręba Wielka Dwór
21
Budynek „Suszarnia”
22
Budynek
23
Budynek (lamus)
24
Budynek
Łopuszna
25
Budynek
Łopuszna
26
Łopuszna
Łopuszna – Gajówka Mikołaja
30
Budynek (szopa)
Budynek (Gajówka
Mikołaja)
Budynek (przy Gajówce)
Budynek (drewutnia przy
Gajówce)
Wiata
Żubrowisko
31
Szałas
Skole Pańskie
18
27
28
29
Strona 174 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Obiekt
Przeznaczenie obiektu
Opis lokalizacji
32
Budynek
Osada Ochotnica Górna
33
Budynek
Borysówka
34
Szałas
Borysówka
35
Schron
Łonna
36
Schron
Przechybka
Szczegółowa informacja o budynkach jest przedstawiona w załączniku nr 28.
Poza budynkami zinwentaryzowano także 21 innych obiektów służących bezpośrednio
lub pośrednio do celów gospodarczych. Są to głównie składnice drewna – 12 sztuk, dwa
miejsca biwakowe, parking i trzy duże zbiorniki wody pitnej.
Tab. 25. Zestawienie zbiorcze obiektów infrastruktury technicznej wykorzystywanej do
celów gospodarczych
Lp.
Obiekt
Opis lokalizacji
1 Parking
2 Pole biwakowe
3 Pole biwakowe
Trusiówka
Trusiówka
Oberówka
4 Zbiornik wody pitnej
Koninki
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Przepompownia wody
pitnej
Zbiornik wody pitnej
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Użytkownik
obiektu
GPN
GPN
GPN
Gmina
Niedźwiedź
GPN
Poręba Górna
Oberówka
Stara Huta
Potaśnia
Roztoka
Trusiówka
Autobus
Papieżówka
Pod Bieniowym
Łopuszna
Forendówki
Jaszcze
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
Szczegółowa informacja o obiektach jest przedstawiona w załączniku nr 28.
Strona 175 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
5.3. Identyfikacja i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych
i zewnętrznych wynikających z działalności gospodarczej w tym wskazanie obszarów
problemowych
Korzystanie gospodarcze z obszarów objętych ochroną musi niewątpliwie rodzić
konflikty. Każda ingerencja człowieka w obszarach objętych ochroną budzi kontrowersje.
Szczególnie gdy jest to działalność polegająca na głębokiej i wieloletniej ingerencji w
strukturę drzewostanów jaka ma miejsce podczas wyrębu lasu. Z drugiej jednak strony, wyrąb
jest konieczny dla zachowania odpowiedniej zdrowotności i stanu sanitarnego lasów. Zgodnie
z zapisem art.
15 ust. 2 pkt
5.
Ustawy o
ochronie przyrody (tekst
jedn.
Dz. U. z 2013r poz 627) Park nie może zabronić gospodarczego korzystania z lasu przez
prywatnych właścicieli. Nierzadko wycinka drzew przez osoby prywatne ma miejsce na
powierzchniach otoczonych zewsząd obszarami ochrony ścisłej, jak też w ważnych ostojach
zwierzyny, w których występują części prywatnej własności. Park ma także obowiązek w
takiej sytuacji wyznaczyć drogę wywozową zarówno dla wyciąganego drewna jak i drogę
dojazdową do polany w przypadku gdy właściciel zamierza ją użytkować np. kośnie.
Podstawowym problemem jaki jawi się ze ścinką i zrywką drewna są zarówno szkody
bezpośrednie wyrządzane w drzewostanie (poprzez nadmierny i niewłaściwy wyrąb), jak też
towarzyszący im hałas i płoszenie zwierząt. Najbardziej widoczne są jednak szkody
wyrządzone przez prowadzoną zrywkę i wywóz drewna. Intensywnie wykorzystywane szlaki
zrywkowe doprowadzają do zupełnego zdarcia pokrywy roślinnej a na grząskich glebach i
stromych stokach tworzą się głębokie rynny erozyjne. Podobna erozja ma miejsce w
przypadku często uczęszczanych dróg dojazdowych. Rosnące w bezpośrednim sąsiedztwie
szlaków rośliny zielne są niszczone a drzewa obdzierane z kory i narażone na infekcje. Nie
bez znaczenia są także szkody powodowane przez zrywkę zarówno w infrastrukturze
turystycznej Parku jak i na szlakach turystycznych, na tych odcinkach gdzie szlaki te
pokrywają się z drogami zrywkowymi. Obszarami obecnie najbardziej zagrożonymi wskutek
prowadzonej gospodarki leśnej jest droga zrywkowa biegnąca tuż przy granicy GPN od
kopuły szczytowej Turbacza i źródlisk Kamienicy wzdłuż głównego grzbietu na Obidowiec.
Strona 176 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Kolejne obszary to szczyt Jaworzyny Kamienickiej i Kiczory, w których pozyskuje się
drewno w samym centrum ostoi głuszca. Obszarem o utrudnionym dojeździe, z żądaniami
właścicieli roszczącymi sobie prawo do wjazdu sprzętem zmechanizowanym, są rejony Gorca
Troszackiego i Turbaczyka.
Kolejnym zagrożeniem jakie niesie za sobą istnienie obszarów o potencjalnym
gospodarczym wykorzystaniu, są roszczenia prywatnych właścicieli co do przemieszczania
się pojazdami mechanicznymi (ciągnikami, quadami) oraz penetracja terenu przez postronne
osoby. Nierzadko fakt posiadania własnej działki na terenie Parku jest jedynie pretekstem do
wjazdu pojazdem mechanicznym w obszar chroniony bez konieczności wykonywania
określonych zabiegów gospodarczych. Wstęp osób postronnych na teren parku stwarza także
większe zagrożenie kłusownictwem i kradzieżą drewna własności GPN oraz dużymi
trudnościami z wykryciem sprawcy. Każda dodatkowa ingerencja osób postronnych stwarza
zagrożenie niepotrzebnego płoszenia i niepokojenia zwierząt. Potencjalnie każda prywatna
działka stwarza tego typu zagrożenie, niemniej pojawiające się roszczenia najczęściej odnoszą
się do grzbietu Polana Średnie - Czoło Turbacza oraz polan Jaworzyny Kamienickiej i
Tobołowa.
Pewne zagrożenie dla przyrody Parku jak i dla odwiedzających go turystów niesie ze
sobą wypas owiec. Choć sam wypas jest niewątpliwie zjawiskiem korzystnym to nadmierne
nawożenie obszarów intensywnie koszarowanych może doprowadzić do okresowej degradacji
siedliska. Podobnie zbyt intensywny wypas zwierząt w okresach suszy bądź długotrwałych
opadów może doprowadzić w pierwszym przypadku do nadmiernego przepasienia pastwisk,
w drugim powoduje erozję samego pastwiska jak i tras przegonu – szczególnie niekorzystną
w przypadku poprowadzenie tych tras wzdłuż szlaków turystycznych. Pewne zagrożenie
mogą stanowić także towarzyszące wypasanym zwierzętom psy. Pomimo odpowiedniej
tresury, zawsze istnieje ryzyko zagryzienia, bądź płoszenie dzikich zwierząt, jak również
niebezpieczeństwo pogryzienia turystów i osób postronnych. Zagrożenie stwarza także częsty
przegon owiec wzdłuż szlaków, turystycznych. Poza pozostawianymi na szlaku
nieczystościami, owce powodują erozję gleby i uszkodzenia nawierzchni szlaków. Obecnie te
Strona 177 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaje zagrożenia związane są tylko z prowadzonym wypasem w rejonie Turbacza oraz w
Koninkach i na Tobołowie.
Zbiór płodów runa nie niesie za sobą bezpośredniego zagrożenia dla przyrody
Gorców, jednak wiele zastrzeżeń budzi zachowanie osób trudniących się tym zajęciem.
Naruszanie, przez zbieraczy przepisów o ochronie przyrody i zachowaniu czystości,
powoduje że odkąd pojawiły się na rynku plastikowe opakowania, które ulegają rozkładowi
przez dziesięciolecia, sprawiło iż na polanach odwiedzanych przez zbieraczy kumulują się
spore ilości śmieci. Znaczny wysiłek służb Gorczańskiego PN w utrzymaniu czystości
obecnie został skierowany z utrzymania czystości na szlakach turystycznych, na usuwanie
śmieci z polan odwiedzanych przez zbieraczy borówek. Tym rodzajem zagrożenia objęty jest
cały obszar Parku, w miejscach gdzie dopuszcza się zbiór borówek.
Zagrożenie dla przyrody GPN niesie za sobą także presja antropogeniczna na miejsca
wokół ośrodków intensywnie odwiedzanych przez turystów (ośrodek wypoczynkowy w
Koninkach, rejon parku dworskiego w Porębie Wielkiej oraz schronisko na Turbaczu i
Starych Wierchach). Szczególnie poważne szkody odnotowano ostatnio w rejonie trasy
zjazdowej i wyciągu w Koninkach, gdzie właściciel bez wymaganych zgód zrealizował prace
ziemne i budowlane niszcząc przy tym cenne siedliska i stanowiska roślin, jak również
udostępnił on do turystyki rowerowej cenny obszar leśny w bezpośrednim sąsiedztwie Parku
(Las Podobiński), co doprowadziło do powstania licznych ścieżek i rynien erozyjnych.
Rejon
parku
dworskiego
w
Porębie
Wielkiej
jest
obecnie
intensywnie
wykorzystywany szczególnie w okresie świątecznym i wakacyjnym. Każdorazowo niesie to
za sobą znaczne zaśmiecenie terenu parku oraz stawów. Mimo starań służb GPN, utrzymanie
porządku w tej części jest utrudnione wskutek intensywnej i permanentnej penetracji obszaru.
Strona 178 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tab. 26. Zestawienie i ocena istniejących zagrożeń wewnętrznych
Lp.
Nadmierny wyrąb przez prywatnych właścicieli, wycinanie
1 najlepszych okazów i preferowanie do wyrębu pewnych
gatunków drzew.
Wyrąb i wywóz drzew z powierzchni położonych w głębi
2 Parku otoczonych obszarami ochrony ścisłej i stanowiących
ostoje rzadkich gatunków.
3 Zrywka drewna wzdłuż szlaków turystycznych.
4 Kradzież drewna z obszaru własności GPN
Żądania właścicieli co do wyznaczenia dróg dojazdowych do
5 prywatnych działek położonych wewnątrz obszarów objętych
ochroną ścisłą.
Roszczenia prywatnych właścicieli o wjazdy pojazdami na
6
prywatne działki.
7 Nielegalna penetracja terenu
8 Zbyt intensywne użytkowanie rolnicze terenu.
9
Przegon zwierząt gospodarskich wzdłuż szlaków
turystycznych.
10 Agresywne psy towarzyszące wypasanym zwierzętom.
11
Nieprzestrzeganie przez zbieraczy owoców runa zasad
ochrony przyrody i obowiązujących przepisów.
12 Antropopresja wokół ośrodków turystycznych i schronisk
13 Kłusownictwo.
Ocena zagrożeń
Degradacja zbiorowisk roślinnych, pogorszenie się
jakości drzewostanów.
Płoszenie zwierząt, niszczenie gatunków roślin,
uszkodzenia drzew i gleby przez zrywkę.
Niszczenie nawierzchni dróg, uszkodzenie infrastruktury
turystycznej, kolizje z turystami
Degradacja zbiorowisk roślinnych, niszczenie roślin,
płoszenie zwierząt.
Konieczność wyznaczenia, udrożnienia lub utworzenia
drogi dojazdowej.
Liczne, niekiedy nieuzasadnione czynnościami
gospodarczymi wjazdy na teren Parku.
Płoszenie zwierząt, niszczenie i uszkadzanie roślin,
kłusownictwo.
Degradacja zbiorowisk roślinnych, przenawożenie
obszaru, erozja gleby.
Erozja gleby, uszkodzenie nawierzchni szlaku,
niszczenie infrastruktury turystycznej, zabrudzenie
szlaków.
Pogryzienie ludzi, płoszenie i zagryzanie dzikich
zwierząt. Możliwość zarażenia turystów chorobami
odzwierzęcymi. Przenoszenie chorób na dzikie
zwierzęta.
Zaśmiecenie i zanieczyszczanie terenu, zakłócanie ciszy,
uszkadzanie roślin oraz nielegalne pozyskiwanie
grzybów, płodów runa leśnego czy ziół.
Nielegalne inwestycje, zaśmiecenie i zanieczyszczanie
terenu, zakłócanie ciszy, uszkadzanie roślin oraz
zbieranie grzybów, zbiór runa w miejscach
niedozwolonych. Powstawanie nielegalnych inwestycji.
Nielegalne pozyskiwanie zwierząt łownych, zabijanie
zwierząt objętych ochroną gatunkową.
Wyznaczone obszary problemowe prezentuje rycina nr 14.
Strona 179 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ryc. 14. Wyznaczenie obszarów problemowych
zagrożeń wynikających z działalności gospodarczej
Park realizując własne zadania ochronne podejmuje działania zmierzające do
ograniczenie negatywnych skutków wynikających z działalności gospodarczej. Jedną z
najbardziej skutecznych metod, zarówno ograniczenia ingerencji w obszary cenne
przyrodniczo jak i redukcji szkód związanych z działalnością gospodarczą jest wykup od
prywatnych właścicieli obszarów najbardziej newralgicznych. Poprzez wykup m. in. Groni
Drożdżowych i Chowańcowych udało się wyeliminować żądania prywatnych właścicieli do
wyznaczenia drogi zrywkowej poprzez otaczający te polany obszar ochrony ścisłej. Także
Strona 180 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
wykup lasów w rejonie kopuły szczytowej Turbacza, Jaworzyny Kamienickiej oraz Kiczory
znacznie ograniczył roszczenia prywatnych osób, a co za tym idzie znacząco zredukował
wyrąb drzew, zrywkę i penetrację terenów stanowiących jedną z głównych ostoi głuszca.
Od początku swojego istnienia GPN wykupił obszar o łącznej powierzchni ponad 140
ha; z tego od roku 2001 - 112,82 ha (patrz zał. nr 26). Niemniej jednak w rękach prywatnych
nadal pozostaje ponad 380 ha gruntów. Z tego najbardziej cenne i konieczne do wykupu
obszary stanowią około 200 ha zlokalizowane głównie w najwyższych partiach Gorców, w
obszarach otoczonych ochroną ścisłą i w rejonach o potencjalnym pasterskim wykorzystaniu.
Kolejną skuteczną metodą redukcji zagrożeń wynikających z gospodarczego
wykorzystania obszaru Parku jest poprawa istniejącej infrastruktury drogowej. Odtwarzanie i
poprawa jakości dróg wywozowych spowoduje ograniczenie długości zrywki a co za tym
idzie redukcję szkód przez nią wyrządzanych. Istotnym jest także takie poprowadzenie
szlaków zrywkowych aby nie kolidowały one z zagospodarowanymi szlakami turystycznymi.
Tam gdzie jest to możliwe należy szlak zrywkowy poprowadzić niezależną od szlaku trasą.
Spośród metod eliminacji zagrożeń nie bez znaczenia jest edukacja społeczności.
Szczególnie ma ona znaczenie w odniesieniu do zachowania czystości i dbałości o przyrodę.
Dotychczasowe działania edukacyjne prowadzone są na szeroką skalę pośród okolicznej
młodzieży. Efekty edukacji skierowanej do młodego pokolenia z pewnością będą owocowały
w przyszłości.
5.5. Koncepcja udostępniania Parku dla celów gospodarczych
Gospodarcze korzystanie z lasu jest możliwe wyłącznie na obszarach objętych
ochroną krajobrazową i czynną. Przy czym należy dążyć (szczególnie w odniesieniu do
drewna pozyskanego z gruntów własności GPN), ażeby drewno pozyskane z niewielkich
powierzchni, położonych wewnątrz obszaru ochrony biernej, było wykorzystane na miejscu
(np. do odbudowy i remontu szałasów, remontu szlaków i dróg itp.) by zminimalizować
szkody w terenach najbardziej cennych przyrodniczo. Właścicielom prywatnym, w takich
sytuacjach, wskazanym jest wypłacanie rekompensaty za pozostawienie drewna na miejscu,
Strona 181 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
bądź odkupienie drewna. Szczegóły odnoszące się do wielkości pozyskania drewna z lasów
Parku określa operat ekosystemów leśnych.
Na cele rolnicze udostępnia się wszystkie powierzchnie polan Parku oraz obszary
pastwisk, łąk, pól uprawnych i ogródków działkowych położonych w niższych położeniach.
Ich wykorzystanie powinno być zgodne z dotychczasową formą użytkowania, przy czym
użytki zielone mogą być zamiennie koszone bądź wypasane. Pod kulturowy wypas owiec
przewiduje się przeznaczyć obszar polan:
w rejonie Turbacza,
Zielenicy, Jankówek i Ciosków,
Przysłopów, Średniaka, Bieniowego i Jaworzyny Kamienickiej,
Gorca Porębskiego, Podskał i Stawieńca
Tobołowa, Starmaszki, Suhory, Galaski oraz Huciska, Łąk i Turbaczyka.
Szczegóły rolniczego wykorzystania tych obszarów określa operat ekosystemów
nieleśnych.
Do zbioru owoców leśnych udostępnia się wszystkie polany w granicach Parku.
Gorczański PN udostępnia grunty na polanach własności Skarbu Państwa bez konieczności
uzyskiwania odpowiednich zgód, natomiast na prywatnych częściach polan, zbiór owoców
możliwy jest po uzyskaniu zgody ich właścicieli. Nie dopuszcza się natomiast zbioru owoców
runa poza polanami czyli np. w lesie, a także zbioru grzybów, ziół i innych roślin. Zakaz ten
odnosi się do wszystkich form własności na terenie Parku (zgodnie z art. 15, ust. 2, pkt 5,
Ustawy o ochronie przyrody nie ma on zastosowania wyłącznie w odniesieniu do właścicieli
gruntów).
W okolicy schronisk turystycznych dopuszcza się lokalizowanie miejsc biwakowych.
Na Turbaczu jest to część polany Wolnica położona na północny wschód od schroniska,
stanowiąca część działki będącej własnością PTTK, położoną poza granicami GPN, a na
Starych Wierchach może to być część oddziału 206d. Na miejsca biwakowe pod działalność
gospodarczą Parku przeznaczone zostają także części polan Oberówka i Trusiówka.
Szczegółowy opis tych miejsc zawiera operat udostępniania turystycznego Parku.
Strona 182 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Obszary zlokalizowane przy głównych wejściach do GPN w dolinach, jak np. dolina
Kamienicy czy Koninki, mogą zostać wykorzystane do celów gospodarczych. W tych
miejscach przewiduje się lokalizację małej gastronomii, sklepów z pamiątkami i wyrobami
rękodzieła ludowego, wydawnictw o Parku itp.
Obiekty małej gastronomii już funkcjonują na obszarach sąsiadujących z wyciągami
na Tobołowie i Starmaszce, stąd dopuszcza się ich dalsze istnienie. Niewskazana jest
natomiast dalsza rozbudowa obiektów tego typu w zarówno w rejonie Tobołowa, jak też na
innych grzbietach i w partiach przyszczytowych wzniesień. W miejscach o intensywnym
ruchu turystycznym dopuszcza się jedynie lokalizowanie, dobrze wkomponowanych w
krajobraz, obiektów które sprzyjają koncentrowaniu odwiedzających na niewielkiej
przestrzeni, a tym samym chronią szerszy teren, jak np. punkty widokowe, miejsca
odpoczynku itp.
Przy kompleksie dworskim w Porębie Wielkiej, planowana jest lokalizacja basenów
geotermalnych. W ich otoczeniu mają powstać hotele i pensjonaty. Obszar Parku
bezpośrednio sąsiadujący z tymi obiektami może zostać wykorzystany pod lokalizację
parkingu, a dodatkowo w otoczeniu kompleksu basenów może funkcjonować mała
gastronomia oraz sklepy z pamiątkami, wyrobami rękodzieła ludowego itp. Podobne punkty
mogą zostać zlokalizowane u wylotu głównych dróg z parku dworskiego, a po
wyremontowaniu starych piwnic dworskich, także one mogą one być wykorzystane pod
gastronomię.
Do celów gospodarczych mogą być także wykorzystane obiekty GPN udostępnione do
zwiedzania za odpłatnością, jak np. Gajówka Mikołaja, sala wystawowa w budynku dyrekcji
Parku, planowany obiekt edukacyjny w oficynie dworskiej i inne. Podobnie wejścia na
niektóre szlaki turystyczne oraz ścieżki edukacyjne mogą być udostępnione odpłatnie.
Dopuszczona jest także okazjonalna sprzedaż towarów, pamiątek, wydawnictw itp. w
związku z organizowanymi imprezami okolicznościowymi na terenie GPN. Ich lokalizacja
jest ściśle powiązana z lokalizacją danej imprezy.
W ramach prowadzonej przez siebie działalności, jak również w związku z
udostępnianiem powierzchni pod prowadzenie działalności gospodarczej, Park winien
Strona 183 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
promować lokalne produkty jak np. wyroby rękodzieła, wyroby artystyczne, produkty
spożywcze pochodzące z miejscowych gospodarstw, w szczególności produkty regionalne.
5.6. Inwentaryzacja infrastruktury technicznej Parku
Zestawienie elementów infrastruktury technicznej Parku zawiera załącznik nr 28.
Strona 184 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
6. Podsumowanie
Strona 185 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Podsumowanie
Poniższa tabela stanowi podsumowanie zaleceń do realizacji operatu udostępniania
Parku na lata 2013-2034. Zawiera nazwa zadania (obiekt, miejsce lub zadanie), zalecenia,
rodzaj udostępniania w odniesieniu do N – nauki, E – edukacji, K – kultury, T – turystyki i
rekreacji, jak również proponowany terminarz realizacji. Celem jej jest zbiorcze zestawienie
najważniejszych zaleceń do realizacji z poszczególnych operatów udostępniania.
Tab. 27. Zestawienie zaleceń do realizacji na lata 2013-2034
Lp.
Nazwa zadania (obiekt, miejsce lub
zadanie)
Zalecenia
Rodzaj
udostępnia
nia
1.
Powiększenia kadry osób
zatrudnionych w Pracowni NaukowoZbadanie środowisk wodnych GPN pod kątem
Edukacyjnej o co najmniej dwa etaty:
zamieszkującej je fauny bezkręgowców oraz
specjalisty ds. GIS i entomologa ze
badania muchówek.
specjalizacją fauna wodna lub
dipterologia
N
2.
Badania/monitoring elementów przyrody
nieożywionej i ożywionej
Badania populacyjne rzadkich i
zagrożonych wyginięciem gatunków
N
3.
Utworzenie baz danych w programie MS
Access
4.
Stworzenie w GPN stacji terenowej dla
prowadzących badania naukowe
5.
6.
Strona internetowa
Gajówka Mikołaja, O.O.Kiczora, oddz. 192G
7.
Oprogramowanie
8.
Wydawnictwa
9.
Wydawnictwa
10.
Chatka GPN na Hali Długiej, O.O.Turbacz
11.
Wizerunek GPN
12.
Plan ochrony
13.
Wystawy, wernisaże, prelekcje
14.
15.
16.
Aktualizacja istniejących baz danych i
publikacja
Budowa lub adaptacja istniejącego
obiektu tzw. chatki GPN lub
udostępnienie pokoi gościnnych
Utrzymanie strony internetowej
Utrzymanie Gajówki Mikołaja
Opracowanie oraz roczne utrzymanie
aplikacji na smartfony
Kwartalnik „Salamadra” (druk +
dystrybucja)
Wydawnictwa edukacyjne
Organizacja ekspozycji w Chatce GPN
na Hali Długiej
Działalność związana z
kształtowaniem wizerunku GPN
Opracowanie efektów planu ochrony
Przygotowanie wystawy fotograficznej
(wystawa, wernisaż, prelekcja)
Zorganizowanie imprezy plenerowej
Sprzęt, meble, pomoce dydaktyczne
Organizacja warsztatów
Imprezy plenerowe
Pomoce dydaktyczne
Warsztaty
Kapliczka Bulandowa na polanie Jaworzyna
Kamienicka, O.O.Turbacz
Otoczyć opieką, konserwować w
Kapliczka we wsch. części Hali Długiej,
porozumieniu z właścicielem
O.O.Turbacz
Żelazny krzyż, wschodni kraniec Hali Długiej,
17.
18.
19.
N
Realizacja
(termin)
Wg
możliwości
Wg
rokrocznych
planów
Wg potrzeb na bieżąco
N
W miarę
możliwości
E
E
Na bieżąco
Na bieżąco
E
Rokrocznie
E
Rokrocznie
E
Rokrocznie
E
Wg potrzeb
E
Rokrocznie
E
Wg potrzeb
E
Wg potrzeb
E
E
E
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Rokrocznie
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
Strona 186 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
zadanie)
O.O.Turbacz
Grób partyzanta przed polaną Bieniowe,
O.O.Turbacz
Fragmenty schronów partyzanckich w
źródłach potoku Forendówki, O.O.Turbacz,
oddz. 160b,
Fragmenty schronów partyzanckich pod
polaną Ustępne, O.O.Turbacz, oddz.
116a/119a
Fragmenty schronów partyzanckiego, wąwóz
pot. Spalony, O.O.Turbacz, oddz. 191a/192b
Fragmenty obozowiska partyzanckiego na
Jagodowych Młakach
na stokach Czerwonego Gronia, O.O.Turbacz,
oddz. 140C
Fragmenty obozowiska partyzanckiego na
Wspólnych Młakach
na południowych stokach Kudłonia,
O.O.Turbacz, oddz. 103a
Pomnik katastrofy samolotu B-24 „Liberator”
w rejonie przełęczy Pańska Przehybka,
O.O.Jaworzyna, oddz. 155b
Oznaczyć granice schronów, ustawić
tablice informacyjne ze schematem
obozu i jego historią lub przygotować
odpowiednie publikacje, a następnie
konserwować
Miejsce katastrofy samolotu szturmowego Ił2m3 pod polaną Wolnica, O.O.Kiczora, oddz.
186b/c
29.
30.
31.
Miejsce katastrofy samolotu sportowego przed
polaną Kocurka, O.O.Suhora
Napis na Czole Turbacza, O.O.Suhora
„Papieżówka”, O.O.Turbacz, oddz. 116C
Chatka GPN na Hali Długiej, O.O.Turbacz
32.
Gajówka Mikołaja, O.O.Kiczora, oddz. 192G
28.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
Zalecenia
Droga Królewska, Poręba Wielka (część
Poręba Górna) - Stare Wierchy, O.O.Suhora Teren dawnego rezerwatu „Turbacz im.
Władysława Orkana”, O.O.Suhora
Teren dawnego rezerwatu „Dolina
Łopusznej”,
O.O.Kiczora
Park dworski w Porębie Wielkiej, O.O.Dwór
Wiąz Łokietka, park dworski w Porębie
Wielkiej, O.O.Dwór
Kudłoński Baca, O.O.Kudłoń
Turniska, O.O.Kiczora, oddz. 177c
Zbójecka Jama, O.O.Turbacz, oddz. 137d
Szczelina w Kudłoniu, O.O.Kudłoń, oddz. 21b
Zbójnicki Plac, O.O.Turbacz
Polana Średnie, O.O.Suhora
Polana Jaworzyna Kamienicka, O.O.Turbacz
Polana Turbaczyk, O.O.Kudłoń, O.O.Suhora
Polana Trusiówka, O.O.Turbacz
Polanka Limierze, O.O.Suhora, oddz. 55a
Rodzaj
udostępnia
nia
Realizacja
(termin)
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
Konserwować
K
Wg potrzeb
Oznaczyć, ustawić tablice
informacyjne ze schematem katastrofy
i jego historią lub przygotować
konserwować
K
Wg potrzeb
Konserwować
K
Wg potrzeb
Konserwować
Udostępnić w ramach wolontariatu,
remontować
Udostępnić w ramach edukacji,
remontować
K
K
K
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Oznaczyć, ustawić tablice
informacyjne lub przygotować
konserwować
Strona 187 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
67.
68.
zadanie)
Zalecenia
Hucisko nad potokiem Poręba, O.O.Suhora
Polana Hucisko w widłach potoków Olszowy i
Turbacz, O.O.Suhora
Polana Łąki, O.O.Suhora
Polana Stawieniec, O.O.Turbacz
Polana Ustępne, O.O.Turbacz
Polana Bieniowe, O.O.Turbacz
Polana Potasznia, O.O.Kudłoń
Hala Długa, Polana Wzorowa, Gabrowska
Duża i Mała, bacówka na Polanie Wzorowej,
O.O.Turbacz
Zielenica, Jankówki, Cioski
Udostępniać w ramach wypasu
Tobołów, Starmaszka, Suhora, Galaska
kulturowego
Hucisko, Łąki, Turbaczyk
Przysłopy, Bieniowe, Jaworzyna Kamienicka
Gorc Porębski, Podskały, Stawieniec
Utrzymanie we właściwym stanie nawierzchni
Konserwować
szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych
Ekspertyza działań ośrodka „Ostoja
Górska” w zakresie nielegalnej
Podnoszenie świadomości ekologicznej
niwelacji stoku, zakłócania ciszy,
użytkowników ośrodka „Ostoja Górska”, jak
wprowadzenia oświetlenia, przerwania
również odwiedzających Park, m.in. z
korytarzy ekologicznych. Poprawa
wykorzystaniem ekspozycji w Gajówce
funkcjonalności istniejących lub
Mikołaja, punktów informacji przyrodniczej i utworzenie nowych punktów
turystycznej,
informacji przyrodniczej i
turystycznej. Wprowadzenie programu
realizacji wolontariatu w Parku
Konserwacja, remonty i bieżące naprawy
Konserwować
Monitorowanie natężenia ruchu turystycznego
Wprowadzenie monitoringu
na szlakach i ścieżkach edukacyjnych oraz
automatycznego przy użyciu tzw.
inwentaryzowanie występowania przejawów
migratorów. Korekty przebiegu
erozji.
szlaków dopuszczalne po
Dokonywanie korekt przebiegu szlaków
przeprowadzeniu analizy
turystycznych dla ograniczenia sprzyjającego
oddziaływania na środowisko
erozji rozdeptywania otoczenia szlaków i
przyrodnicze w nowych lokalizacjach.
tworzenia nowych nielegalnych ścieżek.
Remonty i modernizacja szlaków,
Zapewnienie właściwej obsługi i usprawnienie
ścieżek edukacyjnych, miejsc
przebiegu ruchu turystycznego, kontrola
biwakowych, małej architektury
przestrzegania zasad udostępniania i
turystycznej oraz ich czytelne
korzystania z zasobów Parku (służby Parku,
oznakowanie. Organizacja
wolontariusze)
wolontariatu
Dodatkowe działania poprzez wykup
szałasów ze względu na
Zachęcanie właścicieli prywatnych obiektów
nieskuteczność w zachęcaniu
do zachowania ich pierwotnej funkcji
prywatnych właścicieli do działań
szałaśniczej lub ich wykup na obszarze Parku
zgodnych z postulatami ochrony
przyrody
Dodatkowe działania poprzez wykup
Uregulowanie stanu własności w odniesieniu
gruntów ze względu na nieskuteczność
do gruntów prywatnych na obszarze Parku
w zachęcaniu prywatnych właścicieli
do działań zgodnych z postulatami
Rodzaj
Realizacja
udostępnia
(termin)
nia
K
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
K
K
K
K
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
K
Wg potrzeb
K
K
K
K
K
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Co 5 lat
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
Strona 188 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
zadanie)
Zalecenia
Rodzaj
udostępnia
nia
Realizacja
(termin)
ochrony przyrody
69.
70.
73.
74.
Monitoring postaw turystów wobec ochrony
przyrody i jakości infrastruktury turystycznej
w Parku.
Bieżące usuwanie skutków aktów wandalizmu
wobec elementów środowiska przyrodniczego
i kulturowego
Zarządzanie ruchem turystycznym poprzez
jego kanalizowanie i regulowanie,
Przejęcie gruntów Skarbu Państwa,
pozostających w innym zarządzie,
Zachowanie przed zainwestowaniem
istniejących korytarzy ekologicznych
łączących Park z terenami sąsiednimi przez
odpowiednie zapisy w studiach uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gmin oraz miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego
75.
Monitorowanie zamierzeń inwestycyjnych
76.
Budowanie akceptacji dla Parku w
77.
Budowa Muzeum GPN
79.
Infrastruktura turystyczna
83.
84.
Wolontariat
GIS
85.
Wydawnictwa
86.
Profilaktyka
87.
Punkty informacyjne
88.
Spotkania informacyjne
89.
Niepełnosprawni
Działania w sprawie zlokalizowanych
w sąsiedztwie Parku obiektów typu
startowisko paralotniowe na
Jaworzynie Porębskiej czy tzw.
„Gravity Park”
Wprowadzenie opłat za wstęp w
wybrane fragmenty Parku
Kontynuowanie wykupu gruntów
innych własności w Parku,
Kontrola wprowadzanego
zagospodarowania terenu na etapie
miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego,
decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania przestrzennego
Współpraca z właściwymi organami
administracji publicznej
Stworzenie plan działań w ramach
edukacji
Pozyskanie środków zewnętrznych w
ramach budowy ośrodka
balneologicznego w Porębie W.
Przygotowanie wizualizacji i
aktualizacji przebudowy elementów
infrastruktury turystycznej. Renowacja
istniejącej infrastruktury
Opieka i nadzór nad wolontariatem
Prace GIS związane z monitoringiem
Wydawnictwa przewodnikowe i
informatory drukowane
Działalność dydaktyczna i
profilaktyczna
Budowa 4 punktów informacyjnych
Organizacja spotkań informacyjnych
(geotermia, infrastruktura narciarska)
Budowa infrastruktury dla osób
niepełnosprawnych
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
Co 5 lat
T
Wg potrzeb
T
Wg potrzeb
T
T
Rokrocznie
Wg potrzeb
T
Rokrocznie
T
Rokrocznie
T
W miarę
możliwości
T
Rokrocznie
T
Wg potrzeb
Strona 189 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Treść załączników do operatu udostępniania Parku
(zestawił dr Dariusz Dyląg)
Strona 190 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 1
Udostępnianie terenu GPN do badań w latach 1981-2013
1981
Liczba
temató
w
badawczych
22
1982
10
AR Kraków, Zakład Ekologii Lasu
AR Kraków, Zakład Urządzania
Lasu AR Kraków, Zakład Ekologii
Lasu AR Kraków, Okręgowy Ośr.
Rzecz i Dor. Roln. Kraków, Zakład
Cyt. i Embriol. Roślin UJ, Instytut
Botaniki UJ Kraków, Inst. Gosp.
Przestrz. i Kom. Kraków,
1983
6
Instytut Botaniki UJ
Zakład Zoopsychologii i
Zwierząt UJ Kraków, Kat.
Lasu
AR
Kraków,
Warszawa
1984
12
Katedra Hodowli Lasu AR Kraków,
Przed.
Geologiczne
Kraków,
Katedra Entomol. Leśnej AR
Kraków, Zakład Nasiennictwa i
Selekcji Drzew Leśnych
AR
Kraków, Zakład Botaniki Leśnej AR
Kraków, Instytut Botaniki PAN
Kraków,
Instytut
Biologii
Środowiskowej UJ
1985
11
Zakład Nasiennictwa i Selekcji AR
Kraków, Zakład Zoologii UW
Lata
Ważniejsze instytucje realizujące
badania
Kat. Hodowli Lasu AR Kraków,
Zakład Botaniki Leśnej AR Kraków,
Zakład Ekologii Lasu AR Kraków,
Zakład Zool. System. UJ, Zakład
Hydrobiol. UJ, Zakład Cytologii i
Embriologii Roślin UJ, IBL
Kraków, Centr. Lab. Ochr. Radiol.
Warszawa, BUL Kraków, UW
Białystok, Katedra Zoologii Dośw.
UŁ, IOP PAN Kraków, ART
Olsztyn
Kraków,
Etologii
Hodowli
SGGW
Ważniejsze tematy badawcze wg specjalności naukowych
- Leśnictwo – żywotność drzewostanów jodłowych, biogrupy
świerka w reglu górnym, budowa drzewostanu w Dol.
Łopusznej
- Botanika – rośliny chronione, szafran spiski, badania
kariologiczne Salix i in., badania embriologiczne traw
- Fitosocjologia – zbiorowiska leśne rez. Dol. Ustępnego
Potoku
- Entomologia – biologia zasnui, ryjkowce Curculionidae,
chruściki Trichoptera
- Teriologia – drobne ssaki GPN
- Zanieczyszczenie środowiska – zanieczyszczenia
atmosferyczne metalami ciężkimi i radioaktywnymi
- Hydrografia – potoki zlewni Kamienicy
- Leśnictwo – górnoreglowe bory świerkowe w GPN,
produkcyjno-siedliskowa analiza lasów gorczańskich, zasoby
leśne rez. Dolina Łopusznej
- Botanika – cytotaksonomia Angiospermae, embriologia rodz.
Alchemilla
- Fitosocjologia – charakterystyka fitosocjologiczna GPN z
mapą roślinności, fitosocjologia i typologia siedlisk rez. Dolina
Łopusznej
- Teriologia – baza pokarmowa jeleniowatych
- Zagospodarowanie przestrzenne – plan zagosp. przestrz.
GPN i otuliny
- Botanika – gatunki wysokogórskie dol Kamienicy, roślinność
skałek piaskowcowych na Kudłoniu
- Fitosocjologia – zbior. leśne zlewni Gorcowego Potoku,
kartowanie fitosocjologiczne zlewni Gorcowego Potoku na
potrzeby planowania hodowlanego
- Ornitologia – rozmieszczenie i ekologia gorczańskiej
populacji pliszki górskiej i pluszcza
- Parazytologia/entomologia stos. – wpływ nicieni
pasożytniczych na zasnuję
- Hydrologia - ustalenie zasobów wód podziemnych zlewni
Raby
- Leśnictwo – ocena żywotności drzewostanów o różnym
składzie gat., zróżnicowanie świerczyn uszkodzonych przez
zasnuję, selekcja świerczyn odpornych na zasnuję wg cech
szyszek i nasion
- Botanika – jeżyna gruczołowata w rez. Dolina Łopusznej
- Entomologia – kózkowate Cerambycidae regla dolnego i
górnego w GPN
- Teriologia – struktura socjalna jelenia w GPN
- Ochrona środowiska – skażenie roślinności parków nar. w
Polsce
- Leśnictwo – genetyka gorczańskiej populacji świerka
- Botanika – zmiany we florze roślin naczyniowych w
Strona 191 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
Warszawa,
UŁ Łódź, Instytut
Botaniki UJ Kraków, Zakład
Hydrobiologii UJ Kraków, Zakład
Biologii Popul. UJ Kraków, Zakład
Zool. Ogólnej UŁ
1986
13
Kat. Użytkowania Lasu AR, Kat.
Entomol. Leśnej AR Kraków,
Zakład Botaniki Leśnej AR Kraków,
Zakład Ochrony Przyr. i ZN PAN
Kraków, IBL Warszawa, BUL
Kraków, Instytut Zool. PAN
Warszawa. Ośrodek Doradztwa Rol.
Kraków, Inst. Ochr. Roślin Poznań
1987
11
1988
6
Zakład Ochrony Przyr. i ZN PAN
Kraków, Instytut Geografii UJ
Kraków, Zakład Urządzania Lasu
AR Kraków, Kat. Ochrony Lasu i
Łowiectwa AR Kraków, Zakład
Geodezji
Urządzania
Terenów
Wiejskich,
Zakład
Zool.
Bezkręgowców UŁ, Technikum
Leśne Nowy Sącz
GPN,
AR
Poznań,
Instytut
Hydrogeologii AGH Kraków, IOP
PAN Kraków
1989
4
GPN, UJ Kraków
1990
2
1991
7
Katedra
Gleboznawstwa
AR
Kraków, Instytut Roln. i Leśn.
Krajów Tropikalnych
Zakład Zool. Bezkręgowców UŁ,
Zakład Geografii Fiz. UJ Kraków,
Kat. Entomol. Leśnej AR Kraków,
GPN, Katedra Botaniki Leśnej i
Ochr. Przyr. AR Kraków
1992
9
Katedra Botaniki Leśnej i Ochr.
Przyr. AR Kraków, Katedra
ostatnich 35 latach, wątrobowce Gorców,
- Entomologia – mrówki z gr. Formica rufa i możliwości ich
przesiedleń w tereny gradacji zasnui, jętki potoków
gorczańskich, badania zasnui, muchówki Empididae i
Limoniidae Gorców, ryjkowce Gorców
- Turystyka – ruch turystyczny w GPN
- Leśnictwo – stan zdrowotny drzewostanów z udziałem jodły
w dol. Kamienicy, zagospodarowanie lasów górskich
- Botanika – tempo i kierunki przemian szaty roślinnej
- Entomologia – kornik i związana z nim fauna towarzysząca
w GPN, afidofauna parków nar. Polski, naturalne czynniki
ograniczające liczebność zasnui wysokogórskiej jako podstawy
jej biologicznego zwalczania
- Teriologia – kręgowce Dol. Kamienicy
- Zanieczyszczenie środowiska – monitoring skażeń
atmosfery, wpływ zanieczyszczeń na ekosystemy leśne w
paśmie gór południowej Polski
- Architektura – obiekty małej architektury w GPN
- Zagospodarowanie przestrzenne – zagosp. zabytkowego
Parku w Porębie Wielkiej, waloryzacja terenów pod kątem
powiększenia GPN
- Geologia – stratygrafia i tektonika rejonu Szczawy
- Leśnictwo – kontrola lasów o naturalnym kierunku hodowli
- Malakologia – Sphaeridae Polski
- Entomologia – skuteczność pułapek na kornika drukarza,
muchówki Limoniidae Gorców
- Ichtiologia – gospodarka zarybieniowa w woj. nowosądeckim
- Herpetologia – atlas herpetologiczny Polski, wydajność
reprodukcyjna płazów w Dol. Kamienicy
- Turystyka – monografia turystyczna Poręby Wielkiej
- Hydrologia - jakość wód podziemnych w Gorcach
- Entomologia – zasnują górska w GPN
- Ornitologia – zespoły ptaków zlewni Kamienicy
- Teriologia – szkody powodowane przez jeleniowate
- Turystyka – wpływ turystyki na entomofaunę GPN
- Leśnictwo – depresja przyrostowa świerka spowodowana
przez gradację zasnui, regeneracja fitocenozy leśnej
zniszczonej przez zasnuję
- Fitosocjologia – charakterystyka fitosocjologiczna pow.
Monitoringu biologicznego w Dol. Łopusznej
- Entomologia – ważki Gorców
- Gleboznawstwo – prace gleboznawcze GPN
- Entomologia – biegaczowate Gorców
- Leśnictwo – rola jarząbu pospolitego w regeneracji borów
górnoreglowych w Gorcach, siewki i naloty świerka, jodły,
buka i jawora w GPN, statystyczna analiza występowania
wybranych gatunków runa leśnego w GPN
- Entomologia – muchówki z rodz. Limoniidae Gorców,
ekologia żerdzianki szewc – wtórnego szkodnika świerka
- Turystyka – zagrożenie środowiska GPN przez turystykę
- Leśnictwo – dynamika zmian zasobów leśnych w Dol.
Łopusznej, dynamika przyrostowa świerka, buka i jodły w Dol.
Strona 192 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
1993
11
1994
9
1995
27
badania
Urządzania Lasu AR Kraków,
Kraków, GPN, Zakład Taksonomii i
Ekologii Zwierząt UAM, Ogród
Bot. UJ Kraków
Katedra Botaniki Leśnej i Ochr.
Przyr. AR Kraków, Wydział Leśny
AR Poznań, Technikum Leśne Stary
Sącz, SGGW Warszawa, Katedra
Geografii i Turyzmu AWF Kraków,
IBL,
Centrum
Studiów
nad
Człowiekiem i Środowiskiem UŚl
Katowice, Koło Naukowe Leśników
AR Poznań, SGGW Warszawa
Zakład Taksonomii i Ekologii
Zwierząt UAM, AR Poznań,
Kraków, GPN, Wydział Geologii
AGH Kraków, Zakład Taksonomii i
Ekologii Zwierząt UAM, Katedra
Ochr. Lasu i Środ Przyr. AR
Poznań, Kat. Entomol. Leśnej AR
Poznań
Instytut Syst. i Ewolucji Zwierząt
PAN Kraków, Zakład Zool. Bezkr.
UŁ, Instytut Ekologii i Ochr. Środ.
UŁ, Instytut Ochr. Przyr. PAN
Kraków, Instytut Podstaw Inżynierii
Środ., Katedra Geografii Miast i
Turyzmu, Zakład Ekologii i Ochr.
Środ. WSP Kraków, Instytut
Biologii Środ. UJ Kraków, Katedra
Glebozn. Leśnego i Nawożenia Lasu
AR Poznań, Katedra Bot. Leśnej i
Ochr. Przyr. AR Kraków, GPN,
Wydział Leśny AR Kraków,
Katedra Hodowli Lasu AR Kraków,
Kraków, Katedra Fitopatologii
Leśnej AR Kraków, Katedra
Botaniki Systemat. U Śl. Katowice,
GPN
Łopusznej, szkodniki wtórne świerka w drzewostanach
uszkodzonych przez zasnuję, badania odnowień bukowych w
GPN, dynamika runa w Dol. Łopusznej, badania zasobów
leśnych GPN, stan zagrożenia świerczyny wysokogórskiej GPN
- Akarologia – roztocze GPN
- Leśnictwo/teriologia – inwentaryzacja odnowień lasu i jego
uszkodzeń przez jeleniowate, struktura górnoreglowych borów
świerkowych na Turbaczu, wpływ substancji toksycznych w
glebie na występowanie nalotów świerka, jodły i buka, drzewa
pomnikowe na Turbaczu, rozmieszczenie siewek świerka,
buka, jodły na stałych powierzchniach badawczych GPN,
uszkodzenia odnowienia przez jeleniowate, szkody w
drzewostanach GPN powodowane przez różne czynniki
- Botanika – widłaki w Gorcach
- Entomologia/ekologia – ekologiczne znaczenie introdukcji
mrówki ćmawej, koliszki Gorców
- Turystka – możliwości rozwoju turystyki w Gorcach
- Leśnictwo – szkodniki szyszek i nasion jodły w GPN, korniki
i fauna towarzysząca na świerku w o.o. Jaworzyna i Kiczora,
fauna towarzysząca związana z kornikami jodły i świerka w
GPN
- Lichenologia – biota porostów GPN
- Akarologia – roztocze GPN
- Teriologia – nietoperze GPN
- Ochrona środowiska – zagrożenie GPN przez emisje
pyłowo-gazowe
- Leśnictwo – stan zdrowotny drzewostanów świerkowych,
nadziemne i podziemne części podrostów jodłowych
wyrastających różnych warunkach środowiska, podrost,
podszyt i krzewy na terenie GPN, szkodniki nasion i szyszek
świerka pospolitego w GPN, stan zdrowotny drzewostanów
świerkowych
- Botanika – wiek najstarszych i najokazalszych drzew
pomnikowych w Polsce, ekologia jeżyny gruczołowatej,
storczyki GPN
- Herpetologia – wydajność reprodukcyjna żaby trawnej w
warunkach zróżnicowanej antropopresji
- Teriologia – zasięg występowania niedźwiedzia brunatnego
w Polsce południowo-wsch.
- Entomologia – motyle dzienne Hesperioidea i Papilionoidea
GPN, muchówki Empididae Gorców i Pienin, strategia życiowa
i zachowania pokarmowe chruścika Potamophylax carpaticus,
monografia błonkówki Metallus pumillus minującej liście
Rubus sp.
- Ekologia – fauna glebowa na stałych pow. badawczych GPN,
makrobezkręgowce obszarów źródliskowych GPN, zarastanie i
strategia ochrony zbiorowisk roślinnych polan reglowych
- Turystyka – funkcja turystyczna karpackich parków nar.
- Ochrona środowiska – zanieczyszczenie gleb żelazem i
metalami ciężkimi w parkach nar., porosty epifityczne jako
wskaźniki zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego GPN
toksycznymi emisjami przemysłowymi, waloryzacja
lichenoflory na potrzeby monitoringu środowiska
Strona 193 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
1996
23
IBL, Katedra Użytkowania Lasu AR
Kraków, Katedra Entomol. Leśnej
AR Kraków, Katedra Ekologii Lasu
AR Kraków, Zakład Gleboznawstwa
Leśnego AR Kraków, Technikum
Leśne w Żywcu, GPN, Wydział
Chemii UJ Kraków, Wydział
Geologii, Geofizyki i Ochr. Środ.
AGH Kraków, Katedra Ochr. Lasu i
Środ. Przyr. AR Poznań, Zakład
Ochrony Środowiska UMCS Lublin,
Wydział Turystyki AWF Kraków,
1997
25
Instytut Ochrony Przyr. PAN
Kraków, Katedra Botaniki Leśnej
AR Kraków, Katedra Entomol.
Geobotaniki i Ochr. Przyr. UŚl
Katowice, Zakład Biogeografii i
Ochr. Przyr. UŚl Katowice, Zakład
Zoologii Leśnej AR Kraków,
Instytut Botaniki PAN Kraków,
Zakład Zoopsychologii i Etologii
Zwierząt UJ Kraków, Instytut Nauk
Geolog. UJ Kraków, Katedra
Entomol. Leśnej AR Poznań,
Instytut Zootechniki AR Kraków,
Muzeum Górnośląskie w Bytomiu,
BULi GL Kraków, Wydział Nauk o
Ziemi UŚl Sosnowiec
1998
18
Katedra
badania
Entomol.
Leśnej
AR
- Socjologia – GPN, a mieszkańcy jego otuliny
- Leśnictwo – ekologiczno-hodowlane uwarunkowania
powstania i rozwoju odnowień naturalnych, przebudowa
karpackich drzewostanów świerkowych regla górnego
uszkodzonych przez imisje przem., jakość surowca
świerkowego w drzewostanach trzebieżowych III klasy wieku
w GPN, szkodniki wtórne świerka posp. w GPN, nasilenie
występowania kornika drukarza i gat. towarzysz. w
drzewostanach GPN, przeżywalność siewek buka po obfitym
urodzaju w buczynie karpackiej, lasy GPN, szkodniki szyszek i
nasion modrzewia europejskiego i jodły w GPN,
inwentaryzacja martwego drewna w GPN, rola martwego
drewna w procesie odnawiania lasu
- Gleboznawstwo – gleby lasów naturalnych o charakterze
pierwotnym w Karpatach
- Teriologia – występowanie i liczebność wielkich
drapieżników w GPN, nietoperze GPN
- Entomologia – owady zasiedlające świerki w gniazdach
kornikowych w rez. ścisłych, częściowych i lasach
gospodarczych GPN,
- Hydrologia – badania hydrochemiczne źródeł Kudłonia
- Turystyka – ruch turystyczny w polskich parkach nar.,
turystyka w GPN
- Ochrona środowiska – antropogeniczne zagrożenie
środowiska na podstawie badań bioindykacyjnych
- Geologia – utwory serii magurskiej w oknie tektonicznym
Mszany Dolnej i Szczawy, mapa geologiczna GPN,
antropogeniczne przemiany środowiska geograficznego w
Gorcach
- Gleboznawstwo – mapa gleb GPN
- Hydrologia – rola kłód w systemie fluwialnym górnych
odcinków rzek górskich w czasie wezbrań
- Leśnictwo – kondycja świerków rosnących gniazdach
kornikowych GPN na podstawie przyrostu słojów rocznych,
dynamika przyrostowa świerka buka i jodły w Dol. Łopusznej,
owady niszczące szyszki i nasiona jodły w GPN, biologia
owadów zasiedlających jodłę i świerka w GPN
- Botanika – zmienność morfolog. i kariolog. Calamagrostis w
Polsce, flora roślin naczyniowych zlewnie Poręby Wielkiej,
morfologia owoców i nasion drzew z rodz. Rosaceae
- Ekologia – dynamika roślin runa w Dol. Łopusznej, sukcesja
roślinności Nan kamieńcach po powodzi w dol. Kamienicy
Łąckiej w GPN
- Fitosocjologia – zbiorowiska roślinne zlewni Poręba Górna w
GPN
- Teriologia – preferencje pokarmowe wydry i struktura jej
subpopulacji w GPN, inwentaryzacja dużych drapieżników na
terenie GPN – koncepcja ochrony
- Ornitologia – sowy GPN, świergotki Anthus na terenach
otwartych GPN, awifauna lęgowa Masywu Kudłonia w GPN,
głuszec i cietrzew w GPN – koncepcja ochrony
- Entomologia – osy Scolioidea i Vespoidea GPN
- Geografia – zmiany w użytkowaniu ziemi w latach 1954-
Strona 194 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
1999
19
2000
22
badania
Kraków, AR Kraków, Technikum
Ochr. Środ. Stary Sącz, Instytut
Ekologii
Terenów
Uprzemysłowionych
Katowice,
Katedra Ekologii Lasu AR Kraków,
Przedsiębiorstwo
Badań
Geofizycznych
w
Warszawie,
Zakład Zoologii Leśnej AR Kraków,
Instytut Nauk Geolog. UJ Kraków,
Instytut Ekologii Karpat Ukraińska
AN Lwów, Instytut Syst. i Ewolucji
PAN Kraków, Instytut Ochrony
Przyr. PAN Kraków
AGH Kraków, Zakład Lasów
Naturalnych IBL, Zakład Zoologii
Leśnej i Łowiectwa AR Kraków,
Wydział Geologii, Geofizyki i Ochr.
Środ. AGH Kraków, Zakład
Gleboznawstwa
AR
Kraków,
Oddział Architektury i Krajobrazu
SGGW
Warszawa,
Katedra
Fitopatologii Leśnej AR Kraków,
Zakład Ekologii Lasu AR Kraków,
Zakład Zool. Systemat. UJ Kraków,
Zakład
przestrzennych
i
kulturowych Podstaw Turystyki i
Rekreacji AWF Kraków, Katedra
Ekol. Człowieka Wydz. Turystyki i
Rekreacji AWF Poznań, Zakład
Hydrogeologii i Ochrony Wód AGH
Kraków
Katedra Botaniki Leśnej AR
Kraków, Zakład Użytkowania Lasu
i Drewna Wydz. Leśny AR Kraków,
Instytut Nauk Geolog. UJ Kraków,
Instytut Geografii UJ Kraków,
Instytut Ochrony Przyrody PAN
Kraków,
Wydział
Geologii,
Geofizyki i Ochr. Środ. AGH
Kraków, GPN, Wydział Fizyki i
Informatyki Stos. AGH Kraków,
Zakład Gleboznawstwa AR Kraków,
Institute of Landescape Planning
1997 na podstawie archiwalnych zdjęć lotniczych
- Geologia – wgłębna mapa geologiczna Gorców, mapa
geomorfologiczna GPN, geneza form skalnych w GPN
- Leśnictwo – entomofauna szyszek i nasion świerka w GPN,
owady uszkadzające szyszki i nasiona jodły w GPN, ochrona
lasu przed kornikiem drukarzem w strefach przygranicznych
parków nar. i Lasów Państwowych
- Ornitologia – sowy GPN, ptaki w zlewni Poręby w GPN,
kuraki GPN, awifauna łąk strefy subalpejskiej Karpat Polskich
- Entomologia – liczebność trzmieli na łąkach GPN
- Ochrona środowiska – monitoring skażenia powietrza i
gleby w drzewostanie świerkowym
- Edukacja – ścieżka dydaktyczna na Kudłoniu
- Gleboznawstwo – procesy glebotwórcze zachodzące w
glebach utworzonych z piaskowca magurskiego
- Hydrologia – zdjęcie hydrologiczne potoku Poręba w GPN,
ocena jakości wód podziemnych i powierzchniowych zlewni
rzeki Porębianki
- Leśnictwo – udział chrząszczy w powstawaniu posuszu
kornikowego na styku rezerwatu i lasu gospodarczego w
Gorcach, zamieranie buka i zasiedlenie przez Cryptococcus
fagisuga w GPN
- Ekologia – elementy siedliskowe obszarów pozbawionych
drzew w reglu górnym, wpływ fragmentacji środowiska na
zróżnicowanie chrząszczy w krajobrazie górskim
- Teriologia – wpływ czynników biotycznych na zimowe
rozmieszczenie tropów dużych roślinożerców i drapieżników
na trasach tropień w o.o. Suchora w GPN
- Ornitologia – dzięcioły – trójpalczasty i białogrzbiety w GPN
- Ochrona środowiska – porównanie stopnia skażenia środ.
przyr. parków nar. badań biogeochemicznych gleb i roślin,
antropogeniczne skażenia opadów atmosferycznych oraz
określenie ich wpływu na zmiany geochemiczne gleb
- Turystyka – perspektywy rozwoju turystyki w Gorcach na
przykładzie gm. Niedźwiedź, propozycje szlaków narciarstwa
turyst. na Poj. Suwalskim i w Gorcach, kompleksowe
opracowanie funkcji turyst.-rekreacyjnych i dydaktycznych
GPN i otuliny w aspekcie ekorozwoju
- Architektura – wpływ metod konserwatorskich,
biocenotycznych i planistycznych na proces kształtowania
struktury parku narodowego
- Fizyka – Spektrometria promieniowania gamma prób
środowiskowych, nuklidy promieniotwórcze w środ. przyr.
Gorców, badania magnetotelluryczne w Karapatach
- Geologia – morfotektonika Gorców, formy osuwiskowe
Pasma Kamienieckiego w Gorcach, kartowanie
geomorfologiczne form erozyjnych dna dol. Kamienicy
- Gleboznawstwo – gleby górnoreglowe na Kudłoniu,
gorczańskie gleby świerczyn i przedplonów jarzębinowych w
Jaworzynie Kamienieckiej
- Hydrologia – struktura i dynamika koryta potoku Ochotnica
w Gorcach
- Hydrologia/ichtiologia – rola rumowisk powstałych z
Strona 195 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
und Nature Conservation University
of Hannover, Wydział Nauk o Ziemi
UŚl
Sosnowiec,
Katedra
Peleogeogr. Czwartorzędu Wydz.
Nauk o Ziemi UŚl Sosnowiec,
Wydz. Geografii i studiów Regional.
UW Warszawa, Katedra Botaniki UJ
Kraków, Zakład Mikologii Instytut
Botaniki
PAN
Kraków,
Przedsiębiorstwo
Badań
Geofizycznych Warszawa
2001
15
Zakład Biogeografii i Ochr. Przyr.
UŚl Sosnowiec, Kat. Geobotaniki i
Ochr. Przyr. UŚl Katowice, Zakład
Zoologii Leśnej i Łowiectwa AR
Kraków, Instytut Ochr. Przyr. PAN
Kraków, Inst. Ekologii terenów
Uprzem.
Katowice,
Katedra
Zakład
Biochemii
Wydz.
Ogrodniczy
AR
Kraków,
Przedsiębiorstwo
Badań
Geofizycznych, Kat. Geomorfologii
Wydz. Nauk o Ziemi UŚl
Sosnowiec, Zakład Taksonomii
Roślin i Fitogeogr. Inst. Botaniki UJ
Kraków, Zakład Ochrony Wód PAN
Kraków
2002
17
Wydz. Biologii i Nauk o Ziemi Inst.
Nauk Geolog. UJ Kraków, Inst.
Geografii i Gosp. Przestrzennej UJ,
Katedra Meteorologii i klimatologii
Roln. AR Kraków, Przedsiębiorstwo
Badań Geofizycznych, Katedra
Stratygrafii i Geologii Regionalnej
AGH Kraków, Instytut Spraw Publ.
UJ, Katedra Botaniki Leśnej AR
Kraków,
Górnośląska
Wyższa
Szkoła
Handlowa,
Katedra
Kraków, Główny Inspektorat Ochr.
Środ. Warszawa
powalonych kłód w kształtowaniu środowiska dla ryb w
potokach górskich,
- Leśnictwo – monitoring posuszu świerka w GPN,
- Fitosocjologia – zbiorowiska ziołoroślowe GPN,
użytkowanie polan reglowych GPN jako czynnik decydujący o
zmianach zbiorowisk łąkowych, analiza porównawcza budowy
i właściwości drewna świerka w naturalnych i sztucznych
drzewostanach świerkowych
- Mykologia – Macromycetes Gorców
- Teriologia – ekologia rysia
- Turystyka – atrakcyjność wizualna krajobrazu Gorców,
przyrodnicze uwarunkowania turystyki aktywnej w Gorcach
- Fizyka – bank danych geofizycznych Karpat
- Hydrologia - Rola kłód w modelowaniu koryt potoków
górskich w Europie Środkowej
- Botanika – goryczka trojeściowa w zależności od miejsca
występowania na terenie GPN, Demidiales (Chlorophyta)
Gorców
- Leśnictwo – odporność świerka o różnym pochodzeniu na
patogeny korzeniowe
- Ekologia – sukcesja na polanie Średniej w GPN
- Fitosocjologia – monitoring fitocenoz nieleśnych, przemiany
zb. roślinnych w Gorcach w ciągu ostatnich 40 lat, wczesne
stadia sukcesyjne z udziałem lepiężnika wyłysiałego w różnych
obszarach górskich
- Teriologia – ekologia rysia w GPN
- Herpetologia – monitoring płazów i gadów
- Ichtiologia – relacje między zespołem ryb,
makrobezkręgowców i fizycznymi właściwościami siedlisk w
rzece górskiej
- Ochrona środowiska – Ocena realizacji Polityki Ekolog.
Państwa w zakresie redukcji SO2 i NOx w odniesieniu do
kształtowania się różnorodności biol w ekosyst. leśnych,
osobliwości przyrodnicze i antropopresja w GPN i
Babiogórskim PN
- Fizyka – naturalne pole magnetyczne Ziemi
- Geografia – dokumentacja obiektów jaskiniowych i
niektórych form skalnych
- Kartografia – kartograficzne studium zagospodarowania
Gorców ze szczególnym uwzględnieniem korytarzy ekolog.
- Geologia – budowa geologiczna płaszczowiny magurskiej
między Kudłoniem, a Jaworzyną Kamienicką, procesy
osuwiskowe na terenie GPN
- Botanika – dynamika populacji Jerzyny gruczołowatej
- Mykologia – Mycobiota związana z kornikiem drukarzem na
świerku
- Leśnictwo – dynamika wydzielania się posuszu świerkowego
w drzewostanach o różnej własności w Gorcach, monitoring
fitocenoz leśnych
- Fitosocjologia – zmiany roślinności runa w rez. Dol.
Łopusznej w latach 1982-2002
- Ochrona środowiska – warunki klimatyczne i
zanieczyszczenia powietrza w rejonie GPN, wpływ człowieka
Strona 196 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
2003
31
Instytut Biologii AP Kraków,
Środ. AGH Kraków, Katedra
Entomol. Leśnej AR Poznań,
Instytut Nauk o Środ. UJ Kraków,
Katedra Ochrony Lasu i Ekologii
SGGW
Warszawa,
Katedra
Entomologii Leśnej AR Kraków,
Instytut Botaniki PAN Kraków,
Sosnowiec,
Katedra
Ochrony
Przyrody UŁ, Katedra Urządzania
Lasu AR Kraków, Instytut Syst. i
Ewol. Zwierząt PAN Kraków,
Instytut Botaniki UJ Kraków,
Zakład Ekologii i Ochr. Środ. AP
Kraków, Przedsiębiorstwo Badań
Geofizycznych Warszawa, Katedra
Sportów Zimowych AWF Kraków,
Zakład Cytologii i Embriologii
Roślin IB UJ Kraków
2004
32
Instytut
Geogr.
i
Gosp.
Przestrzennej UJ w Krakowie,
Katedra Polityki Przem. i Ekolog.
AE Kraków, Inst. Botaniki UJ
Kraków, Katedra Turystyki AE
Kraków, Wydz. Nauk o Ziemi UŚl
Sosnowiec, Wydz. Geografii i
Studiów Regional. UW Warszawa,
Wydział Mat.-Przyr. Akademia
Świętokrzyska Kielce, Zarządzanie i
Marketing w Turystyce UJ Kraków,
AR Kraków, Katedra Hodowli
Owiec i Kóz AR Kraków, Katedra
Paleogeografii
i
Paleoekol.
Czwartorzędu Wydz. Nauk o Ziemi
na funkcjonowanie górnej części zlewni Kamienicy
- Turystyka – organizacja turystyki na pn. stokach GPN,
warunki anemologiczne Tatr i Podhala dla potrzeb
szybownictwa
- Socjologia – wpływ GPN na gm. Niedźwiedź
- Fizyka - naturalne pole magnetyczne Ziemi
- Geologia – geomorfologia dol. Kamienicy, zasoby
geotermalne Rabki Zdroju i okolic
- Leśnictwo – pomiary drzewostanów w siatce kwadratów
200x200m, procesy odnowienia w reglu dolnym GPN, ocena
stanu zasobów leśnych masywu Średniaka Gorca Kaminickiego
w GPN, budowa i struktura lasów w reglu górnym masywu
Kudłonia, ocena stanu zasobów leśnych w reglu górnym
masywu Kudłonia,
- Botanika – flora polan reglowych GPN, jej przemiany i
możliwości ochrony, Taksonomia i ekologia wybranych gat.
rodz. Euphrasia, zmienność genetyczna i morfologiczna
Aconitum variegatum
- Herpetologia – zróżnicowanie wysokościowe płazów
ogoniastych w GPN i otulinie, stanowiska rozrodowe płazów
bezogonowych na tle uwarunkowań ekologicznych zlewni
Koninki, Koniny i Kamienicy, stan gatunkowy, rozmieszczenie
i frekwencja płazów i gadów w GPN i otulinie
- Malakologia – ślimaki lądowe w GPN
- Entomologia - Rośliniarki Symphyta GPN, motyle dzienne i
nocne GPN, owady zasiedlające owoce jarzębiny,
inwentaryzacja Lepidoptera Gorców, koprofagiczne
Scarabaeidae GPN
- Ekologia – rola wybranych gatunków ssaków drapieżnych w
funkcjonowaniu ekosystemów na terenie GPN i OPN
- Turystyka – porównanie istniejących ścieżek dydaktycznych
na terenach parków narodowych w Polsce, infrastruktura
narciarska rejonu Gorców
- Ochrona środowiska – zawartość niektórych metali ciężkich
w plechach porostu Hypogymnia physodes, ocena stanu
środowiska przy użyciu Pleurozium schreberi
- Klimatologia – klimat Gorców na podstawie analizy
rocznych przyrostów świerka pospolitego
- Geologia – funkcjonowanie lejów źródliskowych w górach
średnich na przykładzie Gorców, morfologiczna rola budowli
regulacyjnych w górskich systemach fluwialnych,
geomorfologiczna rola ścieżek turystycznych i dróg we
współczesnym rozwoju rzeźby w GPN i otulinie
- Hydrologia – cechy teksturalne osadów grubo klastycznych
w relacji do wybranych parametrów geometrii hydraulicznej
rzek obszaru Gorców
- Botanika – jeżyna gruczołowata na różnych glebach,
inwentaryzacja stanowisk zarzyczki górskiej w Gorcach,
zróżnicowanie ekologiczne i genetyczne populacji Sphagnum
girgenhsonii w Polsce, zróżnicowanie ekologiczne i
genetyczne populacji Polygonatum verticillatum w Polsce
- Leśnictwo – problem pozostawiania w drzewostanach
wydzielających się drzew w wieku rębnym, roślinność dna lasu
Strona 197 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
UŚl Sosnowiec, Sekcja Hymenopt.
PTE, Instytut Geogr. i Gospodarki
Przestrzennej UJ Kraków, Instytut
Ekologii
Terenów
Uprzemysłowionych
Katowice,
Wyższa Szkoła Zarządzania i
Bankowości Kraków, Katedra Bot. I
Ochr.
Przyr.
Uniwersytet
Warmińsko-Mazurski,
Wydział
Archit. Polit. Poznańskiej,
2005
19
Instytut
Geogr.
i
Gosp.
Przestrzennej UJ Kraków, Zakład
Hydrologii Wydz. Geogr. i Studiów
Regional. UW Warszawa, Instytut
Zarządzania w Budownictwie i
Transporcie,
Wydz.
Inżynierii
Lądowej Politechnika Krakowska,
Wydział Zootech. ART. Bydgoszcz,
Międzywydziałowe Studium Ochr.
Środ. SGGW Warszawa, BUL i GL
Kraków, OPN, Zakład Ekol. i
Ochro.
Środ.
Uniwersytet
Świętokrzyski, Katedra Zool. Bezkr.
i Hydrobiol. UŁ Łódź, Katedra
Algologii i Mykologii UŁ Łódź,
Instytut Rekreacji i Turystyki
Podhalańska Państwowa Wyższa
Szkoła Zawodowa w Nowym Targu,
Zakł. Zool. Bezkr. i Parazytol. AP
Kraków, Wydział Geogr.-Biol. AP
Kraków, AWF Kraków, Instytut
Syst. i Ewolucji PAN Kraków,
Środ.
AGH
Kraków,
Kat.
Paleogeogr.
i
Paleoekol.
Czwartorzędu Wydz. Nauk o Ziemi
na stałych pow. badawczych w GPN
- Ichtiologia – uwarunkowania biogeograficzne występowania
ryb w GPN
- Entomologia – entomofauna dolnoreglowego boru jodłowoświerkowego w Magurskim i Gorczańskim PN, entomofauna
buczyny karpackiej w GPN, zgrupowania owadów wybranych
zbiorowisk roślinności zielnej w Magurskim i Gorczańskim
PN, zgrupowania owadów wybranych zbiorowisk roślinności
zaroślowej w GPN i Magurskim PN, trzmiele i trzmielce
parków narodowych
- Ekologia – kształtowanie krajobrazu i różnorodności
biologicznej obszarów wypasu wspólnotowego w Europie
- Ochrona środowiska – ocena skażenia środowiska parków
nar. metalami ciężkimi przy użyciu mchów jako
biowskaźników, środowiskowy efekt ograniczenia emisji
zanieczyszczeń powietrza w latach 1994-2004 na wybranych
terenach chronionych
- Turystyka – mapa dla turystyki rowerowej Gorców Zach,
rola GPN jako obszaru turystycznego
- Ekonomia – Źródła finansowania GPN, organizacja i
funkcjonowanie parków nar. w Polsce na przykładzie GPN i
Pienińskiego PN, finansowanie jednostek budżetowych na
przykładzie GPN
- Socjologia – konflikt człowiek-przyroda na obszarach
chronionych
- Architektura – inwentaryzacja szałasów pasterskich na
terenie GPN
- Hydrologia – charakterystyka i ochrona obszarów wodnobłotnych w GPN, stan czystości cieków wypływających z GPN
w granicach zlewni Raby, wpływ erozji rzecznej na wygląd
potoku Kamienica
- Mykologia – taksonomia, ekologia i chorologia grzybów z
rodz. Phyllosticta
- Leśnictwo – Inwentaryzacja lasów kraju wszystkich form
własności, demografia siewek i nalotów na martwym drewnie,
demografia siewek i nalotów na starodrzewach dolnego regla
- Teriologia – ochrona wilka w GPN i BdPN, a problem
koegzystencji wilka i człowieka
- Ornitologia – stan populacji i warunki występowania
jarząbka w GPN, ptaki lęgowa o.o. Suhora w GPN
- Malakologia – dynamika populacji ślimaków z rodz. Vestia,
malakofauna GPN
- Entomologia – żądłówki (Hym. Aculeata) GPN, rośliniarki
polan śródleśnych GPN
- Turystyka – turystyka edukacyjna na ścieżkach przyr. GPN,
zagospodarowanie tur., chłonność, ruch i przepustowość
szlaków w Gorcach, atrakcyjność turystyczna GPN
- Architektura – budownictwo drewniane jako przykład
dziedzictwa kulturowego
Strona 198 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
2006
27
2007
28
badania
UŚl Sosnowiec, Katedra Botaniki
Leśnej AR Kraków
Inst. Botaniki UJ Kraków, Wydz.
Biol. I Nauk o Ziemi UJ Kraków,
Inst. Botaniki PAN Kraków, Wydz.
Nauk Geogr UAM Poznań, Instytut
Nauk o Środowisku UJ Kraków,
Katedra Paleogeogr. Czwartorzędu
Sosnowiec, Kat. Użytkowania Lasu
i Drewna AR Kraków, Krakowska
Szkoła Wyższa im. Andrzeja
Modrzejewskiego, Zakład Gosp.
Leśnej Reg. Górskich IBL, OPN,
Kraków, Katedra Ochr. Przyr.
Wydział Biol. i Ochr. Środ. UŁ,
Instytut
Ekologii
Terenów
Uprzemysłowionych Katowice,
Kat. Zool. Wydz. Biologii i Ochr.
Środ. UŚl Katowice
Kat. Urządzania Lasu AR Kraków,
Kraków, Zakład Zoologii Leśnej i
Łowiectwa AR Kraków, Katedra
Hodowli Lasu AR Kraków, Wydz.
Ogrodniczy AR Kraków, Zakład
Ekol. i Ochr. Środ. Inst. Biol.
Uniwersytet Świętokrzyski, Katedra
Zool. Bezkr. i Hydrobiol Inst. Ekol.
I Ochr. Środ. UŁ, Zakład Geomorf.
Inst. Paleogeografii i Geoekologii
UAM Poznań, Wydz. Architektury i
Urbanistyki
Politechnika
Warszawska, Instytut Zool. UW
Wrocław, Katedra Ekologii Roślin
Uniw. Przyrodniczy Wrocław, Inst.
- Klimatologia – dendrochronologiczny zapis zmian klimatu w
Karpatach
- Botanika – porównanie górskich i niżowych populacji
omiega górskiego, rośliny naczyniowe zlewni Poniczanki i
Lepietnicy w Gorcach, porównanie górskich i niżowych
populacji ciemiężycy zielonej Veratrum lobelianum, wpływ
sposobu utrwalania i czasu przechowywania owoców jabłoni
dzikiej na zawartość wit. C i ekstraktu, taksonomia i chorologia
rodz. Crataegus w Gorcach, flora polan reglowych – jej
przemiany i możliwości ochrony, flora roślin naczyniowych i
uwarunkowania geobotaniczne SW części Gorców, flora roślin
naczyniowych zlewni potoków Jamne i Jaszcze w Gorcach,
flora roślin naczyniowych w okolicach Poręby Wielkiej
- Leśnictwo – stan i kierunki rozwoju drzewostanów na
obszarach pogradacyjnych w Karpatach, wpływ leżaniny na
rozwój odnowienia buka, jodły i świerka na pow. bad.
Łopuszyna w GPN, analiza architektury buka, jodły i świerka w
naturalnych starodrzewach dolnego regla, dynamika odnowień
naturalnych w GPN w latach 1991-2005, zmienność czasowa i
przestrzenna wielkości listowia w lesie naturalnym, zmiany
górnoreglowych borów świerkowych w GPN w latach 19812005
- Mykologia – występowanie Ascomycetes w Gorcach
- Teriologia – Występowanie bobra europejskiego na terenie
obszarów chronionych woj. małopolskiego
- Entomologia - chrząszcze biotopów zabagnionych w GPN
- Ochrona środowiska – ocena bezpośredniego i pośredniego
zagrożenia parków nar. w Polsce pd. Przez regionalne i
transgeniczne zanieczyszczenia powietrza, fauna Heteroptera
Gorców
- Turystyka – zagospodarowanie turystyczne wybranych
obszarów chronionych w świetle ekoturystyki, przydatność
przestrzeni GPN dla potrzeb turystyki
- Ekonomia – finansowanie działalności edukacyjnej w GPN
w latach 2000-2005
- Hydrologia – hydrologiczne znaczenie geosystemów polan
gorczańskich
- Geodezja – analiza struktury władania i użytkowania gruntów
na terenie gm. Ochotnica Dolna
- Botanika – kartowanie stanowisk śnieżyczki przebiśniegu na
polanach GPN, rodzaj Verrucaria w Polsce
- Leśnictwo – dynamika procesów lasotwórczych na podstawie
okresowych pomiarów na stałych kontrolnych powierzchniach
próbnych, wpływ położenia i postaci drzewostanu na procesy
odnowieniowe w GPN, wpływ topografii i struktury
drzewostanu na rozmieszczenie listowia oraz kształtowania
warunków do rozwoju naturalnego odnowienia, drzewostany
świerkowe przy górnej granicy lasu w GPN, inwentaryzacja
drzewostanu Parku Wodzickich w Porębie Wielkiej, struktura i
dynamika buczyny karpackiej w rez. GPN
- Ekologia – relacja między składem gatunkowym i
Strona 199 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
Botaniki PAN Kraków, Inst. Spraw
Publ. UJ Kraków, Wydz. Geogr. –
Biol. AP Kraków, Wydz. Geogr. i
Studiów Regionalnych UW, Kat.
Geodezyjnego Urządz. Terenów
Wiejskich AR Kraków
2008
21
Środ. AGH Kraków, Kat. Ochrony
Lasu i Ekologii Wydział Leśny
SGGW Warszawa, Politechnika
Krakowska Kraków, Inst. Botaniki
UJ Kraków, Beskidzka Wyższa
Szkoła Umiejętności w Żywcu,
AWF Kraków, Zakład Hydrobiol.
Inst. Nauk o Środowisku UJ
AR Kraków, Zakład Botaniki
Systemat. UŚl Katowice, Wydział
Biologii i Nauk o Ziemi Kraków,
Zakład Goemorfologii i Hydrobiol.
Gór i Wyżyn Instytut Geogr.
Przestrzennego Zagosp. PAN. Inst.
Ochr. Przyr. PAN Kraków, Wydział
Chemii UJ Kraków, Zakład
Goemorfologii Inst. Geogr. i Gosp.
Przestrz. UJ Kraków, Inst. Turystyki
i Rekreacji AWF Warszawa
2009
17
Wydział Nauk Biologicznych Uniw.
Zielonogórski, Wydział Geologii
Uniw, Warszawski, Podkarpacka
Wyższa Szkoła Zawodowa w
Nowym Targu, Inst. Geografii i
Gosp. Przestrzennej UJ Kraków,
Wydz. Geologii Uniw. Warszawski,
Inst. Geografii i Gosp. Przestrzennej
UJ Kraków, Katedra Botaniki
zagęszczeniem awifauny, a składem gatunkowym i fazami
rozwojowymi drzewostanów oraz miąższością martwego
drewna, zmiany w przyrodzie GPN wynikające z realizacji
zaleceń planu ochrony
- Teriologia – analiza pokarmu wydry na podstawie odchodów
- Herpetologia – sposoby czynnej ochrony płazów w Polsce
- Malakologia – dynamika populacji ślimaków lądowych z
rodz. świdrzykowatych
- Entomologia – wojsiłkowate GPN
- Turystyka – ilościowy model przekształcenia rzeźby szlaków
turystycznych na obszarze GPN, aktualna i maksymalna
pojemność turystyczna GPN, wpływ turystyki na rozwój gm.
Niedźwiedź, walory przyrodnicze i krajobrazowe GPN oraz ich
udostępnianie turystom
- Architektura – architektura parków narodowych w Polsce
- Geografia – zmiany środ. przyr. pod wpływem działalności
człowieka
- Geologia – porównania skałek gorczańskich i ciężkowickich
ze względu na formę i odporność podłoża
- Mykologia – Biota grzybów wielkoowocnikowych w
Gorcach
- Botanika – ekspansja gatunków obcego pochodzenia na tle
dynamiki rodzimych gatunków roślin w lasach par. nar.
południowej Polski, badania populacyjne chabrów, wkraczanie
gat. obcych ze szczególnym uwzględnieniem inwazyjnych na
obszar GPN
- Leśnictwo – wpływ leżaniny na odnowienie buka, jodły i
świerka na pow. Bad. Łopuszyna w GPN, przestrzenna
dynamika regeneracji lasu na pow. pogradacyjnych w GPN,
zmiany rozmieszczenia lasów i intensywności użytkowania na
Gorcach,
- Ekologia – znaczenie rumoszu w potokach i rzekach górskich
- Entomologia – zgrupowania jętek w górnym biegu potoku
Konina w GPN,
- Turystyka – projekt nowej trasy geoturystycznej na terenie
Gorców, wpływ intensywności ruchu turystycznego na stan
niektórych szlaków turystycznych czy ścieżek edukacyjnych w
GPN, geoturystyczne atrakcje GPN, walory górskich parków
nar. w Polsce, możliwości uprawiania turystyki w Gorcach,
struktura ruchu turystycznego w GPN oraz ocena
przygotowania obszaru do turystyki
- Architektura – ogród biocenotyczny w parku Wodzickich w
Porębie Wielkiej
- Klimatologia – Hedrometeorologiczne uwarunkowania
zamierania drzewostanów górnoreglowych wybranych
pasmach Sudetów i Karpat, zapis ekstremalnych zdarzeń
opadowych w górnej części zlewni karpackich w świetle badań
dendromorfologicznych
- Hydrologia – warunki hydrologiczne zlewni potoku Turbacz
i Olszowego, warunki hydrogeologiczne zlewni potoków:
Maciejowego i Domagałów
- Botanika – roślinność wodna w warunkach referencyjnych
wyżynnych i górskich typów rzek w Polsce, renaturalizacja
Strona 200 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
Paleogeografii
i
Paleoekologii
Czwartorzędu UŚl
Sosnowiec,
Instytut Nauk o Środowisku UJ
Kraków,
UŚl
Katowice,Uniw.
Przyrodniczy w Poznaniu, Uniw.
Opolski,
Wydział
Geologii,
Geofizyki i Ochr. Środ. AGH
Kraków, Katedra Łąkarstwa UR
Kraków, Zakład Meteorologii i
Klimatologii Unst. Geogr i Rozwoju
Regionalnego UW Wrocław, Kat.
Zool Bezkr. i hydrobiol. UŁ, Inst.
Geogr. i Gosp. Przestrz. UJ Kraków
2010
21
Katedra Botaniki Leśnej UR
Kraków,
Przedsiębiorstwo
Geologiczne S.A., Inst. Geografii i
Gosp. Przestrzennej UJ Kraków,
Zakład Parazytologii Śl. Uniw. Med.
Katowice, Zakład Gosp. Leśnej
Regionów Górskich IBL Kraków.
Inst. Ochr. Przyr. PAN Kraków,
Komitet Ochrony Orłów, Katedra
Ochrony Lasu i Klimat. Leśnej UR
Kraków, Instytut Biologii Uniw.
Pedagogiczny Kraków, Pieniński
PN, Instytut Botaniki PAN Kraków,
Centrum Dziedzictwa Przyrody
Górnego Śląska, OL Akademickie
Jezuitów w Nowym Sączu, Inst.
Ochr. Przyr. PAN Kraków, Inst.
Informacji
Naukowej
i
Bibliotekoznawstwa UP Kraków
2011
21
Kat. Ochr. Lasu i Ekologii Wydział
Leśny SGGW Warszawa, Ojcowski
PN, Katedra Botaniki i Fizjologii
górnoreglowych polan gorczańskich i jej skutki w krajobrazie
- Leśnictwo- różnorodność gatunków drzewiastych w lasach
podlegających różnym formom własności w Karpatach i na
Pogórzu
- Teriologia – synantropizacja ssaków w polskich parków
narodowych, nietoperze hibernujące w jaskiniach GPN
- Entomologia – rola parków narodowych ochronie
biegaczowatych w Polsce
- Turystyka – oddziaływanie turystyki na środowisko społ.kulturowe GPN, zróżnicowanie piętrowe krajobrazu na pn.
skłonie w północnym skłonie Masywu Turbacza, drugie domy
jako element zagospodarowania turystycznego Gorców,
atrakcje geoturystyczne północno-wschodniej części GPN
- Historia – dendrochronologiczna analiza wieku zabudowy
drewnianej w Gorcach
- Socjologia – społeczne uwarunkowania systemów
zarządzania przyrodą w woj. małopolskim
- Kultura – wpływ ograniczonego wypasu owiec na
dziedzictwo kulturowe Karpat
- Geologia – geomorfologiczne uwarunkowania rozwoju gm.
Niedźwiedź
- Hydrologia – mapa hydrologiczna Polski – pierwszy poziom
wodonośny, kształtowanie koryta Porębianki na skutek
antropopresji,
- Botanika – inwentaryzacja mchu bezlistu okrywowego
Buxbaumia viridis w Dol. Kamienicy w GPN, monitoring
stanowiska śnieżyczki przebiśnieg, badania nad liczydłem
górskim Streptopus amplexifolius, transekt paproci wzdłuż
niebieskiego szlaku turystycznego w GPN,
- Leśnictwo – pomiar pierśnic i defoliacji drzew na
powierzchni nr 0121143, zmiany przyrostu rocznego świerka
pospolitego w drzewostanach GPN dotkniętych gradację
zasnuji wysokogórskiej, zróżnicowanie naturalnego odnowienia
drzew w lukach drzewostanowych oraz pod zwartym okapem
drzewostanu, struktura odnowienia buka, jodły i świerka w rez.
Dol. Łopusznej w GPN
- Teriologia – swarming nietoperzy jaskiń w Karpatach
- Herpetologia – czynna ochrona fauny związanej z małymi
zbiornikami w GPN, monitoring gatunków i siedlisk płazów
Natura 2000
- Ornitologia – obserwacje orła przedniego w ramach
Państwowego Monitoringu Środowiska
- Entomologia – poszukiwania reliktowego chrząszcza
Cornumutila lineata
- Akarologia – ryzyko ekspozycji na kleszcze na terenie GPN
- Ochrona środowiska – zmienność stechiometrii pierwiastków
w mchu Pleurozium schreberi w warunkach zróżnicowanej
antropopresji
- Edukacja – działalność pedagogiczna GPN w latach 19982010
- Hydrologia – Wpływ warunków środowiskowych na
zróżnicowanie przestrzenne i zmiany chemizmu wód źródeł w
zlewniach potoków Jaszcze i Jamne
Strona 201 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lata
Liczba
temató
w
badawczych
badania
Roślin Wydział Ogrod. UR Kraków,
Instytut Geografii UP Kraków, Inst.
Botaniki UJ Kraków, Katedra
Hodowli Lasu UR Kraków, Instytut
Geografii i Gosp. Przestrzennej UJ
Kraków,
Kat.
Ekonomiki
i
Organizacji Przedsiębiorstw SGGW
Warszawa, BUL i GL Przemyśl, VII
LO Kraków, Katedra Fitopatologii
Leśnej AR Kraków, Zakład Ochr.
Przyr. i Kraj. Wiejskiego Inst.
Technol.-Przyr., Katedra Botaniki
Leśnej UR Kraków, OTOP, GPN,
Kat. Ekologii Lasu UR Kraków,
Inst. Ochr. Przyr. PAN Kraków,
Wydz.
Studiów
Międzynar.
Krakowska Akademia im. Andrzeja
Frycza Modrzewskiego
2012
13
Instytut Geografii i Gospodarki
Przestrzennej
UJ,
Katedra
Urządzania Lasu, Geomatyki i
Ekonomiki
Leśnictwa
SGGW
Warszawa,
Śląski
Uniwersytet
Medyczny, Katedra Chemii Węgla i
Nauk o Środowisku Wydział
Energetyki i Paliw AGH, Wydział
Leśny
Uniwersytet
Rolniczy,
Instytut
Badawczy
Leśnictwa,
Katedra
Chemii
Rolnej
i
Środowiskowej, Katedra Ekologii
Lasu Wydział Leśny UR Kraków,
Instytut
Botaniki
UJ,
Kat.
Fitopatologii Leśnej Wydział Leśny
UR Kraków, Wydział Studiów
Międzynarodowych
Krakowska
Akademia im. Andrzeja Frycza
Modrzewskiego, Wyższa Szkoła
Ekonomii i Informatyki Kraków,
2013
2
Uniwersytet Rolniczy Kraków,
MiIZ PAN Warszawa
- Botanika – chorologia krytycznych rodzajów Crataegus i
Rubus w GPN i otulinie, występowanie goryczki trojeściowej
Gentiana asclepiadea, różnorodność gatunkowa i
rozmieszczenie geogr. krasnorostów słodkowodnych,
- Fitosocjologia – monitoring gatunków i siedlisk: ziołorośla
górskie i nadrzeczne, ocena poziomu sukcesji polan
gorczańskich
- Leśnictwo – dynamika mi struktura karpackich lasów
pierwotnych, wielkoobszarowa inwentaryzacja Stanu Lasu
wszystkich własności, stan zdrowotny świerków w GPN, tempo
rozkładu martwego drewna w dolnoreglowych drzewostanach o
charakterze pierwotnym
- Ornitologia – monitoring ptaków (dzięcioły trójpalczasty i
białogrzbiety), badania zmian preferencji środowiskowych
ptaków w trakcie wędrówek i w sezonie lęgowym,
inwentaryzacja kluczowych gatunków ptaków polskich Karpat
oraz stworzenie systemu ich monitorowania i ochrony
- Turystyka – wpływ ruchu turystycznego na przyrodę GPN ze
szczególnym uwzględnieniem cennych gatunków flory, ocena
aktywności procesów erozyjnych na zielonym szlaku w GPN,
turystyka a ochrona przyrody w GPN
- Ekonomia – ekonomiczno-społeczne uwarunkowania
funkcjonowania parków narodowych w woj. małopolskim
- Kultura – uwarunkowania lokalizacji szałasów pasterskich w
Gorcach
- Edukacja – ocena skuteczności pakietów przyrod.
Programów Rolnośrod na potrzeby monitoringu
przyrodniczego,
- Fizyka - badania zawartości antropogenicznego gamma
radionuklidu 137CS
- Geografia - dynamika współczesnych przemian krajobrazu
Gorców
- Hydrologia – odpływ podziemny w Gorcach
- Fitosocjologia – zarastanie polan reglowych w Karpatach
- Botanika - ekspansja gatunków drzew obcego pochodzenia w
lasach południowej Polski, flora synantropijna wzdłuż szlaków
turystycznych w Gorcach
- Leśnictwo - zastosowanie tomografii komputerowej do
analizy zagrożenia zgnilizną odziomkową jodły, stan
zdrowotny świerka, jodły i buka w masywie Mostownicy na
terenie GPN
- Turystyka - zagospodarowanie GPN pod różne formy
turystyki, projekt zagospodarowania sztucznych skarp
powstałych w wyniku prac modernizacyjnych przy
nartostradzie w Koninkach, turystyka a ochrona przyrody w
GPN
- Ochrona środowiska - Wykorzystanie biotestów jako
wskaźników zanieczyszczenia gleb w Małopolsce
- Ekonomia - zarządzanie parkiem narodowym na przykładzie
GPN
- Botanika – młaki na Hali Turbacz
- Entomologia – Rośliniarki GPN
Źródło: http://www.gorczanskipark.pl, materiały GPN
Strona 202 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Strona 203 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 2
Zasady udostępniania GPN obowiązujące w latach 2003-2013
wybrane fragmenty Zarządzenia Dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego nr 21/2003 z
25 lipca 2003 r.
Udostępnianie obcym podmiotom badawczym
1. GPN udostępnia obszar Parku instytucjom krajowym i zagranicznym legitymującym się
uprawnieniami do prowadzenia działalności naukowej i monitoringowej. Osoby niezwiązane
z takimi instytucjami mogą otrzymać pozwolenie po uzyskaniu wcześniejszej opinii
(poparcia) ze strony wymienionych instytucji lub autorytetów naukowych w danej dziedzinie.
2. Badania dziko żyjących zwierząt polegające na chwytaniu (np. w celu obrączkowania,
założenia nadajnika, dokonania pomiarów) lub uśmiercaniu oraz zbiór roślin na terenach
Parku w odniesieniu do gatunków chronionych lub uznanych w Planie Ochrony Parku za
gatunki szczególnej troski, ginące i zagrożone – wymagają pisemnej zgody Ministra
Środowiska lub osoby przez niego upoważnionej.
3. Uzyskanie zezwolenia przez obce podmioty badawcze przebiega zgodnie z następującą
procedurą: złożenie pisma-wniosku do Dyrekcji GPN, konsultacja dyrektora Parku z
kierownikiem Pracowni Naukowej oraz specjalistami w danej dziedzinie, wydanie
pozwolenia.
4. Pismo-wniosek do dyrekcji GPN (polecamy formularz do pobrania w formie
elektronicznej) powinno zawierać:
• nazwisko (lub nazwiska) prowadzącego badania
• nazwę instytucji
• temat pracy
• cel, zakres i metodykę badań (szczegółowych wyjaśnień wymagają badania oparte na
metodach „inwazyjnych”)
• lokalizację badań
• czas trwania badań
Strona 204 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
5. Wjazd na teren GPN samochodem dla celów naukowych i monitoringowych wymaga
zgody dyrektora Parku; potrzeba wjazdu powinna być przedstawiona na wniosku, należy
podać markę i numer rejestracyjny samochodu oraz drogi i miejsca, do których będzie
wjeżdżał pojazd.
6. Przyjazd na teren GPN w celach badawczych i monitoringowych powinien być
każdorazowo zgłaszany u gospodarza terenu – leśniczego danego Obwodu Ochronnego lub w
sekretariacie Dyrekcji GPN.
7. Prowadzący badania podczas przebywania na terenie GPN powinien posiadać ważne
pisemne zezwolenie wydane przez Dyrektora Parku i okazywać je na każdą prośbę służb
GPN.
8. Prowadzący badania zobowiązany jest przesyłać sprawozdania; w przypadku badań
trwających 1 sezon będzie to sprawozdanie końcowe a w przypadku badań wieloletnich
obowiązują sprawozdania roczne. Termin przesyłania sprawozdań – do końca I kwartału.
9. Jeżeli badania były prowadzone w ramach pracy magisterskiej, doktorskiej, habilitacyjnej,
licencjackiej itp., to prowadzący badania jest zobowiązany dostarczyć do biblioteki GPN
jeden wydrukowany egzemplarz pracy po jej obronie.
Wydanie zezwolenia na prowadzenie badań jednostkom naukowym i akademickim
uzależnione jest od wywiązania się z terminowego dostarczenia sprawozdań, odbitek
publikacji lub egzemplarza pracy, o której mowa w p. 9, będących rezultatem badań
prowadzonych wcześniej na terenie GPN.
Strona 205 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 3
Wniosek o wydanie zezwolenia obowiązujący w latach 2003-2013
/pieczątka instytucji/
...................................................
imię i nazwisko wnioskodawcy
........................................................
miejscowość i data
..................................................
adres: ulica i nr,
..................................................
kod i miejscowość
Dyrektor Gorczańskiego Parku Narodowego
Poręba Wielka 590
34-735 Niedźwiedź
WNIOSEK O WYDANIE ZEZWOLENIA NA PROWADZENIE BADAŃ NA TERENIE
GORCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO
Temat badań:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Autor oraz osoby biorące udział w badaniach (zezwolenia wydawane są imiennie):
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Instytucja (wskazane opieczętowanie wniosku o zezwolenie w górnym lewym rogu):
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Cel badań:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 206 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Czas realizacji tematu badawczego:
.......................................................................................................................................................
Metodyka:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nadzór merytoryczny:
.......................................................................................................................................................
Źródło finansowania tematu badawczego:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Termin realizacji prac terenowych:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Obszar badań:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Lokalizacja i planowany sposób oznakowania powierzchni badawczych:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Czy będą pobierane próby, jeżeli tak to w jaki sposób:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Rozmiar, charakter, miejsce oraz ilość i sposób pobrania prób - w rejonie ochrony ścisłej
oraz na zbiór gatunków lub ich części podlegających ochronie gatunkowej wymagana jest
zgoda Ministra Środowiska /art. 15, 52 i 54 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia
2004 r. Dz. U. nr 92 poz. 880 /.
Strona 207 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Planowany termin i forma opracowania wyników:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Marka i nr rejestracyjny samochodu (wyłącznie w przypadku konieczności używania pojazdu
w pracach terenowych):
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Dane kontaktowe (nr telefonu, adres e – mail) uczestników badań:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zobowiązuję się złożyć sprawozdanie z przeprowadzonych badań do końca grudnia każdego
roku, w którym wydano zezwolenie. Po opublikowaniu wyników badań zobowiązuję się
przesłać jeden egzemplarz publikacji (lub nadbitkę autorską) do zbiorów bibliotecznych
Gorczańskiego Parku Narodowego.
Postawa prawna: Dz. U. nr 92 poz. 880 z dnia 16 kwietnia 2004 r. Ustawa o ochronie
przyrody i Zarządzenie Dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego nr 21/2003 z dnia
25.07.2003 roku w sprawie wprowadzenia zasad udostępniania Gorczańskiego Parku
Narodowego dla celów naukowych, monitoringowych i dydaktycznych.
........................................................
Podpis
Opinia komórki organizacyjnej Parku do spraw monitoringu i badań naukowych
(wypełnia GPN):
Strona 208 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 4
Wykaz badań prowadzonych przez GPN wraz z analizą wykorzystania wyników badań
w działalności ochronnej Park
Lp
Autor
1 Armatys P.
Finansowanie
Temat badań naukowych
Czas
realizacji
Publikacje
wyników
badań
(Tak/Nie)
2001nadal
Tak
rozpoznanie ptaków
?
Tak
wpływ różnych zabiegów
ochrony czynnej na zgrupowania
wybranych grup owadów
(chrząszcze, prostoskrzydłe,
żądłówki)
2002nadal
Nie
gromadzenie literatury
2002-2006
Tak
badanie regeneracji fauny leśnej
po gradacji zasnui
1997-2001
Tak
poznanie bioróżnorodności
ornitofauny Parku i ochrona
świergotków,
2000-2002
Nie
rozpoznanie prostoskrzydłych
Analiza wykorzystania
wyników badań do działalności
ochronnej Parku
GPN
Awifauna polan GPN
2 Armatys P.
NFOŚiGW
Wpływ koszenia i wypasu na
organizację zgrupowań owadów na
polanach gorczańskich
3 Armatys P.
GPN
Bibliografia Gorców i GPN
4 Armatys P.
GPN
5 Armatys P.
GPN
6 Armatys P.
GPN
Prostoskrzydłe GPN
7 Armatys P.
GPN
Trzmiele i trzmielce GPN
2004nadal
Nie
ta grupa owadów jest dobrym
wskaźnikiem kwiecistości i
różnorodności zb. łąkowych
Monitoring posuszu świerka Picea abies
Karst. w drzewostanach świerkowych i z
dużym udziałem świerka w
Gorczańskim Parku Narodowym.
2000nadal
Nie
Obserwacja dynamiki zmian
drzewostanów na obszarach
ochrony ścisłej
Monitoring nietoperzy
2012nadal
Nie
poznanie i ochrona ostoi
nietoperzy
Monitoring ptaków z listy Dyrektywy
UE w granicach Ostoi Gorczańskiej
2010nadal
Tak
dostarczanie argumentów do
ograniczenia inwestycji w
ośrodku narciarskim w
Koninkach
Armatys P.,
Chwistek K.,
GPN
Czarnota P.,
Loch J.
Armatys P.,
9
NFOŚiGW
Loch J.
Armatys P.,
Loch J.,
10 Żurek Z.,
NFOŚiGW
Chwistek K.,
Czarnota P.
8
Sukcesja chrząszczy epigeicznych w
kompleksach leśnych GPN po gradacji
zasnui wysokogórskiej
Występowanie i preferencje
siedliskowe świergotków Anthus na
terenach otwartych Gorczańskiego
Parku Narodowego.
11 Chwistek K.
GPN
Kierunki i dynamika zmian składu
gatunkowego i struktury zbiorowisk
leśnych GPN
1992nadal
Tak
badania dynamiki ekosystemów
leśnych w oparciu o stałe pow.
badawcze (wyniki porównano z
Białowieskim PN)
12 Chwistek K.
GPN
Ekspansja gatunków drzew obcego
pochodzenia w lasach południowej
Polski
1990-2003
Nie
brak dofinansowania
13 Chwistek K.
GPN
Storczykowate Orchidaceae GPN
2012
Tak
poznanie i ochrona storczyków
14 Chwistek K.
MNiSW
Kierunki i dynamika zmian składu
gatunkowego i struktury zbiorowisk
2003-2007
leśnych Gorczańskiego i Ojcowskiego
Parku Narodowego w latach 1990–2003.
Tak
porównanie dynamiki lasów OPN
i GPN, rozwój naukowy
15 Chwistek K.
GPN
Ocena metod i skuteczności aktywnej
ochrony ekosystemów leśnych GPN
1992-2000
Nie
16 Chwistek K.
GPN
Tendencje rozwojowe głównych
gatunków lasotwórczych GPN
1992-1997
Tak
planowanie ochrony, poznanie
funkcjonowania naturalnych
lasów
Strona 209 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp
Autor
Finansowanie
Czas
realizacji
Publikacje
wyników
badań
(Tak/Nie)
ochronnej Parku
lasów
17 Chwistek K.
18
GPN
Chwistek K.,
Armatys P.,
GPN
Czarnota P.,
Loch J.
Lasy Gorczańskiego Parku
Narodowego: historia, stan aktualny,
tendencje rozwojowe
1996-2000
Tak
lasów
Dynamika zmian w drzewostanach
rezerwatu Turbacz w latach 1965-2000
2005-2008
Tak
lasów
rozwój naukowy pracownika poznanie trudnych
taksonomicznie gatunków,
współpraca z zagranicą
opis nowego dla nauki gatunku,
poznanie ostoi karpackich
porostów
19 Czarnota P.
GPN
Rodzaj Bacidia w Polsce
2008nadal
20 Czarnota P.
GPN
Nowe dla Polski i rzadkie gatunki
porostów
2012nadal
Tak
21 Czarnota P.
MNiSW
2008-2012
Tak
klęski żywiołowe jako kreatorzy
bioróżnorodności
22 Czarnota P.
GPN
2010
Tak
poznanie bioty porostów, ich
walor i ochrona
23 Czarnota P.
GPN
1993-2000
Tak
rozpoznanie porostów
24 Czarnota P.
MNiSW
1993-1995
Tak
ocena zanieczyszczenia
środowiska GPN
25 Czarnota P.
GPN/UAM
1995-1998
Tak
rozpoznanie roztoczy i ocena ich
przydatności do monitoringu
26 Czarnota P.
GPN/
PAN Kraków
1995-1998
Tak
kondycja porostów w skażonym
środowisku
27 Czarnota P.
GPN/AP
Kraków
1999-2001
Tak
rozpoznanie gatunków róż w
GPN
28 Czarnota P.
GPN
1995-1998
Tak
środowiska GPN
29 Czarnota P.
GPN/U
Gdański
1999-2001
Tak
30 Czarnota P.
GPN/UJ
1990-1995
Tak
środowiska GPN
31 Czarnota P.
GPN
1990nadal
Nie
w opracowaniu
32 Czarnota P.
GPN
Rodzaj Micarea w Polsce
2002-2006
Tak
33 Czarnota P.
GPN
Porosty Gorców w zbiorach Herbarium
Instituti Botanici PAN w Krakowie
2002-2005
Tak
34 Czarnota P.
GPN/U
Gdański
2001-2008
Tak
35 Loch J.
GPN
2008-2012
Tak
poznanie wpływu zabiegów na
populacje chronionych gatunków
36 Loch J.
GPN
1990-1994
Tak
Znaczenie zjawisk klęskowych w lasach
polskich Karpat dla ochrony porostów
zagrożonych
Porosty Gorców. Krytyczna wersja
porostów - rewizje i uzupełnienia
Różnorodność gatunkowa porostów na
obszarze GPN
Wykorzystanie porostów epifitycznych
jako wskaźników zanieczyszczenia
obszaru GPN
Roztocza glebowe i ich rola w
monitoringu środowiska przyrodniczego
na obszarze GPN
Fizjologiczne aspekty reakcji na
skażenie powietrza w Gorcach u
wybranych gatunków porostów
Róże Gorców
Waloryzacja bioty porostów i
zbiorowisk porostów oraz ich
monitoringowa rola w ocenie
środowiska przyrodniczego GPN
Gatunki rodzaju Lepraria i Leproloma w
Gorcach
Skażenie powietrza na obszarze polskich
parków narodowych w oparciu o
badanie chemizmu plech Hypogymnia
physodes - GPN
Przekształcenia flory porostów w
Gorcach w drugiej połowie XX wieku
Nowe i rzadkie w Polsce gatunki
grzybów naporostowych
Wpływ koszenia i wypasu na krokusa i
przebiśniegu na wybranych polanach
GPN
Fitosocjologiczne opracowanie
Tak
rozpoznanie porostów z rodzaju
Micarea
odtworzenie stanu środowiska
Gorców na podstawie bioty
porostów zasiedlających ten
obszar w przeszłości
Strona 210 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp
Autor
Finansowanie
37 Loch J.
GPN
38 Loch J.
GPN
39 Loch J.
GPN
40 Loch J.
GPN
41 Loch J.
GPN
42 Loch J.
GPN
43 Loch J.
GPN
44
45
46
47
48
Loch J.,
Armatys P,
Chwistek K.,
Czarnota P.
Loch J.,
Armatys P,
Żurek Z.,
Chwistek K.,
Czarnota P.
Loch J.,
Armatys P.,
Chwistek P.,
Czarnota P.
PopkoTomasiewicz
K.
Tomasiewicz
J.
49 Żurek Z.
powierzchni monitoringu biologicznego
w rezerwacie "Dolina Łopusznej"
Depresja przyrostowa w drewnie
świerka pospolitego spowodowana
gradacją zasnui wysokogórskiej w
Gorcach
Metody regeneracji drzewostanu
górnoreglowego boru świerkowego
zniszczonego przez zasnuje na
przykładzie Mostownicy w GPN
Badania nad rozprzestrzenianiem się
kornika drukarza. Zmiany w
fitocenozach spowodowane jego
obecnością.
Dynamika luk kornikowych oraz
kierunki i tempo regeneracji
drzewostanu w lukach w warunkach
borów górnoreglowych
Zmiany fitocenotyczne w świerczynach
pochodzenia sztucznego
Rola jarzębu pospolitego Sorbus
aucuparia L ssp. aucuparia w
regeneracji świerczyny górnoreglowej w
Gorcach
Regeneracja świerczyny górnoreglowej
uszkodzonej przez zasnuje
wysokogórską na zboczu Kudłonia
Czas
realizacji
Publikacje
wyników
badań
(Tak/Nie)
ochronnej Parku
lasów
1990-1993
Tak
lasów
1989-1992
Tak
lasów
2000-2006
Tak
lasów
1990-2001
Tak
lasów
1990-2000
Tak
lasów
1990-2002
Tak
lasów
1999-2002
Tak
lasów
GPN
Proces wydzielania się świerka w
drzewostanach GPN
2009nadal
Tak
poznanie roli kornika drukarza w
dynamice borów świerkowych w
GPN
NFOŚiGW
Monitoring zimowy dużych ssaków
kopytnych oraz drapieżników
1990
Tak
poznanie liczebności i
rozmieszczenia ssaków
kopytnych i drapieżników
GPN
Efekty naturalnego i sztucznego
odnawiania lasu na południowozachodnim zboczu Kudłonia
2000-2006
Tak
lasów
2010-2012
Tak
2009-2013
Tak
2011-2012
Nie
EFRR/Fundusz Ochrona przyrody GPN przez
Leśny
modernizacje jego struktury
Zbiorowiska leśne Gorców i ich
tendencje dynamiczne
Czynna ochrona gatunków fauny
CKPŚ/Fundusz
związanych z małymi zbiornikami w
Leśny
GPN i jego najbliższym otoczeniu
GPN
monitoring restytucji pokrywy
roślinnej w strefie oddziaływania
ruchu turystycznego
ocena zachowania lasów Gorców
pod kątem geobotanicznym
odtwarzanie zbiorników wodnych
dla płazów i bezkręgowców
wodnych
Załącznik nr 5
Strona 211 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zestawienie zrealizowanych oraz trwających projektów naukowych wraz z analizą
wykorzystania wyników badań w działalności ochronnej Parku
Lp.
Autor
Tytuł projektu naukowego
Wgłębna budowa geologiczna Gorców.
1
2 ?
3 Adamczyk Ł.
4 Adamczyk M.
5 Adamiec G.
Bank danych geofizycznych Karpat - zebranie i unifikacja
danych dla celów energetycznych i ochrony środowiska.
Produkcja czy bioróżnorodność.
Szkody w drzewostanach Gorczańskiego Parku Narodowego
powodowane przez czynniki a/biotyczne, b/abiotyczne,
c/antropogeniczne.
Charakterystyka fitosocjologiczna zbiorowisk leśnych
zlewni Gorcowego Potoku.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
1998-zak?
poznanie przyrody
nieożywionej
Gorców
2001-zak?
temat niezakończony
2004-zak?
brak publikacji
spojrzenie na lasy
GPN pod kątem
gospodarczym
1993-1994
1983-1986
znaczenie poznawcze
7
Adamus A.,
Miedzińska A.
Skład gatunkowy chiropterofauny Gorczańskiego Parku
Narodowego.
1994-1994
8
Adamus P.,
Miedzińska A.
Sprawozdanie z wieszania budek dla nietoperzy na terenie
GPN.
1995-1995
9
Adamus P.,
Miedzińska A.
Wyniki obozu naukowego Sekcji Teriologicznej Koła
Leśników na terenie GPN.
1995-1995
Krajobraz i przyroda Gorców.
?-1982
znaczenie
poznawcze, ochrona
nietoperzy
rozpoznanie
nietoperzy pomocne
w ich ochronie
rozpoznanie
nietoperzy pomocne
w ich ochronie
rozpoznanie
nietoperzy pomocne
w ich ochronie
znaczenie poznawcze
Walory turystyczno-przyrodnicze pow. Limanowskiego i
potencjalne możliwości rozwoju ruchu turystycznego.
?-
znaczenie poznawcze
2005-zak?
znaczenie poznawcze
rozpoznanie ekologii
świergotków na
potrzeby ich ochrony
poznanie
funkcjonowania
lasów poddanych
ochronie ścisłej po
gradacji zasnui
znaczenie poznawcze
znaczenie poznawcze
przy ochronie polan
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
6 Adamus A.,
10 Anioł Cz.
Anioł
11 Cz.,Wójcik A.,
Ziajka I.
12 Antosz M.
13 Armatys P.
Skład gatunkowy nietoperzy Gorczańskiego Parku
Narodowego.
1996-1997
Najciekawsze szlaki turystyczne na terenie Gorców.
Występowanie i preferencje siedliskowe świergotków
Anthus na terenach otwartych Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Armatys P.,
Chwistek K.,
14
Czarnota P.,
Loch J.
Monitoring posuszu świerka Picea abies Karst. w
drzewostanach świerkowych i z dużym udziałem świerka w
15 Atys A.
Ocena atrakcyjności wizualnej krajobrazu Gorców.
Wpływ ograniczonego wypasu owiec na dziedzictwo
kulturowe Karpat.
16 Augustyn Z.
17 Bajgrowicz M.
18 Baniowska M.
19
Baran A.,
Tarnawski M.
Dynamika odnowień naturalnych w Gorczańskim Parku
Narodowym w latach 1991-2005.
Zmienność czasowa i przestrzenna wielkości listowia w
lesie naturalnym.
Wykorzystanie biotestów jako wskaźników
zanieczyszczenia gleb na terenie województwa
1997-2001
2000-kont.
2000-2001
2009-zak?
2006-2007
2006-zak?
znaczenie poznawcze
2012-kont
brak publikacji
Strona 212 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
1982-1990
planowanie ochrony
1982-1984
ochrona
jeleniowatych
2010-zak?
znaczenie poznawcze
małopolskiego.
BaranowskaJanota M.,
20
PtaszyckaJackowska D.
21 Barć M.
22 Bartkowiak M.
Plan zagospodarowania przestrzennego GPN i jego otuliny.
Baza pokarmowa jeleniowatych w Karpatach Zachodnich
(Gorce, Babia Góra).
Kształtowanie koryta Porębianki pod wpływem
antropopresji.
23 Barton M.
Wybrane elementy biologii owadów zasiedlających jodłę i
świerka w Gorczańskim PN.
1997-1999
24 Bartoszek L.
Występowanie siewek i nalotów świerka, jodły, buka i
jawora na terenie GPN oraz ich współwystępowanie z
wybranymi roślinami runa.
1991-1992
Awifauna łąk strefy subalpejskiej Karpat Polskich.
1998-1998
Stan gatunkowy, rozmieszczenie oraz frekwencja płazów i
gadów w Gorczańskim Parku Narodowym i jego otulinie.
2003-2004
25
Bashta Andriy
T.
26 Baś G.
Bąba W.,
Ciapała Sz.
Bednarz Z.,
28 Różański W.,
Ryś W.
Bednarz Z.,
Różański W.,
29
Ryś W., Loch
J.
27
30 Bęben H.
dot. prowadzenia badań w ramach programu monitoringu
fitocenoz nieleśnych.
Kondycja świerków rosnących w gniazdach kornikowych
GPN na podstawie dendrometrycznej analizy przyrostu
słojów rocznych.
2001-zak?
1997-zak?
Kondycja świerków rosnących w gniazdach kornikowych
GPN na podstawie dendrometrycznej analizy przyrostu
słojów rocznych.
1997-1999
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
Kartowanie fitosocjologiczne podstawą planowania
hodowlanego (na przykładzie zlewni Gorcowego Potoku w
GPN).
1983-1986
bez znaczenia w
ochronie przyrody
GPN
1981-1983
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
Białas I.,
Chętnicki W.,
31
Drobne ssaki Gorczańskiego Parku Narodowego.
Kupryjanowicz
J.
32 Biały D.
dot: zagospodarowania GPN, chłonnosci, ruchu na szlakach
i ich przepustowości, planowanych inwestycji w Gorcach
33 Biczak J.
Owady niszczące nasiona i szyszki świerka Picea abies
/L./Karst./ na wybranych stanowiskach Gorczańskiego PN w 1998-1999
1998 r.
34 Biedroń L.
35 Błaszczak M.
36 Błoszyk J.,
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
porównanie ptaków
stref subalpejskich w
różnych częściach
Karpat, ochrona
ptaków
znaczenie
poznawcze, ochrona
płazów
opublikowano dane z
Babiej Góry
Znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
2005-zak?
Antropogeniczne zmiany środowiska geograficznego na
1997?-1999
obszarze pasma górskiego Gorce.
Próba określenia antropogenicznego zagrożenia środowiska
1996-zak?
przyrodniczego GPN na podstawie badań bioindykacyjnych.
Fauna glebowa ze szczególnym uwzględnieniem roztoczy
1992-1996
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
rozpoznanie biologii
owadów
zasiedlajacych
szyszki świerka
wpływ człowieka na
Gorce
znaczenie poznawcze
rozpoznanie walorów
Strona 213 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Olszanowski Z. /Acari/ Gorczańskiego i Karkonoskiego Parku Narodowego
jako ważny element środowiska przyrodniczego i wskaźnik
jego walorów.
Błoszyk J.,
37
Czarnota P.
Fauna glebowa ze szczególnym uwzględnieniem roztoczy z
rodziny Labidostomatina i Uropodina.
Rola wybranych gatunków ssaków drapieżnych w
38 Bober-Sowa B. ekosystemach Gorczańskiego i Ojcowskiego Parku
Narodowego.
Zmiany florystyczne i strukturalne górnoreglowych borów
świerkowych w Gorcach w ostatnim 50-leciu na podstawia
badań fitosocjologicznych.
Warunki hydrogeologiczne zlewni potoków: Maciejowego i
Bojarczuk P.
Domagałów.
Analiza zmian rozmieszczenia lasów i intensywności
Bomba Gr.
użytkowania na wybranym obszarze Gorców.
Inwentaryzacja głuszca i cietrzewia na terenie GPN.
Bonczar Z.
Opracowanie koncepcji ich ochrony
Borodzik E.
Architektura parków narodowych w Polsce.
Barwne formy larw Cephalcia falleni i częstotliwość
Borusiewicz K.
występowania patogenów w jej populacji.
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
fauny glebowej,
planowanie ochrony
1994-2000
2003-2005
rozpoznanie roztoczy
i ocena ich
przydatności do
monitoringu
ochrona ssaków
drapieżnych i
planowanie działań
ochronnych
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
39 Bodzioch R.
2006-2009
40
2009-zak?
znaczenie poznawcze
2008-2008
znaczenie poznawcze
1997-1997
brak publikacji
2007-zak?
1981przerw.
brak publikacji
41
42
43
44
45
Braniewski S.,
Grodzińska K.
46 Brawer M.
47
Bród C.,
Związek T.
48 Brzeska M.
Ocena skażenia środowiska parków narodowych metalami
ciężkimi przy użyciu mchów jako biowskaźników.
2004-2005
Zgrupowania kózkowatych w zbiorowiskach roślinnych
regla dolnego w GPN.
1984-1986
Owady zasiedlające świerki w gniazdach kornikowych w
rezerwatach ścisłych, częściowych i lasach gospodarczych
Ogród biocenotyczny w historycznym parku Wodzickich w
Porębie Wielkiej, siedzibie GPN.
Aktualne zmiany środowiska przyrodniczego w Gorcach
pod wpływem działalności człowieka (na przykładzie dolin
Jamne i Jaszcze).
1996-1997
praca niekończona
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
rozpoznanie
kózkowatych,
ochrona fauny
znaczenie poznawcze
dynamiki lasu,
planowanie ochrony
2008-2009
znaczenie poznawcze
2008-2012
znaczenie poznawcze
Analiza obserwacji meteorologicznych w Dolinie
Kamienicy Gorczańskiej.
1996-1996
znaczenie poznawcze
Geoturystyczne atrakcje GPN.
2008-zak?
52 Bujoczek L.
Procesy odnowieniowe w reglu dolnym Gorczańskiego
Parku Narodowego.
2003-2005
znaczenie poznawcze
znaczenie
poznawcze,
funkcjonowanie
ekosystemów
leśnych
53 Bujoczek L.
Wielkość, struktura i stopień rozkładu martwego drewna na
tle zmian zasobów leśnych w rezerwatach " Turbacz" i
2007-2011
49 Bucała A.
Budzik T.,
Gąstała M.,
Grabiec M.,
50
Rucinowska
M., Sitek S.,
Wrzos I.
51 Bujak M.
brak publikacji
Strona 214 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
"Łopuszna".
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
54 Bukała A.
Fauna towarzysząca związana z kornikami jodły i świerka
na południowych terenach GPN.
1994-1996
55 Burzyk M..
Zasoby storczykowatych /Orchidacea/ na terenie GPN.
1995-1997
56 Bylicka M.
Relacja między składem gatunkowym i zagęszczeniem
awifauny, a składem gatunkowym i fazami rozwojowymi dstanów oraz miąższością martwego drewna.
2007-kont.
brak publikacji
57 Capecki Z.
Badania nad zasnują - biologia szkodnika.
1981-1986
znaczenie poznawcze
do wyjaśniania
procesów
przyrodniczych
58 Ceklarz W.
Ptaki lęgowe Obwodu Ochronnego Suhora w Gorczańskim
Parku Narodowym.
2005-zak?
brak publikacji
59 Chaniecka K.
Makrobezkręgowce (Macroinvertebrata) obszarów
źródliskowych Gorczańskiego Parku Narodowego.
1995-2002
60 Chlebicki A.
Występowanie Ascomycetes w Gorcach.
2006-2008
rozpoznanie fauny
bezkręgowej źródlisk
pod kątem jej
ochrony
znaczenie poznawcze
61 Chłond D.
dot. badań faunistycznych owadów z podrzędu Heteroptera.
2006-zak?
brak publikacji
62 Chmielecki O.
Geoturystyczne atrakcje GPN.
dot. pomiarów drzewostanów na siatce stałych powierzchni
badawczych 200x200m
2008-zak?
brak publikacji
2003-zak?
brak publikacji
63 Chochołek B.
64 Chrabąszcz A.
Entomofauna dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego w
2004-2006
Magurskim i Gorczańskim Parku Narodowym.
65 Chwistek B.
Hydrologiczne znaczenie geosystemów polan gorczańskich.
2007-zak?
66 Chwistek K.
Kierunki i dynamika zmian w wielkości i strukturze
zasobów leśnych GPN.
1992-1996
67 Chwistek K.
Lasy Gorczańskiego Parku Narodowego, historia, stan
aktualny, tendencje rozwojowe /w ramach pracy
doktorskiej/.
1996-2000
68 Ciapała S.
Uwarunkowania i przebieg wstępnych stadiów sukcesji
roślinności na kamieńcach powstałych po powodzi w dolinie 1997-2001
Kamienicy Łąckiej w Gorczańskim Parku Narodowym.
69
Cieszkowski
M.
Szczegółowa mapa geologiczna Gorczańskiego Parku
Narodowego w skali 1 :25 000.
1997-1998
70 Cieślik W.
Wpływ leżaniny na rozwój odnowienia buka, jodły i świerka
2005-2006
na powierzchni badawczej "Łopuszna" w GPN.
71 Ciężak A.
Budownictwo drewniane jako przykład dziedzictwa
kulturowego.
2005-2006
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
brak publikacji
znaczenie przy
podejmowaniu
decyzji nt. form
ochrony
rozpoznanie historii
lasów na potrzeby
planowania ich
ochrony
znaczenie
poznawcze,
dynamika zbiorowisk
nad potokami
rozpoznanie
geologiczne, baza do
innych prac
znaczenie
poznawcze,
dynamika lasu,
planowanie ochrony
znaczenie
poznawcze,
Strona 215 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
dziedzictwo
kulturowe
Znaczenie
poznawcze
znaczenie
historyczne,
poznawcze
72 Cygan T.
Wydajność reprodukcyjna wybranych gatunków płazów w
dolinie Kamienicy.
1987-1990
73 Czajka B.
Dendrochronologiczne studium szałasów na polanie
Mostownica w Gorcach.
2009-2010
Dendrochronologiczna analiza wieku zabudowy drewnianej
w Gorcach.
2009-kont.
brak publikacji
75 Czajka J.
Wkraczanie gatunków obcych ze szczególnym
uwzględnieniem gatunków inwazyjnych na obszar GPN.
2008-zak?
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
flory
76 Czarnecki K.
Ekonomiczno-społeczne uwarunkowania funkcjonowania
parków narodowych w województwie małopolskim.
2011-kont.
brak publikacji
77 Czarnota P.
Lichenoflora Gorczańskiego Parku Narodowego.
1994-2000
78 Czarnota P.
Waloryzacja lichenoflory i zbiorowisk porostów oraz ich
monitoringowa rola w środowisku GPN
1995-1998
79 Czarnota P.
Wykorzystanie porostów epifitycznych jako wskaźników
zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego GPN
toksycznymi emisjami przemysłowymi.
1995-1998
80 Czech U.
Działalność pedagogiczna Gorczańskiego Parku
Narodowego w latach 1998-2010.
2010-2011
81 Czekaj A.
Ważki Gorców.
1989-1990
82 Czerwiński T.
dot. Projekt badań magnetotellurycznych w Karpatach.
2000-?
83 Czopa J.
Owady zasiedlające owoce jarzębiny Sorbus aucuparia L.
2003-zak?
84 Czuchra M.
dot. badań roślinności dna lasu na stałych powierzchniach
badawczych w GPN.
2004-zak?
85 Ćwikowski L.
dot odłowu ok.. 200 szt kornika drukarza do badań
genetycznych.
2000-2000
86 Dajek S.
Zgrupowania kózkowatych /Coleoptera, Cerambycidae/ w
zbiorowiskach roślinnych regla górnego w GPN.
1984-1987
87 Dąbrowska E.
Coleoptera - Scolytidae występujące na świerku wraz z
entomofauną towarzyszącą w obwodach ochronnych
Jaworzyna i Kiczora Gorczańskiego Parku Narodowego.
1994-1996
88 Dąbrowski D.
Mapa dla turystyki rowerowej Gorców zachodnich.
2004-2005
89 Dołęgiewicz A. Przyrodnicze uwarunkowania turystyki aktywnej w
2000-2001
74
Czajka B.,
Kaczka R.
rozpoznanie
lichenobioty Parku
rozpoznanie
lichenobioty Parku,
monitoring
środowiska, ochrona
porostów
bioindykacja
środowiska Parku
archiwizacja
działalności
edukacyjnej GPN
fauny wodnej,
planowanie ochrony
znaczenie poznawcze
poznanie owadów
zasiedlających
jarzębinę
znaczenie
poznawcze,
dynamika lasu
brak publikacji
entomofauny,
planowanie ochrony
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasu, planowanie
ochrony
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
planowanie
Strona 216 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Gorcach.
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
turystyczne
Dynamika populacji ślimaków lądowych z rodziny
świdrzykowatych (Gastropoda; Pulmonata, Clausiliidae)
2007-2010
malakofauny,
planowanie ochrony
Inwentaryzacja wielkoobszarowa lasów kraju wszystkich
form własności.
2005-2005
znaczenie poznawcze
92 Dubiel A.
Zmiany w górnoreglowym borze świerkowym w Gorcach w
wyniku gradacji zasnui wysokogórskiej.
1987-1988
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
93 Dudek A.
Dynamika przyrostowa świerka, buka i jodły w rezerwacie
Doliny Łopusznej w GPN.
1992-1992
znaczenie poznawcze
Dudek A.,
Dudek A.
Monitoring kruszczyka błotnego Epipactis palustris w
Gorczańskim Parku Narodowym w 2010 r.
2010-2011
95 Dunikowski S.
Monitoring techniczny skażeń atmosfery (tlenki siarki,
azotu, związki fluoru oraz opad pyłu).
1986-1994
96 Duszkiewicz J.
dot. dynamiki procesów lasotwórczych na podstawie
okresowych pomiarów na stałych kontrolnych
powierzchniach próbnych.
2007-zak?
Sphaeridae Polski - materiały GPN.
1987-1990
98 Dylewska M..
Liczebność i bioróżnorodność trzmieli na łąkach GPN.
1998-1998
99 Dylewska M.
Trzmiele i trzmielce parków narodowych Polski.
2004-2009
100 Dzierwa A.
Monografia turystyczna Poręby Wielkiej.
1987-1988
101 Dziewolski J.
Modele i przykłady prowadzenia i kontroli lasów w
naturalnym kierunku hodowli lasu w górach.
1987-1989
102 Dzik M.
Monografia błonkówki Metallus pumilus minującej liście
Rubus sp.
1995-1997
znaczenie poznawcze
Nasilenie występowania kornika drukarza i gatunków
towarzyszących w wybranych drzewostanach GPN.
1996-1997
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
2012-kont
brak publikacji
2003-2004
znaczenie
poznawcze, ochrona
płazów
2010-2011
brak publikacji
90 Drozd A.
91
94
97
103
Drugała B.,
Połeć S.
Dyduch Falniowska A.
Dziubałtowski
D.
104 Dziwisz J.
105 Eskreys M.
106 Faltyn M.
Zagospodarowanie Gorczańskiego Parku Narodowego pod
różne formy turystyki.
Stanowiska rozrodowe płazów bezogonowych na tle
uwarunkowań ekologicznych zlewni Koninki, Koniny i
Kamienicy.
Ryzyko ekspozycji na kleszcze (Acari, Ixodida) na terenie
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
znaczenie
poznawcze,
monitoring skażenia
atmosfery
brak publikacji
znaczenie
poznawcze, ochrona
malakofauny
rozpoznanie
entomofauny na
potrzeby jej ochrony,
ochrona polan
kwiecistość łąk,
trzmiele GPN,
ochrona czynna łąk
znaczenie poznawcze
znaczenie
poznawcze, pomocne
w ochronie lasów
107 Felger A.
Kuraki Gorczańskiego Parku Narodowego.
1998przerw
temat przerwano
108 Fischbach J.
Wielkość i struktura ruchu turystycznego Gorczańskiego
Parku Narodowego.
1985-1987
znaczenie poznawcze
Strona 217 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2001-2002
znaczenie poznawcze
ekologii ryb i
bezkręgowców
potoków, planowanie
ochrony
109
Fleituch T.,
Amirowicz A.
Relacje między zespołem ryb, makrobezkręgowców i
fizycznymi właściwościami siedlisk w rzece górskiej:
wielowymiarowe ujęcie przestrzenne.
110
Fleituch T.,
Ciapała S.
Integrating Ekosystem Function into Quality Assessment
and Managenent.
2002-zak?
?
Morfotektonika Gorców.
2000-2004
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
1982-1984
planowanie ochrony
1999-?
znaczenie poznawcze
2002-2002
znaczenie poznawcze
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
111 Forma A.
112 Fujak J.
113 Gajek J.
114 Gajewski A.
115 Gaura G.
116 Gawroński M.
117 Gazda A.
118 Gazda A.
119 Gazda M.
120
Gągulski T. i
in.
121 Gierczyk T.
122 Gierczyk T.
123 Glonkow M.
124 Głowaciński Z.
Inwentaryzacja zasobów leśnych Rezerwatu Doliny
Łopusznej w Gorczańskim PN.
Wpływ metod konserwatorskich, biocenotycznych i
planistycznych na proces kształtowania struktury Parku
Narodowego.
dot. pomiarów naturalnego pola magnetycznego Ziemi
Występowanie sosny zwyczajnej Pinus sylvestris w
Gorczańskim PN.
Entomofauna buczyny karpackiej w Gorczańskim Parku
Narodowym.
Ekologia jeżyny gruczołowatej /Rubus hirtus W.K./
Ekspansja gatunków obcego pochodzenia na tle dynamiki
rodzimych gatunków roślin w lasach parków narodowych
południowej Polski.
1999-1999
2004-2006
znaczenie poznawcze
1995-1995
znaczenie poznawcze
2008-kont
brak publikacji
Badania odnowień bukowych w Gorczańskim Parku
Narodowym
1992przerw ?
Opracowanie mapy hydrogeologicznej Polski pierwszy
poziom wodonośny - występowanie i hydrodynamika.
2010-2010
Widłaki w Gorcach
1993-1993
Występowanie, struktura przestrzenna, uwarunkowania
środowiskowe i aktywność rysi Lynx lynx w Gorczańskim
Parku Narodowym.
Infrastruktura narciarska rejonu Gorców.
The breeding birds communities of Kamienica watershed in
the Gorce National Park.
znaczenie poznawcze
w określaniu
dynamiki lasu
badania podstawowe
z dziedziny
hydrologii
Znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
2001-2004
ochrona rysia
2003-zak?
znaczenie
poznawcze, ochrona
ptaków
1988-1988
Głowaciński
Z., Połczyńska125
Ogólnopolski monitoring płazów i gadów.
Konior G.,
Fijał J.
2001-2002
planowanie ochrony
herpetofauny
126 Głowacka E.
Koliszki (Psylloidea, Homoptera) Gorców.
1993-1995
rozpoznanie
entomofauny i jej
ochrona
127 Godek M.
Hydrometeorologiczne uwarunkowania zamierania
drzewostanów górnoreglowych w wybranych pasmach
2009-zak?
Strona 218 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
polskich Sudetów i Karpat Zachodnich
128 Godzik B.
Zmienność stechiometrii pierwiastków w mchu Pleurozium
schreberi w dużej skali przestrzennej (Polska) w warunkach
zróżnicowanej antropopresji.
2010-2010
brak publikacji
129 Golinii M.
Flora polan reglowych Gorczańskiego Parku Narodowego,
jej przemiany i możliwości ochrony.
2003-2004
znaczenie
poznawcze, ochrona
polan
1995-1996
znaczenie poznawcze
2004-kont.
brak publikacji
130 Gomółka M.
131 Gondek E.
Analiza porównawcza nadziemnej i podziemnej części
podrostów jodłowych wyrastających w różnych warunkach
środowiska.
dot. badań jakości powietrza w sieci monitoringu
regionalnego we wszystkich parkach narodowych na terenie
Małopolski
132 Gorajska T.
Gatunki wysokogórskie we florze doliny Kamienicy w
Gorcach.
1983-1985
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
Gorczyca E.,
Wrońska D.,
Wałach A.,
133 Korpak J.,
Buchwał A.,
Wałdykowski
P.
Zapis ekstremalnych zdarzeń opadowych w górnych
częściach zlewni karpackich w świetle badań
dendromorfologicznych
2009-kont
znaczenie poznawcze
– naturalne zjawiska
katastroficzne
134 Góra S.
Budowa geologiczna płaszczowiny magurskiej miedzy
Kudłoniem a Jaworzyną Kamienicką.
2002-2003
znaczenie poznawcze
Górecki A.,
135 Gróżdż M.,
Najder R.
Gorczański Park Narodowy a mieszkańcy jego otuliny.
1995-1995
znaczenie
poznawcze,
tworzenie podstaw
do budowy dobrych
stosunków z
ludnością miejscową
136 Górka J.
Regionalna dokumentacja hydrologiczna zlewni rzeki Raby
(ustalenie zasobów wód podziemnych).
1984-1990
znaczenie poznawcze
137 Górniak J.
Analiza fitosocjologiczno-typologiczna siedlisk rezerwatu
Dolina Łopusznej w GPN.
1982-1984
znaczenie
poznawcze, pomocne
w planowaniu
ochrony
138
Grabska-Press
M.
Organizacja i funkcjonowanie parków narodowych w Polsce
na przykładzie Pienińskiego i Gorczańskiego Parku
2004-2005
Narodowego.
znaczenie poznawcze
139
Granoszewski
W.
Roślinność skałek piaskowcowych na Kudłoniu w Gorcach
1983-1985
znaczenie
poznawcze, ochrona
roślin naskalnych
1986-1990
znaczenie poznawcze
1984-1988
znaczenie poznawcze
2002-zak?
brak publikacji
2006-zak?
znaczenie poznawcze
Wpływ zanieczyszczeń na ekosystemy leśne w paśmie gór
południowej Polski
Grodzińska K., Skażenia roślinności Parków Narodowych w Polsce (PR-II141
Godzik B.
15).
Gruszkowski
142
Wpływ GPN na Gminę Niedźwiedź.
M.
Finansowanie działalności edukacyjnej w GPN w latach
143 Grylewska B.
2000-2005.
140 Greszta J.
Strona 219 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2011-kont.
brak publikacji
144 Grzędzicka E.
Badania zmian preferencji środowiskowych (habitat
preferences) ptaków w trakcie wędrówek oraz w sezonie
lęgowym.
145 Gubała W.
Zimowe liczenie nietoperzy hibernujących w jaskiniach na
terenie GPN
2009-kont.
146 Gurba E.
dot. pomiarów drzewostanów na siatce stałych powierzchni
badawczych 200x200m
2003-zak?
Gutowski J.,
147 Szwałko P.,
Rossa R.
148 Halladin A.
Udział chrząszczy /Coleoptera/ w powstawaniu posuszu
kornikowego na styku rezerwatu i lasu gospodarczego w
Gorcach.
Flora polan reglowych w Gorczańskim Parku Narodowym jej przemiany i możliwości ochrony.
Zgrupowania owadów wybranych zbiorowisk roślinności
zielnej w Magurskim i Gorczańskim Parku Narodowym.
dot. konfliktów człowiek - przyroda w obszarach
chronionych.
1999-2002
sprawozdania w
bibliotece GPN,
ochrona fauny
jaskiniowej
monitoring na
stałych
powierzchniach;
ochrona lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
2006-2007
znaczenie poznawcze
2004-2006
brak publikacji
2004-zak?
brak publikacji
151 Hilszczański J.
Morfologia, bionomia i ekologia żerdziarki szewc /
Monomachus sutor L./ jako wtórnego szkodnika świerka.
1991-1992
rozpoznanie
entomofauny na
terenach
pogradacyjnych
152 Ilnicki T.
dot. zmienności genetycznej i morfologicznej Aconitum
variegatum L. na terenie Polski
2003-zak?
znaczenie poznawcze
153 Irlik J.
Ekologiczne znaczenie introdukcji mrówki ćmawej Formica
1993-1995
polycentra w GPN
149 Hasior A.
150 Hibszer A.
154 Irlik P.
155 Iwańska M.
156 Izmaiłow R.
157 Jachym M.
158
Jagoda B.,
Motyka J.
159 Jakubiak K.
160 Jakubiak M.
161 Jamróz Ł.
162 Janczak N.
Dynamika roślin runa w rezerwacie Dolina Łopusznej w
Klasyfikacja gleb górnoreglowych Gorczańskiego Parku
Narodowego na podstawie zawartości różnych form żelaza i
glinu.
Badania embriologiczne nad Alchemilla L. /ser. Calycinae
Buser/.
Stan i kierunki rozwoju drzewostanów na obszarach
pogradacyjnych w Karpatach.
Walory przyrodniczo-turystyczne Gorczańskiego PN i
Gorców.
dot. Wpływu intensywności ruchu turystycznego na stan
niektórych szlaków turystycznych czy ścieżek edukacyjnych
w GPN.
Wpływ ruchu turystycznego na przyrodę Gorczańskiego
Parku Narodowego ze szczególnym uwzględnieniem
cennych gatunków flory.
Stan czystości ważniejszych cieków wypływających z
Gorczańskiego Parku Narodowego w granicach zlewni
Raby.
Renaturalizacja górnoreglowych polan gorczańskich i jej
skutki w krajobrazie
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
1997-1999
znaczenie poznawcze
2001-2002
brak publikacji
1982-1985
znaczenie poznawcze
2006-kont.?
brak publikacji
1998-1998
znaczenie poznawcze
2008-zak?
znaczenie poznawcze
2011-kont.
brak publikacji
2005-zak?
znaczenie
poznawcze, ochrona
wód
2009-zak?
znaczenie poznawcze
Strona 220 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
163 Jandura J.
164 Jankow W.
165 Jankowiak R.
166 Jankun A.
167 Janusz A.
Wpływ człowieka na funkcjonowanie górnej części zlewni
Kamienicy w Gorczańskim Parku Narodowym.
Mycobiota związana z kornikiem drukarzem na świerku
[(Picea abies L.) H. Karst] za szczególnym uwzględnianiem
rzędu Ophiostomatales.
Badania kariologiczne nad Salix, Sorbus, Asplenium i
Ranunculus.
dot. określenia aktualnej i maksymalnej pojemności
turystycznej GPN.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2007-zak?
brak publikacji
2002-zak?
znaczenie poznawcze
2002-?
znaczenie poznawcze
1981-?
znaczenie poznawcze
2007-?
brak publikacji
168 Jarosz M.
Struktura górnoreglowych borów świerkowych w Gorcach
na przykładzie lasów kopuły Turbacza.
1993-1995
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
169 Jasik M.
Wpływ warunków środowiskowych na zróżnicowanie
przestrzenne i zmiany chemizmu wód źródeł w zlewniach
potoków Jaszcze i Jamne.
2011-kont.
brak publikacji
170 Jaworowski
Badania stężenia zanieczyszczeń atmosferycznych metalami
1981-1985
ciężkimi i radioaktywnymi.
znaczenie
poznawcze,
zanieczyszczenie
powietrza
Dynamika i struktura karpackich lasów pierwotnych.
2011-kont.
brak publikacji
dot. monitoringu fitocenoz leśnych.
2002-?
brak publikacji
173 Jaworski W.
Cechy teksturalne osadów gruboklastycznych w relacji do
wybranych parametrów geometrii hydraulicznej rzek
obszaru Gorców.
2004-zak?
Brak publikacji
174 Jedlińska W.
Owady niszczące szyszki i nasiona jodły Abies alba Mill. na
1997-1998
wybranych stanowiskach GPN w 1997 r.
175 Jeżdżewski K.
Muchówki Empidiiae i Limoniidae na terenie Gorców
1985-1986
176 Joachimiak A.
Badania embriologiczne nad Avena, Alopecurus, Aira,
Phleum.
1981-1984
znaczenie poznawcze
177 Jodłowski P.
Spektrometria promieniowania gamma prób
środowiskowych; nuklidy promieniotwórcze w środowisku
przyrodniczym Gorców.
2000-2005
znaczenie poznawcze
zanieczyszczenie
promieniotwórcze
GPN
178 Józefiak J.
Statystyczna analiza występowania wybranych pospolitych
gatunków runa leśnego w GPN.
1991-1993
znaczenie poznawcze
Gospodarka pasterska w gorczańskiej wsi Lubomierz pod
koniec XIX i w XX wieku.
?-1967
Rola kłód w systemie fluwialnym górnych odcinków rzek
górskich w czasie wezbrań.
1997-2000
Jaworski A.,
Pach M.,
171
Jarosz K.,
Macheta T.
Jaworski R. i
172
in.
179
Kaczanowska
A.
180 Kaczka R.
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
tylko zbiór
materiałów; brak
publikacji
znaczenie
poznawcze, ochrona
polan
rozpoznanie
funkcjonowania
potoków w
warunkach
Strona 221 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
naturalnych
181 Kaczka R.
Rola kłód w modelowaniu koryt potoków górskich w
Europie Środkowej.
2001-zak?
182 Kaczka R.
Dendrochronologiczny zapis zmian klimatu w Karpatach.
2006-2008
187 Kasprzyk A.
Monitoring ptaków, w tym monitoring obszarów specjalnej
ochrony ptaków Natura 2000 - faza III, lata 2010-2012
(dzięcioł trójpalczasty Picoides tridactylus i dzięcioł
białogrzbiety Dendrocopos leucotos).
dot. pomiaru pierśnic i defoliacji drzew na powierzchni nr.
0121143 w ramach programu ICP Forest zleconego przez
Ministerstwo Środowiska
Ocena stanu zdrowotnego drzewostanów z udziałem jodły w
dolinie Kamienicy
dot. Natura 2000 - ostoja gorczańska
188 Kaszuba M.
Fauna ślimaków lądowych na terenie GPN.
2003-2005
189 Kaszuba M.
Malakofauna GPN; studium faunistyczno-ekologiczne.
2005-kont.
Kartograficzne studium zagospodarowania Gorców ze
szczególnym uwzględnieniem korytarzy ekologicznych.
2002-2005?
Kajtoch Ł.,
183 Armatys P.,
Loch J.
184 Kapcia A.
185
Kapsa M.,
Chomicz E.
186 Karaś M.
190
Kawecka
Izabela
191 Kazanecki D.
192 Klimek B.
193 Kłonowska M.
Wpływ górskiego gradientu klimatycznego i właściwości
ściółki leśnej na wrażliwość termiczną, tempo i przebieg
procesów dekompozycji oraz ich implikacje dla bilansu
węgla w przyrodzie wobec globalnych zmian klimatu.
Badania populacji jętek potoków gorczańskich.
2011-kont.
2007-zak?
brak publikacji
2010-kont.
brak publikacji
1986-1991
2006-zak?
planowanie
sposobów ochrony
brak publikacji
bezkręgowców i ich
ochrona
rozpoznanie
ślimaków GPN;
ochrona fauny
ochrona dużych
ssaków (korytarze
ekologiczne)
2007-zak?
brak publikacji
2011-kont.
brak publikacji
1985-?
194
KłonowskaOlejnik M.
Zgrupowania jętek (Ephemeroptera) w górnym biegu potoku
2008-2012
Konina (GPN).
195
Kłosińska Koziel D.
Flora roślin naczyniowych zlewni Poręby Wielkiej.
1997-1999
Wstępna charakterystyka ilościowa ryjkowców (Coleoptera,
Curculionidae).
1981-1982
196 Knutelski S.
znaczenie poznawcze
i praktyczne (stany
powodziowe wód)
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
sprawozdania;
znaczenie
poznawcze, ochrona
fauny
entomofauny,
ochrona fauny
wodnej
entomofauny,
ochrona fauny
wodnej
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
entomofauny,
planowanie ochrony
Strona 222 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
197 Knutelski S.
198
Kochmańska
A., Gazda A.
199 Kohut G.
200
201
202
203
204
205
206
207
Koło
Geologiczne
UJ (Fryś P. i
in.)
Koło Leśników
Sekcja
Entomolog.
(Łabędzki A.,
Dybek M.)
Koło Nauk.
Biologów
(Chętnicki)
Koło Nauk.
Geografów
Koło Nauk.
Geografów
Koło Nauk.
Geografów
(stud. Jamrozik
K.)
Koło Nauk.
Geografów
(stud. Miczko
R.)
Koło Nauk.
Leśników
Koło Nauk.
Leśników
Koło Nauk.
209
Leśników
208
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
Ryjkowce Gorców.
1985-1987
entomofauny,
planowanie ochrony
Porównanie struktury populacji jeżyny gruczołowatej
rosnących na glebach wykształconych..
2004-2005
znaczenie poznawcze
Ocena skuteczności działania pułapek na kornika drukarza
(Boregarda i ekranowych) przy zastosowaniu feromonów
polskich i Pheroprax.
1987-1988
praca nie ma
znaczenia dla
ochrony przyrody
GPN
dot. uzupełniania dokumentacji geologicznej obiektów
jaskiniowych i niektórych form skalnych.
2002-2003
brak publikacji
Motyle dzienne i nocne GPN.
2003-zak?
brak publikacji
Struktura Micromamalia w wybranych zbiorowiskach
roślinnych Gorców.
1981-1983
znaczenie
poznawcze, ochrona
ssaków
1996-1996
znaczenie poznawcze
1998-1998
znaczenie poznawcze
Pomiary zanieczyszczenia w rejonie śmietnika schroniska
PTTK na Turbaczu.
1984-1985
znaczenie poznawcze
Badania hydrograficzne i geomorfologiczne potoków
gorczańskich zlewni Kamienicy.
1982-1989
znaczenie poznawcze
Obserwacje meteorologiczne w dolinie Kamienicy
Gorczańskiej.
Występowanie temperaturowych układów inwersyjnych w
Dolinie Kamienicy w GPN.
Warunki przyrodniczo leśne oraz rozmieszczenie zbiorowisk
1980?-1981
leśnych w rezerwacie Doliny Łopusznej w GPN.
Wpływ turystyki na entomofaunę Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Badania dynamiki runa w rezerwacie Dolina Łopusznej w
GPN.
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
1988-1988
znaczenie poznawcze
1992-1993
znaczenie poznawcze
210
Koło Nauk.
Leśników
Inwentaryzacja drzew pomnikowych w obwodzie
ochronnym Turbacz w GPN.
1993-1994
211
Koło Nauk.
Leśników
Opracowanie chiropterofauny Gorczańskiego Parku
Narodowego.
1994-1997
212
Koło Nauk.
Leśników
Chrząszcze /Coleoptera/ wybranych polan reglowych w
1996-1996
213
Koło Nauk.
Leśników
Sowy Gorczańskiego Parku Narodowego.
1998-1998
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
rozpoznanie
nietoperzy pomocne
w ich ochronie
znaczenie
poznawcze, ochrona
entomofauny
znaczenie
poznawcze, ochrona
ptaków
Strona 223 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
Nasilenie występowania larw zasnui na terenie GPN.
1981-1982
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
Zimowe tropienie rysia w Gorczańskim Parku Narodowym.
1998-1998
ochrona rysia
dot: charakterystyka kwiatów goryczki trojeściowej
Gentiana asclepiadea L. w zależności od miejsca
występowania w naturalnych stanowiskach w Gorczańskim
Parku Narodowym i na innych terenach Gorców.
2001-2001
brak publikacji
Ocena poziomu sukcesji polan gorczańskich.
2011-kont.
brak publikacji
Badania nad wątrobowcami w Gorcach
1985-1990
Wątrobowce Gorców.
1985-1990
220 Kornaś A. i J.
Zmiany we florze roślin naczyniowych w ostatnich 35
latach.
1985-1987
221 Korona R.
Pilotowe badania nad zasnują.
1985-1986
222 Kościanek K.
Ocena stanu zasobów leśnych oraz analiza struktury
drzewostanów górnoreglowych masywu Średniaka i Gorca
Kamienickiego w Gorczańskim Parku Narodowym.
2003-2005
223 Kościelniak J.
Morfologiczna rola budowli regulacyjnych w górskich
systemach fluwialnych.
2004-zak?
Lp.
214
215
216
217
Autor
Koło Nauk.
Ochrony
Środowiska (dr
Mostowska)
Koło Nauk.
Przyrodników
Koło Naukowe
Ogrodników
Sekcja
Ekologii
Biochemicznej
KorabChrzanowska
J.
218 Kordula M.
219
KordulaMierzeńska M.
224 Kotynia J.
225 Kowalczyk E.
Procesy glebotwórcze zachodzące w glebach utworzonych z
piaskowca magurskiego.
2007-zak?
brak publikacji
1999przerw
temat przerwano
226 Kowalski M.
Zbiorowiska ziołoroślowe Gorczańskiego Parku
Narodowego.
2000-2002
Kowalski T.,
227 Leszczyński
K., Wąsik R.
Stan zdrowotny drzewostanów świerkowych w
Gorczańskim PN.
1995-1995
228 Kozak M.
Przemiany zbiorowisk łąkowych w Gorcach w ciągu
ostatnich 40 lat.
2001-2005
229 Kozak M.
Inwentaryzacja stanowisk zarzyczki górskiej w Gorcach.
2004-2005
Biota grzybów wielkoowocnikowych występujących na
terenie Gorców.
2008-kont.
230
Kozak M.,
Mleczko P.
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
koryta rzeczne a
budowla
hydrotechniczne
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory, planowanie
ochrony
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
brak publikacji na
ten temat
ochrona zarzyczki
górskiej
kontynuacja;
znaczenie
poznawcze, ochrona
grzybów
Strona 224 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
231 Krakowiak B.
1995-1999
znaczenie poznawcze
232
1988-1990
znaczenie poznawcze
2000-2001
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
2004-zak?
znaczenie poznawcze
2002-zak?
brak publikacji
Lp.
233
234
235
Autor
Funkcja turystyczna karpackich parków narodowych.
Stan jakości wód podziemnych w obrębie wybranej zlewni
Kram M.
na obszarze Karpat (Gorce).
Gorczańskie gleby górnoreglowych świerczyn i
Kramarz
przedplonów jarzębinowych na przykładzie Jaworzyny
Krzysztof
Kamienickiej.
dot. roli Gorczańskiego Parku Narodowego jako obszaru
Kraus D.
turystycznego.
Dynamika wydzielania się posuszu świerkowego w
Krauzowicz W.
drzewostanach różnej własności w rejonie Gorców.
236 Krupa A.
Szkodniki szyszek i nasion jodły pospolitej Abies alba Mill.
w wybranych drzewostanach GPN.
1994-1996
237 Krynicka A.
Wyniki analiz laboratoryjnych (dotyczących gleb) w
Gorczańskim PN. stan na X 1981.
1981-1982
238 Krysiak I.
Fauna muchówek z rodziny Empididae Gorców i Pienin.
1995-?
239 Krzewicka B.
240 Książek I.
241 Kubica B.
242 Kuczak W.
243
244
245
246
247
248
249
Rodzaj Verrucaria Schrad. (Verrucariaceae) w Polsce:
2007-2012
taksonomia, ekologia i rozmieszczenie.
Walory przyrodniczo-krajobrazowe Gorczańskiego Parku
1996-1996
Narodowego.
Badania zawartości antropogenicznego gamma radionuklidu
137CS i dla porównania naturalnego 40K oraz wybranych
2012-kont
metali ciężkich w próbkach gleby pobranej na terenie
Wstępna ocena zagrożeń GPN przez pyłowo-gazowe emisje
antropogeniczne.
Stan zasobów przyrody oraz aktualne problemy
Leżanina jako podłoże wzrostu odnowienia buka, jodły i
Kulikowska I. świerka w rezerwacie Dolina Łopusznej w Gorczańskim
Parku Narodowym.
Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze
szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów
Kulpiński K.
ochrony siedlisk Natura 2000 - siedlisko 6430 Ziołorośla
górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (
Convolvuletalia sepium).
Ocena skuteczności pakietów przyrodniczych Programu
Rolnośrodowiskowego na potrzeby monitoringu
Kulpiński K.
przyrodniczego w zakresie różnorodności biologicznej i
krajobrazowej obszarów wiejskich.
Muchówki z rodziny Limoniidae / Diptera, Nematocera/
Kumor E.
wybranego fragmentu GPN.
Kuna M.,
Dynamika populacji ślimaków z rodzaju Vestia P. Hesse,
Drozd A.
1916.
Kupczyński M. Obiekty małej architektury w GPN.
Kukulski A.,
Szymecki W.
rozpoznanie owadów
żerujących na
szyszkach jodły
znaczenie poznawcze
do wyjaśniania
procesów
przyrodniczych
zakres tematu
ograniczył się tylko
Pienin
znaczenie poznawcze
znaczenie poznawcze
kontynuacja
1994-1995
znaczenie
poznawcze,
zanieczyszczenie
powietrza
1988-1989
znaczenie poznawcze
2008-2010
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
2011-kont.
kontynuacja, ochrona
siedlisk Natura 2000
2011-kont.
kontynuacja, ochrona
siedlisk Natura 2000
1991-1992
2005-2006
1986-1987
rozpoznanie fauny
bezkręgowców
rozpoznanie fauny
bezkręgowców
znaczenie poznawcze
Strona 225 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
250 Kuras B.
?
2006-zak?
251 Kurzeja H.
Stan populacji i warunki występowania jarząbka Bonasa
bonasia w Gorczańskim Parku Narodowym.
2005-2006
252 Kurzeja M.
Zasnuja wysokogórska Cefalcia falleni (Hymenoptera,
Pamphilidae) na obszarze Gorczańskiego PN.
1988-1988
253 Kurzeja M.
Występowanie motyli z rodziny Satyridae (oczennicowate)
w Gorczańskim PN.
1995-1996
254 Kuszaj M.
2008-zak?
255 Kuterbach D.
Zróżnicowanie i zmienność florystyczna górnoreglowych
borów świerkowych w Gorczańskim Parku Narodowym.
1982-1984
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
?
znaczenie
poznawcze, ochrona
fauny
poszukiwanie
rozwiązania
problemu gradacji
zasnui, planowanie
sposobów ochrony
zbiorowisk leśnych
rozpoznanie i
ochrona fauny
bezkręgowców
znaczenie
poznawcze, gatunki
inwazyjne
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
260 Labuda K.
Porównanie górskich i niżowych populacji omiega
górskiego /Doronucum austriacum Jack./
Różnorodność gatunkowa i rozmieszczenie geograficzne
krasnorostów słodkowodnych wybranych ekosystemów
Polski oraz zróżnicowanie genetyczne w obrębie populacji
europejskich.
dot. obserwacji orła przedniego w ramach Państwowego
Monitoringu Środowiska
Dynamika przyrostowa świerka, buka i jodły w rezerwacie
Dolina Łopusznej w Gorczańskim Parku Narodowym w
latach 1992-1997.
Potencjalne zasoby geotermalne Rabki Zdroju i okolic.
261 Lechowicz M.
Projekt nowej trasy geoturystycznej na terenie Gorców.
2008-zak?
262 Lenart B.
Flora roślin naczyniowych i uwarunkowania geobotaniczne
SW części Gorców (na N od Nowego Targu).
2006-2007
263 Leszczyński K.
Stan zdrowotny drzewostanów świerkowych GPN od
opieńki miodowej.
1995-1996
Charakterystyka roślinności wodnej w warunkach
referencyjnych wyżynnych i górskich typów rzek w Polsce
2009-zak?
znaczenie
poznawcze, ochrona
wód
2013-kont
brak publikacji
2007-2007
brak publikacji
256 Kuź K.
Kwandrans J.,
257 Amirowicz A.,
Profus M.
258 Kwarciany B.
259 Kwinta M.
Lewin I.,
Szoszkiewicz
K., Zgoły T.,
264 Jusik S.,
Ławniczak A.,
CzerniawskaKusza I.
Liana A.,
265
Huflejt T.
266 Ligas M.
Rośliniarki (Symphyta, Hymenoptera) Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Analiza struktury władania i użytkowania gruntów na
terenie gminy Ochotnica Dolna.
2006-2008
2011-kont.
2010-2010
1997-2000
2003-zak?
znaczenie poznawcze
kontynuacja;
znaczenie
poznawcze, ochrona
wód i flory wodnej
znaczenie poznawcze
i ochrona gatunku
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
znaczenie poznawcze
brak pracy
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
rozpoznanie
zasiedlenie świerka
przez opieńkę
miodową
Strona 226 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
267 Lipa J.
Określenie naturalnych czynników ograniczających
liczebność zasnui wysokogórskiej jako podstawy
biologicznego jej zwalczania w parkach narodowych.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
1986
1984-85 w
ramach
GPN -?
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
268 Loch J.
Charakterystyka fitosocjologiczna powierzchni monitoringu
biologicznego w Dolinie Łopusznej
1989-1990
269 Loch J.
Depresja przyrostowa świerka spowodowana przez masowy
pojaw zasnui wysokogórskiej w GPN.
1989-1994
270 Loch J.
Rola jarzębu pospolitego Sorbus aucuparia L. ssp.
aucuparia w regeneracji borów górnoreglowych w Gorcach.
1991-2000
271 Loch J.
Zagęszczenie i przeżywalność siewek buka po roku obfitego
1996-1997
urodzaju w warunkach żyznej buczyny karpackiej
272
Loch J., Mazur
A.
273 Lorek S.
274 Lorenc M.
275 Luberda M.
276 Łabuda A.
277 Łapka M.
278
Łokas E.,
Łuczak M.
279 Łysik M.
Regeneracja fitocenozy leśnej zniszczonej przez zasnuję
wysokogórską Cephalcia falleni Dalm. na północnozachodnim zboczu Mostownicy.
dot: odporności różnych pochodzeń świerka w Polsce
południowej na patogeny korzeniowe.
Użytkowanie polan reglowych Gorczańskiego Parku
Narodowego jako czynnik decydujący o zmianach
zbiorowisk łąkowych.
Oddziaływanie turystyki na środowisko społecznokulturowe w GPN.
Ochrona wilka w Parkach Narodowych: Gorczańskim i
Bieszczadzkim oraz w ich otulinach a problem
koegzystencji wilka i człowieka.
Struktura i dynamika lasu o charakterze pierwotnym w
Gorczańskim PN na przykładzie Rezerwatu Łopuszna.
Porównanie stopnia skażenia środowiska przyrodniczego
Parków Narodowych południowej Polski, na podstawie
wyników biogeochemicznych badań gleb i roślin.
Wpływ topografii i struktury drzewostanu na
rozmieszczenie listowia oraz kształtowanie warunków dla
rozwoju naturalnego odnowienia.
1989-2003
znaczenie przy
podejmowaniu
decyzji dot.
zarządzania
obszarami ochrony
ścisłej
poszukiwanie
rozwiązania
problemu gradacji
zasnui, planowanie
sposobów ochrony
zbiorowisk leśnych
rozpoznanie
funkcjonowania
obszarów po gradacji
zasnui
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
poszukiwanie
rozwiązania
problemu gradacji
zasnui, planowanie
sposobów ochrony
zbiorowisk leśnych
2001-zak?
brak publikacji
2000-2000
planowanie ochrony
czynnej na łąkach
2009-zak?
znaczenie poznawcze
2005-zak?
znaczenie
poznawcze, ochrona
fauny
2001-zak?
brak publikacji
1999-?
ograniczony dostęp
do korzystania
2007przerw
temat przerwany
280 Maciaszek W.
Gleby lasów naturalnych o charakterze pierwotnym w
Karpatach fliszowych.
1996-1997
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
281 Maciejewska I.
Morfologia owoców i nasion krajowych gatunków
drzewiastych z rodziny Rosacea.
1997-?
znaczenie poznawcze
Strona 227 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
282 Macior E.
283 Magiera A.
284 Magiera T.
285
Magiera T.,
Wróbel S.
286 Mahier M.
287 Majdas A.
288 Majecki J.
289 Majecki J.
290 Malczyk P.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Flora synantropijna wzdłuż szlaków turystycznych w
2012-kont
Gorcach.
Warunki występowania i rola jeżyny gruczołowatej w lasach
1984-1986
rezerwatu ścisłego Doliny Łopusznej w GPN
Ferromagnetyki pochodzenia antropogenicznego w glebach
1995-1996
wybranych parków narodowych.
Zanieczyszczenie gleb żelazem i metalami ciężkimi w
wybranych parkach narodowych.
1995-?
Gorczański Park Narodowy
2000-2000
Przydatność przestrzeni Gorczańskiego Parku Narodowego
dla potrzeb turystyki.
The aquatic and terrestrial shredding and scraping feeding
and diet of Potamophylax carpathicus Dziędzielewicz /
Trichoptera: Limnephilidae/.
Strategia życiowa i zachowania pokarmowe Potamophylax
carpaticus /Trichoptera: Limnephilidae/.
rozpoznanie skażenia
gleb
znaczenie
poznawcze,
zanieczyszczenie
gleb metalami
ciężkimi
brak znaczenia
wyników badań dla
ochrony
1981-1982
znaczenie poznawcze
1995-1996
znaczenie poznawcze
Sowy Gorczańskiego Parku Narodowego.
1997-2000
rozpoznanie sów na
potrzeby ich ochrony
brak publikacji
dot: badania florystyczne w obrębie młak na Hali Turbacz,
Wierchach Zarębskich, Hali Długiej i Przysłopach oraz
torfowiska na Turbaczu
2013-kont
292
Małek S.,
Wężyk P.
Inwentaryzacja martwego drewna w wybranych
fragmentach GPN.
1996-1996
293
Małek S.,
Wężyk P.
Rola martwego drewna w procesie odnawiania lasu.
1996-1996
Manecki A.
Kompleksowe opracowanie funkcji turystyczno rekreacyjnych i dydaktycznych GPN i otuliny w obrębie
gmin z nim graniczących w aspekcie zrównoważonego
rozwoju (ekorozwoju).
1999?-?
295
Manecki A.
Systemowe badania w sieci pomiarowej GPN
antropogenicznych skażeń opadów atmosferycznych oraz
określenie ich wpływu na zmiany geochemiczne gleb.
1999?-?
296
Margielewski
W.
Geneza form skalnych w GPN.
1998-zak?
Struktura ruchu turystycznego w GPN oraz ocena
przygotowania obszaru do turystyki.
2008-2009
299 Matoń R.
Turystyka edukacyjna na ścieżkach przyrodniczych
Kręgowce doliny Kamienicy.
300 Mazur A.
Porównanie metod odtwarzania drzewostanu świerczyny
298 Marszałek M.
znaczenie poznawcze
znaczenie poznawcze
Malec M.,
Kruk E.
297 Markiewicz J.
brak publikacji
2006-zak?
291
294
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
dane o naturalnej
regeneracji
świerczyny
dane o naturalnej
regeneracji
świerczyny
planowanie turystyki
znaczenie
poznawcze, skażenia
opadów
atmosferycznych
rozpoznanie jeziorek
osuwiskowych w
paśmie Lubania,
postulaty ochronne
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
2005-2006
znaczenie poznawcze
1986-1988
znaczenie poznawcze
2003-2003
znaczenie
Strona 228 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
301 Mazur W.
302 Mazurczak M.
górnoreglowej zniszczonej przez zasnuję wysokogórską
Cephalcia falleni (Dalm.) w Gorczańskim Parku
Narodowym.
Tempo i kierunki przemian szaty roślinnej obszarów
chronionych.
Zagospodarowanie turystyczne wybranych obszarów
chronionych w świetle koncepcji ekoturystyki.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
poznawcze, ochrona
lasów
1986-1990
znaczenie poznawcze
2006-zak?
znaczenie poznawcze
303 Michalik S.
Wymieranie i warunki aktywnej ochrony populacji szafranu
spiskiego Crocus scepusiensis Barb. w GPN.
304 Michalik S.
Opracowanie charakterystyki fitosocjologicznej GPN wraz z
1984-1986
mapą roślinności w skali 1 : 10 000.
305 Michalik S.
Zarastanie i strategia ochrony zbiorowisk roślinnych polan
reglowych w GPN.
1981-zak?
1995-zak?
306
Michalik S. i
in.
Opracowanie charakterystyki fitosocjologicznej GPN wraz z
1982-1984
mapą roślinności w skali 1 : 10 000.
307
Michalik S.,
Dziewolski J.
Waloryzacja przyrodnicza terenów, o które należy
powiększyć Gorczański Park Narodowy.
1986-1987
308
Michalik S.,
Dziewolski J.
Charakterystyka aktualnego stanu zbiorowisk roślinnych,
analiza procesu sukcesji i waloryzacja polan reglowych
Gorczańskiego PN.
?-1995
309 Michalski J.
Zmiany roślinności runa w okresie 1982-92 w rezerwacie
ścisłym Dolina Łopusznej w GPN.
1992-1993
310 Michalski S.
Badania nad kornikiem i związaną z nim fauną towarzyszącą
1986-?
w GPN.
311 Mielczarek P.
Rozmieszczenie i ekologia gorczańskiej populacji pliszki
górskiej i pluszcza.
1983-1990
312 Mihułka A.
Badania hydrochemiczne źródeł w masywie Kudłonia.
1996-?
313 Mikołajczyk D.
Ocena aktywności procesów erozyjnych na zielonym szlaku
w GPN.
2011-2012
314 Mikołajczyk I.
Transekt paproci wzdłuż niebieskiego szlaku turystycznego
w Gorczańskim Parku Narodowym.
2010-zak?
315 Mikołajczyk K.
Bioróżnorodność flory roślin naczyniowych zlewni potoków
2006-2007
Jamne i Jaszcze w Gorcach (niższe położenia).
316 Mirek T.
Zmiany roślinności runa w rezerwacie Dolina Łopusznej w
GPN w 1982-2002.
317 Mirek Z.
318 Mirek Z.
dot. oceny stanu środowiska przy użyciu wskaźników
roślinnych - próby mchu Pleurozium schreberi.
Kształtowanie krajobrazu i różnorodności biologicznej
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2002-2003
ochrona roślin,
planowanie ochrony
czynnej
opracowano tylko
rez. Turbacz w 1967
r.
program ochrony
czynnej
zarastających polan
reglowych
opracowano tylko
rez. Turbacz w 1967
r.
znaczenie
planistyczne przy
powiększaniu parku
planowanie ochrony
biernej i zabiegów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze,
podstawa planowania
ochrony
znaczenie poznawcze
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
znaczenie poznawcze
znaczenie
poznawcze; ochrona
flory
znaczenie
poznawcze; ochrona
flory
2003-2004
brak publikacji
2004-zak?
brak publikacji
Strona 229 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
obszarów wypasu wspólnotowego w Europie.
319 Miścicki S.
320
Miścicki S.,
Żurek Z.
Miścicki S.,
Gazda A.
322 Morawicka A.
321
323 Mrugała P.
324 Murzyn R.
Inwentaryzacja odnowienia lasu i jego uszkodzań przez
jeleniowate w GPN.
1993-1996
Uszkodzenia odnowienia lasu przez jeleniowate.
1993-2011
Ekspansja gatunków drzew obcego pochodzenia w lasach
południowej Polski.
Wpływ erozji rzecznej na wygląd potoku Kamienica.
Atrakcyjność turystyczna Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Badania procesów osuwiskowych na terenie Gorczańskiego
Parku Narodowego przy zastosowaniu metody
dendrogeomorfologicznej.
2012-kont
kontynuacja
2005-zak?
znaczenie poznawcze
2005-2006
znaczenie poznawcze
2002przerwany
w 2002
temat przerwano
325 Myćka P.
Dynamika zmian zasobów leśnych w rezerwacie Dolina
Łopusznej w GPN.
1992-1993
326 Myjak P.
Przestrzenna dynamika regeneracji lasu na powierzchniach
pogradacyjnych w Gorczańskim Parku Narodowym
/Karpaty Zachodnie/.
2008-2009
327 Mysza A.
Porosty okolic Poręby Wielkiej, Starych Wierchów,
Turbacza i Koninek.
1977-1979
328 Napora A.
329 Napora G.
330 Niemczyk D.
Finansowanie jednostek budżetowych na przykładzie
Zdjęcie hydrologiczne potoku Poręba w GPN.
Budowa i struktura lasów w reglu górnym masywu
Kudłonia w Gorczańskim Parku Narodowym.
znaczenie przy
podejmowaniu
decyzji dot.
zarządzania
populacjami
kopytnych w parku,
ochrona ssaków
znaczenie przy
podejmowaniu
decyzji dot.
zarządzania
populacjami
kopytnych w parku,
ochrona ssaków
rozpoznanie
funkcjonowania
obszarów po gradacji
zasnui
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
poznanie walorów
bioty porostów,
planowanie ochrony
2004-zak?
znaczenie poznawcze
1999-zak?
znaczenie poznawcze
2003-2005
znaczenie poznawcze
331 Niemtur S.
Analiza rozmieszczenia siewek i nalotów świerka, buka i
jodły na bazie stałych powierzchni badawczych GPN.
1993-1994
znaczenie poznawcze
dot. funkcjonowania
lasu
332 Niemtur S.
Zawartość substancji toksycznych w górnych warstwach
gleby oraz ich wpływ na występowanie siewek i nalotów
świerka, jodły i buka.
1993-?
poznanie skażenia
gleb
333 Niemtur S.
Ekologiczno hodowlane uwarunkowania powstawania i
rozwoju odnowień naturalnych.
1994-1996
334 Niemtur S.
Przebudowa karpackich drzewostanów świerkowych regla
górnego uszkodzonych przez imisje przemysłowe.
1996-zak?
znaczenie
poznawcze,
dynamika lasów
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
Strona 230 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Niemtur S.,
335 Chomisz E.,
Kapsa M.
Zastosowanie tomografii komputerowej do analizy
zagrożenia zgnilizną odziomkową jodły (Abies alba Mill.) w
drzewostanach objętych ochroną rezerwatową.
Grzyby zasiedlające systemy korzeniowe zdrowych i
Nosewicz M.,
zamierających świerków w Babiogórskim i Gorczańskim
Zawilińska M.,
336
Parku Narodowym. Temat zgłoszony: Stan zdrowotny
Fidzińska M.,
świerków w wybranych kompleksach Gorczańskiego Parku
Bartnik C.
Narodowego.
dot. badania nad dzięciołem trójpalczastym Picoides
337 Nowak D.
tridactylus i dzięciołem białogrzbietym Dendrocopos
leucotos w GPN.
338 Nowak D.
dot. zimowania sikor na terenie GPN
Możliwości uprawiania turystyki w Gorcach ze
339 Nowak M.
szczególnym uwzględnieniem Gorczańskiego Parku
Narodowego.
340 Nowak T.
dot. badania nad populacjami chabrów
Nowakowska
dot. badań roślinności dna lasu na stałych powierzchniach
341
J.
badawczych w GPN.
Zróżnicowanie piętrowe krajobrazu w północnym skłonie
342 Nowocień K.
Masywu Turbacza
Inwentaryzacja dużych drapieżników na terenie GPN.
343 Okarma H.
Opracowanie koncepcji ich ochrony.
Społeczne uwarunkowania systemów zarządzania przyrodą 344 Olko J.
przykład Województwa Małopolskiego
dot. geomorfologii Doliny Kamienicy, kartowanie doliny, a
345 Olszak J.
szczególnie wykształcanie i rozprzestrzenianie teras
rzecznych.
346 Olszar M.
347 Omylak J.
348 Orman O.
349 Orman O.
350 Oszczypko N.
351 Owczarek P.
352 Pabian R.
353 Pachowicz T.
Analiza architektury buka, jodły i świerka w naturalnych
starodrzewach dolnego regla.
Ocena żywotności wybranych drzewostanów jodłowych w
Gorcach, Pieninach i Tatrach w oparciu o badania
hodowlane i przyrostowe.
Wpływ leżaniny na rozwój odnowienia buka, jodły i świerka
na powierzchni badawczej Łopuszna w Gorczańskim Parku
Narodowym.
Zróżnicowanie naturalnego odnowienia drzew w lukach
drzewostanowych rożnej wielkości oraz pod zwartym
okapem drzewostanu.
Badania geologiczne wschodniej części zlewni Kamienicy.
Stratygrafia i tektonika rejonu Szczawy.
Kartowanie geomorfologiczne form erozyjnych dna doliny
Kamienicy.
Szkodniki wtórne świerka /Picea abies/L./Karst./ w
drzewostanach GPN uszkodzonych masowym żerem zasnui
wysokogórskiej /Cephalcia falleni/Dalm./ Hymenoptera,
Pamphiliidae/.
Struktura wysokości odnowienia buka, jodły i świerka w
rezerwacie Dolina Łopusznej w Gorczańskim Parku
Narodowym.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2012-kont
kontynuacja
2011-2012
poznanie zjawiska
mikoryzy na
zdrowych i
zamierających
świerkach
1999-2002
ochrona gatunków
Natura 2000
2003-2005
ochrona fauny
2008-2008
brak publikacji
2008-zak?
brak publikacji
2004-zak?
ochrona flory
2009-2012
znaczenie poznawcze
1997-1999
ochrona fauny
2009-zak?
zarządzanie Parkiem
2003-zak?
2006przerw
1981-1983
2006-2008
praca o torfowisku
niskim w Dolinie
Kamienicy
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
2010-kont.
brak publikacji
1987-1989
znaczenie poznawcze
2000-zak?
znaczenie poznawcze
1992-1992
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
2010-2011
brak publikacji
Strona 231 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
354 Pachowicz T.
Rola martwego drewna w kształtowaniu składu
gatunkowego odnowienia w rezerwacie Dolina Łopusznej w 2011-2012
brak publikacji
355 Pacyniak C.
Wiek najstarszych i najokazalszych drzew pomnikowych w
Polsce.
1995-1996
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
356 Padur M.
Walory przyrodnicze i krajobrazowe Gorczańskiego parku
narodowego oraz ich udostępnianie turystom
2007-zak?
brak publikacji
Zagospodarowanie lasów górskich.
1986-1986
358 Parowski J.
Badania jakości surowca świerkowego w drzewostanach
trzebieżowych III klasy wieku na terenie GPN.
1996-1998
359 Parusel J.
dot: badań nad liczydłem górskim Streptopus amplexifolius
mających na celu restytucję stanowisk tego gatunku
2010-2010
360 Pasek P.
Rośliny chronione w Gorczańskim Parku Narodowym.
1981-1982
361 Pasoń Ł.
Rośliny chronione Gorczańskiego Parku Narodowego w
obrębie Jaworzyny.
1999-2000
362 Pasternak M.
Struktura drzewostanu w lesie o charakterze pierwotnym w
rezerwacie Łopuszna (Gorczański PN).
2006przerw
363 Pastusińska M.
Zgrupowania owadów wybranych zbiorowisk roślinności
2004-2006
zaroślowej w Magurskim i Gorczańskim Parku Narodowym.
znaczenie
poznawcze, ochrona
entomofauny
364 Paszko B.
Zmienność morfologiczna i kariologiczna wybranych
gatunków rodzaju Calamagrostis w Polsce.
1997-?
wartość poznawcza
365 Patzold A.
Rola rumowisk powstałych z powalonych kłód w
kształtowaniu środowiska dla ryb w potokach górskich.
2000-2001
366 Pawlaczek M.
Skład gatunkowy i struktura drzewostanu w rezerwacie
Dolina Łopusznej w Gorczańskim Parku Narodowym.
2005-2010
367 Pawlos J.
Zróżnicowanie flory roślin naczyniowych na NW skraju
Gorców w okolicach Poręby Wielkiej.
2006-2007
357
Pancer- Koteja
E.
Peek B.,
Buczek K.,
368 Kołodziej A.,
Odpływ podziemny w Gorcach.
Rechciński M.,
Roman S.
Warunki anemologiczne Tatr i Podhala dla potrzeb
369 Pencarski M.
szybownictwa.
Drugie domy jako elementy zagospodarowania
370 Petko J.
turystycznego Gorców.
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
brak znaczenia
wyników badań dla
ochrony
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
znaczenie poznawcze
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
temat przerwany
znaczenie
poznawcze, ochrona
ryb
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
2012-kont
kontynuacja
2002-2003
znaczenie poznawcze
2009-zak?
znaczenie poznawcze
371 Petryszak B.
Entomofauna Gorców - Curculionidae
1981-1994
372 Piątek M.
Ochrona obszarów wodno-błotnych Gorczańskiego Parku
2005-2011
entomofauny,
ochrona fauny
bezkręgowców
znaczenie
Strona 232 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Narodowego.
2010-kont.
poznawcze, ochrona
obszarów wodnobłotnych
znaczenie
poznawcze,
rozpoznanie mszyc
brak publikacji
rozpoznanie ryb w
GPN
ochrona nietoperzy
1993-?
brak publikacji
373 Piechota J.
Afidofauna parków narodowych Polski - materiały GPN.
1986-1990
374 Pietruszka K.
Środowisko przyrodnicze Gorców.
Uwarunkowania biogeograficzne występowania ryb w
Swarming nietoperzy jaskiń Karpat Polski.
Możliwości rozwoju turystyki w Karpatach na przykładzie
Gorców.
2003-zak?
375 Pietruszka K.
376 Piksa K.
377 Pilińska D.
2004-zak?
1982-1990
poszukiwanie
rozwiązania
problemu gradacji
zasnui, planowanie
sposobów ochrony
zbiorowisk leśnych
znaczenie
poznawcze, ochrona
ssaków
znaczenie poznawcze
2007-zak?
brak publikacji
2010-2013
ochrona fauny,
planowanie ochrony,
zarządzanie Parkiem
2010-2012
ochrona fauny,
planowanie ochrony
1999-2000
archiwizacja danych
turystycznych,
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
1981-1983
brak mskr
1996-1996
znaczenie poznawcze
plan gospodarstwa
rezerwatowego
378 Pisarski Z.
Badania dotyczące gorczańskiej populacji mrówek z grupy
Formica rufa i możliwość ich przesiedleń na tereny
pozasnujowe.
1985-1991
379 Piwowar
Występowanie i liczebność wielkich drapieżników w GPN i
ich znaczenie dla środowiska.
1996-?
380 Pogan E.
381 Pokorny J.
382
PołczyńskaKonior G.
PołczyńskaKonior G.,
383
Łaciak
(Smółka) M.
Popko384 Tomasiewicz
K.
Kariologia flory Polski - cytotaksonomia Angiospermae
Kartowanie stanowisk śnieżyczki przebiśniegu Galanthus
nivalis na wybranych polanach w Gorczańskim Parku
Narodowym.
Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze
szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów
ochrony siedlisk Natura 2000 - faza III.
Czynna ochrona gatunków fauny związanych z małymi
zbiornikami w Gorczańskim Parku Narodowym i jego
najbliższym otoczeniu.
Ruch turystyczny na terenie Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Zbiorowiska leśne rezerwatu Doliny Ustępnego Potoku w
386 Potaczek J.
Turystyka w Gorczańskim Parku Narodowym.
Plan gospodarstwa rezerwatowego Gorczańskiego PN wg
387 praca zbiorowa
stanu na dzień 31.12.1986 obowiązujący 1987 - 1996
praktyki stud
388 (op. Ambroż
Inwentaryzacja szałasów pasterskich na terenie Parku.
A.)
385 Posmysz K.
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
1986-1988
2004-zak?
brak publikacji
389
Proszkiewicz
E.
Taksonomia i ekologia wybranych gatunków rodzaju
Euphrasia.
2003-zak?
rozpoznanie
gatunków z rodz.
Euphrasia w Gorcach
390
Przedsiębiorst
wo Badań
dot. pomiarów naturalnego pola magnetycznego Ziemi
2003-2003
znaczenie poznawcze
Strona 233 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
Geofizycznych
391 Przybylski J.
392
Przybyłowicz
Ł.
Przybyłowicz
Ł.
Ptaszek K.
394
(Kaczka R.)
393
395 Pulit L.
Prace gleboznawcze w Gorczańskim PN.
1990-1991
Inwentaryzacja motyli dziennych /nadrodzina Hesperioidea i
1995-1998
Papilionoidea/ GPN.
Inwentaryzacja Lepidoptera Gorców.
Reintrodukcja klimatu Gorców na podstawie analizy
rocznych przyrostów świerka pospolitego.
Ścieżka dydaktyczna na północnym stoku i kulminacji
Kudłonia.
2003-?
brak publikacji
2004-2004
brak publikacji
1998-1999
znaczenie poznawcze
396 Puła E.
Ocena stanu zagrożenia świerczyny wysokogórskiej /
Piceetum excelse/ w Gorcach.
1992-1993
397 Pyrkosz R.
Inwentaryzacja zmian użytkowania ziemi na przestrzeni lat
1954-1997 na podstawie opracowań fotogrametrycznych
archiwalnych zdjęć lotniczych.
1998-1999
398
RadomskaBarton A.
Wybrane elementy biologii owadów zasiedlających jodłę i
świerka w Gorczańskim PN.
1997-1999
399
Radwańska J.,
Siwy-Zając A.
400 Rams R.
401 Rodkiewicz S.
402 Roman H.
403 Roman S.
Zmiany przyrostu rocznego świerka pospolitego (Picea
abies L. Karst) w drzewostanach GPN dotkniętych gradacją
zasnui wysokogórskiej Cepfalcia falleni
Wpływ czynników biotycznych na zimowe rozmieszczenie
tropów dużych roślinożerców i drapieżników na stałych
trasach tropień w Obwodzie Ochronnym Suhora w GPN.
znaczenie poznawcze
rozpoznanie motyli
w Parku, pozanie ich
bioróżnorodności,
ochronna czynna
2010-2013
1999-2001
Owady uszkadzające nasiona i szyszki jodły pospolitej Abies
alba Mill. W wybranych drzewostanach Gorczańskiego
1998-2000
Parku Narodowego w 1998 r.
dot. analizy składu pokarmowego wydry na podstawie
2007-?
odchodów.
Uwarunkowania lokalizacji szałasów pasterskich w Gorcach
2011-2011
oraz ich stan liczebny w ujęciu historycznym.
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
baza do innych prac,
dane do ochrony
polan
owadów
zasiedlających jodłę i
świerka
brak publikacji
znaczenie
poznawcze, ochrona
ssaków
owadów
zasiedlających
szyszki jodły
brak publikacji
brak publikacji
rozpoznanie owadów
żerujących na
szyszkach jodły
znaczenie
poznawcze, ochrona
dziedzictwa
kulturowego
404 Romanek R.
Szkodniki szyszek i nasion jodły pospolitej Abies alba Mill.
w wybranych drzewostanach GPN.
1994-1996
405 Różański W.
Ocena składu aktualnego oraz kierunki zagospodarowania
zabytkowego Parku w Porębie Wielkiej.
1986-1987
Prace badawcze i inwentaryzacyjne z zakresu biologii
ochrony lasu dla aktualizacji i waloryzacji przyrodniczej
Gorczańskiego PN.
?-1993
planowanie ochrony
biernej i zabiegów
407 Różański W.
Badania biogrup świerkowych regla górnego.
1981-1998
znaczenie
poznawcze, granica
lasu
408 Ruciński P.i in.
Wielkoobszarowa Inwentaryzacja Stanu Lasu wszystkich
form własności (2-gi rok II cyklu prac).
2011-kont.
brak publikacji
406
Różański W.,
Żuchowski J.
Strona 234 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
409
Autor
RuszkiewiczMichalska M.
410 Rybka W.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
dot. taksonomii, ekologii i chronologii grzybów
2005-zak?
fitopatogenicznych z rodzaju Phyllosticta.
Porównanie utworów serii magurskiej w oknie tektonicznym
1997-?
Mszany Dolnej i Szczawy.
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
znaczenie poznawcze
znaczenie poznawcze
411 Ryś W.
Występowanie podrostów, podszytów i krzewów na terenie
GPN.
1995-1995
znaczenie
poznawcze,
dynamika lasów
412 Sadyra I.
Wpływ sposobu utrwalania oraz czasu przechowywania
owoców jabłoni dzikiej na zawartość witaminy C i
ekstraktu.
2006-2007
brak znaczenia dla
ochrony
413 Sander H.
Wpływ nicieni pasożytniczych z rodzaju Neoplectana na
zasnuję.
1983-1990
badania biologii
zasnui, zrozumienie
problemu gradacji
414 Sawa K.
Wpływ położenia i postaci drzewostanu na procesy
odnowieniowe w Gorczańskim Parku Narodowym.
2007-2008
brak publikacji
dot. badanie zawartości niektórych matali ciężkich (Cd, Pb,
Zn, Fe, Cu) w plechach porostu Hypogymnia physodes.
2003-2005
416 Sawicki J.
dot. zróżnicowania ekologicznego i genetycznego populacji
Sphagnum girgenhsonii na obszarze Polski.
2004-zak?
417 Sibińska S.
Zbiorowiska roślinne zlewni Poręba Górna w granicach
1997-1999
418 Siek M..
Propozycje szlaków dla narciarstwa turystycznego na
Pojezierzu Suwalskim i w Gorcach.
1999-2000
415
SawickaKapusta K.
Zróżnicowanie zbiorowisk leśnych GPN na podstawie
losowo-systematycznego zbioru danych.
420 Sikorska E.
Produkcyjno - siedliskowa analiza lasów gorczańskich.
Zróżnicowanie drzewostanów świerkowych silnie i słabo
uszkodzonych przez żer zasnui wysokogórskiej Caphalcia
421 Skalmierska G.
falleni Dalm. pod wzglądem wybranych cech
morfologicznych ugałęzienia i korowiny na terenie GPN.
Skalski T.,Bacz Wpływ fragmentacji środowiska na liczebność i
422
M.
różnorodność chrząszczy w krajobrazie górskim
Charakterystyka i gospodarka zarybieniowa rodzina
423 Skirliński J.
łososiowate na terenie województwa Nowy Sącz.
Szkody powodowane przez jeleniowate w młodnikach i
424 Skirliński J.
podrostach oddziałów 53, 54 (wystawa ogólnie pd) i 58, 59
(wystawa ogólnie pn). Charakterystyka porównawcza.
Nasilenie występowania objawów chorobowych zamierania
425 Skirliński J.
buka i zasiedlanie przez Cryptococcus fagisuga Lind. pni
Fagus silvatica L. w Gorczańskim Parku Narodowym.
Analiza wybranych cech morfologicznych szyszek i nasion
426 Skoczylas J.
w aspekcie selekcji drzewostanów świerkowych odpornych
na zasnuję Cephalcia falleni (Dalm.) w GPN.
419 Siewniak K.
poznanie skażenia
środowiska metalami
ciężkimi
tematu nie
ukończono
rozpoznanie
zbiorowisk, efektów
ochrony
przydatne w
planowaniu
turystycznym
2004-2006
znaczenie poznawcze
1982-1995
znaczenie poznawcze
1984-1986
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
1999-2001
znaczenie poznawcze
1987-1988
znaczenie poznawcze
1988-1989
1999-2001
1984-1986
427 Skoczylas J.
Selekcja drzew iglastych - badania genetyczne gorczańskiej
populacji świerka.
1985-1986
428 Sładkowski M.
Drzewostany świerkowe przy górnej granicy lasu w
2007-2008
znaczenie
poznawcze, ochrona
jeleniowatych
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasów
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
znaczenie
poznawcze,
planowanie ochrony
brak publikacji
Strona 235 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
429 Słowik D.
430 Słysz K.
431 Solecki A.
432 Sołtyk D.
433 Sołtys A.
Sołtys-Lelek
434
A.
435 Sosnowska A.
Struktura i dynamika koryta potoku Ochotnica w Gorcach.
Zagospodarowanie obszarów chronionych zlewni rzeki
Mszanki.
Problematyka osadnictwa rolniczego w Kotlinie Mszańskiej.
Rośliniarki (Hymenoptera; Symphyta) Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Taksonomia i chorologia rodzaju Crataegus L. w Gorcach.
Chronologia krytycznych rodzajów Crataegus L. i Rubus L.
w Gorczańskim Parku Narodowym i jego otulinie.
Zmiany w przyrodzie Gorczańskiego Parku Narodowego
wynikające z realizacji zaleceń Planu Ochrony.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2000-2001
Znaczenie
poznawcze
1981-?
brak publikacji
1987-1992
2006-kont.
znaczenie poznawcze
wstępne rozpoznanie
pilarzowatych
brak publikacji
2011-kont.
brak publikacji
2007-zak?
temat nieukończony
2003-?
436 Sowa R.
Studia nad mezofauną i czystością potoków gorczańskich.
1981-1994
437 Spyra A.
Rośliniarki wybranych polan śródleśnych Gorczańskiego
Parku Narodowego.
2005-2006
438 Stachura M.
439 Stanisz E.
440 Stanowska B.
441 Stańkowski K.
442
Staroń E.,
Babuśka W.
Starzyk J,
Grodzki W,
443 Kosibowicz M,
Michalcewicz
J, Rossa R i in.
Starzyk J.,
444
Capecki Z.
445 Staszewski T.
446 Staszewski T.
447 Staszewski T.
448 Staszewski T.
Bioróżnorodność roślin naczyniowych zlewni Poniczanki i
Lepietnicy w Gorcach.
Zagrożenie środowiska Gorczańskiego Parku Narodowego
przez turystykę
rozpoznanie fauny
wodnej, stan
czystości potoków
planowanie ochrony
znaczenie
poznawcze, ochrona
entomofauny
2008-zak?
brak publikacji
2006-2007
brak publikacji
1991-?
znaczenie poznawcze
2007-zak?
brak publikacji
Ptaki doliny Gorcowego Potoku w Gorczańskim Parku
Narodowym.
2002-2003
znaczenie
poznawcze, ochrona
ptaków
dot. problemu pozostawiania w drzewostanach
wydzielających się drzew, które są w wieku bliskorębnym
lub przeszłorębnym w wybranych drzewostanach bukowych
lub z domieszką buka w GPN.
2004-zak?
brak publikacji
Problem ochrony lasu przed kornikiem drukarzem w
strefach przygranicznych parków narodowych i Lasów
Państwowych na przykładzie Gorczańskiego Parku
Narodowego
Monitoring skażenia powietrza i gleby w drzewostanie
świerkowym.
Analiza i ocena efektów realizacji Polityki Ekologicznej
Państwa w zakresie redukcji SO2 i NOx w odniesieniu do
kształtowania się różnorodności biologicznej w
ekosystemach leśnych.
Środowiskowy efekt ograniczania emisji zanieczyszczeń do
powietrza w latach 1994-2004 na wybranych terenach
szczególnie chronionych.
Ocena bezpośredniego i pośredniego zagrożenia Parków
Narodowych w Polsce południowej przez regionalne i
1998-2002
1998-1999
2001-2003
podejmowanie
trudnych decyzji dot.
ochrony ścisłej i
czynnej w lasach
rozpoznanie skażenia
powietrza i gleb
dane o
wielkoobszarowej
redukcji
zanieczyszczenia
2004-2005
brak publikacji
2006-zak?
brak publikacji
Strona 236 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
brak publikacji
transgraniczne zanieczyszczenia powietrza.
449 Staszyńska K.
Różnorodność gatunkowa i strukturalna dolnoreglowych
lasów w Beskidach na tle zróżnicowania ich statusu
ochronnego i formy własności.
2009-kont.
450 Stefanik M.
Zasięg występowania niedźwiedzia brunatnego Ursus arctos
L. w Polsce południowo-wschodniej.
1995-1996
451 Stolarczyk P.
452 Stolarczyk R.
453 Stoszek E.
454 Stożek J.
455 Strauchman E.
Subel A.,
456 Szymkiewicz
A.
457 Suchocki P.
SudołKornalewicz
458 A.,
Kornalewicz
A.
459 Szczecińska M.
460 Szczygieł P.
461 Szeszko A.
Szewczyk J.,
Łysiak M.,
Pachowicz T.,
462
Jastrzębski R.,
Kruczała M.,
Karpiński K.
463 Szlaga A.
464 Szot Z.
465 Szukała K.a
Gatunki ptaków występujące w zlewni poręby w
Gorczańskim PN.
Gleby górnoreglowe na Kudłoniu w Gorcach.
Charakterystyka i walory górskich parków narodowych w
Polsce.
Warunki hydrogeologiczne zlewni potoku Turbacz i
Olszowego Potoku.
Gorczański Park Narodowy w badaniach naukowych.
2000-2001
znaczenie
poznawcze, ochrona
niedźwiedzia
rozpoznanie ptaków,
ich ochrona
brak publikacji
2008-zak?
brak publikacji
1998-1999
2009-2011
1997-1997
Znaczenie
poznawcze
archiwizacja danych
znaczenie
poznawcze, ochrona
bobra
Ocena występowania bobra europejskiego (Castor fiber) na
terenie obszarów chronionych województwa małopolskiego
2006-zak?
2007-zak?
brak publikacji
1996-1998
gospodarcze
spojrzenie na
entomofaunę
zasiedlająca szyszki
świerka
2004-zak?
brak publikacji
2000-2001
znaczenie poznawcze
2003-2004
znaczenie poznawcze
2011-kont.
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
Szkodniki szyszek i nasion jodły Abies alba Mill. w
wybranych stanowiskach Gorczańskiego PN.
dot. zróżnicowania ekologicznego i genetycznego populacji
Polygonatum verticillatum (L) All. na obszarze Polski.
Analiza porównawcza budowy morfologicznej drzew oraz
podstawowych właściwości drewna świerka pospolitego
(Picea abies Karst.) w naturalnych i sztucznych
drzewostanach świerkowych Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Flora polan reglowych Gorczańskiego Parku Narodowego,
jej przemiany i możliwości ochrony.
Tempo rozkładu martwego drewna w dolnoreglowych
drzewostanach o charakterze pierwotnym.
Szczegółowa inwentaryzacja drzewostanu Parku
Wodzickich w Porębie Wielkiej.
Studium z geografii turyzmu.
Ocena stanu zasobów leśnych w reglu górnym masywu
Kudłonia w Gorczańskim Parku Narodowym.
2007przerw
?-1961
2003-2005
466 Szuptarska J.
Wojsiłkowate (Mecoptera, Panorpidae) Gorczańskiego
Parku Narodowego.
2007-2009
467 Szydłowska B.
Sposoby czynnej ochrony płazów w Polsce.
2007-2007
brak publikacji
?
znaczenie poznawcze
entomofauny,
planowanie ochrony
brak publikacji
Strona 237 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
Fauna glebowa ze szczególnym uwzględnieniem roztoczy
/Acari, Mesostigmata/ Gorczańskiego Parku Narodowego.
1994-2000
rozpoznanie fauny
glebowej
dot. dynamiki populacji jeżyny gruczołowatej.
2002przerwany
w 2003
przerwany temat
470 Ślazyk T.
Zarządzanie parkiem narodowym na przykładzie
2012-kont
brak publikacji
Śnieżko S.,
471 Okarma H.,
Pirga B.
Badania nad ekologia rysia.
2000-zak?
brak publikacji
472 Świerz H.
Sukcesja na polanie Średnie w GPN.
2001-2002
473 Tacik K.
Ruch turystyczny w polskich parkach narodowych.
1996-?
Lp.
Autor
468 Szymkowiak P.
469
Szywacz M.,
Gazda A.
Przyrodnicze uwarunkowania procesu zarastania wybranych
polan reglowych w parkach narodowych Polskich Karpat.
Rozmieszczenie roślin na tle sieci hydrograficznej górnych
475 Tomasiewicz J.
części potoków spływających z masywu Turbacza.
Projekt zagospodarowania sztucznych skarp powstałych w
Tomasiewicz
476
wyniku prac modernizacyjnych przy nartostradzie w
M.
Koninkach.
474
TokarczykJanczak N.
477 Tomczyk A.
Analiza ilościowa degradacji szlaków turystycznych na
przykładzie GPN i Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
2012-2013
1981-1983
2012-2013
2007-2011
Monitoring zmian wynikających z realizacji projektu
Tomczyk A.,
POIS.05.01.00-00-069/08-00 – Ochrona przyrody GPN
478
2010-2012
Ewertowski M. poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap
I i II
479 Trojak A.
Wpływ turystyki na rozwój gminy Niedźwiedź.
2007-2007
480 Turkosz D.
Stan zdrowotny świerka, jodły i buka w masywie
Mostownicy na terenie GPN.
2012-2013
Atrakcje geoturystyczne północno-wschodniej części
2009-zak?
482 Urban J.
2007-zak?
Formy osuwiskowe pasma Kamienickiego w Gorcach, ich
Urbanowicz Ł.,
483
uwarunkowania genetyczne i związek z budową geologiczną 2000-2001
Sierant J.
regionu.
481 Tyrkiel M.
484 Uziębło A.
Lepiężnik wyłysiały (Patesites kablikianus) jako gatunek
pionierski.
2001-2012
znaczenie
poznawcze, ochrona
polan
tematu nie
ukończono
planowanie ochrony
czynnej na polanach
ochrona flory
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
analiza degradacji
szlaków
turystycznych na
potrzeby
zagospodarowania
turystycznego
wpływ turystyki na
środowisko glebowe
i fitocenozy,
planowanie ochrony,
planowanie
zarządzania ruchem
turystycznym
brak publikacji
rozpoznanie
dynamiki
funkcjonowania lasu
znaczenie poznawcze
brak publikacji
rozpoznanie
problemu, baza dla
innych prac
ochrona flory
nadpotokowej,
ochrona siedlisk
Natura 2000
Strona 238 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Voncina G.,
485 Cykowska B.,
Chachuła P.
486 Wal (Szeląg) I.
Inwentaryzacja stanowiska bezlistu okrywowego
Buxbaumia viridis w Dolinie Kamienicy na terenie
Charakterystyka porównawcza skałek gorczańskich i
ciężkowickich ze względu na wykształcenie form i
odporność podłoża.
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
2010-2010
ochrona gatunków
Natura 2000
2008-2010
znaczenie poznawcze
487 Waliczek K.
Organizacja turystyki na północnych stokach Gorczańskiego
2002-2002
Parku Narodowego.
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
488 Walusiak E.
dot. Monitoringu jednego stanowiska śnieżyczki przebiśnieg
2010-kont.
Galanthus nivalis w ramach badań zleconych przez GIOŚ.
brak publikacji
489
Wałdykowski
P.
490 Wayda M.
491 Wąchała P.
Wpływ ścieżek turystycznych i dróg na współczesny rozwój
rzeźby w Gorczańskim Parku Narodowym i jego otulinie.
2004-2010
dot. Opracowania flory desmidii (Desmidiales, Chlorophyta)
2001-zak?
Gorców.
Problemy ochrony środowiska przyrodniczego obszarów
górskich na przykładzie Gorczańskiego Parku Narodowego.
Budowa drzewostanu stadium optymalnego w rezerwacie
Doliny Łopusznej.
zapobiegających
erozji na szlakach
znaczenie
poznawcze,
rozpoznanie glonów
2000-zak?
znaczenie poznawcze
1981-1983
znaczenie poznawcze
493 Wąsik R.
Stan zdrowotny drzewostanów świerkowych GPN od
opieńki miodowej.
1995-1996
rozpoznanie
zasiedlenia świerka
przez opieńkę
miodową; ochrona
lasu
494 Wcisło K.
Szkodniki wtórne świerka pospolitego w wybranych
drzewostanach GPN
1996-1999
ochrona lasu
495 Weidner A.
Synantropizacja ssaków w polskich Parkach Narodowych.
2009-zak?
Badanie wybranych elementów siedliskowych (światło,
temperatura, wilgotność) obszarów pozbawionych
drzewostanów i ich otoczenia w warunkach regla górnego.
1999-2000
492 Wągiel J.
496
Wężyk P.,
Loch J.
synantropizacja
fauny
znaczenie
poznawcze,
dynamika lasów
Wężyk P.,
Szostak M.,
Tompalski P.,
497
Mucha M.,
Pilch K.,
Cavalagio P
Dynamika współczesnych przemian krajobrazu Gorców.
2012-kont
kontunuacja, ochrona
krajobrazu, ochrona
lasu, planowanie
koncepcji ochrony
Parku
498 Widawska E.
Beskidzkie Parki Narodowe: osobliwości przyrodnicze i
problem antropopresji (na przykładzie Babiogórskiego
Parku Narodowego i Gorczańskiego Parku Narodowego).
2001-2001
brak publikacji
499 Wiedeńska J.
Muchówki Limoniidae /Diptera, Nematocera/ Gorców i
1987-?
500 Wiedeńska J.
Biologia i ekologia muchówek z rodziny Limoniidae
/Diptera, Nematocera/ Gorców.
1991-1993
znaczenie
poznawcze,
fauny wodnej i młak,
planowanie ochrony
znaczenie
poznawcze,
fauny wodnej,
planowanie ochrony
Strona 239 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
501 Wiehle D.
Awifauna lęgowa Masywu Kudłonia w Gorczańskim Parku
Narodowym.
1997-1999
Wielgus K. i
502
in.
Inwentaryzacja miejsc będących śladami działalności i
wydarzeń historycznych głównie z czasów II wojny
światowej oraz z innych, które miały miejsce przed i po tym
okresie.
2004-kont.
Rola wybranych gatunków zwierząt drapieżnych w
funkcjonowaniu ekosystemów na terenie Gorczańskiego
Parku Narodowego.
2003-zak?
503
Wierzbowska
I.
Inwentaryzacja kluczowych gatunków ptaków polskich
Karpat oraz stworzenie systemu ich monitorowania i
ochrony.
obserwacje w terenie dot.: weryfikacji informacji
505 Wiśniewski W.
historycznych dotyczących jaskiń.
Wilk T.,
504 Armatys P.,
Loch J.
506
Wiśniowski B., Żądłówki (Hymenoptera: Aculeata) Gorczańskiego Parku
Werstak K.
Narodowego.
Wydajność reprodukcyjna płazów na przykładzie żaby
507 Wiśniowski M. trawnej /Rana temporaria/ w warunkach zróżnicowanej
antropopresji.
Preferencje pokarmowe wydry (Lutra lutra) oraz struktura
508 Wiśniowski M. jej subpopulacji na terenach Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Rola parków narodowych w ochronie biegaczowatych
509 Witczak A.
(Coleoptera: Carabidae) w Polsce.
510
Witek M.,
Miczyński J.
511 Witteczek K.
512 Witteczek K.
513
Włodek M.,
Mostella L.
514 Wojas T.
515 Wojas T.
516
Wojas T.,
Szwagrzyk J.
kontynuacja
2000-2000
znaczenie poznawcze
2005-2008
1995-1998
entomofauny GPN,
ochrona fauny
znaczenie
poznawcze, ochrona
płazów
1997-1998
ochrona fauny
2009-zak?
znaczenie poznawcze
2002-2003
Entomofauna szyszek i nasion świerka pospolitego Picea
abies (L.) Karst. w wybranych drzewostanach
Gorczańskiego Parku Narodowego w latach 1998–2000.
1998-2008
Biegaczowate Gorców - charakterystyka faunistycznoekologiczna.
znaczenie
poznawcze, ochrona
ptaków
kontynuacja,
planowanie
zagospodarowania
turystycznego
ochrona ssaków
drapieżnych i
ochronnych
2011-kont.
Warunki klimatyczne i zanieczyszczenie powietrza w
rejonie Gorczańskiego Parku Narodowego.
Szkodniki nasion i szyszek świerka pospolitego Picea abies
(L.) Karst. w wybranych drzewostanach Gorczańskiego
Parku Narodowego w 1995 roku.
Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski - arkusz Mszana
Górna.
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
1995-1997
znaczenie
poznawcze,
omówienie
warunków
klimatycznych i
zanieczyszczenia
powietrza
owadów
zasiedlających
szyszki świerka
rozpoznanie owadów
żerujących na
szyszkach jodły
2011-kont.
brak publikacji
1990-1995
rozpoznanie
biegaczowatych
Gorców, planowanie
ochrony
dot. poszukiwań i ewentualnych obserwacji rzadkiego i
reliktowego chrząszcza z rodziny kózkowatych Cornumutila 2010-2012
lineata (Letzn)
Chrząszcze Coleoptera biotopów zabagnionych w
2006-zak?
znaczenie poznawcze
znaczenie
poznawcze, ochrona
Strona 240 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
fauny
poznanie grzybów
Gorców; ochrona
grzybów
znaczenie
poznawcze, ochrona
płazów
Macromycetes Gorców.
2000przerw.
Zróżnicowanie wysokościowe płazów ogoniastych w GPN i
jego otulinie.
2003-2004
519 Wojtusiak A.
Turystyka a ochrona przyrody w Gorczańskim Parku
Narodowym.
2012-kont
brak publikacji
520 Wolnik M.
Porównanie górskich i niżowych populacji ciemiężycy
zielonej /Veratrum lobelianum Bernh./
2006-2008
znaczenie
poznawcze, ochrona
flory
2003-zak?
brak publikacji
1995-1998
znaczenie poznawcze
1999-2000
znaczenie poznawcze
517 Wojewoda W.
518
Wojtaszewska
I.
523
Wójciak G.,
Pasoń Ł.
dot. porównania i analizy istniejących ścieżek
dydaktycznych na terenach Parków Narodowych w Polsce.
Fauna glebowa ze szczególnym uwzględnieniem muchówek
/Diptera/ w oparciu o stałe powierzchnie monitoringowe w
GPN.
Rośliny chronione w obwodzie ochronnym "Jaworzyna" w
524
Wójciak M.,
Zapała M.
Zasnuja wysokogórska (Cephalcia falleni) na terenie
2000-2001
Ocena jakości wód podziemnych i powierzchniowych
zlewni rzeki Porębianki w GPN.
1999-2001
521
Wolnomiejska
A.
522 Worłowska M.
525 Wójs R.
526 Wójtowicz A.
527 Wrona G.
528 Wrońska D.
529 Wróbel S.
530 Wróbel S.
531 Wsół B.
532 Wypchło M.
Wyżga B.,
Kaczka R.,
533
Zawiejska J.,
Mikuś P.
Zając A.,
534
Pindel A.
535 Zalewa S.
Źródła finansowania Gorczańskiego Parku Narodowego.
Szkodniki szyszek i nasion modrzewia europejskiego Larix
decidua Mill. w wybranych drzewostanach GPN.
Wykształcenie i funkcjonowanie lejów źródliskowych w
górach średnich (na przykładzie wybranych obszarów w
Karpatach fliszowych).
Chemia i biologia wód powierzchniowych w Parkach
Narodowych
Projekt Parku Krajobrazowego Doliny Kamienicy w
Gorcach.
Perspektywy rozwoju turystyki w Gorcach na przykładzie
Gminy Niedźwiedź.
Badania jakości surowca świerkowego w drzewostanach
trzebieżowych III klasy wieku na terenie Gorczańskiego
Parku Narodowego.
2004-zak?
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasu
znaczenie
poznawcze; ochrona
wód
znaczenie poznawcze
1996-1997
znaczenie poznawcze
2004-zak?
1981-?
badania podstawowe
z dziedziny
hydrologii
rozpoznanie fauny
wodnej, planowanie
ochrony
1985-1989
znaczenie poznawcze
1999-2000
znaczenie poznawcze
1996-1998
brak znaczenia
wyników badań dla
ochrony
Dostawa, mobilność i znaczenie środowiskowe grubego
rumoszu drzewnego w potokach i rzekach górskich.
2008-kont.
brak publikacji
Zakres występowania goryczki trojeściowej Gentiana
asclepiadea L.
2011-kont.
brak publikacji
1997-1998
rozpoznanie,
podstawa do innych
badań i
wnioskowania
Mapa glebowa Gorczańskiego Parku Narodowego uzupełnienie o obszary włączone do GPN
Strona 241 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor
Czas
realizacji
projektu
naukowego
536 Zemanek M.
Atlas herpetologiczny Polski - materiały z GPN.
1987-1990
537 Zięba M.
Koprofagiczne chrząszcze z rodziny Scarabaeidae GPN.
2003-2005
Geomorfologiczne uwarunkowania rozwoju gminy
Niedźwiedź.
Podstawowa mapa geomorfologiczna Gorczańskiego Parku
539 Zuchiewicz W.
Narodowego w skali 1:10 000
538 Zięba M.
2010-zak?
1998-?
540 Zyza A.
Ocena odnowień naturalnych na wybranych powierzchniach
w GPN.
1984-1986
541 Zyza B.
Ocena stanu żywotności drzewostanów o różnym składzie
gatunkowym na wybranych powierzchniach w GPN
1984-1986
542 Żukowski R.
Charakter i osobliwości wędrówek motyli.
?-
543 Żukowski R.
Macrolepidoptera w zbiorowiskach roślinnych doliny
Ochotnicy i pasma Lubania w Gorcach.
1944-1948
544 Żukowski R.
Fauna motyli większych Gorców.
1944-1948
545 Żurek Z.
Struktura socjalna jelenia szlachetnego w lasach górskich.
1978-1981
546 Żurek Z.
Struktura socjalna jelenia szlachetnego w lasach GPN.
1984-1985
547 Żyła W.
Badania rozmieszczenia owadów z grupy Hymenoptera –
Aculeata, Scolioidea i Vespoidea.
1997-?
Analiza
wykorzystania
wyników badań do
działalności
ochronnej Parku
znaczenie
poznawcze, ochrona
płazów
entomofauny i jej
ochrona
znaczenie poznawcze
podstawa do innych
prac
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasu
znaczenie
poznawcze, ochrona
lasu
brak publikacji
entomofauny,
planowanie ochrony
poznanie walorów
entomofauny,
planowanie ochrony
znaczenie
poznawcze, ochrona
jeleniowatych
znaczenie
poznawcze, ochrona
jeleniowatych
brak publikacji
Strona 242 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 6
Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie badań naukowych/monitoringu na
terenie GPN na lata 2014-2034
Temat badań/monitoringu:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Imię i nazwisko kierownika projektu oraz osoby biorącej (osób biorących) udział
w badaniach/monitoringu:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Instytucja (wskazane opieczętowanie wniosku o zezwolenie w górnym lewym rogu):
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nadzór merytoryczny:
.......................................................................................................................................................
Źródło finansowania tematu badawczego:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Cel badań:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Czas realizacji tematu badawczego:
.......................................................................................................................................................
Termin realizacji prac terenowych:
.......................................................................................................................................................
Opis metodyki:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 243 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Obszar badań:
…………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….………….
*Lokalizacja i planowany sposób oznakowania powierzchni badawczych:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Czy będą pobierane próby, jeżeli tak to w jaki sposób:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zbiór gatunków, rozmiar, charakter, miejsce oraz ilość i sposób pobrania prób wymaga zgody
Ministra Środowiska /art. 15, 52 i 54 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.
Dz. U. nr 92 poz. 880/.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Planowany termin i forma opracowania wyników:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Marka i nr rejestracyjny samochodu (wyłącznie w przypadku konieczności używania pojazdu
w pracach terenowych):
.......................................................................................................................................................
Dane kontaktowe (nr telefonu, adres e – mail) uczestników badań:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zobowiązuję się złożyć sprawozdanie z przeprowadzonych badań do końca stycznia
następnego roku, w którym wydano zezwolenie. Po opublikowaniu wyników badań
zobowiązuję się przesłać jeden egzemplarz publikacji (lub nadbitkę autorską) do zbiorów
bibliotecznych Gorczańskiego Parku Narodowego.
*Przy zakładaniu powierzchni badawczych na terenie GPN obowiązują następujące zasady:
1. Założenie nowych, stałych powierzchni, ich lokalizacja oraz sposób oznakowania
(rodzaje oznakowań, kolor farby, wielkość liter, zamocowanie tabliczek itp.) wymaga
każdorazowo szczegółowego uzgodnienia z Pracownią Naukowo-Edukacyjną
Parku.
2. Lokalizacja nowych powierzchni powinna być udokumentowana na mapie GPN (co
najmniej w skali 1:10 000) oraz opatrzona współrzędnymi GPS.
Strona 244 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
3. Po zakończeniu prac prowadzący badania jest zobowiązany do usunięcia z terenu badań
wszelkich urządzeń i czasowych oznakowań powierzchni oraz powiadomić o tym
pisemnie Dyrekcję Parku.
Postawa prawna: Dz. U. poz. 627 z dnia 3 czerwca 2013 r. Obwieszczenie Marszałka Sejmu
Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 14 maja 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu
ustawy o ochronie przyrody, Plan Ochrony Gorczańskiego Parku Narodowego: Operat
udostępniania Gorczańskiego Parku Narodowego dla celów naukowych.
........................................................
Podpis
Opinia komórki organizacyjnej Parku do spraw monitoringu i badań naukowych
(wypełnia GPN):
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Strona 245 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 7
Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie ćwiczeń terenowych lub obozu
naukowego na terenie GPN
Temat ćwiczeń terenowych lub obozu naukowego:
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Cel zajęć:
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Prowadzący oraz liczba uczestników:
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Miejsce i termin ćwiczeń terenowych lub obozu naukowego:
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Jeśli zajęcia będą prowadzone poza znakowanymi szlakami turystycznymi podać ich
uzasadnienie.
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Czy będą pobierane materiały? …………
Rozmiar, charakter oraz liczba prób:
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Dane kontaktowe prowadzących ćwiczenia terenowe/kierownika obozu (nr telefonu, adres email):
Strona 246 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Zobowiązuję się złożyć sprawozdanie z przeprowadzonych ćwiczeń terenowych w terminie
do dwóch miesięcy od zakończenia ćwiczeń, a w przypadku organizacji obozu naukowego
zobowiązuję się dostarczyć opracowanie końcowe tematu obozu do biblioteki Parku,
w terminie do końca stycznia roku następnego.
……………………….
Podpis
Strona 247 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 8
Wykaz tematów badawczych preferowanych przez GPN
Z ZAKRESU PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ
1. Hydrologia ważniejszych cieków na terenie GPN.
2. Działalność erozyjna wybranych potoków w Gorcach.
3. Rola wezbrań potoków w kształtowaniu rzeźby terenu GPN.
4. Sezonowy rytm narastania i zanikania pokrywy śnieżnej w wybranych dolinach
potoków i na odsłoniętych wychodniach skalnych w GPN.
5. Dynamika opadów atmosferycznych w GPN w ciągu ostatnich 30 lat.
6. Chemizm wód powierzchniowych w GPN.
7. Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi w GPN i otulinie.
8. Zmiany wydajności wybranych źródeł na terenie GPN w ciągu ostatnich 30 lat.
9. Zmiany zanieczyszczeń gazowych powietrza na terenie GPN w ciągu ostatnich 30 lat.
10. Ocena zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na podstawie biowskaźników i
analitycznych metod absorpcji pasywnej.
11. Warunki mikroklimatyczne wybranych jaskiń na terenie GPN.
12. Biowskaźniki organizmów fotosyntetyzujących w ocenie jakości wód górskich.
Z ZAKRESU LEŚNICTWA
1. Znaczenie murszejącego drewna dla ochrony bioróżnorodności ekosystemów leśnych
GPN.
2. Kształtowanie różnorodności i struktury grzybów saprotroficznych i patogenicznych w
warunkach spontanicznego rozpadu borów świerkowych w Gorcach.
3. Wpływ mikobioty podkorowej na ograniczanie liczebności owadów kambioksylofagicznych w borach świerkowych Gorców.
4. Zmiany w fitocenozach borów świerkowych podlegających gradacji kornika drukarza.
5. Struktura wiekowa jodły Abies alba na stałych powierzchniach badawczych na terenie
GPN.
6. Żywotność jodły Abies alba na stałych powierzchniach badawczych na terenie GPN.
Strona 248 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
7. Żywotność buka Fagus sylvatica na stałych powierzchniach badawczych na terenie
GPN.
8. Struktura wiekowa buka Fagus sylvatica w wybranych zespołach leśnych na terenie
GPN.
9. Tempo i kierunki przemian zbiorowisk leśnych na terenie GPN.
10. Dynamika zespołów leśnych na stałych powierzchniach badawczych na terenie GPN.
11. Inwentaryzacja drzew o rozmiarach pomnikowych na terenie GPN.
12. Atlas rozmieszczenia obcych gatunków drzew i krzewów na terenie GPN.
13. Rola pokrywy śnieżnej w rozwoju runa na przykładzie buczyny karpackiej w GPN.
14. Struktura gatunkowa i dynamika odnowień naturalnych gatunków drzewiastych na
stałych powierzchniach badawczych w GPN.
15. Wpływ kono- i seminifagów na naturalne odnawianie się jodły Abies alba w GPN.
16. Czynniki naturalne ograniczające odnawianie się buka Fagus sylvatica w GPN.
17. Tempo i efekty naturalnej przebudowy zbiorowisk leśnych w GPN.
18. Zmiany górnoreglowych borów świerkowych w GPN pod wpływem czynników
biotycznych.
19. Regeneracja lasu na powierzchniach pogradacyjnych zasnui i kornika drukarza.
Z ZAKRESU EKOLOGII
1. Zmiany w fitocenozach polan reglowych poddanych zabiegom ochrony czynnej.
2. Tempo sukcesji wtórnej na polanach pozbawionych użytkowania w GPN.
3. Wpływ zabiegów ochrony czynnej polan reglowych na kształtowanie różnorodności
gatunkowej entomofauny.
4. Wpływ rozpadu borów świerkowych na kształtowanie struktury gatunkowej i
populacyjnej ptaków.
5. Zmiany w
rozpadowi;
entomofaunie
borów świerkowych podlegających spontanicznemu
kształtowanie
i
dynamika
populacji
wybranych
grup
owadów
ksylofagicznych i drapieżnych.
Strona 249 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
6. Dynamika przestrzenna populacji kornika drukarza na terenie GPN w oparciu o sieć
pułapek feromonowych. Opracowanie materiałów z lat poprzednich oraz danych
bieżących.
7. Wpływ zabiegów ochrony czynnej na kształtowanie różnorodności gatunkowej i
strukturę populacji zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym.
8. Wpływ leżącego drewna na bilans wodny wybranych zlewni w granicach GPN.
9. Wpływ zmian mikroklimatu na dynamikę populacji wybranych przedstawicieli świata
żywego.
10. Przekształcenia ekosystemów GPN pod wpływem globalnych zmian klimatycznych.
Z ZAKRESU BOTANIKI, MIKOLOGII I FITOSOCJOLOGII
1. Glony (Algae) źródeł i potoków GPN.
2. Zmiany w biocie porostów (Lichenes) GPN i otuliny w ciągu ostatnich 30 lat.
3. Różnorodność porostów w GPN na tle innych karpackich pasm górskich i terenów
ościennych.
4. Mchy i wątrobowce GPN i otuliny.
5. Różnorodność gatunkowa grzybów w wyróżnionych fitocenozach GPN i problemy ich
ochrony.
6. Storczyki (Orchidaceae) GPN – rozsiedlenie i liczebność populacji.
7. Charakterystyka i dynamika populacji cennych gatunków flory na terenie GPN i
możliwości ochrony.
8. Biologia, zagrożenia oraz możliwości ochrony skalnicy gronkowej Saxifraga paniculata
w GPN.
9. Zróżnicowanie i możliwości ochrony zbiorowisk naskalnych w GPN.
10. Biologia, zagrożenia oraz możliwości ochrony krokusa Crocus scepusiensis w GPN.
11. Biologia, zagrożenia oraz możliwości ochrony endemitów zachodniokarpackich w GPN.
12. Dynamika populacji zarzyczki górskiej Cortusa matthioli w GPN.
13. Kierunki przemian zbiorowisk nieleśnych na terenie GPN.
Strona 250 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
14. Zmiany kwiecistości i ubożenie florystyczne polan gorczańskich jako skutek
zaprzestania użytkowania kośnego i pasterskiego.
15. Torfowiska i młaki na terenie GPN – stan zachowania i ochrona.
16. Elementy reliktowe z różnych okresów we florze Gorców.
Z ZAKRESU ZOOLOGII
-- kręgowce Vertebrata
1. Różnorodność gatunkowa i dynamika liczebności drobnych ssaków na terenie Gorców
oraz postulaty ich ochrony w GPN.
2. Ocena wielkości populacji gryzoni z rodziny Gliridae w GPN – zagrożenia i metody
ochrony.
3. Insectivora GPN – ocena wielkości populacji oraz zagrożenia i ewentualne postulaty
ochronne.
4. Występowanie borsuka i lisa na terenie GPN i otuliny (inwentaryzacja nor w obwodach
ochronnych).
5. Badania nad dużymi ssakami drapieżnymi na terenie Gorców.
6. Możliwości bytowania drapieżników o dużych areałach i ich ochrony na terenie GPN i
otuliny.
7. Dynamika populacji dzika Sus scrofa na terenie GPN i strefy ochronnej.
8. Funkcjonowanie i liczebność populacji sarny Capreolus capreolus na terenie GPN.
9. Rozpoznanie składu gatunkowego i liczebności nietoperzy Chiroptera zasiedlających
ekosystemy leśne, ocena ich zagrożenia i sformułowanie postulatów ochronnych.
10. Występowanie i ekologia ważniejszych gatunków awifauny na terenie GPN i otuliny.
11. Występowanie i stan populacji kruka Corvus corax na terenie GPN.
12. Liczebność dużych ptaków drapieżnych w GPN i strefy ochronnej oraz propozycje ich
ochrony.
13. Liczebność i zagęszczenie płazów i gadów zasiedlających GPN i otulinę, ocena
zagrożenia i wskazanie postulatów ochronnych.
Strona 251 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
14. Znaczenie drobnych zbiorników wodnych pochodzenia antropogenicznego dla populacji
płazów.
15. Relacje między liczebnością gadów, a prowadzonymi zabiegami ochronnymi na
polanach reglowych.
16. Ichtiofauna potoków w GPN.
17. Identyfikacja miejsc występowania koloni letnich nietoperzy na obszarze Gorców.
18. Obce gatunki ssaków na terenie GPN i strefy ochronnej.
19. Stan populacji wydry na terenie GPN i otuliny.
20. Ocena stopnia synantropizacji wybranych gatunków dzikich zwierząt na terenie GPN i
otuliny.
21. Funkcjonowanie korytarzy migracyjnych dla dużych ssaków łączących Gorce z
sąsiadującymi ostojami tych zwierząt.
-- bezkręgowce Invertebrata
1. Dżdżownice (Lumbricidae) GPN i otuliny.
2. Nicienie (Nematoda) GPN i otuliny.
3. Jętki (Ephemeroptera) GPN i otuliny.
4. Chruściki (Trichoptera) GPN.
5. Zróżnicowanie wodnej fauny bezkręgowców potoków gorczańskich.
6. Mszyce (Aphidodea) GPN i otuliny.
7. Pluskwiaki (Heteroptera) GPN i otuliny.
8. Tarczówkowate (Heteroptera; Pentatomidae) GPN i otuliny.
9. Rośliniarki (Hymenoptera; Symphyta) GPN i otuliny.
10. Owadziarki (Hymenoptera, Parasitica) GPN i otuliny.
11. Znaczenie drewnianych budowli dla fauny żądłówek na terenie Gorców.
12. Ochotkowate (Diptera; Chironomidae) GPN i otuliny.
13. Koziółkowate (Diptera; Tipulidae) GPN i otuliny.
14. Wujkowate (Diptera; Empididae) GPN i otuliny.
15. Wodne Empididae (Diptera) GPN na tle Empididae potoków karpackich.
16. Niezmiarkowate (Diptera; Chloropidae) polan gorczańskich.
Strona 252 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
17. Muchówki z grupy Calyptrata (Diptera) GPN i otuliny.
18. Rączycowate (Tachnidae; Diptera) GPN i otuliny.
19. Pająki Aranei GPN i otuliny.
20. Roztocze Acarina GPN i otuliny.
21. Bezkręgowce jaskiń na terenie GPN i możliwości ich ochrony.
22. Entomofauna pni i martwych drzew na terenie GPN.
23. Fauna bezkręgowców żwirowisk nadpotokowych na terenie GPN.
24. Fauna źródeł i wysięków wodnych w GPN.
25. Motyle dzienne i nocne na terenie GPN i otuliny.
26. Wskaźnikowa rola bezkręgowców wodnych w ocenie jakości wód na terenie GPN i
otuliny.
Z ZAKRESU TURYSTYKI I EDUKACJI
1. Charakterystyka chłonności naturalnej i pojemności turystycznej GPN.
2. Poznanie i ocena zagrożeń powodowanych przez różne formy turystyki w GPN.
3. Zmiany ruchu turystycznego w GPN jako wynik przemian ekonomicznych w Polsce.
4. Opracowanie systemu monitoringu ruchu turystycznego uwzględniającego specyfikę
5. Formy turystyki sprzyjające ochronie przyrody w Gorczańskim Parku Narodowym oraz
możliwości i sposoby ich szerokiej promocji.
6. Możliwości rozwoju turystyki przyrodniczej (ekoturystyki) w podgorczańskich
gminach.
7. Wykorzystanie ścieżek edukacyjnych w Gorczańskim Parku Narodowym jako narzędzia
do realizacji edukacji środowiskowej.
8. Projekt ścieżki edukacyjnej z dziedziny ekologii wzdłuż wybranego szlaku
turystycznego w GPN.
9. Projekt ścieżki edukacyjnej z dziedziny historii wzdłuż wybranego szlaku turystycznego
w GPN.
Strona 253 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
10. Projekt ścieżki edukacyjnej z dziedziny botaniki wzdłuż wybranego szlaku
11. Projekt ścieżki edukacyjnej z dziedziny fauny wzdłuż wybranego szlaku turystycznego
w GPN.
12. Projekt ścieżki edukacyjnej z dziedziny geologii wzdłuż wybranego szlaku
13. Scenariusze lekcji na temat roli martwego drewna w lesie na przykładzie lasów GPN.
14. Opracowanie koncepcji informacji terenowej lub ścieżki edukacyjnej dotyczące
dynamicznych procesów przekształceń górnoreglowych świerczyn.
15. Działania edukacyjne w Gorczańskim Parku Narodowym jako „sposób” na ochronę
przyrody – ocena 15 lat działań w szkołach współpracujących z GPN.
16. Zmiany roślinności na wybranych powierzchniach w strefie oddziaływania ruchu
17. Ocena aktywności procesów erozyjnych na modernizowanych szlakach i ścieżkach
edukacyjnych (tempo i kierunki zmian) w GPN.
18. Ocena restytucji roślinności na modernizowanych szlakach i ścieżkach edukacyjnych
(tempo i kierunki zmian) w GPN.
19. Struktura ruchu turystycznego w GPN.
20. Wykorzystanie nowoczesnych technik edukacyjnych w działalności GPN.
21. Ekonomiczne aspekty rozwoju turystyki w GPN i otulinie.
Z INNYCH DZIEDZIN
1. Zanikające zabytki architektury drewnianej: szałasy pasterskie, szopy – inwentaryzacja i
dokumentacja oraz możliwości ochrony.
2. Historia pasterstwa w Gorcach.
3. Świadomość odrębności kulturowej (gwara, strój, muzyka, taniec, architektura,
zagospodarowanie ziemi) gorczańskich górali.
4. Struktura demograficzna i zawodowa mieszkańców gmin w strefie ochronnej GPN.
5. Przydrożne kapliczki, krzyże i groby w GPN.
Strona 254 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
6. Gorce w literaturze.
7. Gorce w sztukach plastycznych.
8. Gorce w poezji i pieśni.
9. Mieszkańcy Gorców od okresu utworzenia GPN po dzień dzisiejszy.
10. Kształtowanie wizerunku GPN.
11. Co może wnieść GPN do wizerunku ogólnego parków narodowych w Polsce?
12. Społeczne i ekonomiczne aspekty funkcjonowania parku narodowego na przykładzie
GPN.
13. Na czym może zarabiać Park, a na czym nie powinien?
14. Rola GPN w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju miejscowości otaczających Park.
15. Metody gospodarowania w lasach pozostające w zgodzie z ochroną środowiska
przyrodniczego.
16. Wycena wartości użytkowych i nieużytkowych GPN.
17. Finansowanie parków narodowych w Polsce i w krajach ościennych.
18. Współpraca GPN z samorządami okolicznych gmin w zakresie ochrony i wykorzystania
walorów przyrody.
19. Konflikty społeczne generowane przez ustawową ochronę przyrody na przykładzie
GPN.
Strona 255 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 9
Zarządzenie nr 6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r. w sprawie udostępniania
obszaru GPN w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych
Na podstawie:
-
art. 8e ust.1 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16.kwietnia 2004 w związku z art.1
ust.3 ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw z dnia
18.07.2011r. (Dz. U. z 2011r. Nr 224, poz. 1337),
-
art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt.2 ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na
zorganizowanych terenach narciarskich (Dz. U. z 2011 r. nr 208 poz. 1241),
-
art. 15 ust.1 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16.kwietnia 2004 (tekst jednolity
Dz.
U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1220 z późniejszymi zmianami),
-
art. 12 ust. 3 i 4 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16.kwietnia 2004 (tekst jednolity Dz.
U. z 2009r. Nr 151 poz. 1220 z późniejszymi zmianami) w związku z § 2 Rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie parków narodowych lub niektórych
ich obszarów, gdzie za wstęp pobiera się opłaty (Dz. U. z 2005r. nr 91, poz. 765);
zarządza się, co następuje:
§1
1. Na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego wyznacza się miejsca udostępniane w celach
edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych. Określa się również sposób ich
udostępniania oraz maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w tych
miejscach.
2. Wykaz miejsc udostępnianych w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i
sportowych zawiera załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia.
§2
Zasady udostępniania obszaru Gorczańskiego Parku Narodowego w celach edukacyjnych,
turystycznych, rekreacyjnych i sportowych określa regulamin dla odwiedzających, który
stanowi załącznik nr 2 do niniejszego zarządzenia.
Strona 256 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
§3
1. Za wstęp na niektóre obszary Parku pobierane są opłaty.
2. Wykaz miejsc oraz wysokość opłat, zawiera załącznik nr 3 do niniejszego zarządzenia.
§4
1. Tracą moc zarządzenia :
a) Zarządzenie nr 14/2009 Dyrektora GPN z dnia 04.09.2009r. w sprawie udostępniania
turystycznego terenu Gorczańskiego Parku Narodowego
b) Zarządzenie nr 3/2010 Dyrektora GPN z dnia 01.03.2010r. w sprawie wprowadzenia
regulaminu dla odwiedzających Gorczański Park Narodowy
c) Zarządzenie Dyrektora GPN
nr 7/2005 z dnia 16 lipca 2005 r. w sprawie pobierania
opłat za wstęp na niektóre obszary Parku
§5
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 15 kwietnia 2012 r.
Dyrektor GPN
(-) mgr inż. Janusz Tomasiewicz
Strona 257 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 10
Wykaz miejsc udostępnianych w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych
i sportowych.
Załącznik nr 1 do zarządzenia Dyrektora GPN nr 6/2012 z 29 marca 2012 r.
1. Miejsca udostępniane w celach turystycznych, edukacyjnych.
Lp.
1
Ścieżka edukacyjna „Wokół doliny Poręby”
2
Ścieżka edukacyjna „Dolina Gorcowego Potoku”
3
Ścieżka edukacyjna „Dolina Kamienicy”
4
Ścieżka edukacyjna
„Z Łopusznej na Jankówki”
Ścieżka edukacyjna „Na Turbaczyk”
5
7
Ścieżka edukacyjna „Park podworski Wodzickich –
Góra Chabówka”
Ścieżka edukacyjna „Dolina potoku Turbacz”
8
9
Ścieżka edukacyjna „Z Turbacza na Jaworzynę
Kamienicką”
Ścieżka edukacyjna „Partyzancką ścieżką na
Turbacz”
Szlak turystyczny żółty: Lubomierz – KudłońTurbacz
Szlak turystyczny czerwony: Rabka -Turbacz –
Szlak turystyczny czarny: Łopuszna - Zielenica
6
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Szlak turystyczny czarny: Lubomierz – Kudłoń –
Konina
Szlak turystyczny niebieski: Trusiówka – Przełęcz
Borek
Szlak turystyczny niebieski: Koninki - Hucisko –
Turbacz
Szlak turystyczny zielony: Koninki – Tobołów –
Obidowiec
Sposoby udostępniania
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
Szlak turystyczny zielony: Niedźwiedź – Turbaczyk turystyka piesza
– Turbacz
35 osób / 1 km ścieżki
Strona 258 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
19
24
Szlak turystyczny zielony: Dolina Kamienicy –
Stawieniec – Kudłoń
Szlak turystyczny zielony: węzeł szlaków Hale
Gorcowskie – Polana Gabrowska
Szlak turystyczny żółty: Ochotnica Górna Jamne –
Przysłop Dolny
Szlak turystyczny żółty: Poręba Górna – Stare
Wierchy
Szlak turystyczny niebieski: Rzeki – Gorc
Kamienicki – węzeł szlaków na Halach
Gorcowskich
Szlak Zielony: Poręba Górna - Jasionów – Rdzawka
25
Szlak Zielony: Poręba Wielka – Olszówka
26
32
Szlak spacerowy: Konina - Potasznia – Pasieka –
Koninki Hucisko
Szlak spacerowy: Koninki - Hucisko – dol.
Olszowego potoku - Tobołów – Poręba Górna
Szlak spacerowy: Hucisko –Dolina potoku Turbacz
– Czarne Błota
Szlak spacerowy: Papieżówka – Jaworzyna
Kamienicka
Szlak spacerowy: Rzeki - Czarne Młaki – potok
Spaleniec – Limierzyska
Szlak spacerowy: Potasznia – Brukowana Droga –
Przełęcz Borek
Szlak spacerowy: Brukowana Droga – Kopa
33
Szlak spacerowy: Dolina Łopusznej
34
Szlak spacerowy: Polana Sucha – Cioski
35
Szlak rowerowy: Potasznia – Pasieka – Hucisko –
Koninki
Szlak rowerowy: Koninki - Hucisko – dolina potoku
Szlak rowerowy: Stare Wierchy – Turbacz –
Szlak rowerowy: Rzeki – Trusiówka - Jaworzyna
Kamienicka – Polana Gabrowska,
Szlak rowerowy: Tobołów – Kopana Droga - Polana
Młynarska
Szlak rowerowy: Koninki – Hucisko – dolina
Olszowego potoku – Tobołów – Poręba Wielka
Szlak rowerowy: Rzeki – Papieżówka – przełęcz
Borek – Brukowana Droga – Potasznia
Szlak konny: Stare Wierchy – Obidowiec – Hala
Turbacz – Kiczora – Zielenica – granica Parku
20
21
22
23
27
28
29
30
31
36
37
38
39
40
41
42
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka piesza
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka rowerowa
turystyka konna
Strona 259 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
43
Szlak konny: Rzeki – Trusiówka - polana Jaworzyna
Kamienicka
Szlak konny: Polana Gabrowska – Gorc Kamienicki
– polana Mraźnica pod Gorcem
Szlak konny: Potasznia – Pasieka – Koninki
Hucisko
Szlak konny: Koninki Hucisko – Dolina potoku
Szlak konny: Koninki Hucisko – dolina Olszowego
potoku – Tobołów – Poręba Górna
Szlak konny: Tobołów – Kopana Droga – Polana
Młynarska
Szlak konny: Rzeki – Papieżówka – przełęcz Borek
– Brukowana Droga – Potasznia
44
45
46
47
48
49
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
turystyka konna
II. Obiekty udostępniane w celach edukacyjnych.
Lp.
Obiekty udostępniane
1
Terenowa baza edukacyjna
Gajówka Mikołaja
Sala edukacyjna w Chatce GPN
na Hali Długiej
2
3
Schron Papieżówka
4
Zaplecze edukacyjnokonferencyjne w budynku
dyrekcji GPN w Porębie
Wielkiej
Maksymalna liczba osób mogących
przebywać jednocześnie w danym
miejscu
20 osób
stacjonarne zajęcia edukacyjne,
ekspozycja przyrodniczo-historyczna
40 osób
ekspozycja dot. historii i przyrody polan i
pasterstwa
10 osób
ekspozycja dot. związków Jana Pawła II z
Gorcami i geologii
80 osób
wystawy fotograficzne i plastyczne
III. Miejsca udostępniane w celach rekreacyjnych, sportowych.
Lp.
Miejsca udostępniane
1
Trasy do uprawiania
narciarstwa i wyciągi
narciarskie na polanie
Tobołów i Starmaszka
Narciarstwo zjazdowe
2
Miejsce biwakowe na
polanie Oberówka
Miejsce biwakowe na
Miejsce do postawienia namiotów z
możliwością palenia ogniska.
3
miejscu
Zgodnie z obowiązującymi przepisami o
bezpieczeństwie na zorganizowanych
terenach narciarskich. Za bezpieczeństwo
odpowiedzialny jest dzierżawca
/właściciel zorganizowanego terenu
narciarskiego.
55 osób
35 osób
Strona 260 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
4
Miejsca udostępniane
polanie Trusiówka
Miejsce biwakowe na
polanie Stare Wierchy
Udostępniany przez dzierżawcę schroniska
Stare Wierchy
miejscu
55 osób
Strona 261 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 11
Regulamin dla odwiedzających GPN. Załącznik nr 2 do zarządzenia Dyrektora GPN nr
6/2012 z 29 marca 2012 r.
I. Postanowienia ogólne.
1. Niniejszy Regulamin określa zasady przebywania i poruszania się na terenie
Gorczańskiego Parku Narodowego, zwanego dalej „Parkiem”
2. Przebywający na terenie Parku obowiązani są do przestrzegania przepisów, zachowania
należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób, a także
do ochrony wartości przyrodniczych i kulturowych Parku. W szczególności są obowiązani
do :
a)
zapoznania się z zasadami udostępniania obszaru i obiektów Parku i ich
przestrzegania;
b)
stosowania się do znaków nakazu i zakazu umieszczanych na obszarze Parku;
c)
zapoznania się i stosowania się do informacji oraz zaleceń i ograniczeń
zamieszczanych
Narodowego i Grupy
na
stronach
internetowych
Podhalańskiej
Górskiego
Gorczańskiego
Ochotniczego
Parku
Pogotowia
Ratunkowego;
d)
dostosowania swoich planów i aktywności do posiadanych umiejętności, stanu
zdrowia, a także warunków atmosferycznych i ich prognoz oraz aktualnych warunków
terenowych
e)
używania sprzętu odpowiedniego do rodzaju podejmowanej aktywności i wymagań
związanych z poruszaniem się w terenie górskim;
f)
stosowania się do poleceń pracowników Parku oraz ratowników GOPR.
II. Zasady poruszania się na terenie Parku
3.
Poruszanie się na terenie Parku w niesprzyjających warunkach atmosferycznych (silny
wiatr, okiść śniegowa, burza) grozi niebezpieczeństwem (w szczególności wskutek
Strona 262 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
upadku gałęzi, wiatrołomów, porażeń piorunem). Park nie ponosi odpowiedzialności za
szkody powstałe wskutek zjawisk przyrody.
4.
Uprawianie turystyki na terenie Parku jest dozwolone wyłącznie w ciągu dnia – od
świtu do zmierzchu.
5.
Wstęp na niektóre obszary Parku w okresie od 1 maja do 31 października jest płatny.
Obowiązkiem wchodzącego na te obszary jest nabycie biletu.
6.
Na terenie Parku dopuszcza się następujące formy turystyki: turystyka piesza,
rowerowa, konna i narciarska.
7.
Na odcinkach szlaków, które są jednocześnie szlakami pieszymi, rowerowymi i
konnymi pierwszeństwo mają turyści poruszający się pieszo, w drugiej kolejności turyści
poruszający się konno i dopiero rowerzyści.
8.
Na odcinku szlaków, które są jednocześnie szlakami pieszymi i narciarskim
pierwszeństwo mają turyści poruszający się pieszo.
9.
Turystyka piesza może odbywać się wyłącznie po oznakowanych szlakach
turystycznych, szlakach spacerowych (kwadrat biało-czerwony po przekątnej) oraz
ścieżkach edukacyjnych (biały kwadrat z zielonym paskiem po przekątnej).
10. Turystyka piesza zorganizowana
może
odbywać
się wyłącznie w grupie
nie
przekraczającej 30 osób i pod opieką przewodników beskidzkich, przodowników
turystyki górskiej, pracowników Parku oraz osób upoważnionych przez Dyrektora Parku.
11. Turystyka rowerowa – jest dopuszczalna tylko w formie indywidualnej, tzn. do 5
rowerzystów – i może odbywać się wyłącznie po odpowiednio oznakowanych (biały
prostokąt z czarną sylwetką roweru), dopuszczonych do ruchu rowerowego szlakach.
Szlaki rowerowe na terenie Parku należą do szlaków trudnych i wymagają odpowiednich
umiejętności.
12. Turystyka narciarska może odbywać się wyłącznie po oznakowanych szlakach
przeznaczonych dla turystyki pieszej.
13. Narciarstwo zjazdowe na terenie Parku może odbywać się wyłącznie na zorganizowanych
terenach narciarskich w rozumieniu art. 2, p.13 Ustawy z 18 sierpnia 2011 r.
o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich
Strona 263 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
(Dz. U. nr 208, poz. 1241). Za zapewnienie bezpieczeństwa na tychże obszarach –
zgodnie z art.19, ust. 1 i 2 – odpowiada zarządzający tym terenem w rozumieniu art. 2,
p.12, ww. ustawy.
14.Turystyka konna – jest dopuszczalna tylko w formie indywidualnej, tzn. do 5 jeźdźców –
i może odbywać się
wyłącznie po
oznakowanych trasach (biały kwadrat
z pomarańczowym kółkiem).
15. Uprawianie turystyki konnej na terenie Parku winno być każdorazowo zgłoszone w
Dyrekcji Parku lub u leśniczego odwiedzanego Obwodu Ochronnego. Pobyt dłuższy – niż
1 dzień wymaga pisemnego zezwolenia wydanego przez Dyrektora Parku.
16. Na terenie Parku dopuszcza się przewóz turystyczny sprzężajem konnym. Może
on odbywać się wyłącznie na wyznaczonej trasie i po uzyskaniu pisemnej zgody
Dyrektora Parku.
17. Park mając na celu bezpieczeństwo turystów odwiedzających Park zastrzega sobie prawo
zamykania szlaków lub ich odcinków. Informacje o zamknięciach szlaków będą
zamieszczane
na stronie
internetowej GPN
–
www.gorcepn.pl,
a wyłączone
z udostępniania szlaki będą odpowiednio oznakowane w terenie.
18. Park nie utrzymuje tras turystycznych w okresie zalegania pokrywy śnieżnej oraz
nie znakuje dodatkowo takich tras. Park nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe
podczas uprawiania turystyki w takich warunkach.
19. Imprezy edukacyjne, turystyczne, rekreacyjne i sportowe na terenie Parku poza
wymienionymi miejscami biwakowymi mogą odbywać się wyłącznie za zgodą Dyrektora
Parku wydaną na podstawie przedstawionego programu i regulaminu. Imprezy
organizowane w wyznaczonych miejscach biwakowych – na polanach Trusiówka (Obwód
Ochronny „Turbacz”) i Oberówka (Obwód Ochronny „Suhora”) – podlegają zgłoszeniu
u leśniczego danego obwodu ochronnego co najmniej 7 dni przed planowanym terminem.
III. Zakazy i odpowiedzialność za ich naruszenie
20. Na terenie Parku zabronione są wszelkie działania mogące zniszczyć lub zmienić
środowisko przyrodnicze, a w szczególności:
Strona 264 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
a)
chwytanie lub zabijanie dziko występujących zwierząt, zbieranie lub niszczenie jaj,
postaci młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślne płoszenie zwierząt
kręgowych, zbieranie poroży, niszczenie nor, gniazd, legowisk i innych schronień
zwierząt oraz ich miejsc rozrodu;
b)
pozyskiwanie, niszczenie lub umyślne uszkadzanie roślin oraz grzybów;
c)
użytkowanie, niszczenie, umyślne uszkadzanie, zanieczyszczanie i dokonywanie
zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników
przyrody;
d)
pozostawiania śmieci na obszarach i w obiektach udostępnianych w celach
edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych;
e)
pozyskiwanie skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków
roślin i zwierząt, minerałów;
f)
palenie ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używanie źródeł światła o otwartym
płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego;
g)
prowadzenie działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc
wyznaczonych w planie ochrony;
h)
zbiór dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części; na polanach i halach
dopuszczalny jest zbiór owoców leśnych za zgodą właściciela;
i)
połów ryb i innych organizmów wodnych;
j)
dokonywania ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem
poza wyznaczonymi do tych celów szlakami i trasami;
k)
wprowadzanie psów, z wyjątkiem psów pasterskich wprowadzanych na obszary, na
których dopuszczony jest wypas;
l)
wspinaczka, eksploracja jaskiń, zbiorników wodnych, z wyjątkiem miejsc
wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego;
m)
ruch pojazdów mechanicznych poza drogami publicznymi oraz poza drogami
położonymi na nieruchomościach stanowiących własność Parku lub będących
w użytkowaniu wieczystym parku narodowego, wskazanymi przez Dyrektora Parku;
Strona 265 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
n)
umieszczanie tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków
niezwiązanych z ochroną przyrody, udostępnianiem parku, edukacją ekologiczną, z
wyjątkiem
znaków
drogowych
i
innych
znaków
związanych
z
ochroną
bezpieczeństwa i porządku powszechnego;
o)
p)
zakłócania ciszy;
biwakowania, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku
narodowego;
q)
r)
niszczenia i uszkadzania zabytków i obiektów kultury materialnej;
niszczenia
i
uszkadzania
oznakowania, tablic,
oraz
innych
urządzeń
zagospodarowania turystycznego;
s)
używania motolotni, lotni i spadolotni.
21. Za bezpieczeństwo
uczestników imprez
zorganizowanych oraz za przestrzeganie
przepisów w tym zakresie odpowiadają bezpośrednio organizatorzy imprez.
22.
Osoby naruszające przepisy niniejszego regulaminu podlegają karze zgodnie z
obowiązującymi przepisami prawa, a także ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą za
szkody na osobach i mieniu. Zasady nie ujęte w regulaminie, a dotyczące korzystania
z terenu Parku reguluje ustawa z 16.kwietnia 2004 r o ochronie przyrody ( Dz. U. nr 157 z
2009 r., poz. 1220, z późniejszymi zmianami).
Strona 266 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 12
Cennik opłat za wstęp na niektóre obszary GPN. Załącznik nr 3 do zarządzenia
Dyrektora GPN nr 6/2012 z 29 marca 2012 r.
§1
1. Opłaty pobierane są za wstęp na następujące obszary Parku:
a) szlak w dolinie potoku Turbacz na odcinku polana Hucisko – Olszowy potok;
b) szlak w dolinie Olszowego potoku na odcinku polana Hucisko – Poręba Górna;
c) szlak niebieski na odcinku Polana Hucisko – Czoło Turbacza;
d) szlak zielony na odcinku Polana Tobołów – Obidowiec;
e)
ścieżki przyrodnicze: „Dolina potoku Turbacz”, „Na Turbaczyk”, „Wokół doliny
Poręby”.
2. Wysokość opłat za jednorazowy wstęp na obszary wymienione w § 1 ust.1 wynosi:
a) bilet normalny – 3,0 zł
b) bilet ulgowy – 1,5 zł
3. Wysokość opłat za wstęp na obszary wymienione w § 1 ust. 1 na okres 3 dni wynosi:
4. Wysokość opłat za wstęp na obszary wymienione w § 1 ust. 1 na okres 10 dni wynosi:
§2
Opłaty wymienione w § 1 ust. 2- 4 są pobierane w okresie od 1 maja do 31 października.
§3
Opłat za wstęp na obszary wymienione w § 1 ust. 1 nie pobiera się od:
a)
dzieci w wieku do 7 lat;
b)
osób, które posiadają zezwolenie dyrektora parku
na prowadzenie badań naukowych zakresie ochrony przyrody;
Strona 267 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
c)
uczniów szkół i studentów odbywających zajęcia dydaktyczne
w parku narodowym w zakresie uzgodnionym z dyrektorem
parku narodowego;
d)
mieszkańców gmin położonych w granicach parku narodowego
i gmin graniczących z parkiem;
e) osób udających się do miejsc kultu religijnego.
§4
Upoważnionymi do opłat ulgowych za wstęp na obszary wymienione w §1 ust. 1 są:
a) uczniowie szkół i studenci;
b) emeryci i renciści;
c) osoby niepełnosprawne;
d)
żołnierze służby czynnej.
§5
Środki uzyskane z opłat za wstęp na niektóre obszary Parku są przeznaczone na utrzymanie
infrastruktury turystycznej Parku oraz na dofinansowanie działalności ratowniczej Grupy
Podhalańskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, działającej na terenie GPN.
§6
Do kontroli biletów upoważnieni są funkcjonariusze Straży Parku, dyrektor, zastępca dyrektora,
leśniczowie, podleśniczowie i strażnicy obwodów ochronnych.
§7
Bilety wymienione w §1 ust. 2-4 można nabywać w Dyrekcji GPN W Porębie Wielkiej 590 –
od poniedziałku do piątku w godz. 7.15-15.15 – oraz w punktach wymienionych na stronie
internetowej GPN www.gorcepn.pl.
Strona 268 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 13
Cennik opłat za udostępnianie GPN do edukacji i dydaktyki
Ustala się następujący cennik opłat:
1. za zajęcia edukacyjne dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich:
a) terenowe: 1 godzina zajęć (60 min.) – 50 zł brutto
b) stacjonarne: 1 godzina zajęć (60 min.) – 80 zł brutto
0,5 godz. zajęć (30 min.) – 40 zł brutto
c) stacjonarne poza obiektami GPN 1 godzina zajęć (60 min.):
dla szkół położonych w otulinie GPN – 80 zł brutto
dla szkół położonych poza otuliną GPN (max 60 km) – 100 zł brutto
W pozostałych przypadkach: opłata za 1godzinę zajęć (60 min.) – 80 zł brutto. Opłata za
dojazd wg obowiązującego w GPN cennika za wynajem pojazdów i ilości kilometrów (tam i z
powrotem).
2. za zajęcia edukacyjne dla studentów:
a) terenowe: 1 godzina zajęć (60 min.) – 50 zł brutto
b) stacjonarne: 1godzina zajęć (60 min.) – 80 zł brutto
0,5 godz. zajęć (30 min.) – 40 zł brutto
3. za materiały warsztatowe dla uczestników warsztatów ujętych w „Szczegółowym
planie działalności edukacyjnej Z ds. EiUP”
każdy uczestnik warsztatów – 10 zł brutto
4. za warsztaty zamawiane
zajęcia terenowe i stacjonarne (5 godzin) – 600 zł brutto
5. za udostępnianie ekspozycji w Gajówce Mikołaja:
a) bilet normalny – 2,50 zł brutto
Strona 269 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
b) bilet ulgowy – 1,50 zł brutto
Do biletu ulgowego uprawnieni są: dzieci do lat 7, uczniowie na wszystkich poziomach
nauczania, studenci, emeryci, renciści, pracownicy parków narodowych – po okazaniu
dokumentu uprawniającego do zniżki.
6. za wynajęcie sali konferencyjnej lub edukacyjnej w budynku Dyrekcji GPN wraz z
udostępnieniem sprzętu av
1 godzina (60 min.) – 50 zł brutto
7. za wynajęcie sali edukacyjnej w Gajówce Mikołaja
8. za wynajęcie sali edukacyjnej w budynku danej owczarni na Hali Długiej
9. za zorganizowanie na terenie GPN, w okresie od maja do października, ogniska w
miejscu do tego przeznaczonym (polana Oberówka, Gajówka Mikołaja, Park dworski
hr. Wodzickich) - udostępnienie opału, obsługa, śmieci
2 godziny – 40 zł brutto
10. za kopiowanie materiałów z biblioteki GPN do wykorzystania w pracach
magisterskich, licencjackich i innych
a) strona A4 – 0,20 zł brutto
b) strona A3 – 0,40 zł brutto.
Podane ceny są cenami brutto. Należne opłaty uiszczane będą gotówką w kasie GPN
(Dyrekcja GPN w Porębie Wielkiej) lub przelewem na konto GPN na podstawie wystawionej
faktury.
Strona 270 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 14
Porozumienie zawarte w dniu 10 stycznia 2001 r. pomiędzy Kuratorium Oświaty
w Krakowie a GPN w Porębie Wielkiej w sprawie realizacji programu edukacji
przyrodniczej
1. Cel porozumienia
kształtowanie świadomości ekologicznej lokalnych społeczności
przekazywanie wiedzy o wartościach przyrodniczych Gorców i Gorczańskiego
Parku Narodowego
uwrażliwienie na piękno gorczańskiej przyrody
wyzwalanie różnych form aktywnego rozwiązywania problemów
środowiskowych /zarządzanie środowiskiem we własnym gospodarstwie, wsi,
gminie, kraju/
uświadomienie korzyści płynących z faktu istnienia Gorczańskiego Parku
Narodowego i uzyskanie akceptacji dla jego istnienia
kształtowanie postaw odpowiedzialności za swój teren.
2. Zasięg oddziaływania
Niniejsze porozumienie dotyczy uczniów szkół podstawowych i gimnazjów
położonych w otulinie Gorczańskiego Parku Narodowego /wykaz szkół
w załączeniu/, a w dalszej perspektywie również szkół ponadpodstawowych
3. Realizatorzy porozumienia
W realizacji porozumienia uczestniczą:
- pracownicy Gorczańskiego Parku Narodowego
- Delegatury Kuratorium Oświaty w Nowym Sączu i w Nowym Targu
- Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli Oddział Terenowy
w Nowym Sączu
- dyrektorzy szkół
- nauczyciele
- opiekunowie szkolnych organizacji proekologicznych
Strona 271 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4. Metody realizacji celów
Realizacja celów powinna nastąpić poprzez ścisłą korelację tematyki określonej
w celach porozumienia z programami nauczania realizowanymi przez nauczycieli,
w oparciu o dostarczone materiały dydaktyczne, przy konsultacji z pracownikami
Gorczańskiego Parku Narodowego na lekcjach biologii, geografii, a także
lekcjach wychowawczych.
5. Zobowiązania stron
o nieodpłatne udostępnianie szkołom materiałów i pomocy dydaktycznych
o nieodpłatnej obsługi merytorycznej wycieczek organizowanych przez
szkoły pod warunkiem wcześniejszego ustalenia terminu i trasy wycieczki
o organizowanie dla nauczycieli warsztatów szkoleniowych z zakresu
tematyki wyszczególnionej w pkt 1.
Kuratorium Oświaty poprzez wskazanych w Pkt. 3 realizatorów zobowiązuje się
do:
upowszechniania w szkołach objętych niniejszym porozumieniem opracowanych
przez pracowników GPN materiałów i nadzorowania ich realizacji w procesie
dydaktyczno-wychowawczym.
Wykaz szkół objętych porozumieniem:
1. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Rabce
4. Szkoła Podstawowa Nr 4 w Rabce Zaryte
5. Szkoła Podstawowa w Rabie Niżnej
6. Szkoła Podstawowa w Rdzawce
7. Szkoła Podstawowa w Olszówce
8. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Mszanie Dolnej
9. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Mszanie Dolnej
Strona 272 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
10. Szkoła Podstawowa w Niedźwiedziu
11. Szkoła Podstawowa w Podobinie
12. Szkoła Podstawowa w Koninie
13. Szkoła Podstawowa w Porębie Wielkiej
14. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Mszanie Górnej
15. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Mszanie Górnej
16. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Lubomierzu
19. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Szczawie
20. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Szczawie
21. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Kamienicy
22. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Kamienicy
23. Szkoła Podstawowa w Zbludzy
24. Szkoła Podstawowa w Zasadnem
25. Szkoła Podstawowa w Zalesiu
26. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Dolnej Brysiówka
27. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Dolnej Centrum
28. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Dolnej Gorcowe
29. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Dolnej Młynne
30. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Dolnej Skrodne
31. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Górnej Ustrzyk
32. Szkoła Podstawowa w Ochotnicy Górnej Jamne
33. Szkoła Podstawowa w Łopusznej
34. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Nowym Targu
Strona 273 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
42. Szkoła Podstawowa w Klikuszowej
43. Szkoła Podstawowa w Obidowej
44. Gimnazjum w Niedźwiedziu
45. Gimnazjum Rabce
46. Gimnazjum w Mszanie Dolnej
47. Gimnazjum w Mszanie Górnej
48. Gimnazjum w Szczawie
49. Gimnazjum w Kamienicy
50. Gimnazjum Nr 2 w Ochotnicy Dolnej Centrum
51. Gimnazjum Nr 3 w Ochotnicy Górnej Jamne
52. Gimnazjum w Krempachach
53. Gimnazjum Nr 1 w Nowym Targu
54. Gimnazjum Nr 2 w Nowym Targu
55. Gimnazjum w Pyzówce
56. Gimnazjum w Rabie Niżnej
Strona 274 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 15
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
Działania edukacyjne w GPN w latach 2001-2012
uwagi
Rok 2001
bezpośrednie
działania
edukacyjne
zajęcia edukacyjne, wykłady,
imprezy plenerowe itp.
mieszkańcy i turyści
3300
szczegółowy wykaz
działań patrz poniżej
Działania skierowane głównie do lokalnej społeczności
zajęcia edukacyjne (stacjonarne i
uczniowie szkół
zajęcia edukacyjne terenowe) prowadzone w oparciu o podstawowych i
stałą ofertę edukacyjną
gimnazjów
warsztaty dla
nauczycieli
program
edukacyjny
trzydniowe warsztaty (zajęcia
stacjonarne i terenowe) pt.
"Przyroda Gorców w twórczości
Władysława Orkana"
nauczyciele szkół
podstawowych i
gimnazjów z otuliny
GPN
31
zajęcia edukacyjne prowadzone w
Dyrekcji GPN i w terenie
nauczyciele i
uczniowie klasy III b
o profilu
przyrodniczokrajoznawczym z
Gimnazjum w
Niedźwiedziu
20
warsztaty posiadały status
pełnej formy
doskonalenia
zawodowego nauczycieli,
którzy otrzymali
stosowne zaświadczenia z
Ośrodka Doskonalenia
Nauczycieli w Nowym
Sączu
zajęcia terenowe na ścieżkach
zajęcia edukacyjne
GPN
nauczyciele i
uczniowie wszystkich
klas Gimnazjum nr 1
w Rabce
dofinansowanie z Urzędu
Miasta w Rabce
zajęcia edukacyjne dla klas I - III
zajęcia edukacyjne
pt. "Dokarmiamy ptaki"
nauczyciele i
uczniowie wszystkich
szkół podstawowych
w gminie Niedźwiedź
w ramach realizacji
zadania "Ochrona
zwierząt rzadkich"
impreza
plenerowa, zajęcia
edukacyjne
impreza plenerowa z okazji
Europejskiego Dnia Parków
Narodowych połączona z
zajęciami edukacyjnymi w parku
podworskim w Porębie Wielkiej
uczniowie klas IV ze
szkól podstawowych
z Niedźwiedzia,
Poręby Wielkiej,
Koniny i Podobina
70
Strona 275 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
liczba
uczestników
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
ustawianie płotków
zabezpieczających miejsce rozrodu
płazów, przenoszenie płazów pod
opieką nauczyciela przez drogę
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
prelekcja
prelekcja w ramach akcji ochrony
płazów na temat sposobu
rozmnażania płazów i ich
znaczenia w przyrodzie
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
rajd rowerowy
rajd rowerowy pod hasłem
"Szlakami Gorczańskiego Parku
Narodowego"
nauczyciele i
uczniowie ze szkół w
Porębie Wielkiej i
Mszanie Górnej
festiwal
Międzyszkolny Festiwal Piosenki
Przyrodniczej i Dziecięcej
uczniowie ze szkól
podstawowych i
gimnazjów z gminy
Kamienica
głównym organizatorem
była Szkoła Podstawowa
nr 1 w Szczawie
konkurs
konkurs na przygotowanie i
przeprowadzenie dla uczniów
swojej szkoły apelu pod hasłem
"20 lat parku narodowego w
Gorcach"
nauczyciele i
uczniowie szkół
podstawowych i
Parku
w konkursie wzięło udział
26 szkół
spotkanie
laureatów
konkursu
spotkanie laureatów konkursu pt.
"20 lat parku narodowego w
Gorcach"
nauczyciele i
uczniowie szkół
podstawowych i
Parku
wręczenie nagród, pokaz
nagrodzonych
programów, wystawa
fotograficzna
dokumentująca konkurs
konkurs
konkurs wiedzy o Gorczańskim
Parku Narodowym i ochronie
przyrody
uczniowie ze Szkoły
Podstawowej w
Podobinie
adresaci
35
uwagi
rajd zorganizowany z
inicjatywy i przy
współpracy Szkoły
Podstawowej w Porębie
Wielkiej
Działania skierowane głównie do turystów odwiedzających GPN
szkolenie dla
przewodników
szkolenie dla przewodników
przewodnicy
beskidzcy (PTTK
Kraków)
16
obóz letni
GPN zapewnił opiekę
organizacyjną i merytoryczną,
pracownicy Parku przeprowadzili
zajęcia terenowe i stacjonarne
młodzież
uczestnicząca w
obozie letnim LOP
Oddział w Nowym
Sączu
25
prelekcja
prelekcja na temat GPN i jego
przyrody
uczestnicy Rajdu
Ogólnopolskiego
Metali Nieżelaznych
80
Strona 276 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
prelekcja,
wycieczka
edukacyjna
uczestnicy "Rajdu
prelekcja na temat przyrody Parku,
Przyjaciół Natury"
zajęcia na ścieżce edukacyjnej
czyli uczniowie szkół
"Park dworski hrabiów
powiatu
Wodzickich i góra Chabówka"
limanowskiego
akcja sprzątania
szlaków
akcja "Sprzątanie świata",
wysprzątano główne gorczańskie
szlaki turystyczne
liczba
uczestników
uwagi
70
rajd zorganizowany przez
Starostwo Powiatowe w
Limanowej
3330
szczegółowy wykaz patrz
aneks nr 2
uczniowie z
Prywatnej Szkoły
Hotelarskiej z
Zakopanego
Rok 2002
wystawy czasowe
bezpośrednie
działania
edukacyjne
10 wystaw w siedzibie GPN
3470
szczegółowy wykaz
uczniowie szkół
zajęcia edukacyjne terenowe) prowadzone w oparciu o podstawowych i
stałą ofertę edukacyjną
gimnazjów
warsztaty dla
nauczycieli
stacjonarne i terenowe) pt. "Jak
realizować program edukacji
środowiskowej GPN w klasach I III" na podstawie projektu "Czym
skorupka za młodu nasiąknie…
czyli jak pokochać przyrodę
żeby ona pokochała nas"
opracowanego przez K.
Tomasiewicz i M. Stefanik
nauczyciele klas I III szkół
podstawowych
program
edukacyjny
testowanie w szkołach otuliny
Parku programu edukacyjnego
"Czym skorupka za młodu
nasiąknie…"; co miesiąc
wydawane były materiały
praktyczne potrzebne do realizacji
programu, karty ćwiczeń oraz
materiały pomocnicze dla
nauczycieli (nakład 400 egz.)
nauczyciele i
uczniowie klas
pierwszych szkół
podstawowych
program
edukacyjny
realizacja programu edukacyjnego
"Gorce - obszar współistnienia
człowieka i przyrody" na
podstawie autorskiego projektu
opracowanego przez B.
Zabrzeńską - Szczygieł i E.
Strauchmann
nauczyciele i
uczniowie klasy IIIb
o profilu
przyrodniczokrajoznawczym z
Gimnazjum w
Niedźwiedziu
26
pełnej formy
doskonalenia
którzy otrzymali
Nauczycieli w Nowym
Sączu
410*
*w tym 388 uczniów, 22
nauczycieli
Strona 277 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
70
uwagi
impreza
plenerowa, zajęcia
edukacyjne
impreza plenerowa z okazji
Europejskiego Dnia Parków
Narodowych połączona z
zajęciami edukacyjnymi w parku
podworskim w Porębie Wielkiej
uczniowie klas IV ze
szkól podstawowych
z gminy Niedźwiedź
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
opieką nauczyciela przez drogę,
pamiątkowe dyplomy i upominki
dla uczestników
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
prelekcja
prelekcja w ramach akcji czynnej
ochrony płazów na temat
znaczenia płazów w przyrodzie
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
festiwal
Przyrodniczej i Dziecięcej
uczniowie ze szkól
podstawowych i
gimnazjów z gminy
Kamienica
GPN był
współorganizatorem
konkursu
konkurs
konkurs pt. "Jesteśmy przyjaciółmi
przyrody" na najlepsze
sprawozdanie z działań podjętych
na rzecz ochrony środowiska i
przyrody w najbliższym otoczeniu
nauczyciele i
uczniowie szkół
podstawowych i
Parku
nadesłano 25 prac z 15
szkół, 4 prace
indywidualne i 21 prac
zespołowych
spotkanie
laureatów
konkursu
"Jesteśmy przyjaciółmi przyrody"
spotkanie, wykład
spotkanie w Dyrekcji GPN z
autorem wystawy pt. "Malarstwo
na szkle" - ks. Stanisławem
Wojcieszakiem, który wygłosił
wykład na temat malowania na
szkle
430
nauczyciele i
uczniowie szkół
podstawowych i
Parku
nauczyciele i
uczniowie szkół
podstawowych z
Niedźwiedzia,
Koniny i Poręby
Wielkiej oraz
pracownicy GPN
wręczenie nagród
ufundowanych przez
NFOŚiGW, wycieczka,
ognisko
szkolenia dla
przewodników
szkolenia przewodników
beskidzkich
przewodnicy
beskidzcy z
Rzeszowa, BielskaBiałej, Rabki,
Nowego Targu
84
Strona 278 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
impreza plenerowa w Porębie
Wielkiej "Związki i zależności
pomiędzy życiem i obyczajami
mieszkańców gór a światem
przyrody" obejmująca prelekcję,
impreza plenerowa zabawy edukacyjne, konkursy,
występy zespołów regionalnych i
szkolnych, wystawę fotograficzną,
sprzedaż wydawnictw GPN,
wystawę etnograficzną, wystawę
prac twórców ludowych
impreza plenerowa w Ochotnicy
Górnej "Kultura pasterska oraz jej
wpływ na człowieka i przyrodę"
obejmująca prelekcję, zabawy
impreza plenerowa edukacyjne, konkursy, występy
zespołów regionalnych i
wystawę etnograficzną
impreza plenerowa w Nowym
Targu "Park narodowy w Gorcach
- najpiękniejsze gorczańskie
zakątki" obejmująca prelekcję,
impreza plenerowa zabawy edukacyjne, konkursy,
występy zespołów regionalnych i
wystawę etnograficzną
impreza plenerowa w Rabce
"Świadome wędrowanie"
obejmująca prelekcję, zabawy
edukacyjne, konkursy, występy
impreza plenerowa zespołów regionalnych i
wystaw etnograficzną, wystawę
prac twórców ludowych
Jarmark Agroturystyczny a terenie
impreza plenerowa parku dworskiego w Porębie
Wielkiej
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
100
hasło przewodnie
imprezy: "Gorce bogactwo przyrody i
kultury"; wspólna
organizacja z Zarządem
Gminy Niedźwiedź
400
hasło przewodnie
kultury"; wspólna
organizacja z Wiejskim
Domem Kultury w
Ochotnicy Górnej
130
hasło przewodnie
kultury"; impreza odbyła
się w ramach Jarmarku
Podhalańskiego
zorganizowanego przez
Nowym Targu
100
hasło przewodnie
kultury"; organizatorzy:
Miejski Dom Kultury w
Rabce, Oddział PTTK w
Rabce, Grupa
Podhalańska GOPR
było Starostwo
Powiatowe w Limanowej,
pracownicy GPN
organizowali konkursy,
pokaz multiwizji, spacer
po ścieżce edukacyjnej
Strona 279 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
wykład
wykład w Dyrekcji GPN pt. "Duże
drapieżniki w Gorcach - ich rola i
znaczenie dla przyrody całego
Parku" - doc. dr hab. Henryk
Okarma
100
wykład
wykład w Dyrekcji GPN pt.
"Historia rodu Wodzickich,
właścicieli dóbr
wielkoporębskich" - mgr Ewa
Kulik
60
wykład
"Zwyczaje i obrzędy Zagórzan mieszkańców Gorców" - mgr
Maria Załuska - Brylak
35
seminarium
X Międzynarodowe Seminarium
"Sacrum i przyroda"
naukowcy, studenci,
władze lokalne
konferencja
naukowa
plener
fotograficzny
konkurs
GPN był
seminarium
konferencja odbyła się z
inicjatywy nowotarskiej
Podhalańskiej
Państwowej Wyższej
Szkoły Zawodowej i
Instytutu Filologii
Polskiej Akademii
Pedagogicznej z
Krakowa, patronatem
objął ją premier Jarosław
Kalinowski, a opieką
medialną Telewizja
Polska S.A.
konferencja naukowa pod tytułem
"Władysław Orkan czytany
naukowcy, studenci,
dzisiaj" odbyła się w Koninkach w
władze lokalne
dniach od 11. do 13. października
2002 roku.
plener fotograficzny pod hasłem
"Gorczańska przyroda"
konkurs poetycki "Harfa Gorców"
członkowie Polskiego
Związku
Fotografików
Przyrody
uwagi
5
zgodnie z porozumieniem
uczestnicy pleneru
przekazali na rzecz GPN
52 zdjęcia w formie
diapozytów
prezentujących przyrodę
Gorców
organizatorzy: Miejski
Ośrodek Kultury w
Rabce-Zdroju,
Gorczański Park
Narodowy
współorganizatorzy:
Rabczańskie
Stowarzyszenie
Turystyczne, samorządy
gmin gorczańskich,
schroniska turystyczne
Strona 280 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
konkurs
Konkurs fotograficzny "Gorce bogactwo przyrody i kultury"
spotkanie
laureatów
konkursu
"Gorce - bogactwo przyrody i
kultury"
liczba
uczestników
11
uwagi
konkurs został ogłoszony
z okazji
Międzynarodowego Roku
Gór, łącznie nadesłano 35
prac, w tym jeden zestaw
nagrodzone prace były
prezentowane na
wystawie w Dyrekcji
GPN
Rok 2003
wystawy czasowe
11 wystaw (w tym 5 poza
obiektami GPN)
3900
aneks nr 2
bezpośrednie
działania
edukacyjne
10719
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne: stacjonarne
uczniowie szkół
zajęcia edukacyjne (18) i terenowe(29) prowadzone w podstawowych i
oparciu o stałą ofertę edukacyjną
gimnazjów
warsztaty dla
nauczycieli
stacjonarne i terenowe) pt. "Jak
chroni się przyrodę w parku
narodowym - ochrona czynna i
bierna"; zajęcia stacjonarne odbyły
się w sali edukacyjnej w Dyrekcji
GPN, zajęcia terenowe na ścieżce
edukacyjnej „Dolina Potoku
Turbacz".
nauczyciele szkół
podstawowych i
GPN
43
warsztaty stanowiły
formę doskonalenia
zawodowego, nauczyciele
otrzymali stosowne
zaświadczenia z
kuratorium
warsztaty dla
nauczycieli
jednodniowe warsztaty
szkoleniowe pt. "Ptaki drapieżne"
nauczyciele
19
zajęcia prowadzili
instruktorzy z Komitetu
Ochrony Orłów
1511
w roku szkolnym
2002/2003 w programie
brało udział 388 uczniów
z 23 klas, w roku
szkolnym 2003/2004 do
programu przystąpiło 76
klas z 23 szkół
program
edukacyjny
nasiąknie…"
nauczyciele i
uczniowie klas
pierwszych i drugich
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
akcja: "Ochrona miejsc lęgowych
płazów"; ustawianie płotków
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
5
Strona 281 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
prelekcja w ramach akcji ochrony
płazów na temat sposobu
rozmnażania płazów i ich
znaczenia w przyrodzie
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
150
prelekcja
prelekcje (18)
młodzież
przebywająca w
Domu Wczasów
Dziecięcych w
Porębie Wielkiej
1500
festiwal
Turystycznej i Przyrodniczej
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów z gminy
Kamienica
prelekcja
90
festiwal odbył się w
remizie Straży Pożarnej w
Szczawie
64
w konkursie uczestniczyli
uczniowie z 12 szkół, 6
prac przesłano do
Warszawy do oceny przez
komisję II stopnia;
był REC Warszawa
448
uczniowie z 34 szkół (7
gimnazjów i 24 szkół
podstawowych)
250
zebrano 50 worków
śmieci
konkurs
I etap ogólnopolskiego konkursu
plastycznego pod hasłem: "Park
narodowy skarbem naszej małej
Ojczyzny"
konkurs
uczniowie szkół
podstawowych i
konkurs pt. "Spotkania z Gorcami"
GPN
spotkanie
laureatów
konkursu
"Spotkania z Gorcami", uroczyste
wręczenie nagród, wycieczka
edukacyjna oraz ognisko
nauczyciele i
uczniowie szkół
podstawowych i
GPN
akcja sprzątania
szlaków
akcja "Czyste góry"; oczyszczono
ze śmieci wszystkie większe
polany oraz szlaki turystyczne
nauczyciele i
uczniowie z otuliny
GPN
szkolenie dla
przewodników
cztery szkolenia (zajęcia
stacjonarne i terenowe) dla
przewodników beskidzkich
przewodnicy
beskidzcy
140
szkolenie dla
pracowników
szkolenie dla pracowników
terenowych GPN pt. "Ptaki
drapieżne"
pracownicy terenowi
GPN
76
uczniowie
uwagi
zajęcia terenowe na
ścieżkach edukacyjnych i
warsztaty
Strona 282 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
Dzień Ziemi na Polach
Mokotowskich w Warszawie;
temat: "Woda. Szlakiem Polskich mieszkańcy stolicy i
impreza plenerowa
Parków Narodowych"; stoisko
turyści
GPN- prezentacja tematyczna,
zabawy edukacyjne, wydawnictwa
impreza plenerowa w Ochotnicy
Górnej "Atrakcje turystyczne
Gorców i Gorczańskiego Parku
Narodowego", wykład wygłosił
Stanisław Piętka (przewodnik
beskidzki i tatrzański), w ramach
imprezy odbył się konkurs wiedzy
impreza
o Gorcach dla zespołów
plenerowa, wykład
rodzinnych, konkurs plastyczny
dla dzieci, gry i zabawy
edukacyjne, wystawa
fotograficzna, pokaz multiwizji,
prezentacja eksponatów
przyrodniczych, sprzedaż
wydawnictw
impreza plenerowa w Porębie
Wielkiej "Atrakcje turystyczne
Stanisław Piętka (przewodnik
beskidzki i tatrzański)w ramach
impreza
plenerowa, wykład
edukacyjne, wystawa
wydawnictw
liczba
uczestników
uwagi
3000
400
imprezy był Wiejski
Ośrodek Kultury w
Ochotnicy Górnej,
nagrody ufundował
NFOŚiGW
300
imprezy był Urząd
Gminy Niedźwiedź,
nagrody ufundował
NFOŚiGW
Strona 283 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
impreza plenerowa w Rabce
Zdroju "Atrakcje turystyczne
Stanisław Wójtowicz (nauczyciel,
przewodnik beskidzki), w ramach
impreza
plenerowa, wykład
edukacyjne, wystawa
wydawnictw,
adresaci
liczba
uczestników
200
wykład
wykład w Dyrekcji GPN pt. "Ptaki
Gorców - sowy" wygłoszony przez
mgr Krzysztofa Kusa pracownika mieszkańcy i turyści
ROEE w Krakowie, członka
Towarzystwa Ochrony Orłów
20
wykład
"Ochrona czynna i bierna - jej
znaczenie dla przyrody"
wygłoszony przez dr inż. Jana
Locha pracownika naukowego
GPN
75
wykład
wykład w Dyrekcji GPN pt. "Płazy
i gady Gorców - problemy ich
ochrony" wygłoszony przez mgr
Wiesława Babika pracownika
Uniwersytetu Jagiellońskiego
80
wykład
"Świat przyrody w ludowych
wierzeniach i obyczajach górali"
wygłoszony przez mgr Marię
Brylak - Załuską pracownika
Muzeum Okręgowego w Nowym
Sączu
95
wykład
wykład w Dyrekcji GPN pt. "Rola
powodzi w kształtowaniu nowych
zespołów roślinnych w dolinach
górskich potoków na przykładzie
potoku Kamienica w Gorcach"
wygłoszony przez dr Szymona
Ciapałę
25
uwagi
imprezy był Miejski
Ośrodek Kultury w
Rabce, nagrody
ufundował NFOŚiGW
Strona 284 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
młodzież
przebywająca w
Domu Wczasów
Dziecięcych w
Porębie Wielkiej
prelekcje
prelekcje dla młodzieży
festyn
festyn na terenie parku
podworskiego w Porębie Wielkiej,
pokaz multiwizji, zabawy
edukacyjne, konkursy dla
młodzieży, sprzedaż wydawnictw
wydarzenie
kulturalne
udział w Małopolskich Dniach
Dziedzictwa Kulturowego w
Orkanówce, pokaz multiwizji,
zabawy edukacyjne, konkursy dla
młodzieży, sprzedaż wydawnictw
liczba
uczestników
1500
uwagi
18 wykładów
festynu było Starostwo
powiatowe w Limanowej
oraz Lokalną organizacją
gospodarstw
agroturystycznych
Rok 2004
wystawy czasowe
7 wystaw (w tym 2 poza obiektami
GPN)
3600
aneks nr 2
bezpośrednie
działania
edukacyjne
7501
szczegółowy wykaz
(42) i terenowe (26) prowadzone
zajęcia edukacyjne
w oparciu o stałą ofertę
edukacyjną
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
2428
warsztaty dla
nauczycieli
warsztaty dla nauczycieli
nauczyciele szkół
podstawowych i
gimnazjów
27
program
edukacyjny
nasiąknie…" (w kl. I pod hasłem
"Jesteśmy wrażliwi", w kl. II "Zdobywamy wiedzę", w kl. III "Chronimy przyrodę w naszym
otoczeniu")
nauczyciele i
uczniowie klas I - III
1827*
program
edukacyjny,
seminarium
dwa seminaria dla nauczycieli
nauczyciele
realizujący program
edukacyjny
57
konkurs
konkurs
młodzież z gminy
Ochotnica Dolna
30
*w tym 1732 uczniów i
95 nauczycieli
Strona 285 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
konkurs
konkurs GPN
mieszkańcy
222
impreza dla
laureatów
konkursu
impreza dla laureatów konkursu
mieszkańcy
20
uwagi
impreza plenerowa Dzień Ziemi 2004
impreza plenerowa
impreza edukacyjna w Ochotnicy
Górnej
impreza plenerowa majówka na Orkanówce
impreza plenerowa
100-lecie kapliczki na Jaworzynie
Kamienickiej
impreza plenerowa impreza "Zielony Rower"
1500
400
200
400
80
konkurs
konkurs pt. "Harfa Gorców"
konkurs
konkurs pt. "Bioróżnorodność
Karpat"
uczniowie z gminy
Szaflary
40
dożynki
dożynki powiatowe w GPN
200
70
Rok 2005
wystawy czasowe
GPN)
4900
wydawnictwa
edukacyjne
rozdawnictwo i sprzedaż
wydawnictw
12925
ścieżki
edukacyjne
monitoring ruchu turystycznego
8000
bezpośrednie
działania
edukacyjne
10741
aneks nr 2
liczba osób, które
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
egzemplarzy patrz aneks
nr 3
16% odwiedzających
Park turystów
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne oparciu o stałą ofertę edukacyjną,
stacjonarne
(58 imprez) prelekcje, zajęcia
edukacyjne, zajęcia laboratoryjne
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
2621
oferta edukacyjna jest
dostępna na stronie
internetowej Parku
Strona 286 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
oparciu o stałą ofertę edukacyjną, uczniowie szkół
zajęcia edukacyjne
(27 imprez) wycieczki tematyczne, podstawowych i
terenowe
zajęcia na ścieżkach
gimnazjów
edukacyjnych)
liczba
uczestników
643
warsztaty dla
nauczycieli
warsztaty dla nauczycieli "Wody
Gorczańskiego Parku
Narodowego"
nauczyciele geografii,
przyrody, biologii,
nauczania
zintegrowanego szkół
podstawowych i
gimnazjów
warsztaty dla
nauczycieli
warsztaty dla nauczycieli "Sowy
Polski"
nauczyciele szkół
podstawowych i
gimnazjów
program
edukacyjny
nasiąknie…" (w kl. I pod hasłem
"Jesteśmy wrażliwi", w kl. II "Zdobywamy wiedzę", w kl. III "Chronimy przyrodę w naszym
otoczeniu")
nauczyciele i
program
edukacyjny,
seminarium
szkoleniowe
dwa seminaria dla nauczycieli
nauczyciele klas I realizujących program "Czym
III szkół
skorupka za młodu nasiąknie…" podstawowych
89
program
edukacyjny,
konsultacje dla
nauczycieli
konsultacje dla nauczycieli
nauczyciele klas I realizujących program "Czym
III szkół
209
program
edukacyjny,
spotkanie
podsumowujące
uroczyste podsumowanie
nauczyciele klas I programu edukacyjnego "Czym III szkół
60
impreza
plenerowa, zajęcia
edukacyjne
Europejski Dzień Parków
Narodowych pod hasłem
"Gorczańska ostoja ptasia"
uczniowie klas V
94
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
akcja czynnej ochrony płazów w
okresie rozrodu, ustawianie
płotków zabezpieczających
miejsce rozrodu płazów,
przenoszenie płazów pod opieką
nauczyciela przez drogę
uczniowie
Gimnazjum Nr 3 w
Mszanie Górnej
8
31
9
2105*
uwagi
oferta edukacyjna jest
dostępna na stronie
internetowej Parku
*w tym 2000 uczniów i
105 nauczycieli
10 spotkań
Strona 287 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
konkurs
konkurs wiedzy o przyrodzie
uczniowie Szkoły
Podstawowej Nr 2 w
Rabce
110
konkurs
turniej wiedzy o górach
uczniowie szkół
średnich w
Myślenicach
200
konkurs
konkurs wiedzy o regionie
limanowskim
uczniowie szkół
podstawowych,
gimnazjów i szkół
średnich z gminy
Mszana Dolna
50
eliminacje
konkurs
konkurs wiedzy pt. "Powiat
limanowski: geografia, przyroda,
człowiek"
uczniowie szkół
podstawowych,
gimnazjów i szkół
średnich z powiatu
limanowskiego
77
finał
konkurs
konkurs fotograficzny "Człowiek i
przyroda"
uczniowie Szkoły
Podstawowej w
Koninie
18
akcja sprzątania
szlaków
akcja sprzątania szlaków we
wszystkich obwodach ochronnych
GPN
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
położonych w
sąsiedztwie Parku
127
pięć szkół
szkolenie dla
przewodników
cztery szkolenia dla
przewodników beskidzkich
przewodnicy
beskidzcy
82
warsztaty dla
pracowników
warsztaty dla pracowników na
temat sów pt. "Bubogóry"
pracownicy parków
narodowych i
nadleśnictw
40
Dzień Ziemi 2005 w Warszawie
impreza plenerowa na Polach Mokotowskich pod
hasłem Natura 2000
2000
wakacyjna impreza edukacyjna
"Lotnicze ślady II wojny
impreza plenerowa światowej" w Gorcach" w
Ochotnicy Górnej; konkursy,
pokaz multiwizji, cykl wykładów
400
Młodzieżowy Zlot Turystyczny w
Mszanie Dolnej
200
impreza
edukacyjna
główny organizator
imprezy - Oddział PTTK
w Rabce
Strona 288 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
impreza
edukacyjna
impreza edukacyjna dla laureatów
konkursu wiedzy o przyrodzie,
historii i kulturze Gorców z okazji
25-lecia GPN
74
wykład
wykład otwarty pt. "Porosty grzyby lichenizowane" dr Pawła
Czarnoty w Akademii Podlaskiej
w Siedlcach
120
wykład
wykład otwarty pt. "Gorczańskie
cienie - miejsca pamięci z okresu
II wojny światowej na terenie
Gorców" mgr Marek Kurzeja
członkowie Polskiego
Towarzystwa
Historycznego
70
wycieczka
edukacyjna
wakacyjna wycieczka pt.
"Szlakiem gorczańskich legend"
11
wycieczka
edukacyjna
wycieczka edukacyjna pt. "Rośliny
gorczańskich polan"
8
otwarcie ścieżki
edukacyjnej
otwarcie ścieżki edukacyjnej
"Dolina potoku Jaszcze" i nadanie
jej imienia por. Beimbrika,
zwiedzanie ścieżki edukacyjnej z
przewodnikami
50
konferencja
konferencja historyczna "Gorce w
czasach wojny i okupacji 19391945"
70
konferencja
konferencja z okazji jubileuszu 25lecia Gorczańskiego Parku
Narodowego "Wartości, problemy
i rola społeczna parków
narodowych w Polsce"
177
konkurs
konkurs o przyrodzie, historii i
kulturze Gorców z okazji 55-lecia
GPN
498
konkurs
konkurs wiedzy o Gorczańskim
Parku Narodowym
uczestnicy imprezy
plenerowej z okazji
Roku Schronisk
Górskich
20
konkurs
konkurs z okazji Roku Schronisk
Górskich
członkowie
Szkolnych Kół
TurystycznoKrajoznawczych
10
uwagi
Strona 289 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
konkurs
konkurs wiedzy o przyrodzie GPN uczestnicy pikniku
dla uczestników pikniku
rodzinnego w
rodzinnego z okazji Dnia Dziecka Mszanie Dolnej
250
wernisaż
otwarcie wystawy fotograficznej
pt. "Człowiek i przyroda. 25 lat
parku narodowego w Gorcach w
Bibliotece Powiatowej w
Limanowej
150
wernisaż
otwarcie wystawy fotograficznej
pt. "Człowiek i przyroda. 25 lat
parku narodowego w Gorcach w
Muzeum Podhalańskim w Nowym
Targu
60
uwagi
Rok 2006
wystawy czasowe
10 wystaw (w tym 4 poza
obiektami GPN)
5134
aneks nr 2
wydawnictwa
edukacyjne
wydawnictw
12807
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
bezpośrednie
działania
edukacyjne
18500
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne terenowe) w tym zajęcia pt.
"Busola i kompas"
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
warsztaty dla
nauczycieli
dwudniowe warsztaty dla
nauczycieli pt. "Geologia Gorców
i Gorczańskiego Parku
Narodowego"
nauczyciele szkół
podstawowych i
GPN
spotkanie
edukacyjnointegracyjne dla
nauczycieli
terenowe spotkanie edukacyjnointegracyjne dla nauczycieli
nauczyciele szkół z
gminy Niedźwiedź
4244
25
pełnej formy
doskonalenia
którzy otrzymali
Nauczycieli w Nowym
Sączu
Strona 290 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
adresaci
liczba
uczestników
program
edukacyjny
II edycja programu
edukacyjnego "Czym skorupka
za młodu nasiąknie…" w
szkołach otuliny Parku (rok
szkolny 2005/2006)
nauczyciele i
z otuliny Parku
2154*
program
edukacyjny,
warsztaty
realizacja programu
za młodu nasiąknie…" organizacja ogólnopolskiej sieci
koordynatorów i ich szkolenie
pracownicy parków
narodowych, parków
krajobrazowych,
regionalnych centrów
edukacji ekologicznej
oraz ośrodków
doskonalenia
nauczycieli
58
program
edukacyjny,
szkolenia dla
nauczycieli
realizacja programu
za młodu nasiąknie…" szkolenia dla nauczycieli
prowadzone przez koordynatorów
nauczyciele i
z terenu całej Polski
2213
program
edukacyjny, targi
prezentacja programu
za młodu nasiąknie…" na
targach EKO MEDIA Forum w
Poznaniu
odwiedzający targi
4000
impreza
edukacyjna
uczniowie klas V
Narodowych pod hasłem "Życie w
oraz gościnnie ze
górskim potoku"
szkoły podstawowej
w Ochojnie
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
akcja "Ochrona miejsc lęgowych
płazów"; ustawianie płotków
zabezpieczających wzdłuż szosy
Mszana Dolna - Zabrzeż, w
okolicy Mszany Górnej,
przenoszenie płazów pod opieką
nauczyciela przez drogę (2454
żaby)
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
9*
*8 uczniów i nauczyciel
biologii
konkurs
konkurs dla młodzieży pt.
"Niezwykła postać w mojej
rodzinie - przedstawiam,
dokumentuję, oceniam"
młodzież szkół
podstawowych i
gimnazjum z otuliny
GPN
26
13 szkół
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
uwagi
*w tym 104 nauczycieli,
2050 uczniów
warsztaty odbyły się w
trzech terminach
66 szkoleń (po 4 dni
warsztatowe)
Strona 291 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
spotkanie
laureatów
konkursu
spotkanie laureatów konkursu dla
młodzieży pt. "Niezwykła postać
w mojej rodzinie - przedstawiam,
dokumentuję, oceniam", uroczyste
wręczenie nagród, wycieczka
edukacyjna połączona ze
zwiedzaniem muzeum
Władysława Orkana w Porębie
Wielkiej
młodzież szkół
podstawowych i
gimnazjum z otuliny
GPN
konkurs
I etap (szkolny) ogólnopolskiego
konkursu wiedzy pt.
Bioróżnorodność i formy ochrony
przyrody w Polsce"
uczniowie gimnazjów
konkurs
II etap (regionalny)
ogólnopolskiego konkursu wiedzy
pt. Bioróżnorodność i formy
ochrony przyrody w Polsce"
akcja sprzątania
szlaków
akcja "Czyste góry", podczas akcji
uczniowie Szkoły
oczyszczono ze śmieci wszystkie
Podstawowej nr 1 w
większe polany oraz szlaki
Kamienicy
turystyczne w O.O. Turbacz
uwagi
54
pomysłodawcą konkursu
był Białowieski Park
Narodowy
23
pomysłodawcą konkursu
był Białowieski Park
Narodowy, do etapu
ogólnopolskiego
zakwalifikowało się 3
uczniów
40
program był realizowany
przez Związek Gmin
Dorzecza Górnej Raby i
program edukacyjny pt.
Krakowa, dla
dzieci z województwa
"Wyprawy w poszukiwaniu
uczestników programu
małopolskiego
Ekolandii"
wydano książkowy
przewodnik pt.
"Wyprawy w
poszukiwaniu Ekolandii"
kilkaset osób
program
edukacyjny
liczba
uczestników
na Polach Mokotowskich pod
impreza plenerowa
hasłem "Z biegiem rzeki - od Tatr
szczytów po wody Bałtyku"
5000
prezentacja tematyczna,
zabawy edukacyjne,
sprzedaż wydawnictw, z
okazji imprezy wydany
został specjalny numer
Salamandry w nakładzie
1000 egz.
Strona 292 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
impreza plenerowa "Poznaj nasze
Gorce"; konkurs wiedzy o
Gorcach dla zespołów rodzinnych,
gry i zabawy edukacyjne dla
dzieci, warsztaty sztuki ludowej,
impreza plenerowa
zaprezentowano wystawę
fotograficzną pt. "Spotkania z
Gorcami", film o GPN, plastyczną
mapę Gorców wraz z propozycją
wycieczek z Ochotnicy
liczba
uczestników
250
uwagi
imprezy był Wiejski
Ośrodek Kultury w
Ochotnicy Górnej
impreza
edukacyjna
impreza edukacyjna "Popołudnie z
Gorczańskim Parkiem
Narodowym"; prelekcja
ilustrowana przeźroczami,
pogadanka "Jak fotografować
przyrodę", prezentacja nowych
wydawnictw GPN,
wycieczka
edukacyjna
wakacyjna wycieczka edukacyjna
"Roślinność gorczańskich polan"
wycieczka
edukacyjna
wykład
spotkanie z podróżnikiem
Markiem Żołądkiem pt. "Himalaje
oczami odkrywcy"
konferencja
konferencja pt. "Wielokulturowość
Sądecczyzny - realizacja edukacji nauczyciele z regionu
regionalnej na wszystkich etapach sądeckiego
kształcenia"
konferencja została
zorganizowana przez
Małopolskie Centrum
Doskonalenia Nauczycieli
Oddział Nowy Sącz.
konferencja
konferencja pt. Mit i rzeczywistość
zbójnictwa na pograniczu polsko słowackim w historii, literaturze i
kulturze"
zorganizowana przez
Podhalańską Wyższą
Szkołę Zawodową w
Nowym Targu.
imprezy był Miejski
Ośrodek Kultury w Rabce
Rok 2007
wystawy czasowe
wydawnictwa
edukacyjne
GPN)
wydawnictw
5400
aneks nr 2
14124
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
Strona 293 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
ścieżki
edukacyjne
11250
25% odwiedzających
Park turystów, na
podstawie badania w
2006 roku
bezpośrednie
działania
edukacyjne
17190
szczegółowy wykaz
prowadzone na ścieżkach
zajęcia edukacyjne
edukacyjnych w oparciu o stałą
ofertę edukacyjną
impreza
edukacyjna
Narodowych
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
3793
uczniowie klas V
warsztaty dla
nauczycieli
warsztaty dla nauczycieli, których
tematyka wiązała się z problemem
odpadów
nauczyciele szkół
podstawowych i
GPN
pełnej formy
doskonalenia
którzy otrzymali
Nauczycieli w Nowym
Sączu
program
edukacyjny
realizacja programu
za młodu nasiąknie…" - druga
edycja pakietu edukacyjnego
(nakład 2000 egz.)
nauczyciele i
*łączna liczba
nauczycieli, którzy w
całym kraju przystąpili do
realizacji programu
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
akcja "Ochrona miejsc lęgowych
płazów"
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
konkurs
konkurs dla młodzieży którego
tematyka wiązała się z problemem
odpadów
młodzież szkół
podstawowych i
GPN
akcja sprzątania
szlaków
akcja "Czyste góry"
uczniowie Szkoły
Podstawowej nr 1 w
Kamienicy
7629*
szkolenie dla
przewodników
szkolenia dla przewodników
beskidzkich
przewodnicy
beskidzcy
Strona 294 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
impreza plenerowa
na Polach Mokotowskich
zabawy edukacyjne,
1000 egz.
impreza
edukacyjna
impreza edukacyjna w
Niedźwiedziu
wspólnie z GOK
impreza
edukacyjna
impreza edukacyjna w Ochotnicy
Górnej
wspólnie z GOK
impreza
edukacyjna
imprezy edukacyjne pt. "Spotkania
z GPN" towarzyszące prezentacji
wystaw fotograficznych poza
Dyrekcją GPN
wycieczka
edukacyjna
"Roślinność gorczańskich polan"
wycieczka
edukacyjna
wycieczka
edukacyjna
"Życie w górskim potoku"
warsztaty
prezentacja Parku na warsztatach
"Zielony Rower"
nauczyciele
organizator: LKP w
Świeradowie
konferencja
pracownicy Z ds. EiUP wygłosili
referat na konferencjach
dotyczących edukacji i
udostępniania terenów zielonych
nauczyciele z regionu
sądeckiego
zorganizowana przez
Małopolskie Centrum
Doskonalenia Nauczycieli
Oddział Nowy Sącz.
targi
prezentacja parku na targach EKO
MEDIA Forum w Poznaniu
odwiedzający targi
Rok 2008
wystawy czasowe
14 wystaw fotograficznych (w tym
8 poza obiektami GPN)
14685
aneks nr 2
wydawnictwa
edukacyjne
wydawnictw
19226
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
strona
internetowa
informacje o GPN, zasady
udostępniania dla turystów,
aktualności
116072
liczba odsłon (w tym
57093 stali użytkownicy
strony)
Strona 295 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
ścieżki
edukacyjne
11250
25% odwiedzających
Park turystów, na
podstawie badania w
2006 roku
bezpośrednie
działania
edukacyjne
14456
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne terenowe) prowadzone w oparciu
o stałą ofertę edukacyjną
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów oraz
studenci
warsztaty dla
nauczycieli
nauczyciele z otuliny
GPN
program
edukacyjny
realizacja programu
za młodu nasiąknie…" szkolenia dla nauczycieli i
koordynatorów, dystrybucja
pakietu edukacyjnego
nauczyciele i
szkół podstawowych,
koordynatorzy
projektu
akcja ochrony
płazów w okresie
rozrodu
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
konkurs
konkursy
uczniowie
akcja sprzątania
szlaków
akcja sprzątania szlaków
uczniowie
3765
4864*
*liczba nauczycieli,
którzy przystąpili w 2008
roku do realizacji
projektu
szkolenie dla
przewodników
szkolenia dla przewodników
beskidzkich
przewodnicy
beskidzcy
impreza
edukacyjna
imprezy edukacyjne
wykład
wykłady
wycieczka
wakacyjna
wycieczki wakacyjne
spotkanie z
autorem wystawy
spotkania z autorami wystaw
konferencja
konferencja
Chatka GPN na Hali Długiej zwiedzanie
zwiedzanie ekspozycji nt.
ekspozycji, zajęcia
gorczańskich polan (przyroda,
edukacyjne
walory kulturowe)
Strona 296 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
8557
aneks nr 2
Rok 2009
wystawy czasowe
12 wystaw fotograficznych i prac
plastycznych (w tym 7 poza
obiektami GPN)
wydawnictwa
edukacyjne
wydawnictw
14370
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
strona
internetowa
aktualności
183795
liczba odsłon
ścieżki
edukacyjne
17500
25% odwiedzających
Park turystów, na
podstawie badania w
2006 roku
bezpośrednie
działania
edukacyjne
8369
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne
edukacyjną
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów oraz
studenci
2705
warsztaty dla
nauczycieli
dwudniowe warsztaty dla
nauczycieli pt. "Bliżej NATURY
2000"
nauczyciele z otuliny
GPN
23
warsztaty dla
nauczycieli
rozpoczynających realizację
programu edukacyjnego "Czym
skorupka za młodu nasiąknie…"
nauczyciele i
19
warsztaty dla
nauczycieli
warsztaty dot. Programu "Ostoja
Gorczańska"
nauczyciele
10
program
edukacyjny,
warsztaty dla
nauczycieli
program edukacyjny "Czym
skorupka za młodu nasiąknie…",
promujące "Poradnik Młodego
Tropiciela" (5 edycji)
nauczyciele z terenu
całej Polski
170
akcja czynnej
ochrony płazów w
okresie rozrodu
nauczyciele i
uczniowie z
Gimnazjum w
Mszanie Górnej
10
warsztaty stanowiły
formę doskonalenia
zawodowego
Strona 297 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
konkurs
konkurs pt. "Gorczańskie
wędrowanie"
młodzież szkół
podstawowych i
GPN
36
konkurs
młodzież szkół
ogólnopolski konkurs pt.
podstawowych i
"Bioróżnorodność i formy ochrony
przyrody w Polsce"
GPN
28
uwagi
etap wojewódzki
szkolenie dla
przewodników
impreza plenerowa
szkolenia na temat ptaków
występujących w Gorcach (3)
na Polach Mokotowskich
przewodnicy
beskidzcy
76
3400
impreza plenerowa wakacyjna impreza plenerowa
zabawy edukacyjne,
1000 egz.
WOK w Ochotnicy
Górnej i PTH Oddział w
Nowym Targu
impreza
edukacyjna
impreza edukacyjna "Święto
Drzewa"
500
konferencja,
wykład
konferencje i wykłady o tematyce
związanej z Gorcami (16)
mieszkańcy, turyści,
pracownicy parków
narodowych
660
wycieczki
edukacyjne
wycieczki edukacyjne (7)
165
spotkanie z
autorami wystaw
spotkania z autorami wystaw (2)
100
spotkanie
spotkania z gospodarzami
agroturystycznymi, na których
zaprezentowano zasady
udostępniania GPN oraz ofertę
wakacyjną dla turystów
właściciele
gospodarstw
agroturystycznych
10
rajd
rajdy młodzieżowe o tematyce
historycznej i turystycznej (3)
młodzież
150
współorganizacja
Limanowej
Strona 298 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
zwiedzanie
ekspozycji
działanie
adresaci
Chatka GPN na Hali Długiej zwiedzanie ekspozycji nt.
walory kulturowe)
liczba
uczestników
uwagi
307
zwiedzanie było możliwe
w lipcu i w sierpniu
podczas dyżurów
wolontariuszy, studentów
będących na praktykach
oraz pracowników Parku
5876
aneks nr2
Rok 2010
wystawy czasowe
12 wystaw fotograficznych i prac
plastycznych (w tym 6 poza
obiektami GPN)
wydawnictwa
edukacyjne
wydawnictw
14613
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
strona
internetowa
aktualności
226189
liczba odsłon
ścieżki
edukacyjne
17500
25% odwiedzających
Park turystów, na
podstawie badania w
2006 roku
bezpośrednie
działania
edukacyjne
10076
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne
edukacyjną
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów oraz
studenci
4370
warsztaty dla
nauczycieli
jednodniowe warsztaty pt.
nauczyciele szkół
"Przygody na ścieżkach przyrody
podstawowych i
czyli jak korzystać z oferty GPN w
gimnazjów
dolinie Łopusznej"
38
warsztaty dla
nauczycieli
jednodniowe warsztaty na ścieżce
edukacyjnej "Park dworski
hrabiów Wodzickich i góra
Chabówka"
nauczyciele Domu
Wczasów
Dziecięcych w
Porębie Wielkiej
12
program
edukacyjny,
warsztaty dla
nauczycieli
program edukacyjny "Czym
skorupka za młodu nasiąknie…",
promujące "Poradnik Młodego
Tropiciela"
nauczyciele i
37
Strona 299 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
impreza
edukacyjna
Drzewa"
uczniowie szkół z
powiatu
limanowskiego
60
akcja ochrony
płazów w okresie
rozrodu
akcja ochrony miejsc rozrodu
płazów w Mszanie Górnej,
uczniowie i
nauczyciele
Gimnazjum nr 4 w
Mszanie Górnej
10
wykład
Markiem Żołądkiem pt.
"Aconcagua, Argentyna, Chile"
uczniowie
okolicznych szkół
podstawowych i
gimnazjów
wykład
Markiem Żołądkiem pt. "Alaska"
uczniowie
okolicznych szkół
podstawowych i
gimnazjów
wernisaż
uroczyste otwarcie wystawy prac
plastycznych twórców z
Towarzystwa Przyjaciół Sztuk
Pięknych pt. "Nasze pasje" w
Dyrekcji GPN
wernisaż
uroczyste otwarcie wystawy
fotograficznej pt. "Gorce z lotu
ptaka" w Galerii przy Bibliotece
Miejskiej Limanowej
warsztaty
plastyczne
uczniowie szkół w
warsztaty plastyczne
Podobinie,
(wykonywanie prac z masy solnej)
Niedźwiedziu,
przeprowadzone przez autorów
Porębie Wielkiej,
wystawy "Nasze pasje" (2)
Koninie
50
rajd turystyczny
rajd turystyczny połączony z
przekazaniem wiedzy nt.
gorczańskiej przyrody (2)
150
szkolenie dla
przewodników
szkolenia dla przewodników nt.
Walorów przyrodniczych
Gorczańskiej Ostoi - obszaru
objętego siecią Natura 200 (2)
przewodnicy
beskidzcy
impreza plenerowa
Mokotowskich w Warszawie
mieszkańcy stolicy i
turyści
uwagi
współorganizator:
Limanowej
160
150
uczniowie
Działanie skierowane głównie do turystów odwiedzających GPN
75
4584
impreza plenerowa wakacyjna impreza plenerowa
WOK w Ochotnicy
Górnej i PTH Oddział w
Nowym Targu
Strona 300 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
impreza plenerowa
impreza z okazji otwarcia
Gajówki Mikołaja w Łopusznej
wycieczka
edukacyjna
wakacyjna otwarta wycieczka
edukacyjna pt. "Rośliny
gorczańskich polan", na ścieżce
edukacyjnej „Z Łopusznej na
Jankówki”
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. " Życie w
gorczańskich wodach" w dolinie
Łopusznej
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. " Szlaki bohaterów
Władysława Orkana", na ścieżce
edukacyjnej „Na Turbaczyk”
wycieczka
edukacyjna
inne wycieczki (4)
uwagi
53
69
wykłady, prelekcje wykłady, prelekcje (7)
218
spotkanie z poetą
wieczór poezji Romana Dziobonia
z Nowego Targu w Gajówce
Mikołaja
spotkanie z poetą
wieczór poezji Juliana
Staniewskiego z Rabki w Gajówce mieszkańcy i turyści
Mikołaja
zwiedzanie
ekspozycji
liczba
uczestników
walory kulturowe)
Gajówka Mikołaja - zwiedzanie
zwiedzanie
ekspozycji w sali wystawienniczej
oraz zajęcia edukacyjne
edukacyjne
(wyszczególnione powyżej)
40
401
w okresie maj - wrzesień
w każdą środę i sobotę, a
także podczas
całotygodniowych
dyżurów pełnionych
przez wolontariuszy w
okresie 9-14.07.2010 oraz
6-27.08.2010
620
Gajówka Mikołaja została
dopuszczona do użytku w
sierpniu 2010 r.
4955
aneks nr 2
Rok 2011
wystawy czasowe
Strona 301 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
wydawnictwa
edukacyjne
druk wydawnictw książkowych,
folderów, map, zeszytów ćwiczeń
9175
strona
internetowa
aktualności
ok
200000
liczba odsłon
bezpośrednie
działania
edukacyjne
10596
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne
edukacyjną
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów oraz
studenci
warsztaty dla
nauczycieli
jednodniowe warsztaty pt.
"Przygody na ścieżkach przyrody
nauczyciele szkół
czyli jak korzystać z oferty GPN w
podstawowych i
dolinie Łopusznej", aktywne
gimnazjów
warsztaty na ścieżce "Partyzancką
ścieżką na Turbacz"
warsztaty dla
nauczycieli
jednodniowe warsztaty
(stacjonarne i terenowe) pt.
"Kolorowy świat grzybów
pospolitych i nieznanych"
3692
13
forma doskonalenia
zawodowego nauczycieli
nauczyciele szkół
podstawowych i
gimnazjów
16
zajęcia stacjonarne w
Gajówce Mikołaja w
Łopusznej, zajęcia
terenowe na szlaku
spacerowym na polanę
Żubrowisko
warsztaty dla
nauczycieli
dwudniowe warsztaty, stacjonarne
i terenowe pt. "Ślady i tropy
wybranych zwierząt
występujących w GPN" oraz
"Ptaki występujące w GPN"
nauczyciele Domu
Wczasów
Dziecięcych w
Porębie Wielkiej
10
warsztaty
warsztaty dla opiekunów ostoi
IBA (obszary ptasie o znaczeniu
europejskim) terenowe zajęcia o tematyce
ornitologicznej na ścieżce
opiekunowie ostoi
IBA
22
zajęcia przeprowadził
pracownik Pracowni
Edukacyjno-Naukowej
Strona 302 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uczniowie klas V
48
uwagi
impreza
edukacyjna
Narodowych pod hasłem "Ptaki
GPN"
impreza
edukacyjna
uczniowie szkół z
Drzewa" podczas której posadzono powiatu
65 drzew
limanowskiego
91
współorganizator:
Limanowej
wycieczka
edukacyjna
sobotnia otwarta wycieczka dla
młodzieży pt. " Wiosna na
gorczańskich szlakach"
36
wędrówka ścieżką
edukacyjną "Z Łopusznej
na Jankówki"
akcja ochrony
płazów w okresie
rozrodu
uczniowie i
nauczyciele
Gimnazjum nr 4 w
Mszanie Górnej
12
działania ochronne
prowadzone były na
drodze wojewódzkiej
Mszana Dolna – Zabrzeż,
w miejscowości Mszana
Górna na odcinku ok. 800
m
wykład
Markiem Żołądkiem w Dyrekcji
GPN pt. "Nowa Zelandia - kraj
wulkanów, lodowców i dzikiej
przyrody"
uczniowie
okolicznych szkół
podstawowych i
gimnazjów
wykład
Markiem Majerczakiem w
Gajówce Mikołaja w Łopusznej
pt. "Na dalekiej północy - obrazki
skandynawskie"
uczniowie
okolicznych szkół
podstawowych i
gimnazjów
młodzież
60
wykład
wykład pracownika IPN mgr
Dawida Golika nt. oddziałów
ZWZ w Gorcach po II wojnie
światowej
90
wykład odbył się w
związku z wystawą pt.
"Precz z kajdanami
bolszewizmu… oddział
partyzancki Wiarusy"
prezentowaną w Dyrekcji
GPN
konkurs
konkurs pt. „Kapliczki wpisane w
gorczański krajobraz”
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
44
w konkursie wzięli udział
uczniowie z 21 szkół,
nadesłano 38 prac
spotkanie
laureatów
konkursu
„Kapliczki wpisane w gorczański
krajobraz”, omówienie prac
konkursowych, rozdanie nagród i
dyplomów
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów
20
Strona 303 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
warsztaty
etnograficzne
warsztaty etnograficzne pt. "O tym
co straszyło naszych pradziadków"
uczniowie Zespołu
przeprowadzone przez p. Marię
Szkół w Łopusznej
Barylak - Załuską z muzeum
etnograficznego w Nowym Sączu
18
rajd turystyczny,
zwiedzanie
ekspozycji
rajd turystyczny związany ze
zwiedzaniem ekspozycji w
Gajówce Mikołaja
70
uczniowie I LO w
Nowym Targu
uwagi
szkolenie przewodników
beskidzkich pt. Historia okresu II
wojny światowej, ze szczególnym
szkolenia dla
przewodnicy
uwzględnieniem doliny
25
przewodników
beskidzcy
Łopusznej" połączone z
prezentacją ekspozycji w Gajówce
Mikołaja
mieszkańcy stolicy i
impreza plenerowa
3500
Mokotowskich w Warszawie
turyści
impreza plenerowa wakacyjna impreza "Nasze Gorce" mieszkańcy i turyści
500
impreza plenerowa
Piknik w Tatrzańskim Parku
Narodowym
wykład
wykład pt. "Realizacja i zalecenia
konserwatorskie przy renowacji
obiektów zabytkowych w GPN"
uczestnicy Akademii
Nieświeskiej
wykład
wykład pt. "Wartości kulturowe i
działania dla ich ochrony
prowadzone w GPN"
uczestnicy Akademii
Nieświeskiej
wykład
wykład nt. porostów Gorców
uczestnicy Zjazdu
Lichenologicznego
35
wykład
wykład nt. zasobów
przyrodniczych GPN i problemów
związanych z ich ochroną
przedstawiciele
Straży Granicznej i
Policji z Małopolski
oraz pracownicy
Straży Parku
21
prezentacja
prezentacja nt. walorów
przyrodniczych i kulturowych
GPN
członkowie PTTK i
PTT
85
impreza zorganizowana
wspólnie z Wiejskim
Ośrodkiem Kultury w
Ochotnicy Górnej
500
55
Strona 304 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. " Życie w wodzie
na łące i w lesie", na ścieżce
Jankówki”
10
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. " Szlaki bohaterów
20
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. "Spotkania z
gorczańską przyrodą", na ścieżce
edukacyjnej „Partyzancką ścieżką
na Turbacz”
wycieczka
edukacyjna
inne wycieczki (5)
wernisaż
uroczyste otwarcie wystawy pt.
"Gorce z lotu ptaka" w Miejskim
Ośrodku Kultury w Nowym Targu
spotkanie z poetą
spotkanie w Gajówce Mikołaja z
Krzysztofem Kokotem poetą z
Nowego Targu
spotkanie z poetą
spotkanie w Gajówce Mikołaja z
prof. Wiesławem Fałtynowiczem z mieszkańcy i turyści
Uniwersytetu Wrocławskiego
zwiedzanie
ekspozycji
walory kulturowe)
10
m.in. niemieccy
leśnicy
105
65
zwiedzanie
edukacyjne
uwagi
36
312
w trakcie dyżurów, które
pełniła wolontariuszka
1062
w miesiącach: maj,
czerwiec oraz wrzesień,
październik w piątki i w
soboty oraz w miesiącach
wakacyjnych (lipiec i
sierpień) w piątki, soboty
i niedziele, łącznie we
wskazanym okresie
odbyło się 55 dyżurów
edukacyjnych
8183
aneks nr 2
Rok 2012
wystawy czasowe
Strona 305 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
wydawnictwa
edukacyjne
wydawnictw
3829
skorzystały z
wydawnictw, liczba
wydrukowanych
nr 3
strona
internetowa
aktualności
34587
liczba odsłon (w tym
57093 stali użytkownicy
strony)
bezpośrednie
działania
edukacyjne
6456
szczegółowy wykaz
zajęcia edukacyjne
edukacyjną
uczniowie szkół
podstawowych i
gimnazjów oraz
studenci
3203
33
Dyrekcji GPN, zajęcia
terenowe na ścieżce
edukacyjnej „Park
dworski hrabiów
Wodzickich - góra
Chabówka”
warsztaty dla
nauczycieli
jesienne jednodniowe warsztaty
(zajęcia stacjonarne i terenowe) pt.
"Porosty - różnorodność,
nauczyciele szkół
specyfika, możliwości
podstawowych i
wykorzystania" prowadzone przez
gimnazjów
dr hab. Pawła Czarnotę,
kierownika Pracowni NaukowoEdukacyjnej GPN
20
Gajówce Mikołaja w
Łopusznej, zajęcia
terenowe na szlaku
spacerowym na polanę
Żubrowisko
impreza
edukacyjna
Narodowych, którego tematem
przewodnim były płazy i gady
występujące w GPN
uczniowie klas V
w Gminie
Niedźwiedź
74
impreza
edukacyjna
impreza "Święto drzewa" w
trakcie której posadzono 17 drzew
uczniowie Zespołu
Placówek
Oświatowych w
Podobinie oraz
Zespołu Placówek
Oświatowych w
Mszanie Dolnej
92
współorganizator:
Limanowej
wycieczka
edukacyjna
sobotnia otwarta wycieczka dla
młodzieży pt. " Wiosna na
gorczańskich szlakach"
młodzież
13
wędrówka ścieżką
edukacyjną "Z Łopusznej
na Jankówki"
warsztaty dla
nauczycieli
wiosenne jednodniowe warsztaty
(zajęcia stacjonarne i terenowe) pt. nauczyciele szkół
"W świecie owadów" prowadzone podstawowych i
przez dr Tomasza Skalskiego z
gimnazjów
Uniwersytetu Jagiellońskiego
Strona 306 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
uwagi
6
działania ochronne
prowadzone były na
drodze wojewódzkiej
Mszana Dolna – Zabrzeż,
w miejscowości Mszana
Górna na odcinku ok. 800
m
akcja ochrony
płazów w okresie
rozrodu
uczniowie i
nauczyciele
Gimnazjum nr 4 w
Mszanie Górnej
wykład
Markiem Żołądkiem w Dyrekcji
GPN pt. "Góra Fuji i Japonia"
uczniowie
okolicznych szkół
podstawowych i
gimnazjów
wykład
Markiem Majerczakiem w
Gajówce Mikołaja w Łopusznej
pt. "Góry Rumunii"
uczniowie
okolicznych szkół
podstawowych i
gimnazjów
rajd turystyczny,
zwiedzanie
ekspozycji
rajd turystyczny poprzedzony
szeroką informacją o walorach
przyrodniczych GPN oraz
zwiedzaniem ekspozycji w
Gajówce Mikołaja
uczniowie I LO w
Nowym Targu
22
uczniowie szkoły
podstawowej z
Zasadnego
20
akcja "Wielkie sprzątanie
Gorców", posprzątano ścieżki
sprzątanie szlaków edukacyjne w O.O. Turbacz:
Dolina Kamienicy i Dolina
Gorcowego Potoku
80
współorganizator:
Gorczańska Organizacja
Turystyczna z Kamienicy
szkolenie dla
przewodników
dwa szkolenia (zajęcia stacjonarne
i terenowe) dla przewodników
beskidzkich pt. "Ślady i tropy
zwierząt"
impreza
edukacyjna
impreza edukacyjna w Gajówce
Mikołaja połączona z warsztatami
etnograficznymi pt. "Tradycje
świętojańskie górali karpackich"
prowadzonymi przez p. Marię
Załuską-Brylak z Muzeum
Etnograficznego w Nowym Sączu
przewodnicy
beskidzcy
impreza plenerowa wakacyjna impreza "Nasze Gorce" mieszkańcy i turyści
63
zajęcia stacjonarne
połączone ze
zwiedzaniem ekspozycji
w Gajówce Mikołaja;
zajęcia terenowe na
ścieżce edukacyjnej „Z
Łopusznej na Jankówki”
60
500
impreza zorganizowana
wspólnie z Wiejskim
Ośrodkiem Kultury w
Ochotnicy Górnej
Strona 307 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
impreza plenerowa
impreza edukacyjna "Bezpieczne
Góry"
150
impreza plenerowa
Piknik w Tatrzańskim Parku
Narodowym
600
wykład
wykłady (4)
m.in. członkowie
Rady Łowieckiej z
Nowego Sącza,
uczestnicy
warsztatów
GEOGORCE,
uczestnicy akcji
„Odkryj Beskid
Wyspowy”
285
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. " Życie w wodzie
na łące i w lesie", na ścieżce
Jankówki”
5
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. " Bohaterowie
5
wycieczka
edukacyjna
edukacyjna pt. "Spotkania z
gorczańską przyrodą", na ścieżce
edukacyjnej „Dolina Kamienicy”
5
wycieczki szkoleniowe (8)
m.in. pracownicy
samorządowi z
Norwegii, członkowie
SiTLiD
(współorganizacja z
Nadleśnictwem
Limanowa i RDLP
Kraków),
pracownicy górskich
parków narodowych
w ramach szkolenia
narciarskiego,
pracownicy
Kampinoskiego
Parku Narodowego
wycieczka
szkoleniowa
uwagi
impreza organizowana
wspólnie z Wojewódzką
Komendą Policji, GOPR
Grupa Podhalańska i
Strażą Graniczną
222
Strona 308 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
rodzaj
działalności
edukacyjnej
działanie
adresaci
liczba
uczestników
wernisaż
uroczyste otwarcie w Dyrekcji
GPN wystawy prac twórców
zrzeszonych w Towarzystwie
Przyjaciół Sztuk Pięknych Oddział
Mszana Dolna
45
wernisaż
uroczyste otwarcie w Gminnej
Bibliotece Publicznej w Tymbarku
wystawy fotograficznej „Gorce z
lotu ptaka”, połączone z
prezentacją Gorczańskiego Parku
Narodowego oraz jego walorów
przyrodniczych i kulturowych
150
wieczór poezji
wieczór poezji Wandy Szado
Kudasikowej, poetki z Nowego
Targu, w Gajówce Mikołaja
20
uwagi
akcja "Czyste Góry" sprzątanie
szlaków i ścieżek edukacyjnych w
otoczeniu doliny Łopusznej tj.
pracownicy firmy
sprzątanie szlaków
„Partyzancką ścieżką na Turbacz”, Cummins
„Z Łopusznej na Jankówki”,
fragment szlaku czerwonego
20
walory kulturowe)
96
w trakcie 9 dyżurów,
które pełniły stażystki
zatrudnione w Zds EiUP
667
w miesiącach: maj,
czerwiec oraz wrzesień,
październik, w soboty i
niedziele, łącznie we
wskazanym okresie
odbyło się 47 dyżurów
edukacyjnych
zwiedzanie
ekspozycji
zwiedzanie
edukacyjne
Źródło: opracowane na podstawie rocznych sprawozdań z działalności edukacyjnej
autorstwa E. Strauchmann
Strona 309 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 16
Oferta edukacyjna GPN
1. Prelekcje w sali audiowizualnej GPN z pokazem przezroczy, filmów video, prezentacji
komputerowych; czas trwania - 1 godzina; cena - 80 zł/grupa.
•
Góry w sercu Beskidów, czyli o walorach Gorczańskiego Parku Narodowego.
•
Mieszkańcy gorczańskiej puszczy - opowieści ze świata zwierząt.
•
Skarby lasów i łąk - najcenniejsze gatunki roślin w GPN.
•
Człowiek i przyroda w Gorcach. Walory kulturowe GPN.
2. Zajęcia edukacyjne dla klas młodszych szkoły podstawowej w oparciu o program
edukacyjny „Czym skorupka za młodu nasiąknie… czyli jak pokochać przyrodę aby ona
pokochała nas” (czas trwania: 2 - 3 godziny; cena: 50 zł/ godzina/ grupa).
•
Zioła i chwasty – leki z zielonej apteki.
•
Witamy wiosnę razem z mieszkańcami lasu.
•
Wiosenne koncerty. Uczymy się słuchać i rozumieć głosy ptaków
•
Mały świat pod naszymi stopami. Pochylamy się by go poznać.
•
Po co Pan Bóg stworzył kwiaty.
•
Na kolorowym dywanie, czyli spotkanie z mieszkańcami łąki.
•
Kumkająca straż naszych łąk, czyli jak polubić żaby.
•
Poznajemy mieszkańców naszych rzek.
Szczegółowe informacje o programie znajdują się na stronie internetowej
www.czymskorupka.pl
3. Zajęcia warsztatowe w sali edukacyjnej GPN oraz w parku dworskim w Porębie Wielkiej;
czas trwania - ok. 2 - 3 godziny; cena (zależnie od scenariusza zajęć) 130 - 240 zł.
•
Jaki to ptak? Nauka obserwacji i rozpoznawania wybranych gatunków (kwiecień, maj)
•
Kwiaty i owady – świat widziany przez lupę (maj, czerwiec)
•
W poszukiwaniu "kwiatu paproci" (maj - wrzesień).
Strona 310 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
•
Orkanowe Gorce (praca z utworami Orkana i mapą).
•
Poznajemy ślady i tropy zwierząt.
•
W słowach kilku o dobrym wilku - prawda i mit o drapieżniku.
•
Łatwiej usłyszeć niż zobaczyć. Spotkanie z sowami.
4. Wycieczki na ścieżkach edukacyjnych wycieczki odbywają się w terenie górskim; średni
czas trwania wyprawy wraz z zajęciami - ok. 4 - 5 godzin. Cena: 50 zł/ godzina/ grupa.
•
Dolina potoku Turbacz (Koninki)
•
Na Turbaczyk (Koninki)
•
Wokół doliny Poręby (Koninki)
•
Park podworski hr. Wodzickich. Góra Chabówka. (Poręba Wielka, przy dyrekcji
GPN)
•
Dolina Gorcowego Potoku. (Lubomierz)
•
Dolina Kamienicy (Lubomierz)
•
Z Łopusznej na Jankówki (Łopuszna)
•
Dolina potoku Jaszcze (Ochotnica Górna)
•
Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką (dwa najwyższe szczyty Gorców)
•
Partyzancką ścieżką na Turbacz (Łopuszna).
Podczas wycieczki prowadzimy obserwacje przyrodnicze i realizujemy aktywne ćwiczenia.
Uczniowie korzystają z pomocy dydaktycznych i kart pracy.
Przykłady ćwiczeń do wyboru:
Poznajemy przyrodę wszystkimi zmysłami;
Barwy kwiatów na gorczańskich polanach;
Poznajemy płazy w ich naturalnym środowisku;
Świat bezkręgowców - życie w wodzie, na łące i w ściółce leśnej;
Po co w lesie martwe drzewa?;
Kolorowy świat grzybów;
Las to nie tylko drzewa - poznajemy rośliny runa;
Na tropie - poszukujemy śladów zwierząt dużych i małych.
Strona 311 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zajęcia organizuje Zespół ds. Dydaktyki i Udostępniania Parku,
tel. 18 33 17 207 w. 36 lub 41.; [email protected]
Chęć uczestnictwa w zajęciach należy zgłaszać 3 tygodnie przed planowanym terminem.
Źródło: strona internetowa Parku, opracowały: M. Stefanik, E. Strauchmann.
Strona 312 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 17
Zajęcia edukacyjne w Gajówce Mikołaja oraz wycieczki terenowe wokół doliny
Łopusznej
Zajęcia stacjonarne w Gajówce Mikołaja dla klas I – III szkoły podstawowej
Tytuł
Opis
Puszcza karpacka i jej mieszkańcy .
Zwiedzanie ekspozycji oraz krótkie zajęcia
Czas trwania
Cena
2 godziny
160 zł
3 godziny
150 zł
3 godziny
150 zł
3 godziny
150 zł
aktywizujące dotyczące roślin i zwierząt
(zagadki, konkurs, zabawa ruchowa).
Poznajemy przyrodę wszystkimi
Zwiedzanie ekspozycji oraz krótkie zajęcia
zmysłami – odkrywamy barwy, dźwięki
terenowe na szlaku spacerowym: Gajówka
i zapachy natury .
Mikołaja – polana Żubrowisko; ćwiczenia
aktywizujące.
Jesteśmy gośćmi w parku narodowym .
Zwiedzanie ekspozycji oraz zajęcia terenowe
na szlaku spacerowym: Gajówka Mikołaja –
polana Żubrowisko; ćwiczenia aktywizujące.
Przygody z lupą – świat kwiatów i
Zwiedzanie ekspozycji oraz zajęcia terenowe
owadów.
na szlaku spacerowym: Gajówka Mikołaja –
polana Żubrowisko; obserwacje z
wykorzystaniem lup i pudełek
entomologicznych.
Wycieczki przyrodniczo-krajoznawcze na ścieżkach edukacyjnych – dla klas 4-6 szkoły
podstawowej, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych
Tytuł
Opis
Z Łopusznej na Jankówki” – trasa ma
Przykładowe ćwiczenia – do wyboru:
formę pętli – rozpoczyna się i kończy w
1) Las to nie tylko drzewa. Poznajemy
Łopusznej
rośliny kwiatowe runa leśnego.
Czas trwania
Cena
250 zł
5 godzin
2) Życie w wodzie – poznajemy płazy i
Strona 313 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Tytuł
Opis
Czas trwania
Cena
bezkręgowce wodne.
3) Świat roślin i owadów na gorczańskich
łąkach.
4) Grzyby - odkrywamy różnorodność i ich
rolę w przyrodzie
„Partyzancką ścieżką na Turbacz” –
Przykładowe ćwiczenia do wyboru:
trasa rozpoczyna się przy Gajówce
1) Rośliny lecznicze
Mikołaja i prowadzi na Bukowinę
2) Od nasiona do drzewka – poznajemy
Waksmundzką, gdzie łączy się ze
siewki gatunków lasotwórczych
szlakami turystycznymi – niebieskim
3)Krajobraz Gorców – praca z mapą
(do Łopusznej) i zielonym (do Nowego
4) Śladami mieszkańców lasu. Tropienia
Targu)
korników
15 zł
3 godziny
Wycieczki przyrodnicze dla szczególnie zainteresowanych (na wybranej ścieżce
edukacyjnej)
Tytuł
Opis
„Świat roślin – wiosenne
Wycieczka botaniczna w maju, obserwacje
przebudzenie.”
i ćwiczenia dotyczące wczesnowiosennych
Czas trwania
Cena
5 godzin
250 zł
5 godzin
250 zł
5 godzin
250 zł
kwiatów.
„Kwiaty i owady – wspólne tajemnice.”
Wycieczka botaniczno-entomologiczna
(wiosna-lato), obserwacje i ćwiczenia
poświęcone mechanizmom zapylania.
„Jaki to ptak.”
Wycieczka ornitologiczna, nauka
obserwacji i rozpoznawania wybranych
gatunków ptaków w terenie (maj –
czerwiec).
Strona 314 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Zajęcia edukacyjne w Gajówce Mikołaja oraz wycieczki terenowe wokół doliny Łopusznej
odbywają się od 7 maja do 30 października 2013 r.
Zajęcia organizuje: Zespół Edukacji i Udostępniania GPN - tel.: 18 33 17 207,
e-mail: [email protected]
Źródło: strona internetowa Parku.
Strona 315 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 18
Regulamin uzyskiwania uprawnień przewodnika turystycznego po GPN
1. Celem wprowadzenia uprawnień przewodnika po GPN jest:
- informowanie zainteresowanej kadry przewodnickiej o walorach przyrodniczych i
kulturowych
Gorców oraz aktualnych działaniach GPN
- kompetentna obsługa przewodnicka po terenie Parku
- edukacja przyrodnicza turystów prowadzona przez fachowo przygotowanych
przewodników
- kształtowanie i utrwalanie pozytywnych postaw turystów wobec przyrody w
bezpośrednim kontakcie z nią.
2. Przewodnikiem po GPN może zostać przewodnik beskidzki posiadający uprawnienia na
wschodnią część
Beskidów
Zachodnich po odbyciu jednodniowego szkolenia
obejmującego część teoretyczną oraz praktyczną w terenie.
2.1. Część teoretyczna to wykład /min. 2 godziny/ dotyczący następujących zagadnień:
- Gorczański Park Narodowy – znaczenie, cele i aktualna działalność
- Zasady udostępniania terenu GPN dla turystyki i edukacji
- Historia ochrony przyrody w Gorcach
- Flora i fauna GPN. Gatunki chronione i rzadkie
- Ekosystemy leśne - piętra i zbiorowiska roślinne.
- Gorczańskie polany – ich historia, walory i przyszłość
- Walory kulturowe Gorców
- Historia osadnictwa w Gorcach
- Wybrane zagadnienia geologiczne i geomorfologiczne Gorców.
2.2. Na kolejnych szkoleniach jeden z powyższych tematów jest przedstawiany szerzej niż
pozostałe.
2.3. Część praktyczna to wycieczka terenowa (5-6 godzin) odbyta w okresie
wegetacyjnym (okres maj – wrzesień), podczas której kandydaci zapoznają się z:
Strona 316 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
- zagospodarowaniem turystycznym GPN
- zasadami udostępniania parku dla ruchu turystycznego
- walorami przyrodniczymi, kulturowymi i krajobrazowymi GPN.
3. Szkolenie odbywa się na wniosek zainteresowanego koła przewodnickiego lub
nieformalnej grupy przewodników (min. 20 osób).
3.1. Zgłoszenia dokonać należy co najmniej na 1 miesiąc przed planowanym terminem
szkolenia. Ostateczny termin szkolenia uzgodnić należy z odpowiedzialnym za nie
pracownikiem GPN.
3.2. Opłata za szkolenie jest ustalana zarządzeniem wewnętrznym Parku.
4. Przewodnik beskidzki po odbyciu szkolenia nabywa uprawnienia przewodnika na teren
GPN.
4.1. Uprawnienia są ważne na okres 3 lat. Ich przedłużenie na kolejne 3 lata następuje po
odbyciu szkolenia.
4.2 . Uprawniony otrzymuje legitymację Przewodnika po GPN , która wystawiana jest w
terminie 1 miesiąca od daty odbycia szkolenia i wysyłana do kół przewodnickich .
4.3. Przewodnika po GPN ma prawo do nabycia (za dodatkową opłatą) i noszenia
odznaki Przewodnik GPN.
5. Przewodnik po GPN nabywa prawo do bezpłatnego udziału w innych szkoleniach
organizowanych przez Park. Informacji o takich szkoleniach zainteresowane koła jak i
indywidualni przewodnicy mogą zasięgać na bieżąco w
Zespole Edukacji i Udostępniania
GPN.
6. W przypadku nie przestrzegania zasad regulaminu dla odwiedzających GPN przez
przewodnika czy uczestników prowadzonej przez niego grupy, uprawnienia Przewodnika po
GPN mogą zostać odebrane.
Zgodnie z Zarządzeniem nr 15 Dyrektora Gorczańskiego Parku Narodowego z dnia 4
maja 2011 r opłata za szkolenie na uprawnienia przewodnika turystycznego po GPN wynosi
10 zł od osoby.
Strona 317 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Opłata obejmuje koszty związane z organizacją jednodniowego szkolenia obejmującego
część teoretyczną (wykład w Dyrekcji GPN), praktyczną w terenie oraz 23% VAT.
Należne opłaty należy uiścić gotówką w kasie GPN w Porębie Wielkiej 590 lub przelewem na
konto GPN na podstawie wystawionej faktury VAT.
Strona 318 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 19
Wystawy czasowe GPN w latach 2002-2012
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
Uwagi
Rok 2002
1
wystawa prac plastycznych
uczniów Gimnazjum w
Niedźwiedziu
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
2
wystawa pokonkursowa,
fotograficzna pt. "Powiat
limanowski w obiektywie architektura drewniana"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
3
wystawa fotograficzna pt.
"Gorce - bogactwo przyrody i
kultury"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
4
wystawa malarstwa na szkle ks.
Stanisława Wojcieszaka
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
5
wystawa pokonkursowa,
fotograficzna czasopisma "Las
Polski"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
6
wystawa prac z konkursu
fotograficznego pt. "Gorce bogactwo przyrody i kultury"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
7
wystawa pokonkursowa prac
plastycznych dzieci z letnich
imprez plenerowych pt.
"Widokówka z Gorców"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
8
dzieci z Domu Wczasów
Dziecięcych w Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
9
wystawa etnograficzna pt. "Z
życia Zagórzan"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
10
wystawa prac twórców ludowych
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
organizatorem konkursu była
Miejska Biblioteka w Mszanie
Dolnej
organizatorem konkursu był
Gorczański Park Narodowy
3330 osób
Razem
Rok 2003
Strona 319 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
Uwagi
1
wystawa przyrodnicza pt. "Lasy
dawniej i dziś"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
100
wystawa autorstwa mgr inż.
Wiktora Majaka wypożyczona
z Biura Wystaw
Przyrodniczych w Łodzi
omawiająca historię lasów
prezentująca fotografie oraz
eksponaty przyrodnicze (pędy,
liście, kora i owoce drzew
leśnych oraz owady)
2
uczniów z Domu Wczasów
Dziecięcych w Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
200
autor wystawy: Marta Kulik
3
wystawa prac plastycznych R.
Łabuza pt. "Zakopane talenty"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
200
4
wystawa pt. "Torfowiska
Dyrekcja GPN w
orawsko-nowotarskie. Przyroda i
Porębie Wielkiej
człowiek"
200
5
nagrodzonych i wyróżnionych w
konkursie GPN pt. "Spotkania z
Gorcami"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
500
6
wystawa poplenerowa pt.
"Spotkania z Gorcami"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
7
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
8
Wiejski Ośrodek
Kultury w Ochotnicy
Górnej
9
Miejski Ośrodek
Kultury w RabceZdroju
10
Instytut Gruźlicy i
Chorób Płuc w
Rabce-Zdroju
11
"Przyroda Gorców"
Gminny Ośrodek
Kultury w Kamienicy
Razem
100
wystawa pod patronatem
Wojewódzkiego Konserwatora
Przyrody
plener fotograficzny był
zorganizowany dla członków
Polskiego Zrzeszenia
Fotografików Przyrodników
2100
500
3900
Rok 2004
1
wystawa poplenerowa pt.
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
200
Strona 320 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
2
laureatów konkursu "Wędruj i
ucz się"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
3
wystawa prac uczniów
uczestniczących w programie
edukacyjnym "Czym skorupka
za młodu nasiąknie…"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
4
"Wędruj i ucz się"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
300
5
uczniów Gimnazjum w
Niedźwiedziu
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
200
6
wystawa pt. "Gorce - bogactwo
przyrody i kultury"
GOK w Kamienicy
7
"Wędruj i ucz się"
Razem
Uwagi
1000
1000
WOK w Ochotnicy
Górnej
500
400
3600
Rok 2005
1
uczniów Zespołu Szkoły i
Gimnazjum im. Władysława
Orkana w Niedźwiedziu
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
300
2
"Wody Gorczańskiego Parku
Narodowego"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
370
3
wystawa prac uczniów
uczestniczących w programie
edukacyjnym "Czym skorupka
za młodu nasiąknie…"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
600
4
wystawa pt. "Imprezy
edukacyjne organizowane przez
Gorczański Park Narodowy w
2005 roku"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
600
5
"Jesień i zima Włodzimierza
Puchalskiego"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
400
6
wystawa historyczna pt. "Gorce
w czasach wojny i okupacji w
latach 1939-1945"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
400
7
"Walory przyrodnicze i
kulturowe Gorczańskiego Parku
Narodowego"
WOK w Ochotnicy
Górnej
400
wystawa zorganizowana razem
z Muzeum Przyrodniczym w
Kazimierzu Dolnym nad Wisłą
Strona 321 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
8
"Człowiek i przyroda. 25 lat
parku narodowego w Gorcach"
Biblioteka
Powiatowa w
Limanowej
1500
9
"Człowiek i przyroda. 25 lat
parku narodowego w Gorcach"
Muzeum
Podhalańskie im.
Czesława Pajerskiego
w Nowym Targu
330
Razem
Uwagi
4900
Rok 2006
1
wystawa historyczna pt. "Gorce
w czasach wojny i okupacji w
latach 1939-1945"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
328
kontynuacja wystawy z 2005
roku
2
wystawa pt. "Kompasy i busole"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
560
wystawa zorganizowana razem
z Krakowską Fundacją im.
Tadeusza Kościuszki
prezentująca ok. 100
eksponatów - zabytkowych i
wojskowych kompasów i
busoli, do wystawy
przygotowano konspekt do
prowadzenia zajęć na temat
korzystania z mapy i busoli
3
"Wiosna i lato w fotografii
Włodzimierza Puchalskiego"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
220
wystawa została wypożyczona
z Muzeum Przyrodniczego w
Kazimierzu Dolnym nad Wisłą
4
Dyrekcja GPN w
"Przyroda nieożywiona Gorców" Porębie Wielkiej
760
wystawa została przygotowana
jako ilustracja warsztatów dla
nauczycieli na temat budowy
geologicznej Gorców
5
wystawa prac laureatów
konkursu GPN pt. "Niezwykła
postać w mojej rodzinie przedstawiam, dokumentuję,
oceniam"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
400
6
Zbigniewa Wawryków pt.
"Jadziem" wraz z wystawą
stroików i kartek
bożonarodzeniowych
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
300
Strona 322 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Miejsce
Liczba
zwiedzających
7
wystawa pt. "Człowiek i
przyroda - 25 lat parku
narodowego w Gorcach"
Muzeum
Podhalańskie im.
Czesława Pajerskiego
w Nowym Targu
766
8
wystawa pt. "Bezpieczne góry
dla wszystkich"
Centralne Muzeum
Pożarnictwa w
Mysłowicach
600
9
Muzeum Władysława
Orkana "Orkanówka"
w Porębie Wielkiej
500
10
Miejski Ośrodek
Kultury w RabceZdroju
700
Lp.
Wystawa
Razem
Uwagi
5134
Rok 2007
1
Zbigniewa Wawryków pt.
"Jadziem" wraz z wystawą
stroików świątecznych Marii
Rybińskiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
450
2
wystawa prac fotograficznych
nagrodzonych i wyróżnionych w
konkursie Kampinoskiego Parku
Narodowego
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
500
3
Marioli Rusnarczyk-Kozioł
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
589
4
wystawa fotograficzna pt. "25
lat parku narodowego w
Gorcach"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
600
5
wystawa prac wykonanych
techniką origami Izabelli
Ralskiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
400
6
Gorcach"
Galeria „Bakałarz”
Biblioteki
Pedagogicznej w
Myślenicach
500
7
Gorcach"
WOK w Ochotnicy
Górnej
500
8
Gorcach"
Magurski Park
Narodowy
320
Strona 323 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
9
Wystawa
wystawa pt. "W gorczańskiej
puszczy"
Miejsce
Galera Sztuki
Biblioteki Miejskiej
w Limanowej
Razem
1
2
3
4
5
6
7
Liczba
zwiedzających
Uwagi
1500
5359
wystawa fotograficzna pt. „W
gorczańskiej puszczy” cz. I
wystawa plastyczna Agnieszki
Mamak pt. „Różne oblicza
natury”
wystawa fotograficzna
„NATURA 2000” i plastyczna,
pokonkursowa – „Gorczańskie
ptaki w NATURZE”
wystawa fotograficzna pt. „W
gorczańskiej puszczy” cz. II
wystawa fotograficzna pt. „Świat
gorczańskich grzybów”
wystawa plastyczna Ewy
Majerczak pt. „Przestrzenie”
„25 lat parku narodowego
Gorcach”
8
„W gorczańskiej puszczy”
9
10
11
„25 lat parku narodowego w
Gorcach”
12
13
14
„25 lat parku narodowego w
Gorcach”
Rok 2008
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Magurski Park
Narodowy
Galeria „Bakałarz” w
Myślenicach
Miejski Ośrodek
Kultury w Rabce
Zdrój
Pieniński Park
Narodowy
Pieniński Park
Narodowy
Gminny Ośrodek
Kultury w Ochotnicy
Górnej
Tatrzański Park
Narodowy
Zakład
Przyrodoleczniczy w
Rabce Zdrój
Razem
1805
12880
14685
Rok 2009
1
wystawa prac plastycznych pani
Małgorzaty Białoń-Treit pt.
"Kwiaty i Anioły"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
300
2
wystawa fotograficzna prac
nagrodzonych w 28.
Międzynarodowym Konkursie
Fotograficznym im. Jana
Sunderlanda pt. "Krajobraz
Górski"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
308
konkurs jest organizowany
przez Miejski Ośrodek Kultury
w Nowym Targu
Strona 324 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Miejsce
Liczba
zwiedzających
Lp.
Wystawa
3
wystawa fotograficzna pt. "Ptaki
w obiektywie Włodzimierza
Puchalskiego"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
422
4
wystawa fotograficzna prac pana
Marka Majerczaka pt. "Karpaty"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
274
5
wystawa podsumowująca dwa
etapy ochrony głuszca w
Karpatach pt. "Trubadurzy
wiosennej pieśni"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
6
puszczy"
Magurski Park
Narodowy
7
puszczy"
Wielkopolski Park
Narodowy
8
puszczy"
Słowiński Park
Narodowy
9
puszczy"
Park Narodowy
"Bory Tucholskie"
10
puszczy"
WOK w Ochotnicy
Górnej
11
"Cztery pory roku w GPN"
Park Narodowy
"Ujście Warty"
2000
12
wystawa pt. "Bogactwo
gorczańskiej przyrody na
fotografii i w tekstach Seweryna
Goszczyńskiego"
Dwór w Łopusznej
2343
Razem
180
Uwagi
współorganizatorem wystawy
była Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w
Krakowie
4214
8557
Rok 2010
1
wystawa podsumowująca dwa
etapy ochrony głuszca w
Karpatach pt. "Trubadurzy
wiosennej pieśni"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
120
współorganizatorem wystawy
była Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w
Krakowie, kontynuacja
wystawy z 2009 roku
2
członków Towarzystwa
Przyjaciół Sztuk Pięknych pt.
"Nasze pasje"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
415
16 wystawców
3
nagrodzonych w 29.
Górski"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
338
w Nowym Targu
Strona 325 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
4
uczniów szkół podstawowych i
gimnazjów w gminie
Niedźwiedź
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
336
5
"Gorce z lotu ptaka"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
107
6
Marka Majerczaka pt. "Pieniny"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
160
7
Galeria Sztuki
Biblioteki Miejskiej
w Limanowej
500
8
I Liceum
Ogólnokształcące im.
Władysława Orkana
w Limanowej
900
9
Ośrodek Edukacyjny
Magurskiego Parku
Narodowego w
Krempnej
800
10
Biblioteki
Pedagogicznej w
Myślenicach
150
11
WOK w Ochotnicy
Górnej
50
12
puszczy"
Muzeum
Wigierskiego Parku
Narodowego w
Starym Folwarku
2000
Razem
Uwagi
5876
Rok 2011
1
2
Marka Majerczaka pt. "Pieniny"
wystawa historyczna IPN pt.
"Precz z kajdanami… oddział
partyzancki Wiarusy"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
245
kontynuacja wystawy z 2010
roku
190
w ramach wystawy odbyło się
spotkanie z pracownikiem IPN
mgr Dawidem Golikiem i
prelekcja na temat
działającego w Gorcach
oddziału Wiarusy
Strona 326 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
Uwagi
w Nowym Targu
3
nagrodzonych w 30.
Górski"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
155
4
Narodowego"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
385
5
"Przyroda Magurskiego Parku
narodowego"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
160
6
"Jarmark Podhalański"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
225
7
MOK w Nowym
Targu
1000
8
MOK w RabceZdroju
600
9
Muzeum
Pienińskiego Parku
Narodowego w
Krościenku nad
Dunajcem
685
10
Narodowego"
Biblioteki
Pedagogicznej w
Myślenicach
350
11
"Gorczański Park Narodowy w
obiektywie"
WOK w Ochotnicy
Górnej
960
Razem
z zasobów MOK w Nowym
Targu
4955
Rok 2012
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
1
"Cztery pory roku w Gorcach"
2
nagrodzonych w 31.
Górski"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
630
3
wystawa fotograficzna
Kazimierza Pańszczyka pt.
"Ptaki Kotliny Nowotarskiej"
Dyrekcja GPN w
Porębie Wielkiej
372
4
wystawa prac członków
Dyrekcja GPN w
Towarzystwa Przyjaciół Sztuk
Porębie Wielkiej
Pięknych Oddział Mszana Dolna
50
131
w Nowym Targu
Strona 327 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Wystawa
Miejsce
Liczba
zwiedzających
5
Siedziba
Pienińskiego Parku
Narodowego
6132
6
Gminna Biblioteka
Publiczna w
Tymbarku
400
7
Siedziba
Babiogórskiego
Parku Narodowego
30
8
"Grzyby"
Biblioteki
Pedagogicznej w
Myślenicach
277
9
"Gorczański Park Narodowy w
obiektywie"
WOK w Ochotnicy
Górnej
100
10
puszczy"
Razem
Restauracja "Dwór"
w Kamienicy
60
Uwagi
wystawę prezentowano
podczas konferencji
Stowarzyszenia Inżynierów i
Techników Leśnictwa i
Drzewnictwa
8182
autorstwa E. Strauchmann
Strona 328 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 20
Wydawnictwa edukacyjne GPN w latach 2001-2012
Lp.
1
Rodzaj
publikacji
Mapa
turystyczna
Autor
Tytuł
Rok 2001
Gorczański Park
Narodowy Mapa
. et al. turystycznotreść krajoznawcza nazewnicza (skala
1:30 000)
Wydawnictwo
Oficyna Wydawnicza
"Rewasz", Pruszków,
Gorczański Park
Narodowy,
Niedźwiedź
Nakład
Uwagi
5000
Dofinansowano
ze środków
WFOŚiGW w
Krakowie.
2
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Tomasiewicz K.
Dolina Gorcowego
Potoku. Ścieżka
edukacyjna
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
Wydano w
ramach realizacji
wniosku
"Edukacja
przyrodnicza na
szlakach
Gorczańskiego
Parku
Narodowego"
dofinansowanego
przez
NFOŚiGW.
3
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Strauchmann E.
Na Turbaczyk.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
jw.
4
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Niedośpiał A.,
Tomasiewicz J.
Gorczański Park
Wokół Doliny Poręby.
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
jw.
5
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Stefanik M.
Z Łopusznej na
Jankówki. Ścieżka
edukacyjna
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
jw.
6
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Kurzeja M.
Dolina Kamienicy.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
jw.
7
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Loch J.
Park Podworski
Hrabiów Wodzickich
- Góra Chabówka.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
jw.
Tomasiewicz J.,
Gruszczyk A.
Gorczański Park
Narodowy.
Przewodnik
kieszonkowy
MULTICO Oficyna
Wydawnicza,
Warszawa
8
Przewodnik
Wydano przy
współpracy z
Gorczańskim
Parkiem
Narodowym.
Strona 329 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Możesz je spotkać na
gorczańskich
ścieżkach - zwierzęta.
[W:] Zestaw
materiałów
edukacyjnych Na
gorczańskich
ścieżkach
Możesz je spotkać na
gorczańskich
ścieżkach - rośliny.
[W:] Zestaw
materiałów
edukacyjnych Na
gorczańskich
ścieżkach
Wydawnictwo
Nakład
Uwagi
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
Dofinansowano
ze środków
NFOŚiGW.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
jw.
Informator
turystyczny GPN
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
800
Wydrukowano
przy użyciu
własnego sprzętu
(risograf).
Regulamin
Regulamin dla
odwiedzających Park
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
800
jw.
13
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
500
14
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
500
15
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
500
16
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
500
9
Folder
edukacyjny
Armatys P.
10
Folder
edukacyjny
Kurzeja A. et al.
11
Informator
turystyczny
12
Rok 2002
17
Plakat
Gorce. Bogactwo
przyrody i kultury plakat
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
18
Folder
edukacyjny
Gorce. Bogactwo
przyrody i kultury folder
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
19
Prezentacja
multimedialna
na płycie CD
Gorczański Park
Narodowy - cztery
pory roku
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
20
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
500
Strona 330 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Informator
turystyczny z
regulaminem dla
odwiedzających GPN
Pakiet edukacyjny do
projektu "Czym
skorupka za młodu
nasiąknie…czyli jak
pokochać przyrodę
żeby ona pokochała
nas”
Wydawnictwo
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Nakład
21
Informator
turystyczny
22
Pakiet
edukacyjny
23
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
800
24
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
800
25
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
800
26
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
800
Uwagi
800
400
Rok 2003
27
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1500
28
Folder
edukacyjny
Na gorczańskich
szlakach
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
29
Folder
edukacyjny
W gorczańskich
lasach
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
30
Folder
edukacyjny
Na gorczańskich
polanach
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
31
Informator
turystyczny
Informator
turystyczny na 2003 r.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
3500
Numer specjalny
wydany z okazji
Dnia Ziemi,
rozdawany
uczestnikom
festynu na Polu
Mokotowskim w
Warszawie.
jw.
Rok 2004
32
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Strona 331 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Wydawnictwo
Nakład
Uwagi
Rok 2005
33
Informator
turystyczny
PopkoTomasiewicz K.
Jak poznawać gorce edukacja na szlakach
turystycznych
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Dofinansowano
ze środków
NFOŚiGW.
34
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Loch J.,
Strauchmann E.
Dolina potoku
Jaszcze. Ścieżka
edukacyjna
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
jw.
35
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
36
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
37
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
38
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
39
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
40
Mapa
Gorczański Park
Narodowy. Mapa
udostępniania GPN
(skala 1:25 000)
Wydanie I.
Wydano przy
współpracy
merytorycznej z
Gorczańskim
Parkiem
Narodowym.
Wydawnictwo
"Compass", Kraków
Rok 2006
41
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
42
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
43
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
44
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
Strona 332 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Wydawnictwo
Nakład
Uwagi
1000
Numer specjalny
wydany z okazji
Dnia Ziemi,
rozdawany
uczestnikom
festynu na Polu
Mokotowskim w
Warszawie.
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
46
Książka
Różański W.
[red.]
Gorczański Park
Narodowy. 25 lat
ochrony dziedzictwa
przyrodniczego i
kulturowego Gorców
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
47
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Niedośpiał A.,
Tomasiewicz J.
Wokół doliny Poręby.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
48
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
49
Pakiet
edukacyjny
Z Turbacza na
Gorczański Park
Kurzeja M., Loch
Jaworzynę
Narodowy, Poręba
J., Strauchmann E.
Kamienicką.
Wielka
Pakiet edukacyjny do
projektu "Czym
skorupka za młodu
nasiąknie…czyli jak
pokochać przyrodę
żeby ona pokochała
nas”
Rok 2007
50
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
51
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
52
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
Wydanie
specjalne z okazji
Dnia Ziemi
2000
Dofinansowano
ze środków
finansowych
Narodowego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki
Wodnej
45
53
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Czarnota P.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.
Salamandra nr 27,
jesień 2007
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Dofinansowano
ze środków
NFOŚiGW.
5000
jw.
5000
3000
Strona 333 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
54
55
Rodzaj
publikacji
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Autor
Kurzeja A.,
Czarnota P.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.
Pakiet
edukacyjny
Tytuł
Wydawnictwo
Nakład
Salamandra nr 28,
zima 2007
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Czym skorupka za
młodu nasiąknie …
czyli jak pokochać
przyrodę żeby ona
pokochała nas
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Uwagi
Dofinansowano
ze środków
finansowych
Narodowego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki
Wodnej
Rok 2008
56
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Czarnota P.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.
Salamandra nr 29,
wiosna 2008
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
57
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Czarnota P.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.
Gorczański Park
Salamandra nr 30, lato
Narodowy, Poręba
2008
Wielka
2000
58
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Czarnota P.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.
Salamandra nr 31,
jesień 2008
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
59
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Ochrona Beskidów
Zachodnich Zeszyt 2
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
60
Czasopismo
naukowe
Red. Pracownia
NaukowoEdukacyjna GPN
w składzie:
Armatys P.,
Chwistek K.,
Czarnota P., Loch
J.
Wydanie
specjalne z okazji
Dnia Ziemi
Rok 2009
61
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Czarnota P.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.
Salamandra nr 32,
wiosna 2009
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
62
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Strauchmann E.,
Czarnota P.
Salamandra nr 33,
zima 2009
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Strona 334 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Wydawnictwo
Salamandra
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Kurzeja M.,
Strauchmann E.
Partyzancką ścieżka
na Turbacz. Ścieżka
edukacyjna
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Stefanik M.
Z Łopusznej na
Jankówki. Ścieżka
edukacyjna.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
66
Zeszyt
ćwiczeń
Stefanik M.,
Strauchmann E.,
PopkoTomasiewicz K.
Z Łopusznej na
Jankówki
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
67
Zeszyt
ćwiczeń
Strauchmann E.,
PopkoTomasiewicz K.,
Stefanik M.,
Kurzeja A.
Partyzancką ścieżka
na Turbacz
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
63
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
64
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
65
68
Gorczański Park
Narodowy. Mapa
turystyczna (skala
1:25000)
Mapa
turystyczna
Nakład
Uwagi
1000
Wydanie
specjalne z okazji
Dnia Ziemi
Wydawnictwo
"Compass", Kraków
Wydanie II.
Wydano przy
współpracy
merytorycznej z
Gorczańskim
Parkiem
Narodowym.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Druk
sfinansowało
Starostwo
Powiatowe w
Limanowej
2000
Sfinansowano ze
środków
NFOŚiGW w
ramach
przedsięwzięcia:
Adaptacja osady
gajówka
Mikołaja w
Łopusznej na
cele edukacyjnowystawiennicze,
przygotowanie
zaplecza
terenowego do
edukacji w
dolinie
Łopusznej.
Rok 2010
69
70
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Strauchmann E.,
Czarnota P.
Kurzeja A.,
Strauchmann E.,
Czarnota P.
Salamandra nr. 34,
wiosna 2010
Salamandra nr. 35,
lato 2010
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Strona 335 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Wydawnictwo
Nakład
Salamandra nr 36,
jesień - zima 2010
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Strauchmann E.
Na Turbaczyk.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
Loch J.
Park dworski hrabiów
Wodzickich i góra
Chabówka. Ścieżka
edukacyjna
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
5000
71
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Strauchmann E.,
Czarnota P.
72
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
73
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Uwagi
Druk
sfinansowało
Starostwo
Powiatowe w
Limanowej
74
Książka
edukacyjna
Chwistek K.,
Różański W.,
Tomasiewicz J.
Tajemnice
gorczańskiej puszczy
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
3000
Sfinansowano ze
środków
NFOŚiGW w
ramach
przedsięwzięcia:
Adaptacja osady
gajówka
Mikołaja w
Łopusznej na
cele edukacyjnowystawiennicze,
przygotowanie
zaplecza
terenowego do
edukacji w
dolinie
Łopusznej.
75
Książka
edukacyjna
Armatys P., Loch
J., Ruciński M.
Gorczański Park
Przyroda gorczańskich
Narodowy, Poręba
polan
Wielka
3000
jw.
76
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Gajówka Mikołaja.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2500
jw.
77
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Dolina Łopusznej
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2500
jw.
78
Plakat
Pracownicy GPN
Dolina Łopusznej
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
1000
jw.
Czasopismo
naukowe
Red. Pracownia
w składzie:
Armatys P.,
Chwistek K.,
Czarnota P., Loch
J.
Ochrona Beskidów
Zachodnich Zeszyt 3
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
79
Strona 336 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Wydawnictwo
Nakład
Uwagi
Rok 2011
80
Kwartalnik
dla dzieci i
młodzieży
Kurzeja A.,
Stefanik M.,
Strauchmann E.,
Czarnota P.
Salamandra nr 37,
jesień 2011
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Druk
sfinansowało
Starostwo
Powiatowe w
Limanowej
Rok 2012
Przewodnik
wznowiono
dzięki finansowej
pomocy Urzędu
Gminy w
Ochotnicy
Dolnej.
Sfinansowano ze
środków
Europejskiego
Funduszu
Rozwoju
Regionalnego w
ramach projektu
Czynna ochrona
gatunków fauny
związanych z
małymi
zbiornikami w
Gorczańskim
Parku
Narodowym i
jego otoczeniu.
81
Przewodnik
po ścieżce
edukacyjnej
Loch J.,
Strauchmann E.
Dolina potoku
Jaszcze. Ścieżka
edukacyjna
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
82
Książka
edukacyjna
Kurzeja M., Loch
J., Ruciński M.
Gorczańskie wody
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
3000
83
Folder
edukacyjny
Gorczańskie wody
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
Wydawnictwo
dofinansowane
prze Fundację
EkoFundusz
Pracownicy GPN
84
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Dolina potoku
Turbacz
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
Sfinansowano w
ramach projektu
Ochrona
przyrody GPN
poprzez
modernizację
jego
infrastruktury
turystycznej.
85
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Dolina potoku
Jaszcze.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
jw.
86
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Wodzickich i góra
Chabówka.
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
jw.
Strona 337 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Rodzaj
publikacji
Autor
Tytuł
Wydawnictwo
Nakład
Uwagi
87
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Dolina Gorcowego
Potoku
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
jw.
88
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Dolina Kamienicy
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
jw.
89
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Szlak żółty:
Lubomierz - Kudłoń Turbacz
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
jw.
90
Folder
edukacyjny
Pracownicy GPN
Szlak czarny:
Lubomierz - Kudłoń Konina
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
2000
jw.
Mapa
turystyczna
Tomasiewicz J.
treść przyrodnicza
i kartograficzna,
Stefanik et al.
teksty, PopkoTomasiewicz K.
oprac ścieżek dyd.
Gorczański Park
Narodowy. Mapa
turystyczna (skala
1:25000)
Wydawnictwo
"Compass", Kraków
Czasopismo
naukowe
Red. Pracownia
w składzie:
Armatys P.,
Chwistek K.,
Czarnota P., Loch
J.
Ochrona Beskidów
Zachodnich Zeszyt 4
Gorczański Park
Narodowy, Poręba
Wielka
91
92
Wydanie III.
Wydano przy
współpracy
merytorycznej z
Gorczańskim
Parkiem
Narodowym.
Strona 338 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 21
Kodowanie szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych, szlaków spacerowych,
rowerowych i konnych
T1 – szlak turystyczny barwy czarnej: Lubomierz – polana Jastrzębie – Kudłoń – Kopa –
potok Zapalac – Konina;
T2 – czarny: Łopuszna – Polana pod Wysznią – Jankówki – Zielenica;
T3 – czerwony: Stare Wierchy – Turbacz – Hala Długa – Kiczora – Zielenica – gr. GPN;
T4 – niebieski: Hucisko – Średnie – Czoło Turbacza – Turbacz (schr.);
T5 – niebieski: Rzeki – Koszarki – Gorc Kamienicki – Hale Gorcowe;
T6 – niebieski: Rzeki – Trusiówka – Papieżówka – przełęcz Borek;
T7 – zielony: Poręba Wlk. – Chabówka – Olszówka;
T8 – zielony: dolina Kamienicy – Stawieniec – Kudłoń;
T9 – zielony: Hale Gorcowe – Jaworzyna Kamienicka – Polana Gabrowska;
T10 – zielony: Koninki – polana Tobołów – Suhora – Obidowiec – Stare Wierchy;
T11 – zielony: Niedźwiedź – Turbaczyk – Turbacz (schr.);
T12 – żółty: Lubomierz – Jaworzynka – Kudłoń – przełęcz Borek – Hala Turbacz – Turbacz
(schr.);
T13 – żółty: Ochotnica Górna Jamne – Gorczańska Chata – polana Przysłop Dolny;
T14 – żółty: Poręba Górna – Stare Izbiska – przeł. Pośrednie – Stare Wierchy.
E1 – ścieżka edukacyjna: Dolina potoku Turbacz;
E2 – Na Turbaczyk;
E3 – Wokół doliny Poręby;
E4 – Park dworski hrabiów Wodzickich – Chabówka;
E5 – Dolina Kamienicy;
E6 – Dolina Gorcowego Potoku;
E7 – Dolina potoku Jaszcze;
E8 – Z Łopusznej na Jankówki;
Strona 339 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
E9 – Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką;
E10 – Partyzancka ścieżka na Turbacz.
S1 – szlak spacerowy: Koninki Hucisko – dolina potoku Turbacz – Czarne Błota;
S2 – Koninki Hucisko – dolina Olszowego Potoku – Tobołów – Poręba Górna;
S3 – Konina Potasznia – Pasieka – Koninki Hucisko;
S4 – Konina Potasznia – Brukowana Droga – przeł. Borek;
S5 – Brukowana Droga (od potoku Spod Figurek) – Kopa;
S6 – Rzeki – Papieżówka – polana Jaworzyna Kamienicka;
S7 – Rzeki Czarne Młaki – potok Spaleniec – Limierzyska;
S8 – Ochotnica z dolina Jaszcze Małe do żółtego szlaku;
S9 – Ochotnica Ustrzyk – polana Sucha – polana Cioski – Kiczora;
S10 – Łopuszna (od granicy GPN) – Żubrowisko.
R1 – szlak rowerowy: Konina Potasznia – Pasieka – Koninki Hucisko;
R2 – Koninki Hucisko – dolina potoku Turbacz – Czarne Błota;
R3 – Koninki Hucisko – dolina Olszowego Potoku – Tobołów – Poręba Górna;
R4 – Tobołów – Kopana Droga – Polana Młynarska (łącznikowy);
R5 – Stare Wierchy – Obidowiec – Turbacz – Kiczora – polana Zielenica – granica GPN;
R6 – Rzeki Trusiówka – Jaworzyna Kamienicka – Polana Gabrowska;
R7 – Rzeki – Papieżówka – przeł. Borek – Brukowana Droga – Konina Potasznia.
K1 – szlak konny: Konina Potasznia – Pasieka – Koninki Hucisko;
K2 – Koninki Hucisko – dolina potoku Turbacz – Czarne Błota;
K3 – Koninki Hucisko – dolina Olszowego Potoku – Tobołów – Poręba Górna;
K4 – Tobołów – Kopana Droga – Polana Młynarska (łącznikowy);
K5 – Stare Wierchy – Obidowiec – Turbacz – Kiczora – polana Zielenica – granica GPN;
K6 – Rzeki Trusiówka – Jaworzyna Kamienicka – Polana Gabrowska;
K7 – Polana Gabrowska – Mraźnica pod Gorcem;
Strona 340 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
K8 – Rzeki – Papieżówka – przeł. Borek – Brukowana Droga – Konina Potasznia.
Strona 341 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 22
Zasady udostępniania rekreacyjnej trasy dla turystyki narciarskiej w O.O. „Suhora”
w GPN w sezonie zimowym 2013 r.
Zgodnie z art. 3 ust. 2 Ustawy z dnia 18. sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie w górach i na
zorganizowanych terenach narciarskich, ustala się następujące zasady korzystania z
rekreacyjnej trasy dla turystyki narciarskiej w O.O. Suhora w Gorczańskim Parku
Narodowym:
1. Gorczański Park Narodowy udostępnia rekreacyjną trasę dla turystyki narciarskiej, która
prowadzi:
od leśniczówki Hucisko w Koninkach drogą dolinową w dolinie potoku Turbacz, drogą
stokową łączącą dolinę potoku Turbacz z doliną Olszowego Potoku, drogą dolinową w
dolinie Olszowego Potoku do leśniczówki Hucisko w Koninkach.
Trasa ma kształt pętli o długości 6,8 km.
2. Korzystanie z trasy jest dozwolone wyłącznie w godzinach od 8.00 – 16.00.
3. Trasa jest jednokierunkowa, prowadzi od doliny potoku Turbacz do doliny
Olszowego Potoku. Kierunek marszu jest odpowiednio oznakowany w terenie.
4. Korzystający z trasy muszą bezwzględnie stosować się do znaków nakazu, ostrzegawczych
i tablic informacyjnych.
5. W trakcie przygotowania trasy wstęp na nią jest zabroniony, o czym informują
odpowiednie znaki, tj. znak nakazu zobowiązujący do zatrzymania się „Stop”, ustawiony
na początku i końcu trasy.
6. Przebywanie na trasie w niesprzyjających warunkach atmosferycznych (w szczególności
takich jak: silny wiatr, okiść śniegowa) grozi niebezpieczeństwem (w szczególności wskutek
upadku gałęzi, wiatrołomów). Park nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe
wskutek zjawisk przyrody.
7. Gorczański Park Narodowy nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe podczas
uprawiania turystyki narciarskiej na trasie.
Strona 342 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
8. W razie wypadku należy bezzwłocznie zawiadomić Górskie Ochotnicze Pogotowie
Ratunkowe tel. alarmowy 601 100 300 lub 985.
Dyrektor
/-/
Poręba Wielka 10-01-2013
Strona 343 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 23
Zestawienie elementów małej infrastruktury turystycznej
ID
Współrzędne
001
002
003
004
N 49° 34' 28"
E 20° 4' 6,2"
Słup + drogowskaz
Obidowiec - 1106 m n.p.m. – ok. 1h
Koninki – Borek – ok. 50 min
N 49° 34' 44,2"
E 20° 4' 6,9"
Tobołów
Tablica informacyjna
„Wokół doliny Poręby”;
Drogowskaz na ścieżkę
Tobołów
Tablica informacyjna „Tobołów”
Polana Suhora – poniżej
obserwatorium
Ławostół x1;
Parking rowerowy x1
Tablica informacji przyrodniczej na
polanie Suhora;
Uwaga! Zakaz wjazdu!
Słup + drogowskaz
Polana Tobołów – ok. 20 min
Obidowiec -1106 m n.p.m. – ok. 30 min
Stare Wierchy – ok. 45 min
„Wokół doliny Poręby”
Słupek przystankowy nr 4 na ścieżce
edukacyjnej „Wokół Doliny Poręby”
edukacyjnej „Wokół Doliny Poręby”
Słup + drogowskaz
Polana Suhora – ok. 30 min
Słup + drogowskaz
Poręba Górna – ok. 1h 15 min
Koninki – Hucisko – ok. 1h 20 min
N 49° 34' 28"
E 20° 4' 6,2"
N 49° 33' 56,3"
E 20° 4' 10,2"
005
N 49° 33' 39,4"
E 20° 4' 12,3"
Polana Suhora
006
N 49° 33' 48,6"
E 20° 4' 13,7"
Polana Suhora
007
008
009
010
N 49° 33' 38,7"
E 20° 3' 33,9"
N 49° 33' 58"
E 20° 2' 19,1"
N 49° 33' 35,5"
E 20° 2' 27,3"
N 49° 33' 34,6"
E 20° 3' 17,4"
011
N 49° 34' 54,7"
E 20° 4' 9,1"
012
N 49° 34' 51,3"
E 20° 4' 14"
013
N 49° 34' 51,3"
E 20° 4' 14"
Polana Suhora
Suche Buczki – Kopana Droga
Suche Buczki – Kopana Droga
Młynarska
Tobołczyk
Spacerowy Tobołczyk Koninki Hucisko,
na stoku Suhory
Spacerowy Tobołczyk Koninki Hucisko, na zakręcie
drogi dolinowej
N 49° 33' 52,2"
E 20° 5' 27"
Czarne Błota
015
N 49° 33' 52,2"
E 20° 5' 27"
Spacerowy Tobołczyk –
Hucisko, poniżej szkółki
016
N 49° 33' 50,8"
E 20° 5' 23,2"
Hucisko, zbiornik dla płazów
017
N 49° 34' 35,3"
E 20° 5' 4,2"
018
N 49° 34' 43,6"
014
Wykaz obiektów
Opis lokalizacji
Tobołów – wys. 950-990 m
n.p.m.
(Tobołczyk – Suhora Obidowiec)
Hucisko, za płazami w stronę
polany Hucisko
Uwagi
Ławostół x1;
Parking rowerowy x1
Ławostół x1;
Kosz x1;
Parking rowerowy x1
Słup + drogowskaz
Tobołczyk – 966 m n.p.m. – ok. 1h 30
min
Dolina Potoku Turbacz – ok. 1h
Koninki – polana Hucisko - ok. 20 min
Ławostół x1;
Kosz x1;
Parking rowerowy x1
Ławka x1;
Tablica informacyjna „Zbiorniki dla
płazów”
Parking rowerowy x1
Parking rowerowy x1;
Strona 344 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
E 20° 5' 7,1"
Opis lokalizacji
Hucisko, Tropy i ślady
019
N 49° 34' 46,1"
E 20° 5' 8"
Hucisko – koło leśniczówki
020
N 49° 34' 19,4"
E 20° 3' 11"
Hucisko w Porębie Górnej
021
022
023
024
025
N 49° 34' 17,7"
E 20° 3' 9,7"
N 49° 34' 13,7"
E 20° 3' 10,4"
N 49° 34' 1,7"
E 20° 3' 28"
N 49° 34' 1,7"
E 20° 3' 29,5"
N 49° 34' 38,1"
E 20° 3' 32"
Poręba Górna – droga na
Wyżnią
Poręba Górna – droga na
Wyżnią
Poręba Górna – rozejście na
Wyżnią i Tobołów
Wykaz obiektów
Ławka x1;
Tablica „Tropy i ślady”
Drogowskaz
Tobołczyk – 966 m n.p.m. – ok. 2h
Ławostół x1;
Tablica informacyjna „Hucisko w
Porębie Górnej”
Drogowskaz
Koninki – Hucisko – ok. 3h 15 min
Słup
Zakaz wjazdu; zakaz wstępu
Słup
Zakaz wjazdu; zakaz wstępu
Ławostół x1;
Parking rowerowy x1
Polana Gwałtka
Ławka x1
Poręba Górna
026
N 49° 34' 48,8"
E 20° 5' 8,2"
027
N 49° 34' 48"
E 20° 5' 14,5"
Koninki Hucisko - Oberówka
N 49° 34' 46,6"
E 20° 5' 17,2"
Polana Oberówka – miejsce
biwakowe
49° 34' 42,1"
20° 5' 26,7"
Oberówka – rozejście szlaku
niebieskiego na Turbacz i
spacerowej dolina Olszowego
028
029
030
031
032
033
N 49° 34' 39,5"
E 20° 5' 32,8"
N 49° 34' 39,7"
E 20° 5' 32,4"
N 49° 34' 37,6"
E 20° 5' 19,1"
N 49° 33' 51"
E 20° 6' 12,7"
Koninki Hucisko – początek
niebieskiego szlaku na Turbacz
Oberówka - Szałasisko
Oberówka - Szałasisko
Szałasisko
Szałasisko – Rezerwat
„Turbacz”
Tablica z mapą GPN;
Tablica ścieżki edukacyjnej „Dolina
potoku Turbacz”;
Drogowskaz
Turbacz 1310 m n.p.m. – ok 2h 30
min;
Ławka x2
Tablica ścieżka edukacyjna
„Na Turbaczyk”;
Drogowskaz
Polana Oberówka – ok. 1 min
Konina – polana Potasznia – ok. 2 h 10
min;
Drogowskaz na ścieżkę edukacyjną
„Dolina potoku Turbacz”
Ławostół x7;
Ławka x8;
Kosz x5;
Stojaki rowerowe x2
Drogowskaz
Koninki – polana Hucisko – ok. 10 min
Schronisko pod Turbaczem - 2h 15 min
Czarne Błota (dolina Olszowego) – ok.
1 h 15 min;
Ławka x2
Kosz x1;
Słupek przystankowy nr 4 (doliną
potoku Turbacz);
Zakaz wjazdu rowerem
potoku Turbacz);
Uwagi
1 x ławka i
1x kosz –
stare.
1 x ławka –
nowa.
Zakaz wjazdu
potoku Turbacz);
Tablica informacyjna - Rezerwat
„Turbacz” im. W Orkana;
Uwaga! Poruszanie podczas wiatru
grozi niebezpieczeństwem!
Strona 345 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
Opis lokalizacji
034
N 49° 33' 51"
E 20° 6' 12,7"
Średnie
035
N 49° 33' 43,6"
E 20° 6' 17,2"
Czoło Turbacza
036
N 49° 33' 19,9"
E 20° 6' 40,6"
Czoło Turbacza (skrzyżowanie
szlaków niebieskiego i
zielonego)
037
N 49° 33' 13,1"
E 20° 6' 49,8"
Czoło Turbacza
038
N 49° 32' 58,6"
E 20° 6' 53,1"
Hala Turbacz
039
040
041
042
043
N 49° 32' 35,8"
E 20° 7' 4,4"
N 49° 31' 33,4"
E 20° 6' 24,2"
N 49° 31' 37,1"
E 20° 7' 5,1"
49° 31,4' 25,9"
20° 7,4' 25,7"
49° 31,4' 23,9"
20° 7,4' 26,6"
Schronisko pod Turbaczem
Świnie Czoło
Świnie Czoło
Świnie Czoło Łopuszańskie
Świnie Czoło Łopuszańskie
044
49° 31,3' 17,5"
20° 7,5' 29"
Szlaban obok Gajówki Mikołaja
045
49° 31,3' 16,6"
20° 7,5' 30,8"
Gajówka Mikołaja
046
49° 31,5' 33"
20° 7,4' 25,3"
047
N 49° 31' 50"
E 20° 7' 29"
Szlak spacerowy na
Żubrowisko przy odejściu „na
Jankówki”
Polana Żubrowisko
Wykaz obiektów
Drogowskaz na ścieżkę „Doliną potoku
Turbacz”
Drogowskaz
Schronisko pod Turbaczem – ok. 1h
Koninki Polana Hucisko – ok. 1h;
Ławostół x1
Tablica informacyjna „Gorczańska
ostoja głuszca”
Drogowskaz
Schronisko pod Turbaczem – ok. 30
min
Niedźwiedź – ok. 3h 15 min
Koninki – polana Hucisko – ok. 1h 20
min;
Ostrzeżenie o spadających gałęziach
Tablica informacji przyrodniczej
„Czoło Turbacza”;
Ławostół x1;
Zakaz wjazdu
Drogowskaz
Koninki – polana Hucisko 1h 45 min
Schronisko pod Turbaczem – 20 min
Niedźwiedź – 3 h 25 min
Lubomierz – przełęcz Przysłop – ok 3h
50 min
Tablica „Partyzancką ścieżką na
Turbacz”
Uwagi
Słupek przystankowy „Partyzancka
ścieżką na Turbacz” nr 4
Drogowskaz na ścieżkę „Partyzancką
ścieżką na Turbacz”
Ławostół x1;
Kosz x1;
ścieżką na Turbacz” nr 1;
Tablica „Partyzancka ścieżka na
Turbacz”;
Drogowskaz „Gajówka Mikołaja”
Ławostół x2;
Ławka x12;
Kosz x1;
Stół x4
Ławostół x1;
Tablica „Z Łopusznej na Jankówki”;
Drogowskaz na ścieżkę edukacyjną „Z
Łopusznej do Jankówki”;
Gajówka Mikołaja – ok. 15 min.
Żubrowisko – ok. 15 min
Tablica informacyjna „polana
Żubrowisko”, „ptaki doliny
Łopusznej”;
4x ławka i
2x Stół stare
Strona 346 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
048
049
050
051
052
053
Współrzędne
N 49° 31' 44,4"
E 20° 7' 31,9"
N 49° 31' 44,5"
E 20° 7' 32,2"
N 49° 31' 40,4"
E 20° 7' 44,8"
N 49° 31' 36,8"
E 20° 7' 56,8"
N 49° 31' 38,9"
E 20° 8' 8,6"
N 49° 31' 35,8"
E 20° 8' 23,3"
Opis lokalizacji
Pańskie Skole
Jędrasowe Skole
Jędrasowe Skole
Jędrasowe Skole
Jędrasowe Skole
Jędrasowe Skole
054
N 49° 31' 34,8"
E 20° 8' 26,6"
Jankówki
055
N 49° 31' 34,2"
E 20° 8' 27,5"
Jankówki
056
057
058
059
060
061
062
063
064
065
N 49° 31' 18,8"
E 20° 8' 17,6"
N 49° 31' 10,4"
E 20° 8' 17"
N 49° 31' 9,9"
E 20° 8' 15,6"
N 49° 31' 4,5"
E 20° 8' 6,2"
N 49° 31' 7,7"
E 20° 8' 8,6"
N 49° 31' 7,3"
E 20° 8' 18,1"
N 49° 30' 57,9"
E 20° 8' 41,8"
N 49° 30' 57,9"
E 20° 8' 44"
N 49° 30' 57,9"
E 20° 8' 44"
N 49° 31' 9,1"
E 20° 8' 32,1"
Wysznia
Wysznia
Wysznia
Wysznia
Wysznia
Wysznia
Biedowa Młaka (edukacyjna)
Biedowa Młaka (czarny)
066
N 49° 31' 30,8"
E 20° 8' 46,6"
Rąbaniska
067
N 49° 31,9' 55"
E 20° 8,8' 46,7"
Zielenica
Wykaz obiektów
Ławka x6;
Stół x3;
Kosz x2;
Zakaz wjazdu, zakaz wstępu
Słupek przystankowy „Z Łopusznej na
Jankówki” nr 9
Jankówki” nr 8
Jankówki” nr 8
Jankówki” nr 7
Łopusznej do Jankówki”;
Zakaz wstępu
Uwagi
Strzałki
(koniec 8)
Łopusznej do Jankówki”
Tablica informacyjna „Jankówki”;
Jankówki” nr 6
Drogowskaz
Łopuszna - 1h 15 min
Gajówka Mikołaja - 40 min
Polana Zielenica - 20 min
Jankówki” nr 5
Jankówki” nr 4;
Stół x1;
Ławka x2;
Słupek przystankowy bez numeru
Jankówki” nr 3;
Jankówki” nr 2; Ławka x2;
Stół x1
Jankówki”;
Jankówki” nr 1;
Stół i Ławka
- stare
Stół i Ławka
- stare
Słupek bez
numeru
Tablica „Gorczańska ostoja głuszca”;
Schronisko pod Turbaczem – ok 1 h 15
min
Przełęcz Knurowska – ok 1 h 10 min
Łopuszna – 1 h 25 min;
Zakaz wjazdu
Tablica informacyjna „Zielenica”;
Ławostół x1
Parking rowerowy x1
Strona 347 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
Opis lokalizacji
068
N 49° 32,4' 23,6"
E 20° 9' 59,4"
Hala Młyńska
069
N 49° 32,4' 26,3"
E 20° 9' 1,9"
Trzy Kopce
070
N 49° 32,6' 33,2"
E 20° 9' 58,5"
Trzy Kopce
071
N 49° 32,6' 33,3"
E 20° 9' 57,6"
Trzy Kopce
072
49° 32,6' 36,4"
20° 8,9' 51,2"
Mała Gabrowska
073
074
075
076
N 49° 32,6' 33,7"
E 20° 8,7' 43"
N 49° 32,6' 33,3"
E 20° 8,6' 38,9"
N 49° 32,6' 37,6"
E 20° 8,2' 11,3"
N 49° 32' 41"
E 20° 8' 4,9"
Gabrowska Duża
Gabrowska Duża
Gabrowska Duża
Hala Długa
Wykaz obiektów
Ławostół x1;
Drogowskazy
min
Ścieżka edukacyjna – Trzy Kopce – ok.
5 min
Przełęcz Knurowska – ok. 1h 30 min
Ochotnica Górna – Ustrzyk 1 h 45 min;
Słupek nr 7 (ścieżka „Trzy Kopce”);
Zakaz wjazdu;
Tablica rezerwat „Dolina Łopusznej”
Słupek nr 8 („Z Turbacza na Jaworzynę
Kamienicką”)
Drogowskaz
Polana Jaworzyna Kamienicka – ok. 15
min
Hala Młyńska – ok. 5 min
Chatka GPN – ok. 15 min
Trzy Kopce – historyczna granica
trzech własności
Drogowskaz
Turbacz 1310 m n.p.m. – ok. 45 min
min
Kiczora – ok. 10 min
Tablica informacyjna „Gabrowska
Duża”
Kamienicką”)
Tablica: rezerwat „Dolina Łopusznej” ;
Uwaga! Poruszanie podczas wiatrów
grozi niebezpieczeństwem
Drogowskaz
Chatka GPN – 5 min;
Tablica „Gorczański Park Narodowy”
Ławostół x2;
Ławka x4;
Stół x2
077
N 49° 32' 40,8"
E 20° 8' 1,7"
Hala Długa – chatka GPN
078
N 49° 32' 43,3"
E 20° 7' 58,2"
Ławostół x1
079
N 49° 32' 43,6"
E 20° 7' 55,2"
Tablica „Hala Długa”
Ławostół x1;
Ławka x2;
Kamienicką”)
080
N 49° 32' 43,6"
E 20° 7' 37,5"
Ławostół x1
081
N 49° 32' 43,1"
E 20° 7' 44,1"
Hala Długa - Bacówka
082
N 49° 32' 44,7"
E 20° 7' 21,8"
083
N 49° 32' 37,6"
Uwagi
Drogowskaz
Kiczora – 1282 m n.p.m. – ok.30 min
Turbacz – 1310 m n.p.m. – 25 min
Tablica „z Turbacza na Jaworzynę
Kamienicką”;
Kamienicką”)
Strona 348 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
084
Współrzędne
E 20° 7' 6,9"
N 49° 32' 57,3"
E 20° 5' 55,1"
Opis lokalizacji
Turbacz
085
N 49° 33' 35,7"
E 20° 4' 15,8"
Rozdziele
086
N 49° 33' 39,4"
E 20° 4' 12,3"
Obidowiec
087
N 49° 33' 35,5"
E 20° 2' 27,3"
Stare Wierchy
088
N 49° 34' 19,4"
E 20° 3' 11"
Stare Izbiska
089
N 49° 34' 52,2"
E 20° 5' 5,3"
Hucisko
090
N 49° 35' 13,8"
E 20° 5' 31"
Gąsiorowska
091
N 49° 35' 25,2"
E 20° 5' 56,5"
Gąsiorowska – grzbiet
(skrzyżowanie z zielonym)
092
N 49° 35' 22,5"
E 20° 6' 51"
Wasielka
093
N 49° 34' 57"
E 20° 7' 30,9"
Wasielka
094
N 49° 34' 57"
E 20° 7' 30,9"
Na zakręcie stokówki – przy
Roztoce
095
N 49° 34' 57,0"
E 20° 7' 30,9 "
Polana Potasznia
096
N 49° 34' 17,6"
E 20° 8' 29,2"
Potasznia – Hucisko (obok
potoku)
097
N 49° 34' 17,4"
E 20° 9' 13,2"
Hucisko – przed Brukowaną
Drogą
098
N 49° 33' 32,8"
Przełęcz Borek
Wykaz obiektów
Turbacza na Jaworzynę” – 1 min
Ławostół x1
Ławka x2;
Turbacz -1310 m n.p.m.
Drogowskaz
Turbacz – ok. 30 min
Stare Wierchy – ok. 1h 30 min
Drogowskaz
Turbacz – ok.1 h 30 min
Stare Wierchy – ok. 45 min
Poręba Wielka – Koninki – ok. 1h 45
min
Uwagi
Tablica „Wokół Doliny Poręby”;
„wokół Doliny Poręby”;
Ławostół x1;
„wokół Doliny Poręby”;
Drogowskaz na ścieżkę „Na
Turbaczyk”
Słupek przystankowy nr10 „na
Turbaczyk”;
Ławka x1
Słupek przystankowy nr9 „na
Turbaczyk”;
Zakaz wjazdu;
Drogowskaz
Muzeum Orkanówka – ok. 30 min
Koninki – polana Hucisko ok. 20 min
Polana Potasznia – ok. 1h 20 min;
Ścieżka edukacyjna „Na Turbaczyk”
Ławostół x1;
Parking rowerowy x1
Drogowskaz
Koninki –polana Hucisko 1h 10 min;
Ławka x1
Zakaz wstępu;
Ławostół x1
Drogowskaz
Koninki – Polana Hucisko – 2h
Konina Halamy – 25 min
Przełęcz Borek – ok. 1h 30 min
Gorczańska ostoja głuszca;
Ławka x2;
Ławostół x1;
Zakaz wstępu
Ławostół x1;
Drogowskaz
Polana Potasznia – 35 min
Polana Kopa - 15 min
Przełęcz Borek - 30 min;
Zakaz wjazdu
Drogowskaz
Strona 349 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
E 20° 8' 44,0"
Opis lokalizacji
099
N 49° 34' 54,4"
E 20° 7' 53,9"
Granica GPN - Konina
100
N 49° 35' 2,8"
E 20° 4' 59,8"
Park Dworski hrabiów
Wodzickich przy siedzibie GPN
Tablica „Park Dworski hrabiów
Wodzickich – Góra Chabówka”
101
N 49° 37' 1,6"
E 20° 4' 2,3"
102
N 49° 37' 2,1"
E 20° 4' 7,1"
103
N 49° 37' 0"
E 20° 4' 3,4"
Park Dworski – nad kapliczką
N 49° 36' 57,6"
E 20° 4' 4,3"
N 49° 36' 57,6"
E 20° 4' 3,9"
N 49° 36' 57,4"
E 20° 4' 3,4"
N 49° 36' 56,9"
E 20° 3' 59"
Wykaz obiektów
Konina Halamy – ok. 1h 30 min
Przełęcz Przysłop ok. - 3h 10 min
Lubomierz – Rzeki – ok. 2 h 15 min
Schronisko pod Turbaczem – ok. 1h 10
min
Ławostół x2
Parking rowerowy x2
Ławostół x2;
Kosz x1
Tablica „Park Dworski hrabiów
Wodzickich – Góra Chabówka”;
Słupek przystankowy nr 1
Ławostół x1;
Ławka x2;
Kosz x1
Park Dworski - dolny
Ławostół x1
Słupek przystankowy nr 3;
Tablica informacyjna „Park Dworski”
108
N 49° 36' 55,8"
E 20° 3' 58,9"
Park Dworski - wozownia
Ławostół x1;
Ławka x1;
Kosz x1
109
N 49° 36' 56,1"
E 20° 3' 52,7"
Park Dworski
Ławka x1
110
N 49° 36' 54,3"
E 20° 3' 49,8"
Park Dworski – Odwiert solanki
Tablica – stawy- podwójny blat
wystawienniczy
Park Dworski
Park Dworski
Park Dworski – Panorama
Park Dworski – Park Górny
Tablica – Park Dworski - ptaki
104
105
106
107
111
112
113
114
115
116
117
118
119
N 49° 36' 51,6"
E 20° 3' 47,1"
N 49° 36' 54,9"
E 20° 3' 43,8"
N 49° 37' 0,2"
E 20° 3' 49,5"
N 49° 37' 1,7"
E 20° 3' 56,7"
N 49° 37' 1,4"
E 20° 3' 58"
N 49° 37' 0,4"
E 20° 3' 59,9"
N 49° 37' 1,9"
E 20° 4' 5,7"
N 49° 37' 6,7"
E 20° 4' 0,6"
N 49° 37' 13,3"
E 20° 3' 46,3"
Park Dworski –
Wielopokoleniowa lipa
Park Dworski – na łące poniżej
siedziby GPN
Park Dworski – poniżej
siedziby GPN
Park Dworski – Drzewostan
zniekształcony
Park Dworskich – budowa
geologiczna
Uwagi
Ławostół x1
Ławka x1
Strona 350 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
120
121
122
123
124
125
126
Współrzędne
N 49° 37' 7,2"
E 20° 3' 41,8"
Opis lokalizacji
Park Dworski – Panorama z
Chabówki
N 49° 37' 12,2"
E 20° 3' 31,2"
Park Dworski – Ekosystem
polny
Park Dworski – sukcesja lasu
Park Dworski – las półnaturalny
Park Dworski – rośliny dziko
rosnące
N 49° 37' 14,7"
E 20° 3' 31,1"
N 49° 37' 13,2"
E 20° 3' 33,5"
N 49° 37' 13,6"
E 20° 3' 43,6"
N 49° 37' 4,4"
E 20° 4' 2,4"
N 49° 34' 34,8"
E 20° 5' 49,8"
Oberówka – Stara Huta
Oberówka – Stara Huta
127
N 49° 34' 34,2"
E 20° 6' 2,3"
Stara Huta
128
N 49° 34' 34,2"
E 20° 6' 4,1"
Stara Huta
129
N 49° 34' 34,6"
E 20° 6' 5,7"
Stara Huta
130
N 49° 34' 28,4"
E 20° 6' 20,7"
Stara Huta
131
N 49° 34' 28,5"
E 20° 6' 21"
Poniżej Aniołki
132
N 49° 34' 28,1"
E 20° 6' 3,9"
Paciepnica
133
N 49° 34' 11,5"
E 20° 5' 45,7"
Paciepnica
134
N 49° 33' 45,1"
E 20° 6' 57,1"
Polana Limierze
135
N 49° 33' 58,8"E 20°
7' 2,5"
Kopieniec
136
N 49° 34' 3,1"
E 20° 7' 3"
Turbaczyk
137
N 49° 34' 55,2"
E 20° 6' 50,1"
Turbaczyk
138
N 49° 34' 56,9"
E 20° 6' 40,5"
Turbaczyk - Łąki
Wykaz obiektów
Uwagi
Słupek przystankowy nr. 5 na ścieżce
„doliną potoku Turbacz”
Słupek przystankowy nr. 7 na ścieżce
Ławostół x1;
Ławostół x1;
Kosz x1;
Tabliczka informacyjna „Polana Stara
Huta”
Ławostół x1;
Kosz x1;
Parking rowerowy x1
Drogowskaz
Dolina Olszowego potoku – ok. 55 min;
Zakaz wstępu
Słupek przystankowy nr 11na ścieżce
Ławostół x1;
Kosz x1;
Parking rowerowy x1
Tabliczka informacyjna „Polana
Limierze –wypalano tu węgiel
drzewny”
Tabliczka informacyjna „Kopieniec –
1080 m n.p.m.”
Drogowskaz
Muzeum „Orkanówka” – ok. 1h 40 min
Schronisko pod Turbaczem – ok. 1 h 25
min
Drogowskaz
Czoło Turbacza – ok. 2h
Muzeum „Orkanówka” – ok. 1h
Ławostół x1;
„na Turbaczyk”;
Tablica informacyjna „Turbaczyk”
Strona 351 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
Współrzędne
N 49° 35' 1,5"
E 20° 6' 22,1"
N 49° 35' 4"
E 20° 6' 15,8"
N 49° 35' 9,1"
E 20° 6' 12,9"
N 49° 35' 10,6"
E 20° 6' 13,6"
N 49° 35' 12,3"
E 20° 5' 57,8"
N 49° 34' 44,6"
E 20° 6' 40,1"
N 49° 34' 43,6"
E 20° 6' 39,3"
N 49° 34' 43,6"
E 20° 6' 39,3"
N 49° 34' 57"
E 20° 6' 6,4"
N 49° 34' 57,6"
E 20° 6' 6,6"
N 49° 34' 54,8"
E 20° 5' 14,2"
N 49° 34' 55,2"
E 20° 5' 6,4"
Opis lokalizacji
Turbaczyk - Łąki
Łąki
Wasielka
Wasielka
Granica GPN - zielony szlak od
str. Orkanówki
Solnisko
Solnisko
Solnisko
Gąsiorowska
Gąsiorowska
Hucisko
Hucisko (dolna stacja
Tobołowa)
151
N 49° 35' 11,2"
E 20° 8' 9,2"
Konina – Halamy
Potok Zapalac
152
N 49° 34' 58"
E 20° 8' 25,9"
Las Koniński (Gminny)
153
N 49° 34' 35,6"
E 20° 8' 57,9"
Podkopie
154
155
N 49° 34' 33,9"
E 20° 9' 8,6"
N 49° 34' 26,7"
E 20° 9' 39,2"
Kopa
Figurki Niżne
156
N 49° 34' 24,2"
E 20° 9' 48,3"
Figurki Średnie
157
N 49° 34' 13,1"
E 20° 10' 6,4"
Pustak
Wykaz obiektów
„na Turbaczyk”
Drogowskaz
Czoło Turbacza – ok. 2h 15 min
Muzeum „Orkanówka” – ok. 50min;
Ławostół x1
„na Turbaczyk”
Drogowskaz na ścieżkę edukacyjną;
Zakaz wstępu
Drogowskaz
Czoło Turbacza – ok. 3h 15 min
Muzeum „Orkanówka” – ok. 25 min
Ławostół x1;
Zakaz wstępu
„na Turbaczyk”
„na Turbaczyk”
„na Turbaczyk”
„na Turbaczyk”;
Ławostół x1
„na Turbaczyk”
Uwagi
Ławka x1
Drogowskaz
Konina – Halamy – ok. 20 min.
Kudłoń – 1273 m n.p.m. – ok. 2 godz.
10 min.;
Śliskie stopnie
Poruszanie się podczas wiatru, opadów,
okiści śniegowej grozi
niebezpieczeństwem!!
Drogowskaz
Konina Halamy - ok. 1 godz.;
Brukowana droga – 15 min.;
Kudłoń – 1273 m n.p.m. - 1 godz. 10
min.;
Zakaz wstępu
Ławostół x1;
Tablica informacyjna „Kopa”
Przed
granicą GPN
Ławostół x1
Tablica
Figurki Średnie – wys. 1140-1170 m
n.p.m.
Ławostół x1;
Drogowskaz
Kudłoń – 1273 m n.p.m. – ok. 15 min.
godz. 40 min.
Konina Halamy – ok. 1 godz. 50 min.;
Tablica „Pustak”
Strona 352 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
Opis lokalizacji
158
N 49° 34' 20"
E 20° 10' 35,9"
Kudłoń
159
160
161
N 49° 34' 20,7"
E 20° 10' 34,9"
N 49° 34' 28,3"
E 20° 10' 30,8"
N 49° 34' 35,3"
E 20° 10' 17"
Wykaz obiektów
Drogowskaz
Lubomierz – Przysłop – ok. 2 godz. 10
min.
Turbacz – 1310 m n.p.m. – ok. 1 godz.
50 min.
Lubomierz – kościół – ok. 2 godz. 20
min.;
Pod Kudłoniem
Śliskie stopnie
Polana Kudłoń
Tablica „Kudłoń”
Kudłoński Baca
Kudłoński Baca – ostaniec skalny
Drogowskaz
Lubomierz – przełęcz Przysłop – ok. 2
godz.
godz.
Dolina Kamienicy – ok. 50 min.;
Ławostół x1;
Tablica „Gorc Troszacki”;
Zakaz wstępu
162
N 49° 34' 23,4"
E 20° 11' 15,6"
Polana Gorc Troszacki
163
N 49° 34' 24,4"
E 20° 11' 18,2"
Gorc Troszacki
164
N 49° 34' 38,9"
E 20° 11' 27,1"
Okolice polany Trzemucha
Śliskie stopnie
165
N 49° 34' 49,7"
E 20° 11' 28,9"
Odcinek pomiędzy polaną
Adamówka i polaną
Stanogówka
Śliskie stopnie
166
N 49° 34' 55"
E 20° 11' 24,2"
Polana Stanogówka
167
N 49° 35' 7,4"
E 20° 11' 44,9"
Polana Podskały – zejścia na
ścieżkę edukacyjną „Dolina
Gorcowego Potoku”
168
N 49° 35' 13,7"
E 20° 11' 52,4"
Polana Podskały – północna
granica
169
N 49° 35' 16,5"
E 20° 12' 22,6"
Jaworzynka
170
171
172
N 49° 35' 27,6"
E 20° 13' 6,6"
N 49° 34' 19,8"
E 20° 14' 42,9"
N 49° 33' 54,5"
E 20° 15' 10,6"
Przełęcz Przysłop – granica
GPN
Świnkówka
Gorc - szczyt
Uwagi
Drogowskaz
Kudłoń – 1273 m n.p.m. – ok. 1 godz.
15 min.
godz.
Ławostół x1;
„Dolina Gorcowego Potoku” x2;
„Dolina Gorcowego Potoku”
„Dolina Gorcowego Potoku”;
Tablica „Podskały”
Ławostół x1;
Drogowskaz
min.
godz. 20 min.;
Tablica „Jaworzynka”
„Dolina Gorcowego Potoku” x2
Ławostół x1;
Tablica „Świnkówka”
Drogowskaz – tablica
Gorc (Kamienicki) – 1228 m n.p.m.
godz. 40 min.
Hale Gorcowe – ok. 15 min.
Zatarte
słowo
„Kamienicki
”
Strona 353 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
Opis lokalizacji
173
N 49° 33' 47,9"
E 20° 15' 0,1"
Hale Gorcowe
174
N 49° 33' 6,7"
E 20° 12' 58"
Mogiła – pomiędzy polanami
Bieniowe i Przysłop Dolny
175
N 49° 33' 3"
E 20° 12' 42,4"
Polana Bieniowe
176
N 49° 33' 0,5"
E 20° 11' 37,1"
Polana Przysłop Górny
177
N 49° 32' 58,8"
E 20° 9' 31,8"
przy Bulandowej Kapliczce
178
N 49° 32' 58,1"
E 20° 9' 12,9"
Zbójecka Jama
179
N 49° 33' 5"
E 20° 9' 30,6"
180
N 49° 33' 15,5"
E 20° 11' 14,9"
Poniżej polany Średniak – na
ścieżce spacerowej, granica
ochrony ścisłej
181
N 49° 33' 49"
E 20° 13' 14,8"
Za Czubatym Groniem
182
N 49° 33' 53,2"
E 20° 12' 55,3"
Na pętli przy Kamienickim
Potoku
183
N 49° 33' 53,6"
E 20° 12' 59,1"
Papieżówka
184
N 49° 34' 8,3"
Papieżówka - szałas
Wykaz obiektów
Drogowskaz
Polana Gabrowska – ok. 2 godz. 45
min.
Gorc Kamnienicki – 1228 m n.p.m. –
ok. 20 min.
Grób Władysława Pisarskiego - ps.
„Piwonia” – ok. 0,5 min.
Drogowskaz
godz. 30 min.
Hale Gorcowe – ok. 45 min.
Ochotnica Górna – Centrum PKS – ok.
2 godz.;
Zakaz wstępu;
Tablica „Bieniowe”;
Ławostół x1
Uwagi
Tablica „Przysłop Górny”
Drogowskaz na szlaki i ścieżki
Gorc Kamienicki – 1228 m n.p.m. – ok.
2 godz.
Polana Gabrowska – ok. 25 min.
Zbójecka Jama – ok. 5 min.
godz.;
Tablica „Jaworzyna Kamienicka”;
„Z Turbacza na Jaworzynę
Kamienicką”;
Ławostół x1
Ławka x4
Stojak rowerowy x1
Tablica
Zbójecka Jama – jaskinia szczelinowa;
„Z Turbacza na Jaworzynę
Kamienicką”;
Tablica „Z Turbacza na Jaworzynę
Kamienicką”;
Ławostół x1
Stojak rowerowy x1
Ławostół x1
godz. 20 min.
Zakaz wjazdu
Zakaz wstępu
Drogowskaz na szlaki i ścieżki
Przełęcz Borek – ok. 2 godz.
Lubomierz – Rzeki – ok. 25 min.
godz.;
Ławka x1
Ławka x5
Strona 354 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
Współrzędne
E 20° 13' 8,6"
Opis lokalizacji
185
N 49° 34' 15,5"
E 20° 13' 8,4"
Dolina Kamienicy
186
N 49° 34' 21,6"
E 20° 13' 9"
Dolina Kamienicy – rozejście
na ścieżkę edukacyjną
187
N 49° 34' 22,5"
E 20° 13' 7,2"
Dolina Kamienicy –
Zbiorniki dla płazów
188
N 49° 34' 40,9"
E 20° 13' 15,2"
Dolina Kamienicy –
potok Koryciska
189
N 49° 34' 53,3"
E 20° 13' 16,7"
Dolina Kamienicy
190
N 49° 35’ 01,1”
E 20° 13’ 20,7”
Trusiówka
191
N 49° 35’ 00,5”
E 20° 13’ 21,6”
Trusiówka
192
193
194
195
196
197
198
199
200
N 49° 34’ 59,4”
E 20°13’23,5”
N 49° 34’ 52,0”
E 20° 13’ 32,3”
N 49° 34’ 53,2”
E 20° 13’ 33,7”
N 49° 34’ 44,6”
E 20° 13’ 34,0”
N 49° 34’ 38,2”
E 20° 13’ 31,9”
N 49° 34’ 18,6”
E 20° 13’ 18,5”
N 49° 34’ 19,7”
E 20° 13’ 07,6”
N 49° 34’ 21,3”
E 20° 13’ 07,9”
N 49° 33’ 44,9”
E 20° 12’ 42,6”
Trusiówka
Trusiówka
Wykaz obiektów
Stół x1
Kosz x1
Stojak rowerowy x1;
edukacyjnej „Dolina Kamienicy”;
Tablica „Gorczańska Ostoja Głuszca”
Kosz x1
Ławka x1;
Ścieżka edukacyjna Dolina Kamienicy
x2;
Zakaz wjazdu;
Ławostół x1
Ławka x1
Kosz x2;
Stojak rowerowy x1;
Tablica „Zbiorniki dla płazów”;
Tablica Małopolski Szlak
Geoturystyczny nr 27
Ławostół x 7;
Ławka x 12;
Kosz x5;
Tablica informacyjna
Tablica informacyjna „Dolina
Kamienicy”;
„Doliną Kamienicy”
Drogowskaz na ścieżkę edukacyjną;
Uwaga! Śliskie stopnie!
Cypel
Cypel
Gołków
Gołków
„Doliną Kamienicy”; zakaz wstępu
Gołków
Zakaz wjazdu!
Rzeki - Papieżówka
Papieżówka - Szerokie
Ławostół x1;
Parking rowerowy x1
Uwagi
Poza
granicami
GPN
Strona 355 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
201
Współrzędne
N 49° 33’ 44,4”
E 20° 11’ 58,8”
Opis lokalizacji
Wykaz obiektów
Stawieniec
Ławostół x1
Uwagi
202
N 49° 33’ 43,5”
E 20° 11’ 58,6”
Stawieniec
Drogowskaz
Lubomierz – Przełęcz Przysłop – ok. 1
h 20 min
Przełęcz Borek – ok1 h 40 min
Kudłoń – ok. 1 h 20 min
203
N 49° 33’ 45,8”
E 20° 11’ 19,0”
Miazgowy
Ławostół x 1
204
N 49° 33’ 36,4”
E 20° 10’ 30,2”
Potok Wspólny
205
N 49° 33’ 05,5”
E 20° 07’ 14,8”
Czoło Turbacz
206
N 49° 33’ 57,6”
E 20° 09’ 25,9”
Polana Przysłopek
207
208
209
210
211
212
213
214
215
N 49° 35’ 08,8”
E 20° 12’ 03,5”
N 49° 35’ 08,5”
E 20° 12’ 05,3”
N 49° 35’ 07,5”
E 20° 12’ 08,1”
N 49° 35’ 05,2”
E 20° 12’ 13,4”
N 49° 34’ 58,6”
E 20° 12’ 19,6”
N 49° 34’ 49,8”
E 20° 12’ 46,8”
N 49° 34’ 48,0”
E 20° 13’ 09,1”
N 49° 34’ 55,0”
E 20° 13’ 13,4”
N 49° 34’ 53,4”
E 20° 13’ 15,3”
Podskały
Podskały
Gorcowy Potok
Gorcowy Potok
Gorcowy Potok
Ławostół x1;
Tabliczka informacyjna – „potok
Wspólny”
Zakaz wstępu!
Poruszanie podczas wiatru grozi
niebezpieczeństwem!
Drogowskaz
Lubomierz – Przełęcz Przysłop – ok. 2
h 50 min
Schronisko pod Turbaczem – ok. 1 h 20
min;
Ławostół x1
Śliskie stopnie!
Śliskie stopnie!;
Ławostół x1
Gorcowy Potok
Ławostół x1
Gorcowy Potok
Zakaz wstępu
Gorcowy Potok
Trusiówka
216
N 49° 34’ 58,0”
E 20° 13’ 17,7”
Trusiówka
217
N 49° 34’ 59,6”
E 20° 13’ 20,0”
Trusiówka
218
N 49° 32’ 17,5”
E 20° 10’ 24,1”
Przełęcz Pańska Przechybka
219
N 49° 32’ 25,0”
E 20° 10’ 27,8”
Przełęcz Pańska Przechybka
(miejsce katastrofy lotniczej)
220
N 49° 32’ 19”
E 20° 10’ 38,9”
Las Zgrzytów
Tablica informacyjna „Dolina
Gorcowego Potoku”
Ławostół x1;
„Doliną Jaszcze”
Ławka x2;
Ławostół x1;
Strona 356 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
ID
221
222
Współrzędne
N 49° 32’ 30,3”
E 20° 11’ 05,0”
N 49° 32’ 25,2”
E 20° 11’ 06,0”
Opis lokalizacji
Las Zgrzytów
Łonna
223
N 49° 32’ 21,8”
E 20° 11’ 14,7”
Łonna
224
N 49° 32’ 19,7”
E 20° 11’ 18,8”
Łonna (zbiornik dla płazów)
225
N 49° 32’ 20,0”
E 20° 11’ 24,7”
Łonna
226
N 49° 32’ 19,9”
E 20° 11’ 31,9”
Duże Jaszcze
Wykaz obiektów
„Dolina Jaszcze”
„Doliną Jaszcze”;
Ławostół x1
„Doliną Jaszcze”;
Tablica informacyjna „zbiornik dla
płazów”
Zakaz wjazdu;
Poruszanie się podczas wiatru grozi
niebezpieczeństwem;
„Dolina Jaszcze”;
Ławostół x1
Uwagi
Strona 357 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 24
Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w poszczególnych Obwodach
Ochronnych
Tab. A. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w Obwodzie
Ochronnym „Dwór”.
1
1
<Konina Halmy - ok.
20 min.
2
Ścieżka edukacyjna „Park
dworski”
Słupki-ostrzeżenia
Słupki przystankowe na ścieżkach
edukacyjnych
Tabliczki informacyjne - 24x160
Kudłoń - 1276 m
n.p.m. - ok. 2 godz.
10 min.>
granica GPN od strony
Koniny
CZARNY Konina – Kopa Pustak – Kudłoń – polana
Jastrzębie - Lubomierz
Tabliczki-szyldy drogowskazów - 15x45
1
Szlak
Treść
poszczególnych
drogowskazów,
tabliczek
Słupy 13 cmx13cm wys. 280 cm
Lp.
Położenie drogowskazu,
tabliczki, informacji
1
odcinek ze schodami
Ostrzeżenie o śliskich
schodach
trasa ścieżki
<>Ścieżka
edukacyjna" Park
dworski" - etap I
2
2
trasa ścieżki
<>Ścieżka
edukacyjna" Park
dworski" - etap II
3
2
park górny
Ostrzeżenie o
spadających gałęziach
1
aleja główna
Ostrzeżenie o
2
2
1
3
9
7
3
Park dworski
park dworski
Wodzickich
2
4
Lamus
park dworski
Lamus - wozownia z
XIX w., piwnice - XVII
1
Strona 358 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
edukacyjnych
Tabliczki-szyldy drogowskazów - 15x45
Treść
poszczególnych
drogowskazów,
tabliczek
Szlak
Lp.
w.
5
Wiąz Łokietka
park dworski
Wiąz Łokietka
6
ZIELONY Niedźwiedź - Raba
Niżna
park dworski
GPN; Rynek w
Niedźwiedziu
4
4
7
Stawy podworskie
park dworski
Stawy podworskie
2
2
2
Razem:
12
4
3
6
6
16
5
Tab. B. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w Obwodzie
Ochronnym „Kiczora”
Strona 359 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Hala Długa wejście do lasu
Gajówka
Mikołaja
3
4
Łopuszna (od granicy
Parku) – Żubrowisko
Początek
ścieżki
zakręt ścieżki
przed składem
droga od
Żubrowiska na
Pańskie Skole
schronisko pod
1
Hala Długa Bacówka GPN
1
edukacyjnych
2
CZERWONY
Stare Wierchy Turbacz - Hala Długa Kiczora - Zielenica gr. GPN
Zielenica początek
szlaku
czarnego
wejście w
granice GPN
od Łopusznej
Żródełko
miłosci
Turbacz szczyt
1
1
1
Jankówki
CZARNY Łopuszna polana pod Wysznią Jankówki - Zielenica
Ścieżka edukacyjna „Z
Łopusznej na
Jankówki”>
<>Gajówka Mikołaja ok. 40 min. Łopuszna - ok. 1 godz.
15 min>
<Zielenica - ok. 20 min.
Tabliczki informacyjne na ścieżki - 15x45
Łopuszna
Treść poszczególnych
drogowskazów,
tabliczek
Tabliczki- szyldy drogowskazów - 15x45
Położenie
drogowskazu,
tabliczki,
informacji
Szlak
Lp.
1
1
1
1
<>Chatka GPN - 5 min.
1
1
Turbacz - 1310 m n.p.m.
2
0
2
1
Turbacz - 1310 m n.p.m.
- ok. 35 min.
<Kiczora - 1282 m
n.p.m. - ok. 30 min.
Ostrzeżenie o
<>Gajówka Mikołaja
Żubrowisko - ok. 15 min
>
<Gajówka Mikołaja ok. 15 min
<> Ścieżka edukacyjna
„Z Łopusznej na
Jankówki”
<> „Partyzancką
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Zakaz wstępu; zakaz
wjazdu rowerem
1
<>Ścieżka edukacyjna
3
Strona 360 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
<> „Partyzancką
1
<> „Z Łopusznej na
Jankówki”
5
Jankówki (2),
Wysznia(4);
Kułachowa (1);
Łopuszna (1)
droga na
Pańskie Skole
z polany
Kułachowa
droga od
ścieżki
edukacyjnej
wzdłuż
Chłapkowego
Potoku
(powyżej
odbicia na
Biedową
Młakę)
Gajówka
Mikołaja
1
trasa ścieżki
edukacyjnych
„Z Turbacza na
Jaworzynę”
Gajówka Mikołaja
Turbaczem
7
„Z Łopusznej na
Jankówki”
drogowskazów,
tabliczek
6
„Z Turbacza na
Jaworzynę
Kamienicką”
„Partyzancką ścieżką
na Turbacz”
Położenie
drogowskazu,
tabliczki,
informacji
5
Szlak
Lp.
8
8
Zakaz wstępu
1
Zakaz wstępu
1
Gajówka Mikołaja terenowa baza
edukacyjna
Razem:
1
16
20
1
2
1
11
6
Tab. C. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w Obwodzie
Ochronnym „Jaworzyna”
Strona 361 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
4
„Dolina potoku
Jaszcze”
Trzy Kopce skrzyżowanie ze
ścieżką
edukacyjną
most na
Głebokim- (1),
za Łonną(1), ;
„Dolina potoku Jaszcze”
pkt 11 -(3).
polana Pańska Polana Pańska Prechybka
Prechybka
- wys. 980-1030 m n.p.m.
dolina potoku
Jaszcze – granica
GPN
5
„Z Turbacza na
Jaworzynę
Kamienicką”
schronisko pod
Turbaczem
<>Ścieżka edukacyjna „Z
Turbacza na Jaworzynę”
6
Szlak spacerowy
Kiczora – polana
Cioski
Słupki- ostrzeżenia
3
ZIELONY Hale
Gorcowe Jaworzyna
Kamienicka - Polana
Gabrowska
edukacyjnych
Trzy Kopce
1
Kiczora
1
2
CZERWONY
Stare Wierchy Turbacz - Hala
Długa - Kiczora Zielenica - gr. GPN
<>Łopuszna - ok. 2 godz.
<Turbacz 1310 m n.p.m. ok. 1 godz. 15 min.
Przełęcz Knurowska ok.1 godz.30 min.>
<>Trzy Kopce - 5 min,
ścieżka edukacyjna
<>Schronisko pod
Turbaczem - 45 min
<>Przełęcz Knurowska 1 godz. 20 min.
<>Ochotnica Górna
Ustrzyk - ok. 1 godz. 45
min
Historyczna granica
trzech własności - dóbr
Kamienicy, Łopusznej i
majątku Ochotnicy.
<Jaworzyna Kam. - ok. 15
min.
Kiczora - 1282 m n.p.m. ok. 10 min>
<>Turbacz - 1310 m
n.p.m. - ok. 1 godz. 10
min.
1
CZARNY Łopuszna
- polana pod
Wysznią - Jankówki
- Zielenica
drogowskazów, tabliczek
Szlak
Lp.
Położenie
drogowskazu,
tabliczki,
informacji
1
1
1
1
1
1
1
2
0
1
1
2
1
1
3
2
7
13
2
1
2
1
Strona 362 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
edukacyjnych
Szlak
Lp.
Położenie
drogowskazu,
tabliczki,
informacji
Razem:
10
10
7
4
0
15
2
Ochotnickie
Tab. D. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w Obwodzie
Ochronnym „Kudłoń”
Strona 363 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1
Kudłoń 1276 m n.p.m. ok. 1godz. 10 min>
1
1
<>Przełęcz Borek 1009
m n.p.m. - ok. 1 godz.
2
1
Figurki Średnie
Figurki Średnie wys.
1140 - 1170 m n.p.m.
2
0
0
2
Kudłoński Baca
Kudłoński Baca - skalny
ostaniec
2
0
0
2
pod polaną Kopa (stara
stokówka)
Zakaz wstępu
1
wejście w granice GPN
od Koniny
Ostrzeżenie o
1
Kopieniec - 1080 m
n.p.m.
<>Schronisko pod
Turbaczem - ok. 1
godz. 25 min.
1
1
skrzyżowanie dróg na
schronem na Potaszni
SPACEROWY Potasznia Pasieka - Koninki Hucisko
Wrąb
2
1
1
1
1
<> Przełęcz Borek ok. 1 godz. 30 min godz.
2
1
Konina Halamy - ok. 25
min.>
1
1
1
1
0
0
0
0
Muzeum „Orkanówka”
- ok. 1 godz. 40 min.
<Koninki - polana
Hucisko - ok. 2 godz.
3
edukacyjnych
ZIELONY Niedźwiedź Turbaczyk – Turbacz (schr.)
1
<Konina Halamy - ok.
1 godz.
2
CZARNY Konina – Kopa Pustak – Kudłoń – polana
Jastrzębie - Lubomierz
1
drogowskazów,
tabliczek
1
spotkanie ze
spacerowym z
Brukowanej Drogi
jedno- lub dwustronne
Położenie
drogowskazu,
Szlak
Lp
<Koninki - Hucisko ok. 1 godz. 10 min.
1
1
Konina- Potasznia - ok.
1 godz>
Polana Potasznia
Polana Potasznia - wys.
680 - 780 m n.p.m.
w dolinę Roztoki (ze
Zakaz wstępu
2
2
2
1
Strona 364 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1
Przełęcz Borek - ok.
30 min>
1
1
<>Polana Potasznia ok. 35 min
2
1
edukacyjnych
1
<Polana Kopa - ok. 15
min.
1
drogowskazów,
tabliczek
jedno- lub dwustronne
Położenie
drogowskazu,
Szlak
Lp
stokówki w Koninie)
4
SPACEROWY Konina
Potasznia - Brukowana Droga Przełęcz Borek
5
NIEBIESKI Rzeki Trusiówka Papieżówka - przełęcz Borek
6
ŻÓŁTY Lubomierz Jaworzynka - Kudłoń - przełęcz
Borek - Hala Turbacz - Turbacz
(schr.)
przy skrzyżowaniu ze
szlakiem spacerowym
na Kopę
Hucisko - ścieżka w
dolinę potoku Konina
na przeł. Borek
Zakaz wstępu
1
stokówka na Kopę
1
Borek
Konina Halamy - ok. 1
godz. 30 min.>
1
1
1
<Lubomierz - przełęcz
Przysłop - ok. 2 godz.
50 min.
2
1
1
Schronisko pod
Turbaczem - ok. 1
godz. 20 min.>
1
1
Razem:
15 18 15
Polana Przysłopek wys. 1070 - 1120
m.n.p.m.
2
0
10
0
0
5
Tab. E. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w Obwodzie
Ochronnym „Suhora”
Strona 365 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
polana Suhora - ok. 30
min.<>
1
1
Turbacz 1310 m n.p.m.
- ok. 1 godz. 30
min.<>
1
1
Obidowiec - poza granicami
GPN
Koninki - polana
45 min. <>
1
Stare Wierchy - ok. 30
min.<>
1
Turbacz - 30 min.>
2
NIEBIESKI Hucisko Średnie - Czoło Turbacza Turbacz (schr.)
1
1
Rozdziele
<Stare Wierchy - 1
godz. 30 min.
obok tablicy z mapą, w
kierunku potoku Turbacz
< Turbacz - 1310 m
n.p.m. - 2 godz. 30
min.
1
1
Oberówka
Miejsce biwakowe Polana Oberówka
2
0
<>Turbacz 1300 m
n.p.m. - ok. 2 godz. 15
min.
1
1
Olszynka pkt 4 ścieżki
Średnie
1
<Koninki Hucisko - ok.
10 min.
1
dolina Olszowego
Potoku - ok. 1 godz. 15
min.>
1
<Schronisko pod
Turbaczem - ok. 1
godz.
edukacyjnych
Młynarska
drogowskazów,
tabliczek
CZERWONY
Stare Wierchy - Turbacz Hala Długa - Kiczora Zielenica - gr. GPN
1
Szlak
Lp
1
Koninki - polana
Hucisko - ok. 1 godz.>
Hala Turbacz- poza granicami <>Koninki - polana
1
GPN
Hucisko - ok. 1 godz. 40
2
1
1
1
Strona 366 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
edukacyjnych
drogowskazów,
tabliczek
Szlak
Lp
min.
1
<>Niedźwiedź - ok. 3
godz. 25 min.
1
<>Schronisko pod
Turbaczem -ok. 20
min.
1
nad Szałasiskiem
Ostrzeżenie o
spadających gałęziach,
1
Czoło Turbacza- przy wł.
Rycerza
Ostrzeżenie o
spadających gałęziach,
1
Wejście do rezerwatu Orkana
(z dwóch stron; od Paciepnicy i Ostrzeżenie o
od Szałasiska)
0
Czoło Turbacza - od strony
Filasowej
1
Pod Szałasiskiem, przy
stokówce
1
Pkt. 4 - olszynka
1
Tobołów - wys. 950-990 m
n.p.m.
3
<>Lubomierz Przełęcz Przysłop - ok.
3 godz. 50 min.
ZIELONY Koninki - Polana
Tobołów - Suhora Obidowiec- Stare Wierchy
<Obidowiec - 1106 m
n.p.m. - ok 1 godz.
Koninki - Borek - ok.
50 min.>
Obidowiec - 1106 m
.n.p.m. - ok. 30 min.>
Suhora - na skrzyż. z Kopaną
Drogą
2
1
2
1
1
1
< Polana Tobołów ok. 20 min.
1
<>Schronisko na
Starych Wierchach ok. 45 min.
1
Strona 367 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
spotk. z niebieskim pod
Czołem Turbacza
Polana Limierze
na gr. GPN od strony
„Orkanówki”
4
ZIELONY Niedźwiedź Turbaczyk - Turbacz (schr.)
na stokówce
na stokówce
Łąki
5
SPACEROWY - Koninki
1
<Schronisko pod
1
Turbaczem - ok. 30 min.
1
<>Niedźwiedź - ok. 3
godz. 15 min.
1
Koninki - polana
20 min.>
1
na tej polanie wypalano
węgiel drzewny
2
0
<Muzeum
„Orkanówka” - ok. 25
min.
1
1
Turbacz - 1310 m
n.p.m. - ok. 3 godz. 15
min.>
<Polana Potasznia ok. 1 godz. 20 min.
1
1
Zakaz wstępu
Okolice Czarnych Błot
Koninki - Hucisko - ok.
1
1
1
Muzeum „Orkanówka”
- ok. 50 min.
pod Basielką
1
1
<>Schronisko pod
Turbaczem - ok. 3
godz.
Czoło Turbacza 1259 m
n.p.m. - ok. 2 godz.>
2
1
Koninki - polana
Hucisko - ok. 20 min.>
< Muzeum
„Orkanówka” - ok. 30
min.
edukacyjnych
polana Suhora
drogowskazów,
tabliczek
Szlak
Lp
1
1
1
1
1
Strona 368 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
20 min.>
<> Dolina potoku
Turbacz - ok.1 godz.
1
Tobołczyk 966 m n.p.m.
- ok. 1godz. 30 min. >
1
Stara Huta
Stara Huta - w XVII i
XVIII w. była tu huta
szkła
2
0
w pobliżu Aniołki
Dolina Olszowego
potoku - ok. 55 min.
1
1
2
pod Turbaczykiem w kierunku
Zakaz wstępu
Starej Huty
1
w pobliżu Aniołki
Zakaz wstępu
1
Hucisko - koło leśniczówki
<Tobołczyk 966 m
n.p.m. - ok. 2 godz.
1
1
< Poręba Górna - ok.
1 godz. 15 min.
1
1
Tobołczyk
SPACEROWY Koninki
Hucisko - dolina Olszowego
potoku - Tobołów - Poręba
Górna
Poręba Górna - skład
SPACEROWY Konina
Potasznia - Pasieka Koninki Hucisko
edukacyjnych
7
6
Hucisko - dolina potoku
Turbacz - Czarne Błota
drogowskazów,
tabliczek
Szlak
Lp
Koninki - polana
Hucisko - 1 godz. 10
min.>
<Koninki - Hucisko ok. 3 godz. 15 min.
1
1
1
droga na Wyżnią (od stokówki Zakaz wjazdu rowerem;
w Porębie Górnej)
zakaz wstępu
1
pod Wyżnia - droga stokowa
ciąg dalszy
1
na stokówce - obok Oberówki
skrzyżowanie ze szlakiem
zielonym
Zakaz wjazdu rowerem;
zakaz wstępu
<Konina-Potasznia ok. 2 godz. 10 min.
Polana Oberówka - 1
min.
1
1
1
1
Strona 369 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
edukacyjnych
odejście od stokówki (2); pod
Basielką (2); pod
Turbaczykiem (3) nad
stokówką z zielonym (1)
„Na Turbaczyk”
4
8
10
Ścieżka edukacyjna „Dolina odejście od stokówki do pkt.2
potoku Turbacz”
(1); Szałasisko (2);
„Dolina potoku
Turbacz”
2
3
14
5
5
9
Ścieżka edukacyjna „Wokół
10
doliny Poręby”
Tobołów(1); Suhora w
kierunku Kopanej drogi(1) ;
nad os. Białonie (1); St. Izbiska „Wokół doliny Poręby”
(1); Pośrednia (1)
drogowskazów,
tabliczek
Szlak
Ścieżka edukacyjna „Na
8
Turbaczyk”
9
Lp
Razem: 38 42 16
8
0
33 12
Tab. F. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w Obwodzie
Ochronnym „Turbacz”
Strona 370 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1
<Przełęcz Przysłop 1009 m n.p.m. ok. 2 godz. 10 min
1
Gorc 1228 m n.p.m. - ok. 10 min.>
<Polana Gabrowska - ok. 2 godz. 45
min.
<>Ochotnica Dolna - ok. 2 godz.
1
<Hale Gorcowe - ok. 15 min.
Lubomierz Przysłop - ok. 1 godz 40
min.>
2
Gorc - 1228 m n.p.m.
Trusiówka - za
szlabanem
< Papieżówka - ok. 35 min.; przełęcz
Borek - ok. 2 godz. 30 min
1
1
<Przełęcz Borek - ok. 2 godz.
1
1
węzeł szlaków Hale
Gorcowe
Lubomierz - Rzeki - ok. 25 min.>
<>Polana Jaworzyna Kamienicka ok. 3 godz.
NIEBIESKI
<Lubomierz - Rzeki - ok. 2 godz.15
Rzeki
przełęcz Borek - 1009 m min.
Trusiówka Papieżówka - n.p.m.
Schronisko pod Turbaczem - ok. 1
przełęcz
godz. 10 min. >
Borek
Borek
<Przełęcz Przysłop - 3godz. 10 min.
Miejsce biwakowe - Polana
Trusiówka
Trusiówka
4
ZIELONY
Dolina
1
1
1
1
1
2
1
Papieżówka (most)
3
1
2
1
2
1
1
1
2
0
2
potok Stawieniec
Potok Stawieniec - 890 m n.p.m.
2
0
2
potok Wspólny
Potok Wspólny - 950 m n.p.m.
2
0
2
potok Miazgowy
Potok Miazgowy- 930 m n.p.m.
<>Kudłoń - 1273 m n.p.m. - ok.
1godz. 20 min.
2
0
2
1
1
potok Stawieniec
1
edukacyjnych
1
<>Lubomierz kościół - ok 2 godz. 20
min.
Turbacz 1310 m n.p.m. - ok. 1 godz.
50 min.>
Tabliczki informacyjne2 - 15x80
NIEBIESKI
Rzeki Koszarki Gorc
Kamienicki Hale
Gorcowe
Kudłoń - spotkanie
szlaków czarnego i
żółtego od strony
Pustaka
2
CZARNY
Konina Kopa Pustak Kudłoń polana
Jastrzębie Lubomierz
1
Szlak
Słupy 13 cm x 13cm wys. 280 cm
Lp.
Strona 371 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
1
<Kudłoń- 1273 m n.p.m. - ok. 50
min.
Dolina Kamienicy - ok. 25 min.>
Polana Stawieniec - wys. 1040 - 1110
m n.p.m.
godz.>
<Lubomierz - przełęcz Przysłop - ok.
2 godz.
1
1
1
2
0
1
1
2
1
Dolina Kamienicy - ok. 50 min.<>
1
polana Stawieniec, droga
Zakaz wstępu
na Zrąb
początek szlaku na
stokówce
5
ZIELONY
Hale
Gorcowe Jaworzyna
Kamienicka Polana
Gabrowska
Bieniowe - poza GPN
za Bieniowym
1
<>Schronisko pod Turbaczem - ok.
1 godz.
<>Gorc - 1228 m n.p.m. - ok. 2
godz.
<>Lubomierz- przełęcz Przysłop ok. 3 godz.
<>Zbójecka Jama - ok. 5 min.
<Polana Jaworzyna Kamienicka ok. 1 godz. 35 min.
1
1
1
1
1
1
1
Hale Gorcowe - ok. 45 min.>
<>Ochotnica Górna Centrum PKS 2 godz.
<>Grób Władysława Pisarskiego
Gorc Troszacki
<Lubomierz - przęłęcz Przysłop - ok.
1 godz.20 min.
edukacyjnych
polana Stawieniec
1
polana Stawieniec
Przełęcz Borek 1009 m n.p.m. - ok.1
godz. 40 min.>
Kamienicy Stawieniec Kudłoń
Szlak
Lp.
1
1
1
1
1
Strona 372 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
edukacyjnych
Zakaz wstępu
1
Jaworzyna Kamienicka w kierunku Gorca
1
Podskały (góra)
Pustak
6
polana Bieniowe wejście
Jaworzynka
ŻÓŁTY
Lubomierz Jaworzynka Kudłoń przełęcz
Borek - Hala
Turbacz –
Turbacz
(schr.)
Szlak
Lp.
<Lubomierz - przełęcz Przysłop - ok.
45 min.
godz. 20 min.>
<>Lubomierz - przełęcz Przysłop ok. 1 godz.
<Kudłoń 1276 m n.p.m. - ok. 1 godz.
15 min.
<>Konina Halamy - 1 godz. 50 min.
1
1
1
1
1
1
1
1
godz. 40 min. >
1
<Kudłoń 1276 m n.p.m. - ok. 15 min.
1
droga na Mostownicę od
strony Hali Turbacz
Zakaz wstępu
1
droga na Morskie Oko
od Gorca Troszackiego
Zakaz wstępu
1
Gorc Troszacki, droga
zejściowa przez Gorc
Porębski
Zakaz wstępu
1
przełęcz Borek - od
strony Kudłonia
1
polana Filasowa
1
odcinek: Adamówka –
Podskały (dół, góra)
Ostrzeżenie o spadających gałęziach
2
Strona 373 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Trusiówka (2); pkt.2 (2); odejście - (2); Nad
Cyrkowym (2) ;
Podskały (2)
<>Ścieżka edukacyjna „Dolina
Gorcowego Potoku”
1
droga stokowa po
drugim brzegu
Kamienicy
1
edukacyjnych
Jaworzyna Kamienicka - 2 godz. 20
min.>
Ścieżka
edukacyjna
„Dolina
Kamienicy”
przy odejściu dolnej
stokówki
9
Ścieżka
edukacyjna
„Dolina
Gorcowego
Potoku”
8
SPACEROW
Y Rzeki
Papieżówka Polana
Jaworzyna
Kamienicka
7
Szlak
Lp.
1
5
10
10
droga stokowa do
dawnej szkółki w dolinie
Zakaz wstępu
Kamienicy
1
początek ścieżki –
polana Trusiówka
1
odcinek ze schodami
(dół i góra)
Ostrzeżenie o śliskich schodach
2
do II etapu(2);szlaban
(1);skałka (2); odejście
stokówki (2)
<>Ścieżka edukacyjna „Dolina
Kamienicy”
4
7
10
odejście drogi stokowej
nad polaną Ustępne
Zakaz wstępu
1
wejście na etap II
1
odcinek ze schodami
(dół i góra)
Ostrzeżenie o śliskich schodach
2
Strona 374 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
<>Ścieżka edukacyjna „Z Turbacza
na Jaworzynę”
11
Chatka GPN
Chatka GPN
Chatka GPN
1
12
Bacówka
GPN
Bacówka GPN
Bacówka GPN
1
13
Papieżówka
Papieżówka
Papieżówka
1
14
Zbójecka
Jama
Zbójecka Jama
1
2
Razem:
1
10
Ścieżka
edukacyjna
schronisko pod
„Z Turbacza
Turbaczem
na Jaworzynę
Kamienicką”
edukacyjnych
Szlak
Lp.
5
2
41 39 18 16
3
25 20
Tab. G. Zestawienie ilościowe elementów małej infrastruktury turystycznej w punktach
widokowych
Strona 375 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Usytuowanie miejsca - opis
Czoło Turbacza
Gorc Troszacki
Hala Długa - Chatka GPN
Hala Młyńska
Jaworzynka
Kopa
Figurki Niżne
Bieniowe - polana
Przysłop Górny
Pustak
Łąki - polana
Średnie
Świnkówka
Stawieniec
Turbaczyk
Pańska Przechybka
Zielenica
pkt widokowy na Gorce i Beskid Wyspowy
pkt widokowy na płd. (Tatry)
pkt widokowy na płd. (Tatry, Pieniny)
pkt widokowy na Halę Długą i Turbacz
pkt widokowy na Beskid Wyspowy, Sądecki, Niski
pkt widokowy na Beskid Wyspowy, Makowski
pkt widokowy na dolinę Kamienicy i masyw Mostownicy
obok istniejącej tablicy, ale na działce GPN (zielony szlak)
pkt widokowy na dolinę Ochotnicy i pasmo Lubania
na początku polany - idąc od „Orkanówki”
pkt widokowy na Gorce, Beskid Wyspowy
pkt widokowy na główny grzbiet Gorców
pkt widokowy na Gorce, Beskid Wyspowy, Babią Górę
pkt widokowy na Gorce
Suhora
Turbacz
Turbacz
Turbacz
Jaworzyna
Turbacz
Turbacz
Turbacz
Kudłoń
Kudłoń
Turbacz
Jaworzyna
Turbacz
Suhora
Suhora
Turbacz
Turbacz
Kudłoń
Jaworzyna
Jaworzyna
Razem:
Stojaki
rowerowe
Stół
Ławka
Ławostół
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Miejsce - polana
Obwód
ochronny
Lp.
1
1
3 2
2 6 2
1
1
1 4
1
1
1
1
1
1
2 1
1
1
1
1
1
1
22 14 3
2
1
1
1
1
6
Tab. H. Zestawienie ilościowe elementów małej infrastruktury turystycznej w miejscach
odpoczynku
Wyposażenie
Kosz
Stojaki
rowerowe
2
Stół
polana Stara Huta - w centralnej części
polany
Ławka
Szlak spacerowy doliną potoku Turbacz
Suho
ra
1
Miejsce
Ławostół
Obwód
Ochronny
Lp.
1
2
Strona 376 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wyposażenie
Stojaki
rowerowe
1
1
3
na zakręcie przy Paciepnicy
1
1
1
4
na zakręcie drogi dolinowej na stok
Tobołowa
1
1
1
na jednym z potoków na stokach Suhory
oddz. 194
1
6
powyżej Starej Huty - stoku Turbaczyka
(ścieżka edukacyjna)
1
7
przy potoku poniżej szkółki oddz. 75/194
8
skład w Porębie Górnej
5
9
10
Szlak spacerowy w dolinie Olszowego
Potoku
Szlak spacerowy z Poręby Górnej przez
Tobołów do doliny Olszowego
(i w otoczeniu)
11
Stół
1
Ławka
na zakręcie stokówki poniżej Aniołki
Miejsce
Suhora
Kosz
Ławostół
Obwód
Ochronny
2
Lp.
1
1
1
1
1
1
rozejście stokówek na Wyżnią i na
Tobołów (Błota)
1
1
Stare Izbiska
1
polana Suhora - w siodle polany w
okolicach rosnącej gruszy
1
1
nad polaną Gąsiorowską
oddz. 42d
1
1
na zakręcie stokówki przy Roztoce
1
1
15
oddział 37F (granica GPN)
2
16
polana Potasznia
12
13
14
0
1
1
2
obok potoku Spod Figurek
1
1
18
Hucisko przed Brukowaną Drogą
1
1
19
przełęcz Borek
1
2
20
na polanie obok szałasu „Papieżówka”
1
21
przy zbiornikach dla płazów
1
23
24
Gorcowy Potok przy oddz. 109
Trasy spacerowe w okolicy doliny Kamienicy
skład „Staszek”
i Gorcowego Potoku
Gorcowy Potok na stokówce poniżej
odejścia ścieżki
Turbacz
22
Szlak spacerowy z Potaszni na Borek
2
Kudłoń
17
Szlak spacerowy z Potaszni przez Pasiekę do
Koninek (i otoczenie)
1
1
1
1
1
1
1
oddz. 132/133 górna stokówka
25
4
1
Trasy spacerowe w okolicy doliny Kamienicy polana Podskały przy kolibach w pasie
i Gorcowego Potoku
drogi gminnej
27
Szlak spacerowy na Żubrowisko
1
1
K
i
c
z
o
r
a
przy szlabanie obok Gajówki Mikołaja
Turbacz
26
1
Strona 377 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wyposażenie
29
na drodze dolinowej przy odejściu
ścieżki „Na Jankówki”
1
30
przed szlabanem w kierunku Łonnej
1
31
miejsce katastrofy Liberatora (obok
szałasu)
32
33
1
przy alei kasztanowców
2
na łące przy krokusach
1
37
przy Dyrekcji GPN
1
38
Szczyt Turbacza
szczyt Turbacza
Kiczor
a
1
39
Przysłopek
w siodle polany przy żółtym szlaku
Kudłoń
1
Pojedyncze punkty ze względu na położenie
wyposażone w jednostkowe elementy malej
infrastruktury
szlak spacerowy doliną potoku Turbacz pod jodłą przy odejściu szlaku
niebieskiego,
szlak spacerowy w dolinie Olszowego
Potoku - obok zbiorników dla płazów,
na trasie szlaku spacerowego odcinek
Trusiówka – Papieżówka,
polana Gabrowska pod świerkiem na
początku polany,
szlak spacerowy z Poręby Górnej przez
Tobołów do doliny Olszowego - polana
Gwałtka,
w okolicach polany Wrąb (oddz. 37)
Suhora, Turbacz, Kiczora
Razem:
1
2
1
1
36
40
1
1
1
Dwór
Park dworski hrabiów Wodzickich (ścieżka
edukacyjna)
2
1
pod lipami przed suszarnią
nad kapliczką przy głównej alei
34
35
Łonna - obok polany
8
Stojaki
rowerowe
2
Kosz
obok Gajówki Mikołaja
Jaworzyna
28
Stół
Ławka
Miejsce
Ławostół
Obwód
Ochronny
Lp.
2
15
4
4
2
40 37
7
15
21
Strona 378 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 25
Internetowa ankieta – udostępnianie dla turystyki i rekreacji – obszary problemowe
1. Czy zmodernizowana infrastruktura w postaci tzw. brązowych obiektów typu ławostoły,
miejsca ogniskowe, stojaki na rowery czy wiaty jest funkcjonalna?
2. Czy nowe, tzw. brązowe, drogowskazy GPN są lepsze od dotychczasowych, tzw. białych,
drogowskazów PTTK?
3. Czy szlaki spacerowe GPN są odpowiednie dla turystyki rodzinnej (np. z dwójką dzieci, w
tym jednym na wózku)?
4. Czy szlak spacerowy z doliny potoku Turbacz do Olszowego powinien zostać dostosowany
dla osób niepełnosprawnych na wózku inwalidzkim oraz osób niewidomych i wyposażony w
opisane ‘brajlem’ obiekty dotykowe?
5. Czy jesteś za budową basenów termalnych i zakładu balneologicznego w Porębie Wlk.?
6. Czy jesteś za modernizacją kolejki krzesełkowej na Tobołów (m.in. zwiększeniem
przepustowości poprzez wprowadzenie dwu- lub czteroosobowych krzesełek)?
7. Czy należy wprowadzić w GPN wolontariat?
8. Czy należy prowadzić wycinkę zamierających świerczyn w reglu górnym wzdłuż szlaków
ze względu na bezpieczeństwo odwiedzających GPN?
9. Czy jesteś za wprowadzeniem – zamiast wycinki drzew – czasowego zamykania szlaków?
10. Czy ochrona przyrody przed wjeżdżaniem zmotoryzowanymi środkami lokomocji oraz
niekontrolowaną zabudową rekreacyjną prywatnych części polan wewnątrz GPN – poprzez
wykup tych części – jest słusznym posunięciem?
Strona 379 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 26
Zestawienie gruntów wykupionych przez GPN w latach 2001-2013
Polana
Nr działki
ewidencyjnej
Pow.
działki
Pastwisko
Łąka
Las
Nieużytki
Rok
wykupu
Wartość
Obwód
ochronny
Bieniowe
1443
2,7100
2,71
2001
41 800,00 zł
Turbacz
Bieniowe
1444
1,2300
1,23
2001
20 000,00 zł
Turbacz
Bieniowe
Przysłop Stecówka
Świnkówka
Jaworzyna
Kamienicka
Turbacz
1446
2,2600
2,26
2001
35 200,00 zł
Turbacz
1441
0,5800
2001
14 700,00 zł
Turbacz
1447
1,0400
1,04
2001
12 000,00 zł
Turbacz
1481/1
1,2800
1,28
2001
16 000,00 zł
Turbacz
1598/144
2,5300
Przysłopy
14646/17
0,2969
Jankówki
2804/3
0,1345
0,0493
Jankówki
2807/2
0,2523
Jankówki
2810/1
0,6775
Jankówki
2810/2
Jankówki
Jankówki Aniołówka
Gronie
0,58
2001
0,00 zł
Turbacz
0,2969
2001
0,00 zł
Jaworzyna
0,0852
2001
2 160,00 zł
Kiczora
0,2523
2001
2 800,00 zł
Kiczora
0,6775
2001
7 200,00 zł
Kiczora
0,4498
0,4498
2001
5 000,00 zł
Kiczora
2811/4
0,7417
0,7417
2001
8 100,00 zł
Kiczora
2814/1
0,6051
0,3197
0,2854
2001
8 700,00 zł
Kiczora
2815/4
0,5566
0,3566
0,2
2001
7 600,00 zł
Kiczora
2815/7
0,2508
0,2508
2001
3 040,00 zł
Kiczora
0,5406
2001
13 500,00 zł
Kiczora
Hala Długa
2822
5107
0,0050
0,005
2001
50,00 zł
Kiczora
Hala Długa
2824/17
1,9016
1,9016
2001
19 950,00 zł
Kiczora
Hala Wzorowa
1477
15,7600
15,76
2002
127 000,00 zł
Turbacz
Mostownica
5412
1,8100
1,81
2002
25 000,00 zł
Kudłoń
Jankówki
Polana
Stawieniec
Las
Orkanowski
Stawieniec
Jaworzyna
Kamienicka
Ustępne
2804/1
1,4581
1,4581
2002
20 200,00 zł
Kiczora
5039
1,4000
1,19
0,21
2003
29 600,00 zł
Turbacz
3569
2,2819
0,0019
2,2800
2005
0,00 zł
Suhora
5037
1,0200
0,9900
0,0300
2006
17 850,00 zł
Turbacz
1482/7
4,0034
2,4750
1,5284
2006
78 350,00 zł
Turbacz
2006
41 390,00 zł
Turbacz
2006
11 600,00 zł
Kudłoń
2006
2 400,00 zł
Kudłoń
2,53
0,5406
1439
2,4800
2,4800
Kopa
5373
0,6800
0,6800
Kopa
5374
0,1100
0,0300
Figurki Niżne
Figurki
Średnie
5377
1,0500
1,0500
2006
18 470,00 zł
Kudłoń
5378
0,8400
0,8400
2006
16 330,00 zł
Kudłoń
0,0800
Strona 380 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Polana
Nr działki
ewidencyjnej
Pow.
działki
Pastwisko
Łąka
Las
Nieużytki
Rok
wykupu
Wartość
Obwód
ochronny
Przysłopek
5394
0,8000
0,7800
0,0200
2006
15 180,00 zł
Kudłoń
Przysłopek
5403
1,4600
1,3900
0,0700
2006
24 300,00 zł
Kudłoń
Łonna
14484/723
0,5374
0,348
0,1464
0,0430
2006
9 270,00 zł
Jaworzyna
Łonna
14484/1216
0,4195
0,3544
0,0651
2006
8 330,00 zł
Jaworzyna
Łonna
14484/1217
1,6482
0,8278
0,6530
2006
29 120,00 zł
Jaworzyna
Łonna
14630/2
0,0385
0,0385
2006
3 180,00 zł
Jaworzyna
Łonna
Borysówka
Dolna
Borysówka
Dolna
Borysówka
Dolna
Borysówka
Dolna
Przysłopy
14630/3
0,0450
0,0450
2006
810,00 zł
Jaworzyna
14484/1137
0,7131
0,6345
0,0786
2006
10 840,00 zł
Jaworzyna
14484/1247
0,2220
0,2220
2006
3 880,00 zł
Jaworzyna
14484/1248
0,1022
0,1022
2006
1 420,00 zł
Jaworzyna
14484/1249
0,2511
0,2511
2006
5 660,00 zł
Jaworzyna
0,1674
14646/3
0,4716
0,4716
2006
11 950,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/7
0,1812
0,1812
2006
2 970,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/10
0,2695
0,2695
2006
4 430,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/11
0,1639
0,1639
2006
2 700,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/22
0,2545
0,2545
2006
4 040,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/28
0,0782
0,0782
2006
1 360,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/30
0,1240
0,1240
2006
2 160,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/32
0,1388
0,1388
2006
2 400,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/35
0,1509
0,1509
2006
2 320,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/1
0,1195
0,1195
2006
3 230,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/2
0,1185
0,1185
2006
2 650,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/3
0,1167
0,1167
2006
2 920,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/6
0,1214
0,1062
0,0152
2006
3 600,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/7
0,1145
0,0905
0,0240
2006
3 330,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/10
0,1183
0,0205
0,0978
2006
4 000,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/29
0,6703
0,4571
0,2132
2006
12 290,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/31
0,2641
0,1901
0,0740
2006
5 260,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/33
0,3302
0,2786
0,0516
2006
6 090,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/39
0,7584
0,5778
0,1806
2006
14 180,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/47
0,1316
0,0804
0,0512
2006
2 880,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/49
0,1224
0,1224
2006
1 840,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/50
0,2408
0,2186
0,0222
2006
4 800,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/52
0,1318
0,0873
0,0445
2006
2 910,00 zł
Jaworzyna
Zielenica
Biedowa
Młaka
Biedowa
14397/74
0,3433
0,3433
2006
6 260,00 zł
Jaworzyna
2372
0,2942
0,2942
2006
4 950,00 zł
Kiczora
2373
0,3539
0,3539
2006
7 880,00 zł
Kiczora
Strona 381 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Polana
Nr działki
ewidencyjnej
Pow.
działki
Pastwisko
Łąka
Las
Nieużytki
Rok
wykupu
Wartość
Obwód
ochronny
Młaka
Biedowa
Młaka
Biedowa
Młaka
Biedowa
Młaka
Ludwikowa
Gabrowska
Duża
Kułachowa
2374
0,0950
2375
0,9916
5093
0,0032
2795
0,3622
0,3622
2820/3
0,4208
0,1708
2799/1
0,7346
Kułachowa
2799/2
0,5587
Kułachowa
2799/3
1,5384
0,5884
Kułachowa
5100
0,0036
0,0036
Francidzyna
2800/2
0,4389
Żubrowisko
2830/1
Żubrowisko
5056
Żubrowisko
Jankówka
Podwyszańska
Aniołówka
Aniołówka
Jaworzyna
Kamienicka
Jaworzyna
Kamienicka
Kudłoń
Kudłoń
0,6323
0,095
2006
2 740,00 zł
Kiczora
0,3593
2006
14 700,00 zł
Kiczora
0,0032
2006
40,00 zł
Kiczora
2006
8 050,00 zł
Kiczora
0,2500
2006
8 260,00 zł
Kiczora
0,4500
2006
18 570,00 zł
Kiczora
0,5587
2006
10 080,00 zł
Kiczora
0,95
2006
25 780,00 zł
Kiczora
2006
50,00 zł
Kiczora
0,4389
2006
8 520,00 zł
Kiczora
0,3954
0,3954
2006
6 800,00 zł
Kiczora
0,0043
0,0043
2006
70,00 zł
Kiczora
5057
0,0025
0,0025
2006
40,00 zł
Kiczora
2384/3
0,5572
0,5572
2006
8 880,00 zł
Kiczora
2814/3
0,5883
0,4443
0,1440
2006
10 800,00 zł
Kiczora
2815/5
0,6454
0,5454
0,1000
2006
11 740,00 zł
Kiczora
1480
0,9900
0,9900
2007
30 280,00 zł
Turbacz
1482/4
1,8982
0,7210
2007
68 530,00 zł
Turbacz
4940
0,1700
0,1700
2007
4 290,00 zł
Turbacz
1,2100
2007
26 450,00 zł
Turbacz
2007
14 350,00 zł
Jaworzyna
0,0065
2007
200,00 zł
Jaworzyna
0,2846
1,1772
4944
1,2100
Przysłopy
14646/19
0,5289
Średniak
14484/857
0,0065
Średniak
14643/7
0,1664
0,1070
2007
5 980,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/5
0,5740
0,4818
0,0922
2007
16 240,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/7
0,8296
0,6436
0,1860
2007
23 480,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/16
0,6793
0,5794
0,0999
2007
20 360,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/27
0,3061
0,1946
0,1115
2007
9 540,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/32
0,2531
0,2467
0,0064
2007
6 630,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
14413/5
0,1512
0,1512
2007
4 690,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
14413/13
0,2760
0,2391
2007
9 440,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
14413/16
0,3536
0,3536
2007
10 460,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
Chłopskie
Skole
Chłopskie
Skole
14413/25
0,3436
0,3106
2007
10 420,00 zł
Jaworzyna
2793/4
0,3099
0,3099
2007
8 030,00 zł
Kiczora
5061
0,0047
0,0047
2007
120,00 zł
Kiczora
0,5289
0,0594
0,0369
0,033
Strona 382 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Polana
Aniołówka
Podmostownic
a
Przysłopy
Przysłopy
Przysłopy
Średniak
Średniak
Nr działki
ewidencyjnej
Pow.
działki
Pastwisko
Łąka
Las
Nieużytki
Rok
wykupu
Wartość
Obwód
ochronny
2007
5 200,00 zł
Kiczora
2008
12 840,00 zł
Kudłoń
0,1822
2008
4 940,00 zł
Jaworzyna
0,1358
2008
3 930,00 zł
Jaworzyna
0,0068
2008
4 560,00 zł
Jaworzyna
0,0428
2008
1 070,00 zł
Jaworzyna
0,0755
2008
5 300,00 zł
Jaworzyna
0,0269
2008
3 540,00 zł
Jaworzyna
0,4885
2008
14 450,00 zł
Jaworzyna
0,1261
2008
3 130,00 zł
Jaworzyna
0,1853
2008
8 540,00 zł
Jaworzyna
0,0200
2008
15 600,00 zł
Jaworzyna
2008
2 740,00 zł
Jaworzyna
-0,0762
2008
0,00 zł
0,196
0,4927
2009
5 806,00 zł
Jaworzyna
0,4321
0,0347
2009
17 324,00 zł
Jaworzyna
0,0703
2009
6 991,00 zł
Jaworzyna
2009
6 883,00 zł
Jaworzyna
2009
3 637,00 zł
Jaworzyna
2009
4 104,00 zł
Jaworzyna
2009
4 726,00 zł
Jaworzyna
2009
4 436,00 zł
Jaworzyna
2815/8
0,1886
0,1886
5391/2
0,5000
14646/9
0,1822
14646/31
0,1358
14648/5
0,1180
0,1112
14484/865
0,0428
14643/15
0,1490
0,0735
Średniak
14643/21
0,0956
0,0687
Cioski
14411/26
0,4885
Cioski
14411/44
0,1261
Hala Młyńska
14413/1
0,2260
0,0407
Hala Młyńska
14413/14
0,6191
0,5991
Hala Młyńska
Osada
Lubomierz
Hala Młyńska
14413/46
0,0705
0,0705
5067/2
-0,0762
14413/3
0,6887
Hala Młyńska
14413/28
0,4668
Hala Młyńska
14413/10
0,1829
0,1126
Hala Młyńska
14413/48
0,2111
0,2111
Hala Młyńska
14413/50
0,0971
0,0811
Hala Młyńska
0,4200
0,0800
0,016
Turbacz
14413/7
0,1235
0,1235
Hala Młyńska
14413/8
0,1208
0,0614
Hala Młyńska
14413/35
0,1029
0,1029
Hala Młyńska
14413/22
0,2326
0,2113
0,0213
2009
8 688,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
14413/26
0,2851
0,2567
0,0284
2009
10 222,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
14413/47
0,1403
0,1403
2009
4 283,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
14413/36
0,0839
0,0839
2009
1 473,00 zł
Jaworzyna
Hala Młyńska
Kiczora
(torfowisko)
Cioski
14413/6
0,0924
0,0297
0,0627
2009
3 710,00 zł
Jaworzyna
14484/539
3,5091
3,5091
2009
186 561,00 zł
Jaworzyna
0,0142
0,0594
14411/22
0,5815
0,5673
2009
20 817,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/28
0,2361
0,2361
2009
8 395,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/45
0,1130
0,113
2009
5 930,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/25
0,4891
0,4891
2009
17 619,00 zł
Jaworzyna
Cioski
14411/51
0,0658
0,0658
2009
2 341,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14648/9
0,1212
0,0542
2009
7 615,00 zł
Jaworzyna
Przysłopy
14646/8
0,1218
0,1218
2009
4 162,00 zł
Jaworzyna
Średniak
14643/24
0,1161
0,1161
2009
4 881,00 zł
Jaworzyna
Turbacz
3273/14
2,4073
2,4073
2009
102 600,00 zł
0,067
Kiczora
Strona 383 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Polana
Nr działki
ewidencyjnej
Pow.
działki
Pastwisko
Łąka
Las
Nieużytki
Rok
wykupu
Wartość
Obwód
ochronny
Turbacz
3273/11
1,4536
1,4536
2009
56 178,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/27
1,7647
1,7647
2009
61 625,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/12
1,1422
1,1422
2009
47 783,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/9
1,5199
1,5199
2009
54 144,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/13
1,2696
1,2696
2009
53 727,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/25
1,0742
1,0742
2009
38 098,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/10
1,5836
1,5836
2009
57 111,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/24
1,0741
1,0741
2009
37 897,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/7
1,2019
1,2019
2009
42 488,00 zł
Kiczora
Turbacz
3273/16
1,2605
1,2605
2010
52 158,00 zł
Kiczora
Francidzyna
2800/1
1,1565
1,1565
2012
42 637,76 zł
Kiczora
Hala Długa
2824/12
0,7850
0,785
2012
28 010,70 zł
Kiczora
Hala Długa
2824/15
1,1413
1,1413
2012
40 567,08 zł
Kiczora
Hala Długa
2824/19
0,4705
0,4705
2012
15 718,70 zł
Kiczora
Hala Długa
2824/16
1,0662
1,0662
2013
49 839,15 zł
Kiczora
Hala Długa
2824/18
1,6553
112,820
7
1,6553
21,589
7
2013
73 512,15 zł
2 526 528,54
zł
Kiczora
Razem:
56,7656
34,385
4
0,0800
Źródło: materiały GPN.
Strona 384 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 27
Przykładowe zasady doboru próby
1. Informacje ogólne.
Przeprowadzane corocznie badania turystów w Gorczańskim Parku Narodowym mają
określić następujące wielkości i trendy zmian:
a) oszacowanie liczby i struktury turystów odwiedzających GPN;
b) profil odwiedzających GPN ;
c)
określenie wpływu ruchu turystycznego na poszczególne komponenty środowiska
przyrodniczego (w tym zagrożenia typu zaśmiecanie, schodzenie ze szlaków, korzystanie z
niedozwolonych środków lokomocji);
d) określenie dopuszczalnego obciążania szlaków, ścieżek edukacyjnych oraz pozostałych
udostępnionych dróg przez ruch turystyczny;
e) waloryzację atrakcyjności turystycznej GPN;
f) promocję odpowiednich form turystyki;
g)
kształtowanie
wizualnej
informacji w
terenie
w zależności od zgłoszonego
zapotrzebowania;
h) propozycje i kierunki wprowadzanych zmian.
2. Sposób ustalenia punktów badawczych.
Listę punktów badawczych, miejsc i obiektów ustalają eksperci. Mogą one
obejmować, oprócz szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych i innych udostępnionych
dróg, również charakterystyczne walory przyrodnicze i kulturowe. Przyjęty w badaniach
system zbierania danych ankietowych ma opierać się na informacjach uzyskiwanych
bezpośrednio w punktach badawczych oraz miejscach najbardziej popularnych, będących
atrakcją turystyczną danego obszaru GPN. Kwestie natury ogólnej mogą być ankietowane za
pomocą formularzy internetowych.
3. Zasady prowadzenia wywiadów.
Strona 385 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Poddani badaniom mają być odwiedzający GPN – turyści (co najmniej z jednym
noclegiem) oraz odwiedzający jednodniowi, którzy przybyli w celu poznawczym,
wypoczynkowym, zawodowym, religijnym, rodzinnym, zdrowotnym itp. Ankietowanie ma
polegać na przeprowadzeniu wywiadu bezpośredniego przez przeszkolonych ankieterów w
okresie obejmującym miesiące letnie (od maja do września każdego roku) oraz zimowe (od
15 grudnia do końca lutego każdego roku) w punktach wskazanych przez zespół ekspertów.
Podstawowe zasady prowadzenia wywiadów to:
- badanymi mają być zarówno turyści krajowi jak i zagraniczni,
- wszystkie osoby badane mają być dorosłe,
- w przypadku ankietowania rodziny badaniem obejmować tylko jednego przedstawiciela
rodziny,
- w przypadku ankietowania grupy zorganizowanej badaniem obejmować najwyżej dwie
dorosłe osoby,
- w przypadku ankietowania turysty obcojęzycznego: po ustaleniu języka, którym posługuje
się turysta, ankieter przekazuje mu szablon ankiety w danym języku, a sam zaznacza
odpowiedzi na ankiecie w wersji polskiej,
- każda ankieta powinna być podpisana w lewym górnym rogu pełnym imieniem i
nazwiskiem ankietera.
4. Zasada doboru respondentów.
Zasadą przeprowadzania badań ankietowych jest dobrowolność udzielania odpowiedzi
przez osobę ankietowaną. Wybór osób ma być dokonywany przez ankieterów w sposób
intuicyjny oraz wynikać z ich doświadczenia opartego na obserwacji ludzi. Ankieter musi
zapytać czy dana osoba zechce udzielić informacji na temat pytań zawartych w ankiecie. W
przypadku ankiety wypełnianej drogą elektroniczną respondent sam podejmuje decyzję czy
zechce udzielić odpowiedzi po zapoznaniu się z zasadami zawartymi na stronie internetowej
ankiety.
5. Tematyka pytań zawartych w ankiecie.
Strona 386 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ankieta powinna zawierać następujące elementy:
- metryczkę ankiety: numer ankietera, godzinę i datę pobrania próby, numer kolejny ankiety,
miejsce pobrania próby (punkt, obiekt),
- część merytoryczną: pytania dotyczące celu (motywu) przybycia do GPN, miejsca noclegu,
organizatora przyjazdu, kwot wydanych podczas pobytu, źródła informacji o GPN,
odwiedzanych miejsc i atrakcji, środka transportu, częstotliwości i długości pobytu,
- charakterystykę respondenta: państwo, województwo, miejscowość (kod pocztowy), wiek,
płeć, wykształcenie, status zawodowy oraz status materialny.
Część pytań powinna mieć charakter otwarty (wymagający kategoryzacji występujących w
pytaniach odpowiedzi opisowych). Przetwarzane dane opisowe powinny być dostępne w
zbiorze pytań pierwotnych (a nie kodowanych), co oznacza konieczność ich analizy
odrębnymi narzędziami, np. przy pomocy tabel przestawnych dostępnych w Excelu.
Przygotowana ankieta w języku polskim, powinna również zawierać wersje w następujących
językach: angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim.
Strona 387 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Załącznik nr 28
Zestawienie elementów infrastruktury technicznej GPN
1. Zestawienie budynków gospodarczych.
Lp. Współrzędna X
Współrzędna Y
Obiekt
1
20° 13' 5,115" E
49° 36' 3,738" N
2
20° 13' 5,159" E
49° 36' 4,204" N
3
20° 13' 21,935"
E
49° 35' 0,383" N
4
20° 13' 9,064" E
49° 34' 8,513" N
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
mieszkalny
Budynek
gospodarczy
Budynek
mieszkalny
Budynek
mieszkalny
Budynek
mieszkalny
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
5
6
20° 13' 14,641"
E
20° 11' 28,971"
E
49° 34' 9,412" N
49° 33' 57,370" N
7
20° 7' 54,815" E
49° 34' 48,402" N
8
20° 7' 55,741" E
49° 34' 44,436" N
9
20° 8' 32,896" E
49° 34' 46,398" N
10
20° 8' 3,928" E
49° 33' 22,806" N
11
20° 7' 47,258" E
49° 32' 45,580" N
12
20° 8' 8,634" E
49° 32' 43,870" N
13
20° 5' 9,764" E
49° 34' 47,434" N
14
20° 5' 9,490" E
49° 34' 47,718" N
15
20° 5' 10,840" E
49° 34' 46,964" N
16
20° 5' 8,805" E
49° 34' 47,670" N
17
20° 7' 55,137" E
49° 34' 48,660" N
18
20° 7' 54,946" E
49° 34' 47,977" N
19
20° 13' 7,480" E
49° 36' 3,150" N
20
20° 13' 7,198" E
49° 36' 4,206" N
21
20° 3' 7,407" E
49° 34' 25,956" N
22
20° 4' 6,312" E
49° 34' 28,050" N
Opis lokalizacji
Uwagi/ Stan
techn.
Właściciel
obiektu
Osada Lubomierz
Dobry
GPN
Garaż przy Osadzie
Lubomierz
Dobry
GPN
Schron Trusiówka
Dostateczny
GPN
Papieżówka
Dobry
GPN
Stajnia pod Ustępnym
Dobry
GPN
Szałas na Stawieńcu
Dobry
GPN
Budynki przy Potaśni
Dostateczny
GPN
Schron na Potaśni
Dobry
GPN
Szałas na Cyrli
Hanulowej
Dostateczny
Szałas na Mostownicy
Dobry
GPN
Szałas na Hali Wzorowej
Dostateczny
GPN
Chatka GPN na Hali
Wzorowej
Dobry
GPN
Stajnia Koninki
Dobry
GPN
Garaż Koninki
Dobry
GPN
Schron Koninki
Dobry
GPN
Leśniczówka Koninki
Dobry
GPN
Garaż Potaśnia
Dostateczny
GPN
Leśniczówka Potaśnia
Dobry
GPN
Leśniczówka Lubomierz
Dobry
GPN
Leśniczówka Stara
Szkoła
Dobry
GPN
Schron Dzik
Dostateczny
GPN
Szałas na Starmaszce
Dobry
Prywatny
Prywatny
Strona 388 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp. Współrzędna X
Współrzędna Y
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
naukowy
Budynek
mieszkalnobiurowy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
mieszkalny
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
mieszkalnogospodarczy
Górna stacja wyciągu
Dobry
Bar na Tobołowie
Dostateczny
Obserwatorium
astronomiczne
Dobry
Inna Skarbu
Państwa
Dyrekcja Parku
Dobry
GPN
Suszarnia
Dostateczny
GPN
Garaż Potaśnia
Dostateczny
GPN
Lamus
Dostateczny
GPN
Garaż Łopuszna
Dobry
GPN
Leśniczówka Łopuszna
Dobry
GPN
Magazyn Łopuszna
Dobry
GPN
Szopa Łopuszna
Dobry
GPN
Gajówka Mikołaja
Bardzo dobry
GPN
Magazyn i sala
wystawowa przy
Gajówce
Bardzo dobry
GPN
Drewutnia przy Gajówce
Bardzo dobry
GPN
Wiata Żubrowisko
Bardzo dobry
GPN
Szałas na Skolu
Bardzo dobry
GPN
Dobry
GPN
Dobry
GPN
Szopa Borysówka
Dostateczny
GPN
Szałas Borysówka
Dobry
GPN
Schron Łonna
Dostateczny
GPN
Schron Przechybka
Dostateczny
GPN
20° 4' 7,031" E
49° 34' 43,412" N
24
20° 4' 7,710" E
49° 34' 44,902" N
25
20° 4' 2,222" E
49° 34' 9,234" N
26
20° 4' 1,822" E
49° 37' 4,256" N
27
20° 3' 54,452" E
49° 36' 56,508" N
28
20° 3' 54,818" E
49° 36' 54,318" N
29
20° 3' 59,393" E
49° 36' 55,333" N
35
20° 7' 54,366" E
49° 28' 13,388" N
33
20° 7' 54,346" E
49° 28' 13,765" N
32
20° 7' 53,671" E
49° 28' 12,874" N
31
20° 7' 53,745" E
49° 28' 13,175" N
34
20° 7' 31,436" E
49° 31' 16,045" N
37
20° 7' 30,912" E
49° 31' 16,714" N
Budynek
gospodarczy
36
20° 7' 30,902" E
49° 31' 16,279" N
37
20° 7' 31,302" E
49° 31' 53,736" N
38
20° 7' 47,826" E
49° 31' 45,583" N
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
Budynek
mieszkalny
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
Budynek
Budynek
gospodarczy
Budynek
gospodarczy
40
41
42
43
44
20° 14' 26,896"
E
20° 14' 26,100"
E
20° 12' 18,454"
E
20° 12' 19,350"
E
20° 11' 12,640"
E
20° 10' 29,535"
E
49° 30' 33,352" N
49° 30' 32,983" N
49° 32' 31,453" N
49° 32' 31,204" N
49° 32' 21,436" N
49° 32' 23,458" N
Właściciel
obiektu
Inna Skarbu
Państwa
Opis lokalizacji
23
39
Uwagi/ Stan
techn.
Obiekt
Leśniczówka Ochotnica
Górna
Garaż i magazyn
Ochotnica
Prywatny
2. Zestawienie pozostałych elementów infrastruktury technicznej Parku.
Strona 389 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Współrzędna X
Współrzędna Y
1
2
49° 34' 59,872" N
49° 35' 1,169" N
20° 13' 20,697" E
20° 13' 20,600" E
Parking
Pole biwakowe
Trusiówka
Trusiówka
3
49° 34' 46,112" N
20° 5' 18,638" E
Pole biwakowe
Oberówka
4
49° 34' 56,058" N
20° 5' 2,144" E
Koninki
5
49° 36' 59,772" N
20° 3' 52,139" E
6
49° 37' 2,650" N
20° 3' 47,001" E
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
49° 37' 4,705" N
49° 34' 21,326" N
49° 34' 47,464" N
49° 34' 34,607" N
49° 34' 40,453" N
49° 34' 36,637" N
49° 34' 58,411" N
49° 34' 20,706" N
49° 34' 4,699" N
49° 33' 43,506" N
49° 31' 26,912" N
49° 30' 58,988" N
49° 32' 9,832" N
49° 32' 18,791" N
49° 31' 29,164" N
20° 4' 2,559" E
20° 3' 9,796" E
20° 5' 15,133" E
20° 6' 4,403" E
20° 7' 58,247" E
20° 7' 48,131" E
20° 13' 19,226" E
20° 13' 9,343" E
20° 13' 9,124" E
20° 13' 12,042" E
20° 7' 26,769" E
20° 11' 31,435" E
20° 12' 7,813" E
20° 11' 38,824" E
20° 9' 9,474" E
Zbiornik wody
pitnej
Przepompownia
wody pitnej
Zbiornik wody
pitnej
Parking
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Składnica drewna
Lp.
Obiekt
Opis lokalizacji
Poręba Wielka
Dwór
Poręba Wielka
Dwór
Dyrekcja GPN
Poręba Górna
Oberówka
Stara Huta
Potaśnia
Roztoka
Trusiówka
Autobus
Papieżówka
Pod Bieniowem
Łopuszna
Forendówki
Jaszcze
Pod Borysówką
Za Homelką
Uwagi/ Stan
techn.
Dobry
Bardzo
dobry
Bardzo
dobry
Bardzo
dobry
Dostateczny
Właściciel
obiektu
GPN
GPN
Dostateczny
GPN
Dobry
Dobry
Dobry
Dobry
Dobry
Dobry
Dostateczny
Dobry
Dobry
Dobry
Dobry
Dobry
Dobry
Dostateczny
Dostateczny
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
GPN
prywatny
prywatny
GPN
Gmina
GPN
Strona 390 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
3. Zestawienie odcinków głównych dróg Parku.
Lp.
1
2
Kod
D1/S4/
D2/S4/
Obiekt
droga dolinowa/stokowa
droga stokowa
3
D3/S5/
droga stokowa
4
D4/S3/
droga stokowa
5
D5/S2/
droga dolinowa
6
D6/S1/
droga stokowa
7
D7/T10/
droga grzbietowa
8
D8
droga stokowa
9
D9/T6/
droga dolinowa
10
D10/S6/
droga stokowa
11
D11
droga stokowa
12
D12
droga stokowa
13
D13/S7/
droga stokowa
14
D14
droga stokowa
15
D15/T9/
droga grzbietowa
16
D16/T3/
droga grzbietowa
17
D17/T3/
droga grzbietowa
18
D18/T2/
droga stokowa
19
D19/S10/
droga dolinowa
20
D20/T2/
droga stokowa
21
D21/E7/
droga dolinowa
22
D22
droga stokowa
Przebieg drogi
Uwagi/ Stan techn.
Długość [km]
Potasznia - Brukowana Droga
po remoncie
2,79
Brukowana Droga - Borek
po remoncie
1,85
Brukowana Droga - Kopa kończy się w rezerwacie ścisłym
2,03
oddz. 15
Konina Potasznia - Pasieka po remoncie
8,20
Koninki Hucisko
Koninki Hucisko - dolina
Olszowego Potoku - Tobołów
stan dobry
10,28
- Poręba Górna
Koninki Hucisko - dolina
stan dobry
5,21
potoku Turbacz - Czarne Błota
Tobołów - Kopana Droga część do remontu
3,21
Polana Młynarska
Potok Porębianka - Pod
do remontu, zerwany przepust w
2,18
Szeroką - gran. GPN
oddz. 206, dalej nieprzejezdna
Trusiówka - Papieżówka stan dobry
8,38
przełęcz Borek
Papieżówka - polana
część do remontu
7,25
w części przez rez. ścisły
Do Walca – Borek
4,86
nieprzejezdna
Autobus - Ustępne - Skład pod
w części prowadzącej nad
5,21
Bieniowem
polaną Ustępne nieprzejezdna
Autobus - Spaleniec - gran.
do remontu
1,54
GPN
Trusiówka - Gorcowy Potok do ew. odtworzenia
5,68
Pod Mieredzysko - Do Staszka
Jaworzyna Kamienicka część do remontu
4,00
Polana Gabrowska - Turbacz
Turbacz - Obidowiec - Stare
do remontu
10,23
Wierchy - Jasionów
Kiczora - Cioski - Zielenica
część do remontu
2,42
gran. GPN
Żubrowisko - Skole Pańskie część do remontu
2,08
Jankówki - Zielenica
Gajówka Mikołaja stan dobry
1,62
Żubrowisko
Jankówki - Wysznia
część do remontu
1,06
Dolina Jaszcze - Łonna część do remontu
2,52
Pańska Przehybka
Dolina Jaszcze - Borysówka
część do remontu
1,12
93,74
Strona 391 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Wykaz literatury oraz źródeł przydatnych w opracowaniu
Strona 392 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Udostępnianie dla celów naukowych
Tytuł
Lp.
Autor i rok wydania
1. N
Adamczyk B.,
Niemyska-Łukaszuk J.,
Dziurzyńska A.,
Przybylski J. 1990
Gleby zlewni Kamienicy - projektowanego Parku Krajobrazowego
Doliny Kamienicy w Gorcach. mskr
2. N
Adamczyk M. 1996
Gorce w latach 1670 - 1870 i zmiany w ich krajobrazie. Wierchy 62:
93-118,
3. N
Adamus P., Miedzińska
A. 1995
4. N
Aleksandrowicz Z. 1982
5. N
Armatys P. 2002
6. N
Armatys P. 2003
7. N
Armatys P. 2003
8. N
Armatys P. 2010
9. N
Armatys P. 2010
10.
N
Armatys P., Loch J. &
Ruciński M. 2010
11.
N
Armatys P., Okarma H.,
Olszańska A. 2006
12.
N
Bashta Andriy-T. 2002
13.
N
Białas I. Chętnicki W.
Kupryjanowicz J. 1989
14.
N
Białas J., Chętnicki W.,
Kupryjanowicz J. 1989
15.
N
Biedroń L. 1999
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
autorzy omawiają
gleby zlewni
Kamienicy
w pracy
przedstawiono
zmiany w
krajobrazie Gorców
w pracy omówiono
Wyniki obozu naukowego Sekcji Teriologicznej Koła Leśników na
występowanie
terenie GPN. Przyczynek do znajomości chiropterofauny GPN. mskr
nietoperzy w GPN
Skałki piaskowcowe Gorczańskiego Parku Narodowego. Ochrona
poznanie skał w
Przyrody, 44: 293-316
GPN
praca dotyczy
Występowanie i preferencje siedliskowe świergotków Anthus na
ekologii
terenach otwartych Gorczańskiego Parku Narodowego. Parki nar.
świergotków w
Rez. przyr. 21,2: 207–223.
GPN
w pracy
Dlaczego trzeba chronić gorczańskie polany? Fauna. Parki Narodowe wyjaśniono sens
1: 17–18.
ochrony polan w
Gorcach
praca traktuje o
Ptasi lokatorzy Parku Podworskiego w Porębie Wielkiej.
ptakach Parku
Salamandra. Kwartalnik GPN, 9, s. 6-7
Podworskiego w
Porębie Wielkiej
Gorce. [W:] Wilk T. i in. (red.) Ostoje ptaków o znaczeniu
omówiono Ostoje
międzynarodowym w Polsce. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony
Gorczańska Ptaków
Ptaków, Marki.
Skrzydlaci drapieżcy w Gorcach. Cz. I. Salamandra 36: 6–8.
omówiono ptaki
Kwartalnik GPN.
drapieżne Gorców
Przyroda gorczańskich polan. Gorczański Park Narodowy, Poręba
omówiono florę i
Wielka: GPN, 64 s
faunę polan w GPN
Kręgowce // w : Gorczański Park Narodowy : 25 lat ochrony
praca omawia
dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Gorców. Poręba Wielka :
kręgowce GPN
GPN, s. 145-159
praca omawia
Wpływ użytkowania gospodarczego na zgrupowania ptaków
wpływ
górskich łąk w Gorcach (Beskidy Zachodnie, Polska) i Beskidach
użytkowania łąk na
Skolskich (Beskidy Wschodnie, Ukraina).Roczniki Bieszczadzkie
zgrupowania
10: 153-167.
zamieszkujących je
ptaków
Small mammals of Gorce National Park. Acta Zool. Cracov. 32, 15: autorzy omawiają
631-652
drobne ssaki GPN
praca zawiera
Small mammals of the Gorce National Park. Acta Zool. Cracov. 32,
rozpoznanie
15: 631-652.
drobnych ssaków
GPN
w pracy omówiono
antropogeniczne
Antropogeniczne zmiany środowiska geograficznego na obszarze
zmiany środowiska
pasma górskiego Gorce
geograficznego na
obszarze Gorców
Strona 393 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
Tytuł
16.
N
Wpływ wybranych czynników na liczebność i rozmieszczenie
Nicoletiella denticulata (Schrank, 1776) (Acari: Actinotrichida,
Błoszyk J. & Czarnota P.
Labidostommatina) w Gorczańskim Parku Narodowym, w
1998
porównaniu ze zdegradowanymi środowiskami Karkonoszy i Gór
Izerskich. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 17.4: 31–49.
17.
N
Błoszyk J., Olszanowski
Z. 1996
18.
N
Bober-Sowa B. 2005
19.
N
Brożek C. 1980
20.
N
Bujoczek L., Bujoczek
M., Chwistek K. &
Dzumek P. 2010
21.
N
Bujoczek M., Chwistek
K., Bujoczek L. 2011
22.
N
Capecki Z. 1982
23.
N
Chaniecka K. mskr.
24.
N
Chlebicki A. 2008
25.
N
Chwistek K. 1995
26.
N
Chwistek K. 2001
27.
N
Chwistek K. 2002
28.
N
Chwistek K. 2008
29.
N
Chwistek K. 2008
30.
N
Chwistek K. 2010
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
praca o gatunku
roztocza w GPN
w pracy omówiono
faunę roztoczy
GPN i
Karkonoskiego PN
Rola wybranych gatunków ssaków drapieżnych w ekosystemach
praca o roli ssaków
Gorczańskiego i Ojcowskiego Parku Narodowego. Instytut Nauk o
drapieżnych w
środowisku UJ, Kraków. mskr.
ekosystemach GPN
rozpoznanie
Ptaki Gorców. Przyr. Polska 11: 14-15.
ornitologiczne
GPN
praca dotyczy
Nowe stanowiska żłobika koralowego Corallorhiza trifida w
odkrycia nowego
Gorczańskim Parku Narodowym. Ochrona Beskidów Zachodnich 3:
stanowiska
93–95.
storczyka w GPN
praca o nowym
Nowe stanowiska wyblina jednolistnego Malaxis monophyllos (L.)
stanowisku
Sw. w Gorcach. Chrońmy Przyrodę Ojczystą
storczyka wyblina w Gorcach
Masowe wystąpienie zasniu wysokogórskiej - Cephalcia falleni
gradacja zasnui
(Dalm), Pamphilidae, Hymenoptera - w Gorcach. Sylwan, 126, 4: 41- wysokogórskiej 50.
Cephalcia falleni
praca omawia duże
Makrobezkręgowce (Macroinvertebrata) obszarów źródliskowych
bezkręgowce
Gorczańskiego Parku Narodowego.mskr
źródlisk GPN
praca o grzybach
Grzyby nadrzewne Gorców. Ochrona Beskidów Zachodnich, Tom 2,
nadrzewnych
s. 9-19.
Gorców
Charakterystyka zasobów leśnych Gorczańskiego Parku
w pracy omówiono
Narodowego. Parki Nar. Rez. Przyr. 3: 33–46.
zasoby leśne GPN
praca traktuje o
Dynamics of tree stands in the Gorce National Park (Southern
dynamice
Poland) during the period 1992-1997. Nature Conservation 58: 17drzewostanów w
32.
Gorcach
praca dotyczy
Historia lasów i leśnictwa w Gorcach.Wierchy, 68: 135–160.
historii lasów w
Gorcach
praca omawia
Zmiany wybranych cech taksacyjnych drzewostanów Gorczańskiego
zmiany cech
Parku Narodowego w okresie 1992–2002 na tle oceny naturalności
taksacyjnych
lasów gorczańskich z 1932 roku. Roczniki Bieszczadzkie 16: 125–
drzewostanów w
144.
ostatnich latach
Struktura i dynamika drzewostanów Ojcowskiego Parku
praca omawia
Narodowego [W:] A. Klasa, J. Partyka (red.) Monografia
drzewostany
Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda. Wyd. Ojcowski Park
Ojcowskiego PN
Narodowy, ss. 207–240.
Współczesne przemiany gorczańskich lasów. [W:] Chwistek K.,
omówiono
Różański W., Tomasiewicz J. Tajemnice gorczańskiej puszczy. 53–
przemiany lasów w
62. Gorczański Park Narodowy, Poręba Wielka.
Gorcach
Fauna glebowa ze szczególnym uwzględnieniem roztoczy /Acari/
GPN i Karkonoskiego PN, jako ważny element środowiska i
wskaźnik jego walorów. Bank Fauny bezkręgowców. Mskr
Strona 394 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
31.
N
32.
N
33.
N
34.
N
35.
N
36.
N
37.
N
38.
N
39.
N
40.
N
41.
N
42.
N
43.
N
44.
N
Analiza
przydatności do
Autor i rok wydania
Tytuł
sporządzenia
opracowania
Zmiany składu gatunkowego i struktury drzewostanów
omówiono zmiany
Chwistek K. 2010
Gorczańskiego Parku Narodowego w latach 1992–2007. Ochrona
struktury lasów w
Beskidów Zachodnich 3: 79–92.
ostatnich latach
Chwistek K., Armatys
Zmiany składu gatunkowego i struktury drzewostanów w dawnym
praca traktuje o
P., Czarnota P., Loch J.
rezerwacie „Turbacz” w okresie 1965-2000. Studia Naturae 54, cz.
drzewostanach rez.
2008
II: 23-50.
Turbacz
praca traktuje o
Roztocza glebowe z kohorty Uropodina i Labidostommatina jako
roztoczach
Czarnota P. & Błoszyk J.
indykatory zasadności renaturalizacji lasu w Gorczańskim Parku
glebowych w
1998
Narodowym. Przegląd Przyrodniczy 9.1/2: 119–126.
aspekcie
naturalnych lasów
praca dotyczy
ITS rDNA data confirm a delimitation of Bacidina arnoldiana and B. rozgraniczenia
Czarnota P. & Guzowsulphurella and support a description of a new species within the
dwóch gatunków
Krzemińska B.
genus Bacidina. Lichenologist (wysłane do recenzji).
za pomocą metod
genetycznych
praca dotyczy
Lichens of the genera Lepraria and Leproloma from the Gorce Mts
dwóch rodzajów
Czarnota P. & Kukwa
(Western Carpathians, Poland) and note on lichenicolous fungus
porostów Lepraria
M. 2001
Paranectria oropensis found on Leproloma membranaceum. Polish
and Leproloma w
Botanical Journal 46.2: 199–206.
GPN
praca dotyczy
Czarnota P. & Kukwa
Some sorediate lichens and lichenicolous fungi new to Poland.
nowych dla Polski
M. 2004.
Graphis Scripta 15: 24–32, Stockholm.
porostów
Contribution to the knowledge of some poorly known lichens in
praca o słabo
Czarnota P. & Kukwa
Poland. I. The genus Absconditella. Folia Cryptogamica Estonica 44: poznanych
M. 2008
1–7.
porostach w Polsce
Contribution to the knowledge of some poorly known lichens in
praca o słabo
Czarnota P. & Kukwa
Poland. II. The genus Psilolechia. Folia Cryptogamica Estonica 44:
poznanych
M. 2008
9–15.
porostach w Polsce
praca o
Zawartość mikro- i makropierwiastków w plechach Hypogymnia
zastosowaniu mchu
physodes w Gorczańskim Parku Narodowym – próba
Czarnota P. 1995
przy określaniu
lichenoindykacji. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 14.3: 69–
zanieczyszczenia
88.
powietrza
praca dotyczy
nowego dla Polski
Micarea adnata (Micareaceae) – a new species in the lichen flora of
Czarnota P. 1997
porostu Micarea
Poland. Fragmenta Floristica et Geobotanica 42.1: 192–193.
adnata
(Micareaceae)
Micarea synotheoides, M. hedlundii (Micareaceae) and Leptogium
praca dotyczy
Czarnota P. 1997
intermedium (Collemataceae), three lichens new to Poland.
nowych dla Polski
Fragmenta Floristica et Geobotanica 42.2: 489–494.
porostów
Porosty Gorczańskiego Parku Narodowego. Cz. I. Wykaz i
opracowanie
Czarnota P. 2000
rozmieszczenie gatunków. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody
monograficzne
19.1: 3–73.
porostów GPN
Epiphytic lichens as criteria of ecological conditions in forest
praca traktuje o
environment of the Gorce National Park (Western Beskidy,
epifitycznych
Czarnota P. 2002
Carpathians, S. Poland). Bibliotheca Lichenologica 82: 197–207,
porostach w
Germany.
Gorcach
omówienie
Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Gorców.
porostów i
Czarnota P. 2010
Ochrona Beskidów Zachodnich 3: 55–78.
grzybów
naporostowych
Strona 395 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
45.
N
Czarnota P. 2010
46.
N
Czarnota P. 2011.
47.
N
Czarnota P., Glanc K. &
Nowak J. 2005.
48.
N
Czarnota P., Loch J. &
Wężyk P. 2000.
49.
N
Czarnota P., Osyczka P.
& Kowalewska A. 2010.
50.
N
Czechowski W. 1992
51.
N
Czechowski W. 1992
52.
N
Czekaj A. 1993
53.
N
Dratnal E., Sowa R.,
Szczęsny B. 1979
54.
N
Dylewska M. 2004
56.
N
Dylewska M., GąsienicaChmiel M., Kosior A.,
Sumera B., Szafraniec
S., Werstak K.,
Wiśniowski B. 1998
Dziewolski J., Michalik
S. 1982
57.
N
Dziewolski S., Michalik
S. 1989
58.
Fiałkowski W., Sowa R.
55.
N
Tytuł
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
Gorców
praca dotyczy
Problemy ochrony porostów w polskich parkach narodowych. [W:]
problemów
Materiały pokonferencyjne Aktualne zagrożenia parków narodowych związanych z
Polski. KOP PAN Kraków, 16–17 listopada 2010. (w druku).
ochrona porostów
w polskich pn
Lichens and lichenicolous fungi on standing ‘dead wood’ in Polish
praca o porostach i
Western Carpathians. [W:] Fungi and Lichens in the Baltics and
grzybach
beyond. XVIII Symposium of the Baltic Mycologists and
naporostowych na
Lichenologists, Nordic Lichen Society Meeting. Lithuania,
martwym drewnie
Dubingiai, September 19–23, 2011. Program and Abstracts: 30.
w Karpatach
Materiały do bioty porostów Gorców ze zbiorów Herbarium Instituti Uzupełnienie
Botanici Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Fragmenta Floristica wiadomości o
et Geobotanica, Series Polonica 12(2): 327–370.
porostach GPN
Waloryzacja przyrodnicza ekosystemów leśnych Gorczańskiego
praca o waloryzacji
Parku Narodowego jako kryterium przestrzennego podziału
ekosystemów
przyjętych kategorii ochrony. Szczeliniec 4: 247–253.
leśnych w GPN
praca omawia
Status of some poorly known lichen species from the genus
status gatunkowy
Lecanora (lichenized Ascomycota) in Poland. Mycotaxon 113: 449–
porostów z rodz.
462.
Lecanora
omówiono
Myrmekofauna Gorców - informacja wstępna. Parki Nar. i Rez.
występowanie
Przyr. 11, 4: 69-72.
mrówek w Gorcach
Eksperymentalna kolonizacja mrówek w reglu górnym Masywu
praca dotyczy
Jaworzyny w Gorczańskim Parku Narodowym. Parki Nar. i Rez.
kolonizacji mrówek
Przyr. 11, 4: 51-57.
w GPN
autor omawia
Ważki (Odonata) Gorców. Wiad. Entomol. 12, 3: 155-161.
występowanie
ważek w Gorcach
rozpoznanie
Zgrupowania bezkręgowców bentosowych Dunajca na odcinku
bezkręgowców
Harklowa-Sromowce Niżne. Ochrona Przyrody 42: 183-215
bentosowych
Dunajca
praca kwiecistości
łąk i roli
Badania kwiecistości łąk i rola trzmielowatych Bombini przy
trzmielowatych
prowadzeniu czynnej ochrony zbiorowisk nieleśnych w parkach
Bombini przy
narodowych południowej Polski. Chrońmy Przyr. Ojcz., 60: 6: 42-54. prowadzeniu
czynnej ochrony
łąk
Skład gatunkowy i liczebność trzmieli i trzmielców (Bombinae,
Apoidea, Hymenoptera) na łąkach w wybranych parkach
narodowych oraz kwiecistość łąk w tych parkach w 1998
roku.Prądnik. Prace Muz. Szafera 11-12: 279-292.
w pracy omówiono
występowanie
trzmieli na łąkach
Walory przyrodnicze i koncepcja rezerwatów ścisłych Gorczańskiego planowanie form
Parku Narodowego. Ochrona Przyrody, 44: 9-20.
ochrony w GPN
praca dotyczy
Problemy ochrony biocenoz leśnych w parkach narodowych i
ochrony biocenoz
rezerwatach przyrody. Chrońmy Przyr. Ojcz. 5-6: 37-47.
leśnych w parkach
narodowych
Diversity, abundance and zonation of stoneflies (Plecoptera) from the autorzy omawiają
Strona 396 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
widelnice
Tytuł
N
1988
water system: Olszowy Potok stream - River Raba (Southern
Poland). Acta Hydrobiol.30, 3/4: 381-391, 1988
59.
N
Flaituch T., Amirowicz
A. 2005
Stream habitats, benthic macroinvertebrates, lotic fish and their
relationships: a multi-scale approach. Pol. J. Ecol., 51, 1: 81-95.
60.
N
Forma A., Zuchiewicz
W. 2001
praca dotyczy
relacji organizmów
w potokach
Morfotektonika Gorców (Polskie Karpaty Zachodnie) w świetle
wybranych wskaźników morfometrycznych. Streszczenia referatów i
komunikatów z IV Ogólnopolskiej Konferencji "Neotektonika
Polski"
Warunki występowania jeżyny gruczołowatej Rubus hirtus /W.K./ w
rezerwacie ścisłym "Dolina Łopusznej" w Gorczańskim Parku
Narodowym. Parki Nar. i Rez. Przyr. 11, 4: 105-117.
praca z geologii
pasma Gorców
praca o jeżynie
gruczołowatej w
Dolinie Łopusznej
omówiono
The breeding bird communities of the Kamienica watershed in Gorce
62.
zgrupowania
Głowaciński Z. 1990
National Park (The Carpatians, Southern Poland). Acta Zool. Cracov.
N
ptaków wododziału
33, 13: 273-301.
Kamienicy
opracowanie
Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona.
monograficzne
63. Głowaciński Z., Rafiński
Biblioteka Monitoringu Środowiska., ss 152, wyd I, Warszawapłazów i gadów
N
J.2003
Kraków
Polski, stanowiska
z Gorców
64. Głowacka E., Miguła P.
opracowanie
Koliszki Psylloidae Gorców. Parki Nar. Rez. Przyr. 15.3: 59-71.
N
1996
koliszków Gorców
praca o
Górecki A., Drożdż M., Gorczański Park Narodowy, a mieszkańcy jego otuliny. Parki Nar.
65 N
mieszkańcach
Najder R. 1998
Rez. Przyr. 17.1: 73-92.
otuliny GPN
w pracy omówiono
66.
Roślinność skałek piaskowcowych na Kudłoniu w Gorcach. Zesz.
roślinność skałek
Granoszewski W. 1987
N
Nauk. UJ Kraków, Prace Bot. 15: 65-71, 1987, Kraków
piaskowcowych na
Kudłoniu
w pracy omówiono
zanieczyszczenie
67.
Zanieczyszczenie polskich Parków Narodowych metalami ciężkimi. parków
Grodzińska K. 1980
N
Ochr. Przyr. 43: 9-27.
narodowych w
Polsce metalami
ciężkimi
omówiono
Występowanie kornika drukarza Ips typographus L. w
występowanie
68. Grodzki W., Loch J.,
uszkodzonych przez wiatr drzewostanach świerkowych masywu
kornika drukarza w
N
Armatys P. 2006.
Kudłonia w Gorczańskim Parku Narodowym. Ochrona Beskidów
drzewostanach
Zachodnich 1: 125–137.
świerkowych w
GPN
Guzow-Krzemińska B.,
praca dotyczy
69.
A new Agonimia from Europe with a flabelliform thallus.
Halda J. & Czarnota P.
nowego dla Europy
N
Lichenologist 44.1: 55–66.
2012
porostu
praca o
Obserwowane reakcje zwierząt na obecność ludzi i wytwory
70. Jakubiec Z., Weidner A.
synantropizacji
cywilizacji w polskich parkach narodowych. Parki Nar. i Rez. Przyr.
N
2010
zwierząt w parkach
29.3: 89-115.
narodowych Polski
Poprawki na samoabsorbcję i koincydencyjne sumowanie w
praca dotyczy
71.
dokładnych pomiarach próbek środowiskowych metodą
Jodłowski P. 2005
metodyki
N
spektrometrii gamma. V Krajowa Konferencją Radiochemii i Chemii
spektrofotometrii
Jądrowej. Streszczenia, Kraków-Przegorzały.
61.
N
Gazda A. 1992
Strona 397 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
72.
N
Jodłowski P. 2005
73.
N
Kaczka R. 1999
74.
N
Kaczka R. 1999
75.
N
Karaś M. 1993
76.
N
Karaś M. 1993
77.
N
Kawecka I. 2006
78.
N
Kłonowska-Olejnik M.,
Stoch T., Skalski T.
2012
79.
N
80.
N
81.
N
Kornaś J. 1955
82.
N
Kościelniak J. 2004
83.
N
84.
N
85.
N
86.
N
87.
N
88.
Kornaś J. 1955
Kornaś J., MedweckaKornaś A. 1977
Kowalski T.,
Leszczyński K., Wąsik
R. 1997
Kowalski T.,
Leszczyński K., Wąsik
R. 1997
Kozak M. 2008
Kozłowski J. 1974
Krzewicka B. 2009
Kukwa M., Czarnota P.
Analiza
przydatności do
Tytuł
sporządzenia
opracowania
praca o osadzaniu
The deposition of Cs-137 and its spatial variability over Gorce
się Cs-137 i jego
Mountains in Poland.Proceedings from The 2nd International
zmienności
Conference on radioactyvity in the enviroment. Nice France, s. 618przestrzennej w
619
Gorcach
praca dotyczy
Rola kłód w kształtowaniu systemu fluwialnego i związanych z nim kształtowania się
biocenoz (Kamienica, Gorce).[W:] Interdyscyplinarność w badaniach systemu
dorzecza., red W. Chełmicki, J. Pociask-Karteczka
fluwialnego w
Kamienicy
praca omawia
The role of coarse woody debris in fluvial processes during the flood
procesy fluwialne
of the july 1997, Kamienica Łącka valley, Beskid mountains, Poland.
w Kamienicy w
Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 33: 117-130, Kraków.
czasie powodzi
Wstępne wyniki badań przyrostu grubości jodły (Abies alba Mill.) w w pracy podano
Gorczańskim Parku Narodowym w latach 1950-1988, w warunkach wyniki badań
wzrostu zanieczyszczenia powietrza. Prądnik. Prace Muz. Szafera 7- przyrostu grubości
8: 225-230,
jodły w GPN
w pracy podano
Uwagi o stanie zdrowotnym jodły (Abies alba Mill.) na wybranych
dane o stanie
powierzchniach Gorczańskiego Parku Narodowego. Prądnik. Prace
zdrowotnym jodły
Muz. Szafera 7-8: 221-224.
w GPN
praca o znaczeniu
Znaczenie korytarzy ekologicznych dla funkcjonowania obszarów
korytarzy
chronionych na przykładzie Gorców. Ochrona Beskidów Zachodnich ekologicznych dla
1: 183-191, 2006
obszarów
chronionych
Zgrupowania jętek (Ephemeroptera) w górnej części zlewni Koniny
praca zawiera
w Gorczańskim Parku Narodowym (Karpaty Zachodnie).Ochrona
rozpoznanie jętek
Beskidów Zachodnich 4: 57-68.
w GPN
Charakterystyka geobotaniczna Gorców. Monografie botaniczne 3:
zbiorowiska
1-216.
roślinne w Gorcach
rośliny naczyniowe
Rośliny naczyniowe Gorców. Monografie botaniczne 5: 1-260.
Gorców
Zespoły roślinne Gorców. I Naturalne i na wpół naturalne zespoły
zbiorowiska
nieleśne. Fragnebta floristica et Geobotanica 13, 2: 12-316.
nieleśne Gorców
praca o skutkach
Zmiany funkcjonowania górskich systemów korytowych w wyniku
regulacji
przeprowadzonych regulacji hydrotechnicznych. Kraków : IGiPZ
hydrotechnicznych
PAN, 2004. - Prace Geograficzne; vol. 200; s. 187-207
w potokach
Badania nad stanem zdrowotnym świerka Picea abies (L.) Karst. W
praca omawia stan
drzewostanach Gorczańskiego Parku Narodowego. Zesz. Nauk. AR
zdrowotny świerka
w Krakowie nr 326, Leśn., 26: 103-119.
w GPN
Badania nad stanem zdrowotnym świerka Picea abies (L.) Karst. W
praca omawia stan
drzewostanach Gorczańskiego Parku Narodowego. Zesz. Nauk. AR
zdrowotny świerka
w Krakowie nr 326, Leśn., 26: 103-119.
w GPN
Zarzyczka górska Cortusa matthioli L. w Gorcach (Karpaty
praca o zarzyczce
Zachodnie). Parki Nar. i Rez. Przyr. 27.3: 31 - 40.
górskiej w Gorcach
Liczebność i rozmieszczenie ptaków w rezerwacie "Turbacz" w
ptaki rezerwatu
Gorcach.Ochr. Przyr. 39: 245-276.
Turbacz
The "Verrucaria fuscella group" in Poland with some nomenclatorial praca o porostach z
remarks. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 78 (3): 229-234.
grupy Verrucaria
New or interesting records of lichenicolous fungi from Poland VIII.
praca o nowych
Strona 398 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
N
Tytuł
Autor i rok wydania
& Perz P. 2010.
Herzogia 23: 111–119.
Loch J. 1991
Regeneracja drzewostanu górnoreglowego boru świerkowego
(Piccetum tatricum subnormale) zniszczonego przez zasnuje
wysokogórska Caphalcia falleni (Dalm.) (Hymenoptera, Symphyta)
w rejonie Kudłonia i i Mostownicy Gorczańskiego Parku
Narodowego. Prądnik. Prace Muz. Szafera 4: 49-56.
90.
N
Loch J. 1992
Stałe powierzchnie badawcze w Gorczańskim Parku Narodowym.
Parki Nar. Rez. Przyr.11.4: 87-98.
91.
N
Loch J. 1992
Pierwsze stwierdzenie lęgu siwerniaka Anthus spinoletta spinotella
(L.) w Gorcach. Parki Nar. Rez. Przer. 11, 4:99-103.
89.
N
92.
N
Loch J. 1992
93.
N
Loch J. 1993
94.
N
Loch J. 1998
95.
N
Loch J. 1998
96.
N
Loch J. 2002
97.
N
Loch J. 2000
98.
N
Loch J. 2010
99.
N
Loch J. 2012.
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
stanowiskach
grzybów
lichenizujących z
Polski
omówiono
regenerację boru
świerkowego po
gradacji zasnui
podano opis
powierzchni
badawczych w
GPN
podano pierwszy
opis obserwacji
siwerniaka na
polanie w GPN
Regeneracja drzewostanu górnoreglowego boru świerkowego
Piceetum tatricum subnormale zniszczonego przez zasnuję
wysokogórską Cephalcia falleni Dalm.) w Gorczańskim Parku
Narodowym. Parki nar. Rez. Przyr. 11: 39–50
Depresja przyrostowa świerka pospolitego (Picea excelse (LAM.)
LK.) spowodowana gradacją zasnui wysokogórskiej Caphalcia
falleni (Dalm.) w Gorczańskim PN. Prądnik. Prace Muz. Szafera 7-8:
213-220.
praca dotyczy
regeneracji boru
świerkowego
praca traktuje o
skutkach gradacji
zasnui
w pracy omówiono
strategię życiową
jarzębiny na tle
dynamiki
świerczyn
Charakterystyka fitosocjologiczna wybranych jednostek
autor omawia
taksonomicznych Gorczańskiego Parku Narodowego. Zbiorowiska
zbiorowiska leśne
leśne.1998 mskr.
GPN
Świerczyny górnoreglowe Gorczańskiego Parku Narodowego - stan autor omawia stan
zachowania i dynamika zmian. Problemy Zagospodarowania Ziem
zachowania
Górskich 48: 185–193.
świerczyn GPN
Znaczenie jarzębu pospolitego (Sorbus aucuparia ssp. aucuparia ) w praca o znaczeniu
stabilizacji górskich ekosystemów leśnych. Zeszyty Naukowe
jarzębiny w lasach
Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie 394: 149–168.
górskich
potwierdzenie
Gawrowanie niedźwiedzia brunatnego Ursus arctos L. w
gawrowania
Gorczańskim Parku Narodowym w latach 1981–2010. Ochrona
niedźwiedzia w
Beskidów Zachodnich 3: 47–54..
Gorcach
praca dotyczy
Wpływ wypasu owiec i koszenia na dynamikę liczebności Crocus
wpływu ochrony
scepusiensis i Galanthus nivalis na wybranych polanach
czynnej polan na
Gorczańskiego Parku Narodowego. Ochrona Beskidów Zachodnich
dynamikę
4: 26–34.
liczebności krokusa
praca traktuje o
Natural regeneration versus tree planting in subalpine spruce forest
naturalnej
(Plagiothecio-Piceetum tatricum) of the Gorce National Park. Nature
regeneracji
Conservation 58.1: 5–15.
świerczyny
Przewodnik po stałych powierzchniach monitoringowych
przewodnik po
Gorczańskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Acarus. Poznań.
stałych
Strategia życiowa jarzębu pospolitego Sorbus aucuparia L. ssp.
aucuparia L. a dynamika świerczyny górnoreglowej PlagiothecioPiceetum tatricum. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H.
Kołłątaja w Krakowie 56: 197–212.
Loch J., Chwistek K.,
100.
Wężyk P., Małek S. &
N
Pająk M. 2001.
101. Loch J., Czarnota P.,
N
Chwistek K., Błoszyk J.
Strona 399 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Tytuł
Autor i rok wydania
1994.
s. 46.
102.
Magiera T. 1996
N
Ferromagnetyki pochodzenia antropogenicznego w glebach
wybranych parków narodowych. Polska Akademia Nauk Instytut
Podstaw Inżynierii Środowiska w Zabrzu.
103.
Margielewski W. 1997
N
Ochrona jeziorek osuwiskowych w paśmie Lubania koło Ochotnicy
Górnej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 4: 74-85.
104. Medwecka-Kornaś A.
N
1955
Zespoły leśne Gorców. Ochrona Przyrody, 23: 1-111.
105.
Michalik S. 1975
N
Projekt Parku Narodowego w Gorcach. Chrońmy Przyr. ojczystą 31,
2: 23-30.
106.
Michalik S. 1989
N
Gorce. Przyroda Polska PWN, 212 ss.
107.
Michalik S. 1990
N
Zagrożenie i problemy aktywnej ochrony biocenoz polan reglowych.
Prądnik. Prace Muz. Szafera 2: 175-198.
108.
Michalik S. 1990
N
109.
Michalik S. 1991
N
110. Michalik S., Dziewolski
N
J. 1986
111.
Miczyński J. 2006
N
114.
N
115.
N
116.
N
praca traktuje o
sytuacji szafranu w
GPN
w pracy omówiono
tereny o które
należy powiększyć
GPN
opracowanie o
klimacie Gorców
w pracy omówiono
uszkodzenia lasu
przez jeleniowate
Ekologiczne uwarunkowania rozwoju odnowień naturalnych
praca z zakresu
Niemtur S. 1994 mskr.
świerka, jodły i buka na przykładzie odnowień w Gorczańskim Parku dynamiki lasu w
Narodowym. Mskr.
GPN
w pracy
Zawartość ołowiu i manganu w poziomie organicznym gleb w
przedstawiono
Niemtur S. 1995
Gorczańskim Parku Narodowym. Parki Nar. Rez. Przyr. 14.3: 89-96, zanieczyszczenia
gleb w GPN
Zawartość siarki, azotu i ołowiu w ściółce /Ol/ i poziomie
w pracy
próchniczym /Ah/ z różnych wysokości npm, ze stoków
przedstawiono
Niemtur S. 1995 mskr.
południowych i północnych Gorczańskiego Parku Narodowego.
zanieczyszczenia
Mskr.
gleb w GPN
praca omawia
Niemtur S., Ambroży S.,
drzewostany regla
Przebudowa karpackich drzewostanów regla górnego uszkodzonych
Gazda M., Grodzki W.
górnego
przez imisje przemysłowe. Prace Inst. Bad. Leśn. Ser.B, 35: 3-54
1999
uszkodzone przez
imisje
112. Miścicki S., Żurek Z.
N
1995
113.
N
Sukcesja roślinności łąkowej na polanie reglowej w Gorczańskim
Parku Narodowym w okresie 20 lat w wyniku zaprzestania wypasu.
Prądnik. Prace Muz. Szafera 2: 137-148.
Wymieranie i warunki aktywnej ochrony populacji szafranu
spiskiego Crocus scepusiensis ( Rehm. et Woł.) Bobr. w
Gorczańskim Parku Narodowym. Prądnik. Prace Muz. Szafera 3:
145-159.
Waloryzacja przyrodnicza terenów, o które należy powiększyć
Gorczański Park Narodowy. Okręgowy Ośrodek Rzeczoznawstwa i
Doradztwa Rolniczego Stow. Naukowo-Technicznego Inżynierów i
Techników.
Klimat [w :] Gorczański Park Narodowy : 25 lat ochrony dziedzictwa
przyrodniczego i kulturowego Gorców. Poręba Wielka : GPN, s. 3537
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
powierzchniach
monitoringowych
praca o
zanieczyszczeniu
gleb związkami
żelaza w GPN
w pracy omówiono
jeziorka
osuwiskowe w
paśmie Lubania
rozpoznanie
zespołów leśnych
Gorców
omówiona jedna z
3 koncepcji granic
GPN
monografia
Gorców
omówiono ochronę
czynną polan
reglowych
omówiono sukcesje
roślinności na
polanie w GPN
Inwentaryzacja odnowień lasu i jego uszkodzeń przez jeleniowate w
Gorczańskim Parku Narodowym. Sylwan 10: 53-69.
Strona 400 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
Niemtur S., Loch J.,
117.
Chwistek K. & Czarnota
N
P. 1994.
118.
Niesiołowski S. 1990
N
Niewiadomska E.,
119.
Jarowiecka D. &
N
Czarnota P. 1998.
120.
Nowak D. 2003
N
121.
Okarma H.
N
122.
Olszak J. 2004
N
123.
Petryszak B. 1992
N
124. Petryszak B., Knutelski
N
S.1987
125.
Pietruszka K. 2006
N
126.
Piksa K. 2011
N
127. Pisarski B. Czechowski
N
W. 1990
N
W. 1990
N
W. 1990 powtórzony
Tytuł
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
przemysłowe
Charakterystyka ilościowa odnowień naturalnych Picea abies (L.)
Karst., Abies alba Mill. i Fagus silvatica L. w Gorczańskim Parku
Narodowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 13.2: 67–78.
praca dotyczy
odnowień
naturalnych w GPN
opracowanie
monograficzne
Morfologia, biologia i występowanie w Polsce wodnych Empididae
wodnych
(Diptera, Brachycera). Acta Univ. Lodz., 169 ss.
muchówek z rodz.
wujkowatych
autorzy omawiają
wpływ różnych
poziomów
Effect of different levels of air pollution on photosynthetic activity of
zanieczyszczenia
some lichens. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 67.3–4: 259–
powietrza na
262.
fotosyntezę
niektórych
porostów
praca o
Agresywne zachowania dzięcioła dużego Dendrocopos major i
zachowaniach
dzięcioła białogrzbietego D. leucotos wobec dzięcioła trójpalczastego
trzech gatunków
Picoides tridactylus. Notatki Ornitologiczne 44: 57.
dzięciołów
w pracy
przedstawiono
koncepcje ochrony
Inwentaryzacja dużych drapieżników na terenie GPN. Opracowanie
dużych
koncepcji ich ochrony.mskr?
drapieżników na
podstawie ich
inwentaryzacji
autor opisuje
Torfowisko niskie w górnym odcinku doliny Kamienicy (Gorce).
torfowisko w
Przegląd Geologiczny, vol. 52, 9: 916-919.
dolinie Kamienicy
omówiono faunę
Gorców - od
Stan badań nad fauną Gorców. Parki Nar. Rez. Przyr. 11. 4: 5-24.
skąposzczetów po
ssaki
Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) Gorców.Zesz. Nauk. UJ
autorzy omawiają
Kraków nr 756, Prace zool., 33: 43-83, 1987, Kraków
ryjkowce Gorców
Ryby w Gorczańskim Parku Narodowym - zasięg i uwarunkowania. praca o rybach w
Ochrona Beskidów Zachodnich 1: 171-181.
GPN
praca o nocku
Nocek łydkowłosy Myotis dasycneme w polskiej części Karpat.
łydkowłosym w
Chrońmy Przyrodę Ojczystą, Kraków. 67 (6) Kraków. - s. 568-574
Karpatach
w pracy omówiono
The course of artificial colonization of red wood ants in the Gorce
kolonizację
National Park. Memorabilia Zool. 44: 37-46.
mrówek rudych w
GPN
w pracy omówiono
Modalites de colonisation des fourmis du grouppe Formica rufa au
modele kolonizacji
Parc National de Gorce (Pologne). Actes des Colloques Insectes
mrówek z grupy
Sociaux 6: 237-242
Formica rufa w
GPN
The course of artificial colonization of red wood ants in the Gorce
praca dotyczy
National Park. Memorabilia Zool. 44: 37-46, 199
kolonizacji rudych
Strona 401 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
130. Popek R., Czarnota P.
N
2001
Tytuł
Róże Gorców. Przegl. Przyr. 12, 1-2: 21-29.
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
mrówek w GPN
autorzy omawiają
róże Gorców
Ruch turystyczny w Gorczańskim Parku Narodowym.s.219-230 [W:]
praca o ruchu
Użytkowanie turystyczne parków narodowych. Ruch turystycznyturystycznym w
zagospodarowanie-konflikty-zagrożenia. Ojców 2002, red. J.
GPN
Partyka, 770 s.
praca o
rozmieszczenie
Rozmieszczenie gatunków z rodzaju Euphrasia L. w Gorcach.
Proszkiewicz E. 2006
świetlików
(Euphrasia) w
Gorcach
praca o procesach
Przybylska K., Bujoczek Procesy odnowieniowe w reglu górnym Gorczańskiego Parku
odnowieniowych w
L. 2006
Narodowego. Ochrona Beskidów Zachodnich 1: 109-123.
reglu górnym w
GPN
w pracy
Dynamika zmian zasobów leśnych w rezerwacie Dolina Łopusznej
przedstawiono
Przybylska K., Fujak J.,
GPN w okresie kontrolnym 1982-1992. Parki Nar. Rez. Przyr. 14.3: dynamikę zmian
Myćka P. 1995
23-31.
zasobów leśnych w
rez. Łopuszna
praca omawia
Lepidoptera w zbiorach Gorczańskiego Parku Narodowego. Parki
motyle
Przybyłowicz Ł. 1997
Nar. Rez. Przyr.16.3: 63-75.
zgromadzone w
zbiorach GPN
praca omawia
Motyle dzienne (Papilionoidae, Hesperioidae) Gorczańskiego Parku
Przybyłowicz Ł. 1998
motyle dzienne
Narodowego. Parki Nar. Rez. Przyr. 17.4: 51-56.
GPN
praca o planie
Ptaszycka-Jackowska D., Wyniki wstępnych prac nad planem zagospodarowania
zagospodarowania
Baranowska-Janota M.
przestrzennego Gorczańskiego Parku Narodowego. Biuletyn
przestrzennego
1986
informacyjny IGPiK nr 7-8: 11-18, 1986
GPN
Zróżnicowanie gorczańskiej puszczy. [W:] Chwistek K., Różański
praca dotyczy
Różański W.
W., Tomasiewicz J. Tajemnice gorczańskiej puszczy: 18–52.
zróżnicowania
&Tomasiewicz J.
Gorczański Park Narodowy, Poręba Wielka.
lasów w Gorcach
Gorczański Park Narodowy. 25 lat ochrony dziedzictwa
Różański W. (red.) 2006 przyrodniczego i kulturowego Gorców. W. Różański (red.).
monografia GPN
Gorczański Park Narodowy - Poręba Wielka, 342 s.
w pracy
Kondycja świerków w obrębie gniazd kornikowych w Gorczańskim
przedstawiono
Różański W., Loch J.,
Parku Narodowym na podstawie dendrometrycznej analizy
kondycję świerków
Ryś W. 1999
przyrostów rocznych. Sprawozdanie z badań wykonanych w latach
w gniazdach
1996-1999, ss. 13, mskr.
kornikowych
praca dotyczy
Różański W., Żuchowski Prace badawcze i inwentaryzacyjne z zakresu biologicznej ochrony
biologicznej
J. 1993
lasu dla aktualizacji i waloryzacji przyrodniczej GPN. Mskr.
ochrony lasu
w pracy omówiono
problem
Sander H., Bednarek A., Wykorzystanie nicieni entomofilnych do zwalczania Cephalcia
wykorzystania
Kamionek M., Pezowicz falleni Dalm.Zeszty Problemowe Postepów Nauk Rolniczych z.323:
nicieni glebowych
E. 1986
169-177, 1986
do zwalczania
zasnui
Skalski T., Armatys P. & Wtórna sukcesja zgrupowań biegaczy Coleoptera, Carabidae) na
praca dotyczy
131. Popko-Tomasiewicz K.
N
2002
132.
N
133.
N
134.
N
135
N
136.
N
137.
N
138.
N
139.
N
140.
N
141.
N
142.
N
143.
Strona 402 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
N
Autor i rok wydania
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
zgrupowania
biegaczy na
terenacj
pogradacyjnych
Tytuł
terenach po gradacji zasnui wysokogórskiej (Cephalcia falleni
Dalm.) w Gorczańskim Parku Narodowym”. Ochrona Beskidów
Loch J. 2010.
Wpływ fragmentacji terenu na strukturę i specjalizację ekologiczną
zgrupowań ryjkowców (Coleoptera: Curculionidae) polan górskich.
Konferencja Naukowa pt: Ochrona owadów w Polsce - Ekologiczne i
gospodarcze konsekwencje wymierania i ekspansji gatunków : 5354.
Skalski T., Banaś B.,
144.
Bacz M., Armatys P.,
N
Reszka J. 2002
praca o
zgrupowaniach
ryjkowców na
polanach
praca dotyczy
turystyki w
aspekcie
różnorodności
przyrodniczej
autorzy omawiają
wpływ wypasu na
zgrupowania
ryjkowców
praca traktuje o
wpływie ochrony
czynnej na skład
pokarmu
ryjkowców
praca o owadach
uszkadzających
owoce i nasion
jarzębiny
Atrakcyjność turystyczna obszarów chronionych a różnorodność
Skalski T., Maciejowski
145.
biologiczna owadów polan reglowych w Gorczańskim Parku
W., Kędzior R., Armatys
N
Narodowym. Studia i Materiały Centrum Edukacji PrzyrodniczoP., Loch J. 2011.
Leśnej w Rogowie 3, 28: 101–109.
Skalski T., Ogórek A.,
146. Kędzior R., Armatys P,
N
Loch J., Petryszak B.
2012
Wpływ wypasu na strukturę zgrupowań ryjkowców (Coleoptera:
Curculionoidea) na wybranych polanach Gorczańskiego Parku
Narodowego. Ochrona Beskidów Zachodnich 4: 48-56.
Skalski T., Pietrzak P.,
147. Kędzior R., Armatys P.,
N
Loch J., Petryszak B.
2012
Wpływ zabiegów ochrony czynnej na selektywność pokarmową
zgrupowań ryjkowców (Coleoptera: Curculionoidea) polan
reglowych w Gorczańskim Parku Narodowym. Ochrona Beskidów
148. Skrzypczyńska M.,
N
Czopa J. 2009
Owady uszkadzające owoce i nasiona jarzębiny zwyczajnej Sorbus
aucuparia L. w Gorczańskim Parku Narodowym. Parki Nar. i Rez.
Przyr. 28.2: 73 - 82.
Skrzypczyńska M.,
149.
Krupa A., Romanek R.
N
1997
Cono- and spermatophagous insects of Abies alba in tha Gorce
National Park, in Poland. str. 13-20 W: Battisti A., Turgeon JJ. (eds.).
1997. Proceedings of the 5th Cone and Seed Insects Working Party
Conference (IUFRO S7.03-01), September 1996, Monte Bondone,
Italy. Padova: Institute of Agricultural Entomology, University of
Padova
Skrzypczyńska M.,
150. Sudoł-Kornalewicz A.,
N
Kornalewicz A., Biczak
J., Rodkiewicz S. 2001
Cono- and seminiphagous insects of Abies alba Mill. in the Gorce
National Park in Poland during 1996-1998.Anzeiger fur
Schadlingskunde. Journal of Pest Science (Anz.Schadlingskunde / J.
Pest Science) 74: 138-143, Berlin 2001
151.
Sołtyk D. 2006
N
Pilarzowate (Hymenoptera; Tenthredinidae) Gorczańskiego Parku
Narodowego. Badania wstępne.Ochrona Beskidów Zachodnich 1:
165-169
152.
Sowa R. 1975
N
Ekologia i biogeografia jetek (Ephemeroptera) wód płynących w
polskiej części Karpat.1 Rozprzestrzenienie i analiza ilościowa. Acta
Hydrobiol. 17, 4: 319-353.
153. Starzyk J., Brower M.,
N
Dajek S. 1991
Kózkowate (Coleoptera, Cerambycidae) Gorczańskiego Parku
Narodowego.Parki Nar. Rez. Przyr. 10.1,2: 61-78, 1991
154. Starzyk J.R., Grodzki
N
W.2001
Problemy ochrony lasu przed kornikiem drukarzem w strefach
przygranicznych - parków narodowych i Lasów Państwowych - na
przykładzie Gorczńskiego Parku Narodowego. Informacje o
badaniach.Parki Nar. Rez. Przyr. 20.2: 85-88.
w pracy
przedstawiono
owady zasiedlające
szyszki i nasiona
jodły w GPN
opracowanie o
owadach
zasiedlających
nasiona i szyszki
jodły w GPN
praca o
błonkówkach z
rodziny
pilarzowatych GPN
omówiono ekologię
i rozmieszczenie
jętek w Karpatach
w pracy omówiono
występowanie
chrząszczy z rodz.
kózkowatych na
terenie GPN
praca o ochronie
lasów przed
kornikiem w GPN
na granicy z lasami
Strona 403 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
Analiza
przydatności do
sporządzenia
opracowania
gospodarczymi
Tytuł
Bionomics, ecology and economic importance of Monochamus sutor
(L.) (Coleoptera, Cerambycidae) in mountain stands of Picea abies
(L.) Karst. Zesz. Nauk. AR w Krakowie nr 326, Leśn., 26: 121-145.
Ocena bezpośredniego i pośredniego zagrożenia Gorczańskiego
Staszewski T., Kubiesa
156.
Parku Narodowego przez regionalne i transgraniczne
P., Łukasik W., Szdzuj J.
N
zanieczyszczenie powietrza. Raport z badań prowadzonych przez
2000
Inst. Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach
autor omawia
biologię kózkj
Monochamus sutor
raport z badań
dotyczący oceny
zanieczyszczenia
powietrza
praca o
stanowiskach orła
przedniego
w pracy
przedstawiono
badania naukowe
na terenie GPN
omówiono ruch
turystyczny w
Gorcach
praca o dynamice
populacji
świdrzyka Vestia
gulo
155. Starzyk J.R.,
N
Hilszczański J. 1997
157. Stój M., Kozik B.,
N
Kwarciany B. 2011
Orzeł przedni Aquila chrysaetos.Chrońmy Przyrodę Ojczystą,
Kraków. 67 (6) Kraków. - s. 483-493
158.
Strauchman E. 1997
N
Gorczański Park Narodowy w badaniach naukowych. mskr
160.
Strauchmann E. 1998
N
Badania ruchu turystycznego w Gorcach i Gorczańskim Parku
Narodowym
161. Sulikowska-Drozd A.
N
2011
Population dynamics of the Carpathian clausiliid Vestia gulo (E. A.
Bielz 1859) (Pulmonata: Clausiliidae) under various climatic
conditions.Jurnal of Conchology. vol. 40, s. 462-470
162. Sulikowska-Drozd A.,
N
Kuna M. 2006
Sezonowe zmiany w strukturze dwóch populacji Vestia gulo (E.A.
Bielz, 1859). [W:] Berga-Więcławska J. A. (red.) XXII Krajowe
Seminarium Malakologiczne. Materiały konferencyjne: 52, Huta
Szklana - Kielce - Św Krzyż,
praca o strukturze
populacji ślimaków
Vestia gulo
163.
Szczęsny B. 1975
N
Chruściki (Trichoptera) rzeki Raby. Acta Hydrobiol. 17, 1: 35-51.
omówionjo
chruściki żyjące w
Rabie
Stan zbadania araneofauny Gorców i Gorczańskiego Parku
Narodowego na tle wybranych krain Polski. Parki Nar. Rez. Przyr.
14.3: 111-115.
Od lodowców po dzień dzisiejszy – czyli o historii lasów w
Gorcach. [W:] Chwistek K., Różański W., Tomasiewicz J. Tajemnice
gorczańskiej puszczy: 13–17. Gorczański Park Narodowy, Poręba
Wielka.
164.
Szymkowiak P. 1995
N
165.
Tomasiewicz J. 2006
N
166.
Tomasiewicz J. 1992
N
Toponomastyka Gorczańskiego Parku Narodowego. Parki Nar. Rez.
Przyr. 11.4.
167.
Tomasiewicz J. 2011.
N
Gorczańskie jawory i jaworzyny. Almanach Limanowski. (w druku)
168. Tomczyk A.,
N
Ewertowski M. 2011
Tomczyk A.M.,
169.
Ewertowski M., PopkoN
Tomasiewicz K 2012
Degradation of recreational trails, Gorce National Park,
Poland.Journal of Maps, s. 507-518
170. Walasz K., Mielczarek
N
P. 1992
Atlas ptaków lęgowych Małopolski 1985 - 1991.Biologica Silesiae,
525 s., Wrocław 1992.
171. Wałdykowski P. 2006
Wpływ dróg górskich na dynamikę procesów morfogenetycznych w
Ocena stanu tras turystycznych w Gorczańskim Parku Narodowym.
praca o pająkach
GPN
praca dotyczy
historii lasów w
Gorcach
omówiono
źródłosłów nazw
geograficznych w
GPN
praca dotyczy
gorczańskich
jaworzyn
praca o degradacji
szlaków w GPN
w pracy oceniono
status tras
turystycznych GPN
autorzy omawiają
występowanie
ptaków lęgowych
w Małopolsce
praca o erozji dróg
Strona 404 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
N
172.
N
173.
N
174.
N
175.
N
176.
N
177.
N
178.
N
179.
N
180.
N
181.
N
182.
N
183.
N
184.
N
Analiza
przydatności do
Autor i rok wydania
Tytuł
sporządzenia
opracowania
rejonie Turbacza.Ochrona Beskidów Zachodnich 1: 67-79.
górskich w rejonie
Turbacza
praca dotyczy
Desmids of swamps in the Hala Turbacz meadow (Western
glonów na
Wayda M. 2003
Carpathians, Gorce Mountains). Algae and Biological State of Water.
torfowiskach na
Acta Botanica Warmiae et Masuriae 3: 181-190.
Hali Turbacz
Materiały do poznania społecznych osowatych (Hymenoptera:
Werstak K., Wiśniowski
praca o osach
Aculeata: Vespinae) Gorczańskiego Parku Narodowego.
B. 2010
społecznych GPN
Wiadomości Entomologiczne,Poznań: PTE, 29 (1), s. 33-39
w pracy
przedstawiono
Użytkowanie polan w Gorcach na przestrzeni lat 1954-1997 na
użytkowanie polan
Wężyk P., Pyrkosz R.
podstawie fotogrametrycznego opracowania zdjęć
w Gorcach w
1999
lotniczych.Archiwum Fotogrametrii,Kartografii i Teledetekcji vol.9:
różnych okresach
223-232.
na podstawie zdjęć
lotniczych
w pracy podano
Crane-fly species /Diptera, Nematocera, Limoniidae/ new for Polish muchówki z
Wiedeńska J. 1993
fauna. Polskie Pismo Entomol., 62: 281-284
rodziny Limoniidae
nowe dla Polski
w pracy podano
Nowe dla fauny Polski gatunki kreślowatych (Diptera, Nematocera: muchówki z
Wiedeńska J. 1998
Pediciidae, Limoniidae) z Gorczańskiego Parku Narodowego.Parki
rodziny Limoniidae
Nar. Rez. Przyr. 17.2:105-109.
nowe dla Polski z
GPN
Porównanie diety zimowej kuny leśnej (Martes martes) i lisa (Vulpes
Wierzbowska I., Bobervulpes) na terenie Gorczańskiego i Ojcowskiego Parku
praca o diecie kuny
Sowa B., Śnigórska K.,
Narodwego.[W:] M. Hędrzak (red.) Zmiany w populacjach ssaków
i lisa w GPN
Eskreys-Wójcik M. 2005
jako pochodna dynamiki zmian środowiska. Kraków, s. 86-96.
artykuł o
Odkrycia w jaskiniach Gorców Tygodnik Podhalański 14, 37 (713):
Wiśniewski W. 2003
odkryciach w
19
jaskiniach Gorców
praca omawia
Owady uszkadzające szyszki i nasiona świerka pospolitego Picea
gatunki owadów
Witteczek K. 1998
abies (L.) Karst. w wybranych drzewostanach GPN.Parki Nar. Rez.
uszkadzające
Przyr. 17.2: 111-123.
szyszki i nasiona
świerka
autor omawia
Biegaczowate (Coleoptera, Carabide) Gorców.Ochrona Beskidów
Wojas T. 2008
biegaczowate
Zachodnich. Tom 2, s. 51-101
Gorców
praca o nowych
stanowiskach
New localities of rare and threatened species of Geastrum
Wojewoda W. 2000
zagrożonych
(Lycoperdales) in Poland.Acta. Mycol., 35, 145-151
grzybów z rodz.
Geastrum w Polsce
omówiono faunę
O faunie rezerwatu im. Wł. Orkana w Gorcach. Ochrona Przyrody
Wojtusiak W. 1931
rez. Im. Wł.
11: 44-50.
Orkana w Gorcach
praca o lejach
Wykształcenie i funkcjonowanie lejów źródliskowych potoków
źródliskowych
Wrońska D. 2006
gorczańskich.Ochrona Beskidów Zachodnich 1: 59-65.
potoków
gorczańskich
Wróbel S., Szczęsny B.
Chemical composition of the water of the Polish National Parks. 6.
autorzy omawiają
2013
Comparison between Babia Góra and Gorce National Park.Acta
chemię wód
Strona 405 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok wydania
185. Zawada J., Gazda M.
N
1998
186.
Żurek Z. 1992
N
187. Żurek Z., Armatys P.
N
2011.
188. Żurek Z., Kurzeja M.
N
1992
Analiza
przydatności do
Tytuł
sporządzenia
opracowania
Hydrobiol. 30 (w druku)
Gorców i Babiej
Góry
Charakterystyka przyrostowa buków w drzewostanach litych i
w pracy omówiono
mieszanych południowej Polski oraz wynikające z niej konsekwencje charakterystykę
hodowlane i diagnostyczne. Prace Inst. Bad. Leśn. Ser. A, 857: 49przyrostową buków
67.
w różnych lasach
Prace badawcze, prace magisterskie oraz badania studenckich kół
omówiono badania
naukowych od 1981 roku do chwili obecnej (stan na 31.12.1990).
naukowe w GPN
Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 11.4
Występowanie głuszca Tetrao urogallus w polskich Karpatach
autorzy omawiają
Zachodnich – wnioski z monitoringu w latach 2005–2010 oraz
występowanie
końcowa ocena liczebności karpackich subpopulacji głuszca i
głuszca w
cietrzewia. W: Anderwald D. (red.), Zarządzanie ekosystemami
Karpatach
leśnymi a zachowanie populacji ptaków leśnych. Studia i Materiały
Zachodnich
Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie 2(27): 229–240.
omówiono
Obserwacje zasnui wysokogórskiej Cephalcia falleni Dalman
występowanie
(Pamphiliidae, Hymenoptera) w Gorczańskim Parku Narodowym.
zasnui
Parki Nar. i Rez. Przyr. 11, 4: 73-80.
wysokogórskiej w
GPN
Udostępnianie dla celów edukacyjnych
Lp.
1. E
2. E
3. E
4. E
5. E
6. E
7. E
8. E
Autor i rok
wydania
Aronson E.,
Wilson T. D.,
Akert R.M.
1997
Górecki A.,
Drożdż M.,
Najder R. 1998
Gruszczyk A.,
Gruszczyk M.,
Strauchmann E.
1998
Hibszer A. 2013
Kurzeja M.
2001
Kurzeja M.,
Loch J.,
Strauchmann E.
2006
Kurzeja M.,
Strauchmann E.
2009
Loch J. 1998
Tytuł
Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań
Gorczański Park Narodowy, a mieszkańcy jego
otuliny. Parki Nar. Rez. Przyr. 17.1: 73-92.
Operat udostępniania Parku dla turystyki, edukacji i
nauki. Mps. Biblioteka GPN. Poręba Wielka
Parki narodowe w świadomości i działaniach
społeczności lokalnych. Uniwersytet Śląski.
Katowice
Dolina Kamienicy. Ścieżka edukacyjna. Poręba
Wielka
Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką. Ścieżka
edukacyjna. Poręba Wielka
Analiza przydatności do sporządzenia
opracowania
Praca zawiera informacje użyteczne m.in.
podczas tworzenia oferty edukacyjnej
Praca dotycząca mieszkańców otuliny GPN
(będących ważnymi adresami działalności
edukacyjnej Parku)
Poprzedni operat udostępniania parku dla
edukacji
Praca zawiera informacje na temat relacji
pomiędzy parkiem narodowym a
społecznością lokalna oraz na temat roli
edukacji w kształtowaniu tych relacji.
Przewodnik po ścieżce edukacyjnej
Partyzancką ścieżką na Turbacz. Ścieżka edukacyjna. Przewodnik po ścieżce edukacyjnej
Poręba Wielka
Dolina Potoku Turbacz. Ścieżka przyrodnicza.
Przewodnik. Poręba Wielka
Strona 406 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
9. E
10.
E
Autor i rok
wydania
Loch J. 2010
11.
E
Loch J.,
Strauchmann E.
2012
Luboński P.
(red.) 2004
12.
E
Margielewski
M.
13.
E
Myczkowski Z.
(kierownictwo
naukowe) 2007
14.
E
Niedośpiał A.,
Tomasiewicz J.
2006
Opracowanie
zbiorowe 2013
15.
E
Tytuł
Park dworski hrabiów Wodzickich i góra Chabówka.
Ścieżka edukacyjna. Poręba Wielka
Dolina potoku Jaszcze. Ścieżka edukacyjna. Poręba
Wielka
Gorce. Przewodnik dla prawdziwego turysty.
Pruszków
Uprzystępnienie dydaktyczne obiektów przyrody
nieożywionej Gorczańskiego Parku Narodowego.
Projekt ścieżek dydaktycznych o tematyce przyrody
nieożywionej. Mps. Biblioteka GPN. Poręba Wielka
Projekt zagospodarowania parku podworskiego w
Porębie Wielkiej w stadium koncepcji programowofunkcjonalnej, architektoniczno-krajobrazowej. Mps.
Biblioteka GPN. Poręba Wielka
Wokół doliny Poręby. Ścieżka edukacyjna. Poręba
Wielka
Zarządzenie Nr 9 Ministra Środowiska z dnia 29
stycznia 2013 r. w sprawie zadań ochronnych dla
Gorczańskiego Parku Narodowego na lata 2013 2015 wraz z załącznikami
23.
E
Udostępnianie turystyczne parków narodowych w
Polsce a krajobraz. Krajobraz a turystyka. Prace
Komisji Krajobrazu Kulturowego 14. Komisja
Krajobrazu Kulturowego PTG. Sosnowiec : 252-263
PopkoDolina Gorcowego Potoku. Ścieżka edukacyjna.
Tomasiewicz K. Poręba Wielka
2001
PopkoRuch turystyczny w Gorczańskim Parku
Tomasiewicz K. Narodowym.s.219-230 [W:] Użytkowanie
2002
turystyczne parków narodowych. Ruch turystyczny –
zagospodarowanie – konflikty – zagrożenia. Ojców
2002, red. Partyka Józef, 770 s.
PopkoJak poznawać Gorce - edukacja na szlakach
Tomasiewicz K. turystycznych. Poręba Wielka
2005
PopkoTurystyka na terenie Gorczańskiego Parku
Tomasiewicz K. Narodowego – wyniki monitoringu ruchu
2007
turystycznego w sezonie letnim 2006. Mps.
PopkoTurystyka przyrodnicza na terenie Gorczańskiego
Tomasiewicz K. Parku Narodowego – koncepcja, baza, przyszłość.
2012
[W:] P. Sadowski (red.) Rozwój turystyki kulturowej
i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim: 6170. Nowy Targ
PopkoPoznaj Gorczański Park Narodowy. Poręba Wielka
Tomasiewicz K.
2013
Pracownicy
Strona internetowa GPN:
GPN
http://www.gorczanskipark.pl
24.
Pracownicy
16.
E
17.
E
18.
E
19.
E
20.
E
21.
E
22.
E
Partyka J. 2010
Strona internetowa projektu "Czym skorupka za
opracowania
Przewodnik zawierający informacje na
temat walorów przyrodniczych,
kulturowych i historycznych GPN
Projekt geologicznej ścieżki edukacyjnej
Projekt zagospodarowania parku
podworskiego w Porębie Wielkiej z
uwzględnieniem jego funkcji edukacyjnej
Zarządzenie zawierające m.in. identyfikację
i ocenę istniejących i potencjalnych
zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych
oraz sposoby eliminacji lub ograniczania
tych zagrożeń i ich skutków na terenie GPN
Praca dotyczy udostępniania parków
narodowych i wpływu różnych sposobów
udostępniania parków na ich zasoby
przyrodnicze oraz krajobraz
Praca dotycząca ruchu turystycznego na
terenie GPN
Informator turystyczny zawierający m.in.
ofertę edukacyjną GPN
Monitoring ruchu turystycznego w 2006 r.
Koncepcja rozwoju ruchu turystycznego w
GPN (w tym turystyki edukacyjnej)
umożliwiająca ograniczanie negatywnego
wpływu ruchu turystycznego na środowisko
przyrodnicze Parku
Informator turystyczny zawierający m.in.
ofertę edukacyjną GPN
Strona zawiera m.in. informacje na temat
walorów przyrodniczych, kulturowych i
historycznych GPN, ofertę edukacyjną,
cennik usług
Strona zawiera informacje na temat
Strona 407 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
E
Autor i rok
wydania
GPN
25.
E
Radziejowski J.
2006
26.
E
Różański W.
(red.) 2006
27.
E
28.
E
29.
E
30.
E
Semczuk M. i
in. 2011
Stefanik M.
2009
Stefanik M.,
Strauchmann E.,
PopkoTomasiewicz K.
2009
Strauchmann E.
2001-2012
31.
E
32.
E
Strauchmann E.
2010
Strauchmann E.
2012
Lp.
33.
E
34.
E
35.
E
36.
E
37.
E
38.
E
39.
Tytuł
młodu nasiąknie…": http://www.czymskorupka.pl
Jak tworzenie terenów chronionych sprzyja
lokalnemu rozwojowi. Centrum Badań nad
Środowiskiem Przyrodniczym UW
Gorczański Park Narodowy. 25 lat ochrony
dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Gorców.
Sprawozdanie z monitoringu ruchu turystycznego na
terenie GPN w sezonie letnim 2011. Wieliczka
Z Łopusznej na Jankówki. Ścieżka edukacyjna.
Poręba Wielka
Z Łopusznej na Jankówki. Zeszyt ćwiczeń. Poręba
Wielka
Sprawozdania z działalności edukacyjnej. Mps.
Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku. Poręba
Wielka
Na Turbaczyk. Ścieżka edukacyjna. Poręba Wielka
Gorce i Gorczański Park Narodowy jako obszar
zainteresowania turystyki kulturowej. [W:] P.
Sadowski (red.) Rozwój turystyki kulturowej i
przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim: 107113. Nowy Targ
Strauchmann E., Partyzancką ścieżka na Turbacz. Zeszyt ćwiczeń.
PopkoPoręba Wielka
Tomasiewicz
K., Stefanik M.,
Kurzeja A. 2009
Strauchmann E., Gorce - obszar współistnienia człowieka i przyrody :
Zabrzeńskaczy możemy zachować ustaloną równowagę?: projekt
Szczygieł B.
edukacji ekologicznej dla gimnazjum. Aura 1: dod.
2003
Projekty edukacji ekologicznej 5: 4-6
Szary B. 2008
Edukacja ekologiczna i udostępnianie parków
narodowych do zwiedzania - VI Seminarium dla
Pracowników Parków Narodowych Zajmujących się
Edukacją Ekologiczną. Roczniki Bieszczadzkie 16:
409-420
Szary B. 2012
Edukacja ekologiczna w polskich parkach
narodowych w roku 2010. Roczniki Bieszczadzkie
20: 346-357
Tomasiewicz K. Edukacja przyrodnicza na szlakach Gorczańskiego
2002
Parku Narodowego. Parki Narodowe 1: 10-11
Tomasiewicz J. Gorczański Park Narodowy. Mapa turystyczna (skala
treść
1:25000). Kraków
przyrodnicza i
kartograficzna,
Stefanik i in.
teksty, PopkoTomasiewicz K.
oprac. ścieżek
eduk. 2012
Walasz K. 2007 Rola parków narodowych w poznaniu i ochronie
opracowania
projektu edukacyjnego dla klas I-III szkoły
podstawowej
Praca zawiera informacje na temat korzyści
płynących z obecności obszarów
chronionych dla społeczności lokalnych
Monografia GPN zawierająca m.in.
informacje na temat prowadzonej w Parku
działalności edukacyjnej
Monitoring ruchu turystycznego w 2011 r.
Zeszyt ćwiczeń ułatwiający prowadzenie
zajęć na ścieżce edukacyjnej
Sprawozdania z działalności edukacyjnej z
lat 2001-2012
Praca ukazuje możliwości wykorzystania
walorów kulturowych Parku w działalności
edukacyjnej
Zeszyt ćwiczeń ułatwiający prowadzenie
zajęć na ścieżce edukacyjnej
Artykuł zawiera opis projektu
edukacyjnego dla gimnazjum
Praca ukazuje edukację ekologiczną GPN
na tle innych parków narodowych w 2007
roku
Praca ukazuje edukację ekologiczną GPN
na tle innych parków narodowych w 2010
roku
Artykuł zawiera informacje nt. edukacji
przyrodniczej w GPN
Mapa zawiera m.in. podstawowe
informacje na temat przyrody oraz oferty
edukacyjnej GPN
Praca podkreśla rolę edukacji prowadzonej
Strona 408 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok
wydania
Tytuł
ptaków. Parki nar. Rez. Przyr. 26: 101-111
E
opracowania
w parkach narodowych w poznaniu i
ochronie ptaków
Udostępnianie dla celów kulturowych
Lp.
1. K
2. K
3. K
4. K
Autor i rok
wydania
Cieszkowski
M. i in. 2004
Dobrowolski
K. 1927
Dobrowolski
K. 1931
Dużyk J. 1973
7. K
8. K
9. K
10.
K
11.
K
12.
K
13.
K
14.
K
15.
K
16.
K
17.
K
18.
K
Gorce. Przewodnik. Pruszków
Z przeszłości Poręby Wielkiej. Księga pamiątkowa
kolonii wakacyjnych. Kraków
Dzieje wsi Niedźwiedź w Powiecie limanowskim u
schyłku dawnej Rzeczypospolitej. Lwów
Władysław Orkan w Gorcach. Wierchy 42 : 150-199
opracowania
Typowy przewodnik krajoznawczy z
terenu Gorców
Materiał nt. kolonii wakacyjnych w
Porębie Wielkiej
Materiały do historii gminy Niedźwiedź
O Władysławie Orkanie
Historia Tomasza Chlipały, zwanego
Bulandą
Gąstoł J. 1985
Opis obiektu muzealnego PTTK pod
Turbaczem
Korkuć M.
Monografia historyczna oddziałów
2002
partyzanckich działających m.in. w
Gorcach w latach 1944-47
Korkuć M.
Zgrupowanie „Ognia”. Biuletyn Instytutu Pamięci
Opis działalności oddziałów „Ognia” w
2010
Narodowej 1-2 (108-109) : 31-38
Gorcach, w tym materiały nt. obozów
partyzanckich
Koszarek T. i
Gorczańskie kapliczki i krzyże. Przewodnik
Najbardziej aktualne zestawienie
in. 2008
turystyczny. Kraków
obiektów sakralnych na terenie Gorców
wraz z umiejscowieniem na dołączonych
mapkach
Kresek Z. 1981 Szlakiem Seweryna Goszczyńskiego przez Gorce.
Opis krajoznawczy trasy z Łopusznej na
Warszawa-Kraków
Turbacz
Królikiewicz
Gorczańskim szlakiem Władysława Orkana. Warszawa- Opisy tras związanych z Orkanem w
G. i in. 1987
Kraków 1987
Gorcach
Kurzeja M.
Gospodarstwa wzorowe w Gorcach. Wierchy 73 : 89Przyczynek do historii halowania w
2007 (wyd.
102
Gorcach bydła rasy czerwonej polskiej
2009)
Kurzeja M.,
Obozy oddziałów partyzanckich Józefa Kurasia „Orła”, Materiał nt. lokalizacji i krótkiej historii
Maciaszek M. „Ognia” w Gorcach. [W:] R. Kowalski (red.) Wokół
wykorzystania tytułowych obiektów przez
2008
legendy „Ognia”. Opór przeciw zniewoleniu Polskaoddziały „Ognia”
Małopolska-Podhale 1945-1956. Nowy Targ : 369-394
Kurzeja M.
Obozy partyzanckie Armii Krajowej w Gorcach.
Materiał nt. lokalizacji i krótkiej historii
2012
Zeszyty Historyczne WIN-u 36 : 5-24
wykorzystania tytułowych obiektów przez
oddziały AK
Mianowski T. Schroniska górskie w Karpatach Polskich w latach
Wykaz i charakterystyka obiektów
1987
1939-1945. Warszawa-Kraków
istniejących w latach 1939-1945 również
w Gorcach
Mileski W.
O napisie na Czole Turbacza. Wierchy 15 : 229
Notka o inskrypcji naskalnej na Czole
1937
Turbacza
Nowalnicki T. Napis na Czole Turbacza w 1969 r. Wierchy 39 : 260Notka o inskrypcji naskalnej na Czole
1970
263
Turbacza
Orkan W.
Listy ze wsi. Warszawa
Obraz ówczesnych stosunków
1925-27
społecznych w Gorcach
5. K Flizak S. 1957
6. K
Tytuł
Bulanda - ostatni czarodziej gorczański. Wierchy : 192195
Turbacz. Ośrodek kultury turystyki górskiej. WarszawaKraków
Niepodległościowe oddziały partyzanckie w
Krakowskiem (1944-1947). Kraków
Strona 409 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
19.
K
20.
K
21.
K
22.
K
23.
K
Autor i rok
wydania
Orkan W. 1929 Wskazania. Warszawa
Pigoń S. 1958
Władysław Orkan. Twórca i dzieło. Kraków
Rychlik I. 1954 Z dziejów chłopskich walk o Turbacz. Wierchy 23 :
175-179
Rychlik I. 1960 Klucz wielkoporębski Wodzickich w drugiej połowie
XVIII w. Wrocław
Strauchmann
Karty ewidencyjne obiektów turystycznych
E. 1998
Gorczańskiego Parku Narodowego. Poręba W.
24.
K
Strauchmann
E. 2012
25.
K
ŚrodulskaWielgus J.,
Błachut Z.,
Wielgus K.
2009
ŚrodulskaWielgus J.,
Wielgus K.
2010
26.
K
Tytuł
Gorce i Gorczański Park Narodowy jako obszar
zainteresowania turystyki kulturowej. [W:] P. Sadowski
(red.) Rozwój turystyki kulturowej i przyrodniczej na
pograniczu polsko-słowackim. Nowy Targ : 107-113
Eksploracja przestrzeni historycznej Gorców dla
potrzeb turystyki kulturowej. Prace Komisji Krajobrazu
Kulturowego PTG 12 : 233-247
29.
K
Zagospodarowanie parku podworskiego Wodzickich w
Porębie Wielkiej, obecnie siedziby Gorczańskiego
Parku Narodowego – koncepcja funkcjonalnoprogramowa. Zeszyty Problemowe Postępu Nauk
Rolniczych 551 : 367-376
ŚrodulskaKształtowanie krajobrazu poprzez zrównoważoną
Wielgus J.
turystykę kulturową na przykładzie idei Szlaku Kultury
2012a
Wołoskiej. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. OL
PAN VIII/2 : 120-135
ŚrodulskaSzlak kultury wołoskiej. Ochotnica – początek drogi.
Wielgus J.,
[W:] P. Sadowski (red.) Rozwój turystyki kulturowej i
Maciaś M. i in. przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim. Nowy
2012b
Targ : 153-162
Tischner J.
Słowo o ślebodzie. Kazania spod Turbacza 1981-1997.
2009
Kraków : 63-65
30.
K
Twardzicki T.
1938
27.
K
28.
K
Pierwsza próba "halowania", czyli wypasu na halach
żeńskiej młodzieży zarodowej bydła czerwonego
polskiego w r. 1935 w Gorcach. Rolnik. Tygodnik
Organu Małop. Tow. Rolniczego. Lwów : 1-46
opracowania
Obraz ówczesnych stosunków
społecznych w Gorcach
O Władysławie Orkanie
Przyczynek do poznania własności
gorczańskich polan
Materiał nt. majątku Wodzickich
obejmującego również Gorce
Opracowanie dotyczące również obiektów
o charakterze kulturowym; w tym ich
historia i legendy
Informacje nt. udostępniania Parku dla
celów kulturowych
Charakterystyka przestrzeni historycznej
Gorców dla potrzeb turystyki kulturowej
Koncepcja prac rekonstrukcyjnych,
rewitalizacyjnych i programowych w
parku dworskim w Porębie W.
Koncepcja inwentaryzacji krajobrazu
polan gorczańskich do Szlaku Kultury
Wołoskiej
Informacje nt. Szlaku Kultury Wołoskiej,
którego koncepcja zrodziła się w
gorczańskiej Ochotnicy
Gorczańskie kazania jako walor
kulturowy, w tym barwne opowieści o
dawnej kulturze pasterskiej
Opis działalności gospodarstw
wzorowych w Gorcach w okresie
międzywojennym
Udostępnianie dla turystyki i rekreacji
Lp.
Autor i rok
wydania
Tytuł
1. T
Adamczyk
M.J. 1996
Gorce w latach 1670-1870 i zmiany w ich krajobrazie. Wierchy 62: 96
2. T
Arnberger A. Evaluating Visitor-Monitoring Techniques: A comparison of Counting
i in. 2005
and Video Observation Data. Environmental Management. 36. 2 : 317327
Analiza przydatności do
sporządzenia
opracowania
Pierwsze wzmianki o
turystyce indywidualnej i
grupowej w Gorcach
Materiał nt. technik
monitoringu
Strona 410 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
3. T
4. T
Autor i rok
wydania
BaranowskaJanota M.
1987
BaranowskaJanota M. i
in. 2000
5. T
Baścik M.,
Czubernat
S., PociaskKarteczka J.
2007
6. T
Borkowski
K. i in. 2009
7. T
Możliwości rozwojowe turystyki w GPN. [W:] Plan zagospodarowania
przestrzennego GPN 12 : 114
Ocena możliwości i propozycje udostępniania turystycznego TPN w
świetle prac nad realizacją planu ochrony parku. [W:] Czochański J.,
Borowiak D. (red.), Z badań geograficznych w Tatrach Polskich. Gdańsk
: 241-257
Tendencje ruchu turystycznego na obszarze TPN w latach 1993–2006.
[W:] J. Pociask-Karteczka, A. Matuszyk, P. Skawiński (red.), Stan i
perspektywy rozwoju turystyki w TPN. Studia i Monografie AWF 46 :
121–130
Istota zintegrowanych badań ruchu turystycznego – doświadczenia
wynikające z realizacji badań ruchu turystycznego w Krakowie i
Małopolsce w latach 2003-2009. Warszawa
Buchwał A. i Monitoring ruchu turystycznego przy użyciu czujników ruchu na
in. 2010
przykładzie Tatrzańskiego i Babiogórskiego Parku Narodowego. Nauka
a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem. T. 3. Zakopane : 45-54
8. T
Celichowski
A. 1977
9. T
Cessford G.,
Muhar A.
2003
Clivaz Ch.,
Hausser Y.,
Michelet J.
2004
10.
T
Tytuł
sporządzenia
opracowania
Wzór na chłonność
turystyczną GPN
Wzór do oceny i
udostępniania
turystycznego parku
narodowego
Praca dot. monitoringu
ruchu turystycznego
ruchu turystycznego
ruchu turystycznego
Studium chłonności turystycznej. [W:] Plan ogólny przestrzennego
zagospodarowania Pienińskiego Parku Narodowego. Prace studialne i
problemowe. Biprolas, Warszawa
Monitoring options for visitor numbers in national parks and natural
areas. Journal for Nature Conservation. 11 : 240-250
ruchu turystycznego
Clivaz Ch., Hausser Y., Michelet J., 2004. Tourism monitoring system
based on the concept of carrying capacity. The case of the regional
natural park Finges (Switzerland), Working papers of the Finnish Forest
Research Institute 2,
www.metla.fi/julkaisut/workingpapers/2004/mwp002.htm
Ruch turystyczny w Tatrzańskim Parku Narodowym. [W:] J. Partyka
(red.) Użytkowanie parków narodowych. Ruch turystyczny –
zagospodarowanie – konflikty – zagrożenia. –– Ojcowski Park
Narodowy, Ojców : 385–403
Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa : 67, 98
ruchu turystycznego
ruchu turystycznego
11.
T
Czochański
J. 2000
12.
T
13.
T
Driffin R.
2007
Goszczyński Dziennik podróży do Tatrów. Petersburg
S. 1853
14.
T
15.
T
Gruszczyk
A. i in. 1998
GUS 2011
Operat udostępniania turystycznego i dydaktyki. mps. Biblioteka GPN.
Poręba Wielka
Ochrona Środowiska. Ruch turystyczny w polskich parkach narodowych
w 2010 roku. Warszawa
16.
T
GUS 2012
Ochrona środowiska. Turystyka w parkach narodowych w 2011 roku.
Warszawa
Natężenie ruchu
turystycznego w GPN w
2011 r.; liczba turystów na
ha powierzchni Parku
17.
T
Gustawicz
B. 1881
Przyczynek do flory pienińskiej. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego
6
Pierwsze wzmianki o
turystyce indywidualnej i
grupowej w Gorcach
ruchu turystycznego
Materiały nt. analizy
skuteczności
Zapisy wycieczek
Goszczyńskiego z
Łopusznej w Gorce
Poprzedni operat
udostępniania parku
Natężenie ruchu
turystycznego w GPN w
2010 r.; liczba turystów na
km szlaku
Strona 411 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
sporządzenia
opracowania
Krukierek A. Materiały statystyczne. [W:] A. Krukierek (red.). Z historii Studenckiego Akcje letnie studenckiego
(red.) 1980
Koła Przewodników Górskich z Krakowa. Warszawa-Kraków
przewodnictwa w Gorcach
na przestrzeni dziejów
Kurzyński J., Przyrodnicze podstawy wielkości i organizacji ruchu turystycznego w
Jedna z metod określania
Michalik S. Bieszczadzkim Parku Narodowym. [W:] Zachowanie walorów
chłonności turystycznej
1982
przyrodniczych a pojemność turystyczna górskich parków narodowych
parku narodowego
w Polsce. Warszawa-Kraków
Autor i rok
wydania
Tytuł
Łajczak A.,
Krzan Z.,
Michalik S.,
Skawiński
P.,
Witkowski
Z. 1996
Małek J.
2003
Projekt rekultywacji obszaru podszczytowego Pilska oraz reorganizacji
ruchu narciarskiego i pieszego w tym rejonie. [W:] A. Łajczak, S.
Michalik, Z. Witkowski (red.), Wpływ narciarstwa i turystyki pieszej na
przyrodę masywu Pilska. Studia Naturae, Seria A 41: 227–237
Metody rekultywacji
szlaków turystycznych
zastosowane w GPN
Turystyka kulturowa jako czynnik rozwoju lokalnego. Prace i Studia
Geograficzne 32 : 13-34
Pierwsze dookreślenie
znaczenia turystyki
kulturowej i jej wpływu na
lokalne społeczności
22.
T
Marion L.J.,
Olive D.N.
2009
The influence of use-related, environmental and managerial factors on
soil loss from recreational trails. Journal of Environmental Management.
90 : 1483-1493
ruchu turystycznego
23.
T
Matczak A.
2002
Metodyka badań ruchu turystycznego na obszarach chronionych. [W:] J.
Partyka (red.), Użytkowanie turystyczne parków narodowych. Ojców :
17–22
Mielnicka B. Ruch turystyczny w polskich parkach narodowych i jego przyrodnicze
1991
konsekwencje. Ochrona Przyrody. 49 : 163-174
Mikos von
Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. Gniezno
Rohrscheidt
A. 2008
ruchu turystycznego
26.
T
27.
T
Moskała E.
1987
MuszyńskaKurnik M.
2012
28.
T
Nyka J. 1959 Gorce. Warszawa
29.
T
Opracowanie Zarządzenie Ministra Środowiska w sprawie zadań ochronnych dla
zbiorowe
GPN
2013
Historyczny opis schronisk
turystycznych w Gorcach
Przydatność metody
Promethee oraz Hellwiga
do badania atrakcyjności
rekreacyjno-turystycznej
GPN
Pierwsze przewodnik
turystyczny poświęcony
tylko Gorcom
Szczegółowa lokalizacja
zadań ochronnych
wykonywanych w obrębie
szlaków i ścieżek
przyrodniczych oraz zasady
udostępniania Parku do
zwiedzania
30.
T
Orkan W.
1950
Lp.
18.
T
19.
T
20.
T
21.
T
24.
T
25.
T
Schroniska górskie PTTK w województwie nowosądeckim. WarszawaKraków
Atrakcyjność rekreacyjno-turystyczna Gorczańskiego Parku
Narodowego. [W:] P. Sadowski (red.) Rozwój turystyki kulturowej i
przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim. Nowy Targ : 71-78
Drzewiej. Warszawa
ruchu turystycznego
Definicje i podziały pojęcia
turystyka kulturowa
Opisy trudnej doli
społeczności lokalnej;
umiejscowienie Gorców w
tzw. kulturze wysokiej
Strona 412 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
31.
T
32.
T
33.
T
Orkan W.
1952
Orkan W.
1957
Partyka J.
2010
34.
T
Pol W. 1851
35.
T
PopkoTomasiewicz
K. 2000
PopkoTomasiewicz
K. 2001
PopkoTomasiewicz
K. 2006
PopkoTomasiewicz
K. 2007
PopkoTomasiewicz
K. 2008
PopkoTomasiewicz
K. 2011
36.
T
37.
T
38.
T
39.
T
40.
T
W roztokach. Warszawa
sporządzenia
opracowania
jw.
Komornicy. Warszawa
jw.
Udostępnianie turystyczne parków narodowych w Polsce a krajobraz.
Krajobraz a turystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 14.
Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG. Sosnowiec : 252-263
Rzut oka na północne stoki Karpat. Kraków
Praca nt. turystycznego
udostępniania parków
narodowych
Pierwsza
popularnonaukowa
charakterystyka środowiska
geograficznego
Opracowanie nt. ruchu
turystycznego w GPN
Autor i rok
wydania
Tytuł
Ruch turystyczny na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego, praca
dyplomowa Studium Podyplomowe Ochrona Parków Narodowych,
Wydział Leśny SGGW. Warszawa
Ruch turystyczny na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego w
sezonie letnim 2001. mps. Biblioteka GPN. Poręba Wielka
Turystyka. [W:] W. Różański (red.) Gorczański Park Narodowy. 25 lat
ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Gorców: 237-242.
Poręba Wielka
Turystyka na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego – wyniki
monitoringu ruchu turystycznego w sezonie letnim 2006. Mps.
Koncepcja programowo-przestrzenna ruchu turystycznego na terenie
Gorczańskiego Parku Narodowego. mps. Biblioteka GPN. Poręba
Wielka
Możliwości wykorzystania narzędzi GIS w zarządzaniu ruchem
turystycznym na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego. Wydział
Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH. Kraków
jw.
Charakterystyka ruchu
turystycznego w GPN
jw.
jw.
jw.
41.
T
PopkoTurystyka przyrodnicza na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego –
Tomasiewicz koncepcja, baza, przyszłość. [W:] P. Sadowski (red.) Rozwój turystyki
K. 2012
kulturowej i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim: 61-70.
Nowy Targ
Nakreślenie koncepcji
dalszego rozwoju ruchu
turystycznego w GPN i
jego wpływu na
środowisku przyrodnicze
42.
T
Prędki R.
2004
Praca nt. monitoringu
ruchu turystycznego
43.
T
44.
T
PtaszyckaJackowska
D. 1989
Semczuk M.
2012
Dynamika ruchu turystycznego na szlakach pieszych Bieszczadzkiego
Parku Narodowego w latach 2002–2003. Roczniki Bieszczadzkie 12 :
261–282
Turystyka w Gorczańskim Parku Narodowym na tle innych problemów
Parku. Karpacka konferencja turystyczna. Zeszyty Naukowe UJ. Prace
Geograficzne 80 : 161-166
Ruch turystyczny w Gorczańskim Parku Narodowym. Ochrona
Beskidów Zachodnich 4: 98-110
45.
T
46.
T
Semczuk M.
i in. 2011
Siwek A.
2003
Sprawozdanie z monitoringu ruchu turystycznego na terenie GPN w
sezonie letnim 2011. Wieliczka
Droga historyczna jako dobro kultury,. [W:] Partyka J. (red.) Ochrona
dóbr kultury w parkach narodowych. Ojców : 153–163
Monitoring ruchu
turystycznego w 2011 r.
Nawiązanie do
zbudowanych przed
powstaniem GPN dróg
gruntowych
Charakterystyka turystyki
w GPN w latach 60. i 70.
Monitoring ruchu
turystycznego w GPN z
2011 r.
Strona 413 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Lp.
Autor i rok
wydania
Tytuł
47.
T
Sosnowski
K. 1912
Gorce. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego 33 : 21-38
48.
T
49.
T
Strauchmann
E. 1990
Strauchmann
E. 1990 a
Określenie wielkości ruchu turystycznego w Gorcach i GPN. Pracownia
Naukowa GPN w sezonie wakacyjnym 1990. mps. Rzeki
Szacunek frekwencji turystycznej w latach 1982-1984, 1987 wg danych
obserwacyjnych zgromadzonych przez GPN. mps. Rzeki
50.
T
Strauchmann Gorce i Gorczański Park Narodowy jako obszar zainteresowania
E. 2012
turystyki kulturowej. [W:] P. Sadowski (red.) Rozwój turystyki
kulturowej i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim: 107-113.
Nowy Targ
Ślusarczyk
Samowole pod sąd. Dzikie Życie 5 : 2-4
R. 2013
Tomczyk A. Ocena stanu tras turystycznych w Gorczańskim Parku Narodowym.
M.,
Ochrona Beskidów Zachodnich 4: 83–97
Ewertowski
M., PopkoTomasiewicz
K. 2012
Warcholik
Ruch turystyczny w Pienińskim Parku Narodowym. Pieniny – Przyroda i
W. i in. 2010 Człowiek 11 : 149–156
Wieniawska- Dynamika ruchu turystycznego w Karkonoskim Parku Narodowym.
Raj B. 2007 [W:] J. Stursa, R. Knapik (red.), Geoekologicke problemy Krkonoš.
Sborn. Mez. Věd. Konf. Svoboda n. Upou. Opera Corcontica, 44 (2) :
593–602
Witkowski
Nielegalna dyspersja turystów – problem parków narodowych i
Z. i in. 2010 rezerwatów przyrody w Polsce. Folia Turistica 22 : 35-66
51.
T
52.
T
53.
T
54.
T
55.
T
sporządzenia
opracowania
Odkrycie Gorców dla
zorganizowanej turystyki i
krajoznawstwa
Pierwsze szacunki ruchu
turystycznego w GPN
Niepełne badania
frekwencji turystycznej w
GPN w l. 80.
Nowatorskie spojrzenie na
rolę turystyki kulturowej w
GPN
Materiał nt. inwestycji
narciarskiej na Tobołowie
Rekultywacja
zdegradowanych szlaków
turystycznych w GPN
ruchu turystycznego
ruchu turystycznego
Materiał nt. dyspersji
turystów
Udostępnianie dla celów gospodarczych
Lp.
1. G
2. G
3. G
4. G
Autor i rok
wydania
Armatys P.,
Loch J.,
Ruciński M.
2010
Chwistek K.,
Różański
W.,
Tomasiewicz
J. 2010
Michalik S.
1989
Rychlik I.
1958
Tytuł
Przyroda gorczańskich polan. Poręba Wielka
Tajemnice gorczańskiej puszczy. Poręba Wielka
Przyroda Polska. Gorce. Warszawa
Z dziejów gospodarki leśnej i przemysłu drzewnego w Gorcach w
drugiej połowie XVIII wieku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu
Jagiellońskiego 3: 81-118
sporządzenia
opracowania
Charakterystyka
powstałych w wyniku
działalności człowieka
polan gorczańskich
Przemiany gorczańskiej
puszczy od końca epoki
lodowcowej po czasy
historyczne i współczesne
Popularna monografia
przyrody gorczańskiej
Przyczynek do dziejów
gospodarki leśnej i
przemysłu drzewnego w
Gorcach
Strona 414 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Spis aktów prawnych, załączników, tabel, rycin i map
Strona 415 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Spis aktów prawnych
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz. 627,
brzmienie od 5 czerwca 2013).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzenia
projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku
krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i
składników przyrody (Dz. U. Nr 94 poz. 794).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 1980r. w sprawie utworzenia
Gorczańskiego Parku Narodowego (Dz. U. z 1980 poz. 66) oraz Rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 9 stycznia 1997 w sprawie Gorczańskiego Parku Narodowego (Dz.
U. z 1997 nr 5, poz. 26).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 października 2012 r. w sprawie
szczegółowego sposobu prowadzenia gospodarki finansowej parku narodowego (Dz.
U. z 2012 r., poz. 1212).
Zarządzenie nr 66 Ministra Środowiska z dnia 10 października 2005 r. w sprawie
nadania statutu Gorczańskiemu Parkowi Narodowemu oraz Zarządzenie nr 65
Ministra Środowiska z dnia 20 listopada 2006 r. zmieniające Zarządzenie w sprawie
nadania statutu Gorczańskiemu Parkowi Narodowemu.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 lutego 2013 r. w sprawie nadania
statutu Gorczańskiemu Parkowi Narodowemu z siedzibą w Porębie Wielkiej.
Regulamin organizacyjny Gorczańskiego Parku Narodowego z 3.01.2011.
Zarządzenie Ministra Środowiska nr 82 z dnia 8 grudnia 2009 w sprawie powołania
członków Rady Naukowej Gorczańskiego Parku Narodowego.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(tekst jednolity Dz. U. 2012 nr 0, poz. 647, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. 2006 r. Nr 156,
poz. 1118).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r. w sprawie państwowego
systemu odniesień przestrzennych. (Dz. U. 2000 r. Nr 70, poz. 821).
Strona 416 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko. (Dz. U. 2008 r. Nr 199, poz. 1227).
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U.
2003 nr 162 poz. 1568).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240,
z późn. zm.).
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na
zorganizowanych terenach narciarskich (Dz. U. z 2011 nr 208 poz. 1241, brzmienie od
19 stycznia 2013).
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 nr 224 poz. 1337, brzmienie od 1 stycznia
2012).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 nr 25
poz. 150, brzmienie od 7 marca 2013).
Strona 417 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Spis załączników
1. Udostępnianie terenu GPN do badań w latach 1981-2013.
2. Zasady udostępniania GPN obowiązujące w latach 2003-2013.
3. Wniosek o wydanie zezwolenia obowiązujący w latach 2003-2013.
4. Wykaz badań prowadzonych przez GPN wraz z analizą wykorzystania wyników
badań w działalności ochronnej Parku.
5. Zestawienie zrealizowanych oraz trwających projektów naukowych wraz z analizą
wykorzystania wyników badań w działalności ochronnej Parku.
6. Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie badań naukowych/monitoringu na
terenie GPN na lata 2014-2034.
7. Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie ćwiczeń terenowych lub obozu
naukowego na terenie GPN.
8. Wykaz tematów badawczych preferowanych przez GPN.
9. Zarządzenie nr 6/2012 Dyrektora GPN z 29 marca 2012 r. w sprawie udostępniania
obszaru GPN w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych.
10. Wykaz miejsc udostępnianych w celach edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych
i sportowych. Załącznik nr 1 do zarządzenia Dyrektora GPN nr 6/2012 z 29 marca
2012 r.
11. Regulamin dla odwiedzających GPN. Załącznik nr 2 do zarządzenia Dyrektora GPN
nr 6/2012 z 29 marca 2012 r.
12. Cennik opłat za wstęp na niektóre obszary GPN. Załącznik nr 3 do zarządzenia
Dyrektora GPN nr 6/2012 z 29 marca 2012 r.
13. Cennik opłat za udostępnianie GPN do edukacji i dydaktyki.
14. Porozumienie zawarte w dniu 10 stycznia 2001 r. pomiędzy Kuratorium Oświaty
w Krakowie a GPN w Porębie Wielkiej w sprawie realizacji programu edukacji
przyrodniczej.
15. Działania edukacyjne w GPN w latach 2001-2012.
16. Oferta edukacyjna GPN.
Strona 418 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
17. Zajęcia edukacyjne w Gajówce Mikołaja oraz wycieczki terenowe wokół doliny
Łopusznej.
18. Regulamin uzyskiwania uprawnień przewodnika turystycznego po GPN.
19. Wystawy czasowe GPN w latach 2002-2012.
20. Wydawnictwa edukacyjne GPN w latach 2001-2012.
21. Kodowanie szlaków turystycznych, ścieżek edukacyjnych, szlaków spacerowych,
rowerowych i konnych.
22. Zasady udostępniania rekreacyjnej trasy dla turystyki narciarskiej w O.O. „Suhora” w
GPN w sezonie zimowym 2013 r.
23. Zestawienie elementów małej infrastruktury turystycznej.
24. Zestawienie i charakterystyka infrastruktury turystycznej w poszczególnych
Obwodach Ochronnych.
25. Internetowa ankieta – udostępnianie dla turystyki i rekreacji – obszary problemowe.
26. Zestawienie gruntów wykupionych przez GPN w latach 2001-2013.
27. Przykładowe zasady doboru próby.
28. Zestawienie elementów infrastruktury technicznej GPN.
Strona 419 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Spis tabel
1. Rodzaje realizowanych prac naukowych na terenie GPN z podziałem na lata.
2. Zestawienie i charakterystyka ścieżek edukacyjnych na terenie GPN.
3. Zestawienie i charakterystyka dużych tablic informacyjnych (100 x 150 cm) na terenie
GPN.
4. Zestawienie i charakterystyka średnich i małych tablic informacyjnych na terenie
GPN.
5. Wykaz miejsc udostępnianych w celach edukacyjnych.
6. Wykaz obiektów udostępnianych w celach edukacyjnych.
7. Przykładowe działania edukacyjne umożliwiające ograniczanie zagrożeń na terenie
GPN i jego otuliny, a także kształtujące pozytywny wizerunek Parku.
8. Zestawienie szacunkowych kosztów wynikających z realizacji zadań związanych z
udostępnianiem edukacyjnym Parku.
9. Miejsca i sposoby udostępniania Parku dla celów kulturowych.
10. Wykaz form ruchu turystycznego oraz form obsługi ruchu turystycznego.
11. Wykaz szlaków turystycznych w GPN.
12. Wykaz szlaków spacerowych.
13. Wykaz tras dla turystyki konnej.
14. Wykaz szlaków rowerowych.
15. Zestawienie parametrów tras ośrodka narciarskiego „Ostoja Górska” w Koninkach.
16. Zestawienie i ocena istniejących zagrożeń wewnętrznych.
17. Zestawienie i ocena potencjalnych zagrożeń wewnętrznych.
18. Zestawienie i ocena istniejących zagrożeń zewnętrznych.
19. Zestawienie i ocena potencjalnych zagrożeń zewnętrznych.
20. Zestawienie dotychczasowych sposobów eliminacji lub ograniczania zagrożeń
wynikających z turystyki i rekreacji oraz analiza ich skuteczności.
21. Wykaz miejsc i form udostępniania w celach turystycznych i rekreacyjnych wraz z
zakresem ilościowym.
Strona 420 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
22. Zestawienie szacunkowych kosztów wynikających z realizacji zadań związanych z
udostępnianiem turystycznym Parku.
23. Zestawienie zbiorcze głównych dróg wykorzystywanych do celów gospodarczych.
24. Zestawienie zbiorcze budynków wykorzystywanych do celów gospodarczych.
25. Zestawienie zbiorcze obiektów infrastruktury technicznej wykorzystywanej do celów
gospodarczych.
26. Zestawienie i ocena istniejących zagrożeń wewnętrznych.
27. Zestawienie zaleceń do realizacji na lata 2013-2034.
Strona 421 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Spis rycin
1. Dynamika badań naukowych w GPN w latach 1981-2012 z podziałem na wiodące
dziedziny badań (flora, fauna, las, turystyka, pozostałe).
2. Rodzaje realizowanych prac badawczych w latach 1980-2013.
3. Liczba osób biorących udział w bezpośrednich działaniach edukacyjnych GPN w
latach 2001-2012, w tym w zajęcia edukacyjnych (stacjonarnych i terenowych)
prowadzonych w oparciu o stałą ofertę edukacyjną w latach 2004-2012.
4. Liczba wystaw zorganizowanych przez GPN oraz liczba osób, które odwiedziły
wystawy GPN w latach 2002-2012.
5. Liczba osób korzystających rocznie z wydawnictw GPN w latach 2006-2012.
6. Liczba odsłon na stronie internetowej GPN w latach 2008-2012 (dla roku 2011*
podano wartość przybliżoną).
7. Rozmieszczenie ścieżek edukacyjnych w GPN.
8. Średnia liczba turystów wg miesięcy w latach 1999, 2000, 2001, 2006, 2011.
9. Zróżnicowanie natężenia ruchu turystycznego w dniach objętych monitoringiem w
latach 1999, 2000, 2001, 2006, 2011.
10. Miejsca wejść i popularność punktów wejściowych do GPN w 2011 r.
11. Trasy ośrodka narciarskiego „Ostoja Górska” w Koninkach.
12. Obszary udostępnione dla turystyki i rekreacji.
13. Kategorie użytkowania gruntów rolnych GPN.
14. Wyznaczenie obszarów problemowych.
Strona 422 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10
Spis map
1. Mapa udostępniania i infrastruktury dla obszaru Gorczańskiego Parku Narodowego,
1:25 000.
2. Mapa zagrożeń dla obszaru Gorczańskiego Parku Narodowego, 1 : 25 000.
Strona 423 z 423
Projekt nr POIS.05.03.00-00-273/10

„Opracowanie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz Ogłoszenie projektowe