Dr Mieczysław Dudek - Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

DR MIECZYSŁAW DUDEK
WYŻSZA SZKOŁA MENEDŻERSKA
W WARSZAWIE
Idea wolonatriatu w aspekcie
historycznym
Altruizm i bezinteresowne działanie jest
nieodłącznym
ogniwem
każdego
społeczeństwa
występującym
we
wszystkich cywilizacjach.
Zdaniem R. A. Skidmore’a początki pomocy
społecznej sięgają zapewne początków życia
ludzkiego i związków międzyludzkich. Nietrudno
sobie wyobrazić, że nawet w czasach
jaskiniowców pomoc sąsiedzka w problemach
osobistych i rodzinnych należała do zjawisk
codziennych. Niemal na pewno do miejsc, gdzie
mieszkali najmądrzejsi z nich wiodły ścieżki
wydeptane przez ludzi pragnących by ich ktoś
wysłuchał i pomógł im.
Jednym z najstarszych śladów zainteresowania
pomocą
potrzebującym
jest
Kodeks
Hammurabiego (1750 r. p.n.e.), który zaleca
obywatelom wzajemną pomoc w sytuacjach
zagrożenia. Podobnie potrzebę pomocy ze strony
zdrowych i zamożnych wobec chorych i ubogich
dostrzegali Izraelczycy co znajduje swój wyraz w
Biblii Starego Testamentu.
Wiemy, że w starożytnych cywilizacjach
podejmowano wiele różnorodnych wysiłków na
rzecz biednych, pokrzywdzonych, chorych i
niepełnosprawnych. Szczególnie czyniono to na
zasadach rodzinnych, sąsiedzkich lub religijnych.
Pomoc społeczna czy też działania
filantropijne muszą być rozpatrywane w
kontekście rozwoju społecznego danego kraju
lub kontynentu. Stanowi bowiem część
szerszego układu społeczno – kulturowego.
Inna jest więc geneza działalności pomocowej w
Europie i Ameryce Północnej, a inna w
kulturach Chin czy Indii.
W starożytnych Chinach istniały schroniska dla
starców, chorych i biednych. Oprócz tego istniały
darmowe szkoły dla ubogich dzieci, darmowe
jadłodajnie
dla
wycieńczonych
pracą,
stowarzyszenia rozdzielające używaną odzież.
Istniał również zwyczaj pokrywania kosztów
weselnych lub pogrzebowych osób ubogich przez
stowarzyszenia czy też osoby prywatne.
W Indiach widok świętego męża
z miseczką już od czasów Buddy
podkreśla
obowiązek
dawania
jałmużny.
Grecja i Rzym nie posiadały
regularnych
organizacji
charytatywnych lecz i tam istniały
instytucje
dla
chorych
i
pokrzywdzonych przez los – były to
xenodochia.
Idea filantropii wywodzi się z obszaru kultury greckiej.
Chociaż Grecy nigdy nie stworzyli jednolitego organizmu
państwowego, gdyż ich świat składał się ze stu
kilkudziesięciu „polis” – miast-państw, lecz stworzyli
zarazem całość wyróżniającą Greków w ówczesnym
świecie. Sławili nie tylko cnoty intelektualne, które były
źródłem arystokratyzmu myśli greckiej, lecz i etyczne – z
tych ostatnich zrodziła się filantropia i miłość do innych
ludzi.
Wszelkiej filantropii patronował Olimp. Prometeusz
przekazuje ludziom ogień, Herkules poświęca całe swoje
życie ochronie ludzi przed nieszczęściami, natomiast
Hermes jest obrońcą pokoju.
Człowiek zdefiniowany jako istota miłująca swoich
bliźnich, stawał się człowiekiem w pełni, dzięki darzeniu
sympatią wszystkich członków społeczności, w której
zamieszkał.
Platon stwierdza, że są trzy rodzaje filantropii: jedna objawia się w powitaniu gdy ktoś każdego
spotkanego słowami pozdrawia i uściśnie mu
prawicę;
- druga, gdy ktoś śpieszy z pomocą każdemu
nieszczęśliwemu;
- - trzecia, gdy się lubi urządzać przyjęcia.
Pod koniec starożytności rolę państwa, jako
instytucji organizującej opiekę, przejął Kościół.
Chrześcijaństwo, głoszące zasadę czynnej miłości
bliźniego buduje na niej swoją etykę, podnosząc
ubóstwo do rangi cnoty. Nadając wartość pracy, było
ze swej natury bliskie ludowi. Tym samym miało od
samego początku potencjalnie liczne rzesze
wyznawców, tak wśród plebsu, jak i ludności
niewolniczej.
Na przełomie XVIII i XIX wieku następuje
wyraźne zeświecczenie pomocy, aczkolwiek
założenia i metody filantropii religijnej i laickiej
nie przedstawiają istotnych różnic.
Pojęcie wolonariusz pochodzi od łacińskiego słowa
voluntas- dobra wola, dobrowolność, ochotniczość.
Dawniej oznaczało ono praktykę bez wynagrodzenia w
okresie nauki zawodu. Współcześnie pojęcie to
zastępowane bywa nazwami „praca ochotnicza”, „praca
społeczna”.
W naszej kulturze wcześniej posługiwaliśmy się takim
pojęciami jak miłosierdzie, altruizm,
Idea wolontariatu dotyczy działań zarówno
lokalnych jak i ogólnonarodowych oraz
międzynarodowych.
Przede
wszystkim
wolontariat jest podstawą działalności wielu
organizacji pozarządowych oraz inicjatyw
obywatelskich. Realizacja wielu kampanii w
zakresie edukacji, pomocy społecznej, ochrony
zdrowia czy też ochrony środowiska ściśle
związana jest z działalnością wolontariuszy.
Wolontariat wiąże się z możliwością realizacji
własnych pasji, zainteresowań, możliwością
poznawania świata, zdobywania doświadczenia
zawodowego.
Wolontariusze bywają traktowani bądź to jako
osoby godne podziwu, bądź też skrajnie odmiennie,
jako osoby godne politowania. Mogą być stawiane
jako wzór albo antywzór drogi życiowej.