Globalne Perspektywy Ekonomiczne
Transkrypt
Globalne Perspektywy Ekonomiczne
Aktualny komentarz zespołu inwestycyjnego listopad 2016 r. Globalne perspektywy ekonomiczne PERSPEKTYWY WG ZESPOŁU FRANKLIN TEMPLETON FIXED INCOME GROUP® Christopher Molumphy Michael Materasso Roger Bayston W TYM NUMERZE: • Prezydentura Trumpa budzi niepewność, ale wskaźniki fundamentalne wciąż są solidne • Kierunki polityki pieniężnej wiodących światowych banków centralnych wciąż są rozbieżne • Rentowność obligacji ze strefy euro rośnie, ale Europejski Bank Centralny (EBC) prawdopodobnie będzie korygował program poluzowania ilościowego zamiast ogłaszać jego zakończenie Prezydentura Trumpa budzi niepewność, ale wskaźniki fundamentalne wciąż są solidne Po ogłoszeniu wyniku wyborów w Stanach Zjednoczonych nadal niewiele wiemy na temat długofalowych implikacji tej zmiany dla rynków instrumentów o stałym dochodzie. Biorąc pod uwagę niepewność wokół prezydentury Trumpa, można spodziewać się wzmożonej zmienności do czasu, gdy perspektywy na przyszłość staną się wyraźniejsze. Fundamenty gospodarki Stanów Zjednoczonych wydają się nam jednak solidne dzięki takim czynnikom jak sprzyjające warunki na rynku pracy czy popyt ze strony konsumentów. Choć polityka realizowana przez nową administrację może mieć na niektóre sektory większy wpływ niż na inne obszary gospodarki zarówno w 2017 r., jak i później, uważamy, że przebieg wyborów oraz stabilny (choć nieco mozolny) wzrost gospodarczy powinny dać Rezerwie Federalnej Stanów Zjednoczonych (Fedowi) więcej odwagi do dalszego zaostrzania polityki pieniężnej, nawet jeżeli miałoby ono być bardzo ostrożne. Powszechnie oczekiwano, że Fed powstrzyma się od jakichkolwiek zmian w polityce pieniężnej podczas listopadowego posiedzenia ze względu na krótki czas dzielący to posiedzenie od wyborów prezydenckich w Stanów Zjednoczonych i oczekiwania potwierdziły się. For Financial Professional Use Only / Not For Public Distribution John Beck David Zahn W oświadczeniu bank centralny zmienił jednak retorykę, sygnalizując, że podwyżka referencyjnych stóp procentowych jest coraz bliższa, co z kolei umocniło przekonanie o trafności prognoz zakładających, że najbardziej prawdopodobnym kolejnym krokiem będzie podwyższenie stóp podczas posiedzenia grudniowego. Przez większą część października rentowność papierów skarbowych ze Stanów Zjednoczonych rosła, a krzywa dochodowości papierów skarbowych stawała się coraz bardziej stroma. Zmiany były jednak zgodne z trendem obserwowanym na rynkach obligacji rządowych na całym świecie, który został wywołany w dużej mierze przez spekulacje dotyczące możliwego ograniczenia realizowanych przez inne wiodące banki centralne programów poluzowania ilościowego na pewnym etapie w 2017 r. Stanowisko Fedu odzwierciedlało solidne dane ekonomiczne opublikowane od czasu ostatniego posiedzenia, na czele z danymi o wzroście produktu krajowego brutto (PKB) za trzeci kwartał, które potwierdzały generalnie stabilną kondycję gospodarki Stanów Zjednoczonych od połowy roku. Choć nadspodziewanie wysoka średnioroczna stopa wzrostu na poziomie 2,9% oznaczała najszybsze tempo rozwoju od dwóch lat, dane ogólne przysłaniały znaczące wahania bardziej zmiennych komponentów wskaźnika, w tym mocny wzrost eksportu wynikający w dużej mierze z wyjątkowo dużego zagranicznego popytu na soję. Zapasy, które wcześniej miały niekorzystny wpływ na wzrost, tym razem go podwyższyły, podobnie jak wydatki rządowe. Z kolei wydatki na konsumpcję, które były główną siłą napędową gospodarki w poprzednich kwartałach, traciły na dynamice, notując umiarkowany wzrost na poziomie 2,1%, w porównaniu z wysokim wzrostem rzędu 4,3% za drugi kwartał. Wyróżniającym się wskaźnikiem zawartym w raporcie o sytuacji na rynku pracy w październiku było przyspieszenie wzrostu płac do 2,8% rok do roku, czyli najwyższego poziomu od 2009 r. Solidne dane zawarte w pozostałych częściach raportu generalnie umacniały przekonanie, że Fed może podnieść stopy procentowe w Stanach Zjednoczonych jeszcze przed końcem roku; w omawianym miesiącu utworzono 161 tys. nowych miejsc pracy, a wzrost zatrudnienia za dwa ostatnie miesiące skorygowano w górę o 44 tys. Stopa bezrobocia spadła o 0,1% do 4,9%, ale wskaźnik aktywności zawodowej zanotował taki sam spadek do 62,8%. Najszybszy wzrost płac w Stanach Zjednoczonych od 2009 r. Wykres nr 1: Średnie zarobki godzinowe wszystkich pracowników w Stanach Zjednoczonych: dane łączne dla sektora prywatnego skorygowane o wpływ czynników o charakterze sezonowym styczeń 2009 r. — październik 2016 r. Zmiana procentowa rok do roku Ekwiwalentny wskaźnik PMI dla sektora usług sięgnął poziomu 54,8, znacząco przewyższając poziom 50 wyznaczający granicę pomiędzy ekspansją a kurczeniem się sektora, jednak nie dorównując niezwykle wysokim notowaniom za miesiąc poprzedni. Ta sama sytuacja powtórzyła się w przypadku wielu innych komponentów indeksu — zatrudnienie, liczba nowych zamówień i dynamika aktywności gospodarczej notowały solidny wzrost, ale jednocześnie wykazywały umiarkowanie w porównaniu z poprzednimi podwyższonymi poziomami. „ Sądzimy, że po wyborach w Stanach Zjednoczonych i w obliczu solidnej kondycji gospodarki, Fed powinien mieć dość odwagi, by zaostrzać politykę. ” 4.0% Choć nieoczekiwany wynik wyborów w Stanach Zjednoczonych może skłonić Fed do odłożenia podwyżek stóp na następny rok w związku z rynkową zmiennością, nie sądzimy, by prezydentura Trumpa znacząco zmieniła kierunek, w jakim będzie zmierzać amerykańska gospodarka w najbliższej przyszłości. Decydujący wpływ na wyniki instrumentów o stałym dochodzie ostatecznie mają czynniki fundamentalne, które wciąż sprzyjają, w naszej ocenie, powolnej, ale stabilnej ekspansji. 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% Kierunki polityki pieniężnej wiodących światowych banków centralnych wciąż są rozbieżne 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% 1-09 4-10 8-11 11-12 3-14 6-15 10-16 Źródło: FactSet, Biuro Statystyki Pracy Stanów Zjednoczonych. Inflacja zasadnicza lekko wzrosła wraz z osłabieniem wpływu trwającego od połowy 2014 r. spadku cen ropy naftowej. Indeks cen w obszarze wydatków na konsumpcję osobistą (PCE) sięgnął we wrześniu najwyższego od listopada 2014 r. poziomu 1,2% rok do roku. Preferowany przez Fed wskaźnik inflacji, czyli bazowy PCE pomijający ceny żywności i energii, utrzymał się jednak na dotychczasowym poziomie 1,7% w tym samym okresie i pozostawał w wąskim przedziale pomiędzy 1,6% a 1,7% od początku roku, choć oznaczało to lekki wzrost w porównaniu ze średnim poziomem 1,4% z 2015 r. Trend rosnącej inflacji zasadniczej przy jednocześnie ograniczonym wzroście inflacji bazowej widoczny był także we wrześniowych notowaniach indeksów wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI); roczny wskaźnik zasadniczy wzrósł z 1,1% do 1,5%, ale wskaźnik bazowy wręcz spadł o 0,1% do 2,2%. Publikowany przez Instytut Zarządzania Podażą (ISM) indeks odzwierciedlający nastroje wśród menedżerów odpowiedzialnych za zakupy (PMI) w sektorze produkcji sygnalizował ogólną stabilność; październikowe notowania indeksu były minimalnie wyższe od wyniku za miesiąc poprzedni. Pojawiły się pewne sygnały zbliżających się trudności; komponenty indeksu związane z liczbą nowych i niezrealizowanych zamówień nieco spadły, co jednak zostało częściowo zrekompensowane przez lekkie umocnienie danych oFor nowych zamówieniach Financial Professional eksportowych. Use Only / Not For Public Distribution Dolar amerykański umacniał się przez większą część października. Kurs dolara do koszyka walut szedł w górę i zbliżył się do poziomu notowanego ostatnio na początku 2016 r., zanim przedwyborcza niepewność skorygowała wcześniejsze zyski. Dolar nie tylko zanotował wzrost kursu do euro do najwyższego poziomu od kilku miesięcy, ale umocnił się także w stosunku do chińskiego renminbi, osiągając sześcioletnie maksimum. Ta druga zmiana była jednak najwyraźniej wynikiem aprecjacji dolara, a nie osłabienia renminbi, zatem miała niewielki wpływ na nastroje rynkowe, w odróżnieniu od ostatnich przypadków deprecjacji chińskiej waluty. Według danych, chińska gospodarka zanotowała w trzecim kwartale wzrost rzędu 6,7%, porównywalny z tempem rozwoju w dwóch poprzednich kwartałach oraz z zakładanym przez chiński rząd docelowym poziomem na cały bieżący rok. Październikowe oficjalne i prywatnie obliczane wskaźniki PMI dla chińskiej gospodarki były solidne; oficjalny indeks dla sektora produkcji wzrósł do najwyższego poziomu od lipca 2014 r., odzwierciedlając korzystny wpływ osłabienia renminbi. Wzrost cen ropy naftowej po nieoczekiwanym zawarciu wstępnego porozumienia pod koniec września pomiędzy członkami Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) w sprawie ograniczenia produkcji okazał się tymczasowy. Gdy referencyjna cena ropy Brent sięgnęła w połowie października najwyższego poziomu w tym roku, narastające obawy dotyczące możliwości wprowadzenia w życie założeń porozumienia oraz wzrost poziomów zapasów ropy naftowej w Stanach Zjednoczonych wywołały ponowny spadek cen referencyjnych znacznie poniżej 50 USD za baryłkę. Ostatnim odzwierciedleniem niezdolności Banku Japonii (BJ) do przywrócenia inflacji w japońskiej gospodarce było ustalone podczas październikowego posiedzenia przesunięcie terminu planowanego osiągnięcia 2-procentowego celu inflacyjnego na rok podatkowy rozpoczynający się w 2018 r. Globalne perspektywy ekonomiczne 2 Roczna inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności w Japonii spadła we wrześniu do zera, sięgając tym samym najniższego poziomu od czasu rozpoczęcia obecnego programu poluzowania ilościowego, natomiast ekwiwalentny wskaźnik inflacji zasadniczej spadł o 0,5%. „ Uważamy, że rozbieżności w polityce pieniężnej wiodących światowych banków centralnych wciąż się utrzymują. ” Ogłaszając uruchomienie programu poluzowania ilościowego przez bank centralny w 2013 r., gubernator BJ Haruhiko Kuroda spodziewał się osiągnięcia celu w ciągu dwóch lat. Gdy jednak ostatnie przesunięcie terminu realizacji celu inflacyjnego przez BJ nie zostało uzupełnione przez żadne nowe działania w obszarze polityki pieniężnej, wielu uczestników rynku doszło do wniosku, że autorzy polityki pieniężnej przez pewien czas mogą powstrzymywać się przed wprowadzaniem poważniejszych zmian. Wydawało się bardziej prawdopodobne, że BJ będzie próbował oszacować, czy polityka ujemnych stóp procentowych oraz zapowiedziane ostatnio dążenie do utrzymania rentowności referencyjnych obligacji rządowych na zerowym poziomie będą miały wpływ na gospodarkę. Sądzimy, że Fed będzie działał powoli, lecz konsekwentnie, ale tempo działań i trajektoria polityki BJ są znacznie mniej przewidywalne, a sytuację dodatkowo komplikują powszechne wątpliwości co do wiarygodności celów przyjętych przez bank centralny. Rentowność obligacji ze strefy euro rośnie, ale EBC prawdopodobnie będzie korygował program poluzowania ilościowego zamiast ogłaszać jego zakończenie Dane o wzroście PKB w strefie euro za trzeci kwartał wskazywały, że tempo rozwoju w regionie było zrównoważone, ale ograniczone; stopa wzrostu gospodarczego sięgnęła 0,3% kwartał do kwartału i 1,6% rok do roku. Korzystny wpływ na regionalne dane ekonomiczne miały nieco lepsze wyniki gospodarki francuskiej (która wróciła na ścieżkę wzrostu po spadku PKB w okresie poprzednich trzech miesięcy) oraz wciąż solidna dynamika gospodarki hiszpańskiej. Podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, roczna inflacja zasadnicza w strefie euro sięgnęła w październiku najwyższego od dwóch lat poziomu 0,5% (dzięki mniejszemu wpływowi niższych cen energii), natomiast inflacja bazowa utrzymała dotychczasową dynamikę, notując wzrost o 0,8% w porównaniu z rokiem poprzednim. Inne dane sugerowały, że regionalna gospodarka dobrze rozpoczęła czwarty kwartał — wskaźniki nastrojów w gospodarce oraz nastrojów wśród menedżerów odpowiedzialnych za zakupy osiągnęły tegoroczne maksima. Rentowność obligacji ze strefy euro konsekwentnie rosła przez Inflacja w Japonii na najniższym poziomie od rozpoczęcia większą część października po publikacji raportu sugerującego, że EBC może rozważać ograniczenie skali programu ostatniej rundy poluzowania polityki pieniężnej przez BJ Wykres nr 2: Japoński bazowy indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) bez cen żywności i energii styczeń 2012 r. — wrzesień 2016 r. Zmiana procentowa rok do roku i miesiąc do miesiąca 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% -0.5% -1.0% -1.5% 1-12 12-12 11-13 Zmiana procentowa YOY Percent Change rok do roku 10-14 9-15 9-16 Zmiana procentowa MOM Percent Changemiesiąc do miesiąca Źródło: FactSet, japońskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji. Pomimo ostatniego wzrostu rentowności obligacji światowych, sądzimy, że rozbieżne kierunki polityki pieniężnej realizowanej przez wiodące światowe banki centralne będą miały krytyczne znaczenie dla inwestorów w 2017 r., biorąc pod uwagę tempo powiększania się i skalę tych rozbieżności. For Financial Professional Use Only / Not For Public Distribution poluzowania ilościowego, choć takie pogłoski zostały szybko zdementowane przez bank centralny. Inwestorzy zaczęli ponownie analizować ceny, za jakie są skłonni kupować obligacje z całego regionu. Wiele spośród tych obligacji rozpoczęło miesiąc w okolicach ostatnich maksimów, które zostały osiągnięte na fali obaw wokół brytyjskiego referendum w sprawie opuszczenia Unii Europejskiej (UE) oraz stymulacji rynku wynikającej ze skupu aktywów przez EBC. Niepokój związany ze zbliżaniem się do punktu zwrotnego w obszarze presji deflacyjnej (a w związku z tym także skali poluzowania ilościowego realizowanego przez EBC) obniżał nastroje wśród inwestorów, pomimo braku przekonywujących danych, które uzasadniałyby prawdopodobieństwo tak poważnej zmiany polityki banku centralnego. Październikowy wzrost rentowności przyczynił się wręcz do zwiększenia ilości obligacji spełniających kryteria programu EBC, który ogranicza się do skupu wyłącznie papierów o rentowności wyższej niż stopa depozytowa banku ustalona na poziomie -0,4%. Przewaga papierów dłużnych o ujemnej rentowności na wielu rynkach w strefie euro była postrzegana jako jedna z kluczowych przeszkód na drodze do kontynuacji programu skupu aktywów przez bank centralny w jego dotychczasowej formie. Jeden z największych wzrostów rentowności na światowych rynkach obligacji rządowych zanotowały w październiku obligacje brytyjskie. Nadspodziewanie dobre wyniki gospodarki Wielkiej Brytanii oraz nagły wzrost inflacji wywołany przez osłabienie funta brytyjskiego wzbudziły wątpliwości co do ewentualnego dalszego poluzowania polityki pieniężnej w tym kraju. Bank Anglii znacząco obniżył prognozy inflacyjne, spodziewając się osiągnięcia szczytowego poziomu 2,8% na początku 2018 r., pod wpływem utrzymujących się konsekwencji deprecjacji brytyjskiej waluty. Przedstawiciele banku centralnego jednocześnie zasugerowali, że tymczasowe przekroczenie 2-procentowego celu inflacyjnego nie będzie tolerowane. Ponadto, bank centralny ostrzegał przed przesadnym optymizmem wokół ostatnio publikowanych solidnych danych, ze względu na ryzyko tzw. Globalne perspektywy ekonomiczne 3 „twardego Brexitu”, który oznaczałby utratę dostępu do wspólnego rynku UE przez Wielką Brytanię. Prawdopodobieństwo takiego scenariusza zostało jednak poddane w wątpliwość, gdy brytyjski Wysoki Trybunał orzekł, że brytyjski rząd nie może negocjować warunków wyjścia z UE bez uprzedniego uzgodnienia stanowiska z parlamentem. Niespokojna sytuacja na włoskim rynku obligacji w związku ze zbliżającym się referendum konstytucyjnym Wykres nr 3: Włoskie 10-letnie obligacje rządowe 1 stycznia 2016 r. — 31 października 2016 r. Rentowność 1.8% 1.7% 1.6% Impas polityczny w Hiszpanii jest generalnie ignorowany przez inwestorów, a rentowność hiszpańskich obligacji rządowych w tym roku spada — rentowność referencyjnych papierów 10-letnich sięgnęła pod koniec września rekordowo niskiego poziomu. Hiszpańskie obligacje rządowe wprawdzie zanotowały w październiku mocną korektę w warunkach ogólnoświatowego wzrostu rentowności, ale i tak radziły sobie lepiej niż ich włoskie odpowiedniki. Rentowność referencyjnych obligacji włoskich wzrosła na przestrzeni miesiąca o pół punktu do najwyższego poziomu od lutego. Niepewność związana z zaplanowanym na początek grudnia referendum konstytucyjnym we Włoszech zwróciła powszechną uwagę na inne niekorzystne czynniki, na czele ze słabą kondycją krajowego systemu bankowego. Mozolny wzrost włoskiej gospodarki kontrastuje z solidną kondycją gospodarki hiszpańskiej, choć obydwa kraje korzystają ze stymulacji budżetowej opartej na pogłębianiu deficytów budżetowych i nadal nie spełniają warunków dotyczących stanu finansów państwa stawianych przed państwami członkowskimi przez Komisję Europejską. „ 1.5% 1.4% 1.3% 1.2% 1.1% 1.0% Niepewność związana z referendum we Włoszech zwraca powszechną uwagę na inne problemy takie jak słaba kondycja systemu bankowego. ” 0.9% 0.8% 1-1-16 17-3-16 1-6-16 16-8-16 31-10-16 Źródło: FactSet. Polityczny impas w Hiszpanii został wreszcie przełamany, gdy Mariano Rajoy, przywódca konserwatywnej partii Partido Popular (PP), został wybrany na premiera i stworzył rząd mniejszościowy. Kompromis, który pozwolił na sformowanie rządu po raz pierwszy od 10 miesięcy, nastąpił gdy członkowie opozycyjnej partii socjalistycznej wstrzymali się od głosu w parlamentarnym głosowaniu nad wyborem przywódcy PP na nowego premiera, po nieudanych próbach utworzenia własnej koalicji rządzącej w poprzednich miesiącach bieżącego roku. W świetle braku lepszych danych ekonomicznych, mamy wrażenie, że spekulacje na temat zbliżającej się zmiany polityki pieniężnej EBC są nieco przedwczesne. Choć korekta obecnego programu poluzowania ilościowego EBC jest niezbędna w obliczu strukturalnych ograniczeń na rynkach obligacji w strefie euro, uważamy, że działania w kierunku przedłużenia poluzowania ilościowego poza termin ustalony na marzec 2017 r. są bardziej prawdopodobne niż ryzykowanie potencjalnie szkodliwymi konsekwencjami zaostrzania polityki pieniężnej poprzez ograniczanie stymulacji. Podczas październikowego posiedzenia EBC szef banku centralnego Mario Draghi określił scenariusz nagłego wstrzymania poluzowania ilościowego jako mało prawdopodobny, choć kierunek myślenia autorów polityki pieniężnej powinien stać się bardziej jednoznaczny, gdy EBC opublikuje zaktualizowane prognozy wzrostu i inflacji podczas kolejnego posiedzenia zaplanowanego na początek grudnia. For Financial Professional Use Only / Not For Public Distribution Globalne perspektywy ekonomiczne 4 Realny PKB w strefie euro, r/r DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB)1 II KW. 16 III KW. 16 4% IV KW. 15 I KW. 16 PKB, r/r (%) 2,0 1,7 1,6 1,6 Konsumpcja prywatna, r/r (%) 1,7 1,8 1,6 – 0% Nakłady brutto na środki trwałe, r/r (%) 3,8 2,6 3,7 – -2% Cze 16 Lip 16 1,9 2,0 1,2 1,1 10,1 10,0 10,0 10,0 0,8 -0,5 2,2 1,2 Lip 16 Sie 16 0,2 0,2 0,4 0,5 0,9 0,8 0,8 0,8 Lip 16 21,59 Sie 16 21,82 0,00 0,00 0,00 0,00 -0,12 -0,07 -0,12 0,16 Maj 16 Cze 16 24,44 29,88 26,11 18,35 2% III KW. 15 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 3,7 3,9 2,3 3,3 1% DANE EKONOMICZNE1 Sprzedaż detaliczna, r/r (%) Stopa bezrobocia (%) Produkcja przemysłowa, r/r (%) Sie 16 Wrz 16 INFLACJA I WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji1 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%) RYNKI FINANSOWE Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index EUR, wskaźnik ceny do zysków (C/Z) za ostatnich 12 miesięcy2 Stopa refinansowania EBC (%)3 Rentowność 10-letnich niemieckich obligacji skarbowych (%)2 BILANS PŁATNICZY1, 3 Bilans handlowy W mld euro Saldo obrotów bieżących % PKB Wrz 16 Paź 16 Wrz 16 Paź 16 19,39 19,72 -4% WYNIK KOŃCOWY 4% 3% 2% 1% 0% -1% 2,2 Konsumpcja prywatna, k/k śr. (%) Nakłady brutto na środki trwałe, k/k śr. (%) DANE EKONOMICZNE -2,4 1,0 1,5 0,2 5,0 -2,7 -0,5 0,1 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 3,1 3,0 3,1 3,0 -1,5 -4,2 4,5 1,5 0,5 0,1 1,0 1,1 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 -1,7 -9,3 -10,0 – 12 6 6 6 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 4% -0,4 -0,4 -0,5 -0,5 2% -0,4 -0,5 -0,5 -0,5 0% Lip 16 Sie 16 Wrz 16 Paź 16 20,6 21,1 21,4 22,8 -0,271 -0,250 -0,398 -0,272 -0,190 -0,063 -0,089 -0,048 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 762 614 243 642 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 3,3 3,6 3,8 3,9 INFLACJA Nikkei 225, wskaźnik C/Z za ostatnich 12 miesięcy Rentowność 3-miesięcznych japońskich obligacji rządowych (%) Rentowność 10-letnich japońskich obligacji rządowych (%) BILANS PŁATNICZY Miesięczny bilans handlowy7 W mld jenów Saldo obrotów % PKB bieżących9 10-12 10-13 10-14 Indeks CPI wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) 10-15 Core CPICPI Bazowy 10-16 Skróty: k/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. r/r: rok do roku. 1. Źródło: © Unia Europejska, 1995 r. — 2016 r. 2. Źródło: Bloomberg. Wskaźniki ceny do zysków (C/Z) dla Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 Stock Average wg agencji Bloomberg. 3. Źródło: Europejski Bank Centralny. 4. Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii. 5. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonia. 6. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu, Japonia. 7. Źródło: Ministerstwo Finansów, Japonia. 8. Źródło: Bank Japonii. 9. Źródło: indeksy Bloomberg. 2Q13 2Q14 2Q15 2Q16 Źródło: © Unia Europejska, 1995 r. – 2016 r., dane na czerwiec 2016 r. III KW. 16 0,7 Wskaźniki inflacji5 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%) CPI z pominięciem cen świeżej żywności, r/r (%) RYNKI FINANSOWE2 10-11 0% II KW. 16 Kwartalny indeks Tankan8 3Q16 3% 2,1 Wzrost zysków spółek (%)7 3Q15 Zewnętrzny bilans handlowy jako % PKB I KW. 16 Działalność spółek 3Q14 Źródło: © Unia Europejska, 1995 r. – 2016 r., dane na październik 2016 r. -1,6 Wskaźnik popytu na usługi, r/r (%)6 3Q13 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r IV KW. 15 Produkcja przemysłowa, r/r (%)6 3Q12 Źródło: © Unia Europejska, 1995 r. – 2016 r., dane na wrzesień 2016 r. PKB, k/k śr. (%) Stopa bezrobocia (%)5 3Q11 4% Lip 16 Sie 16 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII Produkt krajowy brutto (PKB)4 2% Realny PKB w Japonii, k/k śr. 12% 8% 4% 0% -4% -8% 3Q11 3Q12 3Q13 3Q14 3Q15 3Q16 Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), rząd Japonii; wrzesień 2016 r. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r -2% 9-11 9-12 9-13 CPI wzrostu cen Indeks towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) 9-14 9-15 9-16 CPI ex Fresh Food CPI bez cen świeżej żywności Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji Japonii, dane na wrzesień 2016 r. Bilans handlowy jako % PKB 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% 3Q13 3Q14 3Q15 3Q16 Źródło: Ministerstwo Finansów Japonii, Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy (ESRI), Urząd Rady Ministrów, rząd Japonii; dane na wrzesień 2016 r. For Financial Professional Use Only / przyszłych. Not For Public Distribution Wyniki historyczne nie gwarantują wyników Globalne perspektywy ekonomiczne 5 Produkt krajowy brutto (PKB), k/k śr. DANE MAKROEKONOMICZNE DLA USA WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB)2 k/k śr. (%) I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16P IV KW. 16P1 0,8 1,4 2,9 1,8 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA/POPYT Dochody/oszczędności2 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 Wydatki na konsumpcję, r/r (%) 3,8 3,8 3,5 3,7 Dochody osób fizycznych, r/r (%) 3,1 3,2 3,1 3,2 Stopa oszczędności (%) 5,5 5,6 5,8 5,7 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 Paź 16 4,9 4,9 5,0 4,9 62,8 62,8 62,9 62,8 252 176 191 161 260 263 253 258 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 5,57 5,38 5,30 5,47 3,0 -1,8 0,2 0,6 II KW. 16 III KW. 16P IV KW. 16P I KW. 17P -3,1 2,7 4,3 13,7 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 -0,6 -0,7 -1,3 -1,0 75,4 75,8 75,3 75,4 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 0,8 -0,4 -0,5 -1,2 Cze 16 0,9 Lip 16 0,8 Sie 16 1,0 Wrz 16 1,2 1,6 1,6 1,7 1,7 1,0 0,8 1,1 1,5 2,2 2,2 2,3 2,2 -2,0 -2,2 -2,1 -0,1 1,2 1,0 1,2 1,4 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 III KW. 16 -2,4 -0,6 -0,2 3,1 5,7 -0,3 3,9 0,3 Zatrudnienie Stopa bezrobocia (%)3 Wskaźnik aktywności zawodowej (%)3 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tys.)3 Liczba wniosków o zasiłek (tys.), średnia dla 4 tyg.4 Nieruchomości mieszkaniowe5 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w mln) Zmiana r/r (w %) INWESTYCJE Zyski spółek6,11 Zyski, r/r (%) Produkcja i wykorzystanie dóbr kapitałowych7 Produkcja przemysłowa, r/r (%) Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) Inwestycje w środki trwałe poza nieruchomościami mieszkaniowymi2 r/r (%) INFLACJA I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI Wskaźniki inflacji Wydatki na konsumpcję osobistą (PCE), r/r (%)2 PCE z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%)2 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r (%)2 CPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%)3 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), r/r (%)3 PPI z pominięciem cen żywności i energii, r/r (%)3 Wydajność produkcji3 Wydajność produkcji, k/k śr. (%) Jednostkowe koszty pracy, k/k śr. (%) RYNKI FINANSOWE Wycena C/Z dla S&P 5006 Stopa funduszy federalnych7, 8 BILANS PŁATNICZY Miesięczny deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych2,9 W mld USD Deficyt obrotów bieżących Stanów Zjednoczonych Kwartalnie (w mld USD)2 Średniorocznie (jako % PKB)10 Wrz 16 Paź 16 6% 4% 2% 0% -2% -4% 3Q11 3Q12 3Q13 3Q14 3Q15 3Q16 9-15 Personalosób Income Dochody fizycznych 9-16 Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na wrzesień 2016 r. Dochody i wydatki osób fizycznych, r/r 12% 8% 4% 0% -4% 9-11 9-12 9-13 Wydatki na Consumer Spending konsumpcję 9-14 Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na wrzesień 2016 r. Zatrudnienie poza rolnictwem i stopa bezrobocia W tys. 600 400 200 0 -200 10-11 % 10-12 10-13 ZmianaPayrolls w zatrudnieniu poza Nonfarm Net Change rolnictwem netto 10-14 10-15 10-16 12% 10% 8% 6% 4% Unemployment Rate(oś (Right-Hand Stopa bezrobocia prawa) Scale) Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na październik 2016 r. Wszystkie dane skorygowane o czynniki sezonowe. Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), r/r 4% 3% 2% 1% 0% -1% 9-11 9-12 9-13 9-14 Indeks CPI wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) 9-15 9-16 Core CPICPI Bazowy Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na wrzesień 2016 r. Wydajność produkcji i jednostkowe koszty pracy, k/k śr. Lis 16P Gru 16P 20,30 19,86 – – 0,50 0,50 0,41 0,51 Cze 16 Lip 16 Sie 16 Wrz 16 -44,7 -39,5 -40,5 -36,4 III KW. 15 IV KW. 15 I KW. 16 II KW. 16 -123,1 -113,4 -131,8 -119,9 -2,5 -2,5 -2,6 -2,7 Skróty: k/k śr.: kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. r/r: rok do roku. P: Prognozy. 1. Źródło: prognozy gospodarcze agencji Bloomberg, dane na dzień 31 października 2016 r. 2. Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych. 3. Źródło: Biuro Statystyki Pracy. 4. Źródło: Departament Pracy. 5. Źródło: © NAR (National Association of REALTORS®). Przedruk za zgodą właściciela danych. 6. Źródło: Standard and Poor’s. 7. Źródło: Rezerwa Federalna. Na swoim posiedzeniu 16 grudnia 2015 r. Rezerwa Federalna podniosła główną stopę procentową w Stanach Zjednoczonych do poziomu docelowego w zakresie 0,25–0,50%. 8. Źródło: Chicago Board of Trade (notowania 30-dniowych kontraktów terminowych futures na stopę funduszy federalnych na listopad i grudzień 2016 r.); dane na dzień 14 listopada 2016 r. 9. Źródło: agencja rządowa US Census Bureau. 10. Źródło: indeksy Bloomberg. 11. Źródło: Dane agencji Bloomberg są ważone liczbą akcji i podane w ujęciu rok do roku. Dane szacunkowe na dzień 11 listopada 2016 r. 15% 10% 5% 0% -5% -10% 3Q11 3Q12 3Q13 Unit Labour Costs Jednostkowe koszty pracy 3Q14 3Q15 Productivity Wydajność produkcji 3Q16 Źródło: Biuro Statystyki Pracy, dane na wrzesień 2016 r. Średnioroczny deficyt handlowy w Stanach Zjednoczonych jako % PKB -2.0% -2.5% -3.0% -3.5% -4.0% 3Q11 3Q12 3Q13 3Q14 3Q15 3Q16 Źródło: agencja rządowa Census Bureau oraz Biuro Analiz Ekonomicznych, dane na wrzesień 2016 r. For Financial Professional Use Only przyszłych. / Not For Public Distribution Wyniki historyczne nie gwarantują wyników Globalne perspektywy ekonomiczne 6 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments („FTI”). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor może opierać swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne w niektórych jurysdykcjach i są oferowane poza Stanami Zjednoczonymi przez inne podmioty powiązane z FTI i/lub przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby się dowiedzieć, czy dane produkty i usługi są dostępne w określonej jurysdykcji, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w Stanach Zjednoczonych przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, Kalifornia 94403-1906, (800) DIAL BEN/342-5236, franklintempleton.com — Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN 87 006 972 247) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr 225328), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, 3000. Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D-60325 Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) 3641163, (800) 387-0830, www.franklintempleton.ca. Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box 506613, Dubaj, ZEA, tel.: +9714-4284100, faks: +9714-4284140. Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, 75002 Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. — oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 — Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea 150-968. Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier — 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg — Tel.: +352-46 66 67-1 — Faks: +352-46 66 76. Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; 00-124 Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, 78-80 Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, 011017 Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/14.09.2009 oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) 199205211E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, 038987, Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) 831 7400, faks: +27 (21) 831 7422. Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE-111 48 Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) 8 545 01230, faks: +46 (0) 8 545 01239. FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: W Stanach Zjednoczonych niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida 33716. Tel.: (800) 239-3894 (połączenie bezpłatne w Stanach Zjednoczonych), (877) 389-0076 (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) 299-8736. Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza Stanami Zjednoczonymi może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie www.franklintempletondatasources.com. franklintempletoninstitutional.com 11/16 © 2016 r., Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone.