Uniwersytet Padewski został założony w 1222 roku, obecnie

Uniwersytet Padewski został założony w 1222 roku, obecnie

ROCZN. PZH, 1998, 49, 109-112
MAŁGORZATA M. DOBRZYŃSKA
S P R A W O Z D A N IE Z P O B Y T U N A S T Y P E N D IA C H W B IB R A
IN T E R N A T IO N A L (A N G L IA ) I N A W Y D Z IA L E B IO L O G II
U N IW E R S Y T E T U W P A D W IE (W Ł O C H Y )
Zakład Ochrony Radiologicznej i Radiobiologii, Państwowy Zakład Higieny
00-791 Warszawa, ul. Chocimska 24
Autorka sprawozdania przebywała w B IB R A T oxicology International na rocznym
stypendium (październik 1995 - październik 1996) w ramach T he R oyal Society Polish
Post D octoral F ellow ship Program m e, finansowanym przez Royal S ociety oraz na
Wydziale B iologii U niw ersytetu w Padwie (listopad 1996 - lipiec 1997) na stypendium
dla cudzoziem ców z krajów Europy Środkowej, Bałkanów, byłego Zw iązku R a d ziec­
kiego i Austrii.
British Industrial B iological R esearch A ssociation (B IB R A T oxicology In tern atio­
nal) powstała w 1960 roku z funduszy rządowych i przem ysłowych w celu prom ocji
prac naukowych, szczególn ie w dziedzinie toksykologii. O b ecnie jest znanym na św iecie
centrum naukowym i doświadczalnym . Instytut jest finansow any przez rząd brytyjski,
Royal Society i przem ysł, część funduszy na badania pochodzi także z grantów i k on ­
traktów.
B IB R A bierze także udział w badaniach sponsorow anych przez U n ię Europejską
w ramach program ów m iędzynarodow ych. N aukow cy współpracują z innymi zespołam i
z W ielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, H iszpanii, H olandii, N iem iec, D an ii i U S A .
Głównym tem atem badań naukowych jest ocena ryzyka w ystępow ania now otw orów
u ludzi w związku z ekspozycją na czynniki, które są k ancerogenne dla gryzoni. Badania
dotyczą głów nie związków zawartych w żywności, które są w małych ilościach uw alniane
podczas jej obróbki term icznej (szczególnie gotow anie i sm ażenie m ięs) oraz zw iązków
zanieczyszczających środow isko. Badania prow adzone są na zwierzętach lub hodow lach
komórek.
Prowadzone są także badania dotyczące uszkodzeń genetycznych w populacji ludz­
kiej pod wpływem związków chem icznych obecnych w środowisku lub w m iejscu pracy.
Prowadzi się także badania kliniczne dotyczące wpływu diety, a także niektórych leków
1 kosmetyków na organizm ludzki.
Uniwersytet Padewski został założony w 1222 roku, obecnie posiada 13 wydziałów
! nadaje tytuły naukowe we wszystkich dziedzinach. Pracuje tam około 2200 profesorów
1 Pracowników naukowych oraz studiuje około 65000 studentów.
Na W ydziale B iologii U niw ersytetu w Padwie, oprócz działalności dydaktycznej
Prowadzi się szereg prac naukowych, rów nież w ramach m iędzynarodow ych program ów
sponsorowanych przez U n ię Europejską. Bada się uszkodzenia D N A oraz ich reperację
w krwi obwodow ej ludzi i w liniach kom órkowych ssaków. Prowadzi się dozym etrię
—
110
Nr 1
uszkodzeń D N A u ludzi eksponow anych na środow iskow e substancje genotoksyczne.
B ad a się u szk od zen ia ch rom osom ów p rzez zw iązki ch em iczn e w kom órkach so m a ­
tycznych i rozrodczych ssaków in vivo. O cenia się także p och odzen ie m ikrojąder na
podstaw ie ob ecn ości telom erów i centrom erów lub specyficznych oligom erów .
G łów nym przedm iotem program ów badawczych autorki, zarów no w B IB R A Toxi­
cology International, jak i na U niw ersytecie w Padwie, były dośw iadczenia dotyczące
wpływu 1,3- butadienu oraz jeg o m etabolitów , 1,2-epoksybutenu i 1,2,3,4,-diepoksybutanu na kom órki som atyczne i rozrodcze myszy i szczurów. O prócz tego autorka brała
udział w różnorodnych badaniach naukowych w spółpracując z naukowcam i z różnych
krajów.
1,3-butadien jest produktem przemysłu gum ow ego oraz składnikiem zanieczyszczającym
środow isko. W ystępuje w spalinach sam ochodow ych i dymie papierosow ym . Indukuje
pow staw anie now otw orów u zwierząt laboratoryjnych. U szkadza kom órki rozrodcze
i indukuje wady w rodzone u potom stw a zwierząt eksponow anych. Badania, w których
autorka spraw ozdania brała udział podczas pobytu w A nglii, dotyczyły indukcji uszko­
dzeń D N A w kom órkach som atycznych i rozrodczych m ierzonych testem kom etkow ym
oraz uszkodzeń ch rom osom ów w szpiku kostnym m ierzonych testem m ikrojądrowym
u myszy szczepu C D -I i szczurów szczepu Sprague-Dawley, a także niekontrolowanej
syntezy D N A in vivo (test U D S ) w kom órkach rozrodczych sam ców myszy. W przy­
padku ekspozycji na butadien myszy poddaw ane były inhalacji gazu przez 4 tygodnie,
5 dni/tydzień, 6 godzin/dzień, natom iast 1,2-epoksybuten i 1,2,3,4-diepoksybutan były
podaw ane w jednorazow ej iniekcji. Stw ierdzono m iędzygatunkow e różnice w e wrażli­
w ości na butadien i jeg o m etabolity. Butadien nie indukow ał uszkodzeń D N A m ierzo­
nych testem kom etkow ym . 1,2,3,4-diepoksybutan okazał się m utagenny jedynie w szpi­
ku k ostnym m yszy i szczurów . 1,2-epok sybu ten in du kow ał u szk o d zen ia D N A
w kom órkach rozrodczych sam ców myszy oraz szpiku kostnym szczurów. U obu ga­
tunków oba m etabolity powodują pow staw anie mikrojąder, ale bardziej m utagenny
okazał się 1,2,3,4-diepoksybutan. W teście niekontrolow anej syntezy D N A w jądrach
myszy stw ierdzono efekt tylko p o ekspozycji na 1,2,3,4-diepoksybutan (1). W yniki tych
badań przedstaw ione były podczas Kongresu E uropean Environm ental Society w Rzy­
m ie (3 -6 w rześnia 1996). Pobyt autorki na K ongresie sfinansowany był rów nież przez
R oyal Society. P odczas pobytu na U niw ersytecie w Padw ie autorka brała udział w ba­
daniach dotyczących indukcji i p och odzen ia mikrojąder w sperm atydach myszy szczepu
(1 0 2 /E lx C 3 H /E lJ F l) po 5-dniow ej inhalacji butadienu (6 godzin d zienn ie) lub jed n o ­
razowej iniekcji 1,2,3,4-diepoksybutanu. Stw ierdzono w ystępow anie m ikrojąder w sper­
m atydach 14 dni p o zakończeniu ekspozycji na butadien oraz zarów no w 2, jak i 16
dniu po podaniu diepoksybutanu. Po ekspozycji na butadien stw ierdzono 15% m ikro­
jąder pochodzących z całych chrom osom ów , podczas gdy po działaniu diepoksybutanu
było ich dwa razy w ięcej [8]. W yniki tych badań były p rezentow ane podczas m iędzy­
narodow ego sem inarium „Biom arkers in m onitoring o f occupational and environm en­
tal exposure to organic gen otoxic substances” w U stroniu (2 3 -2 4 października 1997).
W B IB R A T oxicology International prow adzono także badania m odulującego efek ­
tu flaw onoidów (sylimaryna, myrycetyna, kwercetyna, kam ferol, rutyna, rutynozyd
kam ferolu) na uszkodzenia indukow ane przez m utageny zawarte w żywności (3-am inol-m etylo-5H -p irym id ililo-(4,3-b )-in dol (Trp), 2-am in o-l-m etylo-6-fenyl-im adazolilo-
1
Ill
112
PIŚMIENNICTWO
1. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Jackson L.I., Yu T.-W., Brinkworth M.H.: Somatic and
germ cells effects in rats and mice after treatment with 1,3-butadiene and its metabolites,
1,2-epoxybutene and 1,2,3,4-diepoxybutane. Mutat. Res., 1997, 391, 233.
2. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Basaran N., Basaran A., Yu T.-W.: Flavonoids modulate
Comet assay responses to food mutagens in human lymphocytes and sperm. Mutat. Res., 1997,
w druku.
3. Anderson D., Basaran N., Dobrzyńska M.M., Basaran A A ., Yu T.-W.\ Modulating effects
of flavonoids on food mutagens in human blood and sperm samples in Comet assay. Teratogen.
Carcinogen. Mutagen., 1997, 17, 45.
4. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Yu T.-W.: Modulating effects of silymarin and myricetin
on food mutagens and doxorubicin in assays with different genetic endpoints. J. Environ. Path.
Toxicol. Oncol., 1997, 16, 313.
5. Anderson D., Dobrzyńska M.M., Basaran N.: Effect of various genotoxins and reproductive
toxins in human lymphocytes and sperm in the Comet assay. Teratogen. Carcinogen. Mutagen.,
1997, 17, 29.
6. Anderson D., Dobrzyńska Af.M, Yu T.-W., Gandini L., Cordelli E., Spano М.: DNA
intergrity in human sperm. Teratogen. Carcinogen. Mutagen., 1997, w druku.
7. Anderson D., Yu T.-W., Dobrzyńska M.M., Ribas G., Marcos R.: The effects in Comet assay
storage conditions on human blood. Teratogen. Carcinogen. Mutagen., 1997, w druku.
8. Tommasi A.M., de Conti S., Dobrzyńska M.M., Russo A .: Evaluation and characterization
of micronuclei in early spermatids of mice exposed to 1,3-butadiene. Mutat. Res., 1997, w druku.
Otrzymano: 1997.12.03