Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.) Rodzina

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.)
Rodzina: selerowate (Apiaceae)
Występowanie: Zachodnia Azja (Kaukaz), kraje nadbałtyckie oraz środkowoeuropejskie. Jego środowisko naturalne to środkowe i górne pasmo
wysokościowe w Zachodniej Zakaukazji, Wschodniej Zakaukazji i Dagestanie.
Opis: Roślina dwuletnia lub bylina. Wzniesiona łodyga (2,5 - 3,5 m). Liście pierzastodzielne (do 200 cm długości). Kwiatostan baldach złożony z baldaszków
zawierających białe kwiaty. Owoc - rozłupka, tworzona przez dwie niełupki
Właściwości toksyczne: Ma działanie toksyczne i alergizujące. Włoski na łodygach i liściach wydzielają parzącą substancję, która zawiera furanokumaryny.
Te szkodliwe właściwości ujawniają się w wysokich temperaturach i przy dużej wilgotności powietrza. U zwierząt powoduje podrażnienie przewodu
pokarmowego, biegunkę, nudności, krwotoki wewnętrzne. U ludzi - zapalenie skóry (fotodermatozę), powstawanie pęcherzy, zapalenie spojówek. Uczulenie
skóry podobne jest do oparzenia, w wyniku którego powstają trudno gojące się rany.
Więcej informacji pl.wikipedia.org/wiki/Barszcz_Sosnowskiego
Zwalczanie Barszczu Sosnowskiego
Aby skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu się inwazyjnego gatunku oraz zminimalizować koszty jego zwalczania na terenach szczególnie narażonych
należy podjąć zapobiegawcze kroki. Ponadto monitorować należy dotychczasowe stanowiska występowania barszczu.
Na terenach rolniczych, które nie są użytkowane zabiegi uprawowe powinny być prowadzone regularnie i jak najdłużej to możliwe. Szczególnie ważne jest to
na obrzeżach pól, wzdłuż dróg, cieków wodnych, łąkach.
Gdy zawiodą sposoby zapobiegawcze i barszcz jednak pojawi się na nowych obszarach należy go zwalczać. Istnieją metody mechaniczne i chemiczne
zwalczania barszczu Sosnowskiego.
Sposoby mechaniczne to: podcinanie korzeni, ścinanie roślin, koszenie, usuwanie baldachów. Poza podcinaniem korzeni żadna z tych metod nie daje efektu
całkowitego zniszczenia rośliny. Uzyskać to można dopiero w ciągu kilku sezonów wegetacyjnych, stosując 2–3 zabiegi rocznie.
Za pomocą orki zniszczyć można wschody barszczu, natomiast orka głęboka (24 cm) może w znaczący sposób zredukować procent kiełkujących nasion.
Podcinanie lub wykopywanie korzeni powinno być wykonane dwukrotnie: wczesną wiosną oraz w połowie lata. Zalecane jest podcinanie co najmniej 10 cm
poniżej powierzchni gleby. Jest to metoda pracochłonna, ale bardzo efektywna – stosowana może być w przypadku występowania pojedynczych roślin albo
mało liczebnych stanowisk.
Koszenie jest metodą stosowaną na większych areałach, barszcz szybko odrasta – koszenie musi być więc powtarzane 2–3 razy w trakcie sezonu
wegetacyjnego, aby nie dopuścić do zmagazynowania w korzeniach i liściach składników potrzebnych do zakwitnięcia i wydania nasion.
Kolejną metodą niszczenia jest ścinanie kwitnących roślin przed zawiązaniem nasion. Wytworzenie nowych nasion będzie w ten sposób wstrzymane. Stosując
taką strategię można zlikwidować populację barszczu w ciągu kilku lat. Usuwanie baldachów może być równie skuteczne jak koszenie. Czas usuwania jest
bardzo istotny. Nie należy tego robić zbyt wcześnie w sezonie, bo regeneracja następuje bardzo szybko i w rezultacie wytworzony zostanie nowy kwiatostan.
Zbyt późny zabieg „ogławiania” daje ryzyko, osypywania się dojrzałych już nasion do gleby. Ścięte baldachy muszą być zebrane i zniszczone. Podobny efekt,
jak wykaszanie daje przygryzanie barszczu, zwłaszcza na dużych powierzchniach, przez zwierzęta. Na pastwiskach, na których występuje barszcz zaleca się
przeprowadzenie przynajmniej jednego koszenia w sezonie, aby pasza zwierząt nie była jednolita i składała się także z innych roślin. Ponadto zbyt duże
nasilenie występowania barszczu może być dla zwierząt, podobnie jak dla ludzi szkodliwe powodując podrażnienia błon śluzowych, oparzenia.
BARSZCZ SOSNOWSKIEGO – OBCY GATUNEK
INWAZYJNY: BIOLOGIA, ZAGROŻENIA, ZWALCZANIE
KRYSTYNA MIKLASZEWSKA
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy
Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań
[email protected]
Zwalczanie Barszczu Sosnowskiego
Metoda mechaniczna jest najprostszą metodą zwalczania rośliny. Najskuteczniejsze jest niszczenie jesienią roślin jednorocznych. Termin jesienny należy
uznać za najlepszy, ponieważ w tym okresie najłatwiej jest rozpoznać ten gatunek po silnych, dorodnych rozetach. Niszczenie roślin może polegać na ręcznym
ich usuwaniu (dłońmi w rękawicach) przy pomocy motyk bądź też specjalistycznego sprzętu. Barszcz Sosnowskiego można także niszczyć mechanicznie w
drugim roku wegetacji, gdy wyrastają pędy. Zabiegi te koniecznie należy wykonywać przed owocowaniem, a najkorzystniej tuż przed lub w trakcie kwitnienia.
Najbardziej powszechną i skuteczną metodą jest jego wykaszanie. Na ogół, w ciągu jednego sezonu, potrzebnych jest co najmniej od 2 do 4 zabiegów
wykaszania. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że im wyżej koszone są rośliny, tym większe jest prawdopodobieństwo odrastania nowych baldachów na
niższych piętrach. Do tego zjawiska dochodzi masowo wówczas, gdy usuwane są tylko same baldachy. Ponadto koszenie sprawia, iż rośliny barszczu „stają
się” wieloletnie. Pozbawione możliwości wydania pędów generatywnych, ciągle dążą do wydania kwiatostanu. Całkowite wyeliminowanie roślin polega na ich
„zmęczeniu”, czyli bardzo częstym koszeniu. W takiej sytuacji, w pewnym momencie można przejść na walkę chemiczną, którą w określonych przypadkach
można wykorzystać jako jedyną i podstawową metodę. Do chemicznego zwalczania barszczu Sosnowskiego zalecany jest tylko jeden herbicyd
Perzocyd 280 SL, zawierający w składzie glifosat. Preparat ten m.in. jest polecany do punktowego zwalczania barszczu. Zabieg opryskiwania należy wykonać
cieczą użytkową o stężeniu 5% (5 l środka na 100 l wody). Pozostałe herbicydy, zawierające w swoim składzie glifosat, nie są zalecane do bezpośredniego
zwalczania barszczu, natomiast można z nich skorzystać, jako że są to środki nieselektywne, służące do zwalczania zbędnej roślinności.
W miejscach, na których doszło do rozsiania się nasion barszczu, walkę należy zaplanować na 3 do 4 lat (zgodnie z Żywotnością nasion).
Zabiegi opryskiwania można wykonać w trzech terminach:
wiosną do połowy maja, na siewki (do fazy rozety),
wczesnym latem, od czerwca, w okresie wytwarzania pędów kwiatowych, do początku kwitnienia,
późnym latem do jesieni, gdy rośliny osiągną fazę dobrze rozwiniętej rozety (wysokość roślin od 15 do 35 cm),
późnym latem do jesieni, na osobniki wieloletnie, gdy rośliny zaczynają gromadzić substancje pokarmowe w korzeniach.
Roundup 360 SL lub inne preparaty oparte na glifosacie zalecane są w dawkach 4,5 do 8 l/ha. Dawki niższe stosuje się podczas wiosny oraz późnym latem
i jesienią na rośliny barszczu w fazie silnie rozrośniętych rozet. Dawki najwyższe zalecane są na dorosłe rośliny, które zaczynają wchodzić w okres spoczynku
wegetacyjnego. Stosowanie środka Roundup 360 SL powoduje osłabienie siły kiełkowania nasion. Dlatego późne zabiegi nie tylko osłabiają lub niszczą
wieloletnie rośliny barszczu, ale także osłabiają zdolność kiełkowania nasion. Dawki pośrednie, około 6 l/ha, stosuje się na jednoroczne rośliny wchodzące
w okres kwitnienia lub na rośliny osłabione poprzednim zabiegiem.
UWAGA: Wszystkie osoby biorące udział w zwalczaniu barszczu Sosnowskiego bez względu na
stosowaną metodę i wykonywaną pracę, muszą być dokładnie poinformowane o szkodliwości oraz
toksycznych i parzących właściwościach tej rośliny, ponadto muszą być wyposażone w odpowiednie
ubrania ochronne.
Opracowanie:
Prof. dr hab. Kazimierz Adamczewski
inż. Adam Paradowski