docw cieniu czepka - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i
download 
Reklamacja Transkrypt
w cieniu czepka - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i
www.doipip.wroc.pl N U M E R 6 2 3 6 C Z E RW I E C 2 011 W RO C Ł AW L E G N IC A ISSN 14256584 W CIENIU CZEPKA NIEZALEŻNY MIESIĘCZNIK PIELĘGNIAREK I P O Ł O Ż N YC H OKRĘGU W R O C Ł AWS K I E G O I LEGNICKIEGO W NUMERZE .................................................str. D olnośląska Okręgowa Izba INFORMACJE Pielęgniarek i Położnych INFORMACJE DORPIP .....................................2 PTP ...................................................................3 we Wrocławiu , XX-lecie ..........................................................4 ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, Dane liczbowe ...............................................6 e–mail: [email protected] tel. 364–04–44, 364–04–35, tel/fax. 373–20–56 Karty badań profilaktycznych ....................9 www.doipip.wroc.pl PREWENCJA Nużeniec ludzki ..........................................10 Pielęgniarstwo Konto Izby: Izby: funkcje i zadania oddziałowej .................12 Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych Opieka nad ludźmi w wieku... .................14 Zadania pielęgniarki medycyny ... .........16 NUMER KONTA BANKOWEGO, Leczenie bólu pooperacyjnego ...............18 na który należy przekazywać składki Przeszczep nerki .........................................20 członkowskie: Bank PEKAO S.A. O/Wrocław Rola pielęgniarki anestezjologicznej ........................................................................21 63 1240 6670 1111 0000 5641 0435 PAMIĘĆ I SERCE .............................. 23 GODZINY PRACY BIURA OGŁOSZENIA D Ogłoszenia .............................................24-25 o l n o ś l ą s k i e j O k r ę g o w e j I z b y W CIENIU CZEPK A n ie z a le ż ny m iesięczn i k pielęg n ia rek i po łoż nych ok ręg u w rocławsk iego i le g n ic k ie go. (w w w.doipip.w roc .pl) Wydawca : Dol noślą sk a Ok ręgowa Izba Pielęg n ia rek i Po łoż nych we Wro cła w iu . Redaguje Prez ydium DORPiP: Urszu la Olechowsk a L eok ad ia Jęd rz ejewsk a A nna Sz a f ra n Dorota Piet rz a k Ma r iola Gór ny Włod ziwoj Saw ick i Władysława G łowacz Gra ż y na Majewsk a-Ka źmiercz a k Beata Ł abow icz Pielęgniarek i Położnych KONSULTANCI WOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH: PIEL Ę GNIARSTWA PIELĘ – mgr JOLANTA KOLASIŃSKA, AM Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5, 51-618 Wrocław, e-mail: [email protected], tel. 0-71/ 348-42-10; 348-42-19, fax: 343-20-86 PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO GINEKOLOG ICZNEGO I POŁ PO ŁOŻ NI NICZEGO CZEGO – mgr URSZULA ŻMIJEWSKA, Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, ul. Warszawska 2, 52-114 Wrocław, tel. 0-71/342-86-31 wew. 344, 604-93-94-55, 667-977-735 PIEL Ę GNIARSTWA PIELĘ RODZINNEGO – EWA CHLEBEK, ul. Urzędnicza 1, 55-020 Żórawina e-mail: [email protected], 728-515-055 PIELĘGNIARSTWA PIELĘ PEDIATRYCZNEGO PEDIATR YCZNEGO – mgr DOROTA MILECKA Akademicki Szpital Kliniczny, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław tel. 071/733-11-90, 733-11-95, 662-232-595 PIELĘGNIARSTWA PIELĘ EPIDEMIOLOGICZNEGO – mgr KATARZYNA SALIK Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, ul. M. Skłodowskiej-Curie 58, 50-368 Wrocław 71 327-09-30, 606 99 30 95; SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ poniedziałek – czwartek – od 800 do 1600 z wyjątkiem wtorków i piątków wtorek – od 800 do 1700 a w piątek do 1500 BIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia pra wo wykonywania zawodu) poniedziałek .................................. 10-16 wtorek ......................................................10–17 środa ...........................................................8–16 czwartek ...................................................10–16 piątek ..........................................................815 KASA poniedziałek .................................. 10–16 wtorek ............................................. 11–14 środa .................................................. 8–15 czwartek .......................................... 10–16 piątek ..................................... NIECZYNNA BIBLIOTEKA wtorki.............................................. od 14 do 17 piątki ................................................. od 9 do 14 OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ Informacja w Biurze Izby Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta, grafika i przygotowanie do druku – Włodziwoj Sawicki Konsultacja polonistyczna mgr Katarzyna Sawicka Materiałów nieza mó wio nych re dak cja nie zwra ca, w tek stach pu bli ko wa nych za strzega so bie pra wo skró tów, zmian ty tu łów oraz po pra wek sty li stycz no–ję zy ko wych. Artykuły, listy, uwagi i inną korespondencję prosimy nadsyłać na adres redakcji: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, fax. 373–20–56 e–mail: [email protected] REDAKCJA NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM I TEKSTÓW SPONSOROWANYCH PRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGO SĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA PRACY W KRAJU I ZAGRANICĄ Informacja w Biurze Izby UWAGA: Nie przyjmujemy do publikacji tekstów przekazywanych telefonicznie! DYŻURY RADCY PRAWNEGO Nasza okładka: fot. arch.DOIPiP poniedziałki 14 – 16; środa 14 – 17 (mgr E. Stasiak); Numer zamknięto 27.05.2011 r. Do druku przygotowano 1.06.2011 r. K A S A P O Ż YC Z K O WA Nakład 3500 egz. PRZY DOIPIP Pismo nieodpłatnie rozprowadzane Bank PKO BP IV Oddział Wrocław, ul. Gepperta 4 Nr: 5 6 1 0 2 0 5 2 4 2 0 0 0 0 2 7 0 2 0 0 1 9 9 2 2 4 wśród członków Samorządu Informacje o stanie swojego konta w Kasie Pożyczkowej Pielęgniarek i Położnych. można uzyskać w czasie dyżuru Druk ABIS w środy od 15 00 do 16 30 telefonicznie lub osobiście Wszystkie artykuły (i nie tylko) KSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI KASY POŻYCZKOWEJ I NIE UDZIELA INFORMACJI na str. www.doipip.wroc.pl Od redakcji Czerwiec przynosi nam kolejną odmianę. Oto wiosna powoli przechodzi w gorące lato. Oto kwitnące krzewy zmienia swoje barwy, zapach lip swoim słodkim aromatem przypomina o ziołolecznictwie. A jeszcze są najdłuższe dni, krótkie noce, marzenie o znalezieniu kwiatu, który zakwita tylko raz w noc świętojańską – kwiatu paproci dającego bogactwa bez miary. I w końcu wakacje – tłumy dzieci, młodzieży przedszkolaków i studentów z radością witają nadchodzące dzionki bez nauki, bez rannego wstawania, ciężkich tornistrów czy nudnych kolokwiów. Dla wielu rodziców okres wakacyjny to dodatkowa troska związana z koniecznością zapewnienia dzieciom godziwego odpoczynku, spędzenia z nimi czasu. A to wcale nie jest proste. W naszej pielęgniarsko-położniczej rzeczywistości wakacje to okres trudny. Każdy chciałby odpocząć, wyjechać z dziećmi czy rodziną, a w przychodni, poradni, szpitalu czy pogotowiu wciąż wre praca. Noworodki nie pytają, czy położne marzą o urlopach, tylko chcą przyjść na świat. Starsi ludzie niecierpliwie czekają na swoją kolejka u lekarza rodzinnego i tylko denerwują się, gdy nie ma pielęgniarki, która zmierzy im poziom cukru lub ciśnienie. Poszkodowani w wypadkach (często ze swojej winy) uważają, że to oni są nieszczęśliwi, bo mają zepsuty wyjazd, ale żądają, by pielęgniarki były miłe, cierpliwe i gotowe na każde wezwanie. Pacjenci – jak ci z wiersza Leopolda Staffa – wciąż na coś czekają, wciąż od nas czegoś żądają i zawsze oczekują wyzwolenia od wszelkich trosk i udręk. Nie jest proste codzienne zmaganie się ludźmi oczekującymi od nas cudów. Praca pielęgniarki i położnej nie jest prosta i nie ma w niej miejsca na spełnianie własnych zachcianek. Także w kwestii letniego wypoczynku trzeba dogadać się z koleżankami i szefami, wziąć tych kilka wakacyjnych dni i wyruszyć w wielki świat. Wyruszyć po przygodę, na podbój kontynentu, by razem z rodziną lub solo zakosztować uroków życia. A potem znów powrócić do zwykłej rzeczywistości. Zwykłej, choć nie szarej, bo naszym środowisku wiele się w bieżącym roku dzieje. W maju uroczyście obchodziliśmy zawodowe święta: Dzień Położnej i Dzień Pielęgniarki. Samorząd ukończył właśnie 20 lat, kończy się kolejna kadencja DORPiP we Wrocławiu. W zakładach pracy trwają wybory nowych delegatów i rozliczanie tych, którzy do tej pory reprezentowali nasze środowisko w organach DOIPiP. Warto z zainteresowaniem i zaangażowaniem współuczestniczyć w owych pracach. Wszak władze samorządu mają pracować dla dobra całego środowiska zawodowego. Nie bójmy się pytać, nie bójmy się egzekwować własnych praw, bądźmy aktywni. Biuletyn „W cieniu czepka” służy Państwu już od 20 lat, wciąż stara się publikować informacje samorządowe i artykuły merytoryczne, jest „dzieckiem” założycielek struktur samorządowych. Swoje zadanie wypełnia także i teraz, zajrzyj więc, uważny Czytelniku do wnętrza biuletynu. Zobacz, co wydarzyło się w ostatnim czasie, Przeczytaj o roli i zadaniach pielęgniarki oddziałowej, opiece nad ludźmi w podeszłym wieku. Dowiedz się, czym jest nużeniec ludzki i jaka jest rola pielęgniarki w okresie okołooperacyjnym. Zapraszamy do lektury, mimo upałów za oknem, mimo marzeń o wakacyjnych urlopach, poświęćmy choć chwile na zgłębianie naszych zawodowych problemów. Redakcja CHORZY W POCZEKALNI Podobnie jak uliczni przechodnie banalni, Jednacy w modzie, stroju, pozie i zwyczaju, Niby pasażerowie codzienni tramwaju, Siedzą chorzy w lekarza niemej poczekalni. Na wrogo-nieznajome ścian patrząc obrazy, Obojętni z pozoru, a trwożnie niepewni, Obcy dla siebie zawsze, dzisiaj bliscy krewni, Opanowują z trudem swych twarzy wyrazy. I gdy zegar poważnie, aż grobowo, tyka, Oni, siedząc wokoło uroczystym wianem, Jak gdyby na śmiertelnym swym cenzurowanem, Odgadują pierwszego w gronie nieboszczyka. Tajemnych, groźnych chorób przerozliczne szczeble, Jedni z twarzą jak z wosku, drudzy jak z papieru, Wdychają chloroformu zapach i eteru, Zazdroszcząc, że nie cierpią tutaj tylko meble.[...] Myślą o swoim stopniu w termometru rurce I ci, u których wiary szczep był bezowocnym, Roją dziś o lekarzu jako o wszechmocnym, Wierzą w niego rozpacznie jako w cudotwórcę. W pragnieniu życia przysiąc nań każdy jest skory... Czuje dlań z góry wdzięczność, przyrzeka majątek, Jeśli wśród tych skazańców wyjdzie jak wyjątek... Wtem znów wpuszczają kogoś i znów wchodzi chory.[...] Zda się, że pęknie pokój ten... I nagle - pęka! Z hałasem, hukiem, grzmotem!... I ściany, i kąty Lecą jak wysadzone prochowymi lonty, Tak je rozmiotła dzika, zbyt przewzbrana męka. I z wolnych już stron czterech wali się i tłoczy Tłum chorych, który gniecie się, a ciągle wzrasta, Jakby już nie ulica, nie miasto, lecz miasta I kraje, i świat cały zbiegły się z otoczy. Najdawniej czekający, porwawszy się w trwodze, Wraz z wrzaskiem napastników rozdzierają ciszę I krzyczą, jęczą, wyją dawni i przybysze, Czołgając się na klęczkach po twardej podłodze, Błagalnie wznoszą ręce do swych tęsknot celu I z szaleńczą rozpaczą, co zgrozą przeraża, Łomocą w drzwi, jedynie nietknięte, lekarza, Wołając: „Zbawicielu! Otwórz, zbawicielu!” Cały świat ze skowytem szaleje cierpienia, On, Wielki Niewierzący, co zmienił glob stary W poczekalnię cierpiących, pełnych dzikiej wiary, Wzywających zwierzęcym skomleniem zbawienia! [...] I gdy wszystko runęło z łomotem i trzaskiem, Nad kurzem rumowiska, który świat zadymia, Zawisła w górze jeno klepsydra olbrzymia, Trupy pobitych szarym zasypując piaskiem. Leopold Staff Informacje INFORMACJE DOLNOŚLĄSKIEJ OKRĘGOWEJ RADY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH AKTUALIZACJA DANYCH – NASZ OBOWIĄZEK !!!!!! Przypominamy, że obowiązek aktualizowania danych nakłada na nas Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych z późn. zmianami , Art. 11 d Zwracamy się więc z prośbą o dopełnienie obowiązku i uaktualnienie wpisu w Dziale Ewidencji Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu w celu aktualizacji danych w rejestrach pielęgniarek i położnych. Dane, jakie należy uaktualnić i wymagane dokumenty to: • nazwisko / prawo wykonywania zawodu i akt małżeństwa • miejsce zamieszkania / pismo informacyjne lub dowód osobisty • miejsce zatrudnienia (podstawowe) / pismo informacyjne zdobyte kwalifikacje zawodowe: • tytuł mgr, licencjata pielęgniarstwa/położnictwa / dyplom część A i B • tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa / dyplom i prawo wykonywania zawodu • ukończone kursy kwalifikacyjne. specjalistyczne / zaświadczenie Aktualizacji danych możemy dokonać osobiście w Dziale Ewidencji DOIPiP – pokój nr 4 lub korespondencyjnie na nasz adres: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych, ul. Powstańców Śląskich, 50 53-333 Wrocław z dopiskiem EWIDENCJA Serdecznie zapraszamy ! 2 8 maja – Dzień Położnej 12 maja – Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki 8 maja – to dzień, w którym położne w Polsce obchodzą swoje święto – Dzień Położnej, w rocznicę urodzin wielkiej postaci polskiego położnictwa Stanisławy Leszczyńskiej, która uwięziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz II – Birkenau (jako więzień nr 41335), pełniła tam funkcję położnej. 12 maja został przez Światową Organizację Zdrowia ustanowiony Międzynarodowym Dniem Pielęgniarki. Tego dnia bowiem we Florencji urodziła się najsłynniejsza na świecie pielęgniarka – Florence Nightingale, uważana za twórczynię nowoczesnego pielęgniarstwa, założycielka pierwszej szkoły pielęgniarstwa (w 1860 roku przy szpitalu św. Tomasza w Londynie). Medal Florence Nightingale, przyznawany pielęgniarkom od 1912 r,. przez Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, jest najwyższym odznaczeniem. Przyznaje się go niezwykle rzadko: za wybitne zasługi, m.in. za wyjątkową odwagę i poświęcenie się niepełnosprawnym, chorym, rannym i ofiarom kataklizmów, w czasie wojny i pokoju; za pionierstwo w zakresie zdrowia publicznego i w nauczaniu pielęgniarstwa. Pielęgniarstwo i położnictwo – to profesje szczególne. Zawody, których przedstawiciele towarzyszą każdemu z nas od chwili narodzin aż do schyłku życia. Wymagające: profesjonalizmu, na który składa się doskonałe przygotowanie merytoryczne, systematycznego podnoszenie kwalifikacji, ale też, jak w rzadko którym zawodzie – posiadania określonych cech charakteru, które bez względu na okoliczności pozwalają działać na rzecz ludzi chorych, niepełnosprawnych, bezbronnych, wymagających pielęgnacji, ale i wsparcia w niewyobrażalnym niekiedy cierpieniu. W tym roku hasłem obchodów Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki, zgodnie z ustaleniem Międzynarodowej Rady Pielęgniarek, jest „Niwelowanie różnic – zwiększanie równości w dostępie do opieki medycznej”. To hasło znakomicie wpisuje się w kierunki polityki zdrowotnej w Polsce, jako że celem strategicznym Narodowego Programu Zdrowia na lata 2006-2015 jest poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności, a dla jego osiągnięcia prowadzone są działania w kierunku zmniejszenia różnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych. Dobrze funkcjonujący system ochrony zdrowia ma na celu wydłużenie trwania życia i jego dobrej jakości, a rola pielęgniarek i położnych jest tu ogromna. Prowadzenie edukacji zdrowotnej i kampanii informacyjnych w środowiskach lokalnych, w szkołach, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych. Rozpoznawanie, szczególnie przez pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, potrzeb społecznych i docieranie do tych wszystkich osób, które z różnych powodów mają ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej. Pamiętajmy też o tym, że w sytuacji starzenia się społeczeństw i problemów z tym związanych, musi być miejsce na zapewnienie godziwej opieki osobom przewlekle chorym Z okazji Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki i Położnej, życzę NAM wszystkim w życiu prywatnym radości i spełnienia, w pracy zaś – satysfakcji z realizowania misji zawodowej, uznania ze strony przełożonych, dobrych relacji z kolegami i wspólnego osiągania założonych celów. (-) Beata Cholewka Dyrektor Departamentu Pielęgniarek i Położnych W CIENIU CZEPKA Informacje ZARZĄD GŁÓWNY POLSKIEGO TOWARZYSTWA PIELĘGNIARSKIEGO KOŁO LIDERÓW PIELĘGNIARSTWA PRZY OWM PTP PRZEDSTAWIA LAUREATÓW VI OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU „PIELĘGNIARKA ROKU 2010” „Pielęgniarka Roku 2010” WIŚNIOWSKA MAGDALENA – Szpital Uniwersytecki w Krakowie ul. Kopernika 36 Laureaci II i III miejsca II miejsce - WÓJCIK SYLWIA SPSK nr 4 w Lublinie ul. Jaczewskiego 8 Laureatki Konkursu „Pielęgniarka Roku 2010” 6 236 2011 III miejsce - PIKUŁA ANNA - Szpital Specjalistyczny w Jaśle, ul. Lwowska 22 Finaliści Konkursu „Pielęgniarka Roku 2010” 3 Informacje Bożena Bedryk – Dyrektor Biura DOIPiP we Wrocławiu RELACJA Z OBCHODÓW XX LECIA ISTNIENIA SAMORZĄDU W dniu 11 maja 2011 r. ob- Zawodowego Pielęgniarek i PoUroczystości rozpoczęły się chodziliśmy uroczysty jubileusz łożnych we Wrocławiu. o godz. 10.00 Mszą Św. w ArXX-lecia istnienia Samorządu chikatedrze św. Jana Chrzciciela pod przewodnictwem Ks. Abp Mariana Gołębiewskiego i połączone były z obchodami Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki i Dnia Położnej. O godz. 17.00 w Regionalnym Centrum Turystyki Biznesowej Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu – Urszula Olechowska powitała zaproszonych gości, między innymi: Elżbietę Buczkowską – Prezesa Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, Ludmiłę Domagałę – Przewodniczą- 4 cą Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych I i II Kadencji, Elżbietę Garwacką-Czachor – Wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, Przewodniczącą Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych III i IV Kadencji, Krystynę Demkowicz – Przewodniczącą ORPiP w Jeleniej Górze, zasłużone dla środowiska Pielęgniarki i Położne, Przedstawicieli władz województwa dolnośląskiego, władz miasta Wrocławia, Akademii Medycznej we Wrocławiu, Wyższej Szkoły Medycznej z Legnicy, Konsultantów wojewódzkich w dziedzinach pielęgniarstwa, Dyrektorów placówek medycznych, Dyrektorów ds. Pielęgniarstwa, Pielęgniarki Naczelne, Przełożone Pielęgnia- W CIENIU CZEPKA Informacje ZAWODOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH WE WROCŁAWIU rek i innych zaproszonych gości. Wykład inauguracyjny dotyczący 20-tu lat działalności samorządu zawodowego wygłosiła Elżbieta Buczkowska – Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Następnym punktem programu obchodów XX-lecia DOIPiP były wystąpienia kolejnych Przewodniczących Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu. Po chwilach wspomnień z minionych 20 lat Przewodnicząca DORPiP we Wrocławiu zwróciła się do Pani Prezes Elżbiety Buczkowskiej o wręczenie 34 pielęgniarkom, pielęgniarzom i położnym przyznanych przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych Wyróżnień Za Zasługi dla Samorządu Pielęgniarek i Po- 6 236 2011 łożnych. W imieniu wyróżnionych słowo podziękowania wygłosiła Pani Grażyna Radzioch. W trakcie uroczystości jubileuszowych zostały wręczone wybite medale XX-lecia Samorządu Zawodowego Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, które decyzją Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych przyznane zostały najbardziej aktywnym i zasłużonym działaczom samorządu oraz instytucjom i firmą wspierającym działalność DOIPiP we Wrocławiu przez te wszystkie lata. Zostały także wręczone wyróżnienia i podziękowania za zaangażowanie i nienaganną pracę dla pracowników Biura DOIPiP we Wro- cławiu. Po zakończeniu części oficjalnej uczestnicy spotkania jubileuszowego wysłuchali koncertu Kwartetu Smyczkowego „Continuo”. Obchody XX-lecia Samorządu Zawodowego Pielęgniarek i Położnych były okazją do wspomnień i refleksji na temat osiągnięć ostatnich 20 lat, które zostały przedstawione na stronach specjalnego, jubileuszowego wydania biuletynu „W cieniu czepka”. 5 Informacje Sprawozdanie Działu Ewidencji DOIPiP we Wrocławiu za okres od 01.10.2007 do 31.03.2011 roku. Dane zebrała i przygotowała – Sabina Kalkowska (pracownik Działu Ewidencji) DANE LICZBOWE DOTYCZĄCE CZŁONKÓW DOIPIP WE WROCŁAWIU 1. Stan liczebny członków DOIPIP na dzień 31.03.2011 roku wynosi łącznie 15837 osoby. W tej liczbie personel posiada następujące zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu: • 14022 Zaświadczeń o Prawie Wykonywania Zawodu Pielęgniarki, • 237 Zaświadczeń o Prawie Wykonywania Zawodu Pielęgniarza, • 1674 Zaświadczeń o Prawie Wykonywania Zawodu Położnej, Uwaga! 97 osób, członków Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych to pielęgniarko-położne ! Są to osoby posiadające jednocześnie prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i prawo wykonywania zawodu położnej, są to tzw. ,,członkowie dwuzawodowi”. Udział poszczególnych grup zawodowych w zbiorowości członków Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych przedstawia obok diagram kołowy. 2. Analiza struktury wiekowej poszczególnych grup zawodowych. Wiek posiadających Zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu Przedział wieku 20-25 25-30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 6 Pielęgniarze 5 34 29 63 39 30 22 11 4 0 0 0 Położne 59 114 111 203 295 315 249 182 114 22 11 0 Pielęgniarki 201 350 778 2509 2612 2588 2439 1505 859 140 35 6 W CIENIU CZEPKA Informacje Pielęgniarki stanowią ogromną większość w grupie członków DOIPiP, a ich udział procentowy wynosi 88 %. Najliczniejszą grupą pielęgniarek, są osoby w wieku od 40 do 45 lat. Analiza struktury wiekowej została przedstawiona w tabeli poniżej. Pielęgniarki Wiek w latach 20-25 25-30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 Liczba osób 223 370 794 2533 2650 2580 2453 1527 881 162 57 28 Pielęgniarze stanowią ok. 2% udział w całej grupie członków DOIPiP. Najliczniejszą grupą pielęgniarzy, są osoby w wieku od 35 do 40 lat, czyli w tzw. ,,sile wieku”. Warto zwrócić uwagę, jak mało liczna jest grupa panów w wieku od 20 do 25 lat. Analiza struktury wiekowej została przedstawiona w tabeli poniżej. Pielęgniarze Wiek w latach 20-25 25-30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 Liczba osób 5 34 29 63 39 30 22 11 4 0 Położne stanowią nieco ponad 10% całej grupy członków DOIPiP. Najliczniejszą grupą położnych, są osoby w wieku od 45 do 50 lat. Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w swoich szeregach posiada tylko jednego położnego. Analiza struktury wiekowej została przedstawiona w tabeli poniżej. Położne Wiek w latach Liczba osób 6 236 2011 20-25 25-30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 59 113 111 203 295 315 249 182 114 22 11 7 Informacje Tabela nr 2. 3. Przeszkolenia po przerwie w wykonywaniu zawodu dłuższej niż 5 lat. W związku z przerwą w wykonywaniu zawodu dłuższą niż 5 lat, na przeszkolenia skierowano ponad 450 osób, deklarujących chęć powrotu do wykonywania zawodu. Przeszkolenia o których mowa ukończyło łącznie 361 pielęgniarek, 6 pielęgniarzy oraz 40 położnych. Tabela nr 2. przedstawia liczbę pielęgniarek, pielęgniarzy i położnych, które zakończyły przeszkolenie w poszczególnych latach. (obok) Liczba osób po przeszkoleniach w kolejnych latach V Kadencji Rok Pielęgniarki Pielęgniarze Położne Razem 2007 87 2 11 100 2008 102 1 7 110 2009 79 2 14 95 2010 73 1 7 81 2011 20 0 1 21 361 6 40 407 4. Pielęgniarki i położne w Unii Europejskiej Łącznie na wnioski zainteresowanych pielęgniarek i położnych wydano w okresie V Kadencji DORPiP 215 zaświadczeń potwierdzających posiadanie określonych kwalifikacji do pracy w krajach Unii Europejskiej oraz 214 zaświadczeń o przebiegu pracy zawodowej. Zawód Rodzaj Zaświadczenia ( ukończona szkoła/uzyskany tytuł) Liceum Medyczne Pielęgniarki Położne 2007 2008 2009 2010 2011 Razem 4 29 15 11 5 64 10 7 8 13 1 39 Licencjat pielęgniarstwa 3 7 8 21 8 47 Mgr pielęgniarstwa 3 10 12 5 2 32 Medyczne Studium Zawodowe 1 1 2 5 0 9 Licencjat położnictwa 1 1 0 1 1 4 Mgr położnictwa 0 0 0 0 0 0 22 55 45 56 17 195 Medyczne Studium Zawodowe RAZEM Diagram kołowy przedstawia procentowy udział personelu z określonym tytułem zawodowym. Najbardziej liczną grupą jest grupa pielęgniarek, które ukończyły Liceum Medyczne. Najmniej liczną grupą deklarującą nostryfikację dyplomu w krajach Unii Europejskiej są licencjaci położnictwa. Wykres przedstawiający liczbę wydanych zaświadczeń na potrzeby uznania kwalifikacji w konkretnych krajach UE. 8 W CIENIU CZEPKA Informacje Kraj wyjazdu Najczęściej deklarowanym krajem wyjazdu są nadal: Wielka Brytania, Niemcy, Italia i Irlandia. Podział zaświadczeń ze względu na deklarowany kraj wyjazdu przedstawia tabela obok. Liczba zaświadczeń Kraj wyjazdu Liczba zaświadczeń Austria 5 Irlandia 16 Belgia 6 Islandia 2 Czechy 1 Italia 28 Dania 1 Niemcy 35 Finlandia 1 Norwegia 9 Francja 4 Szkocja 1 Hiszpania 7 Wielka Brytania 75 Holandia 4 Składam serdeczne podziękowania zespołowi pielęgniarek AMBULATORIUM, ODDZIAŁU POOPERACYJNEGO I, ODDZIAŁU POOPERACYJNEGO II, ODDZIAŁU DZIECIĘCEGO, BLOKU OPERACYJNEGO oraz pozostałym pracownikom Kliniki Okulistyki SPSK Nr 1 we Wrocławiu za bardzo dobrą współpracę w okresie od 1.01.2010 – 31.05.2011 Dorota Piotrowska KARTY BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA UCZNIÓW POSZCZEGÓLNYCH GRUP WIEKOWYCH Na prośbę pielęgniarek z Komisji Medycyny Szkolnej zamieszczamy adres internetowy z którego można pobrać wzory kart badań profilaktycznych rekomendowanych przez Instytut Matki i Dziecka Aby je pobrać należy wejść na stronę Ministerstwa Zdrowia (www.mz.gov.pl) i wybrać zakładkę (po lewej stronie) Matka i dziecko. Wówczas otworzy się kolejna strona – należy wybrać zakładkę w górnym lewym rogu pt. Medycyna szkolna. Na środkowym białym polu pojawi się na samej górze właściwy plik. Po jednokrotnym kliknięciu pojawią się gotowe do druku dokumenty. można także wejść na skróty wpisując poniższy adres: http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/karta_badania_profilaktyczn_ucznia_26012011.pdf 6 236 2011 9 Prewencja Renata Olszewska Alina Obłąk NUŻENIEC LUDZKI DEMODEX FOLLICULORUM NUŻYCA DEMODEKOZA N u ż yc a w y wo ł a n a jest infestacją roztocza Demodex folliculorum. Nużeniec ludzki jest pasożytem śródskórnym, bytującym w torebkach włosowych i w gruczołach łojowych. Wykazuje tendencję do występowania na skórze nosa, brody, policzków, zewnętrznego przewodu słuchowego, okolicy ust, brzegu powieki, czoła, dystalnej części jamy nosowej, rzadziej klatki piersiowej, brzucha i okolic genitalnych. Zakażenia nużeńcem częściej występują powyżej 50 roku życia i w większym stopniu dotyczą kobiet. Wyższą aktywność nużeńce wykazują wiosną. Wzrasta wówczas liczba zarażeń ludzi tym pasożytem. Warto również dodać, że istnieją także gatunki nużeńca pasożytujące na zwierzętach, które w pewnych warunkach mogą również wywołać objawy chorobowe u ludzi. Do zarażenia Demodex fulliculorum zachodzi podczas bezpośrednich kontaktów ze skórą zarażonej osoby lub zwierzęcia. Pasożyt ten jest również przenoszony za pośrednictwem zakażonych ubrań, przyborów kosmetycznych oraz za pośrednictwem koców i pościeli. Na ogół nużeniec nie wywołuje poważnych objawów chorobowych, jednakże niekiedy może powodować zapalenie gruczołów łojowych lub mieszków włosowych, uniemożliwiając wydzielanie łoju, czemu towarzyszy miejscowy ból i powstanie ropnia. Osoby wrażliwe (głównie kobiety) mogą odczuwać lekkie swędzenie skóry w miejscach przebywania nużeńców, zwłaszcza gdy te aktywne wnikają w głąb mieszka włosowego lub gruczołu łojowego. Nużeniec może się również przyczynić do powstania wągrów (zaskórników). Jego 10 odchody mogą u niektórych ludzi wywołać uczulenie. Sprzyja także zakażeniom bakteryjnym, zwłaszcza w przebiegu trądziku i zapaleniu łojotokowym skóry. Należy również zawrócić uwagę na fakt, iż nużeniec może wywołać objawy skóry bardzo podobne do objawów trądziku bakteryjnego, różowatego lub hormonalnego. W takim przypadku antybiotykoterapia nie przynosi rezultatu, dlatego we wszystkich przypadkach rozpoznania trądziku różowatego wskazane jest badanie w kierunku nużycy. Trądzik różowaty (rosacea) to przewle- czynników. Patomechanizm rozwoju trądziku różowatego jest złożony i kształtowany przez naturalną odporność immunologiczną, zaburzenia naczyniowe, udział reaktywnych form tlenu, promieniowanie UV, a także czynniki infekcyjne. Obraz kliniczny jest zróżnicowany. Obecnie wyróżnia się cztery podtypy choroby: rumieniowo-teleangiektatyczną, grudkowo-krostkową, guzkową oraz oczną. Tabela nr 1. Postacie kliniczne trądziku różowatego Postać Cechy charakterystyczne Leczenie Rumieniowo-teleangiektatyczna 1. Rumień w środkowej części twarzy: • nawracający, utrzymujący się > 10 minut • rumień trwały 2. Teleangiektazje Unikanie czynników drażniących (kosmetyki, światło słoneczne, wahania temperatur, ostre przyprawy itd. tabela 3) 1. Stały rumień i obrzęk twarzy 2. Kopulaste grudki rumieniowo-obrzęGrudkowo-krostkowa kowe 3. krostki w centralnej części twarzy 4. Drobne guzki Guzowata Oczna Jak wyżej oraz: miejscowo: kwas azelainowy, metronidazol, klindamycyna, erytromycyna, 10% sulfacetamid sodu z %5 siarką ogólnie: tetracyklina, minocyklina, erytromycyna, w przypadkach ciężkich i/lub opornych retinoidy 1. Stały rumień i obrzęk twarzy 2. Grudki, krostki, guzy 3. Pogrubienie i nierówna powierzchnia skóry twarzy 4. Zajmowanie okolic: nosa (rhinophyma), łuków jarzmowych, czoła, oczu, uszu Jak wyżej oraz: retinoidy ogólnie w fazie wczesnej, leczenie chirurgiczne, elektrokoagulacja, dermabrazja, kriochirurgia, laseroterapia (CO2) 1. pieczenie, kłucie i świąd oczu 2. Zapalenie spojówek 3. Zapalenie brzegów powiek 4. Nadwrażliwość na światło Ochrona przed czynnikami drażniącymi (kosmetyki, promienie UV itd.), sztuczne łzy, glikokortykosteroidy miejscowe, opieka okulistyczna kła, zapalna choroba skóry twarzy. Rozpoczyna się zwykle w wieku 20-30 lat skłonnością do częstego powstawania rumienia na skórze wypukłych części twarzy, z wyraźną progresją w następnej dekadzie życia i pełnym rozwojem w wieku 40-50 lat. Patogeneza choroby nie jest jednorodna i do końca wyjaśniona, zależy od wielu Trądzik Różowaty przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, które wymagając przewlekłego stosowania leków zarówno miejscowych jak i ogólnych. Każde zaostrzenie przyczynia się do postępującego uszkodzenia skóry i nasilenia objawów choroby. W leczeniu bardzo ważne, oprócz środków farmakologicznych, odgrywa odpowiednia pielęgnacja i styl życia. Trądzik W CIENIU CZEPKA Prewencja różowaty jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Przebieg choroby jest etapowy i można go podzielić na 4 okresy (okres prodromalny, faza I, II i III), które przedstawiono w tabeli 2, tak więc postępowanie terapeutyczna w tym przypadku jest zróżnicowane i uzależnione od fazy choroby oraz jej nasilenia. Tabela nr 2. Etapy rozwoju trądziku różowatego mów, jak i lotionów. W Polsce preparaty zawierające sulfacetamid sodu są dostępne w postaci kropli do oczu. Podstawowym natomiast antybiotykiem stosowanym w tej jednostce chorobowej tzw. „kamieniem węgielnym” jest Tetracyklina w dawce 500 mg dwa razy dziennie. W piśmiennictwie istnieje wiele doniesień wskazujących na korzystne działanie terapeutyczne światła laserowego. W terapii stosuje się pulsacyjny Etap Wykwity i objawy laser banalikowy oraz intensywne światło impul1. Nadwrażliwość skóry na czynniki chemiczne sowe. W zależności od Pre-rosacea i fizyczne typu skóry pacjenta oraz 2. Często nawracający rumień od głębokości zmian ist1. Wybitna nadwrażliwość skóry niej możliwość stosowa2. Trwały, rozszerzający się rumień i obrzęk nia odpowiednich filtrów. Stadium II 3. Występowanie grudek, krost, poszerzenie ujść gruczołów łojowych Tradycyjnie w leczeniu 4. Zajęcie oczu powiązanego z zaburze1. Mnogie zapalne guzki i czyrak niami naczyniowo-ruStadium III 2. przerost i włóknienie gruczołów łojowych chowymi znajduje zasto3. Rhinophyma sowanie również lampa sollux z niebieskim filStwierdzenie dr Thomasa Bathemana Czynniki wyzwalające/nasilające objawy z roku 1812, mówiące o braku możliwości całkowitego wyleczenia jest aktualne do dziś. Leczenie polega przede wszystFizyczne kim na uzyskaniu i podtrzymywaniu remisji, która często jest niestety niepełna. Nie ma wyznaczonego precyzyjnego alChemiczne gorytmu terapeutycznego, stanowiącego standard postępowania. Najłatwiej leczy się postać grudkowo-krostkowa. Leczenie miejscowe ma na celu redukcję stanu zapalnego, zmniejszenie liczby grudek i krost, a także zminimalizowanie częstości i nasilenia zaostrzeń oraz złagodzenie Środki spożywcze towarzyszących odczuć takich jak: kłucie, świąd i pieczenie. Standardowe leki to: Metronidazol, dostępny w Polsce jako krem (0,75 i 1%), żel (0,75 i 1%) i emulsja (0,75%). Należy on do chemioterapeutyków, działa bakteriobójczo na drobnoustroje beztlenowe, zarówLeki no pierwotniaki jak i bakterie. Kwas azelainowy – żel 15%. Działa przeciwbakteryjnie, wykazuje aktywność keratolityczną i przeciwzaskórniczą. Dostępne na rynku polskim preparaty w postaci żelu to Skinoren 15% i Finacea 15% żel. Inne Sulfacetamid sodu 10% i siarka 5%. Zasadniczą rolę odgrywa sulfacetamid jako składowa przeciwbakteryjna i siarka jako składowa przeciwgrzybiczna. Na świecie dostępne są w postaci zarówno żelów, kre- 6 236 2011 trem. Możliwe są także inne metody, np.: kriochirurgia. Jednak najbardziej istotne znaczenie ma świadomość chorego o niekorzystnym działaniu wielu czynników egzogennych, zarówno pokarmowych, jak i środowiskowych, których unikanie może w istotny sposób przyczynić się do złagodzenia objawów klinicznych oraz poprawić jakość życia chorych. Bibliografia: 1. Pelle M. T., Crawford G. H., James W. D., Rosacea: II. Therapy, 2004 2. Robak E., Kulczycka L., Trądzik Różowaty – współczesne poglądy na patomechanizm i terapię, Łódź 2010 3. Sielska H., Seneczko M., Trądzik różowaty – postacie nietypowe, Warszawa 2003 Tabela nr 3. Czynniki nasilające objawy trądziku różowatego Przykłady Słońce, upał, silny wiatr, zimno, sauna, gorące powietrze, lampy słoneczne, wilgotność, gorąca kąpiel Kosmetyki, w tym zawierające aceton, alkohole: etylowy, benzylowy, glikol propylenowy, laurylosiarczan sodu, alfahydrokwasy (AHA), środki zapachowe, mentol, mydła, środki ściągające i złuszczające Pokarmy: sery (wyj. sery domowe) i inne produkty mleczne, czekolada, wanilia, wątróbka, ostre przyprawy – cury, chili (kapsaicyna), pieprze, sos winegret, sos pomidorowy, sos sojowy Napoje: gorące/lub mocne – herbata, kawa, czekolada, alkohole (czerwone wino, piwo, burbon, gin, wódka) Ogólne: witamina PP, leki rozszerzające naczynia krwionośne (nitrogliceryna, glikokortykosteroidy), kwas nikotynowy, blokery kanału wapniowego, inhibitory acetylocholiny, leki obniżające poziom cholesterolu (statyny) Miejscowe: glikokortykosteroidy, retinoidy Emocje: gniew, stres, wzmożone napięcie Aktywność: gimnastyka, wysiłek fizyczny, sauna Stan kliniczny: gorączka, grypa, katar, reakcje alergiczne, migrena, przewlekły kaszel, odstawienie kofeiny, menopauza (uderzenia gorąca), miesiączka 11 Pielęgniarstwo Danuta Neuman – licencjat pielęgniarstwa, Klinika Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Akademicki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza Radeckiego we Wrocławiu Fragment pracy licencjackiej – „Pielęgniarka oddziałowa, jako menedżer szczebla operacyjnego w szpitalu”. FUNKCJE I ZADANIA STAWIANE PRZED PIELĘGNIARKĄ ODDZIAŁOWĄ Funkcja zarządzania w pielęgniarstwie zaliczana jest do funkcji pomocniczych. Pielęgniarka oddziałowa wypełnia ją poprzez realizowanie typowych funkcji menedżerskich czyli: planowanie, organizowanie, motywowanie (przewodzenie) oraz tycznie wsparcie w realizacji zadań. Trudną sprawą jest określenie odpowiedniego zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską. W większości przypadków ustalane jest ono na podstawie minimalnych norm zatrudnienia, a te nie zawsze odzwierciedlają faktyczne oddziału w niezbędny sprzęt, leki, materiały opatrunkowe, środki do utrzymania higieny, bezpieczeństwa i czystości w oddziale. W planach tych należy uwzględniać nowości pojawiające się na rynku medycznym, nie można bazować tylko na planowa- kontrolowanie. Rysunek 1. Funkcje realizowane w procesie kierowania (Źródło: J.A.F. Stoner, Ch. Wankel: Kierowanie. PWE, Warszawa 1994) Kierowanie jest oddziaływaniem kierowniczej kadry pielęgniarskiej na podległy personel, zmierzającym do osiągnięcia przyjętych celów. Dochodzi tu do współpracy pielęgniarki oddziałowej z pielęgniarkami odcinkowymi, pacjentami i ich rodzinami, pracownikami innych działów, lekarzami i kierownictwem szpitala. Bardzo dużą rolę odgrywają tu umiejętności komunikowania się, budowania więzi, wywierania wpływu na innych. Etap planowania w pracy pielęgniarki oddziałowej stanowi podstawę efektywnego działania. Mając na uwadze plan strategiczny szpitala należy planować całokształt działalności w oddziale. Określając cele i funkcje opieki, pielęgniarka oddziałowa musi przekonać zespół co do zasadności tego wyboru. Mając na uwadze misję szpitala może oczywiście narzucić swoje zdanie, ale zrozumienie podwładnych zapewni automa- zapotrzebowanie pacjentów na opiekę pielęgniarską. Sytuacja ta budzi niepokój kierownika, pracownika i w mniejszym stopniu pacjenta, który nie do końca jest zorientowany w możliwościach zakładu. Być może rozwiązaniem byłoby funkcjonowanie „banku pielęgniarek”, które to w uzasadnionych merytorycznie sytuacjach uzupełniałyby niedobór pielęgniarek na dyżurach. Wpływ pielęgniarki oddziałowej na planowanie zatrudnienia nowych pracowników jest właściwie teoretyczny, ponieważ fluktuacja kadr w obecnej rzeczywistości jest ograniczona, a jakiekolwiek nabory do pracy odbywają się na wyższym szczeblu zarządczym. Oczywiście liczy się tu stanowisko pielęgniarki oddziałowej, ale bardziej jako kolejnej osoby rozpoznającej kompetencje danego kandydata. Niedobór personelu (zarówno w wymiarze ilościowym i jakościowym) stanowi barierę w rozwoju każdej organizacji. Niestety ograniczenia kadrowe wynikają przede wszystkim z niedoboru finansów.[ x] Od pielęgniarki-menedżera oczekuje się również planów dotyczących zaopatrzenia niu historycznym. Niezwykle ważną kwestią jest planowanie doskonalenia zawodowego dla podległego personelu. Pielęgniarka oddziałowa mając wizję opieki pielęgniarskiej w kierowanym przez siebie oddziale, powinna odpowiednio ukierunkować pracowników w doborze metod i form kształcenia. Powinna wiedzieć w jakich dziedzinach potrzebuje specjalistów, aby zapewnić wysoki poziom świadczonych usług pielęgniarskich, a jednocześnie nie przyczyniać się do niewykorzystywania potencjału pracowniczego. Z punktu widzenia ekonomicznego zakład ponosi koszty związane z doskonaleniem zawodowym pracowników, które powinny się zwrócić w postaci nabytych kwalifikacji mających zastosowanie w działalności szpitala. Odrębną sprawę stanowi dobrowolne i samodzielne kształcenie się pracowników. Ze względu na doskonałą znajomość stanu technicznego oddziału oraz sprzętu używanego w codziennej pracy, pielęgniarka oddziałowa powinna brać czynny udział w planowaniu remontów i zakupów inwestycyjnych [8]. 12 W CIENIU CZEPKA Pielęgniarstwo Prawidłowe skonstruowanie planu stanowi nie lada wyzwanie dla menedżera. Musi się on wykazać znajomością przedmiotu, umiejętnością widzenia przyszłości, odwagą w podejmowaniu decyzji i gotowością ponoszenia odpowiedzialności. W przypadku pielęgniarki oddziałowej odpowiedzialność za część planu dotyczącą ogólnej działalności oddziału, leczenia, specjalistycznego sprzętu ponosi również ordynator oddziału. Nie zmienia to faktu, iż to właściwie pielęgniarka oddziałowa zobowiązana jest do wykonania czynności planistycznych. Codzienna praca związana z organizowaniem działań odbywa się w oparciu o posiadany plan. Pielęgniarka oddziałowa stwarza warunki do realizacji opieki pielęgniarskiej. Zaplanowanie obsady na dyżurze, udostępnienie leków, środków potrzebnych do pielęgnowania i leczenia to podstawowe czynności dnia codziennego. Gospodarowanie zasobami rzeczowymi odbywa się poprzez delegowanie uprawnień wyznaczonym pielęgniarkom. Pielęgniarka oddziałowa wyznacza osoby odpowiedzialne za nadzór nad lekami i sprzętem, za porządek i czystość sprzętu, pomieszczeń. Osobiście dokonuje przeglądu stanu oddziału, tworzy receptariusze, czuwa nad stanem finansów oddziału w świetle polityki budżetowej szpitala. Nadrzędnym jej obowiązkiem jest nadzór nad prawidłowym realizowaniem procesu pielęgnowania. Nie może tu zabraknąć bezpośredniego kontaktu z pacjentem i jego bliskimi, udziału w wizycie lekarskiej, przyjmowania raportu pielęgniarek o stanie chorych w oddziale, przynajmniej wyrywkowej kontroli dokumentacji pielęgniarskiej, jak również bieżącego korygowania ewentualnych niedociągnięć w pracy pielęgniarek. Systematyczne prowadzenie szkoleń wewnątrz oddziałowych pozwala na aktualizowanie wiedzy na bieżąco. Bezpośrednie relacje z personelem nie powinny ograniczać się wyłącznie do spraw związanych ze świadczeniem pracy. Konieczne jest skupienie uwagi na poszczególnych pracownikach. Dobry menedżer to osoba, na której można polegać również w sprawach pozazawodowych. Pracownik pozbawiony problemów bardziej skupia się na powierzonych mu zadaniach, dlatego pielęgniarka oddziałowa w miarę swoich możliwości i kompetencji powinna wykazać zainteresowanie problemami podwładnych. Pielęgniarka oddziałowa jest swoistym łącznikiem pomiędzy pionem zarządzającym 6 236 2011 w szpitalu a podległymi pracownikami, reprezentuje zespół poza oddziałem, kreuje wizerunek danej grupy pracowniczej. Fundamentalną zasadą działalności nowoczesnych szpitali jest dążenie do wysokiej jakości świadczonych usług. Pielęgniarka oddziałowa zobligowana jest do tworzenia takiej jakości. Zadanie to realizuje poprzez udział w tworzeniu standardów opieki pielęgniarskiej na poziomie własnego oddziału i całego szpitala. Do tworzenia procedur i schematów postępowania pielęgniarskiego zachęca podległy personel, który ma ku temu odpowiednie kwalifikacje. Aktywizacja zespołu nie jest prosta, ale z czasem sprawia, że pielęgniarki czują się usatysfakcjonowane efektami swojej pracy i są docenione przez kierownika i współpracowników. Motywowanie pracowników jest najważniejszą funkcją kierowniczą, od której zależy powodzenie realizowanych zadań i uzyskanie zamierzonych celów. Pielęgniarka oddziałowa musi posiadać umiejętność skłaniania ludzi do podejmowania wyzwań. Sama winna posiadać silną motywację, stanowić wzorzec postawy zawodowej. Jako dobry menedżer powinna stawiać czytelne cele, nie muszą być one zbyt wygórowane, ważne aby były możliwe do zrealizowania. Powierzając pracownikom zadania powinna obdarzyć ich zaufaniem, nie powinna wchodzić w ich kompetencje. Pożądane jest stworzenie umiarkowanej rywalizacji wśród pielęgniarek po to, by satysfakcja z efektów pracy była jeszcze większa i powodowała chęć podejmowania ponownych wyzwań. Pielęgniarka oddziałowa na każdym etapie pracy powinna udzielać pochwał lub upomnień, jednak należy to robić tak, aby zespół nabrał odpowiedniego dystansu do porażek, dzięki którym w przyszłości może osiągnąć sukces. Do człowieka najbardziej przemawia nagroda w postaci finansowej, jednak w obecnej rzeczywistości pielęgniarka oddziałowa ma niewielką możliwość korzystania z tej formy wynagradzania, dlatego należy swoją uwagę skupić na niematerialnych narzędziach motywacyjnych. Należy tu wymienić ustne pochwały, wpisy do akt osobowych, umożliwianie rozwoju zawodowego, dobre warunki pracy, sprzyjająca atmosfera w oddziale. Dla niektórych osób motywatorem może być również upomnienie, o czym też należy pamiętać. Słowo „kontrola” u większości pracowników budzi niepokój i obawę, ale jest to nieodzowny element kierowania. Kontrolowanie pozwala ocenić, czy wynik działa- nia zgodny jest z postawionymi wcześniej celami. Pielęgniarka oddziałowa sprawdza zatem na jakim poziomie realizowana jest opieka pielęgniarska, czy wystarczające są umiejętności i kompetencje podległego personelu do świadczenia pożądanych jakościowo usług, czy przestrzegane są standardy i procedury, czy zgromadzone zasoby materialne są wystarczające, czy prawidłowo funkcjonuje przepływ informacji pomiędzy członkami zespołu terapeutycznego, a także pomiędzy pracownikami a kierownictwem szpitala, jaki jest poziom satysfakcji personelu z wykonywanej pracy oraz jaki jest poziom zadowolenia pacjentów z opieki pielęgniarskiej. Każda kontrola powinna być celowa, personel powinien być pouczony o sposobie jej przeprowadzania, musi to być proces ciągły. Wyniki kontroli powinny stanowić punkt wyjścia do podejmowania działań naprawczych i szukania nowych rozwiązań [8]. Wobec tak szerokiego zakresu obowiązków pielęgniarka oddziałowa nie może zapominać o własnym rozwoju zawodowym. Lektura czasopism branżowych, nowych pozycji książkowych, udział w różnego typu szkoleniach i konferencjach, czy w końcu możliwość kształcenia akademickiego, to otwarta droga do podnoszenia i ugruntowania kwalifikacji. Nowoczesna nauka o zarządzaniu pomaga w odnalezieniu się w zawiłościach pełnienia funkcji kierowniczych, uczy jak podejmować trafne decyzje, jak przewodzić w zespole, jak komunikować się z otoczeniem, jak negocjować i motywować. Stanowisko pielęgniarki oddziałowej to połączenie roli zawodowej pielęgniarki i menedżera, nie należy rozpatrywać ich osobno, one po prostu się uzupełniają. Pomiędzy określeniem „menedżer operacyjny” a „pielęgniarka oddziałowa” można postawić znak równości. Obydwa dotyczą osoby pełniącej stanowisko kierownicze niższego szczebla (liniowego). Zakres działania wyznaczają funkcje kierownicze, a kompetencje zawarte są w charakterystyce dobrego przywódcy-lidera i wynikają ze standardów zarządzania organizacją. W tym przypadku oddział szpitalny jest takim mikroprzedsiębiorstwem. Piśmiennictwo 6. Kautsch M. (Red.): Zarządzanie w opiece zdrowotnej. Nowe wyzwania. Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2010 9. Ksykiewicz-Dorota A.: Zarządzanie w pielęgniarstwie. Czelej Lublin 2005. 13 Pielęgniarstwo Małgorzata Manikowska – pielęgniarka Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc PROBLEMY OPIEKI ZDROWOTNEJ NAD LUDŹMI W WIEKU PODESZŁYM Starość człowieka zajmuje ważne miejsce w życiu społeczeństw. W naszej cywilizacji i w naszym kraju problemy ludzi w wieku poprodukcyjnym nabrały i będą nadal nabierały znaczenia zdrowotnego, ekonomicznego i prawnego. Gerontologia jest nauką o starości i o wszystkich związanych z nią zjawiskach i problemach (gr. geronton = stary, starzec). Zagadnienia te są obszerne i różnorodne, dlatego gerontologiem może być nie tylko lekarz lecz i biolog badający zjawiska starzenia się w świecie roślin i zwierząt, a także socjolog zajmujący się społecznymi problemami starości ludzkiej oraz psycholog badający związane ze starzeniem zjawiska i zmiany psychiczne. Natomiast geriatria to dział medycyny wieku starszego, podobnie jak pediatria jest medycyną wieku dziecięcego. Geriatrą może być tylko lekarz. Natomiast gerontologami mogą być osoby zawodowo związane z naukami biologicznymi, psychologicznymi i socjologią. Geriatria zajmuje się głównie chorobami ludzi starzejących się i starych, podczas gdy gerontologia jest nauką międzydyscyplinarną, tzn. wchodzi w zakres wielu nauk skupiając specjalistów kilku dziedzin. Jednym z jej działów jest gerontologia społeczna, która zajmuje się badaniem nawyków życia oraz potrzeb ludzi starszych, dążąc do zaspokojenia tych potrzeb, a także analizując rolę i zadania starszego pokolenia – tak w rodzinie jak i w społeczeństwie. W krajach Europy często używa się terminu gerontologia kliniczna. Nie jest on w pełni równoznaczny z geriatrią przede wszystkim dlatego, że klinika zajmuje się tylko chorobami i nie obejmuje profilaktyki. Natomiast profilaktyka geriatryczna, czyli zapobieganie chorobom i niedołęstwu wieku starczego, jest ważną dziedziną geriatrii. Z geriatrią i profilaktyką ściśle łączy się postępowanie rewitalizacyjne. Rewitalizacja to odzyskiwanie i utrzymanie szeregu podstawowych funkcji starego organizmu za pomocą psychoterapii, leków, diety i fizykoterapii. Gerontologia to pojęcie najszersze – obejmuje ono różne działy, a geriatria jest jednym z nich. Z ko- 14 lei gerontologia kliniczna jest działem geriatrii. Lekarz zajmujący się chorobami ludzi starych, a więc geriatrią może być również nazwany lekarzem gerontologiem. Terminy i definicje geriatrii i gerontologii wprowadzono dopiero w XX wieku, jednak nauki te mają długą historią – rozwijały się już w starożytności. ZAMIERZCHŁE CZASY I STAROŻYTNOŚĆ Problemy ludzi starych podejmowane były w starożytności. Ok. 700 r.p.n.e. w Indiach wydano sanskrycką księgę ,,Ayur – Weda” („Wiedza długowieczności”), w której opisuje się celowość utrzymania zdrowia i dożywania godnej starości. W 335 r.p.n.e. grecki lekarz Diokles z Karystos (IV w.p.n.e.) szeroko opisywał znaczenie higienicznego postępowania w życiu codziennym po to, by dożyć starości w sile i w sprawności. Cesarz rzymski Antonius Pius około 160 r.n.e. ustanowił urząd lekarzy publicznych i zobowiązał ich do tego aby opiekowali się ludźmi biednymi, starymi i niesprawnymi. We wczesnym średniowieczu starzy i chorzy ludzie dożywali swoich dni przy rodzinach lub przy klasztorach, a starzy żołnierze – w warowniach. Należy wspomnieć, że w 542 roku na targnąć obecnej Francji król Childebert I i jego żona wybudowali pierwszy w ramach dobroczynności dom opieki (zwany wówczas hospicjum, spolszczone na szpital). STAROŚĆ W FILOZOFII I MEDYCYNIE Za początek naukowego zainteresowania starością w Europie można uznać wydane przez angielskiego filozofa Bacona Rogera (1214- 1294) w 1257 r. dwa traktaty o starości, w których autor używa w nazewnictwie m.in. starogreckiego słowa „geronton” (starzec). Wskazuje on na odrębności (zalety i wady) wieku starszego w porównaniu z młodością i wiekiem dojrzałym. W Polsce w 1522 roku Miechowita tj. Maciej Karpiga z Miechowa (1457-1523) wydał w Krakowie popularną pracę (broszurę) „dla wszystkich” pt. „Conservatio sanitalis” („Utrzymywanie zdrowia”), w której mówi także o znaczeniu szanowania zdrowia dla „dobrej starości". W 1724 roku angielski lekarz Floyer John (1649-1734) wydał pierwszą lekarską książkę poświęconą wyłącznie geriatrii pt. „Medicina geroconica”. Świadczy to o bardzo rozwiniętej już wówczas wiedzy lekarskiej na temat leczenia osób w starszym wieku. W 1800 roku przetłumaczono na język polski i wydano szeroko wówczas znane dzieło lekarza niemieckiego Christopha Wilhelma Hufenlauda (1762-1836) pt. „Makrobiotyka, czyli sztuka przedłużana życia ludzkiego” ,w którym szeroko omawiane są zagadnienia gerontologiczne i geriatryczne. W 1806 roku polski lekarz Józef Lipecki (1757-1810) przedstawił na posiedzeniu w Warszawie pierwszą polską pracę gerontologiczną pt. „O utrzymaniu zdrowia starszych ludzi”. OPIEKA NAD OSOBAMI STARSZYMI W DAWNEJ POLSCE Słowianie, w tym także plemiona Polan, szanowali starszych rodami rządziły rady starszych, jednak śmierć mężczyzny – zobowiązywała kobietę do dobrowolnego spalenia się wraz ze zwłokami męża na stosie pogrzebowym. Przyjęty na naszym terenie przez plemiona słowiańskie chrzest warstwy rządzącej i wpływy kultury łacińskiej łagodziły obyczaje. Organizowano domy opieki, w których umieszczano ludzi starych, kalekich, chorych. [Dzierżanowski R., 1983 ] ZWYCZAJOWE ZACHOWANIA WOBEC LUDZI STARYCH Profilaktyka geriatryczna, czyli wydłużenie sprawnego życia jest ważna przede wszystkim ze względu na samopoczucie, pozycję w społeczeństwie i zadowolenie z życia człowieka starszego, którego los w starości zależy od stanu jego sprawności i zdrowia, a szczególnie od stanu jego umysłu. Jeśli starsi ludzie zachowują w miarę sprawny umysł i nie są uciążliwi psychicznie, to mogą przebywać w domu z rodziną, nawet mimo niedołęstwa fizycznego, niepełnosprawności. W CIENIU CZEPKA Pielęgniarstwo Nie należy pomijać też znaczenia sytuacji ekonomicznej starszej osoby – jeśli ma odpowiednie dochody, to w określonych sytuacjach może opłacić opiekę i codzienną pomoc. Bardzo trudne, a nawet tragiczne sytuacje powstają wtedy, gdy starzy ludzie popadają w głębokie otępienie umysłowe. Otępienie starcze jest największym nieszczęściem, jakie może spotkać człowieka w podeszłym wieku. Istnieje powiedzenie, że kulturę społeczeństwa można ocenić według jego stosunku do ludzi starszych. Historycznie obserwując podejście do starych ludzi na przestrzeni dziejów i w krajach o różnym poziomie cywilizacji, zauważa się dwie tendencje. Pierwsza występująca często u prymitywnych plemion żyjących poza cywilizacją, to pozbywanie się niedołężnych starców, wyrzucanie ich poza obręb społeczności, co jest jednoznaczne z okrutnym skazaniem ich na śmierć. Do dzisiaj niektóre plemiona zabijają (dobijają) w ustronnym miejscu niesprawnych starców i staruszki. Druga – wręcz przeciwna tendencja – to przywileje i szacunek, jakim starcy cieszyli się i cieszą ze względu na mądrość i doświadczenie bardzo cenne dla plemienia czy rodu. Dożycie starości (tj. wówczas do około 50-60 lat ) stawiało człowieka na piedestale jako „wybrańca losu”, gdyż w prymitywnych warunkach środowiska wielu umierało – i umiera nadal przedwcześnie. Te dwie tendencje w podejściu do starości możemy dostrzec w różnych obszarach kulturowych i na różnych kontynentach. Cywilizacje azjatyckie odznaczały się wielkim szacunkiem, a nawet kultem dla ludzi starych. W Chinach pięćdziesiąta rocznica urodzin była dniem uroczystym, wkraczało się w wiek specjalnie szanowany, a wyrazem szacunku w rozmowach było podkreślenie czyjejś czcigodnej starości. Władza polityczna, administracyjna lub rodzinna była sprawowana przede wszystkim przez ludzi starych. U narodów afrykańskich stary człowiek miał nie tylko władzę i przywileje, ale był w rodzinie osobą „świętą” do tego stopnia, że zaszczytem było pielęgnowanie go w chorobie czy niedołęstwie. Dopiero przejście przez Afrykę w XIX wieku europejskich wzorców życia zburzyło ten odmienny porządek. (...). W kręgu naszej europejskiej kultury również nastąpiły ostatnio zmiany obyczajowe i rodzinne niekorzystne dla ludzi starych. Dopóki istniał model rodziny wielopokoleniowej, to w takiej rodzinie stary człowiek miał większy czy mniejszy autorytet i znaczenie, mógł też zawsze korzystać z opieki i pomocy i tylko starcy zupełnie pozbawieni rodziny trafiali do tzw. przytułków, a obecnie do domów spokojnej starości. (...). Wiek XX przyniósł duże zmiany społeczne 6 236 2011 i obyczajowe, które mocno zachwiały pozycją człowieka starszego. Równouprawnienie kobiet spowodowało, że zabrakło w domu osób do opieki nad niezbyt sprawnymi starszymi ludźmi (dziadkami, rodzicami), a szybki rozwój nauki i techniki, szerokie informacje w prasie, radiu i telewizji w znacznej mierze zastąpiły rady i doświadczenie fachowe osób starszych. Osoby te przestały być nosicielami tradycji, żywym łącznikiem między przeszłością a teraźniejszością. Obecnie organizacje życia zbiorowego (żłobki, przedszkola), liczne urządzenia domowe, np. pralki, oraz mechanizacja prac (w tym rolniczych) powodują, że osoby starsze mało sprawne stają się, w sensie przydatności zbędne, a nawet uciążliwe w rodzinie. Dawniej młodzież chętnie skupiała się obok ludzi starszych, słuchając ich wspomnień i opowiadań – dziś młodzież gromadzi się wokół telewizorów i radioodbiorników. Powszechny pęd do pieniędzy, użycia i wyżycia się, zwłaszcza seksualnego, powoduje, że ceni się tylko siłę, modę i młodość. Starość staje się czymś wstydliwym, a starzy ludzie, często przewlekle chorzy coraz częściej trafiają do zakładu pomocy społecznej, co można by uważać za kulturalną i humanitarną formę pozbycia się ich, usunięcia z rodziny i społeczeństwa. Obserwuje się także nierzadkie zjawisko socjologiczne polegające na tym, że bogate, starsze osoby, nie przebierając w środkach, „przedłużają” młodość albo stosując leki (hormony), albo przez wiązanie się z młodymi ludźmi, wykoślawiając przez to godną starość. Takie postępowanie nie budzi w społeczeństwie szacunku do starości, co najlepiej wyraża przysłowie: „Głowa siwieje, dziadzio (babcia, stryjek, sąsiad) szaleje”. Z drugiej strony wszyscy dziś mają statystyczne szanse dożycia późnej starości. Z roku na rok rośnie wielka rzesza emerytów, których około 8-10% wymaga stałej opieki i pomocy, a cała reszta, pomimo różnych dolegliwości, jest zdolna do samodzielnego życia i życie to powinno być wartościowe, czynne i w miarę szczęśliwe. Odwiecznym problemem jest tak zwany konflikt pokoleń. Wynika to z różnicy w sile życiowej, w temperamencie i spojrzeniu na świat. Jednak różnice zachodzące między starszym i młodym pokoleniem nie muszą wcale prowadzić do konfliktu, przeciwnie – powinny owocować cenną współpracą dla społeczeństwa w atmosferze wzajemnego zrozumienia, tolerancji i przyjaźni przy zachowaniu autorytetu i wychowawczej roli ludzi starszych. Przy dzisiejszym rozwoju i napływie informacji coraz trudniej jest wyrobić w młodych ludziach szacunek dla osób starszych (niekoniecznie starych). Ostatni okres przemian ustrojowych i przekształceń administracyjnych stawiający na samodzielność i energiczną działalność, nie sprzyja pogodnemu życiu ludzi starych, gdziekolwiek oni by nie byli. Jeśli mają rentę lub emeryturę, to stopień ich akceptacji przez rodziny i przez samorządy szczebla gminnego powiatowego jest jeszcze wystarczający. Jeśli natomiast nie mają zabezpieczenia materialnego we własnym dorobku życiowym, to ich egzystencja jest trudna. Często spychani są wtedy na ostatnie miejsce w rodzinie lub społeczności, np. w domu starców o niskim standardzie. Często też umierają w pełnym zapomnieniu. [Jabłoński L. Wysokińska-Miszczuk; 2000]. Bibliografia 1. Bieri B.: Stan zdrowia i sprawność ludzi starszych,[wl Synak B. (red.) Polska starość. Wyd. UG, Gdańsk 2002. 2. Bromley B.D.: Psychologia starzenia się. Warszawa PWN 1994. 3. Coni N., Davison W., Webster S.:Starzenie się. Warszawa PWN 1994. 4. Derejczyj J.: Geriatria, a reforma ochrony zdrowia w Polsce.‚) Służba Zdrowia" nr 61-64; 2001. 5. Dzierżanowski R.: Słownik chronologiczny dziejów medycyny i farmacji, PZWL, Warszawa 1983. 6. Garret Gul.: Potrzeby zdrowotne ludzi starszych. PZWL Warszawa 1990. 7. GUS (Główny Urząd Statystyczny), Ludność, stan i struktura demograficzno-społeczna, ZWS GUS, Warszawa 2004. 8. Halik J. (red.) : Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, ISP Warszawa 2002. 9. Jabłoński L.: Ochrona zdrowia i opieka społeczna w trójstopniowym podziale administracyjnym kraju; Alma Mater AM w Lublinie, Lublin 1999, 1/30, 118. 10. Jabłoński L., Wysokińska-Miszczuk J.: Podstawy gerontologii i wybrane zagadnienia z geriatrii, Czelej, Lublin 2000. 11. Kocemba J., Grodzicki T.: Zarys gerontologii: Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2000. 12. Kowaleski Jerzy, T., Szukalski P.: Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich. Praca zbiorowa, Łódź 2006. 13. Maniecka-Bryła J.: Starzenie się populacji jako ważny problem zdrowotny i społeczny, „ Gerontologia Polska 2004". 14. Pędich W. Zakowska-Wachelko B.: Podręcznik geriatrii dla lekarzy, PZWL, Warszawa 1988. 15. Schiefele J. Staudt J., Dach M.M.: Pielęgniarstwo geriatryczne wydanie I polskie pod redakcją Krzysztofa Galusa, Wydawnictwo Medyczne Urban P Partner 2004. 16. Seyda B.: Dzieje medycyny w zarysie, PZWL Warszawa 1973. 17.Tobiasz-Adamczyk B.: Jakość życia w naukach społecznych o medycynie. Sztuka leczenia 1996, 2.2. 18. Trafiałek E.: Polska starość w dobie przemian. WN „Śląsk”, Katowice 2003, 336s. 15 Pielęgniarstwo Renata Olearczyk licencjat pielęgniarstwa pielęgniarka medycyny pracy Spółdzielnia Lekarzy Specjalistów i Stomatologów „VITA” we Wrocławiu ZADANIA PIELĘGNIARKI MEDYCYNY PRACY Cel pracy Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zadań wykonywanych przez pielęgniarki medycyny pracy w Przychodni Lekarzy Specjalistów i Stomatologów „Vita” we Wrocławiu. Materiał i metodyka Materiał stanowiła dokumentacja prowadzona w Poradni Medycyny Pracy Spółdzielni Lekarzy Specjalistów i Stomatologów „Vita” we Wrocławiu i obowiązujące podstawy prawne działalności służby medycyny pracy oraz innych udzielanych świadczeń, który poddano analizie. Wprowadzenie Zadania służby medycyny pracy określone w art. 6 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593) - (1). Zgodnie z art. 2, ust. 1 cytowanej ustawy zadania służby medycyny pracy realizowane są przez pielęgniarki o kwalifikacjach zawodowych przydatnych do wykonywania wielodyscyplinarnych zadań tej służby, które ukończyły kurs kwalifikacyjny w dziedzinie ochrony zdrowia pracujących, na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach. Pielęgniarki nabywają wymagane kwalifikacje w ramach kształcenia podyplomowego, a ukończenie wyżej wymienionego kursu, uprawnia je do używania tytułu: pielęgniarka służby medycyny pracy, natomiast po kursie specjalizacyjnym do używania tytułu – pielęgniarka specjalista w dziedzinie ochrony zdrowia pracujących. Podstawą jest rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy, których wykonywanie przez pielęgniarki wymaga posiadania dodatkowych kwalifikacji, rodzaju i trybu uzyskiwania tych kwalifikacji oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich posiadanie, ogłoszone w Dz. U. z 1997 nr 124 poz. 796 (2), na podstawie art. 9 ust. 4 cytowanej ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (1). Zgodnie z artykułem 6. ust. 1 pkt.1 tej ustawy do zadań tej służby realizowanych przez pielęgniarkę należy: 1. Rozpoznawanie i ocena czynników występujących w środowisku pracy oraz sposobów 16 wykonywania pracy, mogących mieć ujemny wpływ na zdrowie, 2.Rozpoznawanie i ocena ryzyka zawodowego w środowisku pracy oraz informowanie pracodawców i pracujących o możliwości wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych będących jego następstwem, 3. Udzielanie pracodawcom i pracującym porad w zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy, 4. Koordynowanie badań profilaktycznych dla pracowników, 5. Prowadzenie dokumentacji indywidualnej i zbiorowej zgodnie z wymaganiami prawnymi w obszarze medycyny pracy, 6. Branie czynnego udziału w badaniach profilaktycznych, 7. Współtworzenie i wdrażanie programów promocji zdrowia w miejscu pracy oraz inicjowanie działań prozdrowotnych na rzecz podopiecznych, 8. Zgłaszanie podejrzeń lub rozpoznań choroby zawodowej zgodnie z przyjętą procedurą, 9. Opracowywanie i wdrażanie standardów postępowania pielęgniarskiego w ochronie zdrowia pracujących. W przychodni „Vita” działa Poradnia Medycyny Pracy, w której przyjmowane są osoby skierowane przez pracodawców w celu przeprowadzenia badania profilaktycznego, pielęgniarka jest zatrudniona od dwóch lat. Na udzielanie tych świadczeń pracodawca obowiązany jest zawrzeć, zgodnie z art.12 ust. 1 ustawy o służbie medycyny pracy(1) umowę, bowiem badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne wykonywane są wyłącznie na podstawie umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia, a jednostką służby medycyny pracy, w tym przypadku z naszym zakładem. W skierowaniu pracodawca, między innymi, określa stanowisko pracy oraz czynniki szkodliwe i uciążliwe na danym stanowisku pracy. Osoba kierowana jest na badania diagnostyczne i specjalistyczne lekarskie zgodnie z wytycznymi zawartymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz.332) - (13), w zależności od rodzaju czynnika szkodliwego lub uciążliwości występujących na stanowisku pracy. W naszej Spółdzielni wykonujemy, dla potrzeb medycyny pracy, w zasadzie pełny zakres badań lekarskich i specjalistycznych, okulistyczne, otolaryngologiczne, neurologiczne, dermatologiczne, psychiatryczne, psychologiczne i inne w razie zaistnienia wskazań, oraz diagnostycznych, takich jak pełna morfologia krwi z retikulocytami, OB, poziom cukru, gospodarka lipidowa, enzymy nekrotyczne, enzymy trawienne, badania obrazujące funkcję nerek, ogólne badanie moczu, EKG, spirometria, badania z zakresu diagnostyki obrazowej. Osoba podlegająca badaniu, zgłasza się do lekarza medycyny pracy ze wszystkimi badaniami dodatkowymi, gdzie pielęgniarka służby medycyny pracy przygotowuje dokumentację, wypełniając część karty badania profilaktycznego, przeprowadza wywiad, wykonuje pomiar ciśnienia tętniczego, wpisuje dane osobowe do rejestrów oraz wypisuje zaświadczenie i pobiera podpis od osoby badanej, potwierdzający odbiór zaświadczenia (orzeczenia). Podczas wywiadu pielęgniarka przeprowadza rozmowę na temat zdrowego stylu życia (na temat palenia papierosów, picia alkoholu, zdrowego żywienia, otyłości, chorób cywilizacyjnych: nadciśnieniu, cukrzycy itp.) oraz o zagrożeniu zdrowia i życia na danym stanowisku pracy, o ergonomii stanowiska pracy. Po wywiadzie pielęgniarskim dana osoba badana jest przez lekarza medycyny pracy, a następnie otrzymuje zaświadczenie lekarskie, że w wyniku tego badania i oceny narażeń występujących na stanowisku pracy, stosownie do przepisów artykułu 43 pkt. 2 oraz artykułu 229 § 4 Kodeksu pracy, stwierdzono brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku wskazanym w skierowaniu z zakładu pracy, bądź że wobec stwierdzenia przeciwwskazań zdrowotnych jest niezdolna do podjęcia / wykonywania pracy na tym stanowisku albo utraciła zdolność W CIENIU CZEPKA Pielęgniarstwo do wykonywania dotychczasowej pracy z określona datą. W poradni medycyny pracy w tutejszej przychodni przyjmowane są też osoby, w celu przeprowadzenia badania lekarskiego oraz oceny narażeń na działanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia występujących w trakcie praktycznej nauki zawodu stosowne do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 roku, w sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół ponadpodstawowych lub wyższych, uczniów tych szkół oraz studentów i uczestników studiów doktoranckich (Dz. U. Nr 120, poz.767)- (12). Otrzymują one zaświadczenie lekarskie o braku bądź istnieniu przeciwwskazań do podjęcia lub kontynuowania nauki. Pielęgniarka przygotowując zgłaszającego się do badania, przygotowuje dokumentację w sposób analogiczny jak u pracowników. Pielęgniarka służby medycyny pracy prowadzi pełną dokumentację medyczną: • Księga rejestru orzeczeń lekarskich, • Księga rejestru orzeczeń lekarskich dla uczniów, • Księga podejrzeń oraz rozpoznań chorób zawodowych, • Księga wizytacji stanowisk pracy. Dokumentacja w poradni prowadzona jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej służby medycyny pracy, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz wzorów stosowanych dokumentów (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2010 r. Nr 149, poz. 1022)- (3). Nowe wzory zastąpiły z dniem 1 stycznia 2011 roku. stare formularze, które można było stosować do 31 grudnia 2010 r. Sporządzone dokumenty z zakresu medycyny pracy i wynikające z innych przepisów, podlegają archiwizacji zgodnie z ustawami, dotyczącymi archiwów państwowych, archiwów państwowych wyodrębnionych i archiwów zakładowych, gdzie określone są kategorie archiwizowania i terminy przechowywaniu akt. Zadaniem poradni medycyny pracy jest nie tylko wykonywanie badań profilaktycznych i orzekanie o istnieniu lub braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku, ale także dokonywanie badań celowanych czy skryningowych oraz prowadzenie czynnego poradnictwa, którego istota polega na wczesnym wykryciu chorób przewlekłych, zarówno zawodowych jak i pozazawodowych w ich początkowej fazie, a także zapobieganie ich rozwojowi poprzez właściwe leczenie i rehabilitację. Należy tu wymienić takie choroby jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, jaskra, gruźlica i inne. 6 236 2011 W poradni udzielane są także świadczenia spoza zakresu dotyczącego medycyny pracy. Wobec tego, że lekarze udzielający tych świadczeń posiadają stosowne uprawnienia, badane są osoby ubiegające się orzeczenie o braku bądź istnieniu przeciwwskazań do uzyskania prawa jazdy wszystkich kategorii (4,9,10,11), ubiegające się o orzeczenie o możliwości posługiwania się bronią (6,7), czy też orzeczenia do badań sanitarno – epidemiologicznych (książeczki zdrowia dla celów sanitarno- epidemiologicznych)- (9). Zgłaszają się także osoby ubiegające się o wydanie orzeczenia w związku z ubieganiem się o funkcje przewodnika turystycznego, czy też możliwości obsługi urządzeń emitujących promieniowanie jądrowe(8). Wszystkie te badania są ewidencjonowane w formie dokumentacji indywidualnej na obowiązujących, sformalizowanych drukach badań oraz w dokumentacji zbiorowej, takich jak np. księga ewidencji badań do celów sanitarno – epidemiologicznych, rejestr orzeczeń lekarskich dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców, rejestr badań lekarskich osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń, określonych w stosownych przepisach. Z działalności poradni sporządzane są na druku MZ 35 A i <MZ 35 B sprawozdania roczne, uwzględniające dane dotyczące pielęgniarek. Wnioski 1. Pielęgniarka w poradni medycyny pracy obowiązana jest spełniać warunki i posiadać kwalifikacje określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy, których wykonywanie przez pielęgniarki wymaga posiadania dodatkowych kwalifikacji, rodzaju i trybu uzyskiwania tych kwalifikacji oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich posiadanie ( Dz.U. z 1997 nr 124 poz. 796). 2. Wykonywać zadania określone w ustawie o służbie medycyny pracy i wydanych do niej przepisów wykonawczych. 3. Sporządzać obowiązująca dokumentację indywidualną i zbiorcza dla osób badanych w poradni w zakresie swoich uprawnień. 4. Brać udział w badaniu wprowadzając dane dotyczące podstawowych funkcji życiowych 5. Praca pielęgniarki stanowi cenne wsparcie dla lekarze medycyny pracy przeprowadzających badania. 6. Zatrudnienie pielęgniarki w Poradni Medycyny Pracy w znaczący sposób usprawniło działalności poradni. Piśmiennictwo 1. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593). 2. Roz por ząd zen ie Mi n ist ra Zd rowia i O pie k i S p o ł e c z n e j z d n i a 15 w r z e ś n i a 19 9 7 r . w sprawie zadań służby medycyny pracy, których wykonywanie przez pielęgniarki wymaga posiadania dodatkowych kwalifikacji, rodzaju i trybu uzyskiwania tych kwalifikacji oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich posiadanie ( Dz.U. z 1997 nr 124 poz. 796). 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej służby medycyny pracy, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz wzorów stosowanych dokumentów ( Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2010 r. Nr 149, poz. 1022). 4. Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r.( Dz. U. 1997r. Nr 98, poz. 602 ze zmianami). 5. Ustawa z dnia 6 września 2001r.o transporcie drogowym ( Dz. U. Nr 125 z 2007 r. poz. 874 ze zmianami). 6. Ustawa z dnia 21 marca 1999 r. o broni i amunicji ( Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz.525) ze zmianami). 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń( Dz. U. Nr 79, poz.898 ze zmianami). 8. Ustawa Prawo atomowe z dnia 29 listopada 2000r. ( Dz. U. z 2004 r., Nr 161, poz.1689). 9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań sanitarno- epidemiologicznych ( Dz. U. z 2006 r., Nr 25, poz.191). 10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami( Dz. U. z 2004 r. Nr 89, poz. 855). 11. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawniania do kierowania pojazdami( Dz. U. z 2004 r. Nr 2, poz.15 ze zmianami). 12. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 roku, w sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół ponadpodstawowych lub wyższych, uczniów tych szkół oraz studentów i uczestników studiów doktoranckich (Dz. U. Nr 120, poz.767). 13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy ( Dz. U Nr 69, poz. 332 ze zmianami). NUMERY TELEFONÓW DOIPIP Sekretariat tel/fax .............................. 071 333 57 08 .................................................................. 071 373 20 56 .................................................................. 071 364 04 35 .................................................................. 071 364 04 44 .................................................................. 071 333 57 02 Przewodnicząca ................................. 071 333 57 03 Wiceprzewodnicząca/Radca prawny: .................................................................. 071 333 57 10 Sekretarz............................................... 071 333 57 04 Dyrektor Biura/Skarbnik ...................... 071 333 57 00 Kasa ........................................................ 071 333 57 01 Księgowość .......................................... 071 333 57 06 Biblioteka ............................................. 071 333 57 05 Ewidencja ............................................. 071 333 57 09 17 Rzecznik/Sąd....................................... 071 333 57 07 Pielęgniarstwo Justyna Sikora lic. pielęgniarstwa. – Szpital. im. Falkiewicza we Wrocławiu UDZIAŁ PIELĘGNIARKI W LECZENIU BÓLU POOPERACYJNEGO Pielęgniarka pełniąc funkcje zawodowe i wywiązując się z powierzonych jej obowiązków oraz będąc członkiem zespołu terapeutycznego bierze udział w uśmierzaniu bólu pooperacyjnego i niesieniu ulgi w cierpieniu. Udzielanie pomocy ludziom chorym, czyli pielęgnowanie oznacza zapewnienie profesjonalnej opieki w całym procesie leczenia. Jednym z zadań pielęgniarki jest współudział w leczeniu bólu pooperacyjnego. Pacjent po przebytym zabiegu operacyjnym zaczyna odczuwać ból w ranie pooperacyjnej, co wymaga skutecznego postępowania przeciwbólowego. Podawanie leków i środków przeciwbólowych w odpowiednim momencie pozwala złagodzić ból oraz zapobiega jego narastaniu. Leczenie przeciwbólowe może być zastosowane różnymi drogami, jednak najczęściej podawanie środków przeciwbólowych w okresie pooperacyjnym odbywa się droga dożylną, domięśniową, podskórną, czy też wykorzystuje się cewnik założony w okolicę splotu nerwowego lub kręgosłupa. Analgezja pooperacyjna powinna zapewnić pacjentowi odpowiednie warunki psychofizyczne oraz prowadzić do zahamowania odruchów autonomicznych i somatycznych. Warto uwzględnić analgezję z wyprzedzeniem, która dotyczy decyzji leczenia bólu jeszcze przed zabiegiem, oraz podawania leków przed pojawieniem się bólu (nie sztywno, godzinowo). BÓL definiowany jest jako: „doznanie zmysłowe, emocjonalne, nieprzyjemne związane z uszkodzeniem tkanek lub narządów” w tym wypadku śródoperacyjnym i bolesnością określonego miejsca. Ból pooperacyjny jest bólem ostrym. Może być on łagodny lub też silny. Ból pooperacyjny jest najczęściej bólem nocyceptywnym – somatycznym lub trzewnym. Źródłem bólu pooperacyjnego są również szwy, dreny, krwiaki. Należy dodać, że ból jest objawem a nie chorobą. Ból pooperacyjny i jego nasilenie jest zależne od rodzaju operacji, zastosowanej premedykacji, rodzaju znieczulenia, osobowości pacjenta, oraz operowanej części ciała. 18 ANALGEZJA pochodzi języka greckiego od dwóch słów: an – bez i algos – ból. W ciągu pierwszych dni po zabiegu operacyjnym natężenie bólu jest największe. W uśmierzaniu tego rodzaju bólu wykorzystuje się takie zasady terapeutyczne, do których zalicza się stosowanie analgetyków takich jak: paracetamol, NLPZ, opioidy (opioidowe leki przeciwbólowe OLP, do których zalicza się: morfinę, fortral, dolargan, fentanyl) wykazujące zarówno działanie ośrodkowe jak i obwodowe, lub też stosuje się techniki znieczulenia przewodowego (pooperacyjna analgezja zewnątrzoponowa, ciągłe blokady nerwów obwodowych, centralnych), czy też znieczulenie nasiękowe. Elementem skutecznego działania przeciwbólowego pooperacyjnego jest pomiar bólu. Do oceny bólu można się posłużyć się skalą wzrokowo-analogową (VAS), czy też skalą numeryczną od 0-10 (NRS), która jest łatwa w zastosowaniu, czuła i pozwalająca na to, żeby chory udzielił właściwej odpowiedzi. W łagodnym bólu pooperacyjnym (NRS< 4) podaje się nieopioidowe analgetyki – paracetamol, NLPZ, a w bólu silnym ( NRS>4) stosuje się opioidy dożylnie lub PCA (analgezja sterowana przez pacjenta). Pooperacyjne postępowanie przeciwbólowe powinno zmierzać do osiągnięcia minimalnego skutecznego stężenia analgetyków w surowicy krwi i jego utrzymaniu przez cały okres terapii bólu. Aby osiągnąć zamierzone działanie opioidowe leki przeciwbólowe podaje się drogą miareczkowania. We wczesnym okresie pooperacyjnym leki przeciwbólowe powinno się podawać we wlewie ciągłym dożylnie i jeśli jest to możliwe, to przy użyciu pomp infuzyjnych, choć w niektórych oddziałach stosuje się również podawanie analgetyków do cewnika epiduralnego (zewnątrzoponowego) również we wlewie ciągłym. Można też zastosować terapię skojarzoną wykorzystując leki zarówno z jednej jak i drugiej grupy. Należy również wspomnieć o nie farmakologicznych metodach uśmierzania bólu pooperacyjnego. Zalicza się do nich między innymi: stosowanie zimna, akupunktury, terapii relaksacyjnej, masaży czy też muzykoterapii lub hipnoterapii, które niestety są rzadko stosowane. Zastosowanie tych metod i podjęcie leczenia ciepłem (termoterapia) i krioterapią (leczenie zimnem) przez pielęgniarkę jest jednak uzależnione od ewentualnych przeciwwskazań. Aby skutecznie działać w niwelowaniu bólu pooperacyjnego i zapewnić bezpieczeństwo pacjentowi potrzebna jest współpraca pielęgniarki z lekarzem, wnikliwa obserwacja pacjenta, prawidłowa i regularna ocena natężenia bólu, umiejętne prowadzenie dokumentacji, odpowiednia wiedza w tej dziedzinie, a także należy mieć na uwadze ogólny stan pacjenta przed zabiegiem operacyjnym, rodzaj operacji, czas trwania, rozległość oraz stopień uszkodzenia tkanek, możliwości zastosowania najskuteczniejszej analgezji, jego stan emocjonalny, poziom lęku, czy też inne doświadczenia powodujące pojawienie się bólu. Również należy wziąć pod uwagę uwarunkowania genetyczne, kulturowe, płeć i wiek pacjenta. Do walki z bólem należy wziąć pod uwagę dokładne zrozumienie różnych sposobów niwelowania dolegliwości bólowych oraz podstaw ich zastosowania między innymi: czasu i siły działania, toksyczności i skutków ubocznych, kumulacji, tolerancji. Pielęgniarka przebywając najbliżej chorego po zabiegu operacyjnym i spędzając najwięcej czasu przy jego łóżku odgrywa ważną rolę w walce z bólem. Dzięki podstawowej wiedzy odnośnie mechanizmu działania stosowanych leków, ich niepożądanych skutków oraz wiedzy w zakresie potrzeb chorego i skuteczności leczenia, potrafi dokonać oceny działania leków przeciwbólowych i odstępów między poszczególnymi dawkami we współpracy z pacjentem. Współpracując z chorym należy wziąć również pod uwagę jego potrzeby psychiczne i podtrzymywać go na duchu, zachęcać do współudziału wleczeniu i uważnie wysłuchiwać jego zwierzeń, gdyż chory ma prawo być uważnie i życzliwie wysłuchany, i traktowany z należytym szacunkiem, uwzględniając jego godność osobistą i człowieczeństwo. Te czynniki wpływają na poczucie bezpieczeństwa, zmniejszając poczucie zagrożenia i niepokoju. W ten sposób pielęgniarka bierze udział w zaspokajaniu potrzeb biopsychospołecznych pacjenta. W CIENIU CZEPKA Pielęgniarstwo Potrzeby pacjenta pojawiające się na tym etapie są potrzebami w sytuacjach zaburzeń stanu zdrowia w wyniku choroby i niepełnosprawności (Model Pielęgnowania wg. Teorii D. Orem), i konieczności przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, co w konsekwencji prowadzi do pojawienia się bólu ostrego pooperacyjnego. Obserwacja pacjenta po zabiegu operacyjnym pozwala pielęgniarce na rozpoznanie niewerbalnych objawów bólu, do których należą: przyspieszenie i spłycenie oddechu, przyspieszenie tętna, nadmierna potliwość, nieznaczny wzrost ciśnienia tętniczego, grymasy twarzy, płacz, pojękiwanie, a czasem używanie ostrych słów. Pielęgniarka wykorzystując rolę edukacyjną przekazuje pacjentowi informacje o bólu pooperacyjnym i metodach jakie stosuje się w terapii przeciwbólowej. Informacja ta dotyczy najważniejszych danych takich jak: metody pomiaru i leczenia bólu, znaczenia terapii przeciwbólowej w procesie leczenia. W rozmowie z pacjentem należy również uzyskać informacje dotyczące poprzednich sytuacji związanych z odczuwaniem bólu, jeśli takie miały miejsce, skuteczności terapii przeciwbólowej i innych niepożądanych objawów (nudności, wymioty, wysypka, świąd, hipowentylacja, hipotonia, skurcz krtani, itp.). Przygotowanie pacjenta odgrywa kluczową rolę w pooperacyjnej terapii przeciwbólowej. Istotne jest również przekazanie pacjentowi informacji (rola edukacyjna pielęgniarki) związanych z możliwością nasilenia dolegliwości bólowych po zabiegu operacyjnym i jego negatywnym wpływie na funkcjonowanie poszczególnych układów (wewnątrzwydzielniczego, oddechowego, sercowo – naczyniowego, narządów trzewnych jamy brzusznej, metabolizm, autonomicznego układu nerwowego), reakcje fizjologiczne i psychologiczne. Wyczerpujące informacje w tym zakresie ułatwiają współpracę z pacjentem w okresie pooperacyjnym, co wpływa również na proces gojenia się rany i zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym (hipowentylacja pęcherzykowa, niedotlenienie, zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym, nadmierne zaleganie dwutlenku (hiperkapnia), czyli tak zwanej niedomogi oddechowej, co może prowadzić do zakażeń układu oddechowego, nudności, wymioty, zaburzenia wodno – elektrolitowe, hipotermia, spowolnienie perystaltyki jelit, zaleganie treści żołądkowej, zwolnienia krążenia żylnego, szczególnie w obrębie kończyn dolnych, co może prowadzić do pojawienia się powikłań zakrzepowo-zatorowych ). Pielęgniarka w opiece nad pacjentem wykorzystuje również swoje umiejętności w dziedzinie działań terapeutycznych i aseptycznych po- 6 236 2011 legające na wprowadzeniu środka leczniczego (przeciwbólowego) w obrębie tkanki podskórnej, tkanki mięśniowej, do naczynia dożylnego (wybranie miejsca iniekcji, przygotowanie venflonu (wziąć pod uwagę jego rozmiar i umieszczenie w odpowiednim naczyniu krwionośnym, jeśli dotyczy to wstrzyknięć dożylnych) w celu uśmierzania bólu. Do zadań pielęgniarki należy: sprawdzenie zlecenia dotyczącego podania leku przeciwbólowego, udzielenie pacjentowi informacji o istocie i celu zabiegu, uzyskanie zgody na wykonanie zabiegu, odpowiednie ułożenie pacjenta, dezynfekcja rąk, założenie rękawiczek, przygotowanie sprzętu niezbędnego do podania zleconego leku przeciwbólowego w zależności od drogi i miejsca podania, wykonywanie działań w sposób aseptyczny, obserwacja pacjenta w czasie podawania leku i po jego podaniu, sprawdzenie podstawowych parametrów życiowych, oraz udokumentowanie wykonanej czynności. Najczęściej w leczeniu bólu operacyjnego wykorzystuje się drogę dożylną i pielęgniarka dokonując tego zabiegu powinna mieć na uwadze również prawidłową pielęgnację krótkiego cewnika żylnego obwodowego i stosować obowiązujące standardy, mające na celu zapobieganie powikłaniom związanym z cewnikowaniem żył obwodowych. W naszym kraju zostały opracowane nowe standardy leczenia bólu pooperacyjnego przez Polskie Towarzystwo Leczenia Bólu, które dotyczą bezpiecznego podawania leków przeciwbólowych, konieczności regularnego monitorowania bólu operacyjnego i edukacji personelu medycznego w zakresie niwelowania bólu pooperacyjnego. Został także wprowadzony program certyfikacji szpitali „Szpital bez bólu”. Jednym z wrocławskich szpitali, które spełniło określone kryteria i otrzymało taki certyfikat jest Szpital Specjalistyczny im Falkiewicza we Wrocławiu. W leczeniu bólu pooperacyjnego nie można pominąć istotnej roli pielęgniarki ze względu na jej udział w całym procesie leczenia. Pełni ona funkcje zawodowe na rzecz pacjenta i jej udział w analgezji pooperacyjnej opiera się na promowaniu zdrowia, profilaktyce, funkcji wychowawczej, terapeutycznej, rehabilitacyjnej i opiekuńczej w całym procesie pielęgnowania i poszczególnych jego etapach. Pielęgniarka mając ciągły kontakt z pacjentem i przebywając na sali pooperacyjnej posiada możliwość bezpośredniej obserwacji odczuć pacjenta związanych z bólem i podawanymi środkami przeciwbólowymi i może na bieżąco reagować i minimalizować niepożądane doznania bólowe. Literatura: 1)Jurczyk W, Szulc R.: Postępowanie okołooperacyjne. PZWL. Warszawa 2002 r. 2) W. Kapała. : Pielęgniarstwo w chirurgii. Wyd. Czelej. Lublin 2006 r. 3) Brożek I. :Wstrzyknięcia i wlewy dożylne. PZWL. Warszawa 1998 r. 4) Ciechaniewicz W. : Pielęgniarstwo. PZWL. 2010 r. 5) Ślusarska B (red), Zarz ycka D (red.), Zahradniczek K (red.). : Podstawy Pielęgniarstwa. Wyd. Czelej/ PZWL. 2011 r. 6) Wordliczek J, Dobrogowski J. : Leczenie bólu pooperacyjnego. Zestaw Szkoleniowy Dla Pielęgniarek. Projekt „Szpital Bez Bólu”. 7) Dobrogowski J, Mayzner – Zawadzka E, Drobnik L, Kusza K, Woroń J, Wordliczek j. : Uśmierzanie bólu pooperacyjnego – zalecenia 2008 PODZIĘKOWANIE PANI ZOFII GŁOWIAK Pielęgniarce Oddziałowej w Klinice Chorób Wewnętrznych, Alergologii i Geriatrii Akademickiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu przy ul. Traugutta 57/59 W związku z przejściem na emeryturę serdeczne podziękowania za wieloletnią współpracę pełną osobistego zaangażowania, za mądrość i rozwagę za służenie radą i doświadczeniem wraz z życzeniami zdrowia oraz wszelkiej pomyślności w dalszym życiu składa Dyrektor, Z –ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa, Przełożona Pielęgniarek i Położnych, Pielęgniarki i Położne Oddziałowe oraz pielęgniarki z Akademickiego Szpitala Klinicznego 19 Pielęgniarstwo mgr Grażyna Kaczmarek PRZESZCZEP NERKI Jednym z rodzajów leczenia nerkozastępczego, obok hemodializy i dializy otrzewnowej, jest przeszczep nerki. Przez przeszczepianie rozumie się przeniesienie żywych komórek, tkanek bądź narządów pobranych od dawcy i przeszczepienie ich biorcy. Podstawą prawną w transplantologii jest ustawa z dnia 1 lipca 2005 roku „O pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów”. W przypadku niewydolności nerek możliwe jest leczenie nerkozastępcze, przy pomocy tzw. sztucznej nerki lub dializy otrzewnowej, ale nie wszyscy pacjenci mają dobry dostęp naczyniowy do hemodializ lub wydolną otrzewną, niezbędną do wykonywania dializ otrzewnowych. Jeśli te metody leczenia nie są możliwe, jedynym ratunkiem dla chorego jest przeszczep nerki. W takiej sytuacji chory jest zgłaszany na listę oczekujących w trybie pilnym (na ratunek życia), tzw. urgens. Pozostali chorzy, u których możliwe są dializy, ale chcą mieć wykonany przeszczep, również zgłaszani są na listę oczekujących, ale w trybie zwykłym. Biorca, czyli kto oczekuje na przeszczep nerki? Wskazaniem do zabiegu przeszczepienia nerki jest schyłkowa niewydolność nerek, w przebiegu glomerulopatii, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, przewlekłych cewkowo-naczyniowych chorób nerek itd. Biorca musi wrazić zgodę na przeszczep, być w określonym wieku, a jego ogólny stan zdrowia powinien być możliwie jak najlepszy. Nie każdy pacjent z niewydolnością nerek chce, aby wykonano u niego przeszczep nerki. Są chorzy, którzy wolą pozostać przy dializoterapii. Decyzja każdego chorego musi być samodzielna i suwerenna. Naszym zadaniem jest rozmawiać z chorym, tłumaczyć wady i zalety transplantacji, ale to chory musi podjąć decyzję. Wiek jest względnym kryterium, które ulega zmianom, przesunięciu w górę. Literatura opisuje biorców, również w Polsce, po 70 r.ż., . Natomiast stan zdrowia chorego podlega gruntownej weryfikacji. Potencjalny biorca nie jest oczywiście osobą zdrową, cierpi na niewydolność nerek, ale poza tym, jego stan zdrowia powinien być jak najlepszy, tak by sam zabieg transplantacji jak i leczenie immunosupresyjne po zabiegu, było dla niego bezpieczne. Bezwzględne przeciwwskazania dla biorcy, czyli kto nie może mieć wykonanej transplantacji? Stan zdrowia pacjenta z niewydolnością nerek decyduje o tym, czy chory może przejść zabieg prze- 20 szczepienia nerki. Nie można wykonać transplantacji u nosicieli wirusa HIV, chorych na AIDS, pacjentów z uogólnioną chorobą nowotworową, niewydolnością krążenia oporną na leczenie, z nieoperacyjnymi wadami serca, ciężką postacią choroby wieńcowej, uogólnioną miażdżycą, z nieodwracalnym uszkodzeniem mózgu, tętnic kończyn dolnych i jamy brzusznej, marskością wątroby Te wszystkie schorzenia powodują, że sam zabieg byłby poważnym dodatkowym obciążeniem dla pacjenta. Ponadto, leczenie immunosupresyjne po przeszczepie powoduje drastyczne obniżenie odporności, co sprzyjałoby dalszemu rozwojowi chorób i powikłaniom. Ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę przy kwalifikacji pacjenta do przeszczepu jest niezdyscyplinowanie chorego, jego skłonność do alkoholu czy narkomania. Pacjent po przeszczepie musi przyjmować leki o określonej porze w określonej dawce. Chory, który będzie lekceważył zalecenia lekarskie, bądź o nich zapomni pod wpływem używek, nie może mieć wykonanego przeszczepu. Choroby psychiczne, zaburzenia psychiczne, opóźniony rozwój umysłowy wymagają konsultacji psychologa lub psychiatry, który zdecyduje czy pacjent poradzi sobie po zabiegu przeszczepienia. Względne przeciwwskazania do przeszczepiania nerek, czyli kto może mieć przeszczep nerki pod pewnym warunkiem? Jeśli podczas badań u potencjalnego biorcy przeszczepu, ujawnione zostaną ogniska zapalne, czynne lub utajone zakażenia, chory jest czasowo zdyskwalifikowany jako biorca. Najpierw należy wyleczyć zakażenie, dopiero wtedy można zakwalifikować pacjenta do przeszczepu. Dawca, czyli kto może oddać swoją nerkę choremu? Dawcą nerki może być osoba zmarła (pobranie ze zwłok) lub żyjąca (dawca żywy). Kwalifikacja zmarłego dawcy nerki, czyli kto po śmierci może pomóc innym? Osoba zmarła, u której stwierdzono śmierć mózgu i która nie wyraziła swojego sprzeciwu może być dawcą nerek, jeśli sama przed śmiercią nie chorowała na nerki, ciężkie schorzenia sercowo- naczyniowe, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, nowotwory złośliwe, choroby układowe powodujące uszkodzenia narządów np. kolagenozy, uogólnione zakażenia bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Te przeciwwskazania powodują, że nie pobiera się narządów uszkodzonych, np. w wyniku urazu czy długotrwałej cho- roby. Chodzi o to, aby mogły one jak najlepiej służyć osobie oczekującej na przeszczep. Kwalifikacja żywego dawcy nerki, czyli kto może oddać swoją nerkę? Można oddać swoją nerkę krewnemu w linii prostej, rodzeństwu, osobie przysposobionej lub małżonkowi. Możliwe jest też pobranie od osoby niespokrewnionej np. przyjaciela, ale wymagana jest zgoda sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu dawcy. Potencjalny dawca i biorca muszą udowodnić istniejącą więź między nimi. Sąd wydaje opinię po zapoznaniu się z wnioskiem dawcy oraz opinią Komisji Etycznej Krajowej Rady Transplantologii. Rozprawa sądowa, opinie biegłych psychologów i Komisji Etycznej mają na celu wyeliminowanie ewentualnego handlu narządami. Ponadto dawca musi wyrazić świadomą zgodę na pobranie narządu. Zatem musi posiadać możliwość podejmowania samodzielnych decyzji, być osobą pełnoletnią, bez zaburzeń psychicznych czy emocjonalnych. Dawca nie może działać pod przymusem, z nakazu rodziny czy biorcy, który oczekuje takiego gestu. Dawca musi zostać poinformowany o wszystkich konsekwencjach i ewentualnym ryzyku zabiegu. Również biorca narządu musi wyrazić zgodę na przeszczep od dawcy żywego. • Przeciwwskazaniem bezwzględnym do pobrania nerki od żyjącego dawcy jest cukrzyca. Zarówno potencjalny dawca żywy jak i potencjalny biorca przeszczepu muszą przejść przed zabiegiem szereg szczegółowych badań, nie tylko dotyczących samego układu moczowego, ale całego organizmu. Jakakolwiek wątpliwość co do stanu zdrowia musi zostać rozwiana, zakażenia wyleczone, a każdy z lekarzy specjalistów badających biorców i dawców wystawia zaświadczenie pozwalające na kwalifikację do zabiegu. Badania przed przeszczepem, czyli na co zwrócić uwagę? - układ oddechowy – przy przewlekłych zapaleniach oskrzeli należy wykonać próby czynnościowe, po przebytym zakażeniu gruźliczym należy wykonać próbę tuberkulinową, transplantację można wykonać po min. 6 miesiącach od zakończenia leczenia; - serce i naczynia obwodowe – należy wykonać pomiar ciśnienia tętniczego, próbę wysiłkową, echo serca, koronarografię, konsultację kardiologa lub W CIENIU CZEPKA Pielęgniarstwo kardiochirurga, wskazana jest konsultacja chirurga naczyniowego; - zakażenia wirusami – należy oznaczyć markery wirusów B, C, HIV, ocenić czynność wątroby, jeśli chory jest HCV + należy rozważać leczenie interferonem przed zgłoszeniem do przeszczepu; - układ pokarmowy – gastroskopia, badanie kału na krew utajoną, ew. dalsza diagnostyka; - układ moczowy – konsultacja urologiczna, USG, cystografia, cystoskopia, badania urodynamiczne, ocena pojemności pęcherza, wykluczenie refluksów, patologii pęcherza i cewki moczowej, niekiedy konieczne są zabiegi chirurgiczne – powiększenie nieczynnego pęcherza lub wytworzenie nowego; - schorzenia jamy ustnej – wyleczenie lub usunięcie zębów, które mogą stanowić wrota zakażenia; - laryngolog – konsultacja i ewentualne leczenie. Ponadto w zależności od indywidualnej sytuacji zalecane są konsultacje u endokrynologa, dermatologa, psychiatry, neurologa itd. Po pomyślnym zakończeniu badań biorca zostaje wpisany na Krajową Listę Oczekujących. Jeśli biorca ma możliwość otrzymania nerki od dawcy żywego ustalana jest data zabiegu. Jeśli nie ma dawcy żywego, oczekuje na przeszczep od osoby zmarłej. Należy pamiętać, że przeszczepienie nerki jest dla biorcy metodą lepiej przedłużająca życie niż dializoterapia. Zabieg przeszczepienia nerki może być wykonany tylko w przypadku nieobecności bezwzględnych i względnych przeciwwskazań, tak aby transplantacja i stosowane po niej leczenie immunosupresyjne nie spowodowało groźnych powikłań lub śmierci chorego. Przeszczepianie narządów jest niezwykle potrzebną, skuteczną, bezpieczną, czasami jedyną metodą leczenia chorych ze schyłkową niewydolnością narządów. Jolanta Zdeb – specjalistka w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej terapii Akademicki Szpital Kliniczny we Wrocławiu ROLA PIELĘGNIARKI ANESTEZJOLOGICZNEJ W PRZYGOTOWANIU SALI OPERACYJNEJ Przed przystąpieniem do znieczulenia do zadań pielęgniarki należy przygotowanie i sprawdzenie całego sprzętu anestezjologicznego, urządzeń monitorujących i leków. Aby wyeliminować niesprawność aparatury do znieczulenia, przed każdym zabiegiem należy sprawdzić, czy sprzęt jest kompletny i czy działa prawidłowo. 1. Przed znieczuleniem pielęgniarka zgodnie z zaleceniami producenta sprawdza aparat do znieczulenia: - czy aparat jest połączony prawidłowo z centralnym zaopatrzeniem w gazy lub odpowiednimi butlami gazowymi - czy istnieją nieszczelności lub opory w układzie zaopatrującym w gazy i/lub w układzie oddechowym pacjenta - czy rotametry w aparacie do znieczulenia poruszają się prawidłowo - czy wapno pochłaniacza nie jest zużyte - czy parownik jest wypełniony anestetykiem wziewnym - czy działa tlenowe połączenie omijające by-pass o2 - regularnie sprawdza daty ostatnich kontroli bezpieczeństwa i ostatniej konserwacji aparatu. 2. Przed znieczuleniem pielę- 6 236 2011 gniarka sprawdza również wózek - szybko dostępne zamienne urządzelę przykłada się pod kątem 30 stopnia do zapewnienia drożności dróg ni do skóry, końcem ściętym ku góze sprzętem do znieczulenia: oddechowych (maska krtaniowa, rze, równolegle do tętnicy, bezpo- czy jest on kompletnie wyposarurka ustno - gardłowa z mankieśrednio nad więzadło nadgarstkożony tem uszczelniającym, rurka do intuwe, następnie wkłuwa się ją i wpro- czy strzykawki z lekami są prawidłobacji na ślepo- COMBI-Tube, zestaw wo opisane wadza do tętnicy do tracheo- i konikopunkcji) - po nakłuciu krew wypływa do na- czy leki pierwszej pomocy znajdują - rękawiczki ochronne sadki, kaniulę należy wprowadzić się w zasięgu ręki. płasko dalej do naczynia aby ko3. Sprawdzenie i kalibracja urzą5. Przygotowanie zestawu do kaniec cewnika utkwił w tętnicy. Przy prawidłowym położeniu kaniuli w dzeń monitorujących: niulacji tętnicy: naczyniu widoczny jest pulsujący - monitor EKG - kaniula tętnicza 18G lub 20G u dorowyciek krwi. - pulsoksymetr słych; 20,22,24G u dzieci - kapnometr - jałowe gaziki i serwety zabiegowe - kaniula wprowadzona do tętnicy powinna być połączona z krót- termometr elektryczny - jałowe rękawiczki kim cewnikiem przedłużającym, - wzmacniacz i przetwornik do elek- - środek odkażający skórę na końcu którego zakłada się trójtronicznego pomiaru ciśnienia W celu wykonania pomiaru ciśniedrożny zawór. W ten sposób unika - defibrylator nia tętniczego krwi metodą bezposię zbędnego przemieszczania się średnią należy wprowadzić kaniulę do kaniuli wprowadzonej bezpośred4. Przygotowanie zestawu do naczynia tętniczego. Najczęściej wyintubacji: korzystuje się t. promieniową, t. łoknio do tętnicy i uszkodzenia ściany naczynia. - laryngoskop (rękojeść + łopatki) ciową, t. ramienną, t. udową, t. grzbie- strzykawka do wypełnienia mankie- tową stopy. Kaniulę powinno zakładać - kaniulę dotętniczą oraz połączenia tu uszczelniającego cewników należy dobrze umocosię do ręki niedominującej. - manometr do pomiaru ciśnienia w wać i oznaczyć, np. czerwonym flamastrem podpisując „tętnica” mankiecie rurki intubacyjnej Technika wprowadzania kaniuli: - rurki ustno - gardłowe różnych roz- - postępowanie aseptyczne: dezynmiarów fekcja miejsca punkcji, użycie steryl6. Przygotowanie zestawu do - rurki intubacyjne w co najmniej nych rękawiczek i sterylnej serwety pomiaru ciśnienia tętniczego metrzech rozmiarach do przykrycia miejsca punkcji todą bezpośrednią: - kleszczyki Magilla - podczas kaniulacji przegub ręki po- - przetwornik ciśnienia - prowadnice do rurek intubacyjwinien być odgięty, np. poprzez - wzmacniacz nych podłożenie zwiniętej chusty lub bu- - wskaźnik ciśnienia - prowadnica intubacyjna Bougie telki po płynie dezynfekcyjnym - zestaw do płukania - plaster do zamocowania rurki - po odkażeniu miejsca wkłucia kaniu- - worek ciśnieniowy do zestawu płu- 21 Pielęgniarstwo czącego - 500 ml 0,9% NaCl - sztywny przewód doprowadzający - zawór trójdrożny - strzykawki z solą fizjologiczną - urządzenie do mocowania przetwornika Wzmacniacz przyjmuje słabe sygnały elektryczne z odbiornika ciśnienia i wzmacnia je. Sygnał jest wyświetlony na ekranie jako postać analogowa w formie krzywej lub jako wartość cyfrowa wyrażona w mmHg. Przed rozpoczęciem pomiaru należy wykonać kalibrację i zerowanie. W celu wykalibrowania przyrząd jest otwarty do atmosfery i zamknięty od strony naczynia krwionośnego. Kalibracja polega na ustaleniu wielkości sygnału elektrycznego bądź wysokości krzywej ciśnienia odpowiadającej określonej wartości ciśnienia tętniczego w mmHg, np. amplituda 1cm odpowiada 10 mmHg. Aby ustalić punkt zerowy należy otworzyć zawór przetwornika ciśnienia odcinający dopływ powietrza atmosferycznego, a jednocześnie zamknąć zawór regulujący dopływ krwi tętniczej. Ciśnienie działające na membranę przetwornika jest przyjmowane jako ciśnienie zerowe - 0 mmHg. Montaż zestawu: - do obu końcówek zestawu mocno przykręcić zawory trójdrożne - przetwornik ciśnienia połączyć ze wzmacniaczem - roztwór do płukania dodać do zestawu płuczącego, worek ciśnieniowy napełnić powietrzem do 300 mmHg, wypełnić płynem cały zestaw do płukania - zestaw do płukania połączyć przez zawór trójdrożny z przetwornikiem ciśnienia, przepłukać komorę w celu usunięcia pęcherzyków powietrza - zestaw do płukania połączyć za pomocą sztywnego przewodu łączącego z cewnikiem wprowadzonym do tętnicy - przetwornik umocować na poziomie punktu referencyjnego – środek klatki piersiowej Rys. 4 Części składowe urządzenia do pomiaru ciśnienia metodą inwazyjną.(Larsen wydanie drugie polskie pod red. A. Kublera, 22 Wrocław 2003). 7. Przygotowanie zestawu do założenia centralnego cewnika dożylnego: - gotowe zestawy zamknięte lub zestawy Seldingera - sterylny fartuch chirurgiczny - jałowe serwety zabiegowe - jałowe gaziki - sterylne rękawiczki - opatrunek jałowy np. Tegaderm przejrzysty, ułatwiający obserwację okolicy wkłucia - środek dezynfekcyjny alkoholowy - ampułki z 0.9% NaCl - sterylne igły i strzykawki - miska nerkowata na odpadki Najważniejszymi wskazaniami do założenia cewnika do żyły głównej górnej podczas znieczulenia są: - możliwość pomiaru OCŻ - możliwość podawania silnie działających leków np. amin katecholowych, substancji buforujących itp. Do żyły głównej górnej można dotrzeć cewnikiem przez: - ż. odłokciową i odpromieniową - ż. szyjną wewnętrzną i zewnętrzną - ż. ramienno - głowową - ż. podobojczykową - ż. udową i odpiszczelową Cewników nie wolno umieszczać w miejscu gdzie skóra jest zakażona. Miejsce punkcji nie powinno znajdować się w polu operacyjnym. Po założeniu cewnika należy sprawdzić i ewentualnie skorygować jego położenie aby uniknąć potencjalnych powikłań. Kontrolę przeprowadza się wykonując RTG klatki piersiowej. Rodzaje możliwych powikłań to: - miejscowe i uogólnione zakażenie - zakrzepica - zator powietrzny - przebicie naczynia - perforacja wsierdzia i tamponada serca - zator spowodowany cewnikiem - nieprawidłowe położenie cewnikazapętlenie - odma opłucnowa wiedniej wysokości w stosunku do klatki piersiowej pacjenta (zastawki trójdzielnej). Pomiaru dokonuje się po ułożeniu pacjenta na wznak. Punkt zerowy wyznacza przecięcie linii środkowej pachowej oraz przeprowadzonej wzdłuż czwartego międzyżebrza. Jeżeli chory jest ułożony w pozycji półsiedzącej to punkt zerowy znajduje się na poziomie czwartej przestrzeni międzyżebrowej 2/3 średnicy przed8. Przygotowanie zestawu nio - tylnego wymiaru klatki piersiodo pomiaru OCŻ wej. Przy ułożeniu bocznym punkt OCŻ jest mierzone przez cewnik zerowy jest na wysokości mostka lub wprowadzony do żyły głównej. Jest wyrostków kolczystych kręgów. odzwierciedleniem ciśnienia panuPomiar OCŻ jest najbardziej wiającego w żyle głównej górnej, żyle głównej dolnej powyżej przepony rygodny gdy jest przeprowadzony oraz w prawym przedsionku. Pomia- na końcu wydechu. Jeśli pacjent jest ru dokonuje się za pomocą pionowej wentylowany mechanicznie z użyrurki wypełnionej wodą lub też jak ciem dodatniego ciśnienia końcowoprzy pomiarze bezpośredniego ci- wydechowego PEEP – od zmierzonej śnienia tętniczego, przetwornikiem wartości ciśnienia należy odjąć warciśnienia i elektronicznym wzmacnia- tość PEEP. Na OCŻ mają też wpływ: czem. Elektroniczny pomiar jest do- rzut serca, napięcie mięśniowe, akkładniejszy. Jego zaletą jest również tywność układu współczulnego, siła możliwość stałej rejestracji krzywej grawitacji, pozycja ciała. Rys. 5 Zestaw do pomiaru OCŻ przy ciśnienia żylnego. użyciu przetwornika elektronicznego. Technika pomiaru Źródło: Krajewska-Kułak E., Rolka OCŻ H., Jankowiak B. Standardy i proce1. Pacjent musi mieć założony dostęp dury pielęgnowania chorych w stanach zagrożenia życia, Wydawnictwo do żyły centralnej. 2. Należy umyć ręce z zachowaniem Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, 327aseptyki. -333 str. 329 3. Przygotować zestaw do pomiaru. W jego skład wchodzą: taca, rękawiczki jednorazowe, dwa zawory trójdrożne, środek do dezynfekcji, 500ml 0,9 NaCl z heparyną, strzykawka z 0,9% NaCl, przetwornik elektryczny, gaziki, wzmacBibliografia: niacz, przylepiec. 4. Założyć rękawiczki jednorazowe. 1. Larsen. Anestezjologia, wydanie 5. Zestaw do pomiaru połączyć za drugie polskie pod redakcją Andrzepomocą drenu z 500ml 0,9% NaCl ja Kublera, Wydawnictwo Medyczne z dodatkiem heparyny. Układ wy- Urban & Partner, Wrocław 2003, dopełnić tak aby nie było pęcherzy- druk 2005 ków powietrza. Butelkę zawiesić 2. Wołowicka L., Dyk D.(red.) Anestena statywie. zjologia i Intensywna Opieka Klinika 6. Płytkę z zestawem umieścić na i Pielęgniarstwo, Wydawnictwo Lestatywie i za pomocą kabla połą- karskie PZWL, Warszawa 2007. czyć przetwornik elektroniczny ze 3. Strózik Z., Dzikowska K., Łukasiak wzmacniaczem. M.: Pielęgnacja centralnego dostę7. Drugi koniec przetwornika połą- pu żylnego. Ad vocem, 2007. czyć za pomocą drenu z końcem 4. Krajewska - Kułak E., Rolka H., Jankocewnika znajdującego się w żyle wiak B. Standardy i procedury pielęcentralnej. gnowania chorych w stanach zagroAby prawidłowo odczytać OCŻ żenia życia, Wydawnictwo Lekarskie należy umieścić manometr na odpo- PZWL, Warszawa 2009. W CIENIU CZEPKA Pamięć i serce Czas jest najlepszym lekarstwem na smutek, a wspomnień nikt nam nie odbierze. Zawsze będą z nami. Dr nauk med. ALINIE ZAJĄC-BOCZAR wyrazy głębokiego współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci Męża składają współpracownicy Oddziału Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka we Wrocławiu. Naszej Koleżance ANNIE NOWAK wyrazy głębokiego współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci Męża Nie umiera ten, kto żyje w sercach i pamięci innych Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy dla ZOFII KARSKIEJ z powodu śmierci Teściowej składają: Z-ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa Przełożona Pielęgniarek i Położnych Pielęgniarki i Położne Oddziałowe oraz pielęgniarki Akademickiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu Naszym koleżankom MAŁGORZACIE BIAŁOBRZESKIEJ i MAŁGORZACIE STANISZEWSKIEJ Wyrazy współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci Ojca - Teścia składają współpracownicy Oddziału Psychiatrycznego Ogólnego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy. Koleżance MAŁGORZACIE NODZE i Jej rodzinie wyrazy szczerego żalu i współczucia z powodu śmierci Teścia składają Pielęgniarka Naczelna, St. Pielęgniarka Koordynująca I.P.P pielęgniarki, położne ZP ZOZ w Miliczu Zamknęły się ukochane oczy, spoczęły spracowane ręce, przestało bić ukochane serce Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy dla HELENY WILKOSZ z powodu śmierci Taty składają: Z-ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa Przełożona Pielęgniarek i Położnych Pielęgniarki i Położne Oddziałowe oraz pielęgniarki Akademickiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu składa kierownictwo i współpracownicy Przychodni „Kozanów” we Wrocławiu Ludzie, których kochamy, zostają na zawsze, bo zostawili ślady w naszych sercach Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy dla JUSTYNY ZACHCIAŁ z powodu śmierci Teścia składają Z-ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa Przełożona Pielęgniarek i Położnych Pielęgniarki i Położne Oddziałowe oraz pielęgniarki Akademickiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu Koleżance JOANNIE DOMAGAŁA serdeczne wyrazy współczucia z powodu śmierci Teściowej składają współpracownicy z Oddziału Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im.T. Marciniaka we Wrocławiu. DOROCIE RACZKOWSKIEJ wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci Mamy składają pracownicy stacji dializ przy ul. Koszarowej 5 6 236 2011 23 Ogłoszenia G.B. MANAGEMENT DZIAŁ DOSKONALENIA KADR MEDYCZNYCH 50-230 Wrocław, ul. Trzebnicka 42; tel./fax: 71/ 78 33 285 lub 71/ 78 36 911 e-mail: [email protected]; www.ddkm.pl OFERTA SZKOLENIOWA Mamy jeszcze wolne miejsca na kursy uruchamiane we wrześniu: Specjalizacje w dziedzinach pielęgniarstwa: • • Epidemiologicznego dla P i A Nefrologicznego • • Psychiatrycznego Ratunkowego Kursy kwalifikacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa: • Chirurgicznego • Neonatologicznego dla P i A Kursy specjalistyczne: • • Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku Medyczna pielęgnacja stóp • • Techniki ciągłe pozaustrojowego oczyszczania krwi Kompresjotreapia • • Leczenie ran: odleżyny, oparzenia, owrzodzenia żylne Leczenia ran dla P i A Prowadzimy nabór na niżej wymienione kursy – uruchomienie zależne jest od skompletowania grupy 1. Specjalizacje dla pielęgniarek w dziedzi- 3. Kursy specjalistyczne dla pielęgniarek (P) nach pielęgniarstwa: i położnych (A): • • Anestezjologicznego i intensywnej opieki Chirurgicznego • Pediatrycznego • Endoskopia (P) • Opieka nad dzieckiem z chorobą nowotworową (P) Opieka nad pacjentem ze stomią jelitową (P) 2. Kursy kwalifikacyjne dla pielęgniarek w • • Podstawy dializoterapii - nr 08/07 (P) dziedzinach pielęgniarstwa: • Podstawy opieki paliatywnej - nr 05/07 (P) • Ratunkowego – możliwość dofinansowania • Przygotowanie i podawanie leków przeciwnowo• Anestezjologicznego i intensywnej opieki tworowych (P i A) • Epidemiologicznego (P i A) • Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - nr 02/07 (P i A) • Opieki długoterminowej • Szczepienia ochronne (P) • Opieki paliatywnej • Szczepienia ochronne noworodków (A) • Pediatrycznego • Terapia bólu przewlekłego u dorosłych (P i A) • Ratunkowego • Wykonanie i interpretacja zapisu EKG - nr 03/07 (P i A) • Rodzinnego • Żywienie enteralne i parenteralne (P) • Środowiska nauczania i wychowania • Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy • Zachowawczego prężnej oraz wykonanie dojścia doszpikowego (P systemu • Technologia sterylizacji i dezynfekcji (dla perRatownictwa Medycznego) sonelu Centralnych Sterylizatorni) Formularze zgłoszeniowe można przesyłać faxem lub wypełnić formularz elektroniczny dostępny na stronie www.ddkm.pl 24 W CIENIU CZEPKA Ogłoszenia DOLNOŚLĄSKI OŚRODEK KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO KADR MEDYCZNYCH SP. Z O.O. Aleja Wiśniowa 36, 53 – 137 Wrocław Nadal aktualna ! OFERTA PROMOCYJNA Tylko dla osób odbywających szkolenia w DOKPKM sp. z o. o. we Wrocławiu i Lubinie Oferta skierowana jest do Pielęgniarek, Pielęgniarzy i Położnych, absolwentów kursów dokształcających, specjalistycznych, kwalifikacyjnych oraz specjalizacji ukończonych w naszym Ośrodku, którzy są zainteresowani kursami kwalifikacyjnymi. ! Korzystając z oferty możesz zapłacić za kurs nawet 150 zł. mniej, otrzymując : • 5 % zniżki - jeżeli posiadasz zaświadczenie o ukończonym jednym kursie • 10 % zniżki – jeżeli posiadasz zaświadczenie o ukończonych co najmniej dwóch kursach ! Korzystając z oferty możesz zaoszczędzić do 950 zł po otrzymaniu zwrotu kosztów kształcenia z DOIPiP (zgodnie z regulaminem). AKTUALNOŚCI - CZERWIEC 2011 : 1. Trwa nabór na szkolenia specjalizacyjne dofinansowane ze środków publicznych w dziedzinach pielęgniarstwa : - Zachowawczego dla pielęgniarek - Kardiologicznego dla pielęgniarek - Psychiatrycznego dla pielęgniarek Planowane egzaminy wstępne na w/w specjalizacje – czerwiec/lipiec 2011 r. Szczegółowe informacje w siedzibie ośrodka. 2. We wrześniu 2011 r. rozpocznie się specjalizacja dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego dla pielęgniarek. Koszt 5.200 zł. (refundacja kosztów kształcenia przez DOIPiP w kwocie 3.000 zł.) Przypominamy ! Przyjmujemy zgłoszenia na wszystkie oferowane przez nas formy kształcenia (patrz www.doipip.wroc.pl w zakładce DOKPKM sp. z o. o.) pocztą, faksem, e mailem, osobiście w biurze. Szczegółowe informacje w : • siedzibie Ośrodka we Wrocławiu – Tel. : 071/343 04 16; 071/ 344 62 42 • biurze w Lubinie – tel. 076/ 746 42 03 6 236 2011 25 Ośrodek Konsultingowo-Szkoleniowy Kadr Medycznych Jolanta Westwalewicz OFERTA SZKOLENIOWA - IV kwartał 2011 Rekrutacja -zapisy bezpośrednio w sekretariacie lub na naszej stronie internetowej. Zapraszamy do korzystania z naszej strony internetowej www.kadrmed.com.pl, która w łatwy sposób pozwoli Państwu nawiązać z nami bezpośredni kontakt i uzyskać więcej informacji. KURSY KWALIFIKACYJNE Dziedzina 1. Pielęgniarstwo Rodzinne 2. Pielęgniarstwo Psychiatryczne 3. Pielęgniarstwo W Ochronie Zdrowia Pracujących 4. Pielęgniarstwo Opieki Długoterminowej 5. Pielęgniarstwo Środowiska Nauczania I Wychowania 6. Pielęgniarstwo Nefrologiczne Z Dializoterapią 7. Pielęgniarstwo Ratunkowe 8. Pielęgniarstwo Rodzinne Dla Położnych 9. Pielęgniarstwo Anestezjologiczne I Intensywnej Opieki 10. Pielęgniarstwo Zachowawcze Dla Pielęgniarek 11. Pielęgniarstwo Opieki Paliatywnej 12. Pielęgniarstwo Neonatologiczne KURSY SPECJALISTYCZNE Zakres 1. Szczepienia Ochronne Dla Pielęgniarek 2. Wykonywanie I Oceny Testów Skórnych 3. Wykonywanie I Interpretacja Zapisu EKG 4. Resuscytacja Krążeniowo Oddechowa 5. Szczepienia Ochronne Noworodków 6. Wykonywanie Badania Spirometrycznego 7. Leczenie Ran 8. Podstawy Dializoterapii 9. Endoskopia 10. Podstawy Opieki Paliatywnej 11. Opieka Nad Dziećmi I Młodzieżą Z Cukrzycą 12. Prowadzenie Psychoterapii Podstawowej Z Wykorzystaniem Elementów Psychoterapii Kwalifikowanej 13. Pielęgniarstwo Nefrologiczne Z Dializoterapią 14. Komunikowanie Interpersonalne W Pielęgniarstwie SPECJALIZACJA: PIELĘGNIARSTWO :DIABETOLOGICZNE, GERIATRYCZNE, NEUROLOGICZNE, NEONATOLOGICZNE. Ośrodek Konsultingowo-Szkoleniowy Kadr Medycznych Jolanta Westwalewicz; 53-680 Wrocław ul. Braniborska 2/10 Sekretariat czynny w godzinach 10:00-16:00; KONTO OŚRODKA: mBank 76 1140 2004 0000 3102 5982 7608; TEL/FAX: (071) 7949707, KOM: 0 606-609-154 lub 0 600-385-716 E-MAIL: [email protected] WEB: www.kadrmed.com.pl Dyplomowana pielęgniarka / dyplomowany pielęgniarz do pracy w Niemczech Agencja pracy tymczasowej Hausengel Zeitarbeit UG jest firmą specjalizującą się w pośrednic-twie i udostępnianiu pracowników branży pielęgnacyjno-opiekuńczej na potrzeby firm ze-wnętrznych. Na zlecenie naszego klienta poszukujemy dyplomowanych pielęgniarek / pielęgniarzy. Twoje zadania: • opieka podstawowa i pielęgniarska • zadania terapeutyczne oraz medyczno-pielęgnacyjne • współpraca interdyscyplinarna • pomoc w nagłych przypadkach • doradztwo dla pacjentów i ich bliskich • podawanie leków • sporządzanie raportów pielęgniarskich Twój profil: • dobra znajomość języka niemieckiego • wykształcenie: dyplomowana pielęgniarka/pielęgniarz lub dyplomowana opiekun-ka/opiekun osób starszych z kwalifikacjami uznanymi na terenie Niemiec (uzyskanie po 2002 roku) • odpowiedzialny, samodzielny i zorientowany na potrzeby pacjenta sposób pracy • prawo jazdy mile widziane • empatia • gotowość do pracy zmianowej • elastyczność • wytrzymałość fizyczna Oferujemy Ci: • pomoc w przeprowadzce do Niemiec • • • • pewne, stałe miejsce pracy stałe wynagrodzenie płatny urlop ciągłe zdobywanie nowego doświadczenia zawodowego • możliwości awansu • pracę w zgranym, zmotywowanym zespole • regularne szkolenia Wykorzystaj szansę na związanie swojej przyszłości zawodowej z atrakcyjnym pracodawcą w Niemczech. Mamy nadzieję na udaną współpracę! Hausengel Zeitarbeit UG [email protected]
