plik III

2012-01-20
Pojęcie strony w ogólnym postępowaniu
administracyjnym
o art. 28 k.p.a.: Stroną jest każdy, czyjego interesu
prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto
żąda czynności organu ze względu na swój interes
prawny lub obowiązek.
Strona postępowania
administracyjnego
Stroną postępowanie będzie :
o (a) podmiot, który w sprawie indywidualnej rozstrzyganej
w drodze decyzji administracyjnej żąda czynności organu
administracji ze względu na swój interes prawny
(podmiot taki staje się stroną z datą doręczenia organowi
wniosku o wszczęcie postępowania administracyjnego),
o (b) każdy inny podmiot, którego interesu prawnego
dotyczy postępowanie – niezależnie czy postępowanie
zostało wszczęte z urzędu, czy na wniosek innego
podmiotu (podmiot taki jest stroną od momentu
wszczęcia postępowania, a na organie ciąży obowiązek
zawiadomienia go o wszczętym postępowaniu).
o Warunkiem uzyskania przez dany podmiot statusu strony
postępowania administracyjnego jest to, czy legitymuje
się interesem prawnym (lub obowiązkiem), ze względu na
który "żąda czynności organu" lub którego "dotyczy
postępowanie" w sprawie indywidualnej rozstrzyganej w
drodze decyzji administracyjnej.
Z orzecznictwa
• Od (...) interesu prawnego trzeba odróżnić interes
faktyczny, to jest stan, w którym obywatel wprawdzie jest
bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy
administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania
poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego,
mającego stanowić podstawę skutecznego żądania
stosownych czynności organu administracji. W takim
wypadku obywatelowi nie przysługują atrybuty strony w
postępowaniu administracyjnym (wyroku NSA z dnia 22
lutego 1984 r., I SA 1748/83).
1
2012-01-20
• Przepisy szczególne (przykład)
Badanie legitymacji strony
o art. 28 ust. 2 prawo budowlanego: Stronami w
postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są:
inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub
zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze
oddziaływania obiektu.
• Zgodnie z art. 61a k.p.a., gdy organ administracji
publicznej stwierdzi, że żądanie wszczęcia postępowania
zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną, wydaje
postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, na
które służy zażalenie. A zatem organ bada legitymację
proceduralną wnioskodawcy na etapie poprzedzającym
wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie
objętej wnioskiem.
• Ponadto w myśl art. 61 § 4 k.p.a. organ administracji
publicznej jest zobowiązany zawiadomić o wszczęciu
postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron
wszystkie osoby będące stronami w sprawie, co oznacza,
że musi zbadać legitymację podmiotów, które mogą być
stronami w sprawie.
Obszar oddziaływania obiektu - teren wyznaczony w otoczeniu
obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych,
wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w
zagospodarowaniu tego terenu;
Przepis art. 28 ust. 2 pr.bud. stanowi lex specialis w stosunku do art.
28 k.p.a. i może mieć zastosowanie, zgodnie z jego brzmieniem,
wyłącznie w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę.
Natomiast postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności
decyzji o pozwoleniu na budowę nie jest takim postępowaniem
(wyrok NSA z dnia 2 marca 2007 r., II OSK 462/06).
Zdolność prawna i zdolność do czynności
prawnych strony w postępowaniu
administracyjnym
zdolność administracyjnoprawna
zdolność procesowa stron postępowania
Zgodnie z art. 30 § 1 k.p.a.: Zdolność prawną i zdolność do
czynności prawnych stron ocenia się według przepisów
prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią
inaczej.
- przepis art. 30 § 1 k.p.a.: odnosi się do oceny zdolności
prawnej i zdolności do czynności prawnych stron
postępowania.
zdolność administracyjnoprawna – oznacza prawną
możność do występowania jako strona w postępowaniu
administracyjnym (możność do bycia podmiotem praw
lub obowiązków, których dotyczy przedmiot danego
postępowania) – wynika ze zdolności prawnej danego
podmiotu
zdolność procesowa stron postępowania – oznacza
prawną możność samodzielnie działać w postępowaniu
(administracyjnym) – wynika ze zdolności do czynności
prawnych danego podmiotu.
2
2012-01-20
Podmioty mogące posiadać status strony postępowania
administracyjnego
Przepis art. 29 określa podmioty, które mają zdolność
uczestniczenia w postępowaniu administracyjnym jako
strony.
Zgodnie z art. 29 k.p.a. stronami mogą być (1) osoby
fizyczne, (2) wszelkie osoby prawne, (3) państwowe i
samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje
społeczne nie posiadające osobowości prawnej.
Przedstawiciele ustawowi i statutowi
o art. 30 § 2 k.p.a.: Osoby fizyczne nie posiadające
zdolności do czynności prawnych działają przez swych
ustawowych przedstawicieli.
o art. 30 § 3 k.p.a.: Strony nie będące osobami fizycznymi
działają przez swych ustawowych lub statutowych
przedstawicieli.
Reprezentacja stron w postępowaniu administracyjnym
może wynikać z ustawy (przedstawicielstwo ustawowe) lub
z woli strony (pełnomocnictwo). Przedstawicielstwo
ustawowe zachodzi, gdy strona nie ma zdolności
proceduralnej [A. Wróbel].
Wielość stron w postępowaniu administracyjnym
II. tzw. współuczestnictwo formalne
I. Współuczestnictwo materialne
o art. 62 k.p.a.: W sprawach, w których prawa lub
obowiązki stron wynikają z tego samego stanu
faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w
których właściwy jest ten sam organ administracji
publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno
postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.
• O tzw. współuczestnictwie materialnym można mówić w
przypadku występowania wielości stron w jednej sprawie
stanowiącej przedmiot postępowania administracyjnego.
• Z wielością stron w jednej sprawie mamy do czynienia
jeśli w postępowaniu rozstrzygana jest jedna sprawa
administracyjna, której rozstrzygnięcie ukształtuje
sytuację wielu podmiotów a zatem kryterium
decydującym, czy mamy do czynienia z wielością stron w
jednej sprawie, jest kryterium wpływu ukształtowania
sytuacji prawnej jednego podmiotu na sytuację prawną
innego podmiotu [B. Adamiak].
- w razie wielości stron w jednej sprawie administracyjnej
stanowiącej przedmiot postępowania administracyjnego
art. 62 k.p.a. nie ma zastosowania – przepis ten reguluje
inne sytuacje, tzw. sytuację współuczestnictwa
formalnego.
3
2012-01-20
• Pojęciem współuczestnictwa formalnego w postępowaniu
administracyjnym określa się sytuację występowania
wielości spraw administracyjnych formalnie łącznie
prowadzonych w jednym postępowaniu – istotą tego
współuczestnictwa jest połączenie do prowadzenia w
jednym postępowaniu administracyjnym odrębnych
spraw administracyjnych [B. Adamiak]
• Łączone w postępowaniu administracyjnym mogą być
wyłącznie
spraw,
które
pod
względem
materialnoprawnym są jednego rodzaju.
Następstwo procesowe
• art. 30 § 4 k.p.a.: W sprawach dotyczących praw
zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub
śmierci strony w toku postępowania na miejsce
dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.
• Przez
następstwo
procesowe
w
postępowaniu
administracyjnym należy rozumieć sytuację, w której w
miejsce strony postępowania (uczestnika na prawach
strony) wchodzi inna osoba, a dotychczasowa strona
występuje z postępowania.
• Następstwo procesowe może zajść wyłącznie w sprawach
dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych
• Postępowanie administracyjne prowadzone w kilku
sprawach administracyjnych, musi zakończyć się
wydaniem odrębnej decyzji administracyjnej w każdej
sprawie łącznie rozpatrywanej w jednym postępowaniu.
• „W takim postępowaniu podejmuje się bowiem tyle
decyzji, ile spraw się połączyło w jednym postępowaniu.
Każda ze stron będzie adresatem decyzji w tej sprawie, a
tylko czynności postępowania poprzedzającego wydanie
tych decyzji są wspólne. Każda ze stron ma prawo do
wniesienia odwołania od takiej decyzji rozstrzygającej o
jej prawach i obowiązkach” [J. Borkowski].
• Dziedziczenia spadku dotyczy art. 30 § 5 k.p.a.: W
sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony
działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy
spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd
na wniosek organu administracji publicznej.
• „Artykuł 30 § 5 k.p.a. daje osobom w nim wymienionym
wyłącznie legitymację procesową w postępowaniu
administracyjnym w sprawach dotyczących spadków nie
objętych. Z przepisu tego natomiast nie wynikają
jakiekolwiek uprawnienia materialnoprawne tych osób"
(wyrok NSA z dnia 6 stycznia 1995 r., IV SA 1992/93).
4
2012-01-20
Zastępstwo procesowe w ogólnym postępowaniu
administracyjnym
Istota pełnomocnictwa (administracyjnego)
Zastępstwo procesowe w
ogólnym postępowaniu
administracyjnym
Podmioty mogące być pełnomocnikiem w postępowaniu
administracyjnym
o Kodeks postępowania administracyjnego:
art. 33 § 1 k.p.a.: Pełnomocnikiem strony może być
osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności
prawnych.
o Ordynacja podatkowa:
art. 137 § 1 o.p.: Pełnomocnikiem strony może być osoba
fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
• Zgodnie z art. 32 k.p.a.: ”Strona może działać przez
pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej
osobistego działania.” (identyczny zapis w art. 136 o.p.)
• Udzielenie pełnomocnictwa następuje przez jednostronną
czynność prawną, jaką jest oświadczenie woli
mocodawcy.
• Pełnomocnictwo procesowe uregulowane jest w art. 3233 k.p.a.
o Przepis szczególny może ograniczać krąg osób, które
mogą być pełnomocnikiem w danym rodzaju spraw
art. 236 ustawy o własności przemysłowej: 1. Pełnomocnikiem
strony w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w sprawach
związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz
utrzymywaniem ochrony wynalazków, wzorów użytkowych,
wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń
geograficznych i topografii układów scalonych może być tylko, z
wyjątkiem ust. 2, rzecznik patentowy.
2. Pełnomocnikiem osoby fizycznej, z zastrzeżeniem ust. 3, może
być również współuprawniony, a także rodzice, małżonek,
rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w
stosunku przysposobienia.
3. Osoby niemające miejsca zamieszkania lub siedziby na
obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą w sprawach, o których
mowa w ust. 1, działać tylko za pośrednictwem rzecznika
patentowego.
5
2012-01-20
Pełnomocnictwo dla członka najbliższej rodziny lub
domownika strony
• Zgodnie z art. 33 § 4 k.p.a. organ prowadzący
postępowanie może nie żądać pełnomocnictwa, jeżeli
spełnione są łącznie trzy przesłanki : a) przedmiotem
postępowania jest sprawa mniejszej wagi; b)
pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub
domownik strony; c) nie ma wątpliwości co do istnienia i
zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.
• Trzecia przesłanka może być uznana za spełnioną jedynie
gdy zachodzą uzasadnione podstawy, by przyjąć, że
strona udzieliła (choćby w sposób dorozumiany)
pełnomocnictwa członkowi najbliższej rodziny lub
domownikowi, oraz że umocowanie obejmuje daną
sprawę [A. Wróbel].
• Brak pełnomocnictwa jako brak formalny podania:
Niedołączenie pełnomocnictwa przy podaniu o wszczęcie
postępowania administracyjnego jest jednym z braków
podania, o którym mowa w art. 64 § 2 k.p.a. Niedokonanie
przez organ administracji wezwania wnoszącego podanie do
złożenia pełnomocnictwa na piśmie lub zgłoszenia do
protokołu w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że
niedopełnienie tej czynności spowoduje pozostawienie
podania bez rozpoznania i wydania decyzji odmawiającej
uwzględnienia zgłoszonego w podaniu żądania z powodu
braku umocowania, jest nie tylko istotnym naruszeniem
przepisu art. 64 § 2 k.p.a., lecz stanowi także naruszenie
zasady informowania określonej w art. 9 k.p.a. (wyrok NSA z
dnia 14 stycznia 1993 r., II SA 1308/92).
Przedstawiciel / kurator osoby nieobecnej lub niezdolnej
do czynności prawnych
Przedstawiciel / kurator
osoby nieobecnej lub
niezdolnej do czynności
prawnych
• Zgodnie z art. 34 § 1 k.p.a.: Organ administracji
publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie
przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do
czynności prawnych, o ile przedstawiciel nie został już
wyznaczony.
• Przepis powyższy nakłada na organ obowiązek
wystąpienia do sądu z wnioskiem o wyznaczenie
przedstawiciela dla (strony):
a) osoby nieobecnej;
b) lub niezdolnej do czynności prawnych.
6