Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, 296-301, 2010
Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu
MARZENA KAŹMIERCZAK1, GRAŻYNA GEBUZA1, MAŁGORZATA GIERSZEWSKA1
MAŁGORZATA BANNACH2, JANINA FAŁKOWSKA5
Streszczenie
Wstęp i cel pracy: Połóg to okres poporodowy, podczas którego w organizmie kobiety następuje cofanie się zmian powstałych w związku
z ciążą i porodem. Celem pracy była ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu. Materiał i metody: Badaniem objęto 100
losowo wybranych położnic przebywających w Oddziale Klinicznym Położnictwa Aseptycznego, Katedry Położnictwa, Chorób Kobiecych
i Ginekologii Onkologicznej, Szpitala Uniwersyteckiego nr 2, im. dr J. Biziela w Bydgoszczy. Udział w badaniu był dobrowolny. Badania
przeprowadzono od czerwca do września 2009 roku. Wyniki: W celu odpowiedzi na pytanie, czy poziom wiedzy kobiet jest związany
z wiekiem, zostały obliczone i porównane średnie wartości PW (poziomu wiedzy) w dwóch grupach wiekowych: do 30 r.ż. i po 30 r.ż.
Wykryto, że średni poziom wiedzy kobiet w wieku # 30 lat jest istotnie większy, niż kobiet w wieku powyżej lat 30. Oznacza to, że kobiety
młodsze posiadają większą wiedzę na temat połogu, niż kobiety starsze. Zbadano zależność PW z wykształceniem położnic. Okazało się,
że średni poziom wiedzy w porównywanych grupach rośnie wraz z wykształceniem. Zbadano również zależność PW od uczestnictwa
w Szkole Rodzenia. Badana populacja kobiet była podzielona na dwie grupy – kobiety, które uczestniczyły w Szkole Rodzenia (12) i nie
uczestniczyły (88). Nie wykryto istotnej różnicy między średnim PW w porównywanych grupach. Dokonano analizy PW w zależności
od ilości porodów. Średni poziom wiedzy na temat połogu jest większy u kobiet, które rodziły pierwsze dziecko, niż u kobiet, które rodziły
dwa lub więcej razy. Wnioski: 1) Otrzymana średnia ocena świadczy o ponadprzeciętnym poziomie wiedzy ankietowanych na temat
okresu połogu. 2) Średni poziom wiedzy kobiet w wieku # 30 lat jest istotnie większy, niż kobiet w wieku powyżej lat 30. 3) Średni poziom
wiedzy w porównywanych grupach rośnie wraz z wykształceniem. 4) Średni poziom wiedzy na temat połogu jest większy u kobiet, które
rodziły pierwsze dziecko, niż u kobiet, które rodziły dwa lub więcej razy.
Słowa kluczowe: połóg, ocena wiedzy, edukacja
Wstęp i cel pracy
Połóg to okres poporodowy, podczas którego w organizmie kobiety następuje cofanie się zmian powstałych
w związku z ciążą i porodem. Na połóg składają się procesy inwolucji, odnowy i gojenia się narządu rodnego, proces laktacji oraz ponowne podjęcie funkcji generatywnej
przez jajniki. Zmiany ogólnoustrojowe obejmują zmiany
hormonalne, w składzie krwi i układzie krążenia, w układzie moczowym, pokarmowym, w obrębie skóry i powłok
brzusznych [1, 2].
Okres ten dzieli się na bezpośredni – obejmujący pierwsze 24 godziny po porodzie, w którym mogą wystąpić
ostre powikłania poporodowe lub związane ze znieczuleniem, wczesny połóg – obejmujący pierwszy tydzień po
porodzie oraz późny połóg – trwający do 6 tygodni po
porodzie, w którym zazwyczaj dokonują się procesy inwolucyjne w narządzie rodnym [3].
Ciąża i narodziny dziecka to jedne z najważniejszych
wydarzeń w życiu rodziny. Coraz częściej kobiety chcą
świadomie i profesjonalnie przygotować się do nowej roli.
Szczególnie cenną formą przygotowania kobiety do porodu, przyjęcia nowo narodzonego dziecka oraz połogu, jest
szkoła rodzenia.
Jedną z definicji szkoły rodzenia jako formy edukacji
przedporodowej przygotowującej do rodzicielstwa przedstawił profesor Bogdan Chazan. Według niego: „Szkoły
rodzenia są formą, która wspiera proces edukacyjny. Speł-
niają one rolę wsparcia, są miejscem wymiany doświadczeń, kreują potrzeby i zainteresowania, a ponadto pozwalają uniknąć poczucia własnej wyjątkowości” [4].
Szkoły rodzenia to kursy dla kobiet i ich partnerów
prowadzone przez wykwalifikowane położne, które mają
wiedzę teoretyczną i praktyczną zdobytą w toku nauki
i w trakcie pracy zawodowej. Oprócz nich w działalność
szkół rodzenia zaangażowani są inni specjaliści: lekarze,
fizjoterapeuci, konsultanci laktacyjni, pedagodzy, psycholodzy. Zadaniem tego interdyscyplinarnego zespołu jest
przygotowanie rodziców/partnerów do porodu i wprowadzenie ich w świat rodzicielstwa. Spotkania w szkołach rodzenia są szansą dla par na zdobycie odpowiedniej wiedzy
i umiejętności praktycznych [5].
Często na decyzję o uczestniczeniu w kursach szkół
rodzenia ma wpływ lęk związany z zagrożeniami w okresie
okołoporodowym. Obawa, że wystąpią jakieś zaburzenia
mobilizuje kobiety do poznania zachowań prozdrowotnych.
Bogatym i różnorodnym źródłem informacji jest również Internet, gdzie powstaje wiele stron, forów internetowych, na których kobiety mogą wymieniać swoje doświadczenia, szukać porad, dzielić się obawami i radościami.
W księgarniach można znaleźć wiele książek – poradników
dla przyszłych rodziców.
Szczególnie cenna wydaje się edukacyjna rola położnych pracujących na oddziałach położniczych. Jednym
z najważniejszych obowiązków położnej jest nauczenie
1
Pracownia Podstaw Opieki Położniczej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
2
Zakład Pielęgniarstwa Położniczego, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu
położnicy samodzielności w zakresie higieny w okresie
połogu, higieny noworodka oraz pomoc w zagadnieniach
psychosocjalnych.
Rola edukacyjna położnej powinna polegać między innymi na przekazaniu położnicy wiadomości na temat:
inwolucji macicy, odchodów połogowych, bólu poporodowym, higieny krocza, higieny karmienia piersią, śnu i odpoczynku, odżywiania i przyjmowania płynów, ćwiczeń
fizycznych oraz wczesnego uruchamianiu po porodzie.
W zakresie opieki nad noworodkiem położnica powinna
otrzymać wiadomości od położnej o karmieniu piersią, pozycji przy karmieniu, kąpieli i higienie noworodka, zaopatrzeniu kikuta pępowiny, ubiorze i okryciu noworodka,
prawidłowym zachowaniu się dziecka oraz objawach niepokojących. Położna powinna szczególnie zwrócić uwagę
położnicy na objawy nieprawidłowego przebiegu połogu,
które wymagają natychmiastowego zgłoszenia, np. silne
krwawienie z dróg rodnych, gorączka i dreszcze, cuchnące
odchody połogowe, obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość
kończyn dolnych, obrzęk i ból krocza, pieczenie i ból przy
oddawaniu moczu [6].
Młoda matka powinna nauczyć się obserwować swoje
ciało i psychikę, szczególnie w pierwszej ciąży, aby nie
miała wątpliwości, czy jest to fizjologia, czy już patologia.
Bardzo ważne jest, aby kobieta znała zagrażające powikłania i umiała odróżnić je od objawów fizjologicznych, np.
krwiste odchody – patologiczne krwawienie, nawał mleczny – połogowe zapalenie piersi. Należy informować przyszłe matki, że pewnym powikłaniom w połogu można
zapobiegać, stosując odpowiednią profilaktykę, np. częsta
wymiana wkładek, praca nad laktacją, wczesne uruchamianie, walka z bólem. Wszyscy jednak wiemy, że poziom
wiedzy i oczekiwania położnic są bardzo różne.
Celem pracy była ocena poziomu wiedzy położnic na
temat okresu połogu.
Materiał i metody
Badaniem objęto 100 losowo wybranych położnic
przebywających w Oddziale Klinicznym Położnictwa Aseptycznego, Katedry Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej, Szpitala Uniwersyteckiego nr 2, im.
dr J. Biziela w Bydgoszczy. Udział w badaniu był dobrowolny. Badania przeprowadzono od czerwca do września
2009 roku. Na wykonanie badania uzyskano zgodę Komisji
Bioetycznej KB 328/2009 Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Toruniu przy Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy.
Materiał zebrano w oparciu o analizę kwestionariusza
ankietowego specjalnie skonstruowanego dla potrzeb
obecnego badania. Pierwsza część ankiety zawierała pytania metryczkowe (wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania). Kolejne pytania sprawdzały wiedzę kobiet na temat
okresu połogu. Dotyczyły między innymi: czasu trwania
okresu połogu i procesów w nim zachodzących, higieny,
odżywiania, laktacji, ćwiczeń fizycznych i nieprawidłowego przebiegu połogu.
297
Zebrany materiał został poddany analizie statystycznej.
Metoda oceniania poziomu wiedzy zastosowana w pracy
Na każde pytanie było udostępnionych kilka odpowiedzi, z których należało wybrać (zaznaczyć) odpowiedź
prawidłową. Jeżeli pytanie miało tylko jedną prawidłową
odpowiedź to osoba, która ją zaznaczała otrzymywała
ocenę 1, inne odpowiedzi (nieprawidłowe) były oceniane
przez 0. (np. „Jak długo trwa okres połogu?”)
Na pytania: „Jakie procesy zachodzą w okresie połogu”?, „Jak często należy wykonywać toaletę krocza”?, „Jak
często należy zmieniać wkładki higieniczne po porodzie?”,
„Czym według Pani spowodowany jest ból podbrzusza
w pierwszych dniach po porodzie?, „Jakie objawy według
Pani mogą świadczyć o nieprawidłowym przebiegu połogu?”, „W jaki sposób według Pani należy pielęgnować
uszkodzone i bolesne brodawki?”, „Jakie działania podejmie Pani z chwilą wystąpienia nawału pokarmu?” – były
przygotowane wszystkie prawidłowe odpowiedzi. Wtedy
o poziomie wiedzy świadczyła ilość zaznaczonych odpowiedzi. Osoba, która zaznaczyła wszystkie odpowiedzi,
otrzymywała w tym przypadku najwyższą ocenę 1, brak
zaznaczonych odpowiedzi oznaczał jednocześnie brak
wiedzy i w tym przypadku ankietowana osoba za to pytanie dostawała ocenę 0. Ogólnie ocena poziomu wiedzy
w tym przypadku była oceniana wg wzoru:
Oci = mi /ni
gdzie: mi – liczba zaznaczonych odpowiedzi na i-te pytanie,
ni – liczba wszystkich możliwych odpowiedzi na i-te pytanie.
Pytanie: „Jaki wpływ według Pani mają ćwiczenia fizyczne na przebieg połogu?” – zawierało 4 odpowiedzi, z których 3 były prawidłowe i jedna odpowiedź nieprawidłowa.
Jeżeli osoba zaznaczała odpowiedź nieprawidłową, to
otrzymywała ocenę 0, za odpowiedzi prawidłowe ocena
była liczona wg wzoru:
OC = m /3
gdzie m – liczba zaznaczonych prawidłowych odpowiedzi.
Jak widać, w wyniku transformacji każda ankietowana
osoba za odpowiedzi na poszczególne pytania otrzymywała ocenę w skali unormowanej od 0 do 1.
Następnie wszystkie oceny każdej ankietowanej osoby
były zsumowane i policzono średnią z poszczególnych ocen:
1 8
PW = ∑ OCi
8 i= 1
W wyniku dokonanych przekształceń poziom wiedzy (PW)
każdej ankietowanej osoby leżał w skali unormowanej –
w granicach od 0 (całkowity brak wiedzy) do 1 (wiedza
doskonała).
Najniższa ocena poziomu wiedzy w badanej populacji
okazała się równa 0,22, najwyższa 1, średnia ocena PW wyniosła 0,64 ± 0,17. Otrzymana średnia ocena świadczy
o ponadprzeciętnym poziomie wiedzy ankietowanych na
temat okresu połogu.
298
M. Kaźmierczak, G. Gebuza, M. Gierszewska i wsp.
Rozkład poziomu wiedzy badanej populacji ilustruje
rycina 1. Informuje ona o tym, że 80% położnic posiada poziom wiedzy (PW) powyżej 0,50.
Rozkład poziomu wiedzy
badanej populacji kobiet
N
60
młodsze mają większą wiedzę na temat połogu, niż kobiety
starsze. (Wynik ten można wytłumaczyć tym, że młodsze
kobiety mają obecnie większą skłonność do pobierania
informacji, m.in. z Internetu.)
Tabela 1. Przedziały wiekowe badanej grupy położnic
54
50
Przedziały wiekowe
Liczebność
do 20 lat
5
21-30 lat
60
31-40 lat
31
powyżej 40 lat
4
40
30
26
19
20
10
0
1
0-0,25
>0,25-0,50
>0,50-0,75
>0,75-1,0
Przedziały PW
Ryc. 1. Rozkład poziomu wiedzy badanej populacji kobiet
Metody stosowane w pracy
W pracy zastosowano następujące testy statystyczne.
1) Nieparametryczny test Shapiro-Wilka w celu weryfikacji hipotez o normalności rozkładów PW w porównywanych grupach. W przypadkach, gdzie wartości obliczonej W-statystyki były większe od wartości krytycznej Wkr pobranej z tabeli odpowiedniego rozkładu
przy poziomie istotności p = 0,05, należało stwierdzić,
że rozkłady badanej cechy (PW) nie odbiegają istotnie
od rozkładu normalnego.
2) Test F Snedecora w celu weryfikacji hipotezy o jednorodności wariancji w dwóch porównywanych grupach. Od wyników testowania zależy wybór odpowiedniego testu do porównania wartości średnich.
3) Parametryczny test t-Studenta w celu porównania wartości średnich w dwóch niezależnych grupach przy
spełnieniu warunków normalności rozkładów i jednorodności wariancji.
4) Nieparametryczny test niezależności „chi-kwadrat”
w celu ustalenia zależności korelacyjnej między
cechami niemierzalnymi, jakościowymi.
5) Test Bartletta porównujący wariancje w więcej niż
w dwóch grupach.
6) Parametryczny test jednoczynnikowej analizy wariancji ANOVA porównujący wartości średnie w więcej niż
w dwóch grupach w przypadkach normalności rozkładów badanych cech i jednorodności wariancji.
Wyniki
1) Zależność poziomu wiedzy (PW) od wieku
Z danych ankietowania wynika, że rozkład wieku badanej populacji kobiet przedstawia się następująco; największą grupę badanych (60) stanowiły położnice między
21-30. rokiem życia, 31 respondentek stanowiły położnice
między 31-40. rokiem życia, najmniejszą grupę stanowiły
kobiety w wieku do lat 20 (5) i powyżej 40. roku życia (4).
Przedziały wiekowe ilustruje (tabela 1).
Za pomocą testu t -Studenta wykryto, że średni poziom
wiedzy kobiet w wieku # 30 lat jest istotnie większy, niż
kobiet w wieku powyżej lat 30. Oznacza to, że kobiety
W związku z tym, że skrajne podgrupy (do 20 lat i powyżej 40 lat) są nieliczne, dokonano zgrupowania do
dwóch grup – kobiety do 30 lat włącznie i po 30. roku życia.
W celu znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy poziom
wiedzy kobiet jest związany z wiekiem, zostały obliczone
i porównane średnie wartości PW w dwóch grupach wiekowych. Do porównania wartości średnich zastosowano
parametryczny test t-Studenta.
Uzasadnienie wyboru testu t-Studenta związano z normalnością rozkładu wieku w grupie kobiet powyżej 30 lat
(test normalności Shapiro-Wilka) oraz z tym, że nie wykryto istotnej różnicy między wariancjami (wariancja jest
kwadratem odchylenia standardowego SD) w porównywanych grupach (test F Snedecora) – tabela 2.
Tabela 2. Porównanie średnich wartości PW
w dwóch grupach wiekowych
Parametry
PW
Test normalności
Shapiro-Wilka
Test F Snedecora
(Fkr = 1,61)
Test t-Studenta
(tkr = 1,98)
Wiek kobiet
# 30 lat > 30 lat
n
65*
35
min
0,28
0,22
max
1
0,95
mediana
0,67
0,6
średnia
0,67
0,6
SD
0,17
0,19
W
–
0,954
Wkr
–
0,934
normalność
–
tak
F
1,01
p
0,47 (ns)
t
2,03
p
< 0,05
*Zgodnie z centralnym granicznym twierdzeniem przy dużych
liczebnościach prób (n > 50) wartość średnia ma rozkład zbliżony do normalnego
2) Zależność PW od wykształcenia
W poniższej tabeli umieszczono wartości średnie i odchylenia standardowe poziomu wiedzy w podgrupach
o różnym wykształceniu oraz wyniki testowania. Jak
widać, średni poziom wiedzy w porównywanych grupach
rośnie wraz z wykształceniem (tabela 3).
299
Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu
Test normalności Shapiro-Wilka nie odrzucił hipotezy
o normalności rozkładów PW w podgrupach o liczebności
mniejszych od 50, także test Bartletta nie wykrył istotnych
różnic między wariancjami. Pozwoliło to na zastosowanie
testu jednoczynnikowej analizy wariancji ANOVA w celu
porównania wartości średnich.
Test ANOVA wykrył, że nie wszystkie średnie są równe – co najmniej istotnie się różnią poziomy wiedzy między grupami skrajnymi – z wykształceniem wyższym i podstawowym. (Logicznie: im większy jest poziom wykształce-
nia, tym większy jest PW na temat połogu. Otrzymanie spodziewanych wyników wyraźnie potwierdza prawidłowość
opracowanej metody oceniania poziomu wiedzy). Nasuwa
się jednak pytanie – czy wykształcenie jest związane z wiekiem i wyniki testowania są powiązane, np. kobiety z wykształceniem średnim i wyższym są jednocześnie osobami w
wieku starszym (lub młodszym). A więc należało sprawdzić, czy istnieje zależność między wiekiem i wykształceniem. W tym celu została zbudowana tablica korelacyjna
i zastosowano nieparametryczny test niezależności „chikwadrat” (tab. 4). Nie wykryto zależności między wiekiem
a wykształceniem. Stąd można wnioskować, że wyniki
powyższych testowań nie są powiązane.
Tabela 3. Porównanie średnich wartości PW w podgrupach o różnym wykształceniu
Parametry
n
min
max
mediana
średnia
PW
SD
Test normalności
Shapiro-Wilka
Test Bartletta (c2kr = 7,81)
W
Wkr
normalność
c2
podstawowe
5
0,28
0,64
0,52
0,49
0,15
0,94
0,763
tak
p
F
p
Test ANOVA (Fkr = 2,70)
Wykształcenie
zawodowe
średnie
17
21
0,22
0,28
0,91
1
0,52
0,62
0,54
0,62
0,21
0,19
0,965
0,956
0,892
0,908
tak
tak
7,62
0,055 (ns)
6,15
0,0007
wyższe
57
0,41
1
0,69
0,7
0,13
–
–
–
Tabela 4. Porównanie średnich wartości PW w zależności od wieku i wykształcenia
#30 lat
>30 lat
Wiek
Razem
Test P2 (P2kr = 7,81)
podstawowe
3
2
5
P2
p
Wykształcenie
zawodowe
średnie
9
18
8
3
17
21
5,42
0,14 (ns)
wyższe
35
22
57
Razem
65
35
100
Tabela 5. Porównanie średnich wartości PW w zależności od uczestnictwa w Szkole Rodzenia
Parametry
n
PW
min
max
mediana
średnia
SD
Test normalności
Shapiro-Wilka
Test F Snedecora (Fkr=1,90)
Test t-Studenta (tkr=1,98)
W
Wkr
normalność
F
p
t
p
Uczestnictwo w Szkole Rodzenia
tak
nie
12
88
0,28
0,22
0,9
1
0,71
0,63
0,7
0,63
0,17
0,16
0,905
–
0,859
–
tak
–
1,02
0,44 (ns)
1,24
0,22 (ns)
300
M. Kaźmierczak, G. Gebuza, M. Gierszewska i wsp.
Tabela 6. PW w zależności od liczby wizyt w Poradni „K” (gabinecie lekarskim)
Parametry
n
min
max
mediana
średnia
PW
SD
Test normalności
Shapiro-Wilka
Test Bartletta (c2kr = 5,99)
W
Wkr
normalność
c2
p
F
p
Test ANOVA (Fkr = 3,09)
Liczba wizyt w Poradni „K”
nie korzystała
od 1 do 5
więcej niż 5
33
8
57
0,28
0,52
0,22
1
1
0,98
0,66
0,71
0,64
0,67
0,72
0,62
0,16
0,19
0,17
0,887
0,958
–
0,818
0,931
–
tak
tak
–
0,33
0,85 (ns)
1,6
0,21 (ns)
Tabela 7. PW w zależności od ilości porodów
W
pierwszy
51
0,28
1
0,7
0,68
0,18
–
Poród
drugi
36
0,28
0,95
0,64
0,64
0,15
0,988
więcej niż dwa
13
0,22
0,82
0,55
0,52
0,17
0,928
Wkr
–
0,935
0,866
normalność
c2
–
Parametry
n
PW
min
max
mediana
średnia
SD
Test normalności
Shapiro-Wilka
Test Bartletta
(c2kr = 5,99)
p
F
p
3) Zależność PW od uczestnictwa w Szkole Rodzenia
Badana populacja kobiet była podzielona na dwie grupy – kobiety, które uczestniczyły w Szkole Rodzenia (12)
i nie uczestniczyły (88). Po weryfikacji normalności rozkładu PW w grupie uczestniczących i ustaleniu za pomocą
testu F Snedecora równości wariancji, zastosowano test
t-Studenta, który nie wykrył istotnej różnicy między średnim PW w porównywanych grupach (tabela 5).
4) Zależność PW od ilości wizyt w gabinecie lekarskim
(w Poradni „K”).
W tabeli 6 podano podstawowe statystyczne parametry poziomu wiedzy kobiet w podgrupach o różnej liczbie wizyt w gabinecie lekarskim.
Normalność rozkładów i równość wariancji pozwoliło
na zastosowanie testu ANOVA, który nie wykrył istotnych
różnic między średnimi poziomami wiedzy.
5) Zależność PW od ilości porodów przedstawia tabela 7.
Test ANOVA wykrył, że nie wszystkie średnie są równe. Średni poziom wiedzy na temat połogu jest większy
tak
1,23
0,54 (ns)
4,71
0,01
tak
u kobiet, które rodziły pierwsze dziecko, niż u kobiet,
które rodziły dwa lub więcej razy. (Niby nielogicznie, ale
można byłoby wytłumaczyć tym, że młodsze kobiety,
które rodzą po raz pierwszy wykazują większe zainteresowanie problematyką związaną z połogiem oraz większą
chęć do zdobywania informacji na temat okresu połogu).
Podsumowanie
Z przeprowadzonych badań wynika, że promowanie
zdrowia i doradztwo zdrowotne powinny być priorytetami
w ochronie zdrowia. Kobiety należy uświadamiać nie tylko
w jednostkach opieki zdrowotnej, ale również poprzez
audycje telewizyjne, radiowe, artykuły prasowe, Internet,
książki. Dobrą formą edukacji w jednostkach opieki zdrowotnej (szpitalach, przychodniach, gabinetach prywatnych
i innych) są kąciki promocji zdrowia, w których znajdują
się czasopisma i specjalistyczne materiały medyczne poruszające profilaktykę zdrowotną. Ponadto ważna jest możliwość kontaktu kobiety ciężarnej, a później położnicy z personelem medycznym w postaci indywidualnych konsul-
Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu
tacji lub prelekcji organizowanych dla większych grup
zainteresowanych.
W nowoczesnym położnictwie położna, lekarz położnik, neonatolog tworzą zespół interdyscyplinarny. Bardzo
ważne jest, aby zespół był zgrany i potrafił sprawnie
współpracować. Korzystne jest, aby przyszła matka miała
świadomość, że nie zawsze, nawet po kursie w szkole
rodzenia, poród i połóg przebiegają bez komplikacji.
Przeprowadzone badania dowodzą konieczności prowadzenia zaplanowanej i systematycznej edukacji, dostosowanej do indywidualnych potrzeb kobiet po porodzie.
Osobą, która jest przygotowana zawodowo do realizacji
tych zadań jest położna, która proces edukacji kobiety
może rozpoczynać już wcześniej, tj. już podczas opieki
w czasie ciąży. Taka wczesna, systematyczna i długotrwała
edukacja pozwoli kobiecie na ugruntowanie swojej wiedzy
jeszcze przed porodem, co w znacznym stopniu może
przyczynić się do zwiększenia poczucia kontroli nad
sytuacją po porodzie i zwiększy jej samoocenę.
Wnioski
Na podstawie przeprowadzonych badań wyciągnięto
następujące wnioski:
1) Najniższa ocena poziomu wiedzy w badanej populacji
okazała się równa 0,22, najwyższa 1, średnia ocena PW
wyniosła 0,64 ± 0,17.
2) Otrzymana średnia ocena świadczy o ponadprzeciętnym poziomie wiedzy ankietowanych na temat okresu
połogu.
3) 80% położnic posiada poziom wiedzy powyżej 0,50.
4) Średni poziom wiedzy kobiet w wieku # 30 lat jest
istotnie większy, niż kobiet w wieku powyżej lat 30.
5) Średni poziom wiedzy w porównywanych grupach
rośnie wraz z wykształceniem.
301
6) Nie wykryto istotnej różnicy między średnim PW
w grupie kobiet w zależności od uczestnictwa w Szkole Rodzenia.
7) Nie wykryto istotnych różnic między średnim PW położnic w zależności od ilości wizyt w gabinecie lekarskim (Poradni „K”).
8) Średni poziom wiedzy na temat połogu jest większy
u kobiet, które rodziły pierwsze dziecko, niż u kobiet,
które rodziły dwa lub więcej razy.
Piśmiennictwo
[1] Pisarski T. (red.) (1991) Położnictwo i Ginekologia, Podręcznik dla studentów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa: 382.
[2] Dudenhausen J.W., Pschyrembel W. (2009) Położnictwo
praktyczne i operacje położnicze. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa: 377.
[3] Bręborowicz G.H. (red.) (2007) Położnictwo i Ginekologia. Położnictwo 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa: 419.
[4] Chazan B. (1997) Położnictwo w praktyce lekarza rodzinnego. PZWL, Warszawa: 45.
[5] Mazurkiewicz B., Dmoch-Gajzlerska E., Korzeniowska-Cybulska A. (2009) Ciąża po 35 roku życia. Położna Nauka i Praktyka 3(7): 32-34.
[6] Cekański A. (1999) Wybrane zagadnienia z położnictwa i ginekologii dla położnych. Śląska Akademia Medyczna, Katowice: 220-221.
[7] Moczko J.A., Bręborowicz G.H., Tadeusiewicz R. (1998) Statystyka w badaniach medycznych. Springer PWN, Warszawa.
[8] Sobczyk M. (2002) Statystyka. (wyd. IV) PWN, Warszawa.
[9] Greń J. (1976) Statystyka matematyczna. Modele i zadania.
PWN, Warszawa.
[10] Domański C. (1979) Statystyczne testy nieparametryczne.
PWN, Warszawa.
J
Marzena Kaźmierczak
Toruń, ul. Raszei 4b/128
[email protected]
The assessment of knowledge of women in childbirth about puerperium
Introduction and objective: Puerperium is a postnatal period during which in female organism occurs the reversal of changes made due
to pregnancy and delivery. The objective of this dissertation was the assessment of knowledge of women in childbirth about puerperium.
Material and methods: 100 randomly chosen women in childbirth, which stayed on Aseptic Obstetric Ward on the Chair of Obstetrics,
Female Diseases and Oncological Gynecology of dr J. Biziel University Hospital in Bydgoszcz, were surveyed. The participation in the
survey was voluntary. The survey was conducted from June to September 2009. Results: In order to answer the question whether level
of knowledge among women is connected with their age, the average level of knowledge was calculated and compared in two age groups:
before and after the age of 30. It was revealed that the average level of knowledge among women in the age # 30 is significantly higher
than among women above the age of 30. That mean that younger women have greater knowledge about puerperium than the older ones.
The relationship between the level of knowledge and level of education was examined as well. It turned out that the average level of
knowledge in the compared groups increases along with education. Also the relationship between the level of knowledge and
participation in birth classes was examined. The surveyed population was divided into two groups – women, who participated in birth
classes (12) and those who did not participate (88). No significant difference in average level of knowledge in compared groups was
detected. The average level of knowledge was analyzed depending on amount of childbirths. The average level of knowledge is higher
among women, who gave birth to the first child than among those who delivered two or more times. Conclusions: The average rating
speaks of the above average level of knowledge about puerperium among the surveyed group. The average level of knowledge among
women in the age #30 is significantly higher than the level of knowledge among women above the age of 30. The average level of
knowledge in compared groups increases along with the level of education. The average level of knowledge about puerperium is higher
among women, who gave birth to the first child than among those who delivered two or more times.
Key words: puerperium, assessment of knowledge, education