docPoradnik Zawodowego Kierowcy Samochodów
download 
Reklamacja Transkrypt
Poradnik Zawodowego Kierowcy Samochodów
Polsko-Angielski L Poradnik Zawodowego Kierowcy Samochodów Ciężarowych w UK Polsko-Angielski Poradnik Zawodowego Kierowcy Samochodów Ciężarowych w UK | The Polish-English Guide for Vocational LGV’s Drivers in UK The Polish-English Guide for Vocational LGV’s Drivers in UK LL Polecają instruktorzy nauki jazdy w UK Y k AZD JA J ons.co.u CENY* C K LE croyd OWĘ z OŁ za P Dwujęzyczny niezbędnik na egzaminy na kat. C, C+E i CPC Polsko-Angielski Poradnik Zawodowego Kierowcy Samochodów Ciężarowych w UK The Polish-English Guide for Vocational LGV’s Drivers in UK Y k AZD JA J ons.co.u CENY* C K LE croyd OWĘ z OŁ za P LL Contents Getting started Before you start The theory and practical tests Medical requirements Professional standards Driver Certificate of Professional Competence Responsibility and attitude Work organisation Manual handling techniques Diet and driving ability Understanding large goods vehicles Understanding LGVs Forces affecting your vehicle Vehicle characteristics Vehicle limits Vehicle maintenance Loads and load restraint Limits and regulations Environmental impact Drivers’ hours and records Operator licensing – driver’s responsibilities Driving in Europe Your health and conduct Your vehicle Your driving Driver skills Professional driving Driving at night Motorway driving All-weather driving Avoiding and dealing with congestion Green issues – helping the environment Road traffic incidents First aid Breakdowns Preparing for your driving test About the driving test The theory test How to apply for your test Before attending your test Legal requirements At the test centre The official syllabus The LGV driving test Safety check questions The reversing exercise The braking exercise The vehicle controls Other controls Moving off Using the mirrors Giving signals Acting on signs and signals Awareness and anticipation Making progress Controlling your speed Separation distance Hazards - other road users Selecting a safe place to stop Uncoupling and recoupling Your test result Additional information Disqualified drivers LGV test centres Categories of goods vehicle licences Minimum test vehicle (MTV) requirements Glossary Hazard labels Tying a dolly knot Example Case Study Show me, tell me questions 4 4 5 5 7 7 9 12 16 18 20 20 21 25 30 37 48 61 61 66 79 80 84 92 97 100 100 108 112 121 125 130 136 140 142 143 143 145 146 147 147 148 149 156 156 157 158 158 161 162 163 164 165 165 166 167 167 169 177 178 180 181 181 181 183 183 184 185 185 186 188 Spis treści Pierwsze kroki Zanim zaczniesz Test teoretyczny i praktyczny Wymogi zdrowotne Standardy zawodowe Świadectwo kwalifikacji zawodowych Odpowiedzialność i nastawienie Organizacja pracy Techniki ręcznego przenoszenia ciężarów Dieta, a możliwości jazdy Zrozumieć samochody ciężarowe Zapoznanie z samochodami ciężarowymi Siły oddziałujące na pojazd Charakterystyka pojazdu Ograniczenia dla pojazdów Konserwacja pojazdu Ładunki i ich zabezpieczenie Ograniczenia i regulacje Wpływ na środowisko Czas pracy kierowcy i rejestry Licencja operatora – obowiązki kierowcy Prowadzenie pojazdu w Europie Stan zdrowia, a sposób prowadzenia pojazdu Twój pojazd Twój sposób jazdy Umiejętności jazdy Zawodowe prowadzenie pojazdu Jazda w nocy Jazda po autostradzie Jazda w różnych warunkach pogodowych Unikanie korków i zatorów drogowych Ochrona środowiska – pomoc środowisku Wypadki drogowe Pierwsza pomoc Awarie Przygotowanie do egzaminu na prawo jazdy Ogólnie o egzaminie Egzamin teoretyczny Jak ubiegać się o możliwość przystąpienia do egzaminu Przed przystąpieniem do egzaminu Wymogi prawne Ośrodek egzaminacyjny Oficjalny program nauki Egzamin na samochody ciężarowe Pytania dotyczące bezpieczeństwa i eksploatacji pojazdu Zadanie cofania Zadanie hamowania Przyrządy kontrolne pojazdu Inne przyrządy kontrolne Ruszanie Użycie lusterek Dawanie sygnałów Reagowanie na znaki i sygnały Świadomość i przewidywanie Robić postępy Kontrolowanie prędkości Odstęp Zagrożenia Wybór bezpiecznego miejsca, aby się zatrzymać Sprzęganie i zozprzęganie przyczepy/naczepy Wynik testu Dodatkowe informacje Dyskwalifikacja kierowcy Ośrodki egzaminacyjne dla kierowców sam. ciężarowych Kategorie prawa jazdy na samochody ciężarowe Wymagania egzaminacyjne dotyczące pozjazdów używanych na egzaminach Słownik Oznaczenia zagrożeń Wiązanie węzła zaczepu Przykładowe studium przypadku Zestaw pytań przed egzaminem z jazdy Understanding large goods vehicles Zrozumieć samochody ciężarowe Most modern large vehicles are fitted with an air braking system. Older vehicles might have a hydraulic braking system. In the latter case, if you find you need to pump the brakes, stop as safely as you can in a convenient place and check the hydraulic system. Don’t drive on unless you’re sure that you can stop safely. Większość nowoczesnych samochodów ciężarowych jest wyposażona w pneumatyczny układ hamulcowy. Starsze pojazdy mogą mieć hydrauliczny układ hamulcowy. W tym drugim przypadku, jeśli okaże się, że trzeba pompować hamulce, zatrzymaj się tak bezpiecznie jak tylko się da, w dogodnym miejscu i sprawdź układ hamulcowy. Nie jedź dopóki nie jesteś pewny, że będziesz mógł zatrzymać się bezpiecznie. Driving new or unfamiliar vehicles Before driving any vehicle, you should be familiar with all its controls and operating systems. This is especially important if it’s a new vehicle, a type which you have not driven before or one with which you are not familiar. Prowadzenie nowych lub nieznanych pojazdów Przed rozpoczęciem jazdy jakimkolwiek pojazdem musisz zapoznać się ze wszystkimi jego urządzeniami kontrolnymi i układami sterowania pojazdu. Jest to szczególnie ważne w przypadku nowego samochodu, którego nigdy wcześniej nie prowadziłeś lub takiego, którego nie znasz. Erratic handling Sudden acceleration forward might cause an insecure load to fall off the back of a vehicle. Similarly, if harsh braking is applied • the load may attempt to continue moving forward • the tyres may lose their grip on the road surface, causing the vehicle to skid • the weight of the vehicle is transferred forward causing the front of the vehicle to dip downward. Niepoprawna obsługa Nagłe przyspieszanie może spowodować niebezpieczeństwo przewrócenia się ładunku na tył samochodu. Podobnie, jeśli ostro hamujesz: • ładunek może przesunąć się w przód, • opony mogą stracić przyczepność, co powoduje wpadnięcie w poślizg, • waga pojazdu jest przenoszona w przód sprawiając, że jego czoło pojazdu opada w dół. Any sudden steering movement may also unsettle the load and cause it to move. Any movement of the load is likely to make the vehicle unstable. All acceleration and braking should be controlled and as smooth and progressive as possible. Każdy gwałtowny manewr może również poluzować ładunek i spowodować jego przesunięcie. Każde przesunięcie ładunku powoduje, że samochód staje się niestabilny. Zarówno przyspieszanie, jak i hamowanie powinny być kontrolowane i tak płynne i stopniowe, jak to tylko możliwe. Jack-knifing This is usually more likely to occur with an unladen vehicle. In the case of an articulated vehicle, severe braking can result in jack-knifing as the tractive unit is pushed by the semi-trailer pivoting around the coupling (fifth wheel). This is even more likely if the vehicle isn’t travelling in a straight line when the brakes are applied. Złożenie się pojazdu Zazwyczaj dzieje się to z niezaładowanym pojazdem. W przypadku samochodu przegubowego, ostre hamowanie może spowodować złożenie się pojazdu poprzez wypchnięcie ciągnika przez naczepę wokół złącza (siodła). Jest to bardziej prawdopodobne podczas hamowania, gdy samochód nie jedzie po linii prostej. Similar results will occur with a drawbar trailer, where there may be two pivoting points: at the coupling pin and at the turntable of the front wheels of a trailer with two or more axles. Changing into a lower gear when travelling at too high a speed or releasing the clutch suddenly can produce much the same effect, as the braking effect is only applied to the driven wheels. Podobny efekt może wystąpić z przyczepą dyszlową, gdzie znajdują się dwa punkty obrotowe: zaczep i obrotnica przednich kół przyczepy z dwoma lub więcej osiami. Zmiana na mniejszy bieg podczas jazdy ze zbyt dużą prędkością lub nagłe puszczenie sprzęgła może spowodować ten sam skutek, jeśli hamulce są zastosowane tylko w kołach napędowych. For some years now, well-proven systems have been available that reduce the risk of jack-knifing on articulated vehicles. Od kilku lat są dostępne wypróbowane systemy, które redukują ryzyko wystąpienia złożenia się pojazdów przegubowych. Trailer swing This can occur on a drawbar combination (or occasionally on an articulated unit) when • sharp braking is applied on a bend • excessive steering takes place at speed • the brakes on either the tractive unit or trailer aren’t properly adjusted. It follows that all braking, gear changes, steering and acceleration should be smooth and under full control. Wychylenie przyczepy Taka sytuacja może się pojawić przy połączeniu dyszlowym (sporadycznie w jednostkach przegubowych), gdy: • hamujesz ostro na zakręcie, • nadmiernie kręcisz kierownicą przy dużej prędkości, • hamulce w ciągniku lub przyczepie nie są odpowiednio ustawione. To oznacza, że każde hamowanie, zmiana biegu, ruchy kierownicą i przyspieszanie powinny być delikatne i pod pełną kontrolą. Forces affecting your vehicle Siły oddziałujące na pojazd Friction The grip between two surfaces is due to friction. The grip that rubber tyres have on a road surface produces traction (force), which enables a vehicle to move away or accelerate; turn/change direction brake/slow down. Siła tarcia Tarcie występuje na powierzchni styku dwóch ciał. Działanie gumowych opon na powierzchnię drogi wytwarza trakcję (siłę), która pozwala pojazdowi poruszać się lub przyspieszać; skręcać/zmieniać kierunek, hamować/zwalniać. The amount of friction, and hence traction, will depend on the weight of the vehicle, the vehicle’s speed, the condition of the tyre tread, the tyre pressure, the type and condition of the road Wielkość tarcia, a przy tym trakcji, jest zależna od masy pojazdu, jego prędkości, stanu opon, ciśnienia w kole, rodzaju i stanu nawierzchni drogi (antypoślizgowa, nieutwardzona, gładka), wa- 21 surface (anti-skid, loose, smooth), weather conditions, any other material present on the road (mud, wet leaves, diesel spillage, other slippery spillages, inset metal rail lines), the rate of change of speed or direction (sudden steering/braking), the condition of mechanical components, steering alignment, suspension. runków atmosferycznych, obecności na drodze innych substancji (błoto, mokre liście, plamy oleju, inne śliskie wycieki, metalowe szyny biegnące w jezdni), tempo zmiany prędkości lub kierunku (nagłe skręcanie/hamowanie), stan elementów mechanicznych, ustawienie kierownicy, zawieszenie. Sudden acceleration or deceleration can reduce the grip your vehicle has on the road. Under these conditions the vehicle may lose traction (wheelspin), break away on a turn (skid), not stop safely (skid), overturn. Nagłe przyspieszanie lub zwalnianie może ograniczyć przyczepność pojazdu do nawierzchni. W rezultacie koła obracają się w miejscu lub pojazd może wypaść z zakrętu (wpaść w poślizg), nie zatrzymać się bezpiecznie (również wpaść w poślizg), przewrócić się na bok. Gravity When a vehicle is stationary on level ground the only force generally acting upon it (ignoring wind forces, etc) is the downward pull of gravity. Siła grawitacji Kiedy pojazd stoi na poziomym podłożu, jedyną siłą jaka na niego oddziałuje (nie biorąc pod uwagę wiatru, itp.) jest siła ciężkości. On an uphill gradient, gravity will affect a moving vehicle and its load so that • more power is needed from the engine to move the vehicle and its load forward and upward • less braking effort is needed and the vehicle will pull up in a shorter distance. Podczas wjazdu pod górę siła ciężkości oddziałuje na pojazd i jego ładunek, więc: • potrzebna jest większa moc silnika, aby pojazd wraz z ładunkiem poruszały się do przodu i pod górę, • hamowanie jest łatwiejsze, a droga hamowania krótsza. On a downhill gradient the effect of gravity will tend to • make the vehicle’s speed increase • require more braking effort to slow down or stop • increase stopping distances. Podczas zjazdu w dół siła ciężkości spowoduje: • wzrost prędkości pojazdu, • potrzebę większej siły hamowania, aby zwolnić lub zatrzymać się, • wydłużenie drogi hamowania. A vehicle’s centre of gravity is the point around which all of its weight is balanced. To keep the vehicle and its load stable this should be arranged to be as low as possible and along a line running centrally down the length of the LGV. Środek ciężkości pojazdu to punkt, wokół którego rozłożona jest równomiernie masa pojazdu. W celu utrzymania stabilności pojazdu i jego ładunku środek ciężkości powinien znajdować się jak najniżej, jak to tylko możliwe, na linii biegnącej centralnie wzdłuż pojazdu. The higher this centre of gravity occurs, the less stable a vehicle and/or its load will be. As a result the vehicle will become more easily affected by braking, steering, the slope (camber) of a road the wheels running over a kerb, resulting in either the load tilting or falling, or the vehicle overturning. Wyższe położenie środka ciężkości powoduje, że samochód i/lub jego ładunek stają się niestabilne. W skutek tego pojazd będzie bardziej podatny na skutki hamowania, skrętu kierownicą, nachylenie drogi. Najechanie na krawężnik może także spowodować przechylenie lub upadek ładunku albo przewrócenie się pojazdu. End-tipper vehicles When a loaded tipper vehicle body (whether tanker, bulk carrier or high-sided open body) is raised to discharge a load, the centre of gravity is raised to a critical position. It’s vitally important to ensure that the vehicle is on a level, solid surface before engaging the hoist mechanism. Wywrotki tylno-zsypowe Kiedy załadowane nadwozie wywrotki (czy to cysterny, masowca lub wysokie jednostronne otwarte nadwozie) jest rozładowywane, to środek ciężkości osiąga poziom krytyczny. Niezwykle ważne jest, aby upewnić się, że pojazd stoi na równej, twardej powierzchni przed uruchomieniem mechanizmu podnoszącego. Ensure that there are no overhead power lines in the vicinity. Keep clear of scaffolding or any other obstructions. Upewnij się, że nie ma w pobliżu żadnych linii wysokiego napięcia. Trzymaj się z dala od rusztowań lub innych konstrukcji. Side-tipper vehicles Always select the firmest level site available before tilting the vehicle body. Until the load is discharged, all the weight will be transferred to one side. Unless the vehicle is on firm level ground there is a risk of it overturning. Always take the time to check the ground before tipping. Get out and check all around the vehicle. Make sure that it’s safe before you tip. Wywrotki boczno-zsypowe Zawsze wybieraj najtwardsze podłoże przed przechylaniem nadwozia pojazdu. Dopóki ładunek jest zwalniany, cała waga zostaje przeniesiona na jedną stronę. Jeśli pojazd stoi na twardym podłożu, nie ma ryzyka jego przewrócenia się. Zawsze sprawdź podłoże przed podniesieniem nadwozia. Wysiądź i sprawdź wokół samochodu. Upewnij się, że jest bezpiecznie przed wyładunkiem. Safety issues There should be on-site precautions for tipper drivers, warning them of overhead cables and pipework. These can be in the form of goal posts, height gauge posts or barriers. However, it is up to the driver to always check before tilting the body. Such vehicles may have extra safety features such as audible movement alarms and inclinometers. These can warn the driver and others in the vicinity of potental load instability. Kwestie bezpieczeństwa Na miejscu powinny być wskazane środki ostrożności dla kierowców wywrotki, ostrzegając ich przed przewodami i rurociągami. Mogą to być słupki, wskaźniki wysokości lub barierki. Jednak do obowiązków kierowcy należy sprawdzenie terenu. Takie pojazdy samowyładowcze mogą posiadać dodatkowe funkcje bezpieczeństwa, alarm dźwiękowy reagujący na ruch czy przechyłomierz. To ostrzega kierowcę i innych w pobliżu o potencjalnej niestabilności ładunku. It is important for drivers of vehicles with fork lifts, crane mounts, and overhead lifting devices to check the area where the jib will lift and swing, especially when lifting loads in residential areas. You should avoid swinging the lifting device too Dla kierowców pojazdów z wózkami widłowymi, dźwigami, wysięgnikami i podnośnikami suwnicowymi, ważne jest, aby sprawdzić obszar, w którym wysięgnik podnosi i kołysze się, szczególnie podczas podnoszenia ładunków na obszarach mieszkalnych. Powinie- 22 Understanding large goods vehicles Zrozumieć samochody ciężarowe Vehicle characteristics Charakterystyka pojazdu Short-wheelbase vehicles Samochody ciężarowe solo o krótkim rozstawie osi: • gdy jadą bez ładunku bardziej podskakują niż te z dłuższym rozstawem osi (może to mieć wpływ hamowanie i ogólną kontrolę pojazdu), • nie należy wchodzić w zakręty przy wyższych prędkościach tylko dlatego, że pojazd wydaje się być łatwiejszy w prowadzeniu. • will bounce more noticeably than some long-wheelbase vehicles when empty. (This can affect braking efficiency and allround control) • shouldn’t be pushed into bends or corners at higher speeds simply because the vehicle appears to be easier to drive. Long-wheelbase rigid vehicles require additional room to manoeuvre, especially, when turning left or right, negotiating roundabouts, entering or leaving premises. Typical examples of this type of vehicle are removal vans, box vans, brick carriers, bulk carriers (for aggregates, etc), eight-wheeler tankers. Box vans In addition to the extra space needed when turning, the box type of body, when lightly loaded or empty, is very susceptible to crosswinds on exposed stretches of road. Failure to heed adverse weather warnings may well result in the vehicle being blown over. For this reason, high-sided vehicles are often banned from using certain roads and bridges where these problems are known to occur. It’s essential to observe any temporary speed limits imposed during these conditions. Refuse collection vehicles These are vehicles fitted with hoists, which lift, empty and lower a ‘wheelie-type’ bin. Drivers of these vehicles need to take special care as the operations often take place in narrow/congested areas. These can pose specfic types of danger to both the operator and members of the public. Operatives should be fully trained in correct and safe operating procedures. These should include manual handling, safe standing positions, and the ability to recognise a risk when using the hoist equipment, eg if a bin is overflowing or has unacceptable content. In addition to normal walk-round checks, any refuse collection vehicle with specialist equipment should be routinely checked for faults. This will help to • keep the vehicle free from any residual waste build-up • allow reporting and repair of faults before an injury occurs • identify areas of misuse • identify incompatibilities between equipment and job. Samochody ciężarowe solo o długim rozstawie osi wymagają dodatkowego pola do manewru, zwłaszcza przy skręcaniu w lewo lub prawo, przejeżdżaniu przez ronda, wjeżdżania lub wyjeżdżania z jakiegoś terenu. Typowe przykłady tego typu pojazdów to samochody do przeprowadzek, samochody ciężarowe z zabudowaną skrzynią, samochody do przewożenia cegieł, masowce (do przewożenia kruszywa, itp.), ośmiokołowe samochody cysterny. Samochody ciężarowe z zabudowaną skrzynią Oprócz dodatkowego miejsca, potrzebnego podczas skręcania, lekko załadowane lub puste nadwozie skrzyniowe, jest bardzo podatne na boczne wiatry na odsłoniętych odcinkach drogi. Niedostosowanie się do ostrzeżeń o niekorzystnych warunkach pogodowych może zaowocować przewróceniem się pojazdu. Z tego powodu, wysokie pojazdy mają często zakaz korzystania z niektórych dróg i mostów, gdzie problemy te są znane. Istotne jest, aby przestrzegać wszelkich tymczasowych ograniczeń prędkości nałożonych w tych warunkach. Śmieciarki Są to pojazdy wyposażone w podnośniki, które unoszą, opróżniają i opuszczają odpowiednio dostosowane pojemniki na kółkach. Kierowcy tych pojazdów muszą zachować szczególną ostrożność, ponieważ pojazdy te pracują najczęściej w zatłoczonych miejscach o ograniczonym polu manewru. Może to stanowić specyficzne rodzaje zagrożeń, zarówno dla operatora pojazdu, jak i innych przechodniów. Operatorzy powinni być w pełni przeszkoleni w zakresie prawidłowych i bezpiecznych procedur ich obsługi. Powinny one obejmować obsługę ręczną, bezpieczną pozycję oraz zdolność do rozpoznawania zagrożenia podczas korzystania z podnośnika, np. gdy pojemnik jest przepełniony lub ma niedozwoloną zawartość. Oprócz rutynowych czynności kontrolnych każda śmieciarka przeznaczona do wywozu odpadów powinna być rutynowo sprawdzana pod kątem usterek. Przyczyni się to do: • utrzymania pojazdu wolnego od nagromadzenia wszelkich pozostałości, • umożliwia raportowanie i naprawę usterek przed wystąpieniem wypadku, • zidentyfikowania obszarów niewłaściwego użytkowania, • identyfikację niezgodności pomiędzy wyposażeniem, a wykonywaną pracą. Your employer should have carried out risk assessments on the tasks associated with the use of refuse collection vehicles. You should have received appropriate training which takes the results of these assessments into account. Twój pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka zadań związanych z wykorzystaniem śmieciarek. Powinieneś odbyć odpowiednie szkolenie z obowiązujących procedur postępowania. When driving your vehicle, you should always be certain that all dangers have been assessed before manoeuvring. Never allow Podczas jazdy, powinieneś zawsze mieć pewność, że wszystkie zagrożenia związane w wykonywanym manewrem zostały ocenione. 25 Understanding large goods vehicles Zrozumieć samochody ciężarowe The requirement for height notices, route information or warning devices won’t apply if on a particular journey you’re highly unlikely to encounter any bridge or overhead structure which isn’t at least 1 metre (3 feet 3 inches) higher than the maximum or overall travelling height of the vehicle. Wymagań dotyczących wskazania wysokości pojazdu, informacji o trasie czy urządzeń ostrzegawczych nie stosuje się, jeżeli na danej trasie jest bardzo mało prawdopodobne, aby napotkać most lub strukturę napowietrzną, która jest wyższa o mniej niż metr (3 stopy 3 cale) od dopuszczalnej lub całkowitej wysokości pojazdu. Overhead clearances Drivers of any vehicle exceeding 3 metres (9 feet 10 inches) in height should exercise care when entering roofed premises such as loading bays, depots, dock areas, freight terminals, service station forecourts, any premises that have overhanging canopies and when passing underneath bridges, overhead cables, overhead pipelines, overhead walkways, road tunnels or when negotiating level crossings. Górne prześwity nad pojazdem Kierowcy wszelkich pojazdów przekraczających 3 m (9 stóp 10 cali) wysokości powinni zachować szczególną ostrożność podczas jazdy w miejscach zadaszonych, takich jak magazyny, rampy załadowcze, doki, terminale przeładunkowe, stacje serwisowe, wszelkie pomieszczenia, które mają wystające daszki oraz przejeżdżając pod wiaduktami, przewodami trakcyjnymi, naziemnymi rurociągami, kładkami, tunelami drogowymi lub podczas pokonywania przejazdów kolejowych. Electric Cables Overhead electricity lines crossing public roads will normally be clear for a vehicle of 5 metres (16 feet 6 inches) in height (6.1 metres (20 feet) on DfT designated high vehicle routes). As high voltage electricity can “jump” across a gap, the wire will be positioned higher than this to allow for a safe electrical clearance. This clearance MUST NOT be compromised. Przewody elektryczne Przewody elektryczne ponad drogami publicznymi będą zwykle bezpieczne dla pojazdu mających 5 metrów (16 stóp 6 cali) wysokości, (6,1 m (20 stóp) na drogach wyznaczonych przez brytyjskie Ministerstwo Transportu jako trasy do ruchu dla wysokich pojazdów). Jako, że prąd może „przeskoczyć“, przewody będą umieszczone wyżej niż ta wysokość w celu umożliwienia bezpiecznego przejazdu. Ten prześwit NIE MOŻE być zmniejszony. Height restrictions under overhead electrified cables may be temporary or permanent and may warn of a permanent restriction in advance of railway level crossings. Ograniczenia wysokości pod naziemnymi przewodami elektrycznymi mogą być czasowe lub stałe oraz mogą ostrzegać o stałym ograniczeniu przed przejazdami kolejowymi. When transporting a high load, contact the local electricity company for advice regarding the amount of advance notice which needs to be given to the electricity authorities concerned (at least 19 days). You should inform them of the load, routes, etc. Podczas przewożenia wysokiego ładunku, należy skontaktować się z miejscowym dostawcą energii elektrycznej po zalecenia odnośnie wymaganego okresu uprzedzenia o takim transporcie (co najmniej 19 dni). Powinieneś poinformować ich o przewożonym ładunku, trasie, itp. The power supply conductors for railways and tramways on public roads will normally allow clearance for a vehicle of 5 metres (16 feet 6 inches) in height unless the signage on the approach indicates otherwise. At level crossings where the safe height is less than 5 metres (16 feet 6 inches), a height barrier will be provided in the form of a wire supporting bells. If your vehicle will not pass under this barrier, it’s not safe to pass under the electrical line. You MUST obey the safe height warning road signs and you MUST NOT continue forward if your vehicle touches any height barrier or bells. Przewody trakcyjne kolejowe i tramwajowe na drogach publicznych będą zazwyczaj umożliwiały przejazd pojazdom o wysokości 5 metrów (16 stóp 6 cali), chyba że znaki wskazują inaczej. Na przejazdach kolejowych, gdzie bezpieczna wysokość jest mniejsza niż 5 metrów (16 stóp 6 cali), będzie poprowadzona bariera wysokościowa w formie dzwonków zawieszonych nad drogą. Jeżeli twój pojazd nie zmieści się pod ową barierą, to przejazd pod trakcją elektryczną nie będzie bezpieczny. MUSISZ przestrzegać wysokościowych znaków ostrzegawczych i NIE MOŻESZ jechać dalej, jeżeli twój pojazd dotknie bariery wysokościowej czy dzwoneczków. Telephone wires If your load exceeds 5.25 metres (17 feet 6 inches) in height, the telephone companies must be notified. Przewody telefoniczne Jeśli ładunek przekracza 5,25 m (17 stóp 6 cali) wysokości, należy to zgłosić do firm telekomunikacyjnych. Street furniture When planning the movement of such vehicles and loads the local Highways Authority will need to be contacted where overhead gantry traffic signs or suspended traffic lights are likely to be affected by loads over 5 metres (16 feet 6 inches). Osprzęt uliczny Podczas planowania przejazdu wysokich pojazdów i ładunków na drogach lokalnych, Agencja Dróg i Autostrad będzie musiała zostać poinformowana, gdy znajdujące się nad drogą znaki lub sygnalizacja świetlna mogą być uszkodzone przez ładunek mierzący ponad 5 metrów (16 stóp 6 cali). Know your height You MUST know the height of your vehicle and its load, so that you can plan a route to avoid height restrictions at bridges or other obstacles such as overhead electrified cables. Don’t guess and, if in doubt, measure it. Also, don’t ignore traffic signs, road markings, warning lights, bells or other audible alarms. Miej świadomość wysokości swojego pojazdu MUSISZ znać wysokość swojego pojazdu i jego ładunku, aby móc zaplanować trasę i uniknąć ograniczeń wysokości pod wiaduktami lub innych przeszkód jak naziemne przewody elektryczne. Nie zgaduj, a w przypadku wątpliwości dokonaj pomiarów. Ponadto, nie ignoruj znaków drogowych, oznaczeń drogi, świateł ostrzegawczych, sygnalizacji lub innych alarmów dźwiękowych. Low bridges Every year around 800 incidents occur involving vehicles or their loads hitting railway or motorway bridges. Some of these bridge strikes are due to drivers relying totally on their satnav system and not reading the traffic signs and the road ahead. You should still Niskie wiadukty Co roku około 800 wypadków z udziałem samochodów lub ich ładunku dotyczy uderzenia o wiadukt kolejowy lub drogowy. Niektóre z tych zdarzeń wynikają z tego, że kierowcy polegają wyłącznie na danych z nawigacji, bez patrzenia na znaki drogowe. Zawsze 33 plan your route before your journey. An impact with any bridge can have serious consequences. Striking a railway bridge with your vehicle puts the safety of road and rail users as well as yourself at risk, because structural damage may have been caused to the bridge. powinieneś planować wcześniej swoją trasę przejazdu. Zderzenie z jakimkolwiek wiaduktem może mieć poważne konsekwencje. Uderzenie w wiadukt kolejowy stanowi takie samo ryzyko dla użytkowników dróg jak i kolei jak i twojego, ponieważ konstrukcja budowli mogła zostać uszkodzona. Height guide Przewodnik po wysokościach Metres Feet/Inches Metry Stopy/cale 5.0 16/6 5.0 16/6 4.8 16 4.8 16 4.5 15 4.5 15 4.2 14 4.2 14 3.9 13 3.9 13 3.6 12 3.6 12 3.3 11 3.3 11 3.0 9/10 3.0 9/10 2.7 9 2.7 9 Where the overhead clearance is arched, this normally means only between the limits marked and will reduce towards each kerb, so you may need to use the centre of the road when passing under the arch. Jeżeli wiadukt nad drogą jest o kształcie łuku, zazwyczaj oznacza to, że przejazd jest możliwy wyłącznie w oznaczonych granicach i ograniczony przez krawężnik, więc będziesz skorzystać ze środka drogi, aby pod nim przejechać. Oncoming traffic may restrict the road width available, so give way until there’s space for you to use the centre of the road in order to pass under the bridge. You must not swerve to avoid an oncoming vehicle when under the arch, as you will strike the bridge. Stop and, unless you can reverse, wait for the other vehicle to reverse. Ruch pojazdów z naprzeciwka może ograniczać szerokość drogi, więc zaczekaj na wolny przejazd, aby móc zając środek jezdni w celu przejechania pod wiaduktem. Nie możesz skręcić, aby ominąć pojazdy nadjeżdżające z naprzeciwka, jadąc pod łukiem, ponieważ uderzysz w wiadukt. Zatrzymaj się, chyba, że możesz wycofać, i poczekaj aż inny pojazd cofnie się. An LGV, or any part of its load, colliding with a railway bridge could result in the bridge being weakened. This could also cause delay and disruption to road and rail users or create the potential for a major disaster. Kolizja samochodu ciężarowego, czy którejkolwiek części jego ładunku, z wiaduktem kolejowym może spowodować jego osłabienie. Może to również doprowadzić do opóźnień i utrudnień w ruchu drogowym i kolejowym lub doprowadzić do tragedii. These factors are in addition to the costs involved in making the bridge safe, re-aligning railway tracks, and the general disruption to road and rail traffic. Ponadto należy uwzględnić także koszty przywrócenia bezpieczeństwa wiaduktu, nowego położenia torów kolejowych i ogólne zakłócenia w ruchu drogowym i kolejowym. You should always plan your route in advance and read any signs. Never rely on a satellite navigation system alone, as even those designed for large vehicles may have out-of-date or incomplete information at any given time. Powinieneś zawsze planować z wyprzedzeniem trasę przejazdu i zapoznać się ze znakami drogowymi. Nigdy nie polegaj tylko i wyłącznie na nawigacji, nawet specjalnie stworzonej dla samochodów ciężarowych, ponieważ może być nieaktualna lub niekompletna. The headroom under bridges in the UK is at least 5 metres (16 feet 6 inches) unless marked otherwise. Signs showing height restrictions are generally provided at and in advance of bridges over public roads with less than this clearance height. Wysokość pod wiaduktem w UK wynosi co najmniej 5 metrów (16 stóp 6 cali), chyba, że znaki pokazują inaczej. Znaki wskazujące ograniczenia wysokości są zazwyczaj umieszczone na i przed wiaduktami na drogach publicznych, gdzie wysokość pod wiaduktem jest niższa niż podana powyżej. If your vehicle collides with a bridge you must report the incident to the police. If a railway bridge is involved, report it to the railway authority as well by calling 0845 711 4141. Jeżeli twój pojazd uderzy w wiadukt, musisz to zgłosić na policji. Gdy wypadek dotyczy wiaduktu kolejowego, zgłoś to do władz kolei dzwoniąc na numer 0845 711 4141. Do this immediately to avoid a possible serious collision or loss of life. Należy to zrobić natychmiast, aby uniknąć poważnej kolizji lub utraty życia przez kogoś. Give information about the location, the damage, any bridge reference number (found on a plate bolted to the bridge or wall). Podaj lokalizację, rodzaj szkody, numer referencyjny mostu (umieszczony na tabliczce przytwierdzonej do ściany mostu). The strike MUST also be reported to the police via 999, as it is also a road traffic collision. Failure to notify the police is an offence. If there is no plate at the bridgegiving a telephone number, the police will advise the railway authority. The railway authority will take action, depending on the bridge, to protect the safety of the Zderzenie MUSI być także zgłoszone na policję pod numerem 999, gdyż jest to również kolizja drogowa. Zaniechanie tego jest przestępstwem. Jeżeli na wiadukcie nie ma żadnej tabliczki, to policja powiadomi władze kolei, które podejmą działania, w zależności od typu wiaduktu, by zapewnić bezpieczeństwo pociągom, więc muszą 34 Metal loads Metal loads can take various forms, but can be broadly divided into nine categories: Ładunki metalowe Metalowe ładunki mogą mieć różne formy, jednak można je sklasyfikować według dziewięciu kategorii: • long sections • flat sheets • large units and castings • coils • scrap vehicles • scrap metal • machinery and tools • steel for concrete reinforcement • combination of the above, ie mixed loads • długie partie, • płaskie arkusze blachy, • duże elementy i odlewy, • zwoje, • pojazdy przeznaczone do zezłomowania, • złom metalowy, • maszyny i narzędzia, • stal zbrojeniowa, • kombinacja powyższych, tzn. ładunek mieszany. All types of metal loads should be handled with care and have sufficient lashings in firm contact with the top surface of the load. If the load is stacked, it should be kept as low as possible with heavier items at the bottom. No layer should be larger than the one below. Wszystkie rodzaje ładunków metalowych powinny być przewożone z rozwagą i mieć odpowiednie liny mocujące, które są mocno oparte o górną część ładunku. Ładunek powinien być ułożony najniżej jak to tylko możliwe, a cięższe przedmioty powinny leżeć na dole. Żadna warstwa nie powinna być cięższa od tej pod spodem. In general small heavy items, eg small castings, must be securely restrained and carried on sided vehicles which are higher than the load and strong enough to withstand the forces generated by motion. Loads such as a heavy steel section or scrap metal should be secured to the vehicle by chains. Na ogół niewielkie, ciężkie przedmioty, jak małe odlewy, muszą być zabezpieczone i przewożone na pojazdach burtowych, które są wyższe od nich i wystarczająco mocne, aby wytrzymać siły wytwarzane przez ruch ładunku. Ładunki takie, jak ciężkie stalowe przedmioty lub złom, powinny być zabezpieczone łańcuchami. Care should be taken to ensure chain links do not damage the load, or that any lashings are not damaged by sharp edges on the load. Corner protectors and sleeves should be used as necessary. Some items such as coils of wire may come ready strapped to a pallet, but remember that such strapping is only sufficient to secure the coil to the pallet. It will be necessary to further secure the entire unit to the vehicle – securing just the pallet will be insufficient. Należy dbać o to, aby ogniwa łańcucha nie uszkodziły ładunku i, aby jakiekolwiek umocowania nie były uszkadzane przez ostre krawędzie ładunku. W razie potrzeby należy zastosować ochraniacze narożne i rękawy. Niektóre przedmioty, jak zwoje drutu mogą być przywiązane do palety, ale należy pamiętać, że takie mocowanie zabezpiecza tylko zwój do palety. Potrzebne będzie zabezpieczenie całej sekcji – zamocowanie tylko palety jest niedostateczne. Scrap metal can be a very diverse load. Loose items of scrap can be carried in sided vehicles with no additional means of restraint, provided that the headboard, sideboards and tailboards are higher than the load. Scrap vehicles can be difficult to transport because of the way that movement, caused by their own tyres and suspension, can affect stability. Chain or webbing lashings with tensioning devices should be used to secure them. When transporting machinery and tools larger pieces of equipment should be placed in contact with a headboard. Smaller items and tools should be boxed and secured to the vehicle body with anchored restraints. Złom może być bardzo różnorodnym ładunkiem. Luźne elementy złomu mogą być przewożone w pojazdach bez dodatkowego zabezpieczenia, jeżeli wezgłowie, boczne ściany i tył są wyższe niż ładunek. Pojazdy przeznaczone do złomowania mogą być trudne w transporcie ze względu na ruch, wywołany przez ich własne opony i zawieszenie, który może wpływać na stabilność. Do ich zabezpieczenia należy użyć łańcucha lub taśm mocujących z urządzeniami naprężającymi. Podczas transportu maszyn i narzędzi, większe części powinny być umieszczone na przedniej ścianie pojazdu. Natomiast mniejsze przedmioty i narzędzia powinny być zapakowane i przymocowane do nadwozia pojazdu. Excavators, plant and other types of heavy machinery should be secured using suitable chocks, straps and chains as appropriate. Do not rely on the weight of the machine alone. Koparki, konstrukcje i inne rodzaje ciężkich maszyn powinny być zabezpieczane za pomocą klinów, pasów i łańcuchów. Nie można polegać na wadze samej maszyny. Bundles of concrete-reinforcing mesh should have the lashings carefully located between the cross-wires so there is no danger of damage to the lashing from the ends of the cross-wires. Bundles with smaller cross-sectional areas should be on top of the load, and placed so there is no overhang. Bundles of reinforcing bar must be secured in a manner suitable to individual shape and size, and the load planned to avoid any instability. Mocowanie wiązek siatki zbrojeniowej powinno być umieszczone ostrożnie pomiędzy poprzecznymi drutami, co zapobiegnie uszkodzeniu mocowania przez końce drutów. Wiązki z mniejszym przekrojem poprzecznym powinny być układane na górze ładunku i umieszczone tak, aby nie zwisały. Wiązki prętów zbrojeniowych muszą być zabezpieczane stosowanie do ich kształtu i rozmiarów, a ładunek musi być rozmieszczony tak, aby uniknąć niestabilności. The restraints may need reconfiguration after delivery of a partload. While it is essential to take into account any loading/ unloading patterns when configuring a load, it is of vital importance that every part of a mixed load be suitably restrained. Mocowania mogą wymagać zmiany położenia po dostarczeniu części ładunku. Należy wziąć pod uwagę wszelkie standardy załadunku/rozładunku przy układaniu obciążenia, bardzo ważne jest, aby każda część mieszanego ładunku była odpowiednio zabezpieczona. Timber loads Timber is a live commodity which can lead to independent movement of part of a load, if inadequately restrained. Any load should be placed against the headboard where possible. Bulk-packaged sheets are usually strapped or wired at each end, and these straps Ładunki drewna Drewno jest ruchomym ładunkiem, który może doprowadzić do niekontrolowanego przesunięcia części ładunku, jeśli nie jest dostatecznie zabezpieczone. Wszelkie obciążenia powinny być oparte o przednią ścianę nadwozia, jeśli to możliwe. Pakowane luzem 50 Understanding large goods vehicles Zrozumieć samochody ciężarowe should be checked for security, with further restraint used if any damage or insecurity is noted. płyty są zazwyczaj przymocowane za pomocą pasów lub drutu na każdym końcu. Pasy powinny być sprawdzane ze względów bezpieczeństwa, a w przypadku uszkodzeń należy dołożyć dodatkowe zabezpieczenie. Loose timber, generally made up into standard sets, should be loaded to a uniform height. Light loads, eg for retail deliveries, can be carried on sided vehicles but the load height should not exceed the height of the headboard, sides or tailboard. If it does, additional lashing must be used. In general, chain or webbing lashings are recommended and should be placed at points where the load is rigid. Large, heavy packs of timber should be secured by ratchet straps. Luźne kłody drewna, zwykle ułożone w standardowe pakiety, powinny być załadowane na jednej wysokości. Lekkie ładunki, np. dostawy detaliczne, mogą być przewożone na pojazdach z burtami, jeżeli nie przekraczają wysokości burt. Jeśli tak, to należy użyć dodatkowych pasów. Zazwyczaj zaleca się stosowanie łańcuchów lub taśm mocujących, które powinny być umieszczone w miejscach, gdzie ładunek jest sztywny. Duże, ciężkie partie drewna powinny być zabezpieczone za pomocą pasów z grzechotkami. Timber can settle on a vehicle, so all types of restraint should be regularly checked and retightened as necessary. Any loose ends of timber at the rear of the vehicle should be secured with rope or webbing to minimise whip. Drewno może osiąść na pojeździe, dlatego wszystkie rodzaje zabezpieczeń powinny być regularnie sprawdzane i poprawiane w razie potrzeby. Wszystkie luźne końce drewna w tylnej części pojazdu powinny być zabezpieczone za pomocą liny lub pasa, aby ograniczyć ich ruch. Round timber should be stacked along the length of the vehicle. Shorter logs should be positioned in the middle to ensure maximum safety. The outer logs must extend past the ends of the securing uprights by at least 300 mm (12”) and there should NOT be any gaps between them. Okrąglaki powinny być ułożone wzdłuż pojazdu. Najbezpieczniej jest ułożyć krótsze kłody w środku. Natomiast zewnętrzne kłody muszą wystawać poza końce słupków mocujących co najmniej 300 mm (12 cali) i nie powinno być pomiędzy nimi żadnych przerw. Logs should be laid top to tail for even balance, with each pile lashed together. The lashing should be secured by a suitable device. Staples can be used in conjunction with chains. Aby zachować równowagę, należy układać kłody od przodu do tyłu, a każdy stos związać razem. Pasy powinny być zabezpieczone odpowiednimi urządzeniami. Klamry mogą być używane w razem z łańcuchami. Load positioning – the above is only a basic guide to load positioning in the interests of safety. Different types of load may require slightly different positioning. There are many factors to consider carefully when loading, including type, weight, height, shape and volume of the load as well as airflow round the vehicle. Loading issues are very complex. Układanie ładunku – powyższe wskazówki są tylko podstawowymi wytycznymi na temat bezpiecznego układania ładunku. Różne rodzaje obciążenia mogą wymagać nieco innego ułożenia. Istnieje wiele czynników, które należy dokładnie rozważyć podczas załadunku, w tym rodzaj, waga, wysokość, kształt i objętość ładunku, jak również przepływ powietrza wokół pojazdu. Kwestie ładowania są bardzo złożone. Some rounded timber loads, particularly logs or trees, can spread sideways. It is important that vehicles are fitted with side stanchions which reach the height of the load, and which should be capable of resisting any outward movement of the load. The top middle log should be the highest point of the load. This should prevent movement and limit the effect the load has on the vehicle’s handling. Niektóre ładunki zaokrąglonego drewna, szczególnie kłody lub drzewa, mogą rozsunąć się na boki. Ważne jest, aby pojazdy były wyposażone w boczne podpory, które mają wysokość ładunku oraz są odporne na zewnętrzne ruchy. Górna, środkowa kłoda powinna być najwyższym punktem ładunku. Powinno to zapobiec przesuwaniu się i ograniczyć wpływ ładunku na pojazd. Loose bulk loads Loose bulk loads are those which do not readily lend themselves to any form of packaging, eg sand, ballast etc. These are usually carried in open-bodied vehicles. This category also includes such things as waste skips. Before lifting a full skip, a sheet or net should be secured over the contents to prevent items falling off. Sypkie ładunki Ładunki sypkie, to takie, które trudno w jakikolwiek sposób zapakować, np. piasek, kruszywo, itp. Są one zazwyczaj przewożone na pojazdach z otwartym nadwoziem. Do tej kategorii należą również kontenery na odpady. Przed podniesieniem wypełnionego kontenera, plandeka lub siatka powinna być przymocowana nad zawartością, aby zapobiec jej wysypywaniu. Particular care should be taken with granular or flaked materials which could settle or compact in transit. There can be a danger of small quantities of material being blown from the top of the load compartment or falling through gaps in bodywork. The load compartment should be covered if there is a risk of this and the type of cover will depend on the nature of the load. Należy szczególnie uważać przy granulatach lub wiórów, które mogą osiadać albo zbijać się podczas transportu. Istnieje niebezpieczeństwo, że niewielkie ilości towaru zostaną zdmuchnięte z góry ładunku lub wpadną w szczeliny w nadwoziu. Jeśli występuje takie ryzyko, to część załadunkowa powinna być zakryta, a rodzaj pokrycia zależy od typu ładunku. When it is raining or snowing, certain loads can get wet and become very heavy. This is most likely to happen with open tipper lorries and sheeted and netted loads. Gdy pada deszcz lub śnieg, niektóre ładunki mogą się zamoczyć i stać bardzo ciężkie. Najczęściej dzieje się tak w przypadku wywrotek, samochodów ciężarowych z plandeką i siatką. Examples of loads affected are sand, ballast, etc, but other load types can also be affected. Są to np. piasek, kruszywo, itp., ale dotyczy to również innych rodzajów ładunków. Dry sand, ash and metal-turning swarf are especially susceptible to being blown away, and should be covered by suitable sheeting. Mesh netting is suitable for loads such as builders’ waste. With Suchy piasek, popiół i metalowe opiłki są szczególnie narażone na rozsypanie i powinny być przykryte właściwą plandeką. Siatka jest odpowiednia do takich ładunków, jak odpady budowlane. Kierow- 51 Limits and regulations Ograniczenia i regulacje before any unloading begins. Also take care when using lifting gear, especially where there are overhead cables and pipework in the area. przed rozpoczęciem rozładunku. Uważaj również podczas używania podnośnika, szczególnie w pobliżu wiszących kabli i rurociągów. Limits and regulations Ograniczenia i regulacje Environmental impact Wpływ na środowisko Transport is an essential part of modern life, but we cannot ignore its environmental consequences – local, regional and global. Transport jest istotną częścią współczesnego życia, ale nie możemy ignorować jego wpływu na środowisko – lokalnie, regionalnie i globalnie. There’s increasing public concern for the protection of our environment. As a result, many motor vehicle manufacturers are devoting more time, effort and resources to the development of environmentally – friendly vehicles. Społeczeństwo zwraca coraz większą uwagę na kwestie ochrony środowiska. W rezultacie wielu producentów pojazdów poświęca więcej czasu, wysiłku i zasobów do produkcji przyjaznych dla środowiska pojazdów. Considerable research and effort is taking place to develop more efficient vehicles. The following explains the effects of pollution and what you, the driver, can do to help. (You will also find further information on eco-friendly driving skills in the next Section). Znaczna liczba badań jest kierowana na opracowanie bardziej wydajnych pojazdów. Poniżej opisano skutki zanieczyszczenia i to, co możesz ty jako kierowca, zrobić, aby pomóc środowisku. (Więcej informacji na temat ekologicznej jazdy znajdziesz również w następnym rozdziale). Motor vehicles account for most of the movement of people and goods. The increased number of vehicles on the roads has damaged the environment; it has resulted in • changes to the landscape • air pollution, causing – human health problems, in particular respiratory disease – damage to vegetation • building deterioration • bridge weakening • changes to communities • the using up of natural resources • disruption of wildlife. Pojazdy silnikowe stanowią główny środek transportu osób i towarów. Większa liczba pojazdów na drogach szkodzi środowisku; wpływa to na: • zmiany w krajobrazie, • zanieczyszczenie powietrza, co powoduje: – problemy ze zdrowiem dla człowieka, w szczególności choroby układu oddechowego, – szkody dla roślinności, • uszkodzenia konstrukcji budynków, • osłabienie mostów, • zmiany w społecznościach, • wzrost wykorzystania zasobów naturalnych, • zaburzenia w przyrodzie. When planning your route and delivery schedule, remember that local authorities can impose delivery restrictions to improve the local environment and quality of life. For example, this could mean preventing deliveries being accepted or despatched during the night or early hours which would help reduce noise disturbance to nearby residents. Podczas planowania trasy i harmonogramu dostaw, pamiętaj, że władze lokalne mogą nałożyć ograniczenia dostaw w celu ochrony lokalnego środowiska i poprawy jakości życia. Na przykład, może to oznaczać wstrzymanie przyjmowania lub wysyłania dostaw w nocy lub we wczesnych godzinach rannych, co pomaga zmniejszyć uciążliwość hałasu dla okolicznych mieszkańców. Exhaust emissions Fuel combustion produces carbon dioxide, a major greenhouse gas, and transport accounts for about one-fifth of the carbon dioxide we produce in this country. Emisja spalin Spalanie paliwa emituje dwutlenek węgla, główny gaz cieplarniany, a transport generuje około jedną piątą emisji dwutlenku węgla w Wielkiej Brytanii. MOT tests now include a strict exhaust emission test to ensure that all vehicles are operating efficiently and causing less air pollution. Obowiązkowe badania techniczne obejmują obecnie ścisłe badanie emisji spalin, aby zapewnić, że wszystkie pojazdy działają efektywnie i powodują mniejsze zanieczyszczenie powietrza. Diesel engines These engines are more fuel efficient than petrol engines. Although they produce higher levels of some pollutants (nitrogen oxides and particulates), they produce less carbon dioxide (a global warming gas). They also emit less carbon monoxide and fewer hydrocarbons. Silniki diesla Silniki te są bardziej wydajne niż silniki benzynowe. Mimo, że wytwarzają wyższy poziom niektórych zanieczyszczeń (tlenków azotu i cząstek stałych), to produkują mniej dwutlenku węgla (gaz powodujący globalne ocieplenie). Emitują one także mniej tlenku węgla i węglowodorów. Alternative fuels To improve exhaust emissions even further, ultra low sulphur diesel or city diesel fuels can be used. These have been formulated so that the sulphur content is very low. Paliwa alternatywne Aby jeszcze bardziej poprawić jakość emitowanych spalin, mogą być stosowane oleje napędowe z ultra niską zawartością siarki lub miejskiego oleju napędowego. Zostały one opracowane tak, że zawartość siarki jest bardzo niska. Siarka jest głównym źródłem cząstek stałych w spalinach oraz wytwarza gazy kwasowe. Im niższa zawartość siarki w paliwie, tym mniej szkodliwy jest wpływ na środowisko Sulphur is the main cause of particulates in exhaust emissions, and it also produces acid gases. The lower the content of sulphur in fuel, the less the damage to the environment. 61 or any holder of a network licence which is a company wholly owned by the Crown, Transport for London (or a wholly owned subsidiary), a Passenger Transport Executive or a local authority • vehicles used by British Waterways Board when engaged in maintaining navigable waterways. Additionally, drivers who are members of the Territorial Army or Cadet Corps instructors have limited exemption from daily and weekly rest requirements in certain circumstances. Brytyjskich lub posiadacza licencji sieciowej, która jest w całości własnością spółki Korony, Transport for London (lub spółka zależna), Organu Wykonawczego Transportu Pasażerskiego lub władz lokalnych, • pojazdy używane przez British Waterways Board, podczas regulacji szlaków wodnych. Dodatkowo, kierowcy, którzy są członkami Armii Terytorialnej lub są instruktorami Korpusu Kadetów mają ograniczone zwolnienie z dziennych i tygodniowych wymagań odpoczynku, w pewnych okolicznościach. Analogue Tachographs When driving within the EC rules, drivers’ hours and rest periods are recorded by means of a chart that’s inserted into a tachograph. A tachograph is a device that records hours of driving, other work, breaks and rest periods. It can also record the distance covered and the speed at which the vehicle travels. Tachografy analogowe Podczas jazdy, w ramach przepisów wspólnotowych, czas pracy kierowcy i czas odpoczynku są rejestrowane na tarczy tachografu. Tachograf jest urządzeniem rejestrującym czas prowadzenia pojazdu, godziny innej pracy, przerw i okresów odpoczynku. Można również rejestrować przebytą odległość i prędkość, z jaką pojazd się porusza. The tachograph should be properly calibrated and sealed by an approved vehicle manufacturer or calibration centre. These must be checked at a Department for Transport (DfT) (or DVA in Northern Ireland) approved calibration centre every two years and recalibrated every six years. A plaque either on or near the tachograph will say when the checks were last carried out. Tachograf powinien być odpowiednio skalibrowany i zaplombowany przez producenta pojazdu posiadającego odpowiednie uprawnienia lub w punkcie legalizacji tachografów. Urządzenie powinno być sprawdzane w odpowiednim punkcie posiadającym uprawnienia brytyjskiego Ministerstwa Transportu (lub w DVA w Irlandii Północnej), co dwa lata i ponownie skalibrowane co sześć lat. Tablica na lub w obok tachografu pokazuje, kiedy była przeprowadzona ostatnia kontrola oraz kalibracja. If there’s anything wrong with the tachograph it should be replaced or repaired by a DfT – approved centre as soon as possible. If the vehicle can’t return to base within seven days of failure of the tachograph or of the discovery of its defective operation, the repair must be carried out during the journey. While it’s broken you must keep a written manual record either on the charts or on a temporary chart to be attached to the charts. Jeśli występuje jakiś problem z tachografem, to powinien być jak najszybciej wymieniony lub naprawiony w punkcie autoryzowanym przez Ministerstwo Transportu. Jeżeli pojazd nie może powrócić do bazy w ciągu siedmiu dni od awarii tachografu lub odkrycia jego wadliwego działania, naprawy muszą być wykonywane w trakcie podróży. Podczas gdy urządzenie jest uszkodzone, należy zachować odręczne zapisy na tarczach lub na tarczy tymczasowej, która będzie później dołączona do pozostałych tarcz. Charts You must carry enough charts with you for the whole of your journey. You’ll need one for every 24 hours. You should also carry some spares with you in case the charts become dirty or damaged or if your chart is retained by an Authorised Inspecting Officer. Your employer is responsible for giving you enough clean charts, of an approved type, for the tachograph installed in the vehicle. Tarcze Musisz mieć tarcze przez cały czas swojej podróży. Potrzebujesz jednej co 24 godziny. Należy również posiadać ze sobą zapasowe tarcze w razie zabrudzenia, uszkodzenia tarczy lub zatrzymania przez funkcjonariusza prowadzącego kontrolę. Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie kierowcy wystarczającej ilości odpowiednich tarcz. You, the driver, must ensure that the correct information is recorded on the charts. You must enter on the chart • your surname and first name (you should do this before departure) • the date and the place where use of the chart begins (before departure) and ends (after arrival) • the registration number of the vehicles driven during the use of the chart (this should be entered before departing in a different vehicle) • the odometer reading at the start of the first journey and at the end of the last journey shown on the chart (and the readings at the time of any change of vehicle) • the time of any change of vehicle. Ty, jako kierowca, musisz upewnić się, że zapisy na tarczach są poprawne. Musisz umieścić na tarczy: • swoje nazwisko i imię (należy to zrobić przed wyjazdem), • datę i miejsce, gdzie zaczynasz korzystanie z tarczy (przed wyjazdem) i kończysz (po przyjeździe), • numer rejestracyjny pojazdu prowadzonego podczas korzystania z tarczy (to powinno być wprowadzone przed wyjazdem nowym pojazdem), • stan licznika na początku pierwszej podróży i po zakończeniu ostatniej podróży zapisanej na tarczy (i wskazania przy każdej zmianie pojazdu), • godzinę zmiany pojazdu. Recording information The tachograph will start recording onto the chart as soon as it’s inserted. Zapisywanie informacji Tachograf rozpocznie zapisywanie na tarczy tak szybko, jak zostanie ona umieszczona w urządzeniu. You must ensure that the time recorded on the chart is the official time of the vehicle’s country of registration and that the mode switch is in the appropriate position. The modes are shown as symbols. Musisz upewnić się, że czas rejestrowany na tarczy jest oficjalnym czasem kraju, gdzie pojazd jest zarejestrowany, a przycisk trybu pracy znajduje się danym momencie w odpowiednim położeniu. Tryby pracy są wyświetlane jako symbole. • Driving (this is automatically recorded on some tachographs) • Prowadzenie pojazdu (zapis ten jest automatyczny na niektórych tachografach), 68 Limits and regulations Ograniczenia i regulacje • Other work • Inna praca, • Periods of availability (POA) (only when length is known in advance) • Okresy dostępności kierowcy (ang. POA) (tylko wtedy, gdy ich długość jest znana z góry), • Break or rest • Przerwa lub odpoczynek. Under ‘other work’ you should include time spent on vehicle daily walk-round checks, attending training courses, loading and unloading and travelling (when requested by the employer) to join or leave the vehicle. W ramach „innej pracy“ należy uwzględnić czas spędzony na codziennych kontrolach pojazdu, uczestniczenia w szkoleniu, załadunku i rozładunku oraz jeśli pracodawca tego wymaga, drogę do pojazdu lub drogę powrotną. If you’re driving more than one vehicle in one day you must take your chart with you and use it in the next vehicle. If for some reason the equipment in the other vehicle isn’t compatible, you should use another chart. Jeśli jedziesz więcej niż jednym pojazdem w ciągu jednego dnia, to musisz wziąć ze sobą tarcze i używać ją w następnym pojeździe. Jeśli z jakiegoś powodu urządzenie w innym pojeździe nie jest kompatybilne z przyrządem z poprzedniego pojazdu, należy użyć nowej tarczy. If you are working away from the vehicle and cannot leave a chart in the tachograph (ie, because the vehicle is likely to be used by someone else), or you have left a chart in but have changed work mode whilst away from the vehicle, you must make a manual entry on the reverse of the chart; ie, OW 09.15–10.20. If your chart is dirty or damaged you should start another and then attach it to the damaged one. Jeśli pracujesz z dala od pojazdu i nie możesz pozostawić tarczy w tachografie (np. ponieważ pojazd może być używany przez kogoś innego), albo zostawiłeś tarcze w urządzeniu, ale zmieniłeś tryb pracy na z dala od pojazdu, należy dokonać odręcznego zapisu na odwrocie tarczy; np. OW (Other Work) 09.15-10.20. Jeśli tarcza jest brudna lub uszkodzona należy użyć nowej tarczy, a następnie dołączyć ją do poprzedniej. Ensure that all the information for the day is entered on your chart(s). The obligation to record the complete information correctly falls on you, the driver, as well as on the operator. There are heavy fines imposed for the misuse or falsification of charts. Upewnij się, że wszystkie informacje z całego dnia są wpisane na tarczy(traczach). Obowiązek poprawnego rejestrowania kompletnych informacji spada na ciebie, kierowcę, jak i przewoźnika. Stosuje się wysokie grzywny za niewłaściwe wypełnianie lub fałszowanie tarcz. Chart inspections Your tachograph records must be available for inspection at the roadside by the enforcement authorities. You must carry the record sheet (and print-outs) for the current day and for the previous 28 days. (Note: you should also carry and be able to produce your digital tachograph driver card if one has been issued to you). You will be committing an offence if you don’t, even if you are pulled over while driving a vehicle equipped with an analogue tachograph. Kontrole tarcz Twoje zapisy z tachografu muszą być dostępne do wglądu dla organów ścigania. Musisz posiadać arkusz zapisów (i wydruki) za bieżący dzień i za poprzednie 28 dni. (Uwaga: należy również posiadać i być w stanie przedstawić swoją kartę kierowcy tachografu cyfrowego, jeśli został wydany dla ciebie). Popełnisz wykroczenie, jeśli tego nie zrobisz, nawet jeśli w trakcie kontroli prowadzisz pojazd wyposażony w tachograf analogowy. If your records are kept by an enforcement officer you should ask the officer to endorse the replacement chart with his or her name and telephone number. The officer should also state the number of charts retained. Alternatively, he or she may provide you with a receipt. Jeśli tarcze są w posiadaniu funkcjonariusza, należy go poprosić o umieszczenie na tarczach zastępczych jego nazwiska i numeru telefonu. Funkcjonariusz powinien również podać liczbę zatrzymanych tarcz. To ensure that all records are kept up-to-date and available for inspection by enforcement staff, you must give the completed charts to your employer within 42 days. This requirement must be complied with even when a driver changes employer. If you are working for more than one employer, you must provide each with sufficient information to make sure the rules are being met. Aby upewnić się, że wszystkie zapisy są uaktualniane na bieżąco i dostępne do wglądu dla organu wykonawczego, należy przekazać uzupełnione tarcze pracodawcy w ciągu 42 dni. Wymóg ten musi być spełniony, nawet gdy kierowca zmienia pracodawcę. Jeśli pracujesz dla więcej niż jednego pracodawcy, należy dostarczać odpowiednie informacje, aby upewnić się, że zasady są spełnione. The law says that employers must keep the tachograph record sheets and printouts (where applicable) in chronological order Prawo wymaga, aby pracodawca zachował arkusze zapisów tachografu i wydruki (jeśli dotyczy) w porządku chronologicznym Opcjonalnie, może wydać dowód zatrzymania tarczy. 69 Limits and regulations Ograniczenia i regulacje The penalty for tampering with tachographs/ data, or falsifying record sheets/driver cards, is 2 years imprisonment or the statutory maximum fine (currently £5000), or it can be both. Kara za manipulowanie tachografami/danymi lub fałszowanie tarcz tachografów/kart kierowcy, wynosi 2 lata pozbawienia wolności lub maksymalną ustawową wysokość grzywny (obecnie 5000 funtów), lub jedno i drugie. EC drivers’ hours ‘Driving’ means being at the controls of a vehicle for the purposes of controlling its movement, whether it’s moving or stationary with the engine running. Czas pracy kierowcy według przepisów wspólnoty „Jazda” oznacza kontrolowanie pojazdu niezależnie od tego czy się porusza czy jest unieruchomiony z włączonym silnikiem. New drivers’ hours regulations A new EU regulation on drivers’ hours (Regulation (EC) No 561/2006) was introduced on 11 April 2007. It aims to simplify and clarify the rules and update the exemptions and national deviations. For more information and details of all changes, visit businesslink.gov.uk/transport Nowe przepisy dotyczące czasu pracy kierowców Nowe unijne rozporządzenie dotyczące czasu pracy kierowcy zostało wprowadzone w dniu 11 kwietnia 2007 roku i ma na celu uproszczenie zasad i aktualizację wyjątków i krajowych odstępstw. Więcej informacji oraz szczegóły wszystkich zmian na stronie: businesslink.gov.uk/transport Daily driving A day is defined as any period of 24 hours beginning when you start other work or driving after the last daily or weekly rest period. The maximum daily hours you may drive is nine. This can be increased to 10 hours twice a week. Dzienny czas pracy Doba jest zdefiniowana jako okres 24 godzin rozpoczynający się po rozpoczęciu prowadzenia pojazdu lub wykonywania innej pracy lub jazdy po ostatnim dziennym lub tygodniowym okresie odpoczynku. Maksymalna dzienna liczba godzin, w których możesz prowadzić wynosi 9. Dwa razy w tygodniu można wydłużyć ten czas do 10 godzin. The daily driving period must be between two daily rest periods, or a daily rest period and a weekly rest period. Dzienny okres prowadzenia pojazdu musi wystąpić tylko między dwoma dziennymi okresami odpoczynku lub dziennym okresem odpoczynku i tygodniowym okresem odpoczynku. Daily rest 4,5 h period driving 45 min break 4,5 h driving 45 min break 1h driving Daily rest period Dzienny okres odpczynku 4,5 h jazdy 45 min przerwy 4,5 h jazdy 45 min prerwy 1h jazdy Dzienny okres odpoczynku Unforeseen events Providing road safety is not compromised, a departure from the rules may be permitted. This is only to enable a driver to reach a suitable stopping place. The stopping place should be chosen to ensure the immediate safety of persons, the vehicle or its load. Nieprzewidziane zdarzenia Dozwolone są odstępstwa od przepisów, jeżeli nie stwarza to niebezpieczeństwa na drodze. Jednak są one możliwe tylko w przypadku, gdy kierowca musi szukać odpowiedniego miejsca postoju. Miejsce postoju powinno być tak wybrane, aby zapewniało bezpieczeństwo osób, pojazdu i jego ładunku. Drivers must ensure that tachographs are annotated accordingly (on the back of an analogue tachograph chart or on a printout or temporary sheet if using a digital tachograph). The reasons for exceeding driving hours MUST be recorded while at this suitable stopping place. Kierowcy muszą dokonać odpowiedniej adnotacji w tachografie (z tyłu tarczy tachografu analogowego lub na wydruku lub na tymczasowym arkuszu z tachografu cyfrowego). Przyczyny przekroczenia limitu godzin jazdy MUSZĄ być rejestrowane podczas zatrzymania się w odpowiednim miejscu. Repeated and regular occurrences could indicate that employers are not scheduling work correctly. Examples of the reasons for such events are • delays caused by severe weather • road traffic incidents • mechanical breakdowns • interruption of ferry services • any event likely to cause, or which is already causing, danger to people or animals. Regularnie powtarzające się tego typu zdarzenia mogą wskazywać, że pracodawcy źle planują trasy przejazdów. Przykładowe przyczyny odstępstw to: • opóźnienia spowodowane złą pogodą, • wypadki drogowe, • awarie mechaniczne, • przerwanie połączenia promowego, • każde zdarzenie mogące spowodować zagrożenie dla ludzi lub zwierząt. This concession is only to enable drivers to reach a suitable stopping place – not necessarily to complete their planned journey. Drivers and operators would be expected to reschedule any disrupted work to remain in compliance with EU rules. To avoid exceeding drivers’ hours when experiencing traffic delays on a motorway, exit at the next junction and find a suitable place to take a break. To odstępstwo ma na celu wyłącznie umożliwienie kierowcy dojazdu do odpowiedniego miejsca postoju – niekoniecznie do ukończenia planowanej podróży. Kierowcy i przewoźnicy są zobowiązani do zmiany planu trasy, tak aby odpowiadała ona przepisom UE. Aby uniknąć przekroczenia czasu pracy kierowcy, gdy występują opóźnienia na autostradzie, należy zjechać na następnym zjeździe i znaleźć odpowiednie miejsce, aby zrobić sobie przerwę. During a journey on which the vehicle has been driven on a public road, any driving off the public roads now counts as driving time and should be recorded as such. However, if no driving has been carried out on a public road then it counts as other duty and should be recorded as other work. Podczas podróży, w której pojazd jedzie po drodze publicznej obecnie liczy się jako czas jazdy i tak powinna być rejestrowana. Natomiast jazda po pozostałych drogach jest rejestrowana jako inna praca. 73 Example Case Study – Przykładowe studium przypadku Poniżej znajdziesz przykład studium przypadku, pamiętaj jednak, że na właściwym egzaminie nie zostaną zadane Ci te przykładowe pytania. Wiedz także, że pytania będą wyświetlane wyłącznie w języku angielskim. Ponadto na właściwym egzaminie będziesz musiał udzielić odpowiedzi na od pięciu do dziesięciu pytań. Studium przypadku Studium przypadku pojawi się każdorazowo na ekranie. Studium będzie miało od 5-10 pytań. Przeczytaj scenariusz, to pomoże Ci odpowiedzieć na pytania. Aby rozpocząć rozwiązywanie tego studium przypadku, wybierz opcję Dalej. Cofnij Dalej Przejrzyj Pomoc Zaznacz do przejrzenia Zakończ test Pozostały czas: 22:00 Studium przypadku John jest kierowcą samochodu ciężarowego z naczepą typu platforma i zbliża się do końca 9 -godzinnego dnia jazdy. W ciągu dnia podjął odpowiednie przerwy w jeździe. Podczas pokonywania zakrętu spostrzega w swoim bocznym lusterku, że zwój blachy spadł z jego naczepy i zranił przechodnia. Stwierdzono, że zużycie paliwa pojazdu Johna jest znacznie wyższe niż w podobnych pojazdach floty. Które z poniższych opcji mogą być przyczyną częściowej utraty ładunku? Zaznacz DWIE odpowiedzi Źle zabezpieczony ładunek Inny użytkownik drogi Słaba obserwacja Nadmierna prędkość Warunki atmosferyczne Cofnij Dalej Przejrzyj Pomoc Zaznacz do przejrzenia Zakończ test Pozostały czas: 21:00 Studium przypadku John jest kierowcą samochodu ciężarowego z naczepą typu platforma i zbliża się do końca 9 -godzinnego dnia jazdy. W ciągu dnia podjął odpowiednie przerwy w jeździe. Podczas pokonywania zakrętu spostrzega w swoim bocznym lusterku, że zwój blachy spadł z jego naczepy i zranił przechodnia. Stwierdzono, że zużycie paliwa pojazdu Johna jest znacznie wyższe niż w podobnych pojazdach floty. Poniższy schemat przedstawia oryginalną pozycję pojazdu, zanim spadł ładunek W którym kierunku wypadł ładunek Aby odpowiedzieć na pytanie, kliknij myszą bezpośrednio na obrazku poniżej Czerwony znak „X” pojawi się w wybranym miejscu Aby zmienić swoją odpowiedź, kliknij w innym miejscu Cofnij 186 Dalej Przejrzyj Pomoc Zakończ test użyć (nie ma potrzeby wysiadania z samochodu, aby udzielić odpowiedzi na to pytanie). Odpowiedź: Operate switch (turn on ignition and dipped headlights if necessary). Check warning light is on. Explain use. Włącz światła (jeśli twój samochód tego wymaga przekręć kluczyć w stacyjce, uruchom światła mijania, a następnie światła przeciwmgielne; uważaj, aby nie włączyć silnika). Sprawdź kontrolkę bezpieczeństwa. Wyjaśnij zastosowanie świateł przeciwmgielnych. Pytanie: Show me how you switch your headlight from dipped to main beam. Pokaż mi, w jaki sposób można przełączyć światła mijania na drogowe, nie wysiadając z samochodu? Odpowiedź: Operate switch (with ignition or engine on if necessary), check with main beam warning light. Włącz światła (przekręć kluczyk w stacyjce lub uruchom silnik, jeśli jest to konieczne), a następnie sprawdź czy kontrolka świateł drogowych świeci się na desce rozdzielczej. Pytania typu “powiedz mi, pokaż mi” (Show me tell me questions) na kategorię C1+E, C+E, D1+E i D+E Pytanie: Tell me how you would check the condition of the body is safe on this vehicle. Powiedz mi, jak można sprawdzić czy nadwozie w tym pojeździe jest bezpieczne. Odpowiedź: As part of a daily walk-round check, ensure the body is fully roadworthy and there are no significant defects. No loose panels or items, which could endanger other road users. All inspection panels must be secure. W ramach codziennej kontroli stanu technicznego pojazdu upewnij się, że nadwozie jest w pełni sprawne i nie ma istotnych wad. Nie może być obluzowanych paneli ani przedmiotów, które mogą stanowić zagrożenie dla innych użytkowników dróg. Wszystkie klapy eksploatacyjne muszą być bezpiecznie zamocowane. Pytanie: Show me how you would replace the tachograph disc on this vehicle. Pokaż mi, jak można wymienić tarczę tachografu w tym pojeździe. Odpowiedź: Candidate to demonstrate how to insert tachograph disc. Digital tachographs may require an explanation if the candidate does not have a digital card. Kandydat musi zademonstrować jak włożyć tarczę do tachografu. Tachografy cyfrowe mogą wymagać wyjaśnienia zasady obsługi, jeżeli kandydat nie posiada karty cyfrowej. Pytanie: Tell me how you would operate the loading mechanism on this vehicle (vehicle specific, eg tail lift). Powiedz mi, w jaki sposób działa urządzenie załadunkowe tego pojazdu ( w zależności od pojazdu, np. rampa załadunkowa). Odpowiedź: Candidates should be able to explain briefly the correct operation and safe working practice of specific machinery fitted to the vehicle, eg tail lift, kneeling bus. Kandydaci powinni być w stanie krótko wyjaśnić prawidłową obsługę i zgodny z zasadami bhp sposób postępowania z urządzeniem zamontowanym w pojeździe egzaminacyjnym, np. rampy załadunkowej lub tzw. przyklęku autobusu. Pytanie: Show me how you would check that the wheel nuts are secure on this vehicle. Pokaż mi, jak można sprawdzić, czy nakrętki kół są bezpieczne zakręcone w tym pojeździe. Odpowiedź: A visual check to identify any nuts that are obviously loose, and check that the wheel nut indicators (if fitted) are in alignment. Kontrola wizualna pozwoli zidentyfikować, czy nie ma jakichś nakrętek, które są widocznie obluzowane. Sprawdź także czy wskaźniki poluzowania nakrętek (jeżeli są) są we właściwym położeniu. Pytanie: Tell me how you would check the condition of the windscreen wipers on this vehicle. Powiedz mi, jak można sprawdzić stan wycieraczek przedniej szyby w tym pojeździe. Odpowiedź: Windscreen wipers must operate. Blades should be in good condition. Wycieraczki muszą działać. Pióra wycieraczek powinny być w dobrym stanie. Pytanie: Show me how you would check that all doors including cargo doors are secure. Pokaż mi, jak można sprawdzić, czy wszystkie drzwi, w tym drzwi towarowe są zabezpieczone. 192 Inne publikacje CROYDONS.CO.UK DOBRY START - wprowadzenie do nauki jazdy w UK. Samochody osobowe Kurs nauki jazdy często nie tylko łączy się z dużym wydatkiem finansowym, ale i ze stresem, jednakże NIE dla tych, którzy są dobrze przygotowani i poinformowani. Dobry Start - wprowadzenie do nauki jazdy. Samochody osobowe przeznaczony jest dla osób, które zaczynają naukę jazdy od początku i chcą zdobyć podstawową wiedzę zanim dostaną praktyczne instrukcje od nauczyciela jazdy. Wystartuj dobrze swoją naukę jazdy. Zdobądź przewagę i uniknij niepotrzebnego stresu. KOMPLETNY kurs nauki jazdy w UK - samochody osobowe Obejmuje wiadomości przekazywane przez instruktorów nauki jazdy w UK podczas kursu. •Zawiera wiedzę pokrywającą 40h nauki jazdy (włącznie z nauką manewrów). •Łatwy w obsłudze 13-modułowy tryb nauki jazdy KROK PO KROKU. •Kosztuje mniej niż jedna dwugodzinna lekcja nauki jazdy z instrukrorem. •Przygotowany przez instruktorów croydons.co.uk zajmujących się nauką jazdy na codzień. Dowiedz się już teraz, co profesjonalny instruktor będzie Ci przekazywał na lekcjach nauki jazdy i ucz się szybciej oszczędzając czas i pieniądze. Dwujęzyczne materiały szkoleniowe na obywatelstwo brytyjskie Y JAZD.co.uk NY* A J s C LEK croydon OWĘ CE Ł z O za P Życie w UK: Dwujęzyczny Przewodnik dla Osób Ubiegających się o Obywatelstwo Brytyjskie 9 780956 980472 Życie w UK: Dwujęzyczne Testy na Obywatelstwo Brytyjskie Życie w UK: Dwujęzyczne Kompedium Wiedzy dla Osób Ubiegających się o Obywatelstwo Brytyjskie WWW.CROYDONS.CO.UK
