spis treści - Gmina Przykona

Transkrypt

Przykona - Raport o Stanie Gminy 2000
SPIS TREŚCI
I. RAPORT O STANIE GMINY PRZYKONA 2000
6KRÓTKA HISTORIA GMINY PRZYKONA
Lata powojenne
OPIS ŚRODOWISKA NATURALNEGO.
7
9
10
Rzeźba terenu.
10
Budowa geologiczna .
10
Warunki wodne.
11
Gleby
12
Lasy
12
SPOŁECZEŃSTWO
13
Demografia
13
Struktura wieku mieszkańców
13
Ruch ludności na terenie gminy:
15
BUDZET GMINY
Dochody gminy Przykona w latach 1995 – 1999
WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW
17
17
29
Sytuacja mieszkaniowa
29
Drogi
30
Telefony
30
2
OŚWIATA
31
Szkoły
31
Ogólna charakterystyka
31
Uczniowie
31
Transport uczniów
31
Pomoc socjalna dla uczniów
32
Finanse
32
Kadra nauczycieli
34
Wyposażenie
35
Wyniki nauczania
35
Przedszkole Samorządowe w Przykonie.
36
Charakterystyka ogólna
36
Działalność przedszkola
37
Pracownicy przedszkola
38
KULTURA, SPORT I ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
39
Biblioteka
39
Infrastruktura
39
Kadra
39
Księgozbiór
40
Klienci
40
Koszty:
40
Gminny Ośrodek Upowszechniania Kultury
42
Kadra
42
Infrastruktura
42
Działalność
42
Finanse
44
Sport
44
3
Organizacje pozarządowe
POMOC SPOŁECZNA
45
48
48
Klienci pomocy
48
Realizacja świadczeń
50
Kadry pomocy społecznej
51
Koszty
51
OCHRONA ZDROWIA
52
Zakłady opieki zdrowotnej
52
Gabinet Higieny Szkolnej
54
Zachorowalność
56
GOSPODARKA KOMUNALNA
57
Wodociągi
57
Kanalizacja
57
Gospodarka śmieciowa
58
Drogi
59
Telefony
60
Energia
61
ROLNICTWO
62
4
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
66
OCHRONA ŚRODOWISKA
68
Uwarunkowania środowiskowe
68
Charakterystyka zasobów przyrodniczych
69
Zbiorniki wodne
71
Bogactwa naturalne gminy
72
Zabytki na terenie gminy Przykona
72
5
INFORMACJE WSTĘPNE
Gmina Przykona została utworzona uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z
dnia 1 stycznia 1973 r. w granicach administracyjnych byłych gromad Słomów Kościelny i
Przykona. W tym okresie przynależała do województwa poznańskiego. W związku z podziałem
administracyjnym kraju
w dniu 1.06.1975 roku zostało utworzone
województwo konińskie.
Zajmowało ono na mapie Polski centralne położenie. Pod względem administracyjnym podzielone
było na 43 gminy i cztery miasta - Koło, Konin, Słupcę i Turek. Przykona została jedną z gmin tego
województwa. Koncepcja nowego podziału administracyjnego z 1999 roku zakładała komasację
mniejszych województw w większe. Na tej zasadzie Województwo Konińskie zostało przyłączone
do Województwa Wielkopolskiego. Powstały jednocześnie
nowe jednostki administracyjne –
Powiaty. Gmina Przykona została przyłączona do Powiatu Tureckiego.
Geograficznie Gmina Przykona należy do obszaru Wielkich Dolin, środkowej części Niziny
Polskiej, a ściślej do Niziny Wielkopolsko - Kujawskiej.
Terytorialnie graniczy z województwem łódzkim i Powiatem Uniejów. Leży przy drodze
Łódź - Uniejów - Turek - Poznań, nad rzeką Teleszyną oraz sąsiaduje z gminami Dobra, Uniejów,
Brudzew i Turek. Ogólny obszar gminy wynosi 11093 ha. Teren gminy podzielony jest na 33
miejscowości, w tym 18 wsi sołeckich : Bądków I, Bądków II, Boleszczyn, Dąbrowa, Ewinów,
Gąsin, Kaczki Plastrowe, Laski, Olszówka, Posoka, Przykona, Psary, Radyczyny, Rogów, Sarbice,
Smulsko, Wichertów, Żeroniczki. Bezpośrednie sąsiedztwo z Turkiem oraz występowanie na terenie
gminy węgla brunatnego - bazy surowcowej dla Elektrowni Adamów, spowodowało zaliczenie tej
gminy do tureckiej strefy przemysłowej i wykształcenie silnych powiązań gospodarczych z Turkiem.
Działalność górnicza zajmuje 20% powierzchni gruntów. Skutki powierzchniowej eksploatacji węgla
to miedzy innymi likwidacja wsi: Jeziórko, Zimotki, Bartkówka, Słomów Kościelny, Jakubka,
Aleksandrów i Józefina.
Na początku 2000 roku Gminę Przykona zamieszkiwało 4171 osób
6
KRÓTKA HISTORIA GMINY PRZYKONA
Czasy dawne
Pierwsze wzmianki o Przykonie pochodzą z XI-XII wieku. Natrafiono w naszym regionie
na ślady najdawniejszego osadnictwa prehistorycznego, głównie kultury łużyckiej, ale także
okresów późniejszych. W czasach rzymskich funkcjonowały przez nasze ziemie szlaki
bursztynowe. Położenie na granicy Wielkopolski, Kujaw i Mazowsza powodowało stopniowe
mieszanie się sąsiadujących ze sobą plemion. Nazwy wielu wsi w terenie świadczą, że w okresie
walk o utrwalenie państwa piastowskiego musiano tu osadzać brańców i jeńców wojennych,
tworząc osady służebne. Takie wsie jak Tokary, Kowale, Psary, Świnice, Gąsiory , potwierdzają,
że obok rolnictwa, hodowla i rzemiosło mają na tym terenie również stare tradycje. Nazwa
Smulsko pochodzi prawdopodobnie od smolarzy osadzonych przez księcia.
W wieku XII-XIII nasze tereny wchodziły w skład dzielnicy gnieźnieńsko-kaliskiej i
podlegały kasztelanii w Spicimierzu.Po upadku Spicimierza dużą rolę odgrywa Uniejów - ulubiona
rezydencja arcybiskupów z Gniezna.
W XVII w. nastąpił gospodarczy upadek kraju. Wiele zniszczeń przyniósł naszym
terenom “potop szwedzki”.Dodatkowo do nędzy chłopów przyczyniły się, w okresie gospodarki
folwarczno-pańszczyźnianej, takie obciążenia jak: czynsz płacony od włóki, dwa dni pańszczyzny
sprzężonej w tygodniu, odrobek na folwarku, daniny w zbożu, drobiu, jajach, dwa razy w tygodniu
wywóz zboża na spław itd.
Pod koniec XVIII wieku terytorium obszaru tureckiego dostało się pod panowanie
pruskie.Władze pruskie dążą do całkowitego zespolenia terenów ze swoim państwem, obsadzają
urzędy i instytucje niemiecką ludnością napływową. Język niemiecki staje się językiem
urzędowym. Z tego czasu zachowały się wzmianki w suplikach chłopskich o miejscowościach
Przykona i Boleszczyn.
7
Nowy podział nastąpił w 1815 roku, na mocy Kongresu Wiedeńskiego prawie cały obszar
znalazł się w rękach Rosji. Kolejne lata to powstania listopadowe oraz styczniowe, a także
uwłaszczanie chłopów, zniesienie poddaństwa przez władze carskie i utworzenie w 1867r. powiatu
tureckiego.
Wiek XX zapoczątkowały wystapienia rewolucyjne, strajki szkolne, manifestacje.
Wybuch I wojny światowej - 1914r. - obudził nadzieje społeczeństwa na szybkie odzyskanie
niepodległości. Skończyło się panowanie zaboru pruskiego. W roku 1918 Polska odzyskała
niepodległość.
Okres międzywojenny i lata okupacji
Po odzyskaniu niepodległości, w wyniku nowego podziału administracyjnego, Powiat
Turecki należał do województwa łódzkiego ( 1921-1938 ). Od 1922 roku w Przykonie działała
szkoła jednoklasowa, a od 1926 roku szkoła II stopnia elementarna. Powstały także szkoły w
Ewinowie, Zimotkach, Gąsinie, Aleksandrowie i Sarbicach.
Urząd administracji mieścił się we wsi Przykona w budynku wybudowanym w formie
dworku (w chwili obecnej już nie istniejący).
Na dzień 1 stycznia 1936r. gmina nasza przedstawiała się następująco:
“ Gmina Przykona pow. geograficzna 13445 km2, pow. podatkowa 11297 km2, ogólna liczba
ludności 10114 w tym 9655 Polaków, 2 Żydów, 450 Niemców, liczba gromad 30, osiedli 88.
Obszar wsi Przykona 541 ha, 523 osoby”1
Tragiczny wrzesień 1939 roku dopisał nowe, krwawe karty do historii naszych okolic. W
pierwszych dniach września doszło do poważnych walk pod Uniejowem. Wtedy wydarzyła się
wielka tragedia na Czarnym Lesie. Kilka rodzin, uciekających w popłochu w kierunku Uniejowa,
pod wieczór rozpaliło ognisko, aby przygotować posiłek i odpocząć. Nadleciały samoloty, spadły
bomby, zginęło wtedy 45 osób. Wszystkich pochowano w zbiorowej mogile w lesie. Później
Niemcy przewieźli pochowanych ludzi na cmentarz w Uniejowie.
1
Źródło: Szymkowiak Helena, Przykona dawniej i dziś, 1992r. Przykona
8
W czasie wojny włączono nasze ziemie do Rzeszy. Nastąpiły wysiedlenia, egzekucje,
niemieckie rządy, przydziały żywności i ciągła niepewność o losy swoje i rodziny.
Lata powojenne
Wyzwolenie naszych ziem nastąpiło 18-19 stycznia 1945 roku. Jeden z mieszkańców
Przykony tak wspomina te dni: “ w czwartek uciekali Niemcy, w piątek było bezkrólewie, a w
sobotę weszli Rosjanie”. Po wyzwoleniu Polski przystąpiono do tworzenia nowej władzy w postaci
rad narodowych, do porządkowania i odbudowy wsi. Przeprowadzono reformę rolną, zaczęto
tworzyć szkoły, powstała drużyna ZHP i organizacja PCK.
Po wojnie urząd administracji mieścił się w budynku tym samym, co w okresie
międzywojennym. Był to budynek wybudowany w formie dworku i mieścił się w nim również
Ośrodek Zdrowia. 23 sierpnia 1992 roku oddano do użytku nowy budynek użyteczności
publicznej, w którym mieści się obecnie Urząd Gminy, Biblioteka Publiczna, Urząd Stanu
Cywilnego, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodek Upowszechniania Kultury oraz
Strażnica OSP Przykona.
W dniu 4 czerwca 1992r. Rada Gminy Przykona podjęła uchwałę – (Uchwała Nr
XIX/97/92) o obchodach Dni Przykony od 23-30 sierpnia oraz o nadaniu herbu Przykonie.
Elementy herbu to koń, podkowa , kłosy i koniczyna.
Symbole użyte w herbie wiążą się z ludowymi przysłowiami i legendą. Koń był
świadectwem zamożności i jak kiedyś mawiano “prawdziwe szczęście w świecie na końskim leży
grzbiecie”. Podkowa – oznaczała szczęście, natomiast kłosy i listek koniczyny świadczyły o tym,
że nasza wieś była zawsze ośrodkiem rolniczym. Krążąca legenda o miejscowości Przykona mówi
o jej złodziejskich tradycjach “ stój przy koniu, bo inaczej ukradną” - stąd nazwa wsi Przykona.2
2
Źródło: Szymkowiak Helena, Przykona dawniej i dziś, ..........
9
OPIS ŚRODOWISKA NATURALNEGO.
Rzeźba terenu.
Obszar Gminy Przykona prawie w całości leży w południowo- zachodniej części Kotliny
Uniejowskiej. Obejmuje ona południkowe rozszerzenie doliny Warty między Kołem a Uniejowem,
z wykształconymi poziomami tarasowymi. W dolinie Warty i Teleszyny dużą powierzchnię
zajmuje terasa zalewowa. Są to tereny podmokłe i bagienne, a liczne torfowiska wypełniają
obniżenia poziomów terasowych i starorzeczy. Poziom terasy zalewowej kształtuje się na
wysokości 100-105 m npm.
Południowo - zachodnią część gminy zajmuje terasa środkowa, zalega ona na poziomie
105 - 110 m npm.. Zbudowana jest z piasków i piasków ze żwirem wodnolodowcowym.
Terasa wysoka zajmuje południowo - zachodnią część gminy. Występuje w rejonie
miejscowości Przykona i zalega na wysokości
110 - 115 m npm.
W dolinie Teleszyny koło miejscowości Przykona i w dolinie Warty między
miejscowościami Trzemsze a Radyczyny występują formy wydmowe, wykształcone w postaci
nieregularnych pokryw zbudowanych z drobnoziarnistych i pylastych piasków eolicznych.
W zachodniej części gminy od miejscowości Stefanów, Rogów, Żuki zaczyna się
wysoczyzna morenowa falista o deniwelacjach 5 - 10 m . Wirzchołki wysoczyzny zbudowane są
gliny zwałowej.
Budowa geologiczna .
Obszar gminy znajduje się w obrębie jednostki geologicznej zwanej Synklinorium
Mogileńsko - Łódzkim. Najstarszymi osadami, które zostały tu stwirdzone są utwoey mezozoiczne
kredy górnej. Jest ona wykształcona w postaci margli i wapieni. Zalegaja one na głębokości od 48
do 100 m ppt.
Trzeciorzęd na terenie gminy reprezentowany jest przez piaski krzemionkowe
drobnoziarniste i pylaste, mułki i węgiel brunatny. Średnia miąższość utworów tych wynosi 30 m.
10
Okolo 60 % powierzchni gminy zajęta jest przez udokumentowane złoża węgla brunatnego,
wydobywanego przez KWB “ Adamów ”.
Utwory
czwartorzędowe
pokrywają
cały
obszar
gminy
zwartą
pokrywą.
Charakteryzują się jednak zmienną miąższością, uzależnioną od urzeźbienia starego podłoża.
Warunki wodne.
Gmina Przykona pod względem hydrograficznym położona jest w zlewni rzeki
Teleszyny - Kiełbaski, lewobrzeżnych dopływów Warty. Zlewnia rzeki Teleszyny i Kiełbaski
położona jest na tzw. Wysoczyźnie Kaliskiej - części Niziny Kujawsko - Wielkopolskiej. Cieki te
uchodzą do rzeki Warty w rejonie miasta Koła. Od zachodu zlewnia rzek Teleszyny i Kiełbaski
graniczy ze zlewnią rzek Swędrni, Powy i Topca. Od północy i wschodu granicę zlewni tworzy
wododział doliny rzeki Warty z jej dopływami: Teleszyną Dolną, Trzemeszka i Strugą
Spicymierską . Od południa granicę tworzy sztuczny wododział wyznaczony przez kanał Warta Kiełbaska z pompowni Miłkowice do węzła Wilczków. Maksymalny spadek podłużny zlewni
wynosi 1,9 % przy spadkach poprzecznych do rzeki Warty wynoszących 5 -9 %.
W związku z budową kopalni odkrywkowej węgla brunatnego
“ Adamów ’’ oraz Elektrowni “ Adamów ”, bazującej na węglu brunatnym z tej kopalni, zaszły
znaczne zmiany w naturalnej sieci hydrograficznej rzeki Teleszyny. Teleszyna Górna w
miejscowości Przykona, tuż po przekroczeniu drogi Turek - Uniejow, została skierowana wzdłuż
tej drogi do Kiełbaski tzw. Kanałem Przełożenia. Natomiast do źródłowej partii Teleszyny
doprowadzana jest woda ze zbiornika Jeziorsko. Ujmowana za pomocą pompowni Miłkowice II
woda ze zbiornika Jeziorsko rurociągami tłocznymi wprowadzana jest do kanału Warta Teleszyna, który w Wilczkowie uchodzi do rzeki Teleszyny.
Ujmowana z rzeki Warty woda za pomocą pompowni Miłkowice służy do pokrycia
potrzeb wodnych:
- Elektrowni “ Adamów” dla pokrycia ubytków wody w obiegu chłodniczym
elektrowni,
- rolnictwa - nawodnień użytków zielonych w dolinie rzeki Teleszyny Górnej
Kiełbaski od ujścia Kanału Przełożenia do ujścia Str. Janiszewskiej na
łącznej powierzchni 725 ha.
11
W ramach programu małej retencji przewidziano wykonanie zbiornika wodnego na
trasie starego koryta rzeki Teleszyny, na północny - wschód od wsi Przykona w ramach
rekultywacji terenów pokopalnianych .
Gleby
Na terenie gminy przeważają gleby płowe i rdzawe oraz niewielkiej ilości w dolinach
cieków - gleby murszowate i torfowe oraz mady rzeczne. Na Wysoczyźnie Turkowskiej, na której
położona jest Gmina Przykona, przeważają utwory piaszczysto - gliniaste i słabo gliniaste na ogół
charakteryzujące
zagospodarowania
się
niską
lub bardzo
niską
przydatnością
rolniczą. Według planu
przestrzennego gminy Przykona obszary, na których możliwa jest
intensyfikacja rolnictwa położone są w południowej i południowo - wschodniej części gminy.
Najlepsze gleby II i IV kompleksu przydatności rolniczej występują w strefie centralnej i
południowo - zachodniej gminy, na obszarach wysoczyznowych w rejonach wsi Bądków,
Przykona, Wichertów, Gąsin, Kaczki Plastrowe oraz Zimotki.
Lasy
Na terenie gminy ~ 25 % powierzchni zajmują lasy. Występują one w formie ciągłego
kompleksu leśnego, głównie we wschodniej części. Tereny te zdominowane są przez monokultury
sosny. Przeważają: bór świeży i bór mieszany świeży. W drzewostanie dominuje sosna, chociaż
obok niej występuje także brzoza i lokalnie świerk. W północnej części kompleksu leśnego duże
powierzchnie zajmują także bory sosnowe - suche. Większe urozmaicenie typów siedliskowych
spotykamy na terenach z płytką wodą gruntową, w pobliżu cieków i niewielkich zbiorników
wodnych.
Uzupełnieniem istniejących zalesień są atrakcyjne zadrzewienia stanowiące najczęściej
obramowanie cieków, czy występujące w postaci rozrzuconych w przestrzeni kęp w dnach dolin,
gdzie trwale i okresowo podmokłe łąki sąsiadują ze zbiorowiskami roślin szuwarowych.
Duża mozaika ekosystemów, mimo mało urozmaiconej rzeźby, wybitnie podnosi
walory przyrodniczo - krajobrazowe lasów.
12
SPOŁECZEŃSTWO
Demografia
Na terenie naszej gminy można zauważyć spadek zamieszkałej ludności.
Koniec roku 1998 - 4220 osób, natomiast stan na dzień dzisiejszy tj. 1.04.2000r.
4160 osób.
Tabela 1
Liczba mieszkańców gminy Przykona - tendencje w latach 1994-1999
1994
4292
2144
Ogółem
Mężczyzn
1995
4264
2120
1996
4231
2106
1997
4234
2105
1998
4220
2088
1999
4171
2072
Struktura wieku mieszkańców
Struktura wieku mieszkaców Gminy Przykona w styczniu 2000 r. wyglądała następująco:
Gmina Przykona- struktura ludnoœci w wieku 0-16
i powy¿ej 65 roku ¿ycia
500
450
400
350
300
1999
250
2000
200
150
100
50
0
0 do 2 lat
3 do 6 lat
7-12 lat
13-16 lat
65-74 lat
75 i wiecej
Główną przyczyną spadku liczby mieszkańców gminy jest przede wszystkim wpływ działalności
Kopalni Węgla Brunatnego "Adamów”. Wsie takie jak: Jakubka, Aleksandrów, Józefina zostały w
całości wykupione przez kopalnię, a jej mieszkańcy w większości osiedlają się w sąsiednich
gminach lub w mieście Turku.
Inne przyczyny spadku liczby ludności to:
13
-
Spadek urodzeń
Liczba urodzeń w 1999 roku wyniosła 44. Zaznaczył się wyraźny spadek
urodzeń w stosunku do początku lat dziewiąćdziesiątych, gdzie przeciętna
urodzeń w latach 1990-1993 wynosiła 90 dzieci, lata 1994-1995 - 70
dzieci.
-
Migracja w poszukiwaniu mieszkań i pracy
W wyniku zawartych związków małżeńskich młodzi mieszkańcy naszej gminy udają się do innych
miejscowości , gdzie istnieją możliwości wynajęcia mieszkań i podjęcia pracy.
Zgony w porównaniu do lat poprzednich utrzymują się na przeciętnym poziomie
1995 r. - 40 osób, 1996 r - 51 osób, 1997 r. - 44 osoby, 1998 r. - 51 osób,
1999 r. - 43 osoby.
Głównymi przyczynami zgonów w 1999 roku /zgony zarejestrowane w tutejszym USC/ były :
choroby serca i nadciśnienie - 10, miażdżyca - 8, rak - 5, choroba płuc - 2.
Tabela 2
Przyrost naturalny w latach 1995-1999
1995
M
K
Urodzenia 31
Zgony
28
37
12
Ogół
1996
M K
68
40
33
26
33
25
Ogół
1997
M K
66
51
25
18
28
26
Ogół
1998
M
K
Ogół
1999
M K
53
44
19
25
20
26
39
51
31
24
13
19
14
Ogó
ł
44
43
Ruch ludności na terenie gminy:
Przeprowadzając analizę ruchu ludności, można zauważyć, że liczba osób meldujących się
na terenie gminy Przykona nie zwiększa się , lecz pozostaje na tym samym poziomie : 1995 r. - 66
osób, 1996 r.- 51 osób, 1997 r. - 51 osób, 1998 r. - 49 osób, 1999 r. - 56 osób.
Istnieją
wprawdzie możliwości zakupienia działek budowlanych na terenie gminy, lecz brak
zakładów, firm, które dałyby możliwość podjęcia pracy hamuje większy napływ ludności z innych
gmin i miast.
Wymeldowania potwierdzają fakt, że większa liczba mieszkańców gminy opuszcza teren
gminy, niż melduje się na terenie naszej gminy ;
1995 r. - 128 osób, 1996 r. - 65 osób, 1997 r. - 82 osoby, 1998 r. - 70 osób,
1999 r. - 70 osób.
W poszczególnych sołectwach zameldowania i wymeldowania w latach
15
1995 - 1999 przedstawiały się następująco:
1995
1996
1997
1998
1999
----------------------------------------------------------------------------------------------Z
W
Z
W
Z
W
Z
W
Z
W
---------------------------------------------------------------------------------------------Bądków Drugi
2
1
1
2
3
1
0
0
4
4
Bądków Pierwszy
1
3
2
1
1
0
1
2
4
0
Boleszczyn
7
7
4
5
8
10
6
10
1
2
Dąbrowa
5
1
1
2
0
5
6
2
1
1
Ewinów
4
3
2
4
2
2
5
0
2
2
Gąsin
6
2
3
1
1
1
0
0
3
6
Kaczki Plastrowe
0
1
5
2
1
0
0
0
2
5
Laski
5
10
3
7
0
2
0
3
1
3
Posoka
1
3
0
7
2
7
0
3
1
1
Przykona
10
10
3
6
5
4
7
1
5
3
Psary
5
2
5
3
4
3
13
7
8
1
Radyczyny
7
7
2
3
3
3
3
1
7
4
Rogów
1
7
5
6
6
6
1
0
9
2
Sarbice
2
0
1
0
0
4
2
0
0
2
Smulsko
1
11
6
3
6
5
2
6
6
3
Wichertów
2
3
2
1
3
2
2
1
0
1
Żeroniczki
5
7
5
1
6
1
1
1
2
1
Józefina
2
24
1
8
0
25
0
24
0
25
Aleksandrów
0
26
0
3
0
1
0
9
0
4
Tabela 3
Migracje mieszkańców Gminy Przykona w latach 1995 -1999
16
Zameldowania
Wymeldowania
1995
1996
1997
1998
1999
66
128
51
65
51
82
49
70
56
70
Ogółem zameldowania /1995-1999/
273 osoby
Ogółem wymeldowania /1995-1999/
415 osób
Z przedstawionych danych dot. zameldowań i wymeldowań w latach 1995-1999 można
wywnioskować, że największa liczba wymeldowań występuje w miejscowościach Aleksandrów i
Józefina, są to miejscowości w których swoją działalność prowadzi Kopalnia Węgla Brunatnego
"Adamów".
BUDZET GMINY
Dochody ogółem a dochody własne w poszczególnych latach przedstawiają się następująco :
17
Tabela 4
Rok
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Dochody ogółem
/wykonanie/
3.709.725
5.783.565
7.669.519
8.933.128
8.513.640
8.582.640
planowane
/ w pełnych złotych /
Dochody własne
Procentowy udział dochodów
/ wykonanie /
własnych w dochodach ogółem
3.074.227
83
4.004.057
69
5.170.262
67
6.257.116
70
5.719.879
67
6.070.810 planowane
71
Budżet gminy Przykona po stronie dochodów za 1995 rok został wykonany w stosunku do
planu w 107% . Pomimo dobrej realizacji dochodów budżet zamknął się niedoborem. Powodem
niedoboru budżetu roku 1995 były zaciągnięte zobowiązania długoterminowe / pożyczka z WFOŚ i
GW , kredyt BOŚ Włocławek , kredyt z Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej
“ Counterpart Fund “ w Warszawie / .
Budżet roku 1996 był wyższy od roku poprzedniego o 66,85% . Dochody własne w
stosunku do roku 1995 wzrosły o 30% , spowodowane jest to głównie wzrostem stawek
podatkowych . Wzrosły również udziały we wpływach z podatku
dochodowego od osób
fizycznych . Od 1 stycznia 1996 roku samorządy gminne przejęły w pełni finansowanie placówek
oświatowych co wiązało się z otrzymaną subwencją na finansowanie tych zadań .
Budżet roku 1996 zamknął się również niedoborem .
Wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 roku o finansowaniu gmin
opublikowane w D.U. z 1995 r Nr 154 poz.794 gdzie dodano art.15 a
Ust.1 w brzmieniu :
“ Gminy w których wskaźnik G jest większy niż 150% wskaźnika P dokonują
wpłat z przeznaczeniem na zwiększenie subwencji ogólnej “ .
Zmiana ta spowodowała to , że począwszy od 1 stycznia 1996 roku w każdym roku
budżetowym odprowadzane są
wpłaty do budżetu państwa na zwiększenie subwencji ogólnej .
Wysokość wpłat ustalana jest corocznie na podstawie podstawowych dochodów podatkowych
gminy zrealizowanych za I półrocze roku poprzedniego w przeliczeniu na jednego mieszkańca
18
gminy w porównaniu do wskaźnika tych samych dochodów w kraju liczonego na jednego
mieszkańca kraju .
Budżet roku 1997 był wyższy od poprzedniego głównie o uwzględniony stopień inflacji .
Od tego też roku nowym źródłem dochodów budżetu są opłaty za wydawanie zezwoleń na
sprzedaż napoi alkoholowych oraz dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania
wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności .
W wyniku wykonania budżetu za rok 1997 uzyskano nadwyżkę budżetową .
Budżet roku 1998 w porównaniu do 1997 był wyższy o uwzględniony stopień inflacji oraz
o dodatkowe dochody które stanowiły w budżecie 8,8 % .
Dochody te uzyskano w związku z obwieszczeniem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22
maja 1997 r o utracie mocy obowiązującej art.1 pkt.13 w związku z art.5 ustawy z dnia 22 grudnia
1995 r
o zmianie
ustawy o finansowaniu gmin . Minister Finansów dokonał zwrotu
odprowadzonych wpłat na zwiększenie subwencji ogólnej do budżetu Państwa w roku 1996 wraz
z należnymi odsetkami . W roku 1998 została wprowadzona subwencja drogowa
rekompensująca utracone dochody z podatku od środków transportowych .
Również w 1998 roku w wyniku wprowadzenia zmian w ustawie o planowaniu przestrzennym
nowym źródłem dochodów budżetu są opłaty z tytułu wzrostu wartości zbytych nieruchomości .
W wyniku wykonania budżetu roku 1998 osiągnięto nadwyżkę budżetową .
Budżet roku 1999 był mniejszy od roku 1998 o 4,7%. W budżecie roku 1999
uwzględniono stopień inflacji w stosunku do poszczególnych należności. W roku tym
wprowadzona została subwencja rekompensująca utracone dochody z opłaty eksploatacyjnej .
Budżet ten zamknął się niedoborem . Powodem niedoboru jest zaciągnięcie kredytu i pożyczek
długoterminowych na realizację zadań inwestycyjnych .
Planowany budżet na rok 2000 jest w stosunku do wykonania roku ubiegłego jest wyższy
zaledwie o 0,85% . W budżecie tym uwzględniono stopień inflacji w stosunku do poszczególnych
należności .
19
Tabela 5
Rok
Dochody ogółem
/ wykonanie /
1995
1996
1997
1998
1999
2000
3.709.725
5.783.565
7.669.519
8.933.128
8.513.640
8.582.640
planowany /
Udział w podatkach
stanowiących dochód budż.
Państwa
/
wykonanie /
/
335.090
407.650
456.277
536.825
534.535
541.500
/ planowany /
Procentowy udział
podatków
stanowiących dochód
budż. Państwa do
dochodów ogółem
9
7
6
6
6
6
Wydatki / dochody bud¿etu Gminy Przykona
Udział w podatkach stanowiących dochód budżetu Państwa w okresie ostatnich czterech lat w
12 000 000
budżecie
gminy stanowi 6% . Natomiast wpływy w okresie ostatnich trzech lat nie wykazują
zbyt dużych różnic wzrostowych. Są to głównie należności z podatku dochodowego od osób
fizycznych.
10 000 000
Tabela 6
PLN
8 000 000
6 000 000
4 000 000
Dochody ogółem a dotacje celowe w poszczególnych latach w
budżecie gminy przedstawiają się następująco :
Wydatki gminy ogó³em
Dochody ogó³em
20
Rok
Dochody
ogółem
wykonanie
Dotacje celowe na :
Zadania
własne
1995
1996
1997
1998
1999
2000
3.709.725
5.783.565
7.669.519
8.933.128
8.513.640
8.582.640
55.356
178.217
65.903
44.150
8.400
Zadania
zlecone
Zadania
powierzone
220.318
247.441
253.747
280.395
264.219
216.310
921
22.173
13.764
11.089
840
-
Procentowy udział
dotacji
celowych
do
dochodów
ogółem
Razem
221.239
324.970
445.728
357.387
309.209
224.710
6
6
6
4
4
3
Dotacje celowe w budżecie gminy na zadania własne w poszczególnych latach są zróżnicowane w
zależności od rodzaju dofinansowywanych zadań .
Dofinansowanie dotyczy głównie takich zadań jak : dożywianie uczniów w szkołach ,
dodatki mieszkaniowe, realizacja I etapu reformy oświaty, świadczenia socjalne dla nauczycieli
emerytów i rencistów.
W latach 1996 – 1998 również zaliczana jest tutaj dotacja z tytułu ulg ustawowych w
podatku rolnym i leśnym . Natomiast w roku 1997 gdzie dotacja ta jest największa otrzymano
dotację na dofinansowanie modernizacji szkoły podstawowej.
Dotacje celowe na zadania zlecone dotyczą głównie dofinansowania zadań realizowanych
w zakresie ochrony zdrowia , opieki społecznej i administracji . Dotacje te są coraz mniejsze.
Dotacje na zadania powierzone obejmowały : wypłatę świadczeń dla rodzin zastępczych,
częściowe dofinansowanie w zakresie
prowadzenia
spraw komunikacji w gminie, wypłatę
świadczeń socjalnych dla nauczycieli emerytów i rencistów. Ostatnie z wymienionych świadczeń
zostało zaliczone do zadań własnych gminy. Pozostałe od roku 2000 nie są realizowane.
21
Środki na dofinansowanie zadań gminy ze źródeł
pozabudżetowych .
Środki uzyskane przez gminę ze źródeł pozabudżetowych to głównie środki na
dofinansowanie zadań inwestycyjnych . I tak w roku 1995 uzyskaliśmy środki z Funduszu
Ochrony Gruntów Rolnych na dofinansowanie budowy dróg rolniczych w kwocie 27.832 zł , zaś
w roku 1996 w kwocie 140.380 zł .
W roku 1997 środki na dofinansowanie zadań inwestycyjnych ze źródeł pozabudżetowych w
strukturze budżetu gminy stanowiły 10% ogółu budżetu.
Były to środki z :
- Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych na budowę dróg w kwocie 95.273 zł
oraz na rolnicze zagospodarowanie gruntów 61.380 zł
- Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na
termorenowację budynku szkoły podstawowej w kwocie 20.000 zł
- Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki w Warszawie na budowę szkolnej
sali sportowej w kwocie 55.217 zł
- Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie na
budowę dróg gminnych w kwocie 290.943 zł oraz telefonizację wsi
kwotę 15.000 zł .
Również w roku 1998 uzyskaliśmy środki ze źródeł pozabudżetowych , były to środki na :
- budowę dróg na terenie gminy z Funduszu Ochrony gruntów Rolnych
w kwocie 202.636 zł
- budowę szkolnej sali sportowej z Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki
w kwocie 344.783 zł
- wypłatę odszkodowań za zalane użytki rolne z Agencji Rynku Rolnego w
kwocie 19.918 zł .
W roku 1999 otrzymaliśmy środki z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w
Warszawie na dofinansowanie budowy kanalizacji sanitarnej w kwocie 293.418 zł .
22
Tabela 7
Subwencje
Rok
Su b we n c j e
Oświatowa
ogólna
Rekompensująca
Drogowa
Utracone dochody
1995
51.337
-
-
-
1996
45.288
861.220
-
-
1997
40.325
1.019.114
-
-
1998
25.598
1.115.930
71.635
-
1999
19.153
1.300.608
95.020
229.972
2000
666
1.426.546
98.408
220.000
Subwencja ogólna w budżecie gminy w okresie ostatnich pięciu lat z roku na rok maleje.
Powodem tego jest wzrost podstawowych dochodów podatkowych a malejąca liczba mieszkańców
gminy . Wzrasta subwencja na zadania oświatowe w której uwzględniany jest głównie stopień
inflacji . Od roku 1998 gmina otrzymuje subwencję drogową która rekompensuje utracone dochody
z tytułu podatku od środków transportowych . Natomiast od roku 1999 subwencję
z tytułu
utraconych dochodów z opłaty eksploatacyjnej z tytułu wydobycia kopalin .Decyzją Ministra
Środowiska podstawowa opłata eksploatacyjna za każdy kwartał w każdym roku budżetowym była
obniżana średnio o 25- 40% w związku z tym gmina traciła dochody.
Dochody własne
1. Podatek rolny od osób fizycznych .
Tabela 8
Rok
1995
1996
1997
Liczba płatników
741
763
750
Liczba zalegających
78
82
92
Kwota zaległości
1.826
2.342
3.730
23
1998
1999
758
763
86
101
5.318
6.988
Podatek rolny od osób fizycznych w okresie ostatnich pięciu lat w budżecie gminy to około 1%
ogółu dochodów . liczba płatników w tym samym okresie nie uległa większym zmianom, wzrasta
natomiast liczba zalegających i kwota zaległości. Przyczyną zaległości jest trudna sytuacja
finansowa wsi.
2. Podatek rolny od osób prawnych .
Tabela 9
Rok
Liczba płatników
1995
1996
1997
1998
1999
2
2
5
5
6
1
1
1
Kwota zaległości
4
8
111
Podatek rolny od osób prawnych w budżecie gminy to bardzo minimalna kwota w
stosunku do ogółu dochodów . Stąd też i liczba płatników tego podatku mała . Zaległość wystąpiła
u jednego płatnika i została w pełni uregulowana na początku roku 2000 .
3.Podatek od nieruchomości .
3.1 Podatek od nieruchomości od osób fizycznych
Tabela 10
Rok
Liczba płatników
1995
1996
1997
1998
1999
198
220
270
318
395
20
22
37
42
53
Kwota zaległości
2.931
5.045
5.985
9.049
13.677
24
Liczba płatników podatku od nieruchomości z roku na rok wzrasta co powoduje wzrost
udziałów tego podatku w dochodach budżetu gminy i obecnie stanowi około 2% ogółu dochodów
. Pomimo prowadzonej egzekucji należności , zaległości z roku na rok rosną .Przyczyną tego jest
trudna sytuacja finansowa płatników .
3.2 Podatek od nieruchomości od osób prawnych .
Tabela 11
Rok
Liczba płatników
1995
1996
1997
1998
1999
12
10
11
12
11
1
2
1
1
1
Kwota zaległości
25.707
47.081
77.468
69.464
52.098
Podatek od nieruchomości od osób prawnych to jedno z głównych źródeł dochodów
budżetu gminy . W okresie ostatnich pięciu lat stanowił około 47% ogółu dochodów .W podatku
tym zaległości dotyczą jednego podatnika o złej kondycji finansowej . W wyniku zawartej z nim
ugody zaległości są stopniowo spłacane.
4. Podatek leśny
4.1 Podatek leśny od osób fizycznych
Tabela 12
Rok
Liczba płatników
1995
1996
1997
1998
1999
84
72
96
114
116
8
9
13
13
13
Kwota zaległości
7
12
51
74
80
Podatek leśny od osób fizycznych w budżecie gminy to bardzo minimalna kwota . W
podatku tym występują również zaległości i pomimo prowadzonej egzekucji , należności nie
zostały w pełni uregulowane.
25
4. 2 Podatek leśny od osób prawnych
Tabela 13
Rok
Liczba płatników
1995
1996
1997
1998
1999
1
1
1
1
1
-
Kwota zaległości
-
Podatek leśny od osób prawnych dotyczy tylko jednego podatnika , jest to
niewielka kwota . Zaległości w tym podatku nie ma .
5. Podatek od środków transportowych
Tabela 14
Rok
Liczba płatników
1995
1996
1997
1998
1999
520
590
580
100
50
54
159
116
52
26
Kwota zaległości
1.507
6.758
6.196
5.000
3.200
Podatek ten w budżecie gminy stanowi około 1% ogółu dochodów . Po
wprowadzeniu zmian w tym podatku liczba płatników się zmniejszyła .
Na wszystkie zaległości zostały wystawione decyzje przypominające ,
jednak zaległości nie zostały w pełni uregulowane .
6. Podatek w formie karty podatkowej
Wielkość wpłat podatku w formie karty podatkowej w poszczególnych latach
przedstawia się następująco :
1995 r
3.297 zł
1996 r
3.065 zł
1997 r
3.642 zł
1998 r
2.876 zł
1999 r
2.723 zł
2000 r
2.000 zł
Procentowy udział w dochodach ogółem
0,08%
0,04%
0,04%
0,03%
0,03%
0,02%
26
Podatek płacony w formie karty podatkowej w budżecie gminy w okresie ostatnich pięciu lat
stanowi około 0,04% ogółu dochodów . Podatek ten realizowany jest przez Urząd Skarbowy w
Turku i przekazywany do budżetu gminy .
PODATKI LOKALNE
100%
90%
80%
70%
60%
Podatek op³acany w formie karty podatkowej
Podatek od œrodków transportu
50%
Podatek leœny
Podatek rolny
Podatek od nieruchomoœci
40%
30%
20%
7.10%
Opłaty skarbowe
Wielkość
wpłat z opłaty skarbowej w poszczególnych latach przedstawia się
0%
<1995>
następująco
:
1995 r
23.872 zł
<1996>
1996 r
59.224 zł
<1997>
1997 r
106.994 zł
<1998>
<1999>
1998 r
1999 r
57.820 zł 37.620 zł
<2000>
2000 r
40.000 zł
Procentowy udział w dochodach ogółem
0,64%
1,02%
1,40%
0,65%
0,44%
0,47%
Wpływy z opłaty skarbowej w budżecie gminy wykazują tendencje malejącąz roku na rok .
Opłata skarbowa realizowana jest przez Urząd Skarbowy w Turku i przekazywana do budżetu
gminy .
27
8. Pozostałe dochody
Tabela 15
Realizacja pozostałych dochodów w poszczególnych latach przedstawia się
następująco :
Pozostałe
dochody
Rok
Zaległości
Ogółem
1995
1996
1997
1998
1999
2000
913.256
1.204.964
1.337.497
2.224.249
1.214.595
1.468.560
/planowane/
w tym :
Opłata
eksploatacyjna
827.745
1.074.098
1.197.078
1.148.932
1.063.366
1.100.000
/planowane/
Pozostałe
85.511
130.866
140.419
1.075.317
151.229
368.560
/planowane/
1.730
233
488
1.463
1.974
-
W okresie ostatnich pięciu lat pozostałe dochody w budżecie gminy stanowiły około 21%
ogółu dochodów . Główne wpływy to opłata eksploatacyjna z tytułu wydobycia kopalin . Opłata
ta wykazuje tendencję malejącą . Pozostałe wpływy to : odpłatność za świadectwa miejsca
pochodzenia zwierząt, czynsz z tytułu dzierżawy obwodów łowieckich, odpłatność za
odprowadzane ścieki , opłaty za wieczyste użytkowanie nieruchomości, czynsz z tytułu najmu
lokali użytkowych i mieszkalnych, ze sprzedaży gruntów pod budownictwo jednorodzinne, za
usługi opiekuńcze , opłaty z tytułu przekształcenia wieczystego użytkowania w prawo własności,
opłaty z tytułu wzrostu wartości zbytych nieruchomości.
Pozostałe wpływy w poszczególnych latach są zróżnicowane, głównie ze sprzedaży gruntów
pod budownictwo w zależności od posiadanych zasobów.
UDZIA£ POSZCZEGÓLNYCH SK£ADNIKÓW W DOCHODACH GMINY PRZYKONA
<2000>
<1999>
Dochody i dotacje na inwestycje
Podatki ogó³em
28
Op³ata skarbowa
<1998>
Udzia³ w podatkach stanowiacych dochód bud¿etu
pañstwa
Dotacje celowe ogó³em
<1997>
Zadania zlecone ogó³em
WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW
Sytuacja mieszkaniowa
Stan techniczny i wyposażenie budynków i znajdujących się
w nich zasobów
komunalnych 1995-1999
Stan techniczny zasobów komunalnych można ocenić jako dobry. Jeśli chodzi o wyposażenie
budynków to przedstawia się ono następująco:
- wszystkie budynki są podłączone do sieci wodociągowej
- 70% budynków jest podłączone do kanalizacji i posiada instalacje centralnego ogrzewania.
W latach 1995-1999- przeprowadzono kolejno następujące remonty i modernizacje:
1995r. - modernizacja instalacji c.o. - 2 budynki - 6 mieszkań
/SP Boleszczyn i Przykona/
1996r. - modernizacja instalacji c.o. - 1 budynek - 4 mieszkania
/Ośrodek Zdrowia -Przykona/
1997r. - wymiana stolarki okiennej
- 2 budynki - 8 mieszkań
/SP Przykona i Sarbice
1999r. - remont pokrycia dachowego - 2 budynki /Ośrodek Zdrowia i Sarbice/
roboty remontowe
- 1 budynek - 2 mieszkania /SP Boleszczyn/
Stan budynków komunalnych na 1999 rok jest dobry i nie wymagający remontów .
Gmina nie prowadzi gospodarki mieszkaniowej pod kątem budowania nowych mieszkań, stąd też nie
istnieje statystyka mieszkańców ubiegających się o mieszkania komunalne, a także nie rozpoznane są
potrzeby w tym zakresie.
29
Drogi
Na terenie gminy posiadamy następujące rodzaje dróg:
- drogi krajowe /nr 469/:
długość
- 13 km
szerokość
-
6m
nawierzchnia - asfaltowa
- drogi powiatowe:
długość
- 28,9 km
szerokość
-
6m
nawierzchnia - asfaltowa
- drogi gminne:
długość
- 51 km
szerokość
-
4-5m
nawierzchnia:
- asfaltowa - 45 km
- żwirowa - 6 km
Telefony
- operatorzy sieci: TP SA, Telefony Zachodnie
- centrale: 1 szt.
- liczba podłączonych do sieci telefonicznej: 600 szt. gospodarstw domowych
- liczba ogólnodostępnych telefonów publicznych: 3 szt.
- liczba osób ubiegających się o podłączenie do sieci telefonicznej: 161 osób
30
OŚWIATA
Szkoły
Ogólna charakterystyka
Na terenie Gminy Przykona funkcjonują trzy szkoły podstawowe:
-
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Przykonie,
-
Szkoła Podstawowa w Sarbicach,
-
Szkoła Podstawowa w Boleszczynie,
a także Filia Szkoły Podstawowej w Przykonie zlokalizowana w miejscowości Smulsko oraz
Gimnazjum w Przykonie.
Uczniowie
W roku szkolnym 1999/2000 liczba uczniów w szkołach podstawowych wynosi 462, co
przy 27 oddziałach daje średnią 17,11 ucznia na oddział. W gimnazjum przy liczbie 66 uczniów i
3 oddziałach średnia ta wynosi – 22. Edukacja przedszkolna realizowana jest w trzyoddziałowym
Przedszkolu Samorządowym w Przykonie oraz czterech oddziałach przedszkolnych włączonych w
strukturę organizacyjną szkół podstawowych. Z przeprowadzonych badań wynika, iż liczba dzieci
w poszczególnych obwodach szkolnych będzie w kolejnych latach nieznacznie spadała.
Transport uczniów
Dowożenie
uczniów
do
szkół
i
gimnazjum
dostosowane
jest
do
struktury
i organizacji zajęć. W czasie przewozu nad uczniami sprawowana jest opieka przez nauczycieli.
Na
ogólną
liczbę
528
uczniów do
szkół
dowożonych
jest
obecnie
285
uczniów
z tego:
- własnym taborem
- 90 uczniów (co stanowi 32 %),
- poprzez firmy transportowe
- 178 uczniów (62%),
-środkami komunikacji publicznej
- 16 uczniów (6%),
- innymi środkami transportu
- 1 uczeń.
31
Plan dowozu uczniów do szkół realizują w/w środki transportu i na każdego
z nich przypada średnia ok. 79 km dowozu dziennie ( łączna liczba kilometrów
dowozu dziennie ok. 317 km).
Pomoc socjalna dla uczniów
Uczniowie
szkół
z
terenu
Gminy
Przykona
korzystają
z
pomocy
socjalnej
w formie gorących posiłków, których koszty pokrywa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w
Przykonie. Uczniów tych jest 143, z tego 73 w Szkole Podstawowej w Przykonie, 56 w Szkole
Podstawowej w Sarbicach oraz 14 uczniów w gimnazjum. Troje dzieci korzysta z dożywiania w
formie gorących posiłków, które dofinansowywane są przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Dobrej, oraz w Brudzewie (60 zł).
Finanse
Koszty realizacji zadań oświatowych od momentu przejęcia szkół przez samorządy w
dużej mierze przekraczają wielkość środków przekazywanych w ramach subwencji oświatowej.
Dopłata dokonywana przez gminę do otrzymywanej subwencji oświatowej wynosi około 50%
sumy
kosztów
ponoszonych
na
realizację
zadań
oświatowych.
Na wielkość wydatków ponoszonych przez gminę na realizację zadań oświatowych wpływa m.in.:
1. zbyt mała liczebność dzieci w oddziałach szkolnych spowodowana przesiedleniem ludności
przez kopalnię odkrywkową KWB “Adamów”, która zajęła około 30% powierzchni
gminy;
2. nieracjonalna sieć szkół podstawowych;
3. wejście w życie reformy strukturalnej nagle z dniem 1 września 1999 roku. Reforma ta
powoduje obniżenie stopnia organizacyjnego szkół z 8-klasowych do 6-klasowych.
Nadmienić należy, że na terenie naszej gminy sieć szkół w ostatnich latach została
rozbudowana.
Dobudowano
w
każdej
szkole
część
dydaktyczną,
sanitarną,
zmodernizowano ogrzewanie z piecowego na centralne olejowe, wybudowano salę
gimnastyczną w Sarbicach i salę sportową w Przykonie. Ogólnie bardzo wzrosła kubatura
32
szkół, która po wprowadzeniu reformy spowoduje zwiększenie utrzymania bieżącego, a nie
zaspokoi aktualnych potrzeb – chodzi tu o gimnazjum.
4. szkoły zostały wyposażone w komputery i pracownię komputerową;
5. na terenie gminy został wprowadzony drugi język obcy (język angielski) – jako
obowiązkowy, co jest prawdopodobnie rzadkością w kraju.
Powyższe czynniki w bardzo istotny sposób wpływają na wielkość kosztów realizowania
zadań oświatowych przez gminę. Ponoszone środki finansowe na oświatę przyczyniły się do
podniesienia poziomu wiedzy uczniów w Gminie Przykona. Pomimo ogólnej małej ilości uczniów,
dzieci z naszych szkół biorą udział w różnych olimpiadach, konkursach, gdzie zdobywają czołowe
miejsca. Jesteśmy gminą wiejską i środki finansowe włożone na oświatę już promują naszą gminę
poprzez
młodzież
szkolną
uczestniczącą
i
zdobywającą
nagrody,
a także w dalszej przyszłości. Porównując liczbę uczniów na oddział poszczególnych szkół
podstawowych w roku szkolnym 1999/2000 należy stwierdzić, że najniższy wynik zanotowała
Szkoła Filialna w Smulsku 8 uczniów na oddział, następnie szkoła w Boleszczynie 10,25 uczniów
na oddział. Szkoła w Przykonie z liczbą 21,42 osiągnęła najlepszy wynik wyprzedzając szkołę w
Sarbicach z liczbą 15,00 uczniów na oddział. Proponowana subwencja oświatowa będzie
promować szkoły o większej liczbie uczniów w oddziale co spowoduje, że Gmina Przykona musi
liczyć się z koniecznością dopłacania do szkół o małej liczebności w Smulsku, Boleszczynie i
Sarbicach.
Wydatki na utrzymanie szkół podstawowych i gimnazjum przedstawia poniższa tabela.
Tabela 16
Wydatki na utrzymanie szkół (w zł) w roku 1999 bez oddziałów przedszkolnych
Nazwa Szkoły
Szkoła Podstawowa w Przykonie
Szkoła Filialna w Smulsku
Szkoła Podstawowa w Sarbicach
Szkoła Podstawowa w Boleszczynie
Gimnazjum w Przykonie
RAZEM
Wynagrodzenie n-li
i pracowników
pomocniczych
(§11, 17, 41, 42 i 43)
1.041.619
69.865
556.066
214.109
68.781
1.950.440
Łączny koszt
utrzymania szkoły
1.388.994
81.920
747.076
298.083
118.842
2.634.915
33
Kadra nauczycieli
W
szkołach
podstawowych
(bez
oddziałów
przedszkolnych)
pracuje
45
pełnozatrudnionych nauczycieli oraz 5 niepełnozatrudnionych . W przeliczeniu na pełny etat
liczba nauczycieli w szkołach podstawowych wynosi 46. Natomiast w gimnazjum pracuje 5 pełnoi 10 niepełnozatrudnionych nauczycieli (w przeliczeniu na pełny etat – 8). Szkoła Podstawowa w
Przykonie zatrudnia 26 nauczycieli, z czego 54% tej kadry stanowią nauczyciele z wykształceniem
wyższym magisterskim z przygotowaniem pedagogicznym ( mgr z pp), 30% - nauczyciele z
wykształceniem wyższym zawodowym z przygotowaniem pedagogicznym (wyż. zaw. z pp), a 16%
stanowią nauczyciele z wykształceniem średnim z przygotowaniem pedagogicznym .
W
Szkole
Podstawowej
w
Sarbicach
71%
kadry
nauczycielskiej
to
nauczyciele
z wykształceniem mgr z pp (na 14 wszystkich nauczycieli jest ich 10) . Pracuje tam także troje
nauczycieli z wykształceniem wyż. zaw. z pp
i jeden absolwent studium nauczycielskiego.
Szkoła Podstawowa w Boleszczynie zatrudnia 7 nauczycieli, z tego z wykształceniem wyższym z pp – 4
(57%), jednego absolwent kolegium nauczycielskiego, jednego studium nauczycielskiego oraz jednego
SWP.
Szkoła Filialna w Smulsku zatrudnia dwoje nauczycieli z wykształceniem mgr z pp. Natomiast
Gimnazjum w Przykonie zatrudnia wykwalifikowaną kadrę nauczycielską. Z 15 nauczycieli
zatrudnionych 12 posiada wykształcenie mgr z pp, co stanowi 80% oraz 3 nauczycieli z wykształceniem
wyż. zaw. z pp.
Podsumowując:
W szkołach podstawowych i gimnazjum zatrudnionych jest 65 nauczycieli, z czego:
- z wykształceniem wyż. mgr z pp
- 42 osoby
(65 %),
- z wykształceniem wyż. zaw. z pp
- 16 osób
(24%),
- z wykształceniem SN, SWP, SP
- 7 osób
(11%).
W oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych zatrudnionych jest:
Oddziały przedszkolne
SP Sarbice
SP Boleszczyn
SF Smulsko
Liczba nauczycieli
pełnozatrudnionych
niepełnozatrudnionych
2
3
1
1
34
Wyposażenie
W
szkole
Podstawowej w Przykonie
znajduje
się 14 pomieszczeń do nauczania,
z tego trzy to pracownie przedmiotowe, pracownia komputerowa z 10 stanowiskami komputerowymi.
Poza tym szkoła posiada świetlicę i stołówkę (w tym samym pomieszczeniu). Szkoła posiada również salę
gimnastyczną oraz salę sportową z bardzo dobrym wyposażeniem technicznym i sanitarnym. Z biblioteki
posiadającej 7 642 pozycji książkowch korzysta 270 uczniów. Szkoła Podstawowa w Sarbicach natomiast
posiada 12 pomieszczeń do nauczania, z czego 4 pracownie przedmiotowe. W szkole znajduje się także
świetlica ze stołówką, bardzo dobrze wyposażona i spełniająca wszelkie wymogi sala gimnastyczna oraz
biblioteka ze zbiorem książek liczącym 6 360. W Szkole Podstawowej w Boleszczynie znajduje się 5 izb
lekcyjnych, świetlica oraz biblioteka z liczbą 969 woluminów. Uczniowie Gimnazjum w Przykonie uczą
się w 3 salach i świetlicy, a także korzystają z sali sportowej oraz stołówki znajdującej się w Szkołach
Podstawowych w Przykonie i Sarbicach. Natomiast uczniowie Szkoły Filialnej w Smulsku w 2 salach.
Wyniki nauczania
Spośród 37 uczniów kończących Szkołę Podstawową w Przykonie 10 kontynuuje naukę w
liceum, 8 w technikum, a w zasadniczej szkole zawodowej 19. W roku 1999 60 uczniów z tej szkoły
brało udział w konkursach przedmiotowych, z dwoje z nich zostało laureatami olimpiad przedmiotowych.
Spośród ośmioklasistów Szkoły Podstawowej w Sarbicach czworo kontynuuje naukę w
technikum, a czworo w liceum.
Tabela 17
Wyniki testu kompetencji w roku 1999 przedstawiają się następująco:
Szkoła
w Przykonie
Podsta Szkoła Podstawowa
w Sarbicach
Średnia klasy z języka polskiego
28,79
30,25
Średnia klasy z matematyki
28,89
22,00
Szkoła Podstawowa w Przykonie zajęła tym samym II miejsce w powiecie.
35
Przedszkole Samorządowe w Przykonie.
Przedszkole mieści się we własnym obiekcie wolnostojącym. Budynek został oddany do
użytku w 1996 roku. Wstępnie przygotowany był do przyjęcia 50 dzieci. Ze względu na fakt, że
liczba dzieci zgłaszanych do przedszkola była znacznie większa niż możliwości lokalowe w 1998
roku dokonano modernizacji polegającej na przystosowaniu części szatni na salę zajęć
dydaktycznych. Obecnie do przedszkola może uczęszczać 65 dzieci.
Obiekt przedszkolny jest parterowy, podpiwniczony. W pomieszczeniach piwnicznych
mieści się magazyn narzędziowy, spiżarnia, szatnia woźnego, archiwum.
Przedszkole posiada odpowiednie pomieszczenia i urządzenia wymagane w placówkach
wychowania przedszkolnego, a ponadto duży plac wokół budynku.
! Teren przedszkola otoczony jest płotem. Znaczną jego część zajmuje łąka będąca w
okresie
wiosennym
i
letnim
miejscem
zabaw
i
zajęć
ruchowych
dzieci.
Na placu przedszkolnym jest tez wydzielone miejsce na ogród warzywny i rabaty
kwiatowe. Plac zabaw wyposażony jest w sprzęt taki jak: huśtawki, karuzele, piaskownice,
przeplotnie. Za placem zabaw znajduje się duża piaskownica a obok niej drewniany
wiatrak. Teren wokół przedszkola jest obecnie zagospodarowywany. Planuje się
posadzenie drzew liściastych wokół placu zabaw - co umożliwiłoby zabawy dzieci w
słoneczne dni. Ponadto planuje się ustawić na łące drewniane konstrukcje do zabaw i
ćwiczeń sportowych oraz skalniak obsadzony roślinnością.
! Do realizacji zadań statutowych przedszkole posiada: 3 sale dydaktyczne, pokój
nauczycielski, gabinet dyrektora, gabinet intendenta, kuchnię wraz z bogatym zapleczem
(zmywalnia, obieralnia, magazyn naczyń, magazyn żywnościowy, pomieszczenia do
przechowywania jaj, szatnia i sanitariaty dla personelu kuchni) magazyn środków
chemicznych i papierniczych pomieszczenia gospodarcze. Liczba pomieszczeń i ich
wyposażenie odpowiadają ogólnym warunkom bezpieczeństwa i higieny pracy - zgodnie z
obowiązującymi przepisami w tym zakresie.
36
Sale zabaw wyposażone są w kolorowe meble dostosowane do wzrostu dzieci, mebelki do
kącików zabaw i zabawki. Przy każdej sali zabaw znajduje się łazienka wyposażona w umywalki,
sedesy, brodzik z prysznicem. Wszystkie urządzenia dostosowane są do wzrostu dzieci. Część
korytarza zajmują szatnie ze specjalnymi szafkami oznakowane znakami indywidualnymi. Każda
szafka ma miejsce na papcie dzieci.
Działalność przedszkola
Przedszkole prowadzi działalność zgodnie z przepisami prawa oświatowego. Praca
wychowawczo - dydaktyczna i opiekuńcza przebiega zgodnie z Programem wychowania w
Przedszkolu. Na życzenie rodziców w przedszkolu prowadzone są zajęcia dodatkowe
(j. angielski, rytmika)
Do przedszkola mogą uczęszczać dzieci w wieku od 3 do 6 lat z terenu całej gminy. Dzieci
6 - letnie, których rodzice wyrażają taką chęć, mogą korzystać z przedszkola 5 godzin dziennie,
nie wnosząc stałej opłaty (tzw. czesnego).
Przedszkole czynne jest od poniedziałku do piątku od godz. 700 - 1530. W czasie ferii zimowych i
wakacji organizuje się grupę dyżurującą zapewniając dzieciom opiekę i wyżywienie.
W roku 1999/2000 przyjęto do przedszkola 63 dzieci. Z tej ilości utworzono trzy oddziały:
Pierwszy oddział to dzieci 3, 4, 5 letnie liczący 23 dzieci, drugi oddział dzieci 5, 6 letnie i trzeci 6 letnie.
W przedszkolu prowadzone jest wyżywienie: śniadanie i dwudaniowy obiad. Ponadto
podawane są dzieciom desery oraz dodatki wzbogacające wartość odżywczą i energetyczną
posiłków. Koszty wyżywienia w przedszkolu pokrywają w całości rodzice. Z posiłków mogą
korzystać odpłatnie pracownicy przedszkola.
Przedszkole realizuje cele i zadania wynikające z Ustawy o systemie oświaty oraz
wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych.
Celem działalności przedszkola jest:
37
! Objęcie opieką wszystkich dzieci i zapewnienie im bezpieczeństwa oraz optymalnych
warunków dla prawidłowego rozwoju;
! Stymulowanie rozwoju wychowanka;
! Kształtowanie i rozwijanie aktywności dziecka wobec siebie i innych oraz otaczającego
świata;
! Współdziałanie z rodzicami w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych;
! Przygotowanie dzieci do podjęcia nauki w szkole.
Pracownicy przedszkola
Personel pedagogiczny liczy 5 osób tj.: dyrektor i 4 nauczycielki. Trzy osoby posiadają
wykształcenie wyższe magisterskie z przygotowaniem pedagogicznym, jedna wyższe zawodowe z
przygotowaniem pedagogicznym oraz jedna studium nauczycielskie. Wszystkie nauczycielki
uczestniczą w różnych formach doskonalenia zawodowego. W przedszkolu zatrudniona jest
intendentka oraz 5 pracowników obsługowych: kucharka, pomoc kucharki, dwie woźne
oddziałowe i woźny.
38
KULTURA, SPORT I ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
Biblioteka
Infrastruktura
Na terenie gminy Przykona znajdują się 2 placówki biblioteczne t.j. Gminna Biblioteka w
Przykonie i Filia w Radyczynach oraz 2 punkty biblioteczne. Biblioteka w Przykonie mieści się w
budynku Urzędu Gminy. Zajmuje 4 pomieszczenia o łącznej powierzchni 80 m2. Posiada czytelnię
z 8 miejscami stałymi. Jest dobrze usytuowana w przestrzeni, znajduje się bowiem w centrum
życia gminy. Jedynym utrudnieniem może być fakt, że siedzibę swą ma na drugim piętrze.
Filia w Radyczynach mieści się w lokalu zajmowanym przez oddział przedszkolny szkoły
w Sarbicach. Posiada 2 pomieszczenia i kącik czytelniczy o łącznej powierzchni 28 m2. Biorąc pod
uwagę rozległość gminy Przykona jest ona usytuowana w odpowiednim miejscu, ponieważ ułatwia
kontakt z książką wszystkim chętnym mieszkańcom tego terenu. Tą samą rolę spełniają punkty
biblioteczne w Smulsku i Boleszczynie.
Kadra
W bibliotece gminnej zatrudniona jest jedna osoba na pe³nym etacie, we filii osoba na ¼
etatu. Punkty biblioteczne dzia³aj¹ na zasadzie umowy – zlecenia. Ponadto od 1994 roku
biblioteka w Przykonie zatrudnia osoby z prac interwencyjnych.
Oprócz wypożyczeń dyrektor biblioteki prowadzi także działalność kulturalną i
informacyjną. W roku 1999 wypożyczono 9.065 wol., co w przeliczeniu na jednego czytelnika
daje 15,4 wol. rocznie. Z biblioteki korzystają nie tylko czytelnicy zarejestrowani, ale korzystający
np. tylko z czytelni. W roku 1999 bibliotekę odwiedziło 4285 osób z różnymi potrzebami
czytelniczymi.
39
Księgozbiór
Placówki biblioteczne ogółem -
17.695 wol.
W tym literatura dla dzieci -
32% - 5 590 wol.
literatura dla dorosłych
-
40% - 7 142 wol.
literatura niebeletrystyczna
-
28% - 4 963 wol.
Średnio na jednego mieszkańca przypada 4,24 wol. co jest równe średniej gmin wiejskich.
Na jednego wypożyczającego przypada 30,14 książki co również jest porównywalne do średniej
innych gmin wiejskich.
Klienci
Liczba wypożyczających ogółem 768 w 1998 roku co stanowiło 14,20% mieszkańców
gminy dla średniej dla gmin wiejskich 15,44%. Na etat jednego pracownika biblioteki przypadało
2705 mieszańców, co jest niższe od średniej (3016 mieszkańców na 1 etat pracownika) biblioteki
dla grupy gmin wiejskich. Wśród wypożyczających przeważa młodzież, która stanowi 50,78 %
korzystających. Wynik ten jest wyższy do średniej, która wynosi 47,48 %.
Koszty:
Koszt obsługi jednego wypożyczającego wyniósł 4,03 zł, co oznacza że był od niższy od
średniej wynoszącej 4,61. Również koszt jednego wypożyczenia był niższy, gdyż wynosił 3,51 przy
średniej 7,06 zł.
40
Gmina Przykona- bud¿et a utrzymanie czytelnika
70,00
60,00
zmiana %
50,00
40,00
Realna zmiana bud¿etu %
Realna zmina kosztu utrzymania 1-go
czytelnika
30,00
20,00
10,00
0,00
1995
1996
1997
1998
1999
lata
41
Gminny Ośrodek Upowszechniania Kultury
Kadra
W Ośrodku Upowszechniania Kultury zatrudnionych jest 7 pracowników ( 3 etaty oraz 4
instruktorów godzinowych)
Infrastruktura
Ośrodek dysponuje powierzchnią 150 m2, tj. 5 pomieszczeń, na króre składają się:
•
sala wystaw ,
•
pracownia komputerowa ,
•
pracownia plastyczna ,
•
sala tenisowa,
•
gabinet kierownika ośrodka
Działalność
Ośrodek Upowszechniania Kultury w Przykonie utworzony został na mocy Uchwały Rady
Gminy w Przykonie Nr XXII(113)92 z dnia 16 grudnia 1992 r. Siedzibą Ośrodka jest miejscowość
Przykona ,a terenem działania Gmina Przykona. Bazą Ośrodka są pomieszczenia Urzędu Gminy
oraz sala widowiskowa OSP, której Urząd Gminy w Przykonie jest współwłaścicielem.
Ośrodek Upowszechniania Kultury służy społeczeństwu w rozwijaniu i zaspokajaniu
potrzeb kulturalnych, oświatowych, upowszechnianiu wiedzy i współtworzeniu wartości kultury.
W dniu 18 października 1999roku zorganizowano Gminny KonkursWiedzy Muzycznej pod
hasłem “Polubić Chopina” . Konkurs ten był przeznaczony dla uczniów szkół podstawowych ,
który miał na celu - wzbudzić zainteresowanie dla kultury narodowej i jej twórców
- przybliżyć postać Chopina i jego geniusz muzyczny
- wykształcić wrażliwość na piękno muzyki .
42
Ponadto Ośrodek Upowszechniania Kultury zorganizował i przeprowadził w dniu 2 stycznia
2000 roku I Noworoczny Otwarty Turniej Szachowy o puchar wójta gm. Przykona . W konkursie
tym wzięli udział nie tylko mieszkańcy gminy, ale również mieliśmy zaszczyt gościć miłośników
tej gry z Ukrainy i innych miast Polski.
W miesiącach od listopada do lutego odbywają się konsultacje recytatorskie prowadzone przez
p.Hannę Kubacką – Kujawińską z Centrum Kultury i Sztuki w Koninie.Konsultacje te mają
przygotować młodzież do Konkursu Recytatorskiego.
Oprócz konkursów plastycznych i recytatorskich w Ośrodku Upowszechniania Kultury
przygotowywane są również takie imprezy jak:
-
Turniej Halowej Piłki Nożnej,
-
Zimowiska,
-
Powiatowy Turniej Grand-Prix w tenisie stołowym,
-
Gminny Konkurs Wiedzy o Samorządzie Terytorialnym,
-
Gminne Eliminacje do Festiwalu Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej,
-
Dni Przykony,
-
Dożynki,
-
Festyn Samorządowy “Pożegnanie Wakacji”.
W planach pracy Ośrodka znajdują się również:imprezy okolicznościowe np.
- Dzień Kobiet
- Święto 3-Maja
- Dzień Dziecka
- Dzień Matki
- Dzień Strażaka
- Andrzejki
- Mikołajki
Do podstawowych zadań Ośrodka należy:
-
rozpoznawanie oraz rozbudzanie zainteresowań i potrzeb kulturalnych,
-
tworzenie aktywnego uczestnictwa społeczeństwa w kulturze,
-
tworzenie warunków dla rozwoju folkloru, amatorskiego ruchu artystycznego,a także
rękodzieła ludowego,
43
-
współdziałanie z organizacjami społecznymi w zakresie upowszechniania kultury.
Ośrodek dysponuje 5-cioma pomieszczeniami w których znajduje się:
sala audiowizualna , pomieszczenia do nauki gry na instrumentach klawiszowych , pracownia
plastyczna oraz sala do tenisa stołowego.
Ośrodek Upowszechniania Kultury może:
-
organizować spektakle, wystawy, koncerty,
-
prowadzić naukę języków obcych,
-
prowadzić impresariat artystyczny,
-
organizować imprezy rozrywkowe i turystyczne,
-
prowadzić ogniska artystyczne.
Jednak wiąże się to z ograniczonymi możliwościami finansowymi.
Plan imprez kulturalno-oświatowych organizowanych przez ośrodek (partrz aneks – zał. Nr 1)
Finanse
-
udział wydatków na GOK w wydatkach gminy – ok. 1%
-
koszty bezpośrednie – wynagrodzenia – instruktorzy, zarządcy –
ok. 60 000 zł.
-
koszty pośrednie – 35 200 zł.
Sport
44
Na terenie Gminy Przykona znajdują się trzy hale sportowe z pełnym wyposażeniem i
zapleczem sanitarnym:
-
Hala Sportowa przy S.P. w Przykonie (wymiary boiska: 18m na 30m)
-
Hala Sportowa przy S.P. w Przykonie (wymiary boiska: 10m na 18m)
-
Hala Sportowa przy S.P. w Sarbicach (wymiary boiska: 12m na 24m)
Na terenie gminy działają dwa uczniowskie kluby sportowe:
-
przy Klubie UKS “Zryw” Przykona działa sekcja siatkówki seniorów
-
przy Klubie UKS “Iskra” Sarbice działa sekcja siatkówki seniorów
Do osiągnięć sportowych UKS “Zryw” Przykona zaliczyć należy awans w 1999r. do III
Wielkopolskiej Ligi Siatkówki Mężczyzn.
Organizacje pozarządowe
Do najprężniej działających organizacji na terenie gminy należą jednostki OSP. Na terenie
Gminy Przykona zarejestrowanych jest 6 jednostek:
- OSP Boleszczyn
- OSP Ewinów
- OSP Gąsin
- OSP Przykona
- OSP Radyczyny
- OSP Smulsko
Wszystkie jednostki mają strażnice i są jednostkami typu S ( posiadają samochody
strażackie) oraz są wyposażone w motopompy – PO 5. Wyposażenie w samochody strażackie w
poszczególnych jednostkach przedstawia się następująco:
- OSP Boleszczyn
Lublin typ lekki, rok produkcji 1999
- OSP Ewinów
Żuk typ lekki, rok produkcji 1986
- OSP Gąsin
- OSP Przykona
Jelcz 004 typ średni, rok produkcji 1986
Star 244L typ średni, rok produkcji 1997
45
- OSP Radyczyny
Star 660 typ średni, rok produkcji 1978
- OSP Smulsko
Jelcz 005 typ średni, rok produkcji 1991
Wymieniony sprzęt mechaniczny będący na wyposażeniu jednostek OSP jest sprzętem w
miarę nowym .W1999r. zostały zakupione 2 samochody marki Lublin dla: OSP Boleszczyn i OSP
Gąsin, jedynie w OSP Radyczyny samochód pożarniczy jest sprzed 1980 roku.
W 6 jednostkach zrzeszonych jest 241 czynnych strażaków .W przedziale wiekowym od
18-50 lat jest 177 członków, powyżej 50 lat jest 64.
Liczba czynnych strażaków w poszczególnych jednostkach za 1999r.jest następująca:
-OSP Boleszczyn
- 49
-OSP Ewinów
- 33
-OSP Gąsin
- 29
-OSP Przykona
- 54
-OSP Radyczyny
- 29
-OSP Smulsko
- 47
Widoczny jest proces starzenia się szeregów OSP, co spowodowane jest brakiem
wstępowania w szeregi pożarnicze młodych ludzi. Członków młodzieżowych drużyn pożarniczych
jest 42.
W 1999r. jednostki OSP uczestniczyły ogółem w 22 akcjach ratowniczo – gaśniczych, w tym
poza terenem gminy w 13. Ogółem w akcjach brało udział 29 sekcji, w tym poza trenem gminy 7.
W akcjach uczestniczyło 114 strażaków poza terenem 37.
Środki uzyskane od Samorządu Gminy i ogniw Związku OSP RP w 1999r. to 302 697 zł.
Budżet na 2000r. wynosi 130 000 zł.
OSP Przykona i OSP Smulsko posiadają selektywny system wywoływania, połączone są z
punktem dowodzenia Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Turku. OSP Przykona
włączona jest w Krajowy System Ratowniczo – Gaśniczy. Z dniem 22 lipca 1999r. Komenda
Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Turku wprowadziła do podziału bojowego samochód
ratownictwa drogowego z OSP Przykona.
Głównym kierunkiem rozwoju Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych w gminie jest dalsze
wyposażenie w nowoczesny sprzęt gaśniczy ( węże, rozdzielacze) i ratowniczy, a zwłaszcza w
46
pierwszej kolejności w zakresie umundurowania bojowego dla tych jednostek, które posiadają
samochody pożarnicze typu średniego. Zaopatrzenie strażaków w mundury bojowe, kurtki czy
buty jest niedostateczne . Posiadana przez jednostki odzież bojowa jest przestarzała, w znacznym
stopniu zużyta i wymaga wymiany.
Mocną stroną Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych jest w miarę dobry mechaniczny
sprzęt gaśniczy, włączenie OSP Przykona w struktury Krajowego Systemu RatowniczoGaśniczego czy wprowadzenie samochodu OSP Przykona do podziału bojowego. Z drugiej strony
niepokojący może być fakt starzenia się czynnych członków OSP.
Ponadto na terenie gminy działają:
-Leśnictwo "Czarny Las"
-Koła Łowieckie "Venator"
Stowarzyszenia
Gmina Przykona jest członkiem :
-
Związku Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polskiej
-
Międzygminny Związek Wodociągów i Kanalizacji
-
Koniński Bank Żywności
Ponadto na terenie Gminy działa :
-
Społeczno Kulturalne Stowarzyszenie Sołtysów
-
Izba Rolnicza
-
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
47
POMOC SPOŁECZNA
Do realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej powołany jest Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej. Siedziba Ośrodka mieści się na parterze budynku Urzędu Gminy przy
ul. Szkolnej 7.
W Ośrodku zatrudnionych jest trzech pracowników na pełnych etatach, tj.
kierownik i dwóch pracowników socjalnych. Zatrudnieni pracownicy posiadają wymagane
przepisami wykształcenie w tym kierunku.
Zadaniem pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest udzielanie
pomocy finansowej i praca socjalna, która ma na celu doprowadzenie osób i rodzin do
usamodzielnienia.
Ośrodek współpracuje z pedagogiem szkolnym, policją, kuratorami sądowymi,
Powiatowym Urzędem Pracy w Turku, Komisją do spraw Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych powołaną przez
Radę Gminy Przykona, Komisją do spraw Rodziny,
Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Turku, Radą Gminy oraz Konińskim Bankiem
Żywności.
Przemiany ustrojowe spowodowały, że w systemie zabezpieczenia społecznego
wzrosła rola pomocy jako instytucji polityki społecznej Państwa.
Klienci pomocy
Ustawa o pomocy społecznej określa grupę osób i rodzin uprawnionych do
korzystania ze świadczeń pomocy oraz ustala kryterium dochodowe. Pomoc społeczna
skierowana jest do osób, które przy wykorzystaniu własnych środków, możliwości i
uprawnień nie są w stanie przezwyciężyć trudnej sytuacji materialnej, w jakiej się
znajdują. U większości osób pogorszyły się warunki życia.
48
Wzrosła liczba środowisk pozbawionych
środków do życia. W 1999 roku ze
świadczeń pomocy społecznej skorzystały 184 rodziny o łącznej liczbie 676 osób, tj.
16,2%
mieszkańców. Brak jest możliwości zatrudnienia na terenie gminy, zmniejsza się
również ilość zatrudnionych osób w ramach prac publicznych. Na koniec 1999 roku na
terenie gminy zarejestrowanych było ogółem 355 osób, w tym 96 osób z prawem do
zasiłku.Kobiet mieliśmy zarejestrowanych 191, w tym 31 z prawem do zasiłku.
Tabela 18
Klienci pomocy społecznej według przyczyn.
Powód trudnej
Liczba rodzin
sytuacji życiowej
1996
1997
1998
1999
Ubóstwo
-
-
-
-
Sieroctwo
-
-
-
-
Bezdomność
-
-
1
1
Potrzeby chrony macierz.
34
26
18
21
Bezrobocie
134
103
134
142
Niepełnosprawność
27
22
29
32
Długotrwała choroba
17
30
28
24
54
49
49
40
22
16
25
17
33
36
24
24
1
1
2
3
Bezradność
w
spr.
Opiekuńczo-wych.
i
prowadzeniu gosp. dom.
Rodziny niepełne
W tym
Rodziny wielodzietne
Alkoholizm
49
Analizując poszczególne lata należy stwierdzić, że największą grupę osób, które
korzystały ze świadczeń pomocy stanowią bezrobotni.
Realizacja świadczeń
Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje zadania wynikające z ustawy o pomocy
społecznej w zakresie zadań zleconych oraz zadań własnych gminy.
Zadania zlecone są dotowane przez budżet państwa, a zadania własne przez samorząd
gminy. W 1999 roku w ramach zadań obligatoryjnych z pomocy skorzystało 41 osób, i tak:
zasiłki stałe wyrównawcze 2 osoby, renty socjalne 15 osób, okresowe zasiłki
gwarantowane 4 osoby,zasiłki dla kobiet w ciąży i wychowujących dziecko do 2 m-ca
życia –20 kobiet.
W ramach zadań fakultatywnych przyznano 50 rodzinom zasiłki okresowe.
Ponadto w ramach zadań zleconych Ośrodek wypłaca 4 osobom zasiłki rodzinne i 3 zasiłki
pielęgnacyjne.
Z Państwowego Funduszu Kombatanckiego w 1999 roku skorzystało 7 osób
/zasiłki pieniężne-celowe/ W ramach zadań własnych 165 rodzin objętych
zostało pomocą. Pomoc w formie zasiłków celowych otrzymało 136 rodzin z
przeznaczeniem na żywność,opał,odzież, 1 osobie pokryty został koszt leczenia,
1 rodzina otrzymała pomoc na pokrycie wydatków powstałych wskutek pożaru.
Ośrodek prowadzi pomoc w formie dożywiania dzieci w szkołach. Dożywianiem
objętych jest 108 dzieci. W roku 1999 dotacja celowa z budżetu centralnego wyniosła
17.459 zł,natomiast ze środków gminy pokryto 9432 zł.
12 osób starszych samotnych objętych jest pomocą usługową w formie pomocy
sąsiedzkiej/osoby sprawujące usługę zatrudnione są na umowę zlecenie/
Na terenie gminy nie są realizowane
usługi specjalistyczne dla osób z zaburzeniami
psychicznymi.
50
Kadry pomocy społecznej
W ośrodku zatrudnionych jest 2 pracowników socjalnych , przy czym na jednego
pracownika przypada 2085 mieszkańców.
Koszty
Średnia wielkość pomocy udzielonej jednemu środowisku w 1999 roku
wyniosła 1480,89 zł.
Koszt jednostkowy gorącego posiłku w gminie wyniósł w 1999 roku 1,49 zł.
51
OCHRONA ZDROWIA
Zakłady opieki zdrowotnej
Gmina Przykona obejmuje 29 wsi, gdzie zameldowanych jest ponad 4 tys. osób.
Odległość najdalej położonej wsi od miejsca udzielania świadczeń lekarsko –
pielęgniarskich wynosi 14 km.
W gminie Przykona zorganizowane zostały :
a/ dwie odrębne indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie lekarzy
rodzinnych /prywatne gabinety/
b/ niepubliczny zakład opieki zdrowotnej pielęgniarek środowiskoworodzinnych
c/ gabinet higieny szkolnej
d/ położna środowiskowo – rodzinna
e/ dwa gabinety stomatologiczne
Gabinet Lekarza Rodzinnego Władysława Szczepanika / lekarz rodzinny
i internista/
Obejmuje opieką 3200 osób, w tym około 400 dzieci i 800 osób powyżej 60 roku
życia. Lekarz prowadzi kompleksową i stałą opiekę nad pacjentami, prowadzi całokształt
leczenia. Porad lekarskich udziela od poniedziałku do piątku w godzinach od 800 do 1300 i
od 1600 do 1800, od 1300 do 1400 wizyty domowe u obłożnie chorych. Po godzinach pracy,
w dni wolne i święta lekarz zabezpiecza ubezpieczonym całodobową gotowość do
uzyskania świadczeń zdrowotnych lub w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego
pogorszenia stanu zdrowia. Świadczenia zabezpieczane w ramach powyższej gotowości
mogą być udzielane również przez innego lekarza, któremu świadczeniodawca powierzy
wykonanie tych czynności. Pacjenci mają możliwość bezpośredniego kontaktowania się z
lekarzem przez całą dobę przez telefon komórkowy.
52
Zorganizowany został punkt pobierania krwi do badań laboratoryjnych w
Przykonie / w zależności od potrzeb – jeden lub dwa razy w tygodniu/.
Zapewniona jest ciągłość leczenia ambulatoryjnego osobom przewlekle chorym i w
stanach terminalnych. Lekarz odpowiedzialny jest za szczepienia ochronne, wykonuje
kompleksowe badania
lekarskie noworodków, badania okresowe dzieci, wizyty
patronażowe, badania lekarskie dzieci i młodzieży w wieku 2,4,6,13,16 i 19 lat.
Zgodnie z art. 60 ust.1 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym
pacjenci mieli i mają możliwości wolnego wyboru lekarza, natomiast zgodnie z art.50 ust
1 i 2 ustawy jak wyżej ubezpieczonym na podstawie zlecenia lekarza przysługują
bezpłatne przejazdy środkami transportu sanitarnego w przypadkach :
1/ przewozu osób wymagających natychmiastowego leczenia w zakładzie opieki
zdrowotnej,
2/ przewozu wynikającego z potrzeby zachowania ciągłości leczenia
w przypadku schorzeń zagrażających zdrowiu lub życiu,
3/ przewozu osób z dysfunkcją narządu ruchu uniemożliwiającą korzystanie
ze środków transportu sanitarnego w celu odbycia leczenia do najbliższego
zakładu i z powrotem.
Lekarz kieruje ubezpieczonych na leczenia uzdrowiskowe.
Pacjenci mają zabezpieczony wolny wybór specjalisty. Nie potrzebują skierowań do
stomatologa, ginekologa i położnika, dermatologa i neurologa, onkologa i psychiatry,
leczenia odwykowego dla osób zakażonych wirusem HIV, dla osób chorych na gruźlicę.
Średnio miesięcznie lekarz przyjmuje 650 pacjentów, wizyt domowych miesięcznie 320 –
340. Pacjenci mają możliwość rejestracji : osobiście, przez członków rodziny,
telefonicznie, z wyznaczeniem godziny realizacji świadczenia. Świadczenia udzielane są w
dniu zgłoszenia. Lekarz mieszka w gminie Przykona i zapewnia całodobowy dostęp do
świadczeń lekarskich.
Praktyka Lekarza Rodzinnego Marka Ćwiklińskiego – lekarz rodzinny
53
i pediatra/
Obejmuje opieką 870 osób / dzieci i dorośli/.
Lekarz ten udziela porad lekarskich od poniedziałku do piątku w godzinach od 800 do 1300
i od 1600 do 1800, wizyty domowe od 1300 do 1400 Po godzinach pracy w dni wolne i
święta lekarz zabezpiecza całodobową gotowość do udzielania świadczeń zdrowotnych w
przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia. Pacjenci mają
możliwość całodobowego kontaktu z lekarzem przez telefon komórkowy.
Lekarz zabezpiecza okresowe badania lekarskie dzieci w wieku 2,4,6,13,16 i 19
lat, kompleksowe badania lekarskie noworodków, wizyty patronażowe, szczepienia
ochronne.
Ubezpieczeni mieli i mają możliwość wolnego wyboru lekarza / deklaracja wyboru
lekarza/.
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Pielęgniarek Środowiskowo-Rodzinnych
Obejmuje opieką 4120 osób. Świadczenia udzielane są przez dwie pielęgniarki.
Gabinet czynny jest od 800 do 1800. Po godzinach pracy w dni wolne i święta prowadzona
jest
kontynuacja
zabiegów. Pacjenci mają możliwość całodobowego kontaktu
telefonicznego z poszczególnymi pielęgniarkami , mieli i mają możliwość wyboru
pielęgniarki.
Realizowane
wizyty patronażowe oraz opieka medyczna nad osobami
niepełnosprawnymi oraz osobami w stanach terminalnych i przewlekle chorymi.
Gabinet Higieny Szkolnej
Gabinet higieny szkolnej mieści się w Szkole Podstawowej w Przykonie.
Czynny jest codziennie w godzinach od 7:30 do 15:00
Pod opieką znajduje się 582 dzieci ze wszystkich szkół na terenie gminy.
W ramach zakresu higieny szkolnej prowadzone są:
•
badania przesiewowe,
•
badanie postawy ciała, ostrości i widzenia barwnego, badanie słuchu,
ciśnienia, oraz wagi ciała i wzrostu,
54
•
działania profilaktyczne ( pogadanki),
•
udzielanie pierwszej pomocy w nagłych przypadkach.
Pani Anna Rusek (obecna higienistka szkolna) na prowadzone usługi ma
podpisaną umowę z Wielkopolska Kasa Chorych do 30 czerwca 2000r. W kolejnych
latach w związku ze zmianą ustawy o PUZ ciężar finansowy zapewnienia higieny
szkolnej spadnie na poszczególne szkoły.
Położna Środowiskowo-Rodzinna
Gabinet położnej środowiskowo-rodzinej położony jest na terenie sąsiadującej
gminy Dobra. W ramach umowy jaką zawarł NZOZ Pielęgniarsko-Położniczy Ośrodek
Medyczny Środowiskowo Rodzinnej s.c. “Vita” (ul. wiatraczna 13, 62- 730 dobra) z
Wielkopolska Kasą Chorych zapewnia zakres działania związany z działalnością położnej
obejmuje obszar gminy Przykona.
Gabinet położnej czynny jest w od godz.8.00 do 9.00, w godzinach od 9.00 do
18.00 praca w terenie ( w tym przerwa od 14.00 do 16.00) codziennie oraz w niedziele i
święta kontakt telefoniczny.
Prywatny gabinet stomatologiczny – Mirosławy Szczupak
Czynny jest od poniedziałku do piątku od 8:00 do 13:00, przy czym we wtorki od
14:00 do 18:00. . Świadczy usługi w ramach kontraktu z Kasą Chorych.
Prywatny Gabinet stomatologiczny – Katarzyny Bartosik
Świadczy usługi w dwóch gabinetach tj. Dobrej i Przykonie.
Gabinet w Przykonie czynny jest :
- środa
od 1600 do 18oo
- piątek
od 16oo do 18oo
55
9.3. Stan zdrowia mieszkańców
Tabela nr 19
Zachorowalność
Wyszczególnienie
1. Nowotwory
2. Choroby UKŁADU KRĄŻENIA
3. Zewnętrzne przyczyny urazów i zatruć
4. Choroby UKŁADU ODDECHOWEGO
5. Choroby UKŁADU TRAWIENNEGO
6. Ch. Ukł. GRUCZOŁÓW WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO
7. Choroby ukł. MOCZOWO-PŁCIOWEGO
8. Choroby ukł. MIĘŚNIOWO-KOSTNEGO
9. Ch. Ukł. NERWOWEGO I NARZĄDÓW ZMYSŁÓW
10. Choroby ZAKAŹNE I PASOŻYTNICZE
11. Zaburzenia psychiczne
12. Choroby skóry
13. Ch. Krwi i narządów krwiotwórczych
1999
8
51
96
15
99
18
38
15
18
35
1
26
12
56
5.2. GOSPODARKA KOMUNALNA
5.2.1. Wodociągi
Ważnym czynnikiem jest zaopatrzenie wsi w wodę . Gmina Przykona
zwodociągowana jest w 100 % . Długość sieci wodociągowej wynosi 108,9 km sieć ta
obsługiwana jest przez cztery hydrofornie, które znajdują się w miejscowosciach :
Przykona,
Dąbrowa,
Laski,
Paulinów.
Hydrofornia w miejscowości Przykona została zmodernizowana w 1999 roku, natomiast
hydrofornie w Laskach i Dąbrowie kwalifikują się do modernizacji .
Ilość przyłączy na terenie gminy – 1188 szt.
Aktualnie wysokość opłat z tytułu pozyskania ,oczyszczenia i dostarczenia 1m3 wody
wynosi 1,55 zł.
W części sieci przesyłowych zastosowane sa jeszcze rury azbestowe i żeliwne , w części
natomiast zainstalowane zostały rury z PCV co dodatnio wpłynęło na jakość dostarczanej
wody.
5.2.2. Kanalizacja
W 1993r. Gmina Przykona rozpoczęła realizację inwestycji związanych z sanitacją wsi.
Pierwszą dużą inwestycją była budowa oczyszczalni ścieków typu “LEMNA”
- 200m3/d w Psarach , z jednoczesnym rozpoczęciem budowy kolektora sanitarnego dla wsi
Psary i Przykona.
Następnym etapem była budowa kanalizacji w m.Bądków I i Bądków II /część/.
Kolejnymi miejscowościami objętymi zorganizowaną gospodarką ściekową są
Wichertów i Smulsko. Ścieki z tych wsi odprowadzane są do wybudowanej w 1999r.w Wichertowie
oczyszczalni mechaniczno-biologicznej o wydajności 100 m3/d.
57
Typy istniejących oczyszczalni:
- oczyszczalnia LEMNA - mechaniczno-biologiczna - 200 m3/d
- oczyszczalnia typ SBR - mechaniczno-biologiczna -100 m3/d
W 2000r. zostanie wybudowany kolejny odcinek kolektora sanitarnego we wsi
Boleszczyn o długości 7696 mb, który zostanie włączony do zbiorczej kanalizacji
podłączonej do w/w oczyszczalni. Na rok 2000 zaplanowana jest budowa kolektora
sanitarnego dla wsi Żeroniczki o długości 4237 mb, który zostanie włączony do zbiorczej
kanalizacji podłączonej do oczyszczalni w Psarach.
Do końca 2000r. długość sieci kanalizacyjnej w naszej gminie będzie wynosić 40,7 km łącznie z
przykanalikami, podłączonych zostanie 507 gospodarstw co stanowi 49,7 %ogólnej liczby gospodarstw.
- długość sieci /bez przykanalików/ - 20,0 km
- długość przykanalików
- liczba przyłączy do budynków
- 8,4 km
- 376 szt.
Znacznie gorzej przedstawia się sytuacja we wsiach o rozproszonej zabudowie, których
mieszkańcy nie będą mogli być włączeni do ogólnej kanalizacji.
Rozwiązaniem dla tych terenów są oczyszczalnie przyzagrodowe.
5.2.3. Gospodarka śmieciowa
Na podstawie ustawy z dnia 8.03.1990 roku o samorządzie terytorialnym oraz
ustawy z dnia 13.09.1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach , Rada
Gminy Przykona podjęła uchwałę w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i
porządku w gminie.
Zgodnie z uchwałą właściciele nieruchomości zobowiązani są do wyposażenia
nieruchomości w odpowiednią liczbę zbiorników na odpady i do samodzielnego zlecania
usługi wywozu nieczystości, ponieważ w gminie nie prowadzi się
zorganizowanej
gospodarki śmieciowej. Rozstawiono natomiast 14 kontenerów KP-7, aby przyzwyczajać
mieszkańców do umieszczania odpadów w miejscach do tego przeznaczonych.
58
Zlokalizowane one są przy placówkach oświatowych, cmentarzach, strażnicach OSP oraz
w centralnych punktach wsi. Wywozu odpadów z kontenerów dokonuje prywatny zakład
komunalny , natomiast finansuje Urząd Gminy.
Wywóz odpadów dokonywany jest na gminne wysypisko śmieci zlokalizowane
w miejscowości Psary, przy ulicy Komunalnej 6 .Przewidywany okres eksploatacji tego
wysypiska to 2010 rok. Wysypisko powstało w wyniku zagospodarowania wykopu
pokopalnianego i nie posiada stosownych dokumentów dopuszczających do jego
eksploatacji. Istniejące wysypisko pełni rolę gminnego wysypiska i od składowanych
odpadów nie pobiera się opłat.
Ponieważ
wysypisko
nie
spełnia
odpowiednich
wymogów
sanitarnych,
koniecznością jest budowa nowego wysypiska śmieci. Urząd Gminy posiada już niezbędną
dokumentację na budowę, jednakże z powodu braku środków finansowych inwestycja nie
jest realizowana.
5.2.4. Drogi
Na terenie Gminy Przykona występuje 103,364 km dróg o nawierzchni asfaltowej
i 15,8 km o nawierzchni żwirowej.
Podział funkcjonalny kształtuje się następująco:
1. droga krajowa nr 469 relacji Konin - Ozorków o długości - 13,064 km
2. drogi powiatowe o długości 28,9 km:
- droga nr 16404 Przykona -Dobra
- droga nr 16424 Smulsko - Słomów - Sarbice
- droga nr 16453 Przykona - Kaczki Średnie
- droga nr 16457 Smulsko - Wygoda
- droga nr 16454 Rogów - Wietchinin
- droga nr 16449 Laski - Szadów Pański
- droga nr 16423 Posoka - Warenka
3. drogi gminne o długości 51 km
59
4. drogi lokalne o długości 26,2 km
Wszystkie sołectwa w gminie posiadają połączenia drogami o nawierzchni asfaltowej.
W obecnej chwili stan dróg jest dobry, jednak stopniowo należy przeznaczać środki finansowe na ich
remonty. Pilnej modernizacji wymagają drogi powiatowe nr 16404 na odcinku Przykona-Żeroniczki
i nr 1616457 na odcinku Smulsko - Boleszczyn. Ważną sprawą jest również przebudowa
skrzyżowania dróg w Przykonie, celem poprawy bezpieczeństwa. Nowym wyzwaniem dla gminy
staje się utrzymanie wybudowanych dróg.
Kontynuacja
inwestycji
wysokonakładowych
typu
kanalizacja
sanitarna
powoduje
konieczność zmniejszania nakładów na wiele zadań m.in. na bieżące utrzymanie dróg.
Zadaniem koniecznym do wykonania w dziedzinie drogownictwa jest uregulowanie praw własności
gruntów będących pod drogami, gdyż pewna ich część nie posiada takiego uregulowania.
5.2.5. Telefony
Aby zwiększyć atrakcyjność gminy i poprawić warunki życia rozpoczęto w 1993r.
telefonizację wsi. W latach 1993 - 1997 przy aktywnym udziale mieszkańców - Społeczne
Komitety Telefonizacji Wsi Gminy Przykona - ilość telefonów wzrosła ze 146 do 580.
Obecnie na terenie gminy jest podłączonych 624 abonentów, co daje wskaźnik
15 telefonów na 100 mieszkańców.
Liczba osób ubiegających się o podłączenie do sieci telefonicznej wynosi 161
/złożonych wniosków/.
W ramach telefonizacji zamontowano we wsiach 3 ogólnodostępne aparaty
telefoniczne.W 1999r. została zainstalowana centrala cyfrowa i od tego czasu poprawiła się
jakość połączeń telefonicznych. Poprawiająca się jakość urządzeń teletransmisyjnych
pozwala na stopniowe podłączanie internetu do szkół i urzędów.
Telekomunikacja Polska S.A. realizując swoje inwestycje rozpoczęła w 1999r.
układanie światłowodu i sukcesywne przyłączanie nowych abonentów.
Oprócz TP S.A. na terenie naszej gminy działają Środkowo – Zachodnie Telefony Polskie.
60
5.2.6. Energia elektry.czna
Pełną obsługę naszej gminy z zakresu energetyki pełni Energetyka Kaliska Spółka
Akcyjna w Kaliszu Rejonowy Zakład Energetyczny w Turku.
Uczestniczymy w planach rozwoju energetycznego poprzez zgłaszanie trendów rozwoju
gospodarczego naszej gminy.
Aktualnie pierwszoplanowymi zadaniami w ramach zasilania w energię elektryczną
jest zaopatrzenie następujących terenów:
- m.Dąbrowa - tereny rekreacyjne
- m.Przykona - budownictwo jednorodzinne
- m.Przykona - zabudowa zagrodowa
- m.Laski
- budownictwo jednorodzinne
Obecnie wszystkie gospodarstwa w naszej gminie posiadają energię elektryczną,
a nowopowstałe nie mają problemu z podłączeniem.
5.2.7. Energia cieplna
Głównym źródłem energii cieplnej w budynkach znajdujących się na terenie Gminy
Przykona są kotłownie opalane paliwem stałym ( drewno, węgiel). Tylko nieznaczna część
prywatnych posesji posiada kotłownie olejowe bądź gazowe. W celu zmniejszenia
zanieczyszczenia powietrza Gmina podjęła się w 1992 roku kosztownych inwestycji,
polegających na wymianie kotłowni węglowych na olejowe w budynkach użyteczności
publicznej tj. budynek Urzędu Gminy, szkoły, przedszkole samorządowe oraz ośrodek
zdrowia.
Przez teren gminy przebiega „nitka” gazociągu. Wykorzystanie tego źródła energii
wiąże się z dużymi nakładami finansowymi, zarówno ze strony gminy , jak i indywidualnych
inwestorów. Inwestycja wymaga budowy stacji redukcyjnej oraz wymiany stosunkowo
nowych urządzeń grzewczych w budynkach indywidualnych/ dotyczy głównie działek
budowlanych w okolicach Psar oraz Przykony/. Wymieniony aspekt finansowy tłumaczy
61
niewątpliwie fakt małego zainteresowania społecznego pozyskiwaniem energii cieplnej z
gazu ziemnego.
ROLNICTWO
Na terenie Gminy Przykona znajduje się 29 miejscowości, które wchodzą w skład
19 sołectw. Są to miejscowości typowo rolnicze, należy więc stwierdzić, że rolnictwo jest
podstawowym źródłem gospodarki na terenie Gminy .
Ogólna powierzchnia Gminy wynosi 11093 ha, a użytkowanie gruntów przedstawia się
nastepująco :
- grunty orne
- 4825 ha,
- użytki zielone
- 1209 ha,
- sady
- 34 ha,
razem użytki rolne
- 6.068 ha, co stanowi 54,70 % ogólnej powierzchni
gminy,
- obszar KWB
- 724 ha,
- lasy
- 2.881 ha,
- pozostałe grunty
- 1.420 ha,
razem
- 5.025 ha, co stanowi 45,30 % ogólnej powierzchni
gminy i 82,81 % powierzchni użytków rolnych.
S tru kt ur a g ru n tó w w G m inie P rz yk on a
Średnia wielkość gospodarstwa na terenie gminy Przykona wynosi 8,55 ha, a
1, 38
struktura gospodarstw rolnych3 6przedstawia
się następująco :
34 6, 25
4 88 ,1 9
U ¿ y tk i r oln e
£¹k i i P a st w is k a
N ie u¿ y tk i
In ne
La s
97 5, 24
3 71 1, 91
62
-
gospodarstwa rolne o pow. od 1 do 5 ha
- 247 szt,
-
- ’’ -
od 5 do 10 ha
- 270 szt,
-
- ’’ -
od 10 do 20 ha
- 173 szt,
-
- ’’ -
powyżej 20 ha
-
razem liczba gospodarstw
48 szt,
- 738 szt
Gmina Przykona - Liczba i struktura gospodarstw rolnych
Na terenie gminy głównie uprawiane są zboża, które zajmują obszar 3140 ha, w tym :
- żyto
-
48 ha,
1.870
- mieszanki zbożowe -
400 ha,
- pszenżyto
-
389 ha,
-
333 ha,
- jęczmień
-
112 ha,
- owies
-
52 ha.
- pszenica
173
247
1-5 ha
5-10 ha
10-20 ha
pow. 20 ha
Struktura pozostałych zasiewów przedstawia się następująco :
- ziemniaki
-
746 ha,
- warzywa
-
36 ha,
- kukurydza
-
9 ha,
- strączkowe
-
6 ha,270
- sady
-
34 ha.
Na terenie gminy Przykona dominują gleby wytworzone z piasków luźnych i
słabogliniastych . Jedynie w części środkowej we wsiach
:
Przykona, Smulsko,
Wichertów, gdzie występują utwory zwałowe, spotyka się gleby wytworzone z glin
płytko spiaszczonych . Podstawowym typem glebowym są gleby pseudo – bielicowe,
brunatne wyługowane , murszaste, czarne ziemie oraz lekkie i bardzo lekkie mady .
63
Wszystkie one charakteryzują się zupełnym brakiem lub niewielką ilością koloidów, małą
zasobnością w składniki pokarmowe oraz dużą przepuszczalnością.
Struktura gleb przedstawia się następująco :
Klasa III a
-
83 ha,
“
III b
-
217 ha,
“
IV a
-
728 ha,
“
IV b
-
425 ha,
“
V
-
1.512 ha,
“
VI
-
1.514 ha
VI Rz
-
246 ha.
Analizując powyższe stwierdzić należy, że na terenie gminy przeważają grunty
klas V i VI / 3272 ha/, które odznaczają się niską produkcyjnością.
Z analizy użytkowania gruntów wynika, że lasy zajmują 2821 ha, co stanowi 25,97
% ogólnej powierzchni gminy. Są to lasy mieszane, z przewagą sosny, usytuowane we
wschodniej części gminy. Ostatnio zaobserwowano tendencje do zalesiania przez
rolników gruntów słabych, które w obecnej sytuacji ekonomicznej w rolnictwie są
nieopłacalne do uprawy. Dotyczy to głównie gruntów klas V,VI i VIz, których większość
znajduje się we wschodniej części gminy.
Na terenie gminy Przykona działalność odkrywkową prowadzi Kopalnia Węgla
Brunatnego “Adamów”, która przez cały okres istnienia objęła swoją działalnością ok.
30%
powierzchni gminy. Aktualnie obszar eksploatacyjny KWB na terenie gminy
Przykona wynosi 724 ha, co stanowi 6,52% ogólnej powierzchni gminy.
Stwierdzić należy, że skutkami powierzchniowej eksploatacji węgla są: degradacja
gruntów rolnych, znaczne osuszenie terenu w związku z zanikiem wód gruntowych, a
także likwidacja wsi i związany z tym znaczny odpływ ludności.
64
Po wyeksploatowaniu złóż wykorzystane obszary są rekultywowane. Jest to
głównie rekultywacja o kierunku rolnym, a zrekultywowane grunty przeznaczone są pod
określone uprawy rolne /lucerna na zielonkę, pszenżyto/.
Na poziom produkcji rolnej znaczny wpływ ma regulacja stosuków wodnych.
Na terenie gminy zmeliorowanych jest 1724 ha gruntów, co stanowi 28,4 % powierzchni
użytków rolnych. Długość urządzeń melioracyjnych odpływowych wynosi wraz z
przykanalikami 44724 mb.
Na terenie gminy działa Gminna Spółka Wodna Przykona, która posiada swój statut
oraz zarząd, a celem jej działania jest prowadzenie racjonalnej gospodarki na
zmeliorowanych gruntach oraz utrzymanie i prawidłowa eksploatacja urządzeń
melioracyjnych. Spółka współpracuje z Powiatowym Związkiem Spółek Wodnych w
Turku.
W zakresie produkcji zwierzęcej czołowe miejsce zajmuje produkcja trzody chlewnej i
bydła. Stwierdzić jednak należy, że ze względu na istniejące trudności finansowe w
rolnictwie do rzadkości należą nowoczesne urządzenia w gospodarstwach rolnych typu
dojarki, zbiorniki do schładzania mleka, urządzenia do zadawania pasz, usuwania obornika
Na terenie gminy znajduje się ubojnia oraz masarnia, które przyczyniają się do
poprawy funkcjonowania skupu zwierząt rzeźnych .
Reasumując powyższe stwierdzić należy, że do uwarunkowań sprzyjających
rolnictwu należy dobre zaopatrzenie wsi w wodę, znaczna część zmeliorowanych gruntów,
kanalizacja sanitarna, telefonizacja wsi / 61 % /.
Do negatywów zaliczyć należy niską bonitację gleb oraz skutki związane z działalnością
Kopalni Węgla Brunatnego ’’Adamów’’.
65
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Na terenie gminy Przykona zarejestrowanych jest 85 podmiotów gospodarczych,
w tym 34 przed rokiem 1995.
Tabela 20
Podmioty
Przed
gospodarcze
1995
1995
1996
1997
1998
1999
Łączna
liczba
podmiotów
Ogółem
34
4
5
8
11
23
85
Handel
10
0
3
2
5
10
30
Usługi
11
3
2
5
1
10
32
Produkcja
8
1
0
0
2
3
14
Inne
5
0
0
1
3
0
9
Od roku 1995 nastąpił stopniowy wzrost liczby podmiotów prowadzących
działalność gospodarczą na terenie gminy. Przyjmując rok 1995r. za bazowy największy
66
przyrost podmiotów gospodarczych miał miejsce w 1999r. W roku tym liczba jednostek
zwiększyła się o 5,75% w stosunku do roku 1995r.
Okres od 1995-1999 stanowił intensywny rozwój działalności gospodarczej. W
ciągu minionych 5 lat na terenie gminy powstało bowiem 51 podmiotów prowadzących
działalność co stanowi 55,65% wszystkich działających jednostek gospodarczych od
1989r.
Gmina Przykona - podmioty gospodarcze
90
85
80
70
62
60
51
50
43
38
40
34
30
20
10
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Rodzaj prowadzonej działalności jest zróżnicowany, jednak dominującą formą
działalności są usługi i handel. Najczęściej występują usługi transportowe i w zakresie
budownictwa. Natomiast handel to przede wszystkim sklepy spożywcze i branżowe,
handel obwoźny, a także auto-handel.
Spośród wszystkich podmiotów gospodarczych największe zatrudnienie występuje:
1. PPH “ ANDREWEX” – obróbka drewna, 74 osoby zatrudnione
2. PPH “ PEKTUR” – ubój i przetwórstwo mięsne , 13 osób zatrudnionych
3. Zakład Krawiecki “ FAMEX” – handel hurtowo –detaliczny, 6 osób
zatrudnionych
4. PHU “MIŚKO”- przetwórstwo drewna , 5 osób zatrudnionych
5. Hurtownia “WAKO”- sprzedaż napoi, 5 osób zatrudnionych
67
6. PPH “Maks-Pol”- szycie artykułów sportowych , 5 osób zatrudnionych
7. Spółdzielczy Zakład Usługowy- usługi rolnicze, 16 osób zatrudnionych
OCHRONA ŚRODOWISKA
Uwarunkowania środowiskowe
Obszar Gminy Przykona znajduje się w strefie zagrożenia ekologicznego
spowodowanego odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego - Kopalni Węgla Brunatnego
“Adamów”.
Wydobycie węgla brunatnego ma decydujący wpływ na stan środowiska
naturalnego na terenie gminy. W jego wyniku całkowicie przekształcone zostały duże
obszary gminy. W efekcie prowadzonej odkrywkowej eksploatacji węgla powstało
olbrzymie wyrobisko oraz zwały nadkładu. Dodatkowo w wyniku odwodnienia wyrobiska
ponad połowa obszaru gminy znalazła się w strefie leja depresyjnego kopalni. Obniżenie
poziomu wód gruntowych wpłynęło na osuszenie gruntów i pogorszenie warunków upraw
rolnych i leśnych. Ponadto wody kopalniane odprowadzane do rzeki Teleszyny przyczyniły
się do zanieczyszczenia wód
powierzchniowych. Na jakość wód ma również wpływ
zbiornik pulpy popiołów pochodzących z Elektrowni Adamów, który zlokalizowany jest w
zachodniej części gminy.
Jako podstawowy kierunek rekultywacji terenów pokopalnianych został
ustalony kierunek rolny. Kierunek leśny występuje jedynie w części północno-zachodniej
na tzw. wyrobisku zewnętrznym. Natomiast kierunek wodny rekultywacji przewidziano w
ciągu koryta rzeki Teleszyny, w części wschodniej terenów eksploatacyjnych.
Ze względu na rolniczy charakter gminy, duży wpływ na zanieczyszczenie
środowiska mają środki chemizacyjne stosowane niezgodnie z przepisami. Dlatego też
68
szczególnie istotna jest prawidłowa gospodarka nawozami organicznymi, zmierzająca do
ograniczenia strat azotu i skażenia środowiska.
W wyniku podejmowanych działań stan ekologiczny gminy systematycznie się
poprawia. Główne działania w ochronie środowiska ukierunkowane zostały na uzyskanie
istotnej poprawy jakości wód, ochrony powietrza atmosferycznego, powierzchni ziemi,
przyrody oraz prowadzenia edukacji ekologicznej.
Gmina Przykona już od kilku lat konsekwentnie podejmuje kosztowne, ale
niezbędne z punktu widzenia ekorozwoju, inwestycje proekologiczne:
- doprowadzono do poprawy zaopatrzenia i jakości wody ( budowa wodociągu w
Ewinowie oraz modernizacja hydroforni w Przykonie ),
- w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego nastąpiła zmiana
systemu ogrzewania z węglowego na olejowy ( dotyczy budynków użyteczności publicznej
: szkoły, przedszkole, ośrodek zdrowia, urząd gminy, strażnica OSP ),
- w zakresie gospodarki odpadami : utworzono gminne wysypisko śmieci, dokonano
zakupu 14 kontenerów KP-7 -rozstawionych w centralnych punktach wsi. Obserwuje się
również spadek zanieczyszczeń przydrożnych rowów, lasów i wyrobisk. Znacząca ilość
śmieci jest zbierana dzięki włączaniu się corocznie w akcję “Sprzątanie Świata”.
- dzięki organizowaniu konkursu p.n. “Poprawiamy estetykę naszych wsi” poprawił
się znacząco stan czystości i porządku prywatnych posesji
Charakterystyka zasobów przyrodniczych
Projektem granicy polno-leśnej objęto 14 z pośród 27 obrębów w gminie.
Zaprojektowano 19 kompleksów leśnych i naniesiono je na mapy ewidencyjne. Są to
grunty orne klasy VI do VI z, użytki zielone klas V do VI oraz nieużytki przyległe do
lasów państwowych i prywatnych. Do zalesień nie włączono gruntów pokopalnianych,
które zostały zrekultywowane na cele rolne oraz gruntów, na których prowadzona jest i
będzie działalność wydobywcza kopalni.
Łączna powierzchnia 19 kompleksów wynosi
w tym zalesienia
- 2814,34 ha
- 720,37 ha
69
W celu ochrony obszarów o cechach środowiska zbliżonych do stanu
naturalnego oraz konieczności zapewnienia społeczeństwu warunków niezbędnych dla
regeneracji sił w środowisku reprezentującym korzystne właściwości dla rozwoju
turystyki i wypoczynku Wojewódzka Rada Narodowa w Koninie ustaliła na terenie
byłego województwa konińskiego
5 obszarów chronionego krajobrazu oraz zasady
korzystania z tych obszarów. Zgodnie z w/w opracowaniem na terenie Gminy Przykona
obszar chronionego krajobrazu stanowi fragment tzw. Obszaru Uniejowskiego i zajmuje
ok. 25% powierzchni gminy. W strefie Uniejowskiego obszaru krajobrazu chronionego,
którego powierzchnia wynosi 180 km2, znajduje się południowo-wschodnia część Gminy
Przykona. W obszarze tym mieści się:
- część sołectwa Gąsin,
- część sołestwa Bądków,
- lasy we wschodniej części gminy ( wsie Trzymsze i Ewinów ).
Dla
wykorzystania
obszarów
krajobrazu
chronionego
zgodnie
z
interesem
ogólnospołecznym, ze specyfiką poszczególnych regionów i wymogami ochrony
środowiska przyrodniczego zakazuje się:
- lokalizacji , budowy oraz rozbudowy obiektów powodujących
zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby oraz powodujących duży hałas,
- lokalizowania ferm zwierząt - bezściółkowych oraz produkujących
gnojowicę,
- niszczenia gleby i pozyskiwania kopalin bez uzyskania zgody właściwego
organu.
Ponadto sołectwa Ewinów i Kol. Radyczyny wchodzą w skład tzw. osi ekologicznej rzeki
Warty, stanowiącej Obszar Ochrony Doliny Warty. Głównym walorem doliny jest
występowanie unikalnej roślinności, torfowisk niskich, śródlądowych słonych łąk oraz
międzynarodowej rangi ostoi ptactwa.
70
Zbiorniki wodne
Zgodnie z Rozporządzeniem Nr 26 Wojewody Konińskiego z dnia 30.10.1997r.
następujące użytki ekologiczne podlegają szczególnej ochronie :
L.p.
Nr rejestru
Oznaczenia użytku ekologicznego
Wojewódzkieg
o
1.
5
2.
6
3.
7
4.
25
5.
26
6.
27
7.
28
8.
29
9.
30
10.
31
11.
32
Zbiornik wodny o pow. 0,84 ha położony we wsi Jeziorko
gm. Przykona.. Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Krwony,
oddział 282 f.
Zbiornik wodny o pow. 0,64 ha położony we wsi Jeziorko,
gm. Przykona. Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Krwony,
oddział 283 d
Zbiornik wodny o pow. 0,40 ha położony we wsi Jeziorko,
gm. Przykona. Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Krwony,
oddział 283 f.
Bagno o pow. 1,45 ha położone we wsi Ewinów, gm. Przykona.
Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Turek, Leśnictwo Czarny Las,
oddział 107 k.
Bagno o pow. 2,40 ha położone we wsi Ewinów , gm. Przykona.
Nadleśnictwo Czarny Las, oddział 134 b.
Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Czarny Las, oddział 135 c.
Bagno o pow. 0,93 ha połozone we wsi Ewinów, gm. Przykona.
Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Czarny Las, oddział 149 d.
Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Czarny Las, oddział 150 d
Oczko wodne o pow. 0,10 ha położone we wsi Ewinów,
gm. Przykona. Nadleśnictwo Turek, Leśnictwo Czarny Las,
oddział 156 b
Oczko wodne o pow. 0,08 ha położone we wsi Ewinów,
oddział 156 d.
Oczko wodne o pow. 0,10 ha połozone we wsi Ewinów,
oddział 157 d.
71
W budowie znajduje się retencyjny zbiornik wodny “Przykona”, o powierzchni
123,6 ha oraz pojemności 4,9 mln m3 wody. Celem tego zbiornika będzie zasilanie
elektrowni, nawodnienia użytków rolnych, cel rekreacyjny, rybacki, zabezpieczenie wody
dla ochrony p. pożarowej.
Bogactwa naturalne gminy
Obszar Gminy Przykona w dużej mierze jest zajęty przez odkrywkową działalność
Kopalni Węgla Brunatnego “Adamów”.
W zasięgu Obszaru Górniczego znajduje się obszar gminy, którego południową
granicę wyznacza linia wsi:
- Laski - Przykona - Dąbrowa. Miąższość pokładów pozwoli na wydobywanie węgla
brunatnego w przeciągu 15 lat. Szacuje się, że zamknięcie odkrywki nastąpi ok. roku 2015.
Oprócz złóż węgla brunatnego, na terenie gminy udokumentowano w formie karty
rejestracyjnej złoże kruszywa naturalnego “Rogów” oraz złoże torfów.
Zabytki na terenie gminy Przykona
Bądków
- zespół dworski
* dwór murowany
1910 , 1927, 1938/39
Dwór jest własnością Agencji Rolnej Skarbu Państwa i w chwili obecnej jest
zamieszkiwany przez sześć rodzin.
* park szczątkowy
Boleszczyn
- kościół par. p.w. Św. Piotra i Pawła
1818-21, 1899
- cmentarz rzymsko-katolicki, czynny
Ewinów
- grodzisko pierścieniowate,
X -XII wiek
tzw. Smulska Górka, objęte strefą “W”
ochrony reliktów archeologicznych, jeden
z najlepiej zachowanych obiektów
tego rodzaju w Wielkopolsce
72
Gąsin
- kapliczka przydrożna
Posoka
- zespół młynarski
ok.1920r.
* wiatrak koźlak, drewniany
XIX w.
* dom młynarza, drewniany
1873r.
- cmentarz ewangelicko-augsburski, nieczynny
Psary
Radyczyny
- zespół kościoła par. p.w. Nawiedzenia NMP
* kościół, murowany
1911- 1912
* plebania, murowana
1911
- osada wielokulturowa, od kultury
przeworskiej po średniowiecze ( prawdopodobnie
zaplecze gospodarcze grodziska w Trzemszach)
objęta strefą “OW” obserwacji archeologicznej.
Rogów
- zespół dworski
* dwór , obecnie dom nr 21/22, drewn., 1 poł. XIXw.
* obora, glina
1 poł. XIXw.
* stodoła, drewn.
1 poł. XIXw.
- cmentarzysko ciałopalne kultury przeworskiej
objęte strefą “OW” obserwacji archeol.
III-IV w.
Sarbice
- cmentarz ewangelicko-augsburski, nieczynny
Trzymsze
- gródek stożkowaty, objęty strefą “OW”
ochrony reliktów archeologicznych
XV w.
73

spis treści - Gmina Przykona

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nr 54 - Gmina Przykona

Nr 72

Nr 73 - Gmina Przykona