grecy we współczesnych naukach społecznych

O GREKACH
Interdyscyplinarne pismo „Stan Rzeczy”, wydawane przez Instytut Socjologii Uniwersytetu
Warszawskiego, zaprasza do nadsyłania tekstów z zakresu szeroko rozumianych nauk społecznych i
humanistycznych.
Numer trzeci „Stanu Rzeczy” poświęcony będzie Grekom i roli, jaką odgrywają w naszym myśleniu.
Grecy, poza tym, że patronują naszym intelektualnym wysiłkom jako czcigodni przodkowie, często
bywają przez nas traktowani jako współcześni. Ich problemy uznajemy za identyczne z naszymi, ich
koncepcje filozoficzne przenosimy niemal dosłownie do współczesnych dyskusji. Oswajamy Greków i
utożsamiamy się z nimi, ubierając ich w wygodne dla nas kostiumy i ułatwiając sobie w ten sposób
odbiór ich dziedzictwa, wskutek czego uchodzi naszej uwadze to, co oryginalne, a niełatwe do
pogodzenia z naszymi wyobrażeniami. Z drugiej zaś strony, taka ograniczona perspektywa sprawia, że
nie zdajemy sobie sprawy, w jakich celach używamy współcześnie Greków - co my przez Greków
próbujemy osiągnąć, jak siebie przedstawić, w czym się utwierdzić, czy też co przemycić do naszego
dyskursu. Redakcja „Stanu Rzeczy” zaprasza autorów, by przyjrzeli się z tej perspektywy
następującym zagadnieniom związanym z „naszymi Grekami”:
Udomowienie Greków
Zachęcamy autorów, by przyjrzeli się naszym strategiom oswajania Greków i zastępowania ich
problemów własnymi, pomijania w naszym myśleniu niełatwych do przyswojenia elementów ich
dorobku i reinterpretowania ich w duchu sentymentalizmu lub koturnowej wzniosłości.
„Domestykacja” Greków dotyczy zarówno ich instytucji, jak i filozofii, sztuki, religii i mitologii.
Interesują nas przekłamania, których się dopuszczamy, ale również nowe pomysły na obronę tego, co
uznajemy za „ponadczasową” spuściznę Greków.
Grecka intymność
Wspomniany proces udomowienia dorobku Grecji doskonale daje się prześledzić na przykładzie
naszych wyobrażeń o życiu prywatnym, domowym, rodzinnym, intymnym i seksualnym Greków.
Często rozmijają się one z naszą wiedzą historyczną, zwykle dlatego, że wygodniej nam zastąpić ją
prostymi stereotypami. Szczególnie interesujące wydają nam się problemy związane z sytuacją
kobiety i dziecka w Grecji (z uwzględnieniem ich zróżnicowania i wieloznaczności), relacjami w
rodzinie i gospodarstwie domowym, znaczeniem małżeństwa, przyjaźni i seksu. Chcielibyśmy spojrzeć
na te zagadnienia przede wszystkim od strony prób ich oswajania i zawłaszczania w naszych
współczesnych dyskursach.
Greckie życie publiczne
Grek jako człowiek publiczny kojarzy się nam na ogół z Ateńczykiem na Agorze. Namawiamy autorów
do zastanowienia się nad mniej powszechnie znanymi aspektami greckiego życia publicznego.
Szczególnie interesuje nas wpływ greckiej myśli prawnej na rzymską i bizantyjską, ale również
późniejszą, filozofię i teorię prawa, widziany jednak przede wszystkim przez pryzmat przyczyn, dla
których grecki wkład uległ zapomnieniu.
Grecy we współczesnej nauce i filozofii
Przekonanie o aktualności Greków szczególnie wyraźnie daje się zauważyć w teorii politycznej, gdzie
grecka demokracja ciągle funkcjonuje jako punkt odniesienia dla dzisiejszych sporów. Warto jednak
zastanowić się, jaką funkcje pełniły i pełnią dziś odwołania do Greków w szerszym dyskursie
filozoficznym i naukowym. Na uwagę zasługuje sam sposób konstruowania nawiązań do Greków w
warstwie tekstowej i językowej: zachęcamy autorów do zastanowienia się nad tym, jaką funkcję
pełnią w naszej pracy greckie nazwy, inspiracje, nawiązania i ilustracje. Jak patrzą na współczesny
naukowy artefakt Grecji historycy starożytności? Dlaczego w ogólności nauki społeczne niezbyt są
zainteresowane historycznymi badaniami na temat greckiej rzeczywistości? Dlaczego wolimy
„swoich” Greków?
Losy tekstu klasycznego
Interesują nas historyczne przemiany ukształtowanego przez wieki kanonu tekstów greckiej literatury
i filozofii i punkt dojścia procesu selekcji tekstów kanonicznych (jakie ważne niegdyś teksty zanikły?
Jakie dziś przez nas cenione uznawane były przez wieki za nieistotne?). Jakimi znaczeniami obrastają
teksty klasyczne, przetwarzane w niezliczonych intertekstualizacjach we współczesnych tekstach
naukowych? Czym staje się klasyczny tekst znany przeważającej większości współczesnych
czytelników wyłącznie w przekładach, fragmentach i zapożyczeniach? Jak i pod wpływem jakich
czynników zmienia się rdzeń tego, co stanowi podręczną wiedzę współczesnego intelektualisty o
Grecji?
Grecy w kulturze współczesnej
Chcemy się zastanowić, czym charakteryzuje się wykorzystanie Greków we współczesnej literaturze,
filmie, teatrze, muzyce i sztukach plastycznych. Zachęcamy Autorów do rozważenia, czy nie
stworzyliśmy we współczesnej kulturze własnej Grecji na obraz i podobieństwo współczesnych
społeczeństw z ich zupełnie niegreckimi problemami. Być może odwołania do Greków pełnią w naszej
twórczości funkcję kompensacyjną – jeśli tak, niemożności konceptualizacji i rozwiązania jakich
własnych problemów próbujemy zaradzić, sięgając po greckie tropy.
Artykuły przygotowane z myślą o tematach przewodnich trzeciego numeru prosimy nadsyłać do 5
lutego 2011 na adres [email protected].
Pytania prosimy kierować na adres sekretarza redakcji ([email protected]).
Wymogi formalne artykułów
„Stan Rzeczy” publikuje wyłącznie artykuły, które nie były wcześniej ogłoszone drukiem.
Teksty nadsyłane do redakcji oceniane są przez dwóch anonimowych recenzentów. Prosimy
o usunięcie zarówno z tekstu, jak i z właściwości pliku elektronicznego wszystkich informacji,
które mogłyby pozwolić na identyfikację autorstwa.
Prosimy o stosowanie przypisów nawiasowych w formie (Szczepański 1969: 35) oraz
sporządzenie bibliografii według następującego wzoru:
Szczepański, Jan. 1969. Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
Grabowska, Mirosława i Tadeusz Szawiel. 2003. Budowanie demokracji. Warszawa: PWN.
Crick, Bernard. 2004. W obronie polityki. Przeł. A. Waśkiewicz. Warszawa: PWN.
Janicka, Krystyna. 1970. Społeczne aspekty ruchliwości geograficznej. W: W. Wesołowski
(red.). Zróżnicowanie społeczne. Wrocław: Ossolineum. 375-400.
Rakowski, Tomasz. 2007. Między zbieractwem a archeologią. Doświadczenia historii i
teraźniejszości wśród bezrobotnych górników wałbrzyskich, „Kultura i Społeczeństwo” 4: 119136.
Lahman, David, Joe Oppenheimer i Piotr Świstak. 1996. Formalna teoria wyboru
racjonalnego. ,,Studia Socjologiczne” 3-4: 13-72.
Przypisy dolne w przypadku źródeł niepublikowanych wg wzoru: nazwa archiwum (za
pierwszym razem pełna nazwa, w następnych – skrót), nazwa zespołu archiwalnego,
sygnatura (numer działu, księgi, poszytu, teczki), numer karty (strony): tytuł dokumentu. Na
przykład: Archiwum Akt Jawnych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (AKPRM), Dokumenty
Gabinetu Wicepremiera Leszka Balcerowicza (DGWLB), 2.10/1, k. 9, 10: Sprawy dotyczące
reformy gospodarczej 1989-1990.
Do każdego tekstu powinien być dołączony abstrakt w wersji polsko- i anglojęzycznej (nie
dłuższy niż 1000 znaków) oraz lista maksymalnie pięciu słów kluczowych.