16.3. Geomatyka leśna w Internecie
Transkrypt
16.3. Geomatyka leśna w Internecie
Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 473 Geomatyka leśna w Internecie 16.3. Geomatyka leśna w Internecie dr inż. PIOTR WĘŻYK – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Leśny Geomatyka (ang. geomatics) definiowana jest najczęściej jako dyscyplina naukowo-techniczna, która zajmuje się: pozyskaniem, przetwarzaniem, integrowaniem, analizowaniem, interpretowaniem, upowszechnianiem i praktycznym stosowaniem geoinformacji, czyli danych przestrzennych. Pozyskiwanie geodanych to współcześnie domena fotogrametrii lotniczej i teledetekcji satelitarnej, ale także systemów globalnego pozycjonowania satelitarnego (GNSS) czy technologii skaningu laserowego (lotniczego i naziemnego). Duże ilości danych przetwarzane są najczęściej w dedykowanych oprogramowaniach i systemach GIS (np. wektoryzacja ekranowa skanowanych map) w celu poszukiwania nowej, opartej na analizach przestrzennych zgromadzonych w bazach geometrycznych i atrybutowych informacji. Upowszechnienie przetworzonych geodanych i ich praktyczne wykorzystanie coraz częściej ma nierozerwalny związek z technologią Internet, dzięki której pojawiają się rozwiązania typu WebGIS (InternetGIS) czy też geoportali, których powstanie wiąże się z implementacją dyrektywy INSPIRE. Technologia ogólnoświatowej sieci komputerowej (Internet) funkcjonuje dzięki stosowaniu odpowiednich protokołów. Sieci komputerowe komunikują się przy wykorzystaniu IP (ang. Internet Protocol) oraz TCP (ang. Transmission Control Protocol), nazywanych potocznie IP/TCP. Ten ostatni, w przeciwieństwie do pierwszego, gwarantuje transmisję wszystkich pakietów danych w transmisji klient – serwer. Inne protokoły wykorzystywane w sieci Internet, takie jak HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol), stworzyły możliwość powstania World Wide Web (WWW). Na początku lat 90. XX wieku w ośrodku badawczym Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych w Genewie (CERN) powstał prototyp WWW działający jako system dostępu do informacji naukowych. Protokół HTTP działa na wierzchu warstwy komunikacyjnej (IP) i kontroli transmisji (TCP), będąc protokołem warstwy aplikacji. Choć WWW jest często błędnie utożsamiane z całą siecią Internet, to w rzeczywistości stanowi tylko jedną z jego najpopularniejszych usług, odpowiedzialną za publikowanie informacji. Poszukując treści geomatycznych związanych z leśnictwem w Internecie, możemy wyszukiwać zarówno ogólnodostępne informacje, jak i – stosując odpowiednie protokoły i serwisy – pobierać bądź zapisywać geodane. Po wpisaniu zapytania w przeglądarce „geomatics forestry” znajdziemy blisko 70 tysięcy linków do stron związanych z tematyką zastosowań geomatyki w leśnictwie. Są to zarówno strony firm komercyjnych, oferujących leśnikom swoje usługi, organizacji, jak i jednostek naukowych. Prezentowanie i udostępnianie geodanych w Internecie można podzielić na dwa rodzaje. W pierwszym wypadku informacja jest przygoto473 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 474 Udostępnianie danych przestrzennych o lasach wana dla użytkownika w formie gotowych kompozycji mapowych, a w drugim – serwisy mapowe pozwalają odbiorcy samodzielnie manipulować widokiem poprzez dodawanie i nadawanie kolejności poszczególnych warstw bądź ustalanie ich transparentności. Geodane mogą być też udostępniane za pomocą serwisów WMS (ang. Web Map Service) lub WFS (Web Feature Service), opracowanych przez Open Geospatial Consortium (OGC). Umożliwiają one użytkowanie serwowanych warstw bezpośrednio za pomocą tzw. klienta lub ich implementację w oprogramowaniu GIS (np. ArcGIS ESRI czy Quantum GIS). W wypadku serwisu WMS użytkownik otrzymuje na swój ekran plik rastrowy (np. JPEG lub PNG), a w wypadku technologii WFS – do użytkownika trafia kopia pliku wektorowego (np. SHAPE). Geomatykę w światowej sieci Internet nie jest prosto podzielić na moduły, gdyż jak na pajęczynę przystało, przeplatają się one między sobą i trudno o wyraźne granice. Poniżej zaproponowano podział na dane i ich prezentacje (publiczne, korporacyjne i prywatne), wiedzę, komunikację oraz narzędzia (oprzyrządowanie i oprogramowanie). 16.3.1. Dane i ich prezentacja Sieć Internet bywa najczęściej wykorzystywana jako narzędzie wyszukiwania informacji, w tym geodanych z zakresu leśnictwa. Jednym z najbardziej upowszechnionych narzędzi geoinformatycznych stała się aplikacja Google Earth, wykorzystująca m.in. standardy zapisu KML i KMZ do prezentacji danych (wektorowych i rastrowych) na tle globu ziemskiego, wzbogacona wysokorozdzielczymi zdjęciami satelitarnymi (QuickBird, SPOT) czy też zdjęciami lotniczymi. Najczęściej wykorzystywane geodane o zasięgu światowym, takie jak numeryczny model terenu ITED (SRTM) czy zobrazowania satelitarne, dostępne są na serwerach USGS (http://www2.jpl.nasa.gov/srtm). W ostatnim czasie pojawiły się także modele o globalnym zasięgu, wykonane na podstawie obrazów stereoskopowych ASTER (http://wist.echo.nasa.gov). Bezpłatny dostęp do danych teledetekcyjnych z satelity Landsat, które z powodzeniem mogą być wykorzystane do analiz przestrzennych na poziomie regionalnym (piksel około 30 m), zostały udostępnione przez USGS Global Visualization Viewer pod adresem: http://glovis.usgs.gov. Inny przykład bezpłatnego dostępu do zdjęć lotniczych Oregonu znajduje się pod adresem: http://www.oregonexplorer.info/imagery/index.aspx. Użytkownik wybiera poprzez aplikację IWS (potrzebna instalacja plug-in) interesujący go obszar, ustala format danych i serwer automatycznie wysyła do niego link do pobrania pliku. Użytkownicy ESRI mogą automatycznie uzyskać dostęp do strumienia danych ECWP (format ER Mapper) w aplikacji ArcGIS, wczytując on-line ortofotomapy. Dane z komercyjnych satelitów 474 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 475 Geomatyka leśna w Internecie wysokorozdzielczych mogą być przeglądane poprzez archiwa wraz z metadanymi ulokowanymi na serwerach katalogowych. Zarządzanie geodanymi w PGL LP ma się odbywać poprzez serwer katalogowy gromadzący metadane. System ten będzie nosił nazwę GeoLAS i obsługiwał metabazę LP (trwają prace wdrożeniowe, a wersja testowa dostępna jest na stronie: http://www.zilp.pl/dglp/oprogramowanie_test/gis_metabaza). Informacje na temat lasu są niezbędne dla stosowania w praktyce prawa ustanowionego przez Unię Europejską, gdyż lasy odgrywają zasadniczą rolę w takich zagadnieniach, jak: ochrona ekosystemów, bioróżnorodność, zrównoważona gospodarka dobrami naturalnymi, sekwestracja węgla czy zmiany klimatu. Projekt FOREST ma za zadanie ustanowienie Europejskiego Centrum Danych o Lasach (European Forest Data Centre – EFDAC), agregującego informacje na poziomie europejskim w celu wspierania najważniejszych dyrektyw oraz jako podstawa Europejskiego Systemu Monitoringu Lasów (European Forest Monitoring System). EFDAC przyczyni się tak do ujednolicenia danych pochodzących z różnych źródeł, takich jak Europejski System Informacji o Pożarach (EFFIS) czy Europejska Platforma Informacji i Komunikacji Leśnej (EFICP). Ryc. 16.3.1. Fragment mapy lasów Europy opracowanej jako plik KMZ (źródło: JRC, EC) 475 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 476 Udostępnianie danych przestrzennych o lasach Ośrodek badawczy Komisji Europejskiej w JRS (Joint Research Centre, ISPRA) udostępnia na swoich serwerach pliki do pobrania w formacie TIFF bądź KMZ (ryc. 16.3.1), które prezentują maskę lasów krajów wspólnoty UE. Mapy wykonane zostały na podstawie klasyfikacji nadzorowanej obrazów satelity LANDSAT (piksel ok. 30 m) i mają aktualność dla lat 1990, 2000 i 2006. Mapy można pobrać z adresu JRC: http://forest.jrc.it/ ForestResources/ForestMap. Należy pamiętać, iż dane te nie są danymi referencyjnymi (ze względu na brak możliwości ich weryfikacji i zastosowanie obrazów LANDSAT), ale bardzo dobrze się nadają do analiz przestrzennych na poziomie regionalnym (np. województwa). Inne serwisy uruchomione w ramach EFDAC generują kompozycje na podstawie danych meteorologicznych, zobrazowań satelitarnych MODIS i wielu zaawansowanych algorytmów i analiz przestrzennych GIS. Serwis EFFIS (http://effis.jrc.ec.europa.eu) dostarcza informacji na temat obecnej i prognozowanej do sześciu dni naprzód sytuacji pożarowej dla Europy (pięć klas zagrożenia, piksel 45 km), (ryc. 16.3.2). Na polskich stronach Instytutu Badawczego Leśnictwa (IBL) można znaleźć mapę prognozowanego zagrożenia pożarowego (http://bazapozarow.ibles.pl/zagrozenie). Na stronach JRC znajdziemy dostęp do aplikacji WebGIS (opartej na rozwiązaniu UMN MapServer), udostępniającej dane o zmianach lesistości Ryc. 16.3.2. Mapa serwisu mapowego zagrożenia pożarowego w Europie (źródło: http://effis.jrc.ec.europa.eu) 476 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 477 Geomatyka leśna w Internecie Ryc. 16.3.3. Fragment mapy zmian lesistości w Europie w latach 1990–2000 (źródło: http://efdac.jrc.ec.europa.eu) w Europie w okresie 1990–2000 oraz kondycji zdrowotnej lasów (defoliacja, przebarwienia): http://efdac.jrc.ec.europa.eu (ryc. 16.3.3). W Polsce informacje o pożarach lasów w ubiegłych latach, ich liczbie oraz powierzchni prezentowane są na stronach IBL pod adresem: https://bazapozarow.ibles.pl/ibl_ppoz/faces/index.jsp. Bardzo ciekawym serwisem jest Forest Health Online, udostępniany przez administrację rządową Kolumbii Brytyjskiej (http://webmaps.gov.bc.ca/imf5/imf.jsp?site=fhmap), w którym poza standardowymi informacjami kartograficznymi znajdziemy mapy zabiegów ochronnych czy stref zagrożenia pożarowego. Zasięgi lasów Polski prezentowane są także poprzez aplikację mapową na stronie Lasów Państwowych (www.lasy.gov.pl/mapa), (ryc. 16.3.4). Użytkownikowi udostępniana jest prosta w obsłudze interaktywna mapa, zawierająca podstawowe opcje nawigacyjne, wyszukiwania oraz wyboru wyświetlanych warstw. Wyświetlane warstwy to granice dyrekcji regionalnych, nadleśnictw, leśnych kompleksów promocyjnych, granice administracyjne, granice kompleksów leśnych, parków narodowych, ponadto sieć drogowa i kolejowa. Bardzo ważną funkcjonalnością jest możliwość wyświetlania informacji na temat aktualnego zagrożenia pożarowego. Niestety, danych tych jako 477 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 478 Udostępnianie danych przestrzennych o lasach Ryc. 16.3.4. Serwis mapowy Lasów Państwowych (źródło: www.lasy.gov.pl/mapa) warstw nie można pobrać ani integrować we własnym środowisku GIS, a jedynie przeglądać. Podstawowym źródłem informacji przestrzennej dla całego kraju zawierającym treści związane z leśną geomatyką jest serwis Geoportal (http://www.geoportal.gov.pl), (ryc. 16.3.5). Udostępniane są w nim dane z Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego (PZGiK) oraz informacje o charakterze katastralnym (ARiMR). Dane udostępniane są poprzez aplikację WebGIS przeglądarki internetowej oraz jako usługa WMS. Jednym z najważniejszych elementów, z jakich korzystają użytkownicy związani z leśnictwem czy ochroną przyrody, jest informacja o charakterze katastralnym prezentująca działki ewidencyjne. Możliwość skonfigurowania własnego oprogramowania desktop GIS do pracy z serwisem WMS pozwala na weryfikację granic posiadania, przebiegu linii oddziałowych czy dróg publicznych (działki ewidencyjne). Nie zawsze prezentowana ortofotomapa rozwiewa problematyczny przebieg prezentowanych granic, a to ze względu na technologie jej generowania, co w wypadku wysokich drzew 478 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 479 Geomatyka leśna w Internecie i dużych deniwelacji terenu może prowadzić do wyciągania fałszywych wniosków. Tak czy inaczej, Geoportal staje się ogólnopolskim serwisem danych referencyjnych, które są aktualizowane na poziomie centralnym. Innym ważnym zagadnieniem dotyczącym leśnictwa są obszary sieci ESE Natura 2000 (http://natura2000.mos.gov.pl), (ryc. 16.3.6). Prezentowane są dane geometryczne i atrybutowe bazy danych o obszarach OSO (obszary specjalnej ochrony ptaków) oraz SOO (specjalne obszary ochrony siedlisk), a także mapa kompleksów leśnych (powstała na podstawie klasyfikacji obrazów SPOT), granice województw i powiatów, hydrografia, miejscowości oraz rzeźba terenu (cieniowany relief SRTM). Najważniejszym jednak atutem serwisu jest możliwość tworzenia złożonych zapytań do atrybutowej bazy danych, a także wykonywania analiz przestrzennych na mapie (do aktywnych warstw wektorowych). Na uwagę zasługują również portale mapowe uruchomione na stronach internetowych niektórych regionalnych dyrekcji LP. Na przykład serwis mapowy RDLP w Krakowie (http://s.gis-net.pl/rdlp_krakow) prezentuje lasy o szczególnych wartościach przyrodniczych lub kulturowych (HCVF – High Conservation Value Forests), wykorzystując tzw. Google API. Wyświetlane są wektorowe warstwy tematyczne: nadleśnictw, odziałów, leśnictw, parków narodowych i krajobrazowych, ich otuliny, leśne kompleksy promocyjne, rezerwaty, lasy glebochronne, obszary Natura 2000 i wiele in- Ryc. 16.3.5. Geoportal (www.geoportal.gov.pl) 479 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 480 Udostępnianie danych przestrzennych o lasach Ryc. 16.3.6. Serwis mapowy ESE Natura 2000 (źródło: http://natura2000.mos.gov.pl) nych informacji pomocnych leśnikom i przyrodnikom. Z kolei RDLP w Gdańsku (http://mapa.gdansk.lasy.gov.pl) uruchomiło mapę turystyczną, bazując na oprogramowaniu TatukGIS. Umożliwia ona przeglądanie warstw tematycznych obejmujących granice parków krajobrazowych, rezerwatów, pomników przyrody, szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, obiekty o znaczeniu przyrodniczym, wypoczynkowym lub kulturowym. Na uwagę zasługuje fakt, że dane prezentowane na mapie mogą być pobrane przez użytkownika (formaty: GPX, GeoTIFF lub PDF). Użytkownik aplikacji WebGIS ma możliwość zarówno pomiaru odległości czy powierzchni, jak i pobrania linku, który może wbudować w kod HTML własnej strony, odsyłając użytkownika do mapy on-line generowanej przez serwer. Bardzo dobrym przykładem serwisu mapowego jest Geoportal Tatry (http://www.geoportaltatry.pl), wykonany w technologii ISDP (ISPIK). Prezentuje on m.in. informacje o zasięgu lasów, kosodrzewiny, a także o infrastrukturze turystycznej. Na podkładach rastrowych VHRS IKONOS użytkownik może samodzielnie tworzyć kompozycje mapowe z granicami występowania chronionych zwierząt czy typów gleb. Na uwagę zasługuje 480 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 481 Geomatyka leśna w Internecie fakt, iż portal uruchomił też dostęp do danych poprzez WMS dla użytkowników GIS. System GIS (http://www.lkpsudety.eu/mapa/index.html), opracowany i wdrożony dla obszaru Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Sudety Zachodnie”, został nagrodzony prestiżową nagrodą firmy ESRI („Szczególne Osiągnięcia w Systemach GIS”). Powszechnie znaną aplikacją jest Google Earth, wygrywające z takimi konkurentami, jak Virtual Earth (Microsoft) czy WorldWind (NASA). O ile georeferencja obrazów satelitarnych nie może być tu referencją, to rozdzielczość terenowa i informacja radiometryczna pomogły już w wielu nadleśnictwach w bezpłatny sposób rozwiązać wiele problemów. Fragmenty udostępnionych archiwów zdjęć lotniczych (np. Chojna) o bardzo dobrej georeferencji znajdziemy również dla obszarów granicznych na zachodzie i południu Polski. Dane z tych aplikacji pobierane są na bieżąco przez połączenie internetowe i zapisywane częściowo w pamięci podręcznej komputera, co umożliwia użycie notebooka off-line z podłączonym GPS w terenie. Dla analiz retrospektywnych GIS niezmiernie pomocne okazują się archiwalne mapy kartograficzne. Serwis mapywig.org udostępnia opracowania Wojskowego Instytutu Geograficznego (z lat 1919–1939), w tym także archiwalne mapy niemieckie i austriackie. Mapy WIG (skale map od 1:25 000 do 1:750 000) przez wielu uznawane są za arcydzieło polskiej szkoły kartografii. Niestety, wciąż brak w Polsce serwisów udostępniających bezpłatnie dane referencyjne, takich jak na przykład prowadzony przez Departament Zasobów Naturalnych Minesota (deli.dnr.state.mn.us), co wynika w głównej mierze z braku odpowiednich uregulowań prawnych. Implementacja dyrektywy INSPIRE w Polsce stwarza nadzieję na zmianę tej sytuacji. 16.3.2. Wiedza Internet stworzył możliwości do tzw. uczenia się na odległość, czyli e-learningu. Na niektórych uczelniach na świecie można realizować całe kursy z zakresu geoinformatyki. W ten sposób coraz więcej studentów z dalekich krajów studiuje na uczelniach w USA (Virtual Campus ESRI) czy Europie. Na stronie internetowej Minnesota Department of Natural Resources również znaleźć można zestaw ćwiczeń praktycznych z zakresu obsługi oprogramowania GIS. Rozwiązania e-learningowe dostępne są także dla właścicieli lasów w zachodniej Australii, którzy zdalnie zdobywają odpowiednie certyfikaty w zarządzaniu swymi lasami. Dla osób samodzielnie zdobywających wiedzę dostępne są w sieci liczne leksykony czy słowniki pojęć dotyczących zagadnień geomatyki. Jednym z przykładów może być „Wielojęzyczny interdyscyplinarny terminologiczny słownik i leksykon geoinformatyczny” uruchomiony na stronach 481 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 482 Udostępnianie danych przestrzennych o lasach AGH w Krakowie (http://slownik.fotogrametria.agh.edu.pl). W sieci znajdziemy tez „Słownik geoinformacyjny” (slownik.geoinformacja.pl), bogaty w angielskojęzyczne pojęcia. Na stronach Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej (ptip.org.pl) znajduje się „Internetowy leksykon geomatyczny” z dużą liczbą haseł mających liczne odnośniki do kolejnych powiązanych ze sobą pojęć. W światowej sieci istnieje bardzo wiele leksykonów (Glossary/Dictionary) geomatycznych, przykładem może być GIS Development z Indii (http://www.gisdevelopment.net/glossary/index.htm). Użytkownicy oprogramowania ESRI (ArcGIS) z pewnością znają strony z zakresu wsparcia merytorycznego, na których umieszczono „Słownik geoinformatyczny” czy też liczne artykuły dotyczące wybranych zagadnień i dyskusję na forum użytkowników. Wpisanie słowa „forest” powoduje wyselekcjonowanie ponad 500 wątków dyskusji, co świadczy o obecności zagadnień leśnej geomatyki w tej grupie użytkowników (http://support.esri.com). Informacje z zakresu geomatyki leśnej wpisanej w program studiów wszystkich trzech wydziałów leśnych w Polsce dostępne są na ich witrynach internetowych: SGGW Warszawa – http://wl.sggw.waw.pl/units/geomatyka, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – http://www.up.poznan.pl/kul oraz Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie – http://geo.ur.krakow.pl. Studenci mogą pobierać zarówno materiały dydaktyczne, jak i literaturę niezbędną w procesie nauczania. Na stronach zamieszczone są również informacje o realizowanych projektach z zakresu geomatyki leśnej oraz liczne linki. Poza ofertą wydziałów leśnych osoby pragnące poszerzyć swą wiedzę mogą znaleźć w Internecie informacje o studiach podyplomowych trwających dwa – cztery semestry. Bardzo dużą popularnością wśród leśników cieszą się studia podyplomowe UNIGIS (UJ), które w przeważającej części prowadzone są metodą e-learningu, umożliwiając uzyskanie dyplomu magistra. Podobnie działa projekt ForestWeb (www.forestweb.eu), umożliwiający naukę na odległość zarówno właścicielom lasów, jak i studentom. Przeszukując zasoby polskiego Internetu pod kątem publikacji naukowych z zakresu leśnej geomatyki, odwiedzić należy repozytorium na stronach PTIP (http://repozytorium.ptip.org.pl), gdzie wyszukiwarka pozwoli nam szybko odszukać konkretną bibliografię i udostępni artykuł w postaci PDF. Użyteczne mogą być również strony Polskiego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji (www.sgp.geodezja.org.pl/ptfit) oraz jednostek naukowych (np. www.telegeo.wgsr.uw.edu.pl). Wspomnieć należy także o portalu korporacyjnym Lasów Państwowych. Znajduje się tam rozbudowany dział poświęcony praktycznemu zastosowaniu geomatyki w leśnictwie, z naciskiem na pomiary GPS, oraz pracę z leśną mapą numeryczną (www.lmn.lasy.gov.pl). Autorzy strony udostępniają również kilka przewodników-instrukcji z zakresu obsługi różnego rodzaju oprogramowania stosowanego obecnie w LP, w tym słownik pojęć z zakresu nawigacji satelitarnej czy też przykłady praktyczne za482 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 483 Geomatyka leśna w Internecie pytań do raportów w języku SQL. Oficjalną stroną internetową Lasów Państwowych w zakresie geomatyki jest serwis uruchomiony na portalu korporacyjnym (http://geomatyka.lasy.gov.pl/web/geomatyka). Można tam znaleźć informacje na temat historii wdrażania LMN i SIP w Lasach Państwowych, sprawozdania z tematów badawczych zrealizowanych dla LP, aktualności z zakresu geomatyki. Na stronach jest też słownik geomatyczny, są materiały z konferencji poświęconych systemom informacji przestrzennej w Lasach Państwowych w Rogowie. Docelowo portal będzie zawierał archiwum z wcześniejszymi publikacjami z konferencji oraz z innymi pracami naukowymi. Podobnym charakterem cechują się również cyklicznie odbywające się Warsztaty GIS w parkach narodowych, organizowane przez TPN, UR w Krakowie oraz ISPiK. Liczne prezentacje projektów oraz firm komercyjnych są dostępne na stronach (warsztaty-gis.ispik.pl/index.php). W polskiej prasie internetowej, poruszającej tematykę leśnictwa oraz geomatyki, godne polecenia są strony: www.laspolski.net.pl oraz geoforum.pl. Pierwsza to internetowa wersja znanego leśnikom dwutygodnika o tym samym tytule. Od czasu do czasu pojawiają się na jego łamach artykuły w przystępny sposób omawiające zagadnienia geomatyki w leśnictwie. Z kolei serwis geoforum.pl nastawiony jest raczej na odbiorcę-geodetę (geoinformatyka), ale często porusza również tematy związane z leśnictwem i ochroną przyrody. 16.3.3. Komunikacja Jedną z podstawowych funkcji Internetu jest zapewnienie interaktywnej komunikacji pomiędzy jej użytkownikami. Popularną jej formą są fora internetowe, takie jak www.forum.lasypolskie.pl. Można na nich znaleźć wiele praktycznych uwag dotyczących konkretnych problemów geoinformatycznych związanych z LMN czy GPS. W ostatnim czasie firma ESRI uruchomiła platformę, której celem jest wymiana doświadczeń, informacji oraz pomysłów z zakresu wykorzystania technologii oferowanych przez tę firmę w leśnictwie. Aby dołączyć do ESRI Forestry Group, wystarczy odwiedzić stronę www.esri.com/industries/forestry/community/user-community.html. Z kolei poszukiwanie pracy przez specjalistów z zakresu geomatyki leśnej odbywać się może poprzez serwis www.geomaticscanada.com. 483 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 484 Udostępnianie danych przestrzennych o lasach 16.3.4. Narzędzia geomatyczne, strony firm geoinformatycznych Witryn firm komercyjnych oferujących sprzedaż odbiorników GPS jest bardzo wiele. Odbiorniki, w zależności od przeznaczenia, cechują się różnymi dokładnościami (od mm do m). Jako przykłady można wymienić sklepy internetowe: gps.pl, apogeo.pl, tpi.com.pl, leica-geosystems.pl. Usługi z zakresu fotogrametrii lotniczej czy lotniczego i naziemnego skaningu laserowego w leśnictwie oferowane są przez kilka polskich firm: geomar.pl, gispro.pl, mggpareo.com, techmex.com.pl czy visimind.pl. Rozczarowują strony Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (www.buligl.pl) i ich oddziałów, które są głównym wykonawcą prac urządzeniowych w Polsce i stosują wszelkie narzędzia geomatyczne (łącznie z technologią ALS). Fakt braku choćby wzmianki o geomatyce w leśnictwie jest niezrozumiały w kontekście stron internetowych konkurencyjnych firm sektora prywatnego (www.krameko.com.pl, www.taxussi.com.pl, http://smallgis.com, www.progea.pl). W zakresie oprogramowania GIS w leśnictwie polskim dominuje firma ESRI (www.esripolska.com.pl), producent ArcGIS i ArcView, powszechnie stosowanych w nadleśnictwach czy dyrekcjach LP. Oprogramowanie z zakresu teledetekcji lotniczej i satelitarnej, stosowane w kontekście przetwarzania obrazów na potrzeby leśnictwa, jest niezmiernie różnorodne. Szczegółowe opisy programów znaleźć można na stronach firm: ESRI (Envi), Geosystem Polska (Erdas, Definines), Intergraph (Geomedia) czy też ProGea Consulting (ER Mapper, IWS, Terrasolid). 16.3.5. Przyszłość geomatyki leśnej w Internecie Rola, jaką dziś spełniają serwisy mapowe (InternetGIS), będzie zapewne znacznie rozszerzona na inne działy gospodarki leśnej; będą one wykorzystywane jako narzędzie wspierające promocję przedsiębiorstwa (np. tworzenie wirtualnych przewodników turystycznych), biznesu (np. analizy przestrzenne sprzedaży drewna przez integrację przestrzenną z portalem e-drewno i innymi platformami wymiany informacji o surowcach drzewnych i energetycznych). Geomatyka leśna poprzez swą integracyjną rolę i wykorzystanie platformy Internetu może z powodzeniem wspierać proces obowiązkowych konsultacji społecznych dotyczących procedur związanych z ocenami oddziaływania na środowisko (np. zatwierdzanie planu urządzenia gospodarstwa leśnego) czy tworzenia obszarów ESE Natura 2000. Od pewnego czasu wykonywanie analiz przestrzennych GIS może być już realizowane na zdalnym serwerze, bez potrzeby posiadania na własnym biurku wydajnego komputera i oprogramowania GIS desktop. Do tego celu potrzebny jest jedynie Internet. Za pomocą sprawnej 484 Geomatyka rozdz_16-17.qxd 11/9/10 1:05 PM Page 485 Geomatyka leśna w Internecie przeglądarki internetowej można obsługiwać liczne aplikacje. Analizy przestrzenne GIS, przetwarzanie danych (klastry komputerów), archiwizacja i dostęp do danych w otaczającej nas sieci komputerowej Internet – to tendencja dalszego rozwoju naszej cywilizacji. Potrzeba posiadania własnego komputera z dużym twardym dyskiem przestanie niebawem być paradygmatem. Zarówno dane, jak i oprogramowanie będą gdzieś zapisane w sieci. W naszych rękach pozostaną jedynie końcówki do systemu w postaci interaktywnych ekranów notebooków, palmtopów czy telefonów komórkowych, pełniących coraz bardziej skomplikowane funkcje.