pobierz plik pdf

MADRYT
Pochodzenie nazwy miasta
Istnieje kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy „Madryt”. Według legendy Madryt został
założony przez Ocno Bianora (syna króla Toskanii i Mantui Tyrrheniusa); został on pierwotnie
nazwany „Metragirta” lub „Mantua Carpetana”, inni zaś twierdzą, że pierwotną nazwą tego miasta była „Ursaria”, ze względu na dużą liczbę niedźwiedzi, które zostały znalezione w sąsiednich lasach, które wraz z drzewkiem truskawkowym („madroño” w języku hiszpańskim) stały się
herbem miasta od czasów średniowiecza.
Historia
Stolica Hiszpanii to jedno z najstarszych miast na naszym kontynencie. Jego początki sięgają już czasów panowania Starożytnego Imperium Rzymskiego. W tamtym okresie bowiem założono pierwszą osadę nad rzeką Manzanares (II wiek p.n.e.).
Pierwsza wzmianka o mieście, powstałym wokół mauretańskiego zamku Madżrid, pochodzi
z X w. Zdobyty w 939 przez króla aragońskiego Ramira II, następnie odbity przez Maurów
i w 1083 ostatecznie przejęty przez króla kastylijskiego Alfonsa VI. Prawa miejskie w 1118.
Osada rozwijająca się przy fortecy przyczyniła się do powstania miasta. Jednak przez pierwsze
pięć wieków miasto nie miało większego znaczenia. Okres wzrostu znaczenia miasta jako
ośrodka handlowego rozpoczął się w XVI wieku.
Centralne położenie w Kastylii sprzyjało wzrostowi znaczenia politycznego. Dwukrotnie
w XVI wieku (1524, 1528) zwoływano do Madrytu posiedzenia kortezów, mimo że stolicą kraju
było Toledo.
W 1561 po dokonaniu
rozbudowy Alkazaru, król
Filip II przeniósł stolicę kraju z Toledo do Madrytu. Następnie rozpoczęto (1563)
budowę Eskurialu, położonego niedaleko od Madrytu
zespołu pałacowego. Miasto wkrótce stało się największym ośrodkiem handlowym i gospodarczym
kraju. W XVII w. rozbudowane i unowocześnione.
W latach 1851-1864 otrzymało pierwsze połączenie
kolejowe z Aranjuez. Na przełomie XIX i XX Madryt przebudowano rozbierając stare fortyfikacje
miejskie, unowocześniono ciągi komunikacyjne. W latach 1873-1874 Madryt był stolicą pierwszej Republiki Hiszpańskiej.
1
Jan Kowalski, Madryt
W okresie wojny domowej (1936-1939) Madryt był jednym z głównych ośrodków sił republikańskich. Obie strony toczyły o niego ciężkie walki. Wobec zagrożenia rząd republikański
z czasem przeniósł się do Walencji. 28 marca 1939 zajęty przez wojska generała F. Franco.
Po II wojnie światowej nastąpił szybki wzrost i rozbudowa miasta. Obecnie wiele firm przenosi swe siedziby właśnie do Madrytu, ze względu na jego centralne położenie i dynamiczny
rozwój przemysłowy i gospodarczy.
Centrum Madrytu dzieli się na: Stary Madryt oraz Madryt Burboński. O miano serca miasta
konkurują ze sobą znajdujące się w starej części miasta plac Puerta del Sol oraz plac Plaza
Mayor, który z kolei słynie z procesów inkwizycyjnych przeprowadzanych na nim aż do końca
zniesienia inkwizycji w 1834 r. Również w tej części miasta znajduje się Pałac Królewski, zamieszkiwany zarówno przez Habsburgów jak i przez Burbonów.
11 marca 2004 islamscy terroryści przeprowadzili zamach w wagonach należących do podmiejskich linii kolejowych. W eksplozjach bomb zginęło 190 osób (w tym czworo Polaków),
a 2057 zostało rannych.
Klimat
Region Madrytu ma umiarkowany klimat kontynentalny, przejściowo śródziemnomorski. Zimy
są tu chłodne, często występują temperatury poniżej 0 °C, także w porze zimowej każdego roku
występują opady śniegu. Styczeń jest najzimniejszym miesiącem w Madrycie (2-10 °C). Lato
charakteryzuje się występowaniem wysokich temperatur w granicach 30 °C, w lipcu często może dochodzić nawet do 40 °C. Ze względu na położenie miasta na dużych wysokościach, Madryt ma dość wysokie amplitudy temperatur między nocą a dniem, noce są chłodniejsze, co
prowadzi do obniżenia średniej w miesiącach letnich. Opady latem są dość rzadkie, większość
opadów występuje jesienią i wiosną. Maksymalna roczna średnia temperatura wynosi 19,5 °C.
Średnie roczne sumy opadów wynoszą tu 435 mm.
Gospodarka
Madryt pełni funkcję głównego ośrodka kulturalnego i naukowego, jest też najważniejszym
ośrodkiem przemysłowym kraju. Główny ośrodek biznesu i handlu międzynarodowego. Jedno
z największych centrów finansowych Europy i świata oraz największe centrum finansowe Hiszpanii. Znajduje się tu polityczne centrum całej Hiszpanii. Główny ośrodek wielkiego okręgu
przemysłowego. Dobrze rozwinięty przemysł elektrotechniczny, maszynowy, włókienniczy
i spożywczy, a także
przemysł materiałów
budowlanych i środków transportu (zakłady produkcji samochodów i taboru kolejowego). Ważną gałąź
stanowi przemysł chemiczny. Dobrze rozwinięty handel i rzemiosło. Istnieją tu też zakłady papiernicze, wydawnictwa i wytwórnie
filmowe. Centrum komunikacyjne – sieć
drogowa i kolejowa
promieniście rozchodzi
się ku wybrzeżom
morskim i granicom
państwa. Czwarty co
do wielkości port lotniczy kontynentu europejskiego – Barajas (ponad 52 mln pasażerów w 2007). Rozwinięta baza turystyczna. Madryt
jest najszybciej rozwijającym się miastem w Hiszpanii, obecnie ulokowanych jest tu wiele
2
Jan Kowalski, Madryt
przedsiębiorstw i koncernów na skalę światową, wiele firm przeniosło tu swoje siedziby, głównie
z Barcelony. Począwszy od 1992 r. Madryt odnotował znaczny wzrost w sektorze usług. Obecnie Madryt odnotowuje najwyższy wzrost gospodarczy w całym kraju. Występuje tu najniższa
stopa bezrobocia (1,4%).
W 2003 r. Madryt miał PKB o wartości 79.785.000.000 €, co stanowi 10% dochodu narodowego. Najważniejszym sektorem gospodarki jest sektor usług, który stanowi 85,09% udziału
w gospodarce miasta, w tym sektorze zawierają się usługi finansowych (31,91% całkowitego
PKB) oraz działalność handlowa (31,84% całkowitego PKB). Reszta PKB pochodzi z przemysłu
(8,96% łącznego PKB), sektora budownictwa (5,93% łącznego PKB). Rolnictwo ma bardzo niski
wpływ na PKB stanowi jedynie jedynie 0,03% łącznego PKB. PKB na 1 mieszkańca wyniósł
w 2005 r. 35.372 USD. PKB w ostatnich latach rośnie na poziomie wyższym niż w pozostałej
części kraju, co jest związane z tym, że miasto jest jednym z głównych czynników napędzających hiszpańską gospodarkę.
Branża przemysłowa jest obecnie coraz mniej obecna w mieście, rozprowadzając swe usługi
na przedmieścia oraz tereny okolicznych gmin, związane jest to procesem odciążeniem miasta
od przemysłu i przeniesie go na okoliczne gminy lub w pobliża granic miasta, tworząc tam parki
przemysłowe. Tym niemniej, przemysł nadal ma ważną pozycję we wzroście PKB miasta.
Sektor usług prowadzi się działalność gospodarczą w Madrycie z 85% całkowitego PKB, zatrudnia 2/3 siły roboczej mieszkańców miasta i aglomeracji. Do głównych pracodawców w tym
sektorze są: centralna administracja państwa i administracja finansowa (Madryt jest siedzibą
dużej części firm działających w całej Hiszpanii, ponad połowa krajowego kapitału finansowego). Duży wpływ ma także wprowadzenie nowych technologii. pracodawcami w Madrycie są:
lotniska i IFEMA (Institución Ferial de Madrid). Ponadto turystyka odgrywa ważną rolę w gospodarce miasta, Madryt jest jednym z najczęściej odwiedzanych miast w Europie za Paryżem,
Londynem i Rzymem, oraz najczęściej odwiedzanym miastem w Hiszpanii. W 2008 zakończona
została budowa Strefy Biznesowej Czterech Wież – dużego obszaru biznesowego. Madryt jest
trzecim względem PKB najbogatszym miastem w Europie.
Turystyka
Madryt otoczony jest niewielką prowincją zwaną Comunidad de Madrid. Stolica Hiszpanii
dzieli się na dwie dzielnice tj: Stary Madryt; Madryt Burboński. Madryt znany jest z bogatych
muzeów zwłaszcza Prado – jednego z najważniejszych w świecie. Ponadto: Pałac Królewski
(XVIII wiek), Pałac Sprawiedliwości (1758), Pałac Senatu, Pałac Kongresowy (1843), Puerta de
Alcalá (1778), katedra Almudena (1993), kościół San Pedro el Real (XV wiek), katedra San Isidoro el Real (XVII wiek), klasztor Descalzas Reales (XVI wiek), park Casa de Campo o powierzchni 1447 ha z Fontanną Księcia (1725), mosty, m.in. Toledański (1720-1732), Segovia
(1584).
Wiele nowoczesnych budowli wzniesiono po II wojnie światowej (Palacio de Communicaciones, Palacio Nuevos Ministerios, stadion Santiago Bernabéu, dworzec Chamartín, arterie komunikacyjne). Nowoczesne osiedla mieszkaniowe i przemysłowe na peryferiach (Getafe, Alcorcón, Alcalá de Henares).
Na północny zachód od Madrytu znajduje się mauzoleum ofiar wojny domowej – Monumento
Nacional de Santa Cruz del Valle de los Caidos (Św. Krzyż w Dolinie Poległych).
Madryt ma ponad 40 parków i ogrodów. Na uwagę zasługują zwłaszcza: ogród botaniczny
(założony w 1781 r.) i parki położone nad brzegami rzeki Manzanares na zachodzie i w okolicach Prado na wschodzie. Wielką atrakcją turystyczną jest też świątynia Deboda. staroegipska
3
Jan Kowalski, Madryt
budowla sprowadzona w czasach budowy tamy asuańskiej i pieczołowicie odtworzona w pobliżu Rosales. Rozciąga się z niej widok na całe miasto.
W Madrycie znajduje się największa w Hiszpanii arena, na której odbywają się walki byków –
Las Ventas może pomieścić 23 tysiące widzów. Adepci sztuki matadorskiej toczą tu swe pierwsze walki w czasie specjalnych uroczystości inicjacyjnych. Wielką popularnością wśród mieszkańców Madrytu cieszy się też oczywiście piłka nożna, podobnie jak w całej Hiszpanii. W mieście funkcjonują dwa potężne kluby piłkarskie: Real Madryt i Atlético Madryt. Stadion Atlético,
Vicente Calderón, może pomieścić 70 tysięcy widzów, a stadion Realu, Santiago Bernabéu, 80
tysięcy.
Dla turystów odwiedzających miasto Urząd Miasta Madrytu przygotował cztery karty ułatwiające turystom dostęp do wydarzeń kulturalnych i zapewniające liczne zniżki: Madrid Card –
umożliwiająca różnorodne zniżki w tym także na komunikację miesjką; Madrid Phone – umożliwiająca tańsze rozmowy krajowe i międzynarodowe; Madrid Card Promociones – umożliwiająca
darmowe przejazdy środkami miejskiej komunikacji czy wejścia do muzeów oraz Madrid Card
Congresos – skierowana jest do uczestników kongresów.
4