Choroby człowieka

Transkrypt

Choroby człowieka

Agencja Zbierania Informacji & Strefa 13
Choroby człowieka
http://www.cai.pl/uklad_krazenia.htm
Alergologia to gałąź medycyny która zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem chorób alergicznych (alergia to
nadwrażliwość, uczulenie najczęściej na zwierzęta, jad owadów, leki, produkty spożywcze, pyłki roślin i zarodniki
pleśni).
Lista chorób i definicji medycznych:
Alergiczny nieżyt nosa
Alergolodzy
Astma atopowa
Astma oskrzelowa
Immunoterapia
Alergenami nazywamy środki, mogące wywołać reakcje alergiczne. Układ odpornościowy ma za zadanie ochraniać
nasz organizm przed próbami ataku ze strony niebezpiecznych drobnoustrojów, oraz innymi zagrażającymi obcymi
substancjami.
Niestety nadal nie jest dla lekarzy jasne, co może spowodować alergie. Wysuwane są coraz to nowsze hipotezy,
kreowanie są następne przypuszczenia. Niektórzy znawcy przypisują przyrost zachorowań alergicznych w ostatnich
latach postępowi cywilizacyjnemu. W najbliższym otoczeniu jest coraz więcej substancji wytworzonych sztucznie,
nienaturalnych (środki chemiczne, zatrute powietrze, sztuczna żywność). Jednakowoż ludzie często są uczuleni
również na substancje naturalne np. pyłki roślin czy kurz.
Leczenie alergii jest wielokierunkowe. Najistotniejsze jest oczywiście rozpoznanie alergenu i chronienie się przed
nim. I jest to całkowicie możliwe w przypadku np. alergii pokarmowej czy uczulenia na jady owadów. W przypadku
alergii na pyłki roślin, jest to już trudniejsze zadanie.
Alergiczny nieżyt nosa może występować pod dwiema postaciami, jako niesezonowy alergiczny nieżyt nosa
(utrzymujący się cały rok) oraz jako gorączka sienna objawiająca się sezonowo na skutek pylenia roślin.
Gorączka sienna inaczej nazywana także nieżytem pyłkowym lub pyłkownicą, występuje sezonowo w okresie
kwitnięcia chwastów, krzewów, drzew oraz traw. Jej największe nasilenie przypada w okresie od końca maja do
połowy lipca.
Objawy to: wodnisty katar, napady kichania, "zatkany nos", ból głowy. Rzadszymi objawami są: zaczerwienienie
spojówek, łzawienie i światłowstręt.
Leczenie w czasie pylenia polega na podawaniu środków antyhistaminowych w postaci kropli oraz leków
obkurczających naczynia błony śluzowej nosa.
Alergiczny nieżyt nosa niesezonowy ma objawy bardzo zbliżone do gorączki siennej ale utrzymują się one przez cały
rok. Wywołują go alergeny działające ciągle, np. kurz domowy, sierść zwierząt, zarodniki pleśni czy pierze.
Leczenie polega w głównej mierze na wyeliminowaniu z otoczenia alergenów i stosowanie leków objawowych - takich
jak przy gorączce siennej. Odczulanie stosuje się tylko w przypadku uczulenia na kurz domowy.
Astma atopowa to jedna z najczęściej występujących astm u dzieci, w większości przypadków rozpoczyna
się przed szóstym rokiem życia.
Jej objawy to napad astmy występujący nagle, często w nocy, zazwyczaj poprzedza go atak kaszlu i wodnisty katar.
Równie często podczas napadu występują duszności, utrudniony wydech, odpluwanie lepkiej wydzieliny.
Dziecko odruchowo przyjmuje pozycję siedzącą i unosi ramiona (uruchamiając pomocnicze mięśnie oddechowe), poci
się.
Ciężkie napady astmy mogą znacznie zwężać światło oskrzeli prowadząc tym samym do sinicy i groźnych zaburzeń we
krwi, a czasami również do utraty świadomości (spowodowanej niedotlenieniem mózgu).
Rozpoznanie astmy atopowej polega w głównej mierze na wywiadzie rodzinnym, charakterystyce obrazu klinicznego
choroby, testach skórnych.
Leczenie objawowe (napadu) polega na podawaniu leków rozkurczowych i wykrztuśnych, podawanie picia oraz
nawilżeniu powietrza. W okresach między napadowych należy usunąć przypuszczalne alergeny z otoczenia dziecka ,
Otrzymana przez Panią/Pana informacja oraz załączone do niej pliki stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa i są przeznaczone tylko dla uprawnionych osób.
1
systematycznie prowadzić gimnastykę oddechową, poprawiających czynności układu oddechowego. Okresowo
wskazane jest leczenie klimatyczne. W przypadku napadów częstszych niż raz w miesiącu należy im zapobiegać
poprzez podawanie leków zaleconych przez lekarza.
Astma oskrzelowa to choroba która polega na nagłym skurczu oskrzeli któremu towarzyszy obrzęk i
nadmierne wytwarzanie wytwarzanie śluzu. Przyczyna astmy oskrzelowej to reakcja alergiczna na czynniki uczulające.
Objawy to w głównej mierze nagła duszność, trudności z oddychaniem, świszczący oddech, zasinienie twarzy, po
chwili kaszel i wyksztuszenie zbitej, szklistej plwociny. Napady astmy bardzo często występują około pierwszej,
drugiej godziny w nocy, chory musi natychmiast przyjąć leki lub musi zostać odwieziony na pogotowie ratunkowe.
Astma oskrzelowa może pojawić się w każdym wieku, statystycznie jednak najczęściej pojawia się ona u dzieci i osób
starszych (w okresie przekwitania). Jej przebieg jest bardzo zróżnicowany, może to być tylko epizodyczny atak
duszności lub nawet ciężkie inwalidztwo oddechowe.
Leczenie. Najważniejsze jest aby wykryć czynnik który wywołuje objawy choroby. Sam proces leczenia dzielimy na
dwie fazy: leczenie w trakcie napadu i leczenie pomiędzy napadami. W czasie napadu stosuje się leki rozkurczające
oskrzela i hormony kory nadnerczy. Leczenie odczulające ma na celu wytworzenie tolerancji na dany alergen
(choremu z biegiem czasu podaje się coraz jego większe dawki). Zalecane jest również leczenie klimatyczne,
szczególnie w warunkach wysokogórskich.
Zapobieganie astmie oskrzelowej polega na wyeliminowaniu czynnika powodującego napady.
Immunoterapia polega na wywoływaniu zmian w układzie immunologicznym organizmu. To głównie
leczenie wywołujące powstanie określonych przeciwciał. Immunoterapia w przypadku astmy oskrzelowej jest
nazywana odczulaniem. Polega ona na wstrzykiwaniu uczulonemu wzrastających dawek tego alergenu, na który jest
on uczulony. Ten sposób powoduje powstanie przeciwciał, zwanych przeciwciałami blokującymi. W naturalnym
sposobie uczulania się powstawały przeciwciała zwane reaginami.
Leczenie odczulające jest szeroko stosowane w przypadkach astmy oskrzelowej i pyłkowicy (kataru siennego). Jest
ono dość żmudne i kosztowne oraz nie zawsze pewne. Najlepiej sprawdza się w leczeniu uczuleń na pyłki roślin,
gorsze na kurz domowy i inne. W przypadku pyłkowicy cała kuracja jest ograniczona do 3-6 iniekcji preparatu o
przedłużonym działaniu, które należy co roku powtarzać przez okres następnych 3-4 lat.
Lista
chorób oczu opisanych w słowniku medycznym:
Jaskra to poważna choroba oczu mogącą doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty
wzroku. Przyczyna tego schorzenia jest wzrost ciśnienia śród-gałkowego.
Objawy jaskry są na początku skryte a jedynym sposobem rozpoznania tej choroby jest badanie wzorku u okulisty.
Istnieje wiele różnych czynników wpływających na rozwój tego schorzenia, należą do nich między innymi:
- osoby po 35 roku życia;
- dziedziczność (osoby których krewni chorowali na jaskrę te powinny badać się co najmniej raz w roku);
- cukrzyca;
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej;
- krótkowzroczność powyżej -4.0;
- miażdżyca;
- długotrwały stres;
- palenie papierosów.
Głównym celem leczenia jaskry jest jej zatrzymanie, na jak najwcześniejszym etapie, aby zapobiec zbyt dużym
ubytkom (których nie można już cofnąć) w polu widzenia.
Podstawowym sposobem leczenia jest wpuszczanie kropli do oka, których zadaniem jest obniżenie ciśnienia
wewnątrzgałkowego i poprawa ukrwienia nerwu wzrokowego.
W przypadku nie skutkowania leczenia kroplami wykonuje się chirurgiczny lub laserowy zabieg, którego celem jest
udrożnienie drogi odpływu cieczy z oka.
Zapalenie powiek jest jedną z chorób okolic oczu. Skóra na powiekach jest bardzo delikatna- narażona jest
przez to na różnego rodzaju obrzęki. Zapalenie powiek może objawiać się na wiele sposobów na przykład jako
przekrwienie powieki lub jej obrzęk. Może obejmować całą jej powierzchnię, lub tylko jej część. Zasadniczo stosuje się
zasadę, iż w przypadku stanów zapalnych stosuje się jedynie leczenie zachowawcze (nie ma potrzeby stosowania
leczenia chirurgicznego).
2
Przewlekłe zapalenie powiek, a szczególnie jej brzegów, może być związane z zakażeniem gronkowcem. Objawia się
wtedy przekrwieniem, wypadaniem rzęs oraz powstawaniem niewielkich blizn na powierzchni powieki. Zwykle pomaga
w tym przypadku przemywanie powiek (chociażby szamponem dla dzieci) lub specjalna maść z antybiotykiem.
Podobne leczenie stosuje się w przypadku łojotokowego zapalenia.
Stanom zapalnym powiek towarzyszy często osłabiona i obniżona odporność organizmu. Na przykład jęczmień (stan
zapalny, za który odpowiedzialny jest gronkowiec) pojawia się często właśnie w sytuacjach takiego osłabienia.
Występują dwie odmiany tego schorzenia: jęczmień zewnętrzny i wewnętrzny. Ten zewnętrzny jest mniej kłopotliwyleczenie polega głównie na stosowaniu okładów oraz maści z antybiotykiem. Natomiast w przypadku jęczmienia
wewnętrznego, objawiającego się ropieniem i bolesnością powieki, czeka się na samoistne ustąpienie schorzenia.
Niestety, czasami następują powikłania, mogące nawet doprowadzić do zapalenia całego oczodołu.
Innym popularnym stanem zapalnym powieki jest gradówka. Podobna jest ona w swojej postaci do jęczmieniaczęsto zdarza się nawet, iż jęczmień się w nią przekształca. Leczy się ją podobnie- okładami i maścią z odpowiednim
antybiotykiem.
Zasadniczo choroby spowodowane stanem zapalnym powiek nie stwarzają jakiegoś wielkiego zagrożenia dla naszego
organizmu. Jednak takie schorzenia są bardzo kłopotliwe dla samego poszkodowanego. Przyczyn zapalenia brzegów
powiek może być naprawdę wiele. Wystarczy pracować w warunkach ciągłego zakurzenia czy zapylenia i zapalenie
powiek gotowe. Choroba ta ma również podłoże alergiczne- stąd tylu alergików z zaczerwienionymi przez cały rok
oczami. Dlatego też, pracując w nieodpowiednich warunkach, należy stosować odpowiednie okulary ochronne i po
prostu dbać o powieki. W końcu to właśnie one chronią nasze oczy.
Spojówka to bardzo cienka, praktycznie przeźroczysta błona, wyścielająca zarówno powierzchnię powiek jak
i samą gałkę oczną. Jest dobrze ukrwioną osłoną gałki ocznej, która zawiera ujścia gruczołów łzowych, potowych i
łojowych. Zapalenie spojówek to jedna z najczęściej występujących chorób oczu. Pojawia się wtedy zaczerwienienie
oka, spowodowane poszerzeniem się naczyń krwionośnych spojówki, na skutek powstałego stanu zapalnego.
Objawem zapalenia spojówek jest miedzy swędzenie, uczucie pieczenia, kłucia, częste łzawienie, a nawet
światłowstręt. Jeśli ciągle wydaje się nam, iż mamy coś (jakieś ciało obce) pod powiekami, a nic nie możemy w nim
znaleźć- powinniśmy iść z tym do lekarza, gdyż może to być właśnie objaw zapalenia spojówek. Jeżeli nasze powieki
wydają się być strasznie ciężkie, a do tego jeszcze często się „sklejają”, również powinniśmy odwiedzić naszego
okulistę.
Zasadniczo wyróżnić możemy trzy rodzaje zapalenia spojówek. Pierwszym z nich jest zapalenie spojówek o
charakterze niezakaźnym. Wśród tego rodzaju można wyróżnić dodatkowo zapalenie spojówek proste i zapalenie,
którego podłożem może być alergia. Zapalenie proste, jak sama nazwa wskazuje, objawia się zwyczajnym
pieczeniem, łzawieniem i swędzeniem oczu. Zwykle w takim przypadku bardzo łatwo jest znaleźć przyczynę tego
zapalenia (na przykład drażniący oczy pył, gazy, wiatr, itp). Leczenie w zasadzie nie występuje. Lokalizuje się jedynie
przyczynę tej dolegliwości i usuwa się ją (ewentualnie chory stara się jej unikać). Alergiczne zapalenie spojówek
związane jest przeważnie z występowaniem u chorego kataru siennego (najpopularniejszego schorzenia osób
chorujących na alergie, a w szczególności- uczulonych na pyłki). Najczęściej występuje w okresie wiosennym, kiedy to
pylenia są najbardziej intensywne. Pacjenci skarżą się na podobne objawy jak w prostym zapaleniu spojówek. W tym
przypadku nie wystarczy tylko usunąć źródła (przyczyny) stanu zapalnego. Trzeba to zapalenie leczyć. Leczenie
polega głównie na odczulaniu- podaje się wtedy leki przeciwhistaminowe.
Kolejnym rodzajem są zapalenie wywołane zakażeniem wirusowym. Wśród nich wyróżnić można przede wszystkim
zakażenia: bakteryjne, wirusowe, chlamydiami, grzybicze i pasożytnicze. Zakażenia bakteryjne (wywołane na przykład
przez gronkowiec) objawiają się przeważnie obrzękiem i przekrwieniem spojówek- czasem pojawia się również ropna
wydzielina. Leczenie polega na stosowaniu maści lub kropli z antybiotykiem. Zakażenia wirusowe cechuje silny
obrzęk, bolesność, ciągłe łzawienie. Nie ma tutaj jakiegoś charakterystycznego sposobu leczenia. Jest to choroba
zakaźna- można się nią zarazić przez kontakt z chorym- którą leczy się podając miejscowo środki odkażające.
Zakażenie chlamydiami szerzy się wśród ludzi głównie krajów afrykańskich. Może prowadzić do bardzo ciężkiego
zapalenia spojówek- również leczy się je maściami z antybiotykiem. Zakażenia grzybicze i pasożytnicze występują
rzadko. Są trudne do rozpoznania i do wyleczenia. Na szczęście nie występują w naszym kraju. Ostatnim rodzajem
zapaleń spojówek są zapalenia spowodowane lub towarzyszące innym chorobom ogólnym.
Oko jest bardzo wrażliwym narządem. Szczególnie niebezpieczne są dla niego bakteryjne i wirusowe zapalenia
spojówek. Takie zapalenia mogą uszkodzić oko. Dlatego też trzeba bardzo uważać i nie bagatelizować nawet
najbardziej banalnych objawów tego schorzenia. W przypadku samodzielnego rozpoznania symptomów świadczących
o możliwości wystąpienia zapalenia spojówek, możemy podjąć próby łagodzenia tych objawów. Możemy na przykład
przez kilka pierwszych dni używać kropli łagodzących podrażnienia oczu- nie wolno do tego celu używać wywarów z
ziółek, gdyż mogą tylko spotęgować objawy. Należy też, przez cały czas występowania zapalenia, nosić okulary
przeciwsłoneczne, aby dodatkowo nie podrażniać spojówek jasnym i mocnym światłem. Natomiast jeśli objawy nie
ustąpią samoistnie, lub gdy będą się nasilać powodując na przykład problemy z widzeniem- należy się niezwłocznie
udać do lekarza specjalisty. Lekarz okulista nie powinien mieć większych problemów z ustaleniem przyczyny naszego
dyskomfortu. Poza tym zaleci również podjęcie odpowiednich kroków, które pomogą zapobiegać występowaniu
zapalenia spojówek w przyszłości.
3
Pamiętajmy o tym, iż oczy mamy tylko jedne. Należy o nie dbać. Nie wolno nam lekceważyć niepokojących nas
objawów, bez względu na to czy to może być stan zapalny czy jakaś inna dolegliwość. Czasami choroby tego rodzaju
przebiegają łagodnie, nie wzbudzając naszego zaniepokojenia, gdyż przecież nie utrudniają nam życia. Jednak nie
leczone- mogą nam je utrudnić w przyszłości.
Onkologia to część medycyny która zajmuje się rozpoznawaniem oraz leczeniem chorób nowotworowych
(jedna z wielu definicji opisuje nowotwór jako "złożony proces patologiczny przebiegający w komórce prawidłowej,
która przestaje podlegać normalnym mechanizmom kontrolującym wzrost i różnicowanie komórek"*).
Lista chorób i haseł medycznych:
Białaczka
Chemioterapia
Chłoniak
Nowotwór
Radioterapia
Białaczka to nowotwór złośliwy krwi, przebieg choroby polega na niekontrolowanej produkcji białych
krwinek, które wypierają prawidłowe elementy komórkowe krwi. Przyczyna występowania choroby nie jest do końca
znana, wiadomo że łączy się z substancjami chemicznymi, promieniowaniem oraz niektórymi wirusami.
Objawy białaczki:
Na początku choroba przebiega bezobjawowo, później pojawiają się: osłabienie, bladość, ospałość, pojawiające się
siniaki bez wyraźnej przyczyny, niedokrwistość i przedłożone krzepnięcie krwi (częste krwawienie z nosa i z dziąseł
przy myciu zębów oraz obecność krwi w stolcu i moczu), powiększone węzły chłonne, skrócony oddech, ucisk w
lewym podżebrzu.
Rodzaje białaczki:
1. ostra białaczka limfatyczna (wzrost tkanki limfatycznej oraz naciekanie jej w różnych regionach ciała);
2. przewlekła białaczka limfatyczna (dotyczy osób po 60 roku życia);
3. ostra białaczka limfoblastyczna (dotyczy dzieci w wieku 3-5 lat);
4. ostra białaczka szpikowa (dotyczy osób dorosłych)
5. przewlekła białaczka szpikowa
Leczenie białaczki uzależnione jest od jej rodzaju i stanu zdrowia osoby chorej, zazwyczaj polega na chemioterapii,
często konieczne są przetoczenia krwi i kuracje antybiotykowe. Z pośród innych rodzajów kuracji należy wymienić
radioterapię i przeszczepy szpiku kostnego.
Chemioterapia to metoda leczenia raka za pomocą leków działających toksycznie na komórki nowotworowe.
Niestety taki rodzaj terapii poza niszczeniem komórek rakowych uszkadza także komórki macierzyste organizmu.
Cele jakie stawia się chemioterapii zależą od stadium rozwoju i rodzaju nowotworu, mogą to być:
- wyleczenie choroby;
- powstrzymanie raka przed dalszymi przerzutami;
- spowolnienie rozwoju choroby nowotworowej;
- złagodzić objawy i tym samym podnieść jakość życia pacjenta.
W zależności od typu raka i specyfiki leków możliwych jest kilka sposobów podania choremu chemioterapii. Może to
być forma doustna lub domięśniowe leku w postaci zastrzyku oraz może być także podana dożylnie - lek zostaje
wówczas wprowadzony za pomocą cienkiej igły np. do żyły na przedramieniu.
Stosując chemioterapię należy liczyć się z powikłaniami, do najczęstszych należą: wymioty, uszkodzenie szpiku
kostnego, nerek, nerwów, płuc, serca, zmniejszenie poziomu krwinek białych, czerwonych i płytek krwi.
Chemioterapia nie jest jedynym sposobem walki z rakiem, do tego celu wykorzystuje się także leki hormonalne i
celowane molekuralnie.
Chłoniak to grupa nowotworów występujących w układzie limfatycznym/chłonnym, a więc w śledzionie,
tkance limfatycznej błony nosowej, gardłowej i przewodu pokarmowego. Najczęściej jednak chłoniak występuje w
węzłach chłonnych.
Objawy są mało charakterystyczne i przypominają miej groźne choroby (brak energii, duszność po wysiłku,
powiększone węzły chłonne, spadek wagi, podwyższona temperatura ciała, czasami może wystąpić guz w obrębie
migdałka podniebiennego lub jamy brzusznej). Często właśnie z powodu mylnych objawów chłoniak wykrywany jest
przez specjalistę zbyt późno aby można było skutecznie z nim walczyć.
Na chłoniaka co rocznie zachorowuje w Polsce 6000 osób zarówno w młodym jak i podeszłym wieku.
4
Diagnoza powinna być postawiona możliwie szybko, a leczenie należy rozpocząć natychmiast. Na początku polega ono
na pobraniu próbki chłoniaka aby ustalić jego rodzaj i wyznaczyć dalszy przebieg leczenia. Zasadniczym sposobem
leczeniem chłoniaka jest chemioterapia, najczęściej w formie bardzo agresywnej wymagającej przeszczepu szpiku.
Chemioterapia wspomagana jest przez radioterapię.
Nowotwór jest grupą chorób w których organizm nie jest w stanie kontrolować nadmiernego i
nieprawidłowego dzielenia się komórek. Podział i rozrost trwa mimo przeminięcia czynnika który go wywołał i nie
reaguje na naturalne mechanizmy regulacyjne organizmu.
Utrata kontroli nad rozrostem (podziałem) tkanki związana jest z mutacjami genów kodujących białka w cyklu
komórkowym.
Nowotwory dzielimy na nowotwory złośliwe i łagodne. Złośliwe rosną szybko, naciekają do naczyń krwionośnych i
limfatycznych, mogą "przerzucać się" do innych odległych narządów.
Nowotwór złośliwy ze względu na na rodzaj tkanki z której pochodzi, dzielimy na raki (z tkanki nabłonkowej) i mięsaki
(z tkanek pochodzenia mezenchymalnego lub neuroektodermalnego).
Cześć mutacji nowotworowych jest dziedziczna, dlatego osoby u których w rodzinie krewni chorowali na nowotwory,
maja podwyższony stopień ryzyka zapadnięcia na tę chorobę.
Mężczyźni przed leczeniem nowotworu za pomocą naświetlań zdeponować spermę w specjalnym banku spermy. co
pozwoli im przyszłości na posiadanie własnego potomstwa.
Radioterapia jest sposobem leczenia za pomocą promieni jonizujących, jej celem jest zniszczenie komórek
nowotworowych w jak największym stopniu. Najczęściej jest przeprowadzana pięć razy w tygodniu (od poniedziałku
do piątku) przez okres kilku tygodni. To jak dużą dawkę otrzymuje chory zależy od nowotworu (jego rodzaju,
wielkości i lokalizacji), innych stosowanych lekarstw oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Najczęstszymi objawami ubocznymi są: złe samopoczucie, brak apetytu, uczucie wyczerpania i braku energii.
Radioterapię (podobnie jak chemioterapię) stosuje się w różnych celach: kompletne wyleczenie chorego,
zahamowanie rozwoju nowotworu lub zmniejszenie dolegliwości bólowych.
Skóra ludzka jest największym narządem ciała. W jej budowie anatomicznej wyróżniamy 3 warstwy
skóry: naskórek, skórę właściwą oraz tkankę podskórną. Skóra spełnia wiele czynności ochronnych: przed zakażeniem
bakteriami, grzybami, wirusami, przed czynnikami mechanicznymi, termicznymi, chemicznymi i promieniowaniem
świetlnym, oraz zapewnia niezmienne warunki dla środowiska wewnętrznego organizmu (homeostazę). Poza tym
skóra spełnia czynność percepcyjną ciepła, bólu, dotyku, ekspresyjną w wyrażaniu stanów emocjonalnych,
resorpcyjną oraz bierze udział w magazynowaniu i przemianie materii.
Lista haseł i chorób:
Afta
Atopowe zapalenie skóry
Bielactwo
Blizna
Chirurgia plastyczna
Cysta naskórkowa
Czyraki skórne
Łuszczyca
Opryszczka
Ospa wietrzna (zewnętrzne objawy)
Półpasiec
Świąd (jako choroba)
Świerzb
Trądzik
Trądzik różowaty
Żylaki - kończyn dolnych (zewnętrzne objawy)
Bielactwo jest chorobą objawiającą się brakiem pigmentu w skórze, czyli organizm nie wytwarza barwnika
warunkującego kolor skóry, a także włosów i tęczówek oczu. Osoby chore na bielactwo mają jasny odcień skóry,
czasami również białe włosy, a także brwi i rzęsy.
Dziecko które rodzi się z wrodzonym bielactwem jest różowawe, gdyż naczynia krwionośne prześwitują przez skórę,
również tęczówka oka jest czerwona, (spowodowane jest także przez prześwitywanie naczyń krwionośnych).
5
Bielactwo (zamiennie albinizm) jest chorobą genetyczną. Osoby nią dotknięte są bardzo wrażliwe na działanie
promieni słonecznych. Ich skóra bardzo szybko reaguje stanami zapalnymi na obecność promieniowania UV.
Występują na niej pęcherze i różnego rodzaju zrogowacenia.
Niestety, bielactwo wrodzone nie jest uleczalne. Można przeprowadzać różnego rodzaju terapie, zmniejszające jego
uciążliwość. Stosowane są leki oraz naświetlania promieniami, a także przeszczepy fragmentów naskórka celem
repigmentacji lub całkowite (farmakologiczne) pozbycie się pigmentu.
Czyrak skórne to schorzenie skóry owłosionej. Jest to zapalenie mieszka włosowego i jego najbliższego
otoczenia. Czyraki skórne tworzą się zwykle tam, gdzie skóra wydziela najwięcej potu (kark, plecy, grzbiet dłoni,
pośladki).
Stan zapalny mieszka włosowego rozszerza się na tkankę podskórną- tworzy się ropna krosta, którą czasem trzeba
chirurgicznie nacinać, by usunąć jej treść. Jej wielkość może być różna- czasami widuje się ropienie nawet o średnicy
3 centymetrów. Nie powinno się usuwać czyraków samodzielnie- ich nieumiejętne wyciskanie może stać się przyczyną
zagrażających naszemu życiu powikłań.
Choroba ta wywoływana bywa przez paciorkowce i gronkowce. Najbardziej bolesne są te czyraki, które występują w
miejscach, które mają małą ilość tkanki podskórnej (na przykład na nosie czy na uchu). Najbardziej niebezpieczne
bywają czyraki, które umiejscowione są na twarzy, szczególnie w okolicy oka oraz górnej wargi. Może wtedy dojść do
przejścia stanu zakażenia na opony naszego mózgu, lub na zatoki jamiste. Zapalenie zatoki jamistej jest stanem,
który bezpośrednio zagraża naszemu życiu. Dlatego tez w tym przypadku tak ważne jest, by nie lekceważyć
pojawiających się w tych miejscach czyraków i jak najszybciej zacząć je leczyć.
Leczenie, w przypadku pojedynczych czyraków skórnych, to przeważnie nacięcie i wyciśnięcie ropnia. Zasadniczo
leczenie powinien przeprowadzić lekarz. Często stosuje się okłady ze środków odkażających oraz z antybiotyku. Po
prawidłowym leczeniu nie powinien nam pozostać żaden widoczny ślad- ewentualnie malutka blizna. Leczenie
pojedynczych czyraków trwa od kilku do kilkunastu dni.
Jeśli na skórze pacjenta występuje duża liczba czyraków- mówimy wtedy o tzw. czyraczności. Występuje ona
szczególnie w przypadku osób chorych na cukrzycę, nerki, wątrobę, otyłość itp.
Łuszczyca - to jedna z najczęstszych chorób skóry, jest schorzeniem przewlekłym o charakterze zapalnym.
choroba ta polega na zbyt szybkim rozmnażaniu się i nieprawidłowym dojrzewaniu komórek naskórka, co w
konsekwencji prowadzi do jego rogowacenia. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną.
Kto na nią choruje
W równym stopniu dotyka ona mężczyzn jak i kobiet. Z badań wynika, że problem łuszczycy dotyczy aż 3%
społeczeństwa.
Objawy łuszczycy
Na skórze chorego pojawiają się czerwone zmiany pokryte perłowymi łuskami. Zmiany te najczęściej występują na
rękach, nogach, łokciach, kolanach, ramionach, klatce piersiowej, brzuchu, pachwinach. Skóra zaczerwieniona jest
wrażliwa na dotyk i może krwawić. Paznokcie u chorego staja się sztywne, łamliwe i tracą połysk.
Łuszczyca jest rozpoznawana na podstawie badania histopatologicznego, RTG kości lub oznaczania czynnika
reumatoidalnego.
Leczenie łuszczycy
Całkowicie zależy od lekarza specjalisty - dermatologa, najczęściej stosuje się leczenie zewnętrzne (wystarczające w
przypadku łuszczycy zwykłej) mające na celu usunięcie łusek, a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji
naskórka..
Rodzaje łuszczycy
Łuszczyca zwykła (90% przypadków), zadawniona, brodawkująca, wysiękowa, brudźcowa, kropelkowata, plackowata,
stawowa, krostkowa.
Opryszczka - to zapalne pęcherzyki na skórze uformowane w skupiska, występuje zazwyczaj w okuł ust lub
nosa, czasami w innym miejscu twarzy.
Objawy
Na początku na skórze występuje swędzenie (mrowienie) przez około 1-2 dni przed pojawieniem się opryszczki. Po
tym okresie pojawiają się czerwone plamki które zamieniają się w pęcherzyki - zazwyczaj bolesne. Kolejną fazą
opryszczki jest pękanie i zlewanie się pęcherzyków w większą całość - na tym etapie istnieje największe
6
prawdopodobieństwo zakażenia innych osób. Ostatnim etapem jest wysychanie, gojenie się pęcherzyków i tworzenie
się strupków które są bardzo wrażliwe na dotyk i łatwo pękają.
W śród różnych przyczyn powstawania opryszczki najczęściej wymieniane są przeziębienie, grypa, wyczerpanie
organizmu, stres, miesiączka.
Opryszczka leczenie
Aby zminimalizować objawy należy unikać ostrych i kwaśnych przypraw, zaleca się również unikania nadmiernego
opalania się oraz wystawiania na zimny wiatr. Natomiast stosowanie maści czy kremów zawierających cynk
przyspiesza gojenie opryszczki. również wskazana jest suplementacja witamin z grupy B (witaminy B1 i B12).
Inne nazwy (potoczne)
febra, zimno, skwarka
Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną typową dla wieku rozwojowego, najczęściej chorują na nią dzieci w
wieku od kilku do kilkunastu lat. Jest ona wywoływana przez wirusa VZV (tego samego co półpasiec). Wirus ten
powoduje ogólne zakażenie organizmu. Przechorowanie ospy wietrznej daje na nią stała odporność, jednakże wirus
"uśpiony" w zwojach nerwowych może podczas osłabienia organizmu ponownie zaatakować wywołując półpaśca.
Pierwszym objawem jest znacznie podwyższona temperatura ciała (ok. 37-40 oC), kolejnymi jest ból głowy oraz
pogorszone samopoczucie. Na skórze pojawia się znaczna ilość wykwitów które od małej czerwonej plamki, poprzez
grudkę zamieniają się w krostę która wysycha po kilku dniach pozostawiając strup.
Cała choroba trwa około 2 tygodni podczas których pojawiają dwa lub trzy "rzuty" wysypki na całym ciele którym
towarzyszy świąd. Ospa wietrzna przebiega zazwyczaj łagodnie i poza bliznami po wykwitach nie powoduje innych
powikłań. Samą chorobę trzeba "przeleżeć" w łóżku, często zmieniać ubrania, zażywać kąpieli w płynach
odkażających a krostki smarować specjalnymi maściami lub pudrami ograniczającymi swędzenie.
Należy pamiętać, że ospa wietrzna jest ostrą chorobą zakaźną, którą można się zarazić droga kropelkową na skutek
wdychania wydychanego przez chorego powietrza lub poprzez kontakt z wykwitem (krostką) na ciele chorego.
Inne nazwy:
wiatrówka
Półpasiec jest wywoływany przez tego samego wirusa co ospa wietrzna (VZV), jest ostra wirusowa choroba
zakaźną atakującą jeden nerw czuciowy wraz z powiązanym z nim zwojem międzykręgowym, oraz fragment skóry
unerwianej przez ten nerw.
Objawy
Półpasiec atakuje najczęściej jeden ze zwojów klatki piersiowej i właśnie na niej pojawiają się wypryski. Wirus VZV
jest spokrewniony z wirusem opryszczki dlatego występujące zmiany skórne są do niej podobne. Opisane zmiany
mogą wystąpić także na twarzy i szyi. Kolejnymi objawami są: złe samopoczucie, ból głowy i gardła, stan
podgorączkowy.
Kto choruje
Na półpaśca mogą zachorować osoby dorosłe które w dzieciństwie nie przechodziły ospy wietrznej, osoby takie mogą
zachorować na półpaśca po kontakcie z dzieckiem chorym na ospę.
Odkryto również półpasiec może zostać wywołany przez wirusa który w dzieciństwie spowodował ospę, a teraz
uśpiony w zwojach nerwowych przez kilkanaście lat ponownie zaatakował.
Leczenie
Ważne jest aby po rozpoznaniu półpaśca jak najszybciej udać się do lekarza dermatologa który poda lek hamujący
rozwój wirusa co w konsekwencji pomoże nam uniknąć różnych powikłań (podrażnienie nerwu twarzowego, utrata
słuchu, zapalenie rogówki, nadwrażliwość w obszarze w którym występował półpasiec).
Przez pojęcie świąd rozumiemy zarówno odczucie powodujące chęć drapania się oraz sam ból (na skórze)
który tę chęć drapania powoduje.
Świąd może być spowodowany infekcją bakteryjną, grzybiczą lub wirusową skóry, poceniem i rozgrzewaniem się
skóry, jej nadmiernym wysuszeniem, przez drażniące ubrania, zbyt ciepła kąpiel, a nawet może być efektem zbyt
silnych emocji.
Rozróżniamy świąd:
- pływaków (stan zapalny skóry wywołany w momencie zanurzenia się w wodzie poprzez inwazję niektórych robaków
Schistosoma);
7
- pochwowy (występujący na zewnętrznych narządach pochwowych u kobiet);
- odbytu.
Świerzb jest zakaźną chorobą skóry wywołaną przez pasożyty, a dokładnie mówiąc przez roztocze zwane
świerzbowcem ludzkim.
Świerzb umiejscawia się w fałdach międzypalcowych, w okolicy nadgarstków, bocznych powierzchniach palców, w
fałdach pachowych, zgięciach łokciowych, w okolicach narządów płciowych, pępka i pośladków.
Podstawowymi objawami jest swędzenie. Poprzez drapanie się dochodzi do wtórnych zakażeń ropnych i wyprysków.
Zakażenie świerzbem następuje przez bezpośredni kontakt lub pościel, bieliznę.
Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwświerzbowych na skórę całego ciała, poza głową. Konieczne jest
poddanie leczeniu wszystkich domowników, a po ukończonej kuracji wymagane jest zmiana przez wszystkich bielizny i
pościeli. Leki przeciwświerzbowe należy stosować pod nadzorem lekarza (ze względu na możliwość ich ubocznego
działania). Czas trwania leczenia również zależy od postanowienia lekarza i stosowanego leku.
Trądzik to choroba skóry która dotyczy prawie wszystkich osób w wieku młodzieńczym (od 12 do 25 lat),
powstaje w wyniku nadmiernej aktywności gruczołów łojowych i rogowacenia się skóry - na skutek czego powstają
stany zapalne bolesne przy dotyku (grudki, krostki, pryszcze) oraz wągry - nie zapalne ciemne punkciki czyli
zablokowane pory. Poza twarzą trądzik występuje także na ramionach, plecach oraz klatce piersiowej.
Należy pamiętać także, że trądzik może mieć wpływ na psychikę człowieka powodując niepewność siebie,
niedowartościowanie, nieufność a czasami również agresję.
Leczenie "lekkiego" trądziku
Do leczenia łagodnych postaciach trądziku wykorzystujemy samodzielnie preparaty kosmetyczne i słabo działające leki
dostępne w aptekach bez recepty, np. do leczenia miejscowego używa się roztworów spirytusowych zawierających
tymol , mentol, kwas salicylowy( oczyszczanie skóry). Z innych preparatów warto wymienić papkę ichtiolową i
papkę Kummerfield.
Leczenie trądziku antybiotykami
Zazwyczaj stosowane antybiotyki to tetracyklina (wykorzystywana tylko przy leczeniu trądziku) oraz erytromycyna,
klindamycyna i minocyklina. Leczenie antybiotykami trwa kilka miesięcy, przez ten okres należy przyjmować również
witaminy działające przeciwłojotokowo: PP, B2, C. W ciężkich przypadkach trądziku stosuje się leki zawierające13-cis
kwas witaminy A. Antybiotyki oczywiście należy stosować pod ścisłą kontrolą i według wytycznych lekarza.
Trądzik różowaty to choroba pojawiająca się szczególnie między 30 a 50 rokiem życia, najczęściej u osób o
jasnej karnacji skóry. Częściej chorują na niego kobiety, jednak u mężczyzn choroba ta przebiega dużo ciężej. Objawy
widoczne są na twarzy- szczególnie w okolicach nosa i na policzkach. Występują w postaci nawracającego się
rumienia, wysiewu krostek i grudek oraz przerostu gruczołów łojowych. Często też pojawia się sinoczerwone
zabarwienie nosa (u mężczyzn może dojść nawet do przerostu guzowatego nosa).
Nieznane są bezpośrednie przyczyny występowania tego schorzenia- zaliczane jest do chorób skóry, związanych z
nerwicą naczynioworuchową skóry twarzy. Jednak wśród czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia tej
choroby, można wymienić: nadciśnienie tętnicze, predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia
naczyniowe (czerwienienie się skóry z byle powodu), zaburzenia związane z układem pokarmowym, alergie, nerwowy
tryb życia, itp.
Leczenie to przede wszystkim miejscowe stosowanie preparatów w postaci żeli lub kremów, które zawierają
metronidazol oraz antybiotyk. Przy występowaniu rumienia stosuje się preparaty łagodzące, które zmniejszają
podrażnienia skóry. Ponadto- w miarę możliwości- należy wyeliminować czynniki, które stały się przyczyną tego
schorzenia. Dodatkowo można stosować zabiegi zamykające rozszerzone naczynia krwionośne oraz zaleca się
przyjmowanie witamin PP i B2. Trądzik różowaty nie zawsze da się wyleczyć.
Pewne czynniki mogą wpływać na zaostrzenie objawów trądziku różowatego, a nawet na jego nawrót po uprzednim
wyleczeniu. Wśród nich należy wyróżnić: gorące kąpiele, gwałtowne zmiany temperatur, promieniowanie słoneczne,
używki, leki, nieodpowiednia pielęgnacja cery, nieodpowiednie kosmetyki, stres, itp.
Żylaki kończyn dolnych to żyły które uległy nieodwracalnemu poskręcaniu i poszerzeniu. Żylaki obejmują żyły
powierzchowne oraz naczynia żylne biegnące pomiędzy żyłami powierzchownymi a układem żył głębokich.
8
Przyczyny powstawania żylaków są różne, np. żyły wraz z wiekiem mogą tracić na elastyczności, ale do powstania
żylaków przyczynia się także ciąża, siedzący lub stojący tryb życia. Skłonność do żylaków jest również często
dziedziczna.
Początkowe objawy żylaków to obrzmienia, drętwienie oraz mrowienie kończyn. Później pojawiają się zmiany żylne
widoczne gołym okiem – na początku drobne "pajączki" , później powrózkowato zmienione większe naczynia. W
marginalnych przypadkach zaawansowanej przewlekłej niewydolności żylnej występować może także owrzodzenie
podudzi.
Leczenie
Najczęściej stosuje się preparaty doustne pochodzenia naturalnego zawierające wyciągi z kasztanowca i rutyny, ulgę
chorym nogom przynosi również używanie specjalnego żelu (np. Venoruton-żel, Emo-żel, Veno-żel, Hirudoid).
Proszę pamiętać, że na poprawne ukrwawienie nóg największy wpływ ma aktywny tryb życia. Gdy mięśnie pracują
np. podczas spaceru zwiększają swoją objętość i wymuszają przepływ krwi w stronę serca.
Żylaki nóg należy leczyć, zaniedbane mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, np. obrzęki w okolicy
kostek, zaburzenia w prawidłowym odżywianiu skóry, w końcu jej martwicy i trudno gojących się owrzodzeń.
Układ kostny inaczej: szkielet, kościec to zbiór wszystkich kości które składają się na ciało człowieka (około
206 kości).
Lista chorób:
Choroba Perthesa
Dna moczanowa
Gruźlica
Halluksy
Kręgosłup
Ostrogi piętowe
Reumatyzm (potoczne określenie dla reumatiodlanych zapaleń stawów i kości)
Zanik kostny (osteoporoza)
Choroba Perthesa należy do grupy jałowych martwic kości, dokładnie mówiąc jest to niedokrwienna martwica głowy
kości udowej.
Przyczyny występowania choroby są ciągle nie znane.
Choroba najczęściej dotyka chłopców w wieku pomiędzy 3 a 7 rokiem życia, a pierwszymi objawami są ból w
okolicach stawu kolanowego i biodrowego oraz utykanie.
Chorobę można wykryć na podstawie przeprowadzenia zdjęcia RTG, sonografii bądź badania klinicznego.
Długi przebieg choroby dzieli my na cztery okresy:
1. objawy prodromalne - ten okres jest krótki, trwa zazwyczaj kilka tygodni. Z powoduj zapalenia błony maziowej
występuje ból oraz zbiera się płyn w jamie stawowej.
2. okres sklerotyzacji (martwicy) - stadium choroby trwające od 6 do 12 miesięcy. Martwicza część głowy kości
udowej ulega zapadnięciu.
3. okres fragmentacji - trwa on od 1 do 2 lat, martwicza kość jest resorbowana, pojawia się deformacja głowy kości
udowej.
4. okres odbudowy - trwa od 8 miesięcy do 3 lat. Formuje się nowa kośc i zmiany zostają utrwalone.
Dna moczanowa inaczej nazywana artretyzmem lub skazą moczanową jest przewlekłą chorobą
charakteryzującą się podwyższonym poziomem kwasu moczowego w krwii.
Prawidłowy poziom kwasu moczowego dla kobiety wynosi 6 mg/dl, a dla mężczyzny 7 mg/dl. Z hiperurykemią (czyli
jego zbyt wysokim poziomem w surowicy) mamy do czynienia gdy poziom przekracza 7mg/dl i u takiej osoby
występuje ryzyko zachorowania na dnę moczanową.
Kwas moczowy jest ostatnim produktem przemiany puryn w organizmie człowieka. Hiperurykemia jest efektem
nadprodukcji kwasu moczowego lub upośledzonego wydalania tego kwasu z moczem.
9
Pierwszym objawem dny moczanowej jest ostry atak bólu jednego lub kilku stawów i w tym przypadku mamy do
czynienia z drugą faza przebiegu choroby.
Etapy przebiegu choroby:
1. bezobjawowa hiperurykemia - trwa 20-30 lat, zanim ujawni się ostrym bólem.
2. ostre zapalenie stawów - dotyczy częściej mężczyzn niż kobiet. Występuje po raz pierwszy między czterdziestym a
szejściesiatym rokiem życia.
3 . napady choroby i okresy międzynapadowe - towarzyszą im objawy ogólne - podwyższona temperatura,
dreszcze, uczucie rozbicia, kołatanie serca. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższoną liczbę krwinek
białych w rozmazie krwi obwodowej.
4. przewlekłe zapalenie stawów - powstają nadżerki na stawach, w kaletkach stawowych i pochewkach ścięgnistych
tworzą się złogi moczanowe.
Leczenie dny moczanowej polega przede wszystkim na opanowaniu ostrego stanu zapalnego lekami
przeciwzapalnymi. Następnie stosuje się zapobieganie nawrotom ostrych napadów dny oraz profilaktykę odkładania
się złogów moczanowych i uzyskanie wchłonięcia się złogów już powstałych.Konieczne jest także leczenie innych
schorzeń towarzyszących dnie, współuczestniczących w rozwoju powikłań nerkowych.
Gruźlica jest choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, spowodowaną wyniku zakażenia prądkami
gruźlicy. Nazwa "gruźlica" pochodzi od zmian widzialnych w badaniu histopatologicznym w tkance zmienionej
gruźliczo - tzw. "gruzełków".
Z ostatnich danych wynika, że na gruźlicę zachorowuje zaledwie 10% osób nią zarażonych. Zakażenie gruźlica może
trwać bardzo długi okres i nie oznacza wcale konieczności wyklucia się choroby. Największe prawdopodobieństwo
pojawienia się choroby jest u osób starszych których układ odpornościowy jest osłabiony. Zachorowaniu również
sprzyjają inne choroby: najbardziej AIDS, nowotwory, cukrzyca oraz alkoholizm.
W Polsce od wielu lat stosowane jest szczepienie ochronne wśród noworodków i jeśli konieczne - powtarzane w 2, 6 i
12 roku życia.
Objawy gruźlicy rozpoczyna się generalnym osłabieniem, brakiem energii, szybkim męczeniem się, ponad przeciętną
sennością, regularnie powtarzającymi się stanami podgorączkowymi oraz nocnymi poceniami. Charakterystycznym
objawem gruźlicy płuc jest suchy kaszel który z czasem zmienia się w plucie krwią.
Pamiętajmy, że gruźlica atakuje różne narządy człowieka: najczęściej występuje gruźlica płuc, na drugim miejscu
gruźlica układu moczowo-płciowego, a na trzecim kości i stawów.
Leczenie gruźlicy w większości przypadków odbywa się za pomocą leków przeciwgruźliczymi, rzadko stosuje się
leczenie operacyjne lub klimatyczne.
Halluksy (haluksy) to nabyte zniekształcenie stopy. Koślawienie palców stopy jest procesem długotrwałym,
trwającym wiele lat. Choroba ta dotyka najczęściej kobiet dorosłych i jest przede wszystkim efektem chodzenia na
szpilkach, w wąskich, niewygodnych butach. Ale także stojącego trybu życia oraz nadwagi.
Objawy
Paluch stopy (czyli pierwszy palec) ulega bocznemu odchyleniu.
Leczenie
Najważniejsze jest przestrzeganie odpowiedniej higieny stóp. Obuwie które nosimy musi być wygodne i o
odpowiednim rozmiarze, nie może być za wąskie/ciasne z przodu. Istotne jest także aby zmieniać obuwie kilka razy
dziennie - dzięki czemu obciążać będziemy różne fragmenty stopy.
Przy niewielkiej koślawości palucha można spróbować leczenia profilaktycznego za pomocą specjalnych wkładek i
aparatów korygujących.
Często jednak jest konieczna operacja chirurgiczna - która oczywiście nie jest bolesna. Po zabiegu chory musi nosić
na nodze gips (od 2 do 6 tygodni), a po zdjęciu opatrunku efekt operacji utrwalany jest przez ćwiczenia i zabiegi
fizykoterapeutyczne.
Inne nazwy:
haluksy, halluksy, koślawe paluchy, halluxy, hallux, paluch koślawy
Ostrogi piętowe są to zmiany zwyrodnieniowe tworzące się na powierzchni guza kości piętowej, zmiany te
powodują stan zapalny rozścięgna podeszwowego i tkanki podskórnej w okolicy pięty.
Choroba zazwyczaj dotyka osoby w wieku starszym lub pracujące w pozycji stojącej.
Objawy
Ból w okolicy jednej lub obu pięt utrudniający stanie i chodzenie.
Rozpoznać chorobę można na podstawie zdjęcia RTG.
10
Leczenie
Ma charakter zachowawczy, zalecane jest stosowanie specjalnych wkładek oraz zabiegów: ultradźwięki, jonoforeza,
diatermia.
Inne nazwy:
Narośle kości piętowej, ostrogi, ostrogi piętowe
Jedną z najczęstszych chorób układu kostnego jest tzw. zanik kostny, nazywany inaczej osteoporozą. Określenie to
pochodzi od dwóch słów: greckiego osteon - kość, oraz łacińskiego porus czyli otwór, ubytek. Osteoporoza (zanik kości)
charakteryzuje się zmniejszaniem się masy kostnej i zaburzeniami jej mikroarchitektury, na skutek czego dochodzi do zwiększenia
łamliwości kości i powstawania wielu poważnych urazów i złamań. Określana jest żartobliwie jako choroba, w której jest „za mało
kości w kości”. Objawia się tym, iż kość staje się krucha i porowata- taki stan jest wynikiem zachwianej równowagi pomiędzy
tworzeniem nowej kości a usuwaniem starej. Jest chorobą przewlekłą, która rozwija się na przestrzeni wielu lat. W wielu
przypadkach nie występują żadne objawy tego zaniku. Choroba bywa często zdiagnozowana dopiero przy wystąpieniu
niespodziewanego złamania lub ostrych bólach pleców.
Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje osteoporozy:
miejscowa,
uogólniona.
Najczęściej na osteoporozę chorują ludzie w starszym wieku- głównie kobiety. Można z nią walczyć, jeśli zostanie odpowiednio
wcześnie wykryta i leczona.
PRZYCZYNY POWSTAWANIA ZANIKU KOSTNEGO
Istnieje bardzo wiele przyczyn zaniku kostnego. U każdego chorego na osteoporozę może wystąpić inny zestaw przyczyn
wywołujących tę chorobę. Do najważniejszych i najczęstszych z nich należą: menopauza (szczególnie u kobiet), uwarunkowania
genetycznepodeszły wiek, niedobór(podobne schorzenia w rodzinie), witaminy D3 i wapnia, palenie papierosów, mało
aktywny (siedzący) tryb życia, schorzenia narządu ruchu (choroby zwyrodnieniowe i zapalenie reumatoidalne długotrwałe
zażywanie niektórychstawów), współwystępowanie innych chorób (np.:leków,  zła dieta, schorzeń wątroby i nerek), itp.
SKUTKI OSTEOPOROZY
W początkowej fazie choroby nie odczuwa się zmian zachodzących w kościach. Przeważnie dopiero w momencie, gdy
uszkodzenie kości (odwapnienie) jest już dość znaczne i gdy pojawia się przewlekły, ciężki do zniesienia ból osteoporotyczny,
zauważa się tę chorobę. Często ból ten bywa lekceważony przez chorego. W zaawansowanej chorobie kości stają się coraz bardziej
podatne na złamania- nie tylko te spowodowane na przykład upadkiem, lecz również te, które pojawiają się bez wyraźnej
przyczyny (złamania samoistne).
Najczęściej złamaniom ulegają: kręgosłup, żebra, kości nadgarstka, kość ramienia,miednica,itp.
Układ krwionośny
Arytmia występująca również pod nazwa zaburzenia rytmu serca jest częstym objawem chorób układu krążenia,
zdarza się również, że występuje tez u osób zdrowych.
Wszystkie odczuwalne zaburzenia rytmu serca powodują niepokój i zakłócają życie, jednakże nie wszystkie wymagają
intensywnego leczenia i nie zawsze są one zagrożeniem życia.
Prawidłowy rytm serca nie jest idealnie miarowy i często podlega cyklicznym małym wahaniom między innymi
związanym z rytmem oddechowym.
Objawy arytmii serca: duszność, chwilowe zawroty głowy, nierówne i silne przyśpieszenie lub zwolnienie bicia
serca, omdlenia i zasłabnięcia.
Aby stwierdzić jakie schorzenia ma osoba cierpiąca na zaburzenia rytmu serca, nie wystarczy opis objawów, badanie
tętna ani osłuchanie serca przez lekarza, konieczne jest wykonanie elektrokardiogramu w czasie trwania zaburzeń
albo rejestracja całodobowa rytmu serca metodą Holtera.
Rozróżniamy następujące arytmie sercowe: komorowe zaburzenia rytmu, zespół wydłużonego QT, nadkomorowe
zaburzenia rytmu, zespół Wolffa-Parkinsona-White'a, blok przedsionkowo - komorowy.
Białaczka to nowotwór złośliwy krwi, przebieg choroby polega na niekontrolowanej produkcji białych krwinek, które
wypierają prawidłowe elementy komórkowe krwi. Przyczyna występowania choroby nie jest do końca znana,
wiadomo że łączy się z substancjami chemicznymi, promieniowaniem oraz niektórymi wirusami.
Objawy białaczki:
Na początku choroba przebiega bezobjawowo, później pojawiają się: osłabienie, bladość, ospałość, pojawiające się
siniaki bez wyraźnej przyczyny, niedokrwistość i przedłożone krzepnięcie krwi (częste krwawienie z nosa i z dziąseł
11
przy myciu zębów oraz obecność krwi w stolcu i moczu), powiększone węzły chłonne, skrócony oddech, ucisk w
lewym podżebrzu.
Rodzaje białaczki:
1. ostra białaczka limfatyczna (wzrost tkanki limfatycznej oraz naciekanie jej w różnych regionach ciała);
2. przewlekła białaczka limfatyczna (dotyczy osób po 60 roku życia);
3. ostra białaczka limfoblastyczna (dotyczy dzieci w wieku 3-5 lat);
4. ostra białaczka szpikowa (dotyczy osób dorosłych)
5. przewlekła białaczka szpikowa
Leczenie białaczki uzależnione jest od jej rodzaju i stanu zdrowia osoby chorej, zazwyczaj polega na chemioterapii,
często konieczne są przetoczenia krwi i kuracje antybiotykowe. Z pośród innych rodzajów kuracji należy wymienić
radioterapię i przeszczepy szpiku kostnego.
Cholesterol - Zdrowa dieta jest ważna dla każdego z nas. Jak powszechnie wiadomo, zalecane jest spożywanie
wszystkich składników odżywczych, oczywiście w rozsądnych proporcjach. Oprócz białek i cukrów, ważne są również
w diecie są tłuszcze. Trzeba jednak uważać, aby ich spożywana ilość nie była zbyt duża.
Pamiętaj, że zbyt wielka ilość tłuszczów może szkodzić! Ponieważ wraz z tłuszczami do organizmu trafia cholesterol,
którego ilość w organizmie powinna być ustalona na danym poziomie. Oprócz przyjmowania go z pokarmem, jest on
także wytwarzany przez sam organizm. Jego synteza odbywa się w wątrobie, jelitach oraz w skórze. Zbyt małe ilość
cholesterolu mogą powodować równie duże szkody jak jego nadmiar. Jest on potrzeby między innymi do syntezy
witaminy D3 oraz niektórych hormonów.
Wyróżnia się dwa typy cholesterolu – LDL i HDL. Jest to jednak duże uproszczenie. LDL jest złym cholesterolem. Jego
nadmiar szkodzi, ponieważ odkłada się w naczyniach wieńcowych, co może spowodować miażdżycę. Dlatego najlepiej
dla człowieka jest, gdy jego poziom jest niski. Z kolei HDL jest cholesterolem dobrym. oczyszcza on bowiem naczynia
wieńcowe z namiaru cholesterolu i przenosi go do wątroby. W tym przypadku za korzystne dla zdrowia uważa się
wysoki poziom tego cholesterolu.
Aby uchronić się przed szkodliwym nadmiarem cholesterolu, należ spożywać kasze, ciemne pieczywo, płatki, mleko,
oleje roślinne, ryby, oliwę z oliwek oraz chude mięso, a także potrawy duszone, gotowane, pieczone w folii lub na
ruszcie. Na miażdżyce bardziej narażone są osoby starsze, palące oraz takie, które unikają wysiłku fizycznego.
Choroba niedokrwienna serca spowodowana jest niewystarczająca ilością dostaw tlenu do komórek mięśnia
sercowego (w stosunku do ich zapotrzebowania).
Przyczyny choroby niedokrwiennej serca
najczęściej występującą przyczyną jest miażdżyca, która uszkadza ściany naczyń wieńcowych;
wśród rzadszych przyczyn choroby warto wymienić: zwężenia naczynia w przebiegu kiły, reumatoidalnego zapalenia
stawów, oraz guzkowego zapalenia tętnic, zapalenia zakrzepowo - zarostowego tętnic, twardziny układowej, zatory
naczyń wieńcowych, wady anatomiczne tętnic wieńcowych, stany skurczowe, zaburzenia hemodynamiczne w
przebiegu wad serca, niedociśnienia, zaburzeń rytmu, nadciśnienia, kardiomiopatii przerostowej;
Objawy choroby niedokrwiennej serca
- ból odczuwalny za mostkiem, spowodowany wysiłkiem fizycznym i/lub stresem;
- ból dławicowy spowodowany przez wyjście na zimne powietrze.
Przeciwdziałanie chorobie
- przestrzeganie diety obniżającej cholesterol (czyli ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, zwiększenie spożycia owoców
oraz warzyw);
- zrzucenie zbędnych kilogramów z masy ciała;
- regularne kontrolowanie poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi;
- zaprzestanie palenia papierosów oraz tytoniu pod innymi postaciami;
- regularne ćwiczenia fizyczne (3 x w tygodniu x 30 minut).
Cukrzyca jest przewlekłym schorzeniem spowodowanym niepoprawnym wydzielaniem i/lub działaniem insuliny,
choroba ta charakteryzuje się stale podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Celem prawidłowego działania insuliny
jest wykorzystywanie tłuszczy i cukrów jako energetycznego materiału dla komórek oraz tworzeniu białek z substancji
znajdujących się w pożywieniu.
12
Rodzaje cukrzycy:
Cukrzyca typu 1 -inaczej nazywana cukrzyca typu dziecięcego ponieważ najczęściej występuje u dzieci i młodzieży.
Ten typ cukrzycy spowodowany jest brakiem insuliny z powodu uszkodzenia komórek w trzustki. stałe podawanie
insuliny jest głównym warunkiem leczenia.
Cukrzyca typu 2 - najczęściej występujący rodzaj cukrzycy, zazwyczaj dotyka ona osoby starsze i otyłe,
charakteryzuje się zaburzeniem zarówno wydzielania jak i działania insuliny. Leczenie głównie polega na wysiłku
fizycznym, zmniejszeniu masy ciała, przestrzeganiu diety oraz doustnym podawaniu leków przeciwcukrzycowych.
Występują również inne rzadsze odmiany cukrzycy (typu 3) związane z usunięciem trzustki, chorobami
endokrynologicznymi lub spowodowane przyjmowaniem niektórych leków (np. steroidów), a także specjalna jej
odmiana występująca u kobiet w ciąży i ustępująca po porodzie (cukrzyca typu 4), jednakże stanowiąca zagrożenie
dla płodu.
Wśród chorób układu krwionośnego wyróżnić można dwa rodzaje czerwienicy: czerwienicę prawdziwą oraz czerwienicę
objawową. Choroby te są przykładem tego, iż nadmiar niektórych składników krwi może być równie szkodliwy jak ich niedobór.
Czerwienica prawdziwa - inaczej nazywana chorobą Vaqueza lub nadkrwistością- polega na rozrastaniu się elementów
krwiotwórczych, czyli takich, które produkują krwinki czerwone (erytrocyty). W wyniku tego rozrostu pojawiają się niebezpieczne
dla organizmu zatory i zakrzepy.
Objawy czerwienicy prawdziwej to między innymi: silne zaczerwienienia (twarzy, rąk, stóp oraz błony śluzowej jamy ustnej),
zawroty głowy, zmęczenie, zaburzenia widzenia, zwiększona gęstość i ciśnienie krwi, spadek masy ciała itp. Najczęściej
spotykanym objawem jest świąd skóry, który nasila się szczególnie po kąpieli w gorącej wodzie. Przez wiele lat choroba ta może
przebiegać praktycznie bezobjawowo. Dopiero w zaawansowanych przypadkach ujawnia się, przekształcając się niekiedy w ostrą
białaczkę mieloblastyczną.
Leczenie w przypadku czerwienicy prawdziwej polega na „upuszczaniu krwi”. Takie zabiegi wykonuje się mniej więcej co dwa,
trzy dni podając jednocześnie choremu odpowiednie płyny i leki. Niektórzy lekarze zalecają stosowanie radioterapii i chemioterapii.
Choroba ta jest niebezpieczna głównie dla ludzi młodych- przeżywalność znacznie wtedy spada. W przypadku braku jakiegokolwiek
leczenia średni czas przeżycia wynosi jedynie dwa lata. W przypadku podjęcia leczenia- średni czas życia chorego wydłuża się do
15 lat.
Natomiast czerwienica objawowa (inaczej nazywana rzekomą) spowodowana jest zwiększoną, przekraczającą dopuszczalne
normy, liczbą krwinek czerwonych, powstałą na wskutek prób zaadaptowania się organizmu do trudnych warunków tlenowych. Ta
dolegliwość nie jest chorobą. Jest raczej reakcją organizm na niedotlenienie na przykład u ludzi mieszkających na znacznych
wysokościach. Występuje również u osób przewlekle chorych na choroby płuc oraz u osób z wadami wrodzonymi serca. Przez
niektóre źródła nazywana jest również czerwienicą wtórną.
Jedną z chorób będących wynikiem niedokrwienia serca jest dusznica bolesna. Objawia się ona uczuciem
„ciasnoty” w klatce piersiowej i bólem. Ból przypomina wręcz ściskanie klatki piersiowej. Pojawia się zwykle po
wzmożonym wysiłku fizycznym lub w sytuacjach wyjątkowo stresujących. Czasami przyczyną powstania bólu może
być nawet obfity posiłek. Ból zwykle ustępuje po odpoczynku.
Przyczyną pojawienia się dusznicy bolesnej może być rozwijająca się miażdżyca naczyń wieńcowych, które na skutek
zmian w naczyniach nie są zdolne dostarczać do serca odpowiedniej ilości krwi. Powodem wystąpienia dusznicy może
być również zakrzep, który zamyka światło naczynia wieńcowego. Niektóre czynniki mogą szczególnie sprzyjać
zachorowaniom na dusznicę bolesną. Są to między innymi sytuacje, kiedy pacjent przyjmował przez dłuższy czas leki
o działaniu obkurczającym naczynia wieńcowe. U niektórych osób dusznicę może spowodować wiatr i ekspozycja na
zimno.
Leczenie zasadniczo sprowadza się do zmiany dotychczasowego stylu życia. Osoba dotknięta tą chorobą powinna
zażywać więcej ruchu i lepiej się odżywiać- zalecana dieta. Osoby palące, które chorują na dusznicę bolesną, powinny
bezwarunkowo porzucić ten nałóg. Schorzenie to można również leczyć farmakologicznie- stosuje się wtedy między
innymi leki, które oddziaływają na pracę mięśnia sercowego oraz naczyń wieńcowych. W przypadku braku reakcji na
leczenie farmakologiczne stosuje się zabiegi chirurgiczne takie jak „balonikowanie” (rozszerzanie naczyń wieńcowych)
lub bypassy.
Dusznicy można zapobiec poprzez unikanie sytuacji, które wywołują stres u pacjenta- poprzez stosowanie zabiegów
relaksacyjnych itp. Jeśli natomiast schorzenie to występuje w związku z inną chorobą czy otyłością- jej odpowiednie
leczenie pozwala zarazem na zmniejszenie częstotliwości pojawiania się dolegliwości związanych z dusznicą bolesną.
Miażdżyca to choroba zwyrodnieniowo-wytwórcza tętnic dużej i średniej wielkości. W wewnętrznej błonie tętnic oraz
na rozroście tkanki łącznej odkładają się lipidy, wielocukry i sole wapnia, co prowadzi do zwężenia lub zamknięcia
światła naczyń.
Rozwój choroby jest powolny i przez długi czas nie powoduje żądnych dolegliwości. Wczesne zmiany w tętnicach
13
występują już w dzieciństwie, jednak mogą się częściowo cofnąć lub pozostać w postaci nie zmienionej bądź z
upływem lat przekształcić się w tzw. blaszki miażdżycowe.
Objawy miażdżycy występują kiedy światło naczyń ulegnie znacznemu zwężeniu lub zostanie zamknięte. Następuje
to z powodu zakrzepu powstającego na blaszce miażdżycowej, krwotoku do niej, owrzodzenia lub zwapnienia. Przy
zamknięciu światła tętnicy wieńcowej dochodzi do zawału serca, tętnicy mózgowej – do udaru mózgu, tętnicy
kończyn dolnych – do martwicy odpowiedniego obszaru kończyny.
Choroba ujawnia się najczęściej w 40-50 latach życia.
Częstość i występowanie miażdżycy.
Miażdżyca występuje na całym świecie, jednak jej częstość jest różna. Zależy to głównie od częstości występowania
czynników odpowiedzialnych za powstawanie choroby. Częstość miażdżycy jest określana na ogół na podstawie
zapadalności na chorobę wieńcową.
Czynniki środowiskowe odgrywają kluczową role w rozpowszechnieniu miażdżycy. Te czynniki to m. in. sposób
odżywiania i tryb życia. Spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych, produktów bogatych w cholesterol, a także
słodyczy sprzyja rozwojowi choroby. I odwrotnie – dieta uboga w tłuszcz, cholesterol, zawierająca oleje roślinne i
duże ilości węglowodanów tzw. złożonych – zapobiega rozwoju choroby.
Mało ruchliwy tryb życia i ograniczenie wysiłków fizycznych sprzyja powstawaniu miażdżycy, natomiast ruchliwy
tryb życia zapobiega tej chorobie. Mało ruchliwy tryb życia oraz niewłaściwe odżywianie prowadzą do rozwoju takich
chorób, jak otyłość, cukrzyca i zaburzenia gospodarki tłuszczowej, które bezpośrednio sprzyjają powstawaniu
miażdżycy.
Mononukleoza zakaźna - choroba zakaźna wirusowa, przenoszona poprzez ślinę, wylęgająca się około 30 - 50 dni.
Zakażenie jest bezobjawowe a wirus pozostaje w naszym organizmie przez całe życie - kontrolowany przez układ
odpornościowy. Choroba ta występuje najczęściej u dzieci i młodzieży.
Objawy
- bóle mięśni, gardła oraz głowy;
- uczucie "rozbicia" i ogólne osłabienie organizmu;
- gorączka +38oC utrzymująca się kilka tygodni;
Dodatkowe objawy które mogą występować:
- powiększone węzły chłonne;
- bóle klatki piersiowej i brzucha;
- kaszel;
Leczenie
Leczenie polega na podawaniu leków przeciwbólowych i obniżających temperaturę. Antybiotyki nie skutkują, mają
bowiem działanie przeciwbakteryjne, a bakterie nie wywołują mononukleozy. Zastosowanie antybiotyków, szczególnie
z grupy penicylin, może na dodatek być przyczyną wysypki.
Należy pamiętać, iż osoba chora może być źródłem zakażenia nawet przez 6 miesięcy.
Inne nazwy:
mononukleoza zakaźna, choroba pocałunków
Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia charakteryzująca się utrwalonym podwyższeniem ciśnienia
tętniczego ponad normę określoną przez Światową Organizację Zdrowia. Diagnoza nadciśnienia tętniczego możliwa
jest dzięki wykonaniu częstych jego pomiarów.
Kategoria
Ciśnienie skurczowe w
mmHg
Ciśnienie rozkurczowe w
mmHg
Optymalne
<120
<80
Prawidłowe
120-129
80-84
Wysokie prawidłowe
130-139
85-89
Nadciśnienie I stopnia (łagodne)
140-159
90-99
Nadciśnienie II stopnia
(umiarkowane)
160-179
100-109
14
Nadciśnienie III stopnia (ciężkie)
≥180
≥110
W prawie 100% przypadków nadciśnienie ma charakter pierwotny - co znaczy że jego przyczyn nie jesteśmy w stanie
stwierdzić. Natomiast w kilku procentach jest ono wtórne czy spowodowane przez substancję chemiczną lub inną
chorobę np. chorobę tarczycy, bezdech senny.
Nie leczone nadciśnienie może prowadzić do powikłań, m.in. stwardnienie tętnic, krwotoki, obrzęk tarczy nerwu
wzrokowego.
Przy leczeniu nadciśnienia niefarmakologicznego niezbędne jest wprowadzenie zmian w naszym trybie (zalecane są
systematyczne ćwiczenia fizyczne, rzucenie palenia, unikanie stresowych sytuacji) oraz wprowadzenie odpowiedniej
diety (jeśli mamy nadwagę konieczne jest zrzucenie kilku kilogramów, unikanie spożywania soli kuchennej, tłuszczów
zwierzęcych i zbyt dużych ilości alkoholi, zalecane jest natomiast spożywanie ryb, produktów bogatych w witaminę C,
czosnku, orzechów włoskich, aroni, czarnej porzeczki).
Przy leczeniu farmakologicznym stosuje się legi według ścisłych zaleceń lekarza.
Anemia czyli niedokrwistość to choroba polegająca na ogólnym osłabieniu organizmu z powodu erytrocytów
(czerwonych ciałek krwi) lub/i hemoglobiny (czerwony barwnik krwi w składzie z żelazem).
Anemia może się pojawić w związku z niewłaściwą dietą, poprzez nie dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości
żelaza w okresie gdy go najbardziej potrzebuje, np. rozwój organizmu, ciążą i czas karmienia piersią.
Anemie można zdiagnozować poprzez badanie krwi, w każdym wypadku należy skonsultować się z lekarzem który
stwierdzi jaki rodzaj anemii występuje w organiźmie.
Anemia u dzieci, objawy:
- u niemowląt: dziecko często choruje, jest mało ruchliwe, blade oraz nie ma apetytu.
- u starszych dzieci i dorosłych dodatkowo występować mogą: nadmierna senność, szybkie zmęczenie organizmu oraz
zawroty głowy. Częstymi objawami są także bladość błon śluzowych i skóry, łamliwość paznokci i włosów, zajady w
kącikach ust.
Anemia - dieta
W przypadku niedokrwistości spowodowanej niedostateczną ilością żelaza w organizmie, ważna jest zmiana diety na
tzw. zdrowe odżywianie. Ponieważ kawa i herbata ograniczają naszemu organizmowi wchłanianie żelaza z produktów
spożywczych, należy unikać ich picia w trakcie posiłków (można je spożywać pomiędzy posiłkami). Zalecane jest
jedzenie większych ilości "chudych" wędlin, "chudego" mięsa i wątroby. Do każdego posiłku należy również włączyć
owoce i warzywa z dużą zawartością witaminy C (np. pietruszka, pomidory, truskawki, brokuły, papryka czerwona).
Toksoplazmoza to choroba od zwierzęca wywoływana przez
pierwotniaka Toxoplasma gondii.
Objawy
Toksoplazmoza ma bardzo łagodny przebieg zarówno u ludzi
jak i u zwierząt, objawy przypominają grypę i normalnie
choroba nie wymaga leczenia. Liczy się, że około 60-80%
ludności i zwierząt przebyło tę chorobę.
Człowiek zarazić się toksoplazmozą może od kota (tylko od
kota)lub droga pokarmową poprzez zjedzenie
zanieczyszczonych owoców, warzyw lub mięsa chorych
zwierząt rzeźnych.
Leczenie, zapobieganie.
Istnieją dwie grupy ludzi dla których toksoplazmoza stanowi
większe niebezpieczeństwo:
1. kobiety w ciąży - pasożyt przenosi się z krwią matki przez
łożysko. Gdy matka zarazi się po raz pierwszy właśnie w
trakcie ciąży, to zagrożenie dla dziecka jest bardzo duże.
15
Oznaki toksoplazmozy mogą się pojawić nawet po kilku latach.
Utrata wzroku i słuchu, upośledzenie umysłowe, a w skrajnych
przypadkach zgon z powodu zakażenia, są konsekwencjami
wrodzonej toksoplazmozy, nabytej w ciele matki.
Aby uniknąć takiego przypadku należy przed zajściem w ciążę
zbadać się na obecność przeciwciał przeciwko Toxoplasma
gondii. Jeśli się one u nas nie wytworzyły należy ograniczyć do
minimum kontakty z kotem.
2. osoby z obniżoną odpornością (np. zarażone wirusem
HIV) - U tych chorych rozwijają się zaburzenia neurologiczne:
drgawki, niedowład, śpiączka, a w końcu zgon, nawet przy
rozpoczętym już leczeniu.
Wada serca to stan chorobowy w którym powstaje nieprawidłowy przepływ krwi przez serce i połączone z nim duże
naczynia krwionośne, najczęściej tętnicę główną (aortę) lub pień płucny. Zaburzenia przepływu krwi są przeważnie
następstwem zniekształconych zastawek serca przez gorączkę reumatyczną, są to wady nabyte. Rzadziej występują
wady wrodzone, które powstają w czasie życia płodowego na skutek chorób wirusowych, zażywania przez ciężarną
niektórych leków bądź naświetlania jej promieniami rentgenowskimi.
Poprzez nieprawidłowy przepływ krwi następuje zwiększone obciążenie poszczególnych części serca, np. prawej
komory lub prawego przedsionka, co prowadzi do ich przeciążenia, a następnie niewydolności. Powstają także
zaburzenia krążenia krwi w płucach.
Znaczenie społeczne wad serca polega na tym, iż dotykają one ludzi młodych i dzieci, co zmienia w zasadniczy
sposób przebieg ich życia. Na szczęście nowoczesne leczenie operacyjne daje im szanse na zdrowie lub przynajmniej
znacznie poprawia jakość ich życia.
Wrodzone wady serca
Wrodzona wada serca polegać może na dodatkowym, nieprawidłowym połączeniu jego jam, tzn. obu komór lub obu
przedsionków, na nieprawidłowym przebiegu naczyń krwionośnych doprowadzających krew do serca i
odprowadzających ją lub na nieprawidłowym połączeniu tych naczyń. Czasami istnieje kilka nieprawidłowości.
Objawy chorobowe zależą od rodzaju nieprawidłowości i reakcji naczyń płuc na najczęściej nadmierny dopływ krwi.
Niemal wszystkie wrodzone wady serca mogą być leczone operacyjnie. Istotnym jest, żeby operacja była
przeprowadzona w odpowiednim okresie życia chorego, najczęściej w dzieciństwie. Zwłoka w przeprowadzeniu badań
i operacji może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń uniemożliwiających usunięcie wady.
Nabyte wady serca
Nabyte wady serca (zastawkowe) to najczęściej następstwo przebytej w dzieciństwie gorączki reumatycznej, ale
mogą też występować z powodu zakażenia zastawek bakteriami. Choroby te powodują zgrubienie, zwłóknienie i
zbliznowacenie zastawek oraz częściowe zrastanie się ich płatów, czasami też zwapnienie. Zamiany te mogą
powodować zwężenie lub niedomykalność zajętej zastawki.
Zaburzenia rytmu serca to częsty objaw chorób układu krążenia, ale mogą też występować u ludzi zdrowych.
Tylko niektóre z nich stanowią zagrożenie dla życia i wymagają intensywnego leczenia, ale wszystkie jeżeli są
odczuwalne, powodują uczucie niepokoju. Prawidłowy zatokowy rytm serca nie jest miarowy i podlega niewielkim
wahaniom częstości, związanym m.in. z rytmem oddychania.
Odczuwalne objawy zaburzeń rytmu to: nierówne, silne, szybkie lub zwolnione bicie serca, zasłabnięcia, zawroty
głowy, duszności, a nawet utrata przytomności. Aby rozpoznać jakie zaburzenie ma osoba badana konieczne jest
wykonanie elektrokardiogramu w czasie trwania zaburzeń lub jego rejestracja przez całą dobę metodą Holtera.
Komorowe zaburzenie rytmu występuje, gdy rytm zatokowy jest zakłócony przez pobudzenie serca w obrębie
jego komór. Mogą występować pojedyncze pobudzenia tego pochodzenia tzn. dodatkowe skurcze komorowe, mogą
też pojawiać się cale „salwy” kilku pobudzeń, bądź długotrwałe napady częstoskurczu.
Zespół wydłużonego QT to rzadka choroba występująca przeważnie rodzinnie. Objawia się specyficznymi,
wielokształtnymi napadami częstoskurczami pochodzenia komorowego, przebiegającymi z utratą przytomności.
Chorobę można rozpoznać jedynie na podstawie obrazu EKG.
Nadkomorowe zaburzenia rytmu występują gdy źródło zakłóceń rytmu serca znajduje się w przedsionkach lub
okolicach węzła przedsionkowo-komorowego. Niektóre formy tych zaburzeń, np. pojedyncze pobudzenia
nadkomorowe, występują też u ludzi zdrowych, nie przeważnie nie wymagają leczenia. Doraźnie pomaga pojedynczy
głęboki wdech z chwilowym zatrzymaniem powietrza.
16
Niedomoga węzła zatokowo-przedsionkowego. Węzeł zatokowo-przedsionkowy to zgrupowanie komórek
mięśnia sercowego o specjalnych cechach fizjologicznych i anatomicznych, dających im zdolność rytmicznego
wytwarzania bodźców elektrycznych które pobudzają prace serca – jest to prawidłowy rytm zatokowy. Niedomoga
węzła występuje u osób w podeszłym wieku i jest następstwem uszkodzenia serca przez miażdżycę.
Blok przedsionkowo-komorowy to zaburzenie rytmu serca, które polega na utrudnieniu lub przerwaniu
przewodzenia fali pobudzenia elektrycznego z przedsionków przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór serca.
W następstwie tego bodźce elektryczne docierają do komór wolniej, ale wszystkie (blok I), docierają częściowo – nie
wszystkie (blok II) lub nie dochodzą wcale (blok III, całkowity). Choroby które prowadzą do bloku przedsionkowokomorowego to: zawał serca, w którym blok występuje najczęściej przejściowo, zwłóknienie układu przewodzącego
wrodzone lub pochodzenia miażdżycowego. Blok I występuje w chorobie reumatycznej bądź jest też następstwem
działania niektórych leków.
Zapalenie osierdzia
Osierdzie to błona surowicza, która pokrywa serce z zewnątrz,
składa się z dwu blaszek: wewnętrznej i zewnętrznej.
Wewnętrzna nazywana jest nasierdziem i przylega ona
bezpośrednio do mięśnia sercowego, zewnętrzna natomiast
wytwarza worek osierdziowy, w którym zawieszone jest serce.
Zapalenie osierdzia może być pochodzenia wirusowego „samoistne”, może też być objawem gorączki reumatycznej i
innych chorób tkanki łącznej bądź pochodzenia gruźliczego.
Objawy to najczęściej gorączka i silne bóle w klatce
piersiowej, zwłaszcza za mostkiem z promieniowaniem do
pleców. Przy zmianie pozycji tułowia, kaszlu i oddychaniu bóle
te narastają. Ostre „samoistne” zapalenie osierdzia przebiega
łagodnie, ale choroba ma tendencje do nawrotów i zalecana
jest obserwacja w szpitalu.
Leczenie zapalenia osierdzia „samoistnego”, w gorączce
reumatycznej i innych chorobach tkanki łącznej polega na
stosowaniu leków przeciwzapalnych, rzadziej hormonów kora
nadnercza. Jeżeli ilość płynu w worku osierdziowym jest duża
konieczne jest nakłucie osierdzia.
Zapalenie osierdzia pochodzenia gruźliczego jest
chorobą przewlekłą o nawet wieloletnim ukrytym przebiegu.
Kończy się często zaciskającym zapaleniem osierdzia.
Dochodzi do zarośnięcia worka osierdziowego, a nawet jego
zwapnienia. W wyniku tego upośledza to napływ krwi do serca
i powoduje takie objawy, jak złe znoszenie wysiłku fizycznego,
przepełnienie krwią żył szyjnych, powiększenie brzucha i
obrzęki.
W zaciskającym zapaleniu niezbędna jest operacja, która
uwolni serce z pancerza wytworzonego ze zgrubiałego i
zwapniałego osierdzia, co zazwyczaj usuwa objawy i znacznie
poprawia sprawność chorego.
Zawał serca to ostra postać choroby wieńcowej, która powstaje w następstwie całkowitego zamknięcia tętnicy
wieńcowej i ustaniu dopływu krwi do określonego obszaru mięśnia sercowego. Blaszka miażdżycowa jest najczęstszą
przyczyną zamknięcia tętnicy. Rzadko może dojść do zawału w obszarze serca unaczynionym przez tętnice, w której
nie występują nasilone zmiany miażdżycowe. W takim przypadku przyczyną nagłego ustania dopływu krwi do mięśnia
sercowego może być skurcz tętnicy.
Objawy i przebieg zawału serca
Typowym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej, który jest bardzo zbliżony pod względem lokalizacji,
promieniowania i charakteru do bólów dławicowych, zazwyczaj trwa jednak dłużej i jest bardziej nasilony. Ból
zawałowy powstaje często bez przyczyny i może trwać od kilkudziesięciu minut do paru godzin. Mogą mu również
17
towarzyszyć inne objawy, takiej jak: niepokój, lęk, pocenie się i nudności. Leki przerywające dławicę piersiową
(nitrogliceryna, Sorbonitu) są nieskuteczne przy bólu zawałowym.
Zapobieganie zawałowi serca i leczenie
Zapobieganie zawałowi serca w zasadzie nie różni od zapobiegania chorobie wieńcowej. Sprowadza się głównie do
profilaktyki miażdżycy oraz wykrywania i skutecznego zwalczania czynników ryzyka choroby wieńcowej.
U osób chorych po zawale serca duże znaczenie ma tzw. prewencja wtórna, która ma na celu – przez odpowiednie
postępowanie ogólne i leczenie farmakologiczne – złagodzenie dalszego przebiegu choroby oraz zmniejszenie ryzyka
wystąpienia powtórnego zawału serca. U niektórych chorych z przebytym zawałem może być konieczne wykonanie
koronarografii i ewentualne leczenie operacyjne.
Rehabilitacja pozawałowa
Rehabilitacja to całokształt postępowania usprawniającego, które ma na celu przywrócenie jak najlepszej
sprawności fizycznej oraz psychicznej, ułatwiającej powrót chorego do normalnej (dostosowanej do jego możliwości)
aktywności życiowej i zawodowej. W naszym kraju opracowano specjalny model kompleksowej rehabilitacji, który jest
też stosowany w innych krajach. W wielu szpitalach istnieją specjalne grupy specjalistów zajmujących się różnymi
aspektami rehabilitacji, które ściśle współpracują z lekarzami w procesie leczenia chorych po zawale serca.
Żylaki kończyn dolnych to żyły które uległy nieodwracalnemu poskręcaniu i poszerzeniu. Żylaki obejmują żyły
powierzchowne oraz naczynia żylne biegnące pomiędzy żyłami powierzchownymi a układem żył głębokich.
Przyczyny powstawania żylaków są różne, np. żyły wraz z wiekiem mogą tracić na elastyczności, ale do powstania
żylaków przyczynia się także ciąża, siedzący lub stojący tryb życia. Skłonność do żylaków jest również często
dziedziczna.
Początkowe objawy żylaków to obrzmienia, drętwienie oraz mrowienie kończyn. Później pojawiają się zmiany żylne
widoczne gołym okiem – na początku drobne "pajączki" , później powrózkowato zmienione większe naczynia. W
marginalnych przypadkach zaawansowanej przewlekłej niewydolności żylnej występować może także owrzodzenie
podudzi.
Leczenie
Najczęściej stosuje się preparaty doustne pochodzenia naturalnego zawierające wyciągi z kasztanowca i rutyny, ulgę
chorym nogom przynosi również używanie specjalnego żelu (np. Venoruton-żel, Emo-żel, Veno-żel, Hirudoid).
Proszę pamiętać, że na poprawne ukrwawienie nóg największy wpływ ma aktywny tryb życia. Gdy mięśnie pracują
np. podczas spaceru zwiększają swoją objętość i wymuszają przepływ krwi w stronę serca.
Żylaki nóg należy leczyć, zaniedbane mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, np. obrzęki w okolicy
kostek, zaburzenia w prawidłowym odżywianiu skóry, w końcu jej martwicy i trudno gojących się owrzodzeń.
Hemoroidy (żylaki odbytu) - to splot naczyń w błonie śluzowej odbytu których zadaniem jest utrzymanie szczelności
odbytu. O występowaniu hemoroidów mówi się dopiero gdy w wyżej wymienionym splocie naczyń dochodzi do
zatrzymania krwi - która nie może swobodnie znaleźć ujścia. Mięśnie zwieracza odbytu rozluźniają się w trakcie
oddawania stolca i wówczas następuje odpływ krwi zgromadzonej w hemoroidach.
Hemoroidy to choroba cywilizacyjna której przyczyny powstawania nie są do końca znane, choroba ta może dokuczać
każdemu, jednakże statystycznie najczęściej występuje ona u osób po pięćdziesiątym roku życia.
Objawy
Bolesne krwawienia w czasie oddawania stolca, uczucie ucisku i obrzęku, wilgotnienie odbytu, swędzenie, brudzenie
bielizny.
Leczenie
Przy lekkich objawach choroby (u około 30% chorych) wystarczy postępowanie zachowawcze, czyli przestrzeganie
odpowiedniej diety, higieny oraz pomocne są czopki i pigułki.
Metody leczenia inwazyjnego - ale nie operacyjnego dotyczą około 60% chorych. Obecnie jest stosowanych wiele
zabiegów, a ich wybór zależy od lekarza prowadzącego.
Obecnie leczenie operacyjne stosuje się tylko u około 10% chorych.
Inne nazwy:
Żylaki odbytu
18
Układ moczowy:
Kamica moczanowa - jedna z kilku kamic nerkowych
które mogą występować w układzie moczowym u człowieka
(moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa,
ksantynowa, cystynowa).
Jest najczęściej występująca odmianą kamicy nerkowej,
stwierdzono również, że częściej pojawia się u osób otyłych.
Powstaje na skutek odkładania się w drogach moczowych
osadów z kwasu moczowego (mocznika).
W leczeniu kamicy moczanowej bardzo ważne jest utrzymanie
odpowiedniego poziomu kwasowości pH moczu (na poziomie
6,5 - 7,0). W miarę wzrostu pH wzrasta rozpuszczalność
moczanów, nie wskazane jest również utrzymanie zbyt
wysokiego pH, ponieważ pociąga to za sobą wytracanie się
kryształków fosforu wapniowego.
Odpowiedni poziom pH można utrzymać dzięki stałym jego
kontrolowaniu oraz przestrzeganiu zaleceń lekarza odnośnie
diety oraz zażywanych lekarstw.
Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie
zabronione w przypadku występowania kamicy moczanowej
przeczytaj dział: Dieta w kamicy nerkowej.
Kamica szczawianowa - jedna z kilku kamic nerkowych
które mogą występować w układzie moczowym u człowieka
(moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa,
ksantynowa, cystynowa).
Z tym rodzajem kamicy nerkowej mamy do czynienia gdy w
nerkach i układzie moczowym odkładają się kamienie
szczawianowe. Powody tworzenia się w organizmie złogów
szczawianowych nie zostały jeszcze do końca rozpoznane.
Wiadomo natomiast, że przy spożywaniu pokarmów bogatych
w związki szczawianów wzrasta ich ilość w organizmie.
Dlatego w leczeniu i zapobieganiu kamicy szczawianowej
stosuje się przede wszystkim dietę z wyłączeniem artykułów
spożywczych zawierających duże ilość kwasu szczawianowego.
Przy kamicy szczawianowej zalecane jest także zakwaszanie
moczu, na przykład poprzez spożywanie odpowiedniech
pokarmów.
Należy także pamiętać o dużej ilości płynów, co ma
zastosowanie w każdej postaci kamicy.
Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie
zabronione w przypadku występowania kamicy szczawianowej
Kamica fosforanowa - jedna z kilku kamic nerkowych które mogą występować w układzie moczowym u
człowieka (moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa, ksantynowa, cystynowa).
19
Ten rodzaj kamicy występuje gdy w drogach moczowych odkładają się osady zbudowane z fosforanów. Powstaje ona
często po zapalnych stanach dróg moczowych spowodowanych przez bakterie zmieniające odczyn moczu na
zasadowy.
Pierwszym krokiem w leczeniu jest zażegnanie zapalenia dróg moczowych poprzez zażywanie antybiotyku.
Aby wyleczyć i w przyszłości uniknąć kamicy fosforanowej należy zakwaszać mocz, poprzez odpowiednią dietę lub
zażywanie medykamentów - o czym decyduje lekarz.
Zdarza się że kamica fosforanowa jest bardziej złożona i wtedy mamy do czynienia z kamicą fosforanowo-magnezowamonowa, również w tym przypadku powstaje ona na tle zapalenia dróg moczowych. O jej leczeni decyduje lekarz.
Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie zabronione w przypadku występowania kamicy fosforanowej
Kamica wapniowa - jedna z kilku kamic nerkowych które mogą występować w układzie moczowym u człowieka
(moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa, ksantynowa, cystynowa).
Z tym rodzajem choroby mamy do czynienia gdy w drogach moczowych odkładają się sole wapnia. Czysta postać
kamicy wapniowej występuje niezwykle rzadko.
Często natomiast spotykana jest forma kamicy moczanowo-wapniowej, szczawianowo-wapniowej oraz fosforanowowapniowej.
Leczenie polega na zmniejszeniu w diecie produktów bogatych w wapń - ma ona jednak tylko sens przy kamicy
wapniowej przebiegającej z hiperkalciurią absorpcyjną - polegającą na zwiększeniu wzrostu stężenia jonów
wapniowych w moczu spowodowane zwiększonym wchłanianiem tego składnika w jelitach.
Gdy kamica spowodowane jest nadmiernym wydalaniem wapnia przez nerki (defekt nerkowy) lub wzmożonym
wypłukiwaniem wapnia z kości dieta nisko wapniowa jest niewskazana.
Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie zabronione w przypadku występowania kamicy wapniowej
Występowanie u człowieka kamicy nerkowej wymaga stosowania odpowiedniej diety, w zależności od rodzaju kamicy
stosuje się różną dietę.
Poniżej przedstawiamy przykładowe produkty zabronione, które należy ograniczyć oraz te zalecane. Proszę pamiętać,
że swojej diety nie należy opierać jedynie na informacjach z Internetu - przede wszystkim należy poprosić lekarza
prowadzącego o ułożenie odpowiedniej dla nas diety.
Przy każdej kamicy zalecane jest picie dużej ilości płynów (minimum 2,5 litra dziennie), szczególnie polecane jest
picie wód mineralnych (np. woda Jana).
Kamica moczanowa
produkty niewskazane: czekolada, kakao, mocna herbata, kawa, wieprzowina, baranina, sardynki, śledzie, kawior,
orzechy.
produkty dozwolone w ograniczonych ilościach: ryby, mięso wołowe/cielęce lub drób (max 150 gram na dobę,
najlepiej gotowane), wywary mięsne i grzybowe, rośliny strączkowe.
produkty zalecane: cukier, mleko, warzywa, owoce, potrawy mączne.
Kamica szczawianowa
produkty niewskazane: czekolada, kakao, szczaw, szpinak, rabarbar, agrest, suszone śliwki, rzepa, mocna herbata,
pieprz prawdziwy.
produkty dozwolone w ograniczonych ilościach: cukier, mleko, jajka, ziemniaki, śliwki, truskawki, marchew, buraki,
groch oraz inne rośliny strączkowe,
produkty zalecane: mięso (wszystkie gatunki- szczególnie drobiowe), ryby.
Zioła: ziele nawłoci, ziele rdestu ptasiego i ziele skrzypu (przyprawiać wg przepisu).
Kamica fosforanowa
produkty niewskazane: mleko, jaja, sery, rośliny strączkowe, alkaliczne wody mineralne.
20
produkty dozwolone w ograniczonych ilościach: warzywa oraz owoce
produkty zalecane: ryby i mięso, kasza, makarony, masło.
Zioła: ziele skrzypu, owocnia fasoli, korzeń wilżyny, kwiat wiązówki.
Kamica wapniowa
produkty niewskazane: szpinak, rabarbar, agrest, rodzynki, śliwki, goździki, borówki, winogrona, rośliny strączkowe,
kakao oraz szczaw.
produkty dozwolone w ograniczonych ilościach: mleko i przetwory mleczne, fasola, pomidora, brukselka, pomarańcza,
ananas, truskawka.
Przewlekła mocznica (inaczej przewlekła niewydolność nerek) jest zespołem objawów klinicznych, które są
następstwem głębokich zaburzeń czynności wydalniczej, wewnątrz-wydzielinowej i metabolicznej nerek.
Objawy pojawiają się gdy zostanie zniszczone 80% czynnego miąższu nerek, objawy są bardzo zróżnicowane i
dotyczą układów nerwowego, ośrodkowego i przewodu pokarmowego. Najczęstszym objawem jest ogólne osłabienie
i łatwość w męczeniu się. W miarę postępu choroby pojawiają się zaburzenia ze strony układu nerwowego: niepokój,
nerwowość, zaburzenie koncentracji i rytmu snu, uczucie drętwienia kończyn, kurcze mięśni. U kobiet występują
zaburzenia miesiączkowania. Pojawiają się objawy dotyczące układu pokarmowego: niesmak w ustach, czkawka,
wymioty, nudności, biegunka i zaparcia.
Charakterystycznym objawem jest również nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia.
Przebieg kliniczny mocznicy wikła się często zakażeniami bakteryjnymi, takimi jak zapalenie płuc lub zapalenie
trzustki. Badanie chemiczne krwi wykrywa zmiany, zależne od zatrzymania w organizmie różnych produktów
przemiany materii, głównie azotowej.
Leczenie mocznicy polega w głównej mierze na stosowaniu diety zalecanej przez lekarza oraz na bieżącym
zwalczaniu objawów i dolegliwości. Najlepsze wyniki w leczeniu daje przeszczepienie nerki.
Leczenie dializą polega na poza nerkowym oczyszczaniu krwi z substancji toksycznych dla organizmu.
Zapalenie cewki moczowej to schorzenie, które może mieć wiele przyczyn. Do najpopularniejszych z nich
zaliczamy te, które wynikają ze stanu zapalnego. Zwykle spowodowane jest zakażeniem dwoinką rzeżączki lub innym
wirusem- jest więc chorobą, którą przenosi się drogą płciową. Wyróżniamy dwa rodzaje zapalenia cewki moczowej:
swoiste i nieswoiste. Zapalenie swoiste to inaczej zapalenie rzeżączkowe, a nieswoiste- nierzeżączkowe. Zapalenie
może być również spowodowane urazem mechanicznym, lub w wyniku podrażnienia po użyciu substancji
chemicznych.
Cechą charakterystyczną tej choroby jest to, iż chorzy, w trakcie oddawania moczu, skarżą się na ból i towarzyszące
mu uporczywe uczucie pieczenia. Zwykle przy ujściu cewki moczowej pojawia się wtedy obrzęk i zaczerwienienie, a
nawet świąd. Towarzyszy im również sącząca się ropna wydzielina. U niektórych kobiet pojawiają się dodatkowo
upławy. Jednak w większości przypadków możliwe jest również przechodzenie choroby zupełnie bezobjawowo.
Schorzenie to (często mimo braku wyraźnych objawów) wymaga wizyty u lekarza i zastosowania leczenia
farmakologicznego- należy przeprowadzić komplet badań, które wskażą bezpośrednią przyczynę schorzenia i
najlepszą drogę do jego wyleczenia. Bardzo rzadko dochodzi do powikłań w trakcie i po leczeniu. W sporadycznych
przypadkach zdarzają się u pacjentów mdłości czy wyraźny spadek samopoczucia. W trakcie leczenia należy
całkowicie powstrzymać się od współżycia. Partner osoby zarażonej zapaleniem cewki moczowej również powinien
poddać się odpowiednim badaniom, by wyeliminować ryzyko ponownego zakażenia.
Nieleczony stan zapalny może rozprzestrzenić się na przykład na jądra, a w przyszłości stać się nawet bezpośrednią
przyczyną niepłodności.
Układ nerwowy:
Choroba Alzheimera - to stopniowe niszczenie ośrodkowego układu nerwowego.
21
Objawy choroby Alzheimera:
- problemy z pamięcią, na początku chory zapomina o bieżących sprawach (umówione spotkania itp.). W kolejnych
etapach rozwoju choroby nie pamięta już o zdarzeniach z przed kilku godzin oraz nie rozpoznaje nawet członków
rodziny.
- problemy z mową - choremu ciężko dobrać odpowiednie słowa , a wraz z postępem choroby mowa staje się coraz
bardziej niewyraźna
- problemy z poruszaniem się występują w późniejszych etapach choroby
- nastroje emocjonalne są chwiejne, zachowanie staje się ciężkie do przewidzenia. Migające światło lub ostry dźwięk
może wywołać u reakcję lękową.
Kto choruje?
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wzrasta wraz z wiekiem. U osób powyżej 65 roku życia wynosi ono 14%,
natomiast po 80 roku życia już 40%.
Leczenie Alzheimera
Przyczyna choroby nadal jest nieznana i ciągle nie istnieją sposoby na jej wyleczenie. Stosuje się tylko leczenie
objawowe, mające poprawić pamięć i funkcje poznawcze chorego.
Choroba Parkinsona - choroba układu nerwowego
Kto choruje?
Na chorobę Parkinsona (związaną ściśle z wiekiem) zapadają osoby po 60 roku życia, dotyczy ona zarówno kobiet jaki
mężczyzn (statystycznie trochę bardziej mężczyzn). Choroba dotyka około 1,5% Polaków po 65 roku życia.
Objawy choroby Parkinsona
Rozpoznanie choroby w jej początkowej fazie jest bardzo trudne, zazwyczaj jest to osłabienie i ogólne zmęczenie, a
dopiero w kolejnej fazie choroby występują najbardziej typowe objawy do których zaliczamy drżenie twarzy, żuchwy,
ramion, rąk, sztywność kończyn i tułowia. Innymi charakterystycznymi objawami są także upośledzona koordynacja
ruchowa oraz spowolnienie ruchów.
Nie istnieją żadne badania (krwi, zdjęcia rentgenowskie itp.) które mogły by pomóc w rozpoznaniu choroby
Parkinsona.
Przyczyny choroby
Jeszcze nie znane.
Leczenie choroby Parkinsona tylko spowalnia i osłabia jej rozwój.
Inne powiązane nazwy:
Zespół Parkinsona, Zespół parkinsonowski.
Epilepsja czyli padaczka to zespół chorobowy z objawami schorzeń ośrodkowego układu nerwowego. Nadmierne
wyładowania neuronów oraz nieprawidłowe rozprzestrzenianie się pobudzenia mózgu powoduje występowanie
napadu padaczkowego.
Napad padaczkowy to nagłe, przejściowe nieprawidłowości natury ruchowej, wegetatywnej, psychicznej i
czuciowej. Podczas napadu chory traci przytomność, upada oraz występuję napięcie mięśni całego ciała wraz z
odchyleniem głowy do tyłu i wyciągnięciem kończyn. U chorego ustaje oddychanie, a po kilku sekundach wstrząsają
nim drgawki. Podczas napadu padaczkowego chory może bez kontroli oddać mocz.
Kto choruje?
Na padaczkę choruje około 1% Polskiego społeczeństwa, czyli ~ 400 tysięcy osób. Najczęściej (bo aż w 80%
przypadków) choroba ujawnia się u osób przed 20 rokiem życia.
Rozpoznanie.
Epilepsję rozpoznać można dzięki wykrytym zmianom w EEG, (także w okresach pomiędzy napadami) oraz dzięki
wywiadowi zebranemu od pacjenta i jego najbliższego otoczenia.
Należy pamiętać, że wystąpienie pojedynczego napadu padaczkowego nie stanowi dostatecznej podstawy do
rozpoznania padaczki.
22
Różne nazwy:
Epilepsja, padaczka, choroba św. Walentego.
Neurastenia to jedna z postaci nerwicy, objawiająca się ciągłym wyczerpaniem i zmęczeniem występującym nawet
po niewielkim wysiłku fizycznym czy psychicznym.
Innymi objawami neurastenii są bóle mięśni, zaburzenia snu, bóle i zawroty głowy, drażliwość, brak możliwości
odprężenia się
Występują dwa typy neurastenii:
1. neurastenia hiposteniczna - objawiająca się głównie obniżona sprawnością fizyczną, zmęczeniem, ciągłym
niepokojem.
2. neurastenia hipersteniczna - objawią się ogólną drażliwością i nadpobudliwością (np. niekontrolowane wybuchy
gniewu).
W przypadku podejrzenia występowania u siebie neurastenii należy skonsultować się z lekarzem psychiatrą.
Inna nazwa:
nerwica wegetatywna
Półpasiec jest wywoływany przez tego samego wirusa co ospa wietrzna (VZV), jest ostra wirusowa choroba zakaźną
atakującą jeden nerw czuciowy wraz z powiązanym z nim zwojem międzykręgowym, oraz fragment skóry unerwianej
przez ten nerw.
Objawy
Półpasiec atakuje najczęściej jeden ze zwojów klatki piersiowej i właśnie na niej pojawiają się wypryski. Wirus VZV
jest spokrewniony z wirusem opryszczki dlatego występujące zmiany skórne są do niej podobne. Opisane zmiany
mogą wystąpić także na twarzy i szyi. Kolejnymi objawami są: złe samopoczucie, ból głowy i gardła, stan
podgorączkowy.
Kto choruje
Na półpaśca mogą zachorować osoby dorosłe które w dzieciństwie nie przechodziły ospy wietrznej, osoby takie mogą
zachorować na półpaśca po kontakcie z dzieckiem chorym na ospę.
Odkryto również półpasiec może zostać wywołany przez wirusa który w dzieciństwie spowodował ospę, a teraz
uśpiony w zwojach nerwowych przez kilkanaście lat ponownie zaatakował.
Leczenie
Ważne jest aby po rozpoznaniu półpaśca jak najszybciej udać się do lekarza dermatologa który poda lek hamujący
rozwój wirusa co w konsekwencji pomoże nam uniknąć różnych powikłań (podrażnienie nerwu twarzowego, utrata
słuchu, zapalenie rogówki, nadwrażliwość w obszarze w którym występował półpasiec).
Stwardnienie rozsiane - choroba układu nerwowego - występuje w obrębie mózgu i rdzenia kręgowego.
Kto choruje?
Na chorobę najczęściej zapadają osoby w wieku 30-35 lat, częstotliwość występowania szacuje się na 0,03 - 0,10 %
ludności.
Chorobę rozpoznaje się na podstawie wywiadu oraz badania płynu mózgowo rdzeniowego.
Do pierwszych objawów choroby zaliczamy kłopoty z chodzeniem (osłabienie mięśni nóg). Innymi objawami są
zaburzenia czucia obwodowego, uczucie kłucia, mrowienia, drętwienia, cierpnięcia kończyn, głowy i tułowia oraz
zaburzenia mowy (mowa skandowana) i brak odruchów brzusznych.
23
Leczenie stwardnienia rozsianego ma charakter postępowania objawowego (leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne.
zmniejszające napięcie mięśni, poprawiające działanie pęcherza moczowego) oraz modyfikującego przebieg choroby
(podawanie dożylnie lub do ustnie glikokortykosteroidów).
Inne nazwy:
SM
Tężyczka to stan (zespół) nadmiernej pobudliwości nerwowo - mięśniowej, który objawia się nadmiernymi skurczami
mięśni. Schorzenie to wywoływane jest przede wszystkim spadkiem stężenia wapnia w osoczu krwi oraz niskim
poziomem magnezu (zaburzona gospodarka elektrolitowa organizmu). Może być również skutkiem niedoczynności
przytarczyc oraz niedoborami witaminy D czy też może być powiązana z celiakią. Tężyczka występuje również przy
schorzeniach takich jak niewydolność nerek, zapalenie trzustki itp.
Objawy tężyczki są raczej charakterystyczne. Wśród nich można wymienić przede wszystkim skurcze mięśniowebywają one bardzo bolesne. Takie skurcze zwykle rozpoczynają się od rąk i rozprzestrzeniają się na cały organizm.
Innymi objawami tego schorzenia mogą być: niepokój połączony z lękiem, „kołatanie” serca, mrowienie i drętwienie
palców u rąk lub nóg, drżenie warg, migrena, podwójne widzenie, itp.
W przypadku rozpoznania u chorego napadu tężyczki należy przede wszystkim uspokoić pacjenta, oraz- w miarę
możliwości- podać mu jakiś środek uspokajający (np.: relanium). Ponadto lekarz, szczególnie w cięższych
przypadkach, powinien dożylnie podawać choremu wapń.
W związku z niską zawartością wapnia w mięśniach może wystąpić tzw. tężyczka utajniona. Jest to stan, w którym
organizm, a w szczególności układ nerwowo- mięśniowy, wykazuje już pewną nadpobudliwość, ale nie występują
jeszcze samoistne skurcze mięśniowe, jednak nawet niewielki zewnętrzny bodziec może je wywołać.
Zespół nerczycowy to choroba spowodowana nadmierną utratą białka wraz z moczem wskutek zwiększonej
przepuszczalności błony sączącej kłębuszków nerkowych. Występuje w bardzo licznych chorobach, najczęściej jednak
w różnych postaciach zapalenia kłębuszków nerkowych (pierwotne glomerulopatie), we wtórnych zapaleniach
kłębuszków nerkowych w przebiegu chorób układowych tkanki łącznej (kolagenozy), w cukrzycy, zatruciu ciążowym,
różnych nowotworach, zakażeniach wirusowych, zaburzeniach krążenia, w stanach uczuleniowych, przy odrzuceniu
przeszczepionej nerki.
Objawy. Choroba cechuje się dużym białkomoczem – przekraczającym 3,5 g/dobę, obniżeniem poziomu albumin w
surowicy krwi, obniżeniem poziomu białka całkowitego w surowicy krwi, podwyższeniem poziomu cholesterolu w
surowicy krwi, obecnością substancji tłuszczowatych w moczu, obrzękami i przesiękami do jamy ciała. Objawy te
mogą występować w różnych kombinacjach.
Zespołowi nerczycowemu mogą towarzyszyć różne powikłania, wywołane zamianami w biochemicznym składzie
organizmu. Są to m.in. nadciśnienie tętnicze, niedobór potasu z obniżeniem jego stężenia w surowicy krwi, ostra
przednerkowa niewydolność nerek.
Rozpoznanie i różnicowanie choroby nie jest trudne, zwłaszcza, jeśli istnieje wyraźny związek czasowy pomiędzy
jego wystąpieniem i uprzednim zadziałaniem określonego czynnika, np. ukąszenie przez pszczołę. Często jednak do
ustalenia rozpoznania niezbędne jest wykonanie biopsji nerek.
Leczenie. Podstawą leczenia choroby jest stosowanie diety wysokobiałkowej (1,5-2g/kg masy ciała). Leczenie
farmakologiczne polega na zwalczaniu choroby podstawowej i objawów.
Układ oddechowy:
Angina jest ogólnoustrojową, ostrą chorobą zakaźną (przenoszoną drogą kropelkową) polegającą na zapaleniu
(wywołanym przez paciorkowce, czasami gronkowce) błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych. Angina
zazwyczaj zaczyna się znienacka, bez objawów "uprzedzających", wykluwania się zaledwie kilka godzin. Jeśli rano
miało się kontakt z chorym, to wieczorem można samemu być już chorym.
24
Objawy
Najczęstszymi objawami są:
- ostry ból gardła i trudności w przełykaniu śliny i pokarmów;
- nagła wysoka gorączka - nawet 39oC, której mogą towarzyszyć dreszcze;
- powiększone węzły chłonne;
- ból głowy, złe samopoczucie.
Leczenie
Skuteczne leczenie anginy można przeprowadzić tylko za pomocą antybiotyków pod nadzorem lekarza. Nieodzowne
jest także pozostanie w łóżku na kilka dni, przyjmowanie leków obniżających temperaturę ciała (np. paracetamol,
aspiryna), spożywanie większej ilości ciepłych płynów oraz płukanie gardła naparem z rumianku czy szałwi. Przy
znaczącym powiększeniu węzłów chłonnych stosuje się także ciepłe okłady na gardło. Aby niepotrzebnie nie drażnić
chorego gardła należy spożywać posiłki półpłynne i unikać potraw zbyt gorących i pikantnych.
Astma atopowa to jedna z najczęściej występujących astm u
dzieci, w większości przypadków rozpoczyna się przed szóstym
rokiem życia.
Jej objawy to napad astmy występujący nagle, często w
nocy, zazwyczaj poprzedza go atak kaszlu i wodnisty katar.
Równie często podczas napadu występują duszności,
utrudniony wydech, odpluwanie lepkiej wydzieliny.
Dziecko odruchowo przyjmuje pozycję siedzącą i unosi
ramiona (uruchamiając pomocnicze mięśnie oddechowe), poci
się.
Ciężkie napady astmy mogą znacznie zwężać światło oskrzeli
prowadząc tym samym do sinicy i groźnych zaburzeń we krwi,
a czasami również do utraty świadomości (spowodowanej
niedotlenieniem mózgu).
Rozpoznanie astmy atopowej polega w głównej mierze na
wywiadzie rodzinnym, charakterystyce obrazu klinicznego
choroby, testach skórnych.
Leczenie objawowe (napadu) polega na podawaniu leków
rozkurczowych i wykrztuśnych, podawanie picia oraz
nawilżeniu powietrza. W okresach między napadowych należy
usunąć przypuszczalne alergeny z otoczenia dziecka ,
systematycznie prowadzić gimnastykę oddechową,
poprawiających czynności układu oddechowego. Okresowo
wskazane jest leczenie klimatyczne. W przypadku napadów
częstszych niż raz w miesiącu należy im zapobiegać poprzez
podawanie leków zaleconych przez lekarza.
Astma oskrzelowa to choroba która polega na nagłym skurczu oskrzeli któremu towarzyszy obrzęk i nadmierne
wytwarzanie wytwarzanie śluzu. Przyczyna astmy oskrzelowej to reakcja alergiczna na czynniki uczulające.
Objawy to w głównej mierze nagła duszność, trudności z oddychaniem, świszczący oddech, zasinienie twarzy, po
chwili kaszel i wyksztuszenie zbitej, szklistej plwociny. Napady astmy bardzo często występują około pierwszej,
drugiej godziny w nocy, chory musi natychmiast przyjąć leki lub musi zostać odwieziony na pogotowie ratunkowe.
Astma oskrzelowa może pojawić się w każdym wieku, statystycznie jednak najczęściej pojawia się ona u dzieci i osób
starszych (w okresie przekwitania). Jej przebieg jest bardzo zróżnicowany, może to być tylko epizodyczny atak
duszności lub nawet ciężkie inwalidztwo oddechowe.
Leczenie. Najważniejsze jest aby wykryć czynnik który wywołuje objawy choroby. Sam proces leczenia dzielimy na
dwie fazy: leczenie w trakcie napadu i leczenie pomiędzy napadami. W czasie napadu stosuje się leki rozkurczające
oskrzela i hormony kory nadnerczy. Leczenie odczulające ma na celu wytworzenie tolerancji na dany alergen
(choremu z biegiem czasu podaje się coraz jego większe dawki). Zalecane jest również leczenie klimatyczne,
szczególnie w warunkach wysokogórskich.
25
Zapobieganie astmie oskrzelowej polega na wyeliminowaniu czynnika powodującego napady.
Chłoniak to grupa nowotworów występujących w układzie limfatycznym/chłonnym, a więc w śledzionie, tkance
limfatycznej błony nosowej, gardłowej i przewodu pokarmowego. Najczęściej jednak chłoniak występuje w węzłach
chłonnych.
Gruźlica jest choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, spowodowaną wyniku zakażenia prądkami gruźlicy.
Nazwa "gruźlica" pochodzi od zmian widzialnych w badaniu histopatologicznym w tkance zmienionej gruźliczo - tzw.
"gruzełków".
12 roku życia.
Grypa jest wywoływaną przez wirusy choroba zakaźną układu oddechowego. Zarazić można się grypa od drugiego
człowieka droga kropelkową. Często jest mylona ze zwykłym przeziębieniem, jednakże grypa jest chorobą znacznie
poważniejszą, nie można jej lekceważyć ponieważ może stanowić poważne zagrożenie dla naszego stanu zdrowia a
czasami nawet i życia. Odpowiednio leczona grypa nie powinna trwać dłużej niż tydzień (z wyjątkiem występującego
kaszlu - do 2-3 tygodni).
Objawy grypy
- podwyższona temperatura ciała >38oC;
- suchy kaszel;
- katar;
- dreszcze;
- bóle głowy i mięśni;
- brak energii oraz ogólne uczucie osłabienia.
Leczenie grypy
Grypę leczy się objawowo. Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza. Gorączkę pomagają obniżać leki
przeciwgorączkowe, np. takie jak paracetamol, apap, polopiryna czy aspiryna. Lekarz zapisuje antybiotyk tylko w
przypadku wystąpienia infekcji bakteryjnej. Należy także pić dużo płynów, polecane są ciepła herbata z cytryną i
26
miodem lub z sokiem malinowym.
Zapobieganie grypie
Coroczna szczepionka przeciw grypie może nas uchronić przed niektórymi jej zakażeniami. Najlepiej zaszczepić się we
wrześniu lub październiku (pamiętajmy, że odporność nabywa się po upływie około 20 dni). Poddając się szczepieniu
musimy być zdrowi. Innym przeciwwskazaniem jest również alergia na białko jaja kurzego. Skuteczność szczepienia
szacowana jest na około 70-90%, a nabyta odporność utrzymuje się od 6 do 12 miesięcy.
Katar to nieżyt nosa spowodowany stanem zapalnym błon śluzowych wywołanym przez wirusy. Jest chorobą
zakaźną przenoszoną droga kropelkową. Od momentu zakażenia zazwyczaj nie mijają nawet dwa dni do pierwszych
objawów (kichaniu, drapaniu w nosie i gardle, ucisk w okolicy zatok czołowych, zmniejszona drożność nosa, wodnista
wydzielina z nosa gęstniejąca po kilku dniach).
Katar trwa zazwyczaj 5-7 dni i nie wymaga pomocy lekarskiej, z wyjątkiem sytuacji gdy występowanie objawów
przedłuża się oraz dochodzi wysoka temperatura, bóle klatki piersiowej, kaszel, ból ucha.
Domowe sposoby na katar
Przede wszystkim zaleca się przebywanie w ciepłych pomieszczeniach (ale nie z suchym powietrzem) oraz picie dużej
ilości płynów. Bardzo ważne jest częste wydmuchiwanie nosa (najpierw jedną, a potem drugą dziurkę).
Przy ostrych objawach kataru zaleca stosowanie się polopiryny S rozpuszczonej w wodzie (1-2 razy dziennie po jednej
tabletce, południu i przed snem) - polopiryny nie wolno podawać małym dzieciom.
Zażywanie witaminy C i rutinoscorbinu (dwa razy dziennie po 3-4 tabletki) łagodzi skutki i skraca czas trwania kataru.
Zalecane jest także zażywanie preparatów wapniowych.
Ulgę przynoszą krople zmniejszających obrzęk oraz ukrwienie błony śluzowej nosa (farmaceuta doradzi wybór
odpowiedniego ich rodzaju). Nie należy ich stosować jednak dłużej niż trzy dni gdyż mogą uszkodzić błonę śluzową.
Warto także sięgnąć po maść lub wazelinę która złagodzi objawy wysuszenia i zaczerwienienia nosa.
Ostry nieżyt nosa jest chorobą błon śluzowych i zatok przynosowych wywołana najczęściej przez wirusy. Rozwojowi
tej choroby sprzyja przeziębienie prowadzące do ogólnego osłabienia organizmu, co z kolei sprzyja zakażeniu
wirusem.
Do samego zakażenia w większości przypadków dochodzi droga kropelkową przy kontakcie z osoba chorą.
Przebyta choroba nie daje trwałej odporności i w okresie zmieniających się warunków atmosferycznych może
nastąpić jej nawrót.
Objawy.
Pierwszymi objawami są: ogólne uczucie zmęczenia, bóle głowy (na początku lekkie), drapanie w nosie i gardle. Po
dwóch dniach pojawia się bardzo obfita wydzielina wodnista i uczucie zatkania nosa (wskutek obrzęku błony
śluzowej). Upośledzony jest smak i węch. Przy nieżycie nosa również często występuje opryszczka. Większość z
wymienionych powyżej objawów po kilku dniach ustępuje, a wydzielina robi się znacznie bardziej gęsta i ropna.
Powikłania.
Może wystąpić zapalenie gardła, zatok przynosowych, krtani, oskrzeli i ucha środkowego.
Leczenie.
W pierwszym okresie choroby zalecamy gorące kąpiele, moczenie stóp w ciepłej wodzie, picie dużej ilości gorących
płynów oraz zażywanie polopiryny, witaminy C, preparatów wapniowych. Należy również stosować krople do nosa
obkurczające błony śluzowe, tych jednak nie należy stosować dłużej niż 5 dni.
Należy pamiętać na wydmuchiwaniu na przemian raz jednej, raz drugiej dziurki nosa. Nie należy dmuchać naraz z
obu dziurek, ponieważ wydzielina może dostać się do trąbki słuchowej ucha środkowego.
Nieżyt nosa może towarzyszyć niektórym przewlekłym chorobom ogólnym (choroby nerek, cukrzyca, niewydolność
krążenia, niewydolność tarczycy, chorobą przenoszonym droga płciowym oraz innym zakaźnym (odra, grypa, płonica,
ospa wietrzna, koklusz)).
Pylica płuc
W tej chorobie wdychana substancja chemiczna zalega w płucach i wywołuje zmiany. W zależności od rodzaju
27
płynu wyróżnia się: pylicę krzemową, węglową, żelazową, talkową, berylową, cynkową, grafitową, azbestową i inne.
Szczególnie niebezpieczna, z uwagi na rakotwórcze działanie azbestu jest pylica azbestowa. W Polsce chorobą o
zasięgu społecznym jest pylica krzemowa (krzemica). Powstaje ona u osób pracujących przy obróbce kamienia,
natomiast u górników rozwija się pylica mieszana krzemowo-węglowa. Jest to choroba do pewnego stopnia łagodna,
wywołująca rodzaj przewlekłego zapalenia oskrzeli. Pył krzemowy wywiera działanie mechaniczne, chemiczne i
immunologiczne. Krzemica wzbudza rozwój tkanki włóknistej, ponadto działanie pyłu węglowego powoduje zapalenie
oskrzeli i typowe objawy dla tej choroby. Bywa, że tkanka włóknista rozrasta się, wytwarzając guzy płuc, które można
mylnie rozpoznać jako nowotwory.
Objawy zaawansowanej pylicy płuc to: duszność wysiłkowa, kaszel oraz dolegliwości e strony układu krążenia.
Leczenie pylicy jest oparte na ogólnych zasadach leczenie chorób układu oddechowego.
Zapobieganie chorobie polega na sprawnym działaniu urządzeń odpylających, częstych badaniach kontrolnych,
profilaktycznych urlopach oraz przesunięciach na stanowiskach pracy. Pylica może postępować mimo zaprzestania
kontaktu z czynnikiem przyczynowym, dlatego należy otoczyć szczególną opieką byłych górników.
Rozedma płuc to choroba polegająca na zbytnim wypełnieniu powietrzem pęcherzyków płucnych, co skutkuje utrata
przez nie elastyczności i pękaniem ich ścianek. Wzmożone opory w krążeniu płucnym obciążają znacznie serce, co
może prowadzić do rozwoju niewydolności serca
Rozedma płuc najczęściej występuje po astmie i zapaleniu oskrzeli.
Leczenie rozedmy płuc praktycznie nie istnieje. Choroba ta powoduje nieodwracalne uszkodzenie układu
oddechowego. Rehabilitacja oddechowa daje pewne pozytywne rezultaty, ma ona na celu lepsze wykorzystanie mało
wartościowej tkanki płucnej. Ważne jest w tym przypadku właściwe wykorzystanie oddychania przeponowego.
Zapobieganie przewlekłemu zapaleniu oskrzeli i tym samym rozedmie płuc polega na wyeliminowaniu czynnika
chorobotwórczego, zwiększenie siły odpornościowej organizmu (hartowanie, szczepionki, leczenie klimatyczne).
Zapalenie opłucnej
Choroba może występować w postaci zapalenia suchego (bez obecności płynu) o wysiękowego (z obecnością
płynu). Najczęstszą przyczyna zapalenia opłucnej jest zakażenie bakteryjne lub wirusowe. Zdarzają się też zapalenia
na tle gorączki reumatycznej, kolagenoz, niebakteryjnych chorób sąsiednich narządów (zawału płuca, zapalenia
trzustki), gruźlicy oraz zmian nowotworowych opłucnej. W ostatnich dwóch przypadkach zapalenie opłucnej ma
zawsze postać wysiękową, a przy zmianach nowotworowych płyn wysiękowy jest podbarwiony krwią.
Suche zapalenie opłucnej przebiega z suchym kaszlem i bólami w klatce piersiowej oraz z gorączką. W ten sam
sposób zaczyna się również wysiękowe zapalenie opłucnej. Ustępujący kaszel i ból świadczy o zdrowieniu, bądź o
tym, że początkowo trące o siebie blaszki opłucnej są rozdzielane płynem i suche zapalenie przechodzi w wysiękowe.
Powikłaniem wysiękowego zapalenia opłucnej może być ropniak opłucnej lub rozległe włóknienie opłucnej, z
wciągnięciem w ten proces chorobowy klatki piersiowej i płuc.
Leczenie zapalenia opłucnej zależy od przyczyny choroby. Leczenie suche zapalenia polega na podawaniu środków
przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Przy wysiękowym zapaleniu płyn wysiękowy jest ściągany. Leczenie
wysiękowego zapalenia opłucnej jest długotrwałe, a w przypadku ropniaka – wymaga ponadto stałego odsysania
jamy opłucnej.
Układ rozrodczy:
Gruźlica jest choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, spowodowaną wyniku zakażenia prądkami gruźlicy.
Nazwa "gruźlica" pochodzi od zmian widzialnych w badaniu histopatologicznym w tkance zmienionej gruźliczo - tzw.
"gruzełków".
28
12 roku życia.
Kiła to choroba weneryczna, przenoszona drogą płciową. Jest schorzeniem o charakterze zakaźnym, wywołanym
przez bakterię krętka bladego. Potocznie znana jest pod nazwą syfilis.
Do zakażenia kiłą dochodzi poprzez odbycie stosunku płciowego z zarażoną osobą. Zarazić się można również poprzez
pocałunek z osobą, która jest na nią chora.
Nie zawsze można rozpoznać kiłę na „pierwszy rzut oka”, bowiem naśladuje w swoich objawach wiele innych,
popularnych schorzeń. Ważne jest zatem, by udać się do lekarza w przypadku pojawiających się i budzących nasze
obawy objawów, które zlokalizowane są w pobliżu narządów płciowych.
Pierwszym objawem tej choroby jest pojawiająca się grudka, która po pewnym czasie zmienia się we wrzód (mniej
więcej do sześciu tygodni po zakażeniu). Zwykle objawy zlokalizowane są w pobliżu narządów płciowych, jednak
mogą tez pojawiać się a języku lub wargach.
Chorobę tę można leczyć (o ile odpowiednio wcześnie się ją wykryje). W początkowym jej etapie infekcja jest
niewielka i pojawia się jedynie w miejscu wniknięcia bakterii. Jednak w późniejszym etapie krętek potrafi
rozprzestrzenić się po całym organizmie zarażonej osoby, powodując uszkodzenia pozostałych narządów.
Lekarze wyróżniają cztery stadia kiły (pierwotna, wtórna, utajona, późna). W trakcie dwóch pierwszych stadiów
nosiciel może zarażać innych.
Nieleczona kiła prowadzi do wielu powikłań. Może stać się przyczyną między innymi uszkodzeń: wzroku, układu
nerwowego, układu krążenia, kości i stawów. W niektórych przypadkach prowadzi do powstawania zaburzeń
psychicznych a nawet przyczynia się do śmierci. Jest ogromnym zagrożeniem dla kobiet w ciąży, gdyż może dojść do
zakażenia płodu- dziecko może urodzić się niepełnosprawne, lub nawet może dojść do poronienia.
Kłykciny kończyste nazywane bywają inaczej brodawkami wenerycznymi lub płciowymi. Jest to schorzenie
należące do grupy chorób, które wywoływane są przez wirus HPV (wirusy brodawczaka ludzkiego) o odmianie nie
objętej wysokim typem ryzyka.
Kłykciny kończyste są zmianami, które nie odróżniają się zbytnio swoim kolorem od koloru naszego ciała, pojawiają
się najczęściej na naszych zewnętrznych narządach płciowych lub w okolicach odbytu- zwykle nie wywołują bólu ani
swędzenia. Rzadko kiedy zmiany pojawiają się wewnątrz (na przykład na szyjce macicy czy w pochwie).
Kłykciny kończyste pojawiają się kilka tygodni od momentu kontaktu seksualnego z osobą zakażoną wirusem.
Dotykają przeważnie u młodych dorosłych- zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Rozpoznaje się ja po ich
charakterystycznym wyglądzie, jednak dla całkowitej pewności lekarz ginekolog powinien wykonać badanie
cytologiczne, które potwierdzi typ wirusa HPV w przypadku zakażenia (określi jego niskie lub wysokie ryzyko).
Leczenie w przypadku kłykcin kończystych rozpoczyna się od miejscowego zastosowania specjalnej maści
(ewentualnie roztworu). Istnieje na rynku lek, który pacjent może stosować samodzielnie, nakładając go kilka razy w
tygodniu przez 10 do 16 tygodni. Jeśli zmiany nie znikną, lub gdy nie reagują na leczenie, można je usunąć przez
29
zabieg nazywany „zamrażaniem” lub za pomocą lasera. Jeśli to nie poskutkuje- kłykciny można usunąć chirurgicznie.
Pacjenci, którzy chorowali na kłykciny kończyste, są narażeni na ich powrót. Wirus HPV, który jest przyczyną tej
choroby, mimo skutecznego przeprowadzenia leczenia może być nadal obecny na błonach śluzowych naszego
organizmu. Nie ma bowiem do dziś na rynku leku, który eliminowałby skutecznie zakażenia narządów płciowych tym
właśnie wirusem.
Nadżerka to częściowy lub całkowity brak nabłonka płaskiego na szyjce macicy. U kobiet chorych normalnie
występujący nabłonek płaski wielowarstwowy jest zastępowany czerwonym i ziarnistym nabłonkiem walcowym
pochodzącym z kanału szyjki macicy, co bezpośrednio wpływa na szyjkę macicy która jest zaredowana i
zaczerwieniona.
Objawy
Nadżerka może być spowodowana przez używanie tamponów, infekcje wirusowe, penetrowanie macicy ciałem
obcym. Najczęstszymi objawami są: krwawienia z pochwy po stosunku seksualnym, krwawienia nie związane z
miesiączką.
Nadżerkę można wykryć dzięki badaniu cytologicznemu oraz posiewowi moczu oraz kolposkopi.
Leczenie
Sposób leczenia nadżerki całkowicie zależy od lekarza, który na podstawie zebranych informacji z badań może
zdecydować o stosowaniu leków dopochwowych, elektrokoagulacji, laseroterapi lub krioterapii, ostatecznie w
skrajnym przypadku może zadecydować o leczeniu chirurgicznym.
Nadżerka tak jak większość chorób jest łatwiejsza do wyleczenia im wcześniej zostanie wykryta, także aby
profilaktycznie z nią walczyć należy wykonywać badanie cytologiczne przynajmniej raz do roku.
Inne nazwy:
Owrzodzenie szyjki macicy,
Do ciąży dochodzi w momencie zapłodnienia komórki jajowej - wtedy powstaje nowe życie! Organizm kobiety
reaguje na to burzliwymi zmianami które poniżej opisujemy, należy jednak pamiętać, że prezentowane poniżej
objawy wczesnej ciąży sugerują możliwość istnienia ciąży, a nie są jej stu procentowym dowodem
Pierwsze objawy ciąży.
1. Poranne nudności - występują od drugiego tygodnia po zapłodnieniu do ósmego;
2. Częste parcie "na mocz" - występuje od szóstego do ósmego tygodnia po zapłodnieniu;
Pozostałe objawy ciąży, które występują w pierwszym trymestrze (trymestr to pierwsze 13 tygodni od
zapłodnienia):
3. u kobiet palących - niechęć do palenia papierosów;
4. zmieniona barwa błony śluzowej pochwy, rozstępy na piersiach i brzuchu w kolorze różowym i niebieskim oraz
zaciemnienie obszaru wokół sutka;
5. wzmożony apetyt;
6. zaparcia;
7. zawroty głowy i łaknienie.
Oczywiście podczas całego okresu występuje amenorrhea, czyli brak miesiączki.
Proszę pamiętać, że jedyne pewne objawy ciąży to wizualizacja embrionu poprzez USG, czynność serca płodu oraz
wyczuwalne ruchy płodu.
Przeczytaj również o dniach płodnych u kobiety.
30
Opryszczka narządów płciowych to choroba weneryczna, która przenoszona jest drogą płciową. Do zarażenia
dochodzi zatem poprzez kontakt seksualny z osobą, która jest nosicielem tej choroby. Zarazić się nią można również
poprzez używanie tych samych przyrządów toaletowych co osoba nią zainfekowana. Może przebiegać w sposób
zupełnie bezobjawowy lub ostry. Szczególnie niebezpieczna jest dla kobiet w ciąży z racji realnego zagrożenia
zakażeniem płodu i powikłaniami w jego późniejszym rozwoju.
Pierwsze objawy mogą pojawić się już kilka lub kilkanaście dni po zakażeniu. Zmiany, świadczące o tej chorobie,
pojawiają się na skórze narządów płciowych i ich błonach śluzowych. Ich pojawieniu się towarzyszy zwykle swędzenie
oraz pieczenie. Pojawia się również drażniące uczucie napięcia skóry. Po pewnym czasie zmiany przyjmują postać
bolesnych pęcherzyków wypełnionych płynem. Pęcherzyki te z czasem pękają, wylewając zawarty w sobie płyn.
Zmiany znikają- nie znika jednak wirus za nie odpowiedzialny. Choroba przechodzi jedynie w stan uśpienia. Może
uaktywnić się przy okazji najzwyklejszego osłabienia organizmu czy obniżenia poziomu odporności.
Lekarz dokonuje rozpoznania opryszczki narządów płciowych zarówno na podstawie jej widocznych objawów, jak
również informacji o prowadzonym życiu seksualnym. Zdobytą wiedzę potwierdza badaniem fizykalnym. W trakcie
leczenia stosuje się miejscowe leki o charakterze osuszającym i odkażającym oraz doustne leki przeciwwirusowe.
By zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby, zarażeni nią pacjenci powinni powstrzymywać się od stosunków
seksualnych. Powinni również uświadomić swoich partnerów o możliwości zainfekowania, a najlepiej- namówić do
wizyty u lekarza i przeprowadzenia kompletu badań.
Prostata jest gruczołem krokowym, częściom męskiego układu płciowego. Na jego schorzenia zapadają mężczyźni
po 40 - 50 roku życia.
Objawy przerostu prostaty.
To przede wszystkim problemy z układem moczowym, dolegliwości przy oddawaniu moczu polegające na:
- uczucie nie całkowitego opróżnienia pęcherza po oddaniu moczu;
- oddawanie moczu częściej niż co dwie godziny;
- przerwy (zacinanie się) podczas oddawania moczu;
- słaby strumień przy oddawaniu moczu;
- konieczność wysilania się aby rozpocząć oddawanie moczu;
- kilkakrotne wstawanie w nocy aby oddać mocz.
Diagnostyka prostaty
Per rectum to główne badaniem gruczołu krokowego, przeprowadza się u pacjenta leżącego na boku. Lekarz po
nałożeniu gumowych rękawiczek umieszcza odpowiednio zwilżony palec w odbytnicy pacjenta sąsiadującej z
prostatą. Dzięki temu jest wstanie ocenić wielkość, konsystencję, symetrię i kształt powierzchni gruczołu krokowego.
Lekarz jest w stanie stwierdzić czy prostata nie uległa powiększeniu, stwardnieniu, czy nie jest asymetryczna, czy nie
ma na niej guzów.
Leczenie prostaty
Łagodny rozrost prostaty zazwyczaj leczy się farmakologicznie, natomiast jej poważniejsze zaburzenia leczy się
skuteczne metodami zabiegowymi przy znieczuleniu miejscowym. Dzięki czemu bez rozcinania ciała, pacjent po
okresie pobytu w szpitalu może wrócić do domu.
Rzeżączka określana jest również jako tryper. Jest chorobą przenoszona droga płciową znana już w starożytności.
Jej zdiagnozowanie jest możliwe tylko dzięki badaniu bakteriologicznemu wydzieliny chorobowej.
Bakterie chorobotwórcze (dwoinki) rozwijają się u mężczyzny na błonie śluzowej cewki moczowej, a u kobiety na
śluzówce cewki moczowej lub szyjki macicy. Zakażenia drogą pozapłciową spotykane są niekiedy u dziewczynek przed
okresem pokwitania, ponieważ w tym wieku wrażliwa jest również na zarazki błona śluzowa przedsionka pochwy.
Rzeżączka u mężczyzn: okres wylęgania choroby (czyli od momentu zakażenia do pierwszych objawów): od 2 do 6
dni. Pierwsze objawy: pieczenie w cewce moczowej nasilające się przy oddawaniu moczu, wyciek ropny z cewki. W
przypadku ustąpienia objawów bez leczenia oznacza to, że choroba przeszła w stan przewlekły, a chory jest nadal
zakażony. Powikłania występujące w przypadku nie podejmowania leczenia: zacięcie cewki moczowej, zapalenia
najądrza, niepłodność, zapalenie gruczołu krokowego (prostaty), gorączka.
31
Rzeżączka u kobiet: okres wylęgania choroby: od 7 do 14 dni. Objawy: ropna wydzielina z dróg rodnych, pieczenie
przy oddawaniu moczu, często jednak u kobiety nie ma żadnych objawów lub wyżej wymienione są przez nią nie
dostrzeżone, wtedy dowiaduje się ona że jest chora od partnera którego zaraziła. Powikłania występujące w
przypadku nie leczenia choroby: zapalenie jajników i jajowodów, niepłodność, zapalenie gruczołu Bartholina
(objawiające się obrzękiem i bolesnością wargi sromowej).
Leczenie rzeżączki musi przebiegać pod stałą kontrolą lekarza, ten zazwyczaj przepisuje w dużych dawkach
penicylinę. Jeśli będziemy rygorystycznie przestrzegali zaleceń lekarza leczenie nie będzie trwało długo i będzie w
pełni skuteczne. Natomiast w przypadku zlekceważenia choroby i wystąpieniu powikłań często konieczne jest nawet
leczenie szpitalne.
Zakaźność rzeżączką występuje zarówno podczas objawów oraz w okresie wylęgania choroby, ze względów
epidemiologicznych szczególnie niebezpieczne są osoby, u których choroba przebiega bez wyraźnych objawów, takie
przypadki czysto stwierdza się u kobiet (nawet 80% zakażeń). Od chwili podejrzenia lub stwierdzenia choroby nie
wolno utrzymywać stosunków płciowych aż do czasu, gdy otrzymamy wyraźną zgodę lekarza.
Torbiel jajnika - to choroba która polega na występowaniu w obrębie jajnika przestrzeni otoczonej ścianką, torbiel
jajnika często tworzy się z pęcherzyka jajnikowego który zamiast opuścić jajnik pozostał w nim i wypełnił się płynem.
Taki torbiel może mieć nawet rozmiar kurzego jajka.
Objawy
- zaburzony cykl miesiączkowy;
- tępy i jednostajny ból podczas miesiączki w dole brzucha promieniujący do bioder;
- występujące krwawienie poza terminem miesiączki.
Diagnoza
Torbiel można rozpoznać na podstawie badania ginekologicznego, laparoskopii lub ultrasanografii.
Leczenie
W zależności od wielkości torbiela lekarz może przepisać Ci terapię hormonalną lub zlecić operacyjne usunięcie
torbiela.
Uwaga! torbiel nie usunięty w porę może zniszczyć jajnik co znacznie utrudni zajście w ciążę.
Mianem wcześniaka określa się dziecko urodzone pomiędzy 22, a 37 tygodniem ciąży. Wcześniejszy porób niż dolna
granica wcześniactwa nazywany jest poronieniem, gdyż organizm dziecka jest na tyle niedojrzały, że nie może
samodzielnie żyć poza organizmem matki. Poród przed 36 tygodniem ciąży stwarza 30-krotnie większe
prawdopodobieństwo zgonu noworodka niż podczas porodu donoszonego. Z kolei prawdopodobieństwo to jest 200krotne w przypadku urodzenia się noworodka przed 28 tygodniem ciąży.
U wcześniaków bardzo często występują nieprawidłowości, które uniemożliwiają ich samodzielne funkcjonowanie.
Noworodki takie mają problemy z masą ciała, a także ze wzrostem. Ich płuca są niedorozwinięte, co może prowadzić
do niewydolności oddechowej. Narażone są także na żółtaczkę noworodkową.
Ze względu na bezpieczeństwo wcześniaków, noworodki umieszcza się w inkubatorach. Mają one za zadanie
wytworzyć specjalne warunki zewnętrzne, dzięki którym noworodek może przeżyć oraz rozwijać się. W inkubatorze
panuje odpowiednia temperatura i wilgotność.
Przedwczesne narodziny dziecka mogą być spowodowane dwoma sytuacjami. W pierwszej z nich dalsza ciąża zagraża
matce lub dziecku i wtedy też lekarz sam decyduje o przyspieszeniu porodu. Zazwyczaj odbywa się to poprzez cięcie
cesarskie. W drugim przypadku dziecko samo przyspiesza poród. W tej sytuacji lekarze starają się jak najdłużej
utrzymać ciąże.
Sprawność umysłowa i fizyczna wcześniaka może być początkowo mniejsza niż u dzieci donoszonych, ale nadal ma
szanse na prawidłowy rozwój. Chociaż dzieci te zaczynają mówić i chodzić, nieco później niż ich rówieśnicy, to jednak
różnice te zacierają się już po dwóch, trzech latach.
Szczególną uwagę należy zwrócić na to czy wcześniak w późniejszej fazie rozwoju skupia wzrok na twarzach
32
rodziców, uśmiecha się do nich, wodzi wzrokiem za kolorowymi przedmiotami, chwyta różne przedmioty, wydaje
dźwięki oraz czy osiąga prawidłowa wagę. Zaniepokoić może układanie ciała ciągle w jedną stronę.
Zapalenie cewki moczowej to schorzenie, które może mieć wiele przyczyn. Do najpopularniejszych z nich
zaliczamy te, które wynikają ze stanu zapalnego. Zwykle spowodowane jest zakażeniem dwoinką rzeżączki lub innym
wirusem- jest więc chorobą, którą przenosi się drogą płciową. Wyróżniamy dwa rodzaje zapalenia cewki moczowej:
swoiste i nieswoiste. Zapalenie swoiste to inaczej zapalenie rzeżączkowe, a nieswoiste- nierzeżączkowe. Zapalenie
może być również spowodowane urazem mechanicznym, lub w wyniku podrażnienia po użyciu substancji
chemicznych.
Cechą charakterystyczną tej choroby jest to, iż chorzy, w trakcie oddawania moczu, skarżą się na ból i towarzyszące
mu uporczywe uczucie pieczenia. Zwykle przy ujściu cewki moczowej pojawia się wtedy obrzęk i zaczerwienienie, a
nawet świąd. Towarzyszy im również sącząca się ropna wydzielina. U niektórych kobiet pojawiają się dodatkowo
upławy. Jednak w większości przypadków możliwe jest również przechodzenie choroby zupełnie bezobjawowo.
Schorzenie to (często mimo braku wyraźnych objawów) wymaga wizyty u lekarza i zastosowania leczenia
farmakologicznego- należy przeprowadzić komplet badań, które wskażą bezpośrednią przyczynę schorzenia i
najlepszą drogę do jego wyleczenia. Bardzo rzadko dochodzi do powikłań w trakcie i po leczeniu. W sporadycznych
przypadkach zdarzają się u pacjentów mdłości czy wyraźny spadek samopoczucia. W trakcie leczenia należy
całkowicie powstrzymać się od współżycia. Partner osoby zarażonej zapaleniem cewki moczowej również powinien
poddać się odpowiednim badaniom, by wyeliminować ryzyko ponownego zakażenia.
Nieleczony stan zapalny może rozprzestrzenić się na przykład na jądra, a w przyszłości stać się nawet bezpośrednią
przyczyną niepłodności.
Układ trawienny:
Ostra biegunka o nagłym początku, występująca u osoby dotychczas zdrowej, jest najczęściej wywołana przez
wirusy, bakterie i ich toksyny lub pierwotniaki. Zazwyczaj przebiega ona z gorączką, wymiotami oraz bólami mięśni i
głowy. Jest to choroba krótkotrwała (1-3 dni) o przebiegu samoograniczającym się. Badania kału w celu wykrycia
czynników zakaźnych nie są koniecznie dlatego, że powrót do zdrowia trwa krócej niż analizy. Nie dotyczy to jednak
sytuacji, w której zachorowania występują masowo. Wówczas obowiązują zasady i rygory ustalone przez służby
sanitarno-epidemiologiczne. W biegunkach o ciężkim przebiegu, z krwią w stolcach lub przeciągających się ponad 5
dni, konieczne jest badanie kału i krwi oraz rektoskopia.
Leczenie ostrej biegunki polega na leżeniu w łóżku i przyjmowaniu środków objawowo hamujących biegunkę.
Ograniczenia dietetyczne są o zbędne o tyle, że w pierwszym dniu choroby występuje i tak wstręt do jedzenia. Ze
względu na utratę płynów z powodu biegunki i wymiotów należy wypijać dużo płynów.
Przewlekła biegunka. Każda przewlekła biegunka, ciągła lub epizodyczna trwająca tygodnie lub miesiące,
wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań. Jest to szczególnie ważne zwłaszcza wówczas, gdy biegunce
towarzyszy gorączka, chudnięcie, krew w stolcu lub anemia.
Biegunka bez tych objawów, występująca u osób w dobrym stanie ogólnym i zwykle w pierwszej połowie dnia, jest
najczęściej wyrazem niegroźnych zaburzeń czynnościowych. Ich przyczyną jest nieprawidłowa kurczliwość jelit.
Podobnie może przebiegać biegunka w następstwie wybiórczej nietolerancji niektórych pokarmów, np. krowiego
mleka. Kliniczny przebieg biegunki nie może być jednak podstawą do wykluczenia innych chorób, takich jak zapalenia,
uchyłki, nowotwory czy choroby bakteryjne.
Chłoniak to grupa nowotworów występujących w układzie limfatycznym/chłonnym, a więc w śledzionie, tkance
limfatycznej błony nosowej, gardłowej i przewodu pokarmowego. Najczęściej jednak chłoniak występuje w węzłach
chłonnych.
33
Choroba Krona występuje głównie w jelicie cienkim (stan zapalny jelita), jednakże może pojawiać się w całym
układzie pokarmowym
Kto choruje?
Na chorobę zapadają zarówno kobiety jak i mężczyźni. Choroba ma podłoże genetyczne dlatego osoby u których w
rodzinie występowały choroby zapalne jelit mają zwiększone prawdopodobieństwo zapadnięcia na chorobę Krona.
Objawy choroby
Stan zapalny jaki powoduje choroba jest przyczyną bólu brzucha (najczęściej jego prawa dolna część) oraz prowadzi
do biegunki. U chorego może także wystąpić utrata masy ciała, krwawienie z odbytnicy oraz gorączka.
Celem leczenia choroby jest złagodzenie występujących bóli, opanowanie stanu zapalnego oraz uzupełnienie u
chorego niedoborów pokarmowych. Chorobę (tak jak innego tego samego rodzaju z chorób przewlekłych) nie można
do końca wyleczyć. Zadowalającym efektem jest jej "zaleczenie" czyli usunięciem jej objawów na kilka lat. Niestety po
tym okresie choroba zazwyczaj nawraca, dlatego niezbędne jest przeprowadzanie okresowych badań kontrolnych
Inne nazwy:
Choroba Krona, Choroba Crohna, Choroba Leśniowskiego-Crohna
Dysfagia najczęściej objawia się trudnością połykania z zatrzymaniem się pokarmu w przełyku. Utrudnionemu
połykaniu towarzyszy uczucie pełności lub bólu za mostkiem, które ustępuje dopiero po zwróceniu zalegającego
pokarmu lub „przepchnięciu” go do żołądka przez wypicie sporej ilości wody. Gdy utrudnienie połykania występuje na
pograniczu jamy ustnej i gardzieli, pokarm może dostać się do nosa, krtani a nawet tchawicy powodując kaszel,
chrypkę lub stany zapalne płuc i oskrzeli. Przy innej lokalizacji przeszkody, objawami mogą być zgaga i czkawka.
Utrudnione połykanie jest najczęściej następstwem zaburzeń nerwowo-mięśniowych, chorób zapalnych i
nowotworowych, mechanizm tego utrudnienia polega na nieprawidłowej, źle skoordynowanej kurczliwości gardzieli,
przełyku i ich zwieraczy bądź na zwężeniu światła tych narządów.
W przypadku dysfagii potrzebna jest porada lekarska, badanie radiologiczne przełyku i ezofagoskopia
(wziernikowanie przełyku).
Hemoroidy (żylaki odbytu) - to splot naczyń w błonie śluzowej odbytu których zadaniem jest utrzymanie szczelności
odbytu. O występowaniu hemoroidów mówi się dopiero gdy w wyżej wymienionym splocie naczyń dochodzi do
zatrzymania krwi - która nie może swobodnie znaleźć ujścia. Mięśnie zwieracza odbytu rozluźniają się w trakcie
oddawania stolca i wówczas następuje odpływ krwi zgromadzonej w hemoroidach.
Hemoroidy to choroba cywilizacyjna której przyczyny powstawania nie są do końca znane, choroba ta może dokuczać
każdemu, jednakże statystycznie najczęściej występuje ona u osób po pięćdziesiątym roku życia.
Objawy
Bolesne krwawienia w czasie oddawania stolca, uczucie ucisku i obrzęku, wilgotnienie odbytu, swędzenie, brudzenie
bielizny.
34
Leczenie
Przy lekkich objawach choroby (u około 30% chorych) wystarczy postępowanie zachowawcze, czyli przestrzeganie
odpowiedniej diety, higieny oraz pomocne są czopki i pigułki.
Metody leczenia inwazyjnego - ale nie operacyjnego dotyczą około 60% chorych. Obecnie jest stosowanych wiele
zabiegów, a ich wybór zależy od lekarza prowadzącego.
Obecnie leczenie operacyjne stosuje się tylko u około 10% chorych.
Inne nazwy:
Żylaki odbytu
Kamica żółciowa (kamica pęcherzyka żółciowego) jest choroba która polega na powstawaniu kamieni żółciowych
w pęcherzyku żółciowym lub przewodach żółciowych. Przyczyna ich powstawania są zaburzenia odpływu składu żółci
lub/i infekcja. Proces ich powstawania jest bez objawowy.
Objawy
Gdy kamień zamknie przewód żółciowy wspólny i pęcherzykowy dochodzi do nieprawidłowości w transporcie żółci
koniecznej do trawienia, co natomiast powoduje nagły ból w prawej okolicy podżebrowej jamy brzusznej
promieniujący do prawej łopatki , nawracające objawy niestrawności, nasilone nudności i wymioty.
Leczenie kamicy żółciowej polega przede wszystkim na przestrzeganiu odpowiedniej diety (opis poniżej), leczeniu
farmakologicznym (poza lekami rozkurczowymi i przeciw bólowymi również próba rozpuszczenia kamienia), leczeniu
operacyjnym (usunięcie pęcherzyka wraz z kamieniami żółciowymi) leczeniu endoskopowym.
Dieta w kamicy żółciowej polega głównie na unikaniu potraw tłustych i mocno wysmażonych, z owoców śliwek,
agrestu, porzeczek, jabłek i gruszek ze skórą. Z przypraw natomiast należy unikać ostrej musztardy, pieprzu, papryki.
Marskość wątroby to przewlekłe uszkodzenie wątroby o różnej przyczynie, charakteryzujące się wieloma zamianami
morfologicznymi. Zazwyczaj proces marskiej przebudowy wątroby rozpoczyna się od pojawienia się ubytku w
czynnym miąższu i zastąpieniem go tkanką łączną. Zniszczenie komórek wątrobowych to najczęściej następstwo
działania czynników zakaźnych lub chemicznych, i występuje zwykle w całym narządzie, ale o różnym natężeniu
zmian w poszczególnych elementach budowy, w tzw. zrazikach. W nie uszkodzonych zrazikach lub w zdrowych
częściach zmienionych zrazików dochodzi do regeneracji zniszczonych komórek wątrobowych. Jednak odbudowa
miąższu następuje w sposób niepodporządkowany precyzyjnym zasadom architektury zdrowej wątroby, co pozwala
rozpoznać marskość. Następna zmianą morfologiczną cechującą marskość wątroby są zaburzenia unaczynienia
narządu. Guzki regeneracyjne oraz tkanka łączna uciskają naczynia krwionośne utrudniając wewnątrzwątrobowy
przepływ krwi. Powstają też nowe, nieprawidłowe połączenia naczyniowe. Powyższe zaburzenia w ukrwieniu wątroby
dodatkowo zmniejszają jej wydolność metaboliczną.
Objawy choroby są zależne od stopnia zniszczenia czynnego miąższu oraz od rozmiarów i tempa przebudowy
marskiej. Przebieg marskości wątroby może być zupełnie bezobjawowy lub dawać bogaty zespół objawów, aż do cech
niewydolności wątroby i nadciśnienia wrotnego.
Przyczyny. Choroba nie rozwija się w zdrowym narządzie. Poprzedzają ją zawsze różne formy zapalenia, często
ostre zapalenie przechodzi w zapalenie przewlekle, a to w końcu w marskość. Najczęstsze przyczyny choroby to:
nadużywanie alkoholu (marskość alkoholowa), zakażenie wirusami zapalenia wątroby B lub nie-A, nie-B (marskość
pozapalna), przewlekle utrudnienia odpływu żółci (marskość żółciowa), niektóre leki, dziedziczne zaburzenia
metaboliczne oraz wrodzone nieprawidłowości immunologiczne. U niektórych chorych nie udaje się odkryć czynnika
etiologicznego. Takie przypadki nazywa się marskością kryptogenną.
Refluks żołądkowo-przełykowy i zapalenie przełyku
Istotą tej choroby jest wsteczne zarzucanie zawartości żołądka i (lub) dwunastnicy do przełyku. Przyczyną tego jest
niewydolność dolnego zwieracza przełyku. Objawy chorobowe powstają w wyniku drażniącego działania kwaśnego
soku żołądkowego lub zasadowego soku dwunastnicy na błonę śluzową przełyku. Długotrwałe utrzymywanie się
refluksu przy osłabionej odporności błony śluzowej doprowadza zazwyczaj do jej przewlekłego zapalenia.
Typowym objawem jest zgaga, czyli palący ból w nadbrzuszu lub za mostkiem, często wysoko, aż na poziomie
gardła, z napływaniem do ust piekącego płynu. Podczas silnego natężenia ból może promieniować do szyi i żuchwy.
35
Zgaga występuje zazwyczaj po posiłkach, szczególnie obfitych, cierpkich, kwaśnych bądź zbyt słodkich. W
następstwie refluksu może czasem dojść do podrażnienia strun głosowych, dróg oddechwych i powikłań płucnych.
Zdarza się tak kiedy płynna zawartość żołądka cofa się przez przełyk, dostaje się do gardzieli i stad zasysana jest do
układu oddechowego. Sytuacja taka powstaje najczęściej podczas snu.
Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego i zapalenia przełyku są dość charakterystyczne, ale w celu dokładnego
rozpoznania jest konieczne wyłączenie innych przyczyn bólów w klatce piersiowej i nadbrzuszu. Dlatego osoby z
nawracającymi lub przewlekle utrzymującymi się objawami powinny być poddane badaniu radiologicznemu i
wziernikowaniu przełyku z pobraniem wycinków błony śluzowej.
Podstawowe znaczenie w leczeniu odgrywa wyeliminowanie okoliczności i czynników które sprzyjają powstawaniu
refluksu. Należy unikać obfitych posiłków i potraw szkodzących choremu, plenia tytoniu, picia alkoholu i kawy, pracy
w pochyleniu oraz dźwigania. W celu złagodzenia nocnego refluksu należy wcześnie spożywać kolację (kilka godzin
przed snem) i unieść łóżko od strony głowy o kilkanaście centymetrów.
Leczenie farmakologiczne polega na środków zmniejszających wydzielanie soku żołądkowego, zobojętniających
kwas solny i wzmagających napięcie dolnego zwieracza przełyku, a także na podawaniu płynnych, lepkich leków
alkalizujących, które chronią błonę śluzową przed działaniem czynników drażniących.
Leczenie operacyjne stosuje się jedynie w przypadku powikłanej postaci refluksu z ciężkim zapaleniem przełyku i
z tworzeniem się nadżerek oraz występowaniem ostrych lub przewlekłych krwawień powodujących anemię. Pozapalne
zwężenie przełyku może być wskazaniem do operacji.
Stłuszczenie wątroby polega na nadmiernym odkładaniu się złogów tłuszczu w komórkach wątroby. Zazwyczaj jest
niewielkie, odwracalne i na ogół przebiega bezobjawowo. Bywają jednak i postacie ostre, ciężkie, mogące wywołać
objawy chorobowe, a nawet powodować trwałe uszkodzenie wątroby.
Przyczyny choroby są rozmaite, ale przeważnie powstaje ona w przebiegu przewlekłego alkoholizmu. Często też
rozwija się w cukrzycy (zwłaszcza gdy ta przebiega z otyłością i nie jest prawidłowo leczona), w otyłości, głodzeniu i
przy znacznych niedoborach białka w pożywieniu. Stłuszczenie wątroby może też być wywołane działaniem różnych
substancji toksycznych i leków oraz przewlekłymi chorobami. Ciężka postać stłuszczenia może występować u kobiet
ciężarnych w trzecim trymestrze ciąży oraz u osób leczonych dużymi dawkami antybiotyków z grupy tetracyklin. W
ostrej postaci choroby występują nudności, wymioty, bóle brzucha, niewydolności nerek i śpiączka.
Leczenie polega na usunięciu przyczyny choroby, czyli: wprowadzeniu abstynencji alkoholowej, przywróceniu
prawidłowego żywienia, uregulowaniu cukrzycy, systematycznym leczeniu innych przewlekłych chorób.
Niedokrwienna zapalenie jelita grubego występuje gdy niedostateczna ilość krwi dopływa do ściany jelita.
Rozróżniamy trzy etapy niedokrwienia jelita:
1. chwilowe niedokrwienie śluzówki
2. niedokrwiennie niepełnościenne z następowym zwężeniem
3. rozkład martwych tkanek jelita (zgorzel)
Chorobę można rozpoznać dzięki standardowemu badaniu RTG i endoskopii. U pacjentów których stan się
ustabilizował można wykonać kolanoskopię i wlew odbytniczy.
Objawy choroby
U większości chorych występuje krwawienie jelitowe, natomiast u nielicznej grupy - gdzie choroba przebiega w
sposób ostry występują nagłe bóle brzucha, gorączka, krwotok jelitowy, zwiększona liczba krwinek białych w
morfologii krwii.
Leczenie
Leczenie jelita zależne jest od stopnia choroby, w większości jednak przypadków wymaga hospitalizacji, a czasami
również operacji chirurgicznej.
Inne zapalenia jelita grubego:
- rzekomobłoniaste;
- wrzodziejące.
36
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego to rzadko występujący stan zapalny jelita który powstaje gdy w
jelicie występują toksyny powstałe w wyniku zachwiania równowagi naturalnej flory jelitowej (np. spowodowane
stosowaniem antybiotyków).
Objawy
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego ma ciężki przebieg i charakteryzuje się biegunką o różnym nasileniu
(również z domieszką krwi). U chorych występuje również ból brzucha i gorączka, a w cięższych przypadkach może
wystąpić również odwodnienie, zapalenie otrzewnej, wstrząs.
Leczenie
Pierwszym krokiem jest odstawienie antybiotyku który jest przyczyną powstanie toksyn w jelicie. Kolejnym
wyrównanie zaburzeń wodnych, elektrolitowych i hipoalbuminemii.
Nie wolno na własną rękę przyjmować leków o działaniu zapierającym.
W przypadku nasilonej biegunki stosuje się dietę kleikową i lekkostrawną (potrawy wyłącznie gotowane, z
ograniczeniem tłuszczów) i po kilku dniach normalną.
- niedokrwienne;
- wrzodziejące.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest to przewlekły proces zapalenia jelita grubego występujący także w
odbytnicy i mogący się szerzyć w sposób ciągły, na jego dalsze odcinki. Nie leczony stan zapalny prowadzi do
powstania owrzodzeń, obrzęków ściany jelita oraz niebezpiecznych dla zdrowia powikłań.
Objawy
Pierwszymi, a zarazem najczęstszymi objawami jest długotrwała biegunka, często z domieszką krwi i śluzu w kale.
Pojawiać się mogą się również kurczowe bóle brzucha oraz uczucie parcia na stolec. Typowe także jest osłabienie
organizmu oraz utrata wagi. Czasem występuję również aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.
Leczenie
Przy lekkim przebiegu choroby nie jest wymagana pobyt w szpitalu, natomiast przy jej cięższym przebiegu konieczne
jest dożylne podawanie leków oraz substancji odżywczych. Tylko przy naprawdę ciężkim przebiegu gdy nie można
farmakologicznie opanować stanu zapalnego lub występuja powikłania niezbędne jest przeprowadzenie operacji.
Po 10 latach od rozpoznania choroby osoby z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego powinny wykonywać raz w
roku kolonoskopię, ponieważ wzrasta u nich ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
- rzekomobłoniaste;
- niedokrwienne.
Zapalenie wątroby - choroba powodowana m.in. przez substancje chemiczne, drobnoustroje, leki, alkohol.
Wirusowe zapalenie wątroby - choroba wątroby wywoływana przez wirusy, które można podzielić na pięć typów:
A, B, C, D, E.
Wirusowe zapalenie wątroby typ A (WZW A)
Zachorować można poprzez spożywanie skażonych produktów lub kontakt z chora osobą. Najczęściej na nią chorują
dzieci i młodzież do lat 20.
Objawy choroby: bóle głowy, brak apetytu, gorączka, ból wątroby.
Zapobiegać można poprzez szczepienia ochronne, ale przede wszystkim przez zachowanie odpowiedniej higieny.
Wirusowe zapalenie wątroby typ B (WZW B)
Główna drogą zakażenia jest używanie nie wysterylizowanych narzędzi do zabiegów medycznych lub innych
używanych do przekłuwania skóry (np. zabieg przekuwania uszy lub robienia tatuażu).
Choroba występuje u około połowy osób zakażonych, ma przebieg ciężki, w wielu przypadkach występują powikłania.
37
Inne nazwy związane:
Żółtaczka.
Wyrostek robaczkowy to uwypuklenie jelita ślepego, ma długość około 10 centymetrów i leży w prawym dole
biodrowym.
Zapalenie wyrostka robaczkowego występuje u ludzi w każdym wieku, statystycznie jednak najczęściej u osób
pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. Zapalenie może być spowodowane różnymi przyczynami do najczęstszych zaliczamy:
infekcję bakteryjną, obecność pasożytów lub też zatrzymaniem treści pokarmowej w wyrostku.
Objawy
Typowym objawem zapalenia wyrostka robaczkowego to ból w prawej dolnej części brzucha który nasila się podczas
ruchów. Często występują również wymioty, przyśpieszone tętno, zaparcia oraz gorączka (około 38oC).
Lekarz diagnozuje zapalenie wyrostka poprzez występowanie obrony mięśniowej czyli odruchowe napinanie się mięśni
powłok brzucha podczas uciskania powłok jamy brzusznej nad zapalnie zmienionym wyrostkiem.
Leczenie
Przy ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego wymagana jest szybka operacja, ponieważ w krótkim czasie może
wystąpić rozlane zapalenie otrzewnej.
Powikłania
Tak jak przy każdej operacji która narusza ciągłości tkanek naszego organizmu mogą wystąpić powikłania takie jak:
krwawienie, zakażenie rany, ropień wewnątrzbrzuszny.
Ostre nadżerkowe zapalenie żołądka, zwane też zapaleniem krwotocznym. Istotą tej choroby są liczne
powierzchniowe ubytki błony śluzowej żołądka zwane nadżerkami. Pojawiają się one nagle, najczęściej w następstwie
nadmiernego spożycia alkoholu lub po zażywaniu polopiryny (i innych tabletek zawierających kwas acetylosalicylowy),
fenylbutazonu, indometacyny. Choroba często występuje również u osób z ciężkim stresem w następstwie rozległych
oparzeń, urazów, operacji, zakażeń septycznych lub z niewydolnością oddechową, niewydolnością wątroby albo
nerek.
Objawem choroby jest krwawienie z przewodu pokarmowego pod postacią krwawych wymiotów lub czarnych
(smolistych) stolców. W zależności od ilości utraconej krwi, może występować osłabienie aż do omdlenia, zawroty
głowy, szum w uszach, bladość skóry i poty. Czasami też występuje ból w nadbrzuszu.
Rozpoznać chorobę można łatwo za pomocą wziernikowania żołądka (gastroskopii), jeśli jest wykonane w pierwszej
dobie od wystąpienia objawów.
Leczenie, zawsze szpitalne, polega na uzupełnieniu utraconej krwi, płukaniu żołądka lodowato zimnym płynem oraz
stosowaniem leków neutralizujących kwas solny lub hamujących jego wydzielanie. Jeżeli leczenie zachowawcze
okazuje się nieskuteczne, leczenie operacyjne polega na wycięciu części żołądka i przecięciu nerwów błędnych,
unerwiających komórki wydzielające kwas solny. W sytuacjach wyjątkowych usuwa się caly żołądek.
Przewlekle zapalenie żołądka. To choroba o nieznanych przyczynach, jakkolwiek do czynników wywołujących ją
zalicza się: przewlekle picie alkoholu, zażywanie niektórych leków (polopieryna) i zaburzenia immunologiczne, ale ich
rola, nie jest pewna. Na postawie badań mikroskopijnych wycinków błony śluzowej żołądka można rozpoznać tę
chorobę.
Przewlekle zapalenie żołądka może być:
1) powierzchniowe – dotyczy powierzchniowej warstwy błony śluzowej;
2) zanikowe – proces zapalny sięga warstw głębszych i prowadzi do zaniku gruczołów wydzielniczych żołądka
3) może prowadzić do całkowitego zaniku błony śluzowej bez jakichkolwiek elementów zapalnych.
38
Z zaparciem mamy do czynienia gdy oddawanie stolca ma miejsce rzadziej niż raz na dobę.
Zaparcie może występować z wielu przyczyn, najczęściej towarzyszy ono zaburzeniom pracy jelita grubego. Pojawia
się również u osób zdrowych prowadzących siedzący tryb życia lub spożywających pokarmy z małą zawartością
płynów i błonnika. Inne grupy osób z zwiększonym prawdopodobieństwem występowania zaparcia to osoby starsze,
noworodki oraz u kobiety w ciąży.
W śród innych przyczyn występowania zaparcia można wymienić: zatrucie, choroby gorączkowe, niedrożność jelit.
Jedną z najczęstszych przyczyn zaparcia jest lekceważenie uczucia parcia na stolec. Przy wstrzymywaniu oddawania
stolca pomimo parcia odruch parcia stopniowo zanika i w następstwie, mimo obecności nawet dużych ilości kału w
prostnicy, odruch defekacji, nie następuje.
W przypadku zaawansowanego zaparcia stosuje się lewatywę, zazwyczaj wystarcza spożycie środków
przeczyszczających (należy pamiętać, że ich regularne przyjmowanie obniża ich skuteczność działania, co w
konsekwencji prowadzi do zwiększania dawek, a w dłuższym okresie może także doprowadzić do wystąpienia
objawów ubocznych).
Przez pojęcie zgagi rozumiemy uczucie pieczenia bądź palenia za mostkiem, często wysoko, aż na poziomie gardła, z
napływaniem do ust piekącego płynu.
Zgaga jest objawem podrażnienia lub stanu zapalnego przełyku i powstaje zazwyczaj na skutek wracania zawartości
żołądka i dwunastnicy do przełyku, czemu sprzyja nieszczelność dolnego zwieracza przełyku.
Wbrew powszechnemu mniemaniu, nad kwaśność soku żołądkowego nie jest warunkiem koniecznym do wystąpienia
zgagi, równie dobrze zgaga może się zdarzyć przy normalnej lub obniżonej kwaśności.
Czynnikami wywołującymi powstawanie zgagi mogą być niektóre pokarmy, różne dla różnych osób, ale zazwyczaj
cierpkie, kwaśne lub nadmiernie słodkie.
Zgaga może również być spowodowane używkami (papierosy, alkohol, kawa), niektórymi lekami (polopiryna) oraz
pracą w pozycji pochylonej połączonej z dźwiganiem.
Psychiczne:
Schizofrenia to głębokie zaburzenie psychiczne, dosłownie oznaczające "rozdwojenie jaźni" w znaczeniu
posiadania więcej niż jednej osobowości. Osoba na nią chora nie panuje nad emocjami, myli rzeczywistość od
wyobraźnią (fantazją).
Przyczyny schizofrenii są ciągle nie znane, lekarze specjaliści ogłosili kilka hipotez które się wzajemnie uzupełniają,
najważniejsze z nich fakty to, że schizofrenia może wystąpić na skutek zaburzeń równowagi neuroprzekaźników w
mózgu (dopaminy, noradrenaliny, serotoniny), może to być również warunkowane genetycznie.
Na zachorowanie na schizofrenie może także wywołać stres nagły lub przewlekły, komplikacje porodowe lub
nieokreślone bliżej infekcje.
Do najczęstszych objawów schizofrenii zaliczamy zaburzenia toku myślenia, omamy, przywidzenia, czasami
zachowania agresywne, zamykanie się we własnym świecie.
Leczenie czyli terapia jest prowadzona w różnych formach
1. psychoterapia indywidualna - terapeuta pomaga zrozumieć choremu co się z nim dzieje.
2. psychoterapia grupowa - każdy z chorych dzieli się swoimi emocjami, wytwarzają się więzi przyjaźni pomiędzy
pacjentami;
3. treningi codziennych umiejętności - chorzy na nowo musza nauczyć się podstawowych zdolności kulinarnych,
39
budżetowych, obsługi sprzętu technicznego oraz komunikacji;
4. terapia środowiskowa - rodzina i najbliżsi uczestniczą w niej razem chorym;
5. terapia zajęciowa - przy wykorzystaniu form artystycznych chorzy odkrywają swoje możliwości twórcze co
bezpośrednio przekłada się na ich wiarę w siebie
40

Choroby człowieka

Transkrypt

Podobne dokumenty

PRZEDSIĘBIORSTWO UNITARNE

Ankieta Pracownicza Wstępna

leczenie bólu przyśpieszanie przemiany materii

Komentarz redakcyjny

Leczenie falą uderzeniową