Innowacja pedagogiczna w nauczaniu języka angielskiego

Innowacja pedagogiczna w edukacji wczesnoszkolnej
oraz nauczaniu matematyki
1) Tytuł innowacji:
EDUKACJA PRZEZ SZACHY W SZKOLE
2) Rodzaj innowacji:
mieszana: programowo - metodyczna
3) Miejsce realizacji:
Zespół Szkół w Przegini
Szkoła Podstawowa im. Króla Jana III Sobieskiego Przegini
32-049 Przeginia, Przeginia 403
4) Autorki innowacji:
Imię i nazwisko: Małgorzata Bigaj, Monika Kumor
Wykształcenie: wyższe magisterskie z przygotowaniem pedagogicznym
Stopień awansu zawodowego: nauczyciel kontraktowy, nauczyciel dyplomowany
Zajmowane stanowisko: nauczyciel matematyki
5) Czas realizacji:
1 września 2015r.- 30 czerwca 2017r.
6) Finansowanie:
Dodatkowe godziny w ramach innowacji finansowane będą przez organ prowadzący
szkołę – Urząd Gminy Jerzmanowice - Przeginia
1
OPIS ZASAD INNOWACJI
I WSTĘP
W marcu 2012 roku Parlament Europejski wydał oświadczenie w sprawie
wprowadzenia do systemów oświaty w Unii Europejskiej programu „Szachy w szkole”
(0050/2011). Na tej podstawie Polski Związek Szachowy w 2013 roku wprowadził program
pilotażowy o tej samej nazwie. Okazało się, że działania wykonywane w trakcie jego
realizacji w pełni spełniają założone cele.
29 stycznia 2015 roku do projektu przystąpił Małopolski Związek Szachowy.
Koordynatorem programu z ramienia Małopolskiego Związku Szachowego został dr Jacek
Wolak. Wprowadzenie programu oznacza, że już od najbliższego roku szkolnego zajęcia
szachowe będą mogły być prowadzone w klasach 1-3 szkół podstawowych, w ramach zajęć
lekcyjnych.
Tak sformułowana innowacja edukacyjna ma akceptację Ministra Edukacji Narodowej
(spotkanie grupy roboczej pod przewodnictwem wiceministra Mirosława Sielatyckiego
odbyło się w MEN 09.10.2012).
II ZAŁOŻENIA INNOWACJI
Nowatorstwo opracowania programu alternatywnego polega na tym, że do chwili
obecnej w tutejszej placówce nie była realizowana innowacja z wykorzystaniem nauki gry
w szachy.
Przewidywanymi korzyściami wynikającymi z wdrożenia innowacji dla uczniów,
szkoły i nauczycieli to przede wszystkim:
• rozwój samodzielnego myślenia i kreatywności uczniów oraz motywacji do
samodzielnej pracy;
• rozwój wyobraźni przestrzennej i pamięci wzrokowej, strategicznego myślenia;
• zwiększenie umiejętności matematycznych uczniów SP w Przegini, szczególnie
w zakresie logiki, orientacji przestrzennej, myślenia analitycznego, rozwiazywania
problemów oraz pomoc w kształtowaniu ważnych cech osobowości takich jak:
odpowiedzialność, koncentracja, intuicja;
• stymulowanie rozwoju emocjonalnego i intelektualnego poprzez: rozwój
zainteresowań, twórczą aktywność, rozwijanie pamięci i uwagi, rozwój myślenia
logiczno-wyobrażeniowego, rozwój pozytywnych sfer osobowości, zdrowej
rywalizacji;
• uczniowie nauczą się postępowania według zasad fair play, szacunku wobec
przeciwnika, odpowiedzialności i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji.
2
Badania przeprowadzone w Polsce (Gorzów Wielkopolski) oraz na świecie (Stany
Zjednoczone), pokazały niezwykle pozytywny wpływ „królewskiej gry” nie tylko na rozwój
intelektualny dzieci i młodzieży, ale także społeczny, psychiczny i ogólny. Twórca teorii
inteligencji wielorakich, jednej z najpopularniejszych teorii psychologiczno-edukacyjnych
naszych czasów amerykański profesor Howard Gardner, właśnie przy pomocy szachów
ilustruje możliwości rozwoju dwóch z dziewięciu rodzajów inteligencji człowieka ( logiczno matematyczna i przestrzenna).
Korzyści płynące z nauczania gry w szachy na różnych etapach edukacyjnych docenia
także Unia Europejska. W wydanym 15.03.2012 Oświadczeniu Pisemnym Parlamentu
Europejskiego w sprawie wprowadzenia do systemów oświaty w Unii Europejskiej programu
„Szachy w szkole” (0050/2011) czytamy między innymi „szachy są grą dostępną dla dzieci
z każdej grupy społecznej, mogą przyczyniać się do osiągnięcia spójności społecznej
i realizacji celów politycznych takich jak integracja społeczna, zwalczanie dyskryminacji,
zmniejszenie wskaźnika przestępczości czy nawet walka z różnymi rodzajami uzależnień (...),
bez względu na wiek dziecka szachy mogą poprawić jego koncentrację, zwiększyć
cierpliwość i wytrwałość, a także rozwinąć zmysł twórczy, intuicję, pamięć oraz umiejętności
analitycznego myślenia i podejmowania decyzji; mając na uwadze, że gra w szachy uczy też
determinacji, motywacji i sportowego zachowania...”.
Motywy jakimi kierowałyśmy się wynikały z przeprowadzonej diagnozy. Na
podstawie dotychczasowych wyników OBUT i wewnętrznego mierzenia jakości pracy
w klasach I-III widać zróżnicowane, często nie gwarantujące powodzenia w szkole,
umiejętności matematyczne. W trakcie rozwiązywania zadań występuje brak samodzielnego,
logicznego myślenia łączącego poszczególne elementy wiedzy uczniów.
III CELE OGÓLNE INNOWACJI
Celem innowacji jest zwiększenie umiejętności matematycznych uczniów ze szkoły
podstawowej w Przegini. Szczególnie w zakresie logiki, orientacji przestrzennej, myślenia
analitycznego, rozwiązywania problemów oraz kształtowania ważnych cech osobowości; jak
odpowiedzialność, koncentracja, intuicja.
IV CELE SZCZEGÓŁOWE INNOWACJI
Cel będzie realizowany poprzez uruchomienie prowadzenia nauczania gry w szachy
jako zajęć obowiązkowych w edukacji wczesnoszkolnej w przez dwa lata, przeszkolenie
3
nauczycieli z metodyki nauczania gry w szachy oraz przeprowadzenie wystandaryzowanych
badań naukowych na temat ich wpływu na osiągnięcia edukacyjne i rozwój ogólny dzieci.
Celem pośrednim jest także przeszkolenie nauczycieli szkół podstawowych w zakresie
zarówno gry w szachy, jak i dydaktyki i metodyki jej nauczania, tym samym umożliwiając im
wspieranie rozwoju ogólnego wychowanków poprzez nauczanie gry w szachy, jak
i poszerzenie własnych kompetencji i kwalifikacji.
Szachy rozwiną takie cechy jak: opanowanie, koncentracja, determinacja, cierpliwość,
wytrwałość, odwaga, radzenie sobie ze stresem i zmęczeniem, skuteczne działanie pod presją,
nie poddawanie się nawet w najtrudniejszej sytuacji.
V METODY I TECHNIKI NAUCZANIA
Nauka gry w szachy szczególnie w młodszym wieku szkolnym, dostarczy dzieciom
rozrywki i zabawy. Będzie doskonałą formą stymulowania ich rozwoju emocjonalnego
i intelektualnego w wielu płaszczyznach. Najważniejsze z nich to:
• rozwój zainteresowań - dzieci poznają nową dyscyplinę, której istotą jest samodzielne,
logiczne rozumowanie, łączące poszczególne elementy wiedzy w jedną harmonijną
całość;
• aktywność twórcza - specyfika gry w szachy wyklucza odtwórcze traktowanie
jakiegokolwiek zagadnienia. Wszelkie próby bezmyślnego naśladownictwa skazane są
na niepowodzenie. Dziecko samo wykreuje wydarzenia na szachownicy i poniesie za
nie odpowiedzialność;
• rozwijanie pamięci i uwagi - główną umiejętnością w szachach jest zdolność
zreasumowania każdej pozycji w sposób dynamiczny, w kategoriach najważniejszych
jej elementów. Cała szachownica zostaje ukształtowana w przestrzenno - czasową
postać, czyli wzorzec. Towarzyszy temu rozwój wyobraźni wzrokowej i koncentracji;
• myślenie logiczno-wyobrażeniowe - ludzie myślą czasami za pomocą wyobrażeń,
które są obrazami rzeczywistych doznań zmysłowych i ten właśnie rodzaj myślenia
gra w szachy rozwija najpełniej;
• rozwój pozytywnych sfer osobowości - szachy kształtują poczucie obiektywizmu,
uczą uznawania prawd innych ludzi, tolerancji i reakcji na niepowodzenia;
konsekwencja i wytrwałość w działaniu - dzieci mające kontakt z szachami zupełnie inaczej
podchodzą do porażek. Zazwyczaj ponownie starają się rozwiązać określony problem i czynią
to aż do skutku, podczas gdy inni rezygnują lub obniżają sobie skalę trudności.
VI FORMY PRACY
4
W czasie zajęć z klasą objęta innowacją stosowane będą następujące formy pracy:
•
praca z całą klasą
•
praca w grupie
•
praca w parach
•
praca indywidualna
•
turnieje szachowe
VII MATERIAŁY I POMOCE DYDAKTYCZNE
Warunki, jakie musi spełnić szkoła, by przystąpić do Projektu (zobowiązania szkół) 1:
1. przeznaczenie co najmniej 1 godziny lekcyjnej tygodniowo na zajęcia szachowe przez
co najmniej 2 lata w co najmniej 1 oddziale klasowym
2. w/w zajęcia będą obowiązkowe dla całego oddziału klasowego, dzieci na zajęcia nie
będą w żaden sposób selekcjonowane
3. opisowa ocena ucznia na koniec semestru i na koniec roku szkolnego będzie zawierała
opisową ocenę z w/w zajęć szachowych
4. skierowanie co najmniej 2 nauczycieli na szkolenie szachowo – metodyczne
5. w/w zajęcia prowadzić mogą jedynie osoby posiadające certyfikat szkolenia z Projektu
PZSzach. „Edukacja przez Szachy w Szkole”
6. wyrażenie zgody na potencjalne przeprowadzenie anonimowych badań na temat
wpływy w/w zajęć na rozwój uczniów przez pracownika naukowego z zewnątrz
1
http://szachywszkole.pzszach.pl/jak-przystapc
5
Co szkoła może otrzymać (finansowane ze środków PZSzach., Wojewódzkich Związków
Szachowych, samorządów i innych partnerów):
1. sprzęt szachowy w wymiarze: 15 kompletów bierek + 15 szachownic + szachownica
demonstracyjna
2. szkolenie nauczycieli w wymiarze 72 godzin dydaktycznych
3. programy nauczania i wsparcie metodyczne (przewodnik metodyczny, bezpłatny
udział w konferencjach szkoleniowo – metodycznych, doradca metodyczny PZSzach.)
4. podręczniki szachowe dla uczniów szkoły biorącej udział w Projekcie w cenie 10 zł /
sztuka
VIII EWALUACJA
W trakcie realizacji innowacji „EDUKACJA PRZEZ SZACHY W SZKOLE” będzie
prowadzona odpowiednia dokumentacja, która umożliwi dokonanie ewaluacji podjętych
działań. Na bieżąco prowadzona będzie obserwacja pracy i postępów uczniów, turnieje
szachowe, analiza wyników OBUT. Wyniki ewaluacji zostaną opracowane po zrealizowaniu
materiału. W trakcie realizacji innowacji „Edukacja przez szachy”
Narzędzia służące do przeprowadzenia ewaluacji:
•
obserwacja pracy uczniów, ich zaangażowania i poziomu zainteresowania;
•
rozmowy z uczniami;
•
konsultacje z rodzicami;
•
analiza postępów i osiągnięć uczniów;
•
ankieta skierowana do uczniów;
•
ankieta skierowana do rodziców.
Bibliografia:
1. Hanna Komorowska: O programach prawie wszystko, WSiP,1999
2. http://www.szszach.pl/szachywszkole/osrodki-pilotazu
3. http://szachywszkole.pzszach.pl/cele-i-zalozenia
6