C(2015) 7455 final

Rada
Unii Europejskiej
Bruksela, 16 listopada 2015 r.
(OR. en)
14117/15
VISA 363
AUS 4
ASIE 55
CDN 6
USA 34
COMIX 586
PISMO PRZEWODNIE
Od:
Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej,
podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU
Data otrzymania:
Do:
5 listopada 2015 r.
Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii
Europejskiej
Nr dok. Kom.:
C(2015) 7455 final
Dotyczy:
SPRAWOZDANIE KOMISJI oceniające sytuację braku wzajemności z
pewnymi państwami trzecimi w dziedzinie polityki wizowej
Delegacje otrzymują w załączeniu dokument C(2015) 7455 final.
Zał.: C(2015) 7455 final
14117/15
gt
DG D 1 A
PL
KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 5.11.2015 r.
C(2015) 7455 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI
oceniające sytuację braku wzajemności z pewnymi państwami trzecimi w dziedzinie
polityki wizowej
PL
PL
I.
Wprowadzenie
Rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. 1 zmienione
rozporządzeniem (UE) nr 1289/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia
2013 r. 2 przewiduje zmieniony mechanizm wzajemności w przypadku, gdy państwo trzecie
zwolnione z obowiązku wizowego utrzymuje lub wprowadza obowiązek wizowy wobec
obywateli państwa członkowskiego lub większej liczby państw członkowskich. Mechanizm
ten nakazuje, aby w terminie sześciu miesięcy od daty publikacji powiadomień o przypadkach
braku wzajemności przesłanych przez państwa członkowskie 3, a następnie w regularnych
odstępach czasu, nieprzekraczających sześciu miesięcy, Komisja przyjęła akt wykonawczy
zawieszający tymczasowo (na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy) zniesienie
obowiązku wizowego wobec niektórych kategorii obywateli danego państwa trzeciego albo
przedstawiła sprawozdanie, w którym oceni sytuację i wskaże powody, dla których
zdecydowała się nie zawieszać zwolnienia z obowiązku wizowego. Zgodnie z art. 1 ust. 4
lit. f) rozporządzenia Rady (WE) nr 539/2001, jeżeli dane państwo trzecie nie zniesie
obowiązku wizowego w terminie 24 miesięcy od daty publikacji powiadomienia przesłanego
przez państwo lub państwa członkowskie, Komisja przyjmuje akt delegowany zawieszający
tymczasowo, tym razem na okres 12 miesięcy, zwolnienie z obowiązku wizowego wobec
obywateli tego państwa trzeciego.
Od czasu wprowadzenia tego mechanizmu Komisja, zainteresowane państwa członkowskie i
uczestniczące państwa trzecie utrzymują kontakty trójstronne i dwustronne w celu określenia
praktycznych działań, które doprowadzą do jak najszybszego osiągnięcia pełnej wzajemności
w zakresie znoszenia wiz.
Dwa wcześniejsze sprawozdania Komisji, przyjęte w dniu 10 października 2014 r. 4 (dalej:
pierwsze sprawozdanie) i w dniu 22 kwietnia 2015 r. 5 (dalej: drugie sprawozdanie) zawierają
ocenę powiadomień dokonanych przez państwa członkowskie, opisują postępy osiągnięte w
ramach trójstronnych kontaktów i wskazują kwestie, którym należy w przyszłości poświęcić
uwagę.
Biorąc pod uwagę konstruktywny udział i zaangażowanie wszystkich stron, konkretne
działania podjęte zwłaszcza przez niektóre zainteresowane państwa trzecie oraz fakt, że żadne
państwo członkowskie nie zwróciło się do Komisji z wnioskiem o zawieszenie zwolnienia z
obowiązku wizowego, Komisja podjęła decyzję o przedstawieniu trzeciego sprawozdania i
nie przyjęła środków zawieszających.
Niniejsze sprawozdanie podsumowuje postępy od dnia 22 kwietnia 2015 r. 6
1
2
.
3
4
5
6
Dz.U. L 81 z 21.3.2001, s. 1.
Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 74.
Komisja opublikowała powiadomienia o przypadkach braku wzajemności w dniu 12 kwietnia 2014 r.
(Dz.U. C 111 z 12.4.2014, s.1.).
C(2014) 7218 final z 10.10.2014.
C(2015) 2575 final z 22.4.2015.
W dniu 16 lipca 2015 r. Trybunał wydał wyrok w sprawie C-88/14 Komisja Europejska przeciwko
Parlamentowi i Radzie, która dotyczyła skargi Komisji o stwierdzenie nieważności zmienionego
mechanizmu wzajemności. Trybunał odrzucił zarzut podniesiony przez Komisję.
2
II.
Działania podjęte od czasu przyjęcia drugiego sprawozdania
a.
Ocena sytuacji w odniesieniu do każdego państwa trzeciego, w sprawie którego
Komisja otrzymała powiadomienie
i. Australia (powiadomienie dokonane przez: Bułgarię, Rumunię)
Bułgaria i Rumunia zgłosiły system eVisitor, twierdząc, że duża liczba wniosków składanych
przez ich obywateli była przetwarzana ręcznie, a nie w trybie automatycznym w ramach
uproszczonego mechanizmu wydawania wiz („autogrant”) 7. Komisja stwierdziła w swoim
drugim sprawozdaniu, że „ręcznego przetwarzania wniosków w ramach australijskiego
systemu eVisitor nie należy uznawać za równoważne z procedurami ubiegania się o wizę
Schengen, a zatem nie będzie ono objęte mechanizmem wzajemności”. Jednocześnie Komisja
zobowiązała się do monitorowania procesu wdrażania tego systemu, w szczególności trybu
„ręcznego przetwarzania”. Rumunia nie zgodziła się z oceną Komisji dotyczącą systemu
eVisitor, między innymi podczas posiedzenia komitetu ds. wzajemności wizowej i
zawieszania statusu bezwizowego w dniu 21 maja 2015 r., nie przedstawiła jednak żadnych
nowych, istotnych argumentów, które mogłyby skłonić Komisję do zmiany jej stanowiska.
Komisja będzie nadal monitorować wdrażanie tego systemu poprzez regularne kontakty z
władzami Australii. Jeżeli system ten zostanie zmieniony w taki sposób, że będzie
powodował dodatkowe utrudnienia dla obywateli państw członkowskich, Komisja może być
zmuszona do zrewidowania swojego stanowiska.
Jak zauważono w drugim sprawozdaniu, w październiku 2014 r. Australia zniosła wobec
obywateli Bułgarii obowiązek posiadania tranzytowej wizy lotniskowej na okres do 8 godzin.
W dniu 1 lipca 2015 r. Australia poinformowała Komisję, iż status uprawniający do tranzytu
bezwizowego został wprowadzony wobec obywateli Rumunii i Chorwacji od 5 czerwca
2015 r. Strona internetowa australijskiego departamentu ds. imigracji i ochrony granic 8 oraz
prowadzona przez IATA baza danych TimaticWeb 9 zostały odpowiednio zaktualizowane, aby
uwzględnić tę zmianę.
Komisja z zadowoleniem przyjmuje fakt rozstrzygnięcia ostatniej kwestii dotyczącej braku
wzajemności z Australią. W tej sytuacji i wobec braku innych istotnych kwestii do omówienia
na obecnym etapie Komisja nie zwołała spotkania trójstronnego z Australią w okresie
objętym niniejszym sprawozdaniem.
ii. Państwo Brunei Darussalam (powiadomienie dokonane przez:
Chorwację)
W pierwszym sprawozdaniu Komisja zwróciła uwagę na obowiązek wizowy nałożony przez
Brunei na obywateli Chorwacji oraz na fakt, że Brunei ograniczyło okres bezwizowego
pobytu dla obywateli Liechtensteinu do maksymalnie 14 dni. W dniu 11 lutego 2015 r.
władze Brunei poinformowały Komisję, że obywatele Liechtensteinu mogą przebywać na ich
terytorium bez wizy przez okres nieprzekraczający 90 dni.
7
8
9
Zob. opis systemu eVisitor: C (2014) 7218 final z 10.10.2014, s. 7.
http://www.border.gov.au/Lega/Lega/Form/Immi-FAQs/do-i-need-a-visa-to-transit-through-australia
Jest to baza danych zawierająca informacje dotyczące wjazdu do poszczególnych państw i obowiązków
wizowych, z której korzystają przewoźnicy lotniczy.
3
Jeśli chodzi o Chorwację, w dniu 22 czerwca 2015 r. Misja Państwa Brunei Darussalam przy
UE powiadomiła Komisję, że obywatele Chorwacji mogą przebywać na jej terytorium bez
wizy przez okres nieprzekraczający 90 dni, wskazując, że „zwolnienie z obowiązku
posiadania wizy [...] wejdzie w życie po osiągnięciu porozumienia między stronami”.
Zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie internetowej ministerstwa spraw
zagranicznych Brunei oraz w prowadzonej przez IATA bazie danych TimaticWeb okres
bezwizowego pobytu obywateli Liechtensteinu nadal wynosi jedynie 14 dni, a obywatele
Chorwacji wciąż podlegają obowiązkowi wizowemu.
W dniu 4 sierpnia 2015 r. Komisja skontaktowała się ponownie z Misją Państwa Brunei
Darussalam przy UE, aby wyjaśnić, że zawieranie umów dotyczących zniesienia wiz należy
do wyłącznych kompetencji UE; państwa członkowskie nie mogą indywidualnie negocjować
i zawierać takich umów. Ponadto państwa członkowskie (w tym Chorwacja) zwolniły już
obywateli Brunei z obowiązku wizowego na mocy rozporządzenie (WE) nr 539/2001. Nie ma
zatem potrzeby zawierania umowy dotyczącej zniesienia wiz.
Komisja wyraża zadowolenie z faktu, że Brunei podjęło decyzję o całkowitym zniesieniu wiz
dla obywateli wszystkich państw członkowskich i państw stowarzyszonych w ramach
Schengen. Komisja będzie nadal monitorować pełne wprowadzenie w życie tego zniesienia
wiz poprzez kontakty z władzami Brunei.
iii. Kanada (powiadomienie dokonane przez: Bułgarię, Rumunię)
Podczas trzeciego spotkania trójstronnego, które odbyło się w dniu 22 czerwca 2015 r.,
Kanada zwróciła uwagę na dwa ważne działania powzięte przez jej rząd.
Po pierwsze, Kanada postanowiła rozszerzyć przyszły system elektronicznych zezwoleń na
podróż (eTA) na obywateli bułgarskich i rumuńskich, którzy w ciągu ostatnich 10 lat
podróżowali do Kanady na podstawie wizy lub którzy posiadają ważną wizę nieimigracyjną
wydaną przez Stany Zjednoczone („podróżni stanowiący niskie ryzyko”). System eTA
zostałby rozszerzony na te grupy podróżnych po dniu 15 marca 2016 r., kiedy to podróżni
zwolnieni z obowiązku wizowego będą musieli posiadać elektroniczne zezwolenie na podróż,
chociaż nie została jeszcze ustalona konkretna data tego rozszerzenia. Kanada przewiduje, że
„znaczna liczba” bułgarskich i rumuńskich obywateli będzie mogła podróżować bez wiz po
zastosowaniu tego środka, nie przedstawiła jednak żadnych szacunkowych danych
liczbowych.
Po drugie, Kanada zapowiedziała również „tymczasowy” środek („CAN+”) mający na celu
ułatwienie procedur dla tych samych kategorii bułgarskich i rumuńskich obywateli, który
zostanie wdrożony po kanadyjskich wyborach parlamentarnych zaplanowanych na dzień 19
października 2015 r. Przed wspomnianym obowiązkowym wprowadzeniem eTA wnioski
wizowe składane przez obywateli bułgarskich/rumuńskich będą rozpatrywane w trybie
przyspieszonym (do 5 dni), a wnioskodawcy będą zwolnieni z obowiązku przedłożenia
dokumentów potwierdzających, że posiadają wystarczające środki finansowe. Władze
Bułgarii i Rumunii uznają te działania za pozytywne zmiany, ale podkreślają, że ostatecznym
celem pozostaje bezwarunkowe zniesienie wiz dla wszystkich obywateli UE.
Zastrzeżenia budzą nadal wysokie wskaźniki dotyczące naruszeń przepisów imigracyjnych i
odmownych decyzji w sprawie wiz, które stanowią dwa podstawowe kryteria decydujące o
kanadyjskiej polityce wizowej. W szczególności, wskaźnik odmownych decyzji w sprawie
wiz znacznie przekracza próg 4 % (w okresie 3 lat). Zarówno w przypadku Bułgarii, jak i
4
Rumunii średni wskaźnik odmownych decyzji w latach 2012–2014 wyniósł ponad 15 %. Jeśli
chodzi o wartość progową wskaźnika naruszeń przepisów imigracyjnych (średni wskaźnik dla
okresu 3 lat musi być niższy niż 3 %), wyniki obu państw są lepsze: w przypadku Bułgarii
średni wskaźnik dla lat 2012–2014 przekracza nieznacznie 5 %, a w przypadku Rumunii
wynosi 3,9 %. Nie jest jednak prawdopodobne, aby państwa te zdołały osiągnąć w najbliższej
przyszłości wymagane wartości progowe. Liczba wniosków o azyl jest bardzo niska;
kryterium to nie wydaje się stanowić problemu nawet w przypadku Bułgarii, będącej jedynym
państwem członkowskim, które jeszcze nie zostało wpisane do kanadyjskiego wykazu
bezpiecznych krajów pochodzenia (Designated Countries of Origin – DCO) 10.
Strony kontynuowały dwustronne rozmowy w stolicach państw członkowskich i w Ottawie.
Oba państwa członkowskie zobowiązały się do podtrzymania wysiłków w celu zbliżenia się
do powyższych progów. Rumunia poinformowała o rozpoczęciu w dniu 7 maja 2015 r.
kampanii informacyjnej, która obejmuje między innymi wysyłanie wiadomości tekstowych
do obywateli rumuńskich wjeżdżających do Kanady, z przypomnieniem, aby nie przekraczali
dozwolonego okresu pobytu, nie podejmowali pracy bez zezwolenia i aby przestrzegali
kanadyjskich przepisów 11. Podczas spotkania trójstronnego Kanada potwierdziła swoje
zainteresowanie otrzymywaniem regularnych informacji o działaniach Bułgarii i Rumunii w
takich dziedzinach jak walka z korupcją, reforma sądownictwa i integracja Romów.
Jeśli chodzi o ustanowienie przez Kanadę systemu eTA 12, który będzie stosował się do
wszystkich podróżnych zwolnionych z obowiązku wizowego, Kanada potwierdziła, że system
ten stanie się obowiązkowy od dnia 15 marca 2016 r. Podróżni będą musieli składać wnioski
online; okres ważności zezwolenia będzie wynosił zasadniczo pięć lat, a koszt – 7 CAD.
Szacuje się, że w przypadku ok. 94 % zezwoleń czas przetwarzania będzie wynosił kilka
minut i będzie obejmował automatyczne sprawdzenie danych w odpowiednich bazach.
Pozostała część wniosków będzie sprawdzana ręcznie (głównie pod kątem zgodności
nazwiska, płci i numeru paszportu). Około 1 % wnioskodawców może otrzymać dodatkowe
pytania. W takim przypadku akta zostaną wysłane drogą elektroniczną do odpowiedniego
konsulatu, który wezwie wnioskodawcę na rozmowę lub zwróci się do niego o przedstawienie
dodatkowych dokumentów. Odmowy nigdy nie będą przetwarzane automatycznie. Ubieganie
się o wizę nie stanowi dobrej alternatywy dla osoby, która otrzymała odmowną decyzję z
systemu eTA, ponieważ podstawą takiej odmowy jest zasadniczo niedopuszczalność wniosku
o wjazd do Kanady. Osoba ta może jednak złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy.
Kanada zobowiązała się dostarczyć dodatkowe informacje dotyczące kwestii ochrony danych
osobowych. Od dnia 1 sierpnia 2015 r. podróżni zwolnieni z obowiązku wizowego mogą
składać wnioski o eTA na zasadzie dobrowolności.
Komisja będzie uważnie monitorować wdrażanie tego systemu i wezwie władze Kanady, aby
pamiętały podczas finalizowania prac nad eTA, że system ten powinien powodować możliwie
jak najmniejsze dodatkowe obciążenie dla obywateli UE w porównaniu z obecnym ruchem
bezwizowym. W tym kontekście należy pamiętać, że w swojej ocenie wstępnej z dnia 2
grudnia 2008 r. 13 Komisja uznała, że wprowadzony w Stanach Zjednoczonych elektroniczny
system zezwoleń na podróż ESTA (dalej „ESTA”) nie jest równoważny z procedurą
ubiegania się o wizę Schengen (tzn. nie naruszał zasady wzajemności w zakresie znoszenia
10
11
12
13
Po spotkaniu Kanada rozesłała uczestnikom szczegółową prezentację na temat swojej polityki DCO.
Rumunia realizuje podobną kampanię informacyjną w stosunku do Stanów Zjednoczonych i Japonii.
http://www.cic.gc.ca/english/visit/eta.asp?utm_source=slash-eta&utm_medium=shorturl&utm_campaign=eta
SEC(2008) 2991 final z 2.12.2008.
5
obowiązku wizowego). Chociaż obowiązkowego stosowania eTA nie można uznać za
ułatwienie podróży, należy podkreślić, że zgodnie z dostępnymi informacjami kanadyjski
eTA będzie stanowił mniejsze obciążenie niż amerykański ESTA (m.in. będzie wiązał się z
mniejszymi kosztami, okres ważności zezwolenia będzie dłuższy, wymagane będzie podanie
mniejszej liczby danych). Nie przesądzając o ostatecznej ocenie, która nastąpi po pełnym
wdrożeniu systemu, Komisja uważa na obecnym etapie, że eTA nie powinien być objęty
mechanizmem wzajemności.
iv. Japonia (powiadomienie dokonane przez Rumunię)
Trzecie spotkanie trójstronne odbyło się w dniu 24 lipca 2015 r. Dyskusja skupiła się na
ewentualnym przekształceniu w dniu 31 grudnia 2015 r. obecnego tymczasowego zwolnienia
obywateli Rumunii z obowiązku wizowego w zwolnienie bezterminowe, a także na kwestii
utrzymywania przez Japonię obowiązku wizowego dla posiadaczy tymczasowych paszportów
rumuńskich.
Jeśli chodzi o pierwszą kwestię, wszystkie strony zgodziły się, że ponieważ zwolnienie z
obowiązku wizowego już obowiązuje – chociaż ma tymczasowy charakter – to kwestia ta nie
może być objęta mechanizmem wzajemności. Zważywszy jednak na fakt, że zwolnienie
wygasa w dniu 31 grudnia 2015 r., uznano za celowe przedyskutowanie tej sprawy. Rumunia
zwróciła uwagę na poważne wysiłki, jakie podjęła w ostatnich latach, aby poprawić
odpowiednie statystyki (np. zmniejszenie liczby odmów lądowania lub przypadków
nadmiernego przedłużenia pobytu), m.in. za pomocą kampanii informacyjnych. Japonia
przekazała zaktualizowane dane statystyczne (do lutego 2015 r.), które wskazują na
pozytywne zmiany. Przedstawiciele Japonii nie byli jednak w stanie stwierdzić, czy
tymczasowe zniesienie obowiązku wizowego zostanie przedłużone, czy też przekształcone w
zwolnienie bezterminowe. Spotkanie odbyło się przed rozpoczęciem formalnych konsultacji
międzyresortowych.
Biorąc pod uwagę odpowiednie dane statystyczne otrzymane od Japonii i wysiłki poczynione
przez władze rumuńskie w celu spełnienia wymagań Japonii, Komisja oczekuje, że
tymczasowe zniesienie obowiązku wizowego dla obywateli rumuńskich zostanie
przekształcone w zwolnienie bezterminowe albo przynajmniej zostanie przedłużone na okres
kilku lat. Uczestniczący w spotkaniu przedstawiciele UE wezwali wyraźnie Japonię, aby
ogłosiła swoją decyzję z dużym wyprzedzeniem, tak aby obywatele Rumunii mogli
odpowiednio zaplanować swoje podróże do Japonii.
Jeśli chodzi o obowiązek wizowy dla posiadaczy tymczasowych paszportów rumuńskich,
strona japońska poprosiła o dodatkowe informacje na temat pewnych kwestii związanych z
wydawaniem takich paszportów. Stało się jasne, że istnieją znaczne różnice w podejściu
Japonii i Rumunii do wydawania paszportów tymczasowych/paszportów wydawanych w
trybie przyśpieszonym. Komisja i Rumunia spytały, dlaczego ta bardzo mała liczba obywateli
rumuńskich (w porównaniu z liczbą posiadaczy paszportów zwykłych lub posiadaczy
paszportów tymczasowych wydanych przez inne państwa członkowskie) stanowi problem dla
Japonii. Japonia sprzeciwia się z zasady (i zgodnie z globalnym trendem dotyczącym
zabezpieczeń dokumentów podróży) udzielaniu zwolnienia z obowiązku wizowego
posiadaczom paszportów niebiometrycznych bez względu na państwo ich wydania. Japonia
stwierdziła, że odstępuje od tej zasady tylko w przypadku tymczasowych paszportów
niebiometrycznych, które zostały wystawione w rzeczywiście nagłych przypadkach (tzn. w
sytuacji, gdy podróżni nie mieli żadnej możliwości uzyskania zwykłego paszportu
biometrycznego). W świetle toczących się w Japonii konsultacji międzyresortowych w tej
6
sprawie, które mogą doprowadzić do zmiany polityki wobec Rumunii, Japonia przyjęłaby z
zadowoleniem wszelkie działania podjęte przez rząd Rumunii w celu zmniejszenia ogólnej
liczby wydawanych paszportów tymczasowych (niebiometrycznych) (a nie tylko paszportów
tymczasowych wydawanych obywatelom pragnącym podróżować do Japonii). Komisja
wskazała na fakt, że liczba tymczasowych paszportów wydawanych przez Rumunię znacznie
spadła w latach 2011–2013. Z uwagi na rozbieżne stanowiska w tej kwestii i zważywszy na
bardzo małą liczbę obywateli Rumunii podróżujących do Japonii na podstawie takich
paszportów, Komisja wezwała obie strony do większej elastyczności, tak aby kwestia ta
mogła zostać rozwiązana w najbliższej przyszłości. Należy zauważyć, że państwa
członkowskie, które zabrały głos w tej sprawie podczas posiedzenia komitetu ds.
wzajemności wizowej i zawieszania statusu bezwizowego w dniu 21 maja 2015 r. – z
wyjątkiem Rumunii – uznały, że kwestia ta nie jest objęta mechanizmem wzajemności.
v. Stany Zjednoczone Ameryki (powiadomienie dokonane przez: Bułgarię,
Chorwację, Cypr, Polskę i Rumunię)
Podczas trzeciego spotkania trójstronnego, które odbyło się w dniu 23 czerwca 2015 r.,
Komisja zwróciła uwagę na odnowione oświadczenie UE i USA na temat zacieśniania
współpracy transatlantyckiej w obszarze sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa,
zatwierdzone w dniu 3 czerwca 2015 r. na posiedzeniu ministrów UE–USA
odpowiedzialnych za WSiSW, w którym wzywa się strony do kontynuowania spotkań
trójstronnych w celu jak najszybszego osiągnięcia pełnej wzajemności w zakresie znoszenia
wiz, bez uszczerbku dla koniecznych działań legislacyjnych Stanów Zjednoczonych.
Stany Zjednoczone potwierdziły swoje zaangażowanie w osiągnięcie tego celu i wskazały na
obecną dobrą współpracę z zainteresowanymi państwami członkowskimi oraz niektóre
pozytywne zmiany, do których doszło od ostatniego spotkania trójstronnego, w szczególności
na fakt ponownego przedłożenia w Kongresie projektu ustawy JOLT 14 (ang. Jobs Originated
through Launching Travel Act – ustawa wspierająca zatrudnienie poprzez rozwój turystyki),
który stanowi, że o ile spełnione są wszystkie pozostałe wymogi programu bezwizowego
(ang. Visa Waiver Program, dalej „VWP”), maksymalny wskaźnik odmownych decyzji w
sprawie wiz dla obywateli danego państwa może wynieść 10 %, a nie – jak pierwotnie
przewidziano – 3 %, aby mogło ono zostać objęte VWP. W przypadku przyjęcia projektu
ustawy JOLT lub innego podobnego projektu ustawy 15 (co nie wydaje się prawdopodobne w
obecnych okolicznościach, pomimo poparcia niektórych członków Kongresu dla rozszerzenia
VWP), nowe przepisy będą miały pozytywny wpływ na trzy lub cztery państwa
członkowskie, w przypadku których wskaźnik odmownych decyzji w sprawie wiz jest niższy
niż 10 %. Rząd Stanów Zjednoczonych podejmuje odpowiednie kroki w celu przekonania
Kongresu o bezpieczeństwie VWP i podkreśla w związku z tym, że przyjęcie jakichkolwiek
środków tymczasowych przez UE zaszkodziłoby jego staraniom o rozszerzenie VWP.
Osiągnięto pewne postępy w dialogach dotyczących poszczególnych państw, zwłaszcza jeśli
chodzi o przewidziany w VWP wymóg współpracy między organami ścigania. Dyskusje w
sprawie niezbędnych umów dwustronnych (w sprawie zapobiegania i zwalczania
przestępczości) z dwoma państwami członkowskimi mogą zostać sfinalizowane do końca
bieżącego roku. Wszystkie strony oceniły pozytywnie współpracę między państwami
14
15
https://www.congress.gov/bill/114th-congress/house-bill/1401/text
Oprócz projektu ustawy JOLT, zob. także projekt ustawy zmieniającej sekcję 217 ustawy o imigracji i
obywatelstwie w celu wprowadzenia zmian do programu bezwizowego i innych zmian (S. 1507), który
został przedstawiony w amerykańskim Senacie (http://thomas.loc.gov/cgi-bin/query/z?c114:S.1507).
7
członkowskimi, ministerstwami państw członkowskich i ambasadami USA. Stany
Zjednoczone nie były w stanie przedstawić zaktualizowanych danych liczbowych
dotyczących odmów wydania wiz; dane za 2015 r. nie będą dostępne przed styczniem 2016 r.
Zgodnie z dostępnymi danymi, tylko jedno państwo członkowskie (Cypr) ma szansę osiągnąć
wskaźnik odmownych decyzji w sprawie wiz na poziomie 3 %. Nawet jeśli Kongres
podwyższy dopuszczalny wskaźnik odmownych decyzji do 10 %, jest mało prawdopodobne,
aby każde z pięciu zainteresowanych państw członkowskich mogło zostać objęte VWP do
kwietnia 2016 r.
Ostateczne zasady dotyczące ESTA zostały opublikowane w dniu 8 czerwca 2015 r.
w rejestrze federalnym 16. Ze wstępnej oceny Komisji wynika, że jedyną znaczącą zmianą
wprowadzoną w opublikowanych ostatecznych zasadach jest uprawnienie Sekretarza ds.
Bezpieczeństwa Wewnętrznego do wydłużenia (do maksymalnie trzech lat) albo skrócenia
(do poniżej dwóch lat) okresu obowiązywania zezwolenia na podróż udzielanego poprzez
ESTA (który obecnie wynosi normalnie dwa lata) w odniesieniu do poszczególnych państw.
W pisemnych uwagach dotyczących tymczasowych zasad ESTA wysłanych dnia 7
października 2010 r. Komisja wezwała rząd Stanów Zjednoczonych do wydłużenia okresu
obowiązywania zezwolenia na podróż udzielanego poprzez ESTA do trzech lat w odniesieniu
do wszystkich państw członkowskich.
W dniu 6 sierpnia 2015 r. sekretarz Jeh Johnson kierujący Departamentem Bezpieczeństwa
Wewnętrznego zapowiedział 17 zmiany VWP mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa,
które będą związane w szczególności z wykonaniem rezolucji RB ONZ nr 2178 (2014).
Sekretarz zapowiedział trzy „nowe wymogi bezpieczeństwa”:
(1)
wymóg stosowania paszportów biometrycznych obowiązujący wszystkich podróżnych
przybywających do Stanów Zjednoczonych w ramach programu znoszenia wiz;
(2)
wymóg sprawdzania bazy danych Interpolu dotyczącej zgubionych i skradzionych
paszportów podczas kontroli podróżnych przekraczających granice państwa w ramach
programu znoszenia wiz;
(3)
zgoda na częstsze rozmieszczanie amerykańskich federalnych agentów ochrony lotu
na pokładach samolotów podczas lotów międzynarodowych z państw objętych
programem znoszenia wiz do Stanów Zjednoczonych.
Również w sierpniu Stany Zjednoczone przekazały dodatkowe informacje na ten temat i
zobowiązały się do niepodejmowania jednostronnych działań i podjęcia rozmów z państwami
UE/państwami objętymi VWP, aby dostosować wymogi do rzeczywistej sytuacji w
państwach członkowskich. Komisja zgadza się z tym stanowiskiem. Analiza planowanych
środków i ocena ich prawdopodobnych skutków wykraczają poza zakres niniejszego
sprawozdania. Z punktu widzenia niniejszego sprawozdania – które skupia się na
rozwiązywaniu przypadków braku wzajemności – środki te są istotne o tyle, o ile mogą
wpłynąć na jak najszybsze osiągnięcie pełnej wzajemności w zakresie znoszenia wiz w
odniesieniu do pięciu państw członkowskich. Na obecnym etapie nie jest możliwe
przewidzenie takiego wpływu. Generalnie można stwierdzić, że wprowadzenie dodatkowych
wymogów nie stanowi ułatwienia dla państw członkowskich ubiegających się o objęcie ich
16
17
http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2015-06-08/pdf/2015-13919.pdf.
http://www.dhs.gov/news/2015/08/06/statement-secretary-jeh-c-johnson-intention-implement-securityenhancements-visa.
8
VWP ani też dla państw członkowskich już objętych tym programem. Z drugiej strony, dzięki
zwiększeniu bezpieczeństwa VWP proponowane środki mogą w praktyce przyczynić się do
stworzenia lepszego klimatu politycznego, który pozwoli na włączenie nowych państw do
programu, co jest zgodne z oczekiwaniami Komisji.
Podczas niedawnych rozmów z USA Komisja podkreśliła, jak ważne jest zapewnienie, aby
wdrożenie nowych środków nie wiązało się z utrudnieniami dla obywateli UE podróżujących
w dobrej wierze do Stanów Zjednoczonych. Mając to na uwadze, Komisja będzie uważnie
monitorować zmiany VWP mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa oraz wdrażanie
nowego przepisu włączonego do ostatecznych zasad ESTA.
b.
Ocena sytuacji braku wzajemności wizowej z państwami trzecimi, w
sprawie których nie otrzymano powiadomienia
Jedyna nierozstrzygnięta kwestia objęta tym punktem dotyczy obywateli chorwackich
podróżujących do Barbados. Ponieważ Chorwacja stała się członkiem UE w dniu 1 lipca
2013 r., zgodnie z umową dotyczącą zniesienia wiz pomiędzy WE a Barbados obywatele
chorwaccy powinni mieć prawo przebywać w Barbados do trzech miesięcy bez konieczności
posiadania wizy. Barbados zezwala im jednak w dalszym ciągu jedynie na pobyt 28-dniowy.
W nawiązaniu do pisma oraz noty wyjaśniającej przesłanych do Ambasady Barbadosu
w Brukseli w lutym 2015 r. Komisja zwróciła się w lipcu 2015 r. ponownie do Barbadosu, za
pośrednictwem delegatury UE w Bridgetown, aby państwo to przyznało obywatelom
Chorwacji prawo do trzymiesięcznego pobytu bezwizowego.
Komisja pozostanie w kontakcie z władzami Barbadosu, aby zapewnić jak najszybsze
prawidłowe wykonanie umowy dotyczącej zniesienia wiz.
III.
Wnioski
Współpraca w ramach zmienionego mechanizmu wzajemności jest kontynuowana. Od czasu
przyjęcia drugiego sprawozdania poczyniono pewne postępy w następujących obszarach:
− Australia zniosła obowiązek posiadania tranzytowej wizy lotniskowej w odniesieniu
do obywateli Chorwacji i Rumunii. Komisja będzie nadal monitorować wdrażanie
systemu eVisitor i zachęcać władze australijskie i dwa zainteresowane państwa
członkowskie do współpracy w celu zwiększenia wskaźnika zezwoleń wydawanych
automatycznie w ramach mechanizmu „autogrant”.
− Komisja wyraża zadowolenie z faktu, że Brunei podjęło decyzję o całkowitym
zniesieniu wiz dla obywateli wszystkich państw członkowskich i państw
stowarzyszonych w ramach Schengen. Komisja będzie śledzić wdrażanie tej decyzji
przez władze Brunei.
− Kanada rozszerzy od marca 2016 r. przyszły system eTA na niektóre kategorie
obywateli Bułgarii i Rumunii, co w praktyce doprowadzi do zniesienia obowiązku
wizowego w odniesieniu do tych podróżnych. Do czasu wejścia w życie tego
rozszerzenia eTA Kanada będzie stosować dodatkowe środki w ramach systemu
CAN+, aby uprościć procedury w przypadku tych kategorii obywateli bułgarskich i
rumuńskich. Komisja z zadowoleniem przyjmuje te środki i wyraża nadzieję, że
wdrożenie systemu eTA przyczyni się do zniesienia obowiązku wizowego dla
wszystkich obywateli bułgarskich i rumuńskich. Komisja będzie również uważnie
9
monitorować wdrażanie systemu eTA w odniesieniu do innych obywateli UE, którzy
już mogą podróżować bez wiz do Kanady.
− Jeżeli chodzi o Japonię, Komisja wierzy, że zwolnienie z obowiązku wizowego, które
jest obecnie przyznane obywatelom rumuńskim tymczasowo, do dnia 31 grudnia
2015 r., zostanie przekształcone w zwolnienie bezterminowe albo przynajmniej
zostanie przedłużone na okres kilku lat. W odniesieniu do obowiązku wizowego dla
posiadaczy tymczasowych paszportów rumuńskich, stało się jasne, że obie strony
podchodzą do tej kwestii z innej perspektywy. Biorąc pod uwagę bardzo małą liczbę
podróżnych podróżujących do Japonii na podstawie paszportu tymczasowego i fakt, że
są oni w stanie uzyskać zwykłe paszporty biometryczne, Komisja wzywa obie strony
do przyjęcia pragmatycznego podejścia, aby uniknąć kontynuowania dyskusji w tej
sprawie, która w praktyce nie powinna stanowić poważnego problemu dla Rumunii
ani Japonii.
− Jeśli chodzi o Stany Zjednoczone, wnioski ustawodawcze dyskutowane obecnie w
Kongresie zwiększają maksymalny dopuszczalny wskaźnik odmownych decyzji w
sprawie wiz z 3 % do 10 %. Przyjęcie tych wniosków może zwiększyć szanse trzech
lub czterech państw członkowskich na dopuszczenie do VWP. Ostateczne zasady
dotyczące ESTA zostały opublikowane w dniu 8 czerwca 2015 r. w rejestrze
federalnym. Komisja będzie ściśle monitorować zmiany VWP mające na celu
zwiększenie bezpieczeństwa, które zostały zapowiedziane w dniu 6 sierpnia 2015 r.,
oraz wdrażanie nowego przepisu włączonego do ostatecznych zasad ESTA. Komisja
spodziewa się w każdym razie, że wprowadzenie nowych lub zmienionych środków
nie będzie wiązało się z utrudnieniami dla obywateli UE podróżujących w dobrej
wierze do Stanów Zjednoczonych. Przewidziana w ostatecznych zasadach ESTA
możliwość wydłużenia okresu obowiązywania zezwolenia do trzech lat powinna być
wykorzystana wobec obywateli państw członkowskich UE i państw stowarzyszonych
w ramach Schengen.
Ścisła, usystematyzowana współpraca ustanowiona w ramach zmienionego mechanizmu
wzajemności, oferuje dobre możliwości wymiany informacji, zwłaszcza podczas spotkań
trójstronnych. Służy to lepszemu zrozumieniu polityki partnerów i przyczynia się do
określenia środków i nowych form współpracy, które mogłyby doprowadzić do szybszego
zmniejszenia liczby przypadków braku wzajemności. Niemniej jednak Komisja zauważa, że
powoli wyczerpują się możliwości dotychczasowej formuły rozmów i wymiany informacji.
Jeśli chodzi o najistotniejsze pozostałe przypadki, państwa trzecie uznają, że niektóre państwa
członkowskie nie spełniają obiektywnych kryteriów zwolnienia z obowiązku wizowego, które
zostały określone jednostronnie w prawodawstwie (Stany Zjednoczone) lub w ramach
politycznych (Kanada).
Na obecnym etapie Komisja nie uważa, aby zawieszenie zwolnienia z obowiązku wizowego
wobec niektórych kategorii obywateli tych państw trzecich mogło doprowadzić do zmiany ich
przepisów prawa lub ram politycznych zapewniającej pełną wzajemność w zakresie znoszenia
wiz. Ponadto żadne z zainteresowanych państw członkowskich nie zwróciło się do Komisji o
zawieszenie zwolnienia z obowiązku wizowego. W nadchodzących miesiącach wszystkie
strony powinny zintensyfikować swoje wysiłki, aby osiągnąć wymierne i konkretne postępy.
W ocenie Komisji jest jednak mało prawdopodobne, by wszystkie przypadki braku
wzajemności w stosunkach z Kanadą i Stanami Zjednoczonymi zostały rozwiązane do
kwietnia 2016 r.
Komisja podtrzymuje swoje zaangażowanie we współpracę z państwami członkowskimi i
zainteresowanymi państwami trzecimi, w celu jak najszybszego osiągnięcia pełnej
wzajemności w zakresie znoszenia wiz.
10
_________
11