(BMI) dzieci w wieku 7-12 lat na przykładzie populacji Koszalina (plik

(BMI) dzieci w wieku 7-12 lat na przykładzie populacji Koszalina (plik

OCENA WSKAŹNIKA MASY CIAŁA (BMI) DZIECI W WIEKU 7-12
LAT NA PRZYKŁADZIE POPULACJI KOSZALINA
Zbigniew Walczak
Zespół Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Koszalinie
Wzrastanie i rozwijanie się każdego młodego organizmu, to jeden z najistotniejszych
okresów ontogenezy. Prawidłowe odżywianie oraz adekwatna dawka aktywności fizycznej
warunkują harmonijny rozwój zarówno fizyczny jak i psychiczny całego organizmu pozwalając
na osiągnięcie odpowiedniej wysokości oraz masy ciała. Otyłość to stan patologiczny,
związany z nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej. Prowadzi do upośledzenia
funkcjonowania organizmu i skutkuje występowaniem wielu chorób prowadząc nawet do
zgonu. W przypadku populacji rozwojowej na rozwój otyłości wpływa liczba i rozmiary
adipocytów – komórek tłuszczowych, których ilość i wielkość ulega zwiększeniu na skutek
dodatniego bilansu energetycznego. Ich nadmierny przyrost w okresie dzieciństwa może
spowodować otyłość w wieku późniejszym. Szacuje się, iż na świecie osób dotkniętych
nadwagą i otyłością jest około 2 miliardy.
Mając na uwadze dobro i troskę o prawidłowy rozwój dzieci należy podejmować wszelkie
możliwe
działania
celem
zapobiegania
możliwości
wystąpienia
jakichkolwiek
nieprawidłowości w ich rozwoju. Podejmowane działania powinny mieć charakter
wielopłaszczyznowy. Ocenę poziomu rozwoju fizycznego dzieci najczęściej dokonuje się na
podstawie przeprowadzonych badań antropometrycznych.
Na potrzeby niniejszych badań (analiza wskaźnika BMI), przeanalizowano 1553 ankiety
(wysokość ciała oraz masa ciała), w tym 820 ankiet chłopców i 733 ankiet dziewcząt w wieku
7 – 12 lat z siedmiu szkół podstawowych w Koszalinie.
Wyniki szczegółowej analizy wskaźnika masy ciała (BMI) dla poszczególnych centyli
informują, iż w niskim kanale centylowym, świadczącym o niedoborze masy ciała (poniżej 5
centyla) (rys.1.), znalazło się niespełna 3,4% (52) dzieci ogółem. W wysokim kanale
centylowym, świadczącym o nadwadze (powyżej 90 centyla) znalazło się około 17,5% (272)
dzieci ogółem. W skrajnie wysokim kanale centylowym, świadczącym o otyłości (powyżej 95
centyla), znalazło się niespełna 12% (183) dzieci ogółem. W szerokim kanale wartości
centylowych, świadczących o szerokiej normie (między 5 i 85 centylem), znalazło się około
68% (1046) dzieci ogółem.
OTYŁOŚĆ
P95
12%
NADWAGA
NIEDOWAGA
P5
3%
P90
18%
NORMA
P85
67%
Rys.1. Graficzny obraz BMI dzieci w wieku 7 - 12 lat w ujęciu centylowym
W dalszej analizie, uwzględniając podział na płeć (rys. 2 i 3) wykazano, że w niskim kanale
centylowym, świadczącym o niedoborze masy ciała (poniżej 5 centyla), znalazło się niespełna
2,7% (22) chłopców i około 4% (30) dziewcząt w wieku 7-12 lat. W wysokim kanale
centylowym, świadczącym o nadwadze (powyżej 90 centyla) znalazło się około 20% (168)
chłopców i niespełna 14% (104) dziewcząt w wieku 7-12 lat. W skrajnie wysokim kanale
centylowym, świadczącym o otyłości (powyżej 95 centyla), znalazło się niespełna 14% (112)
chłopców oraz niespełna 10% (71) dziewcząt w wieku 7-12 lat. W szerokim kanale wartości
centylowych, świadczących o normie (między 5 i 85 centylem), znalazło się około 63% (518)
chłopców i około 72% (528) dziewcząt w wieku 7-12 lat.
OTYŁOŚĆ NIEDOWAGA
NADWAGA
P95
P5
14%
3%
NORMA
P90
20%
P85
63%
Rys. 2. Graficzny obraz BMI chłopców w wieku 7 - 12 lat w ujęciu centylowym
NADWAGA
P90
14%
OTYŁOŚĆ NIEDOWAGA
P95
10%
P5
4%
NORMA
P85
72%
Rys. 3. Graficzny obraz BMI dziewcząt w wieku 7 - 12 lat w ujęciu centylowym
Najnowsze dane Instytutu Żywności i Żywienia wskazują, iż stale zwiększa się odsetek
dzieci z otyłością i nadwagą co źle prognozuje na przyszłość. Pandemia otyłości wśród dzieci
wzrasta w kolejnych pokoleniach w szybkim tempie. Za główną przyczynę pandemii otyłości
uważa się niewłaściwe odżywianie już od samego dzieciństwa, niewłaściwy styl życia (głównie
brak ruchu) oraz niedosypianie. Szacuje się, iż w Polsce 28% chłopców i 22% dziewcząt
charakteryzuje się nadwagą lub otyłością kończąc szkołę podstawową. Tym samym
wyprzedzamy wiele krajów Europy Zachodniej. Prowadzone badania wskazują również, iż
polskie dzieci tyją najszybciej w Europie.
Stwierdzony poziom nadwagi i otyłości wskazuje konieczność prowadzenia działań
w szerokim zakresie, na rzecz kształtowania i utrwalania prawidłowych nawyków
zdrowotnych.
Literatura
Bryl W, Hoffman K, Miczke A, Pupek-Musialik D. Otyłość w młodym wieku – epidemiologia,
konsekwencje zdrowotne, konieczność prewencji. Przew Lek 2006, 9:91-95.
Chabros E, Charzewska J, Wajszczyk B, Chwojnowska Z. Częstość występowania
niedoborowej masy ciała u młodzieży warszawskiej w wieku pokwitania w ostatnich 3
dekadach. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011 92(1):99-102.
Jośko-Ochojska J., Lizończyk I. Występowanie depresji u młodzieży z nadwagą i otyłością.
Hygeia Public Health, 2014 49(4): 690-695.
Jurć A, Bogdańśki P. Otyłość i co dalej? O psychologicznych konsekwencjach nadmiernej
masy ciała. Forum Zaburzeń Metabolicznych. 2009 1(4): 210–219.
Obuchowicza A. Epidemiologia nadwagi i otyłości- narastającego problemu zdrowotnego
w populacji dzieci i młodzieży. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2005
1(3):9-12.
Przybylska D, Kurowska M, Przybylski P. Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej. Hygeia
Public Health, 2012 47(1): 28-35.
Szymocha M, Bryła M, Maniecka-Bryła I. Epidemia otyłości w XXI wieku. Zdrowie Publiczne.
2009 119: 207-212.