Bosch Autospec nr 3/2013
Transkrypt
Bosch Autospec nr 3/2013
Bosch Autospec Nr 3/49 | jesień | 2013 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl Rozwój układów zasilania benzyną Bosch rozszerza ofertę leasingową Common Rail w ciężarówkach Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | spis treści Od redakcji chociażby dobór odpowiedniego oleju do samochodów z silnikiem Diesla wyposażonych w filtry cząstek Postęp w technice motoryzacyjnej stałych. Prezentujemy też nowe i rosnące wymagania rynku sprawiają, urządzenia pomocne w pracy warsz- że pracownicy serwisów samochodo- tatów: zakrętarki do prac montażo- wych muszą mierzyć się z coraz to wych i demontażowych przy wymia- nowymi wyzwaniami i stale podnosić nie ogumienia, pakiet diagnostyczny swoje kwalifikacje niezbędne przy ob- KTS 525 do wstępnej diagnostyki słudze pojazdów. Dlatego tak ważne są sterowników czy 2 urządzenia specjalistyczne szkolenia dla właści- do obsługi klimatyzacji – ACS 651 oraz cieli warsztatów i ich załóg. W Cen- ACS 751 – dostępne w atrakcyjnej trum Szkoleniowym Bosch rozpoczy- ofercie leasingowej 103%. Jak w każdym numerze Autospeca, na się nowy sezon, a harmonogram Serwisy AutoCrew zapewniają kompleksową i profesjonalną obsługę klientów. W ramach jej rozwoju przedstawiamy szkoleń jest dostępny na stronie także i tym razem prezentujemy jeden ofertę autoryzacji AutoCrew, skiero- www.szkoleniabosch.pl. z serwisów samochodowych należą- waną do wielomarkowych serwisów, cych do sieci administrowanej przez które mają aspiracje rozwoju i osią- znaleźć wiele porad przydatnych Boscha. Tym razem jest to Auto Serwis gnięcia pozycji lidera na lokalnych w warsztatowej praktyce, takich jak Dunst z Kartuz z sieci AutoCrew. rynkach. 6 Wymiana płynu hamulcowego 13 Zapraszamy do współpracy W tym wydaniu Autospeca można Spis treści Aktualności i odpowietrzenie układu 1 Nowa wersja serwisu o częściach w sieci AutoCrew samochodowych 1 61. konferencja w Boxbergu 2 Nadchodzi sezon wymiany opon 7 Kontynuator sukcesu: nowy Golf 14 Pure Light: jakość fabrycznego 15 Firma Bosch rozszerza ofertę Przemysł 2 Zapraszamy ma szkolenia techniczne! wyposażenia Układy i komponenty Boscha 8 Common Rail na dobre wkracza do samochodów ciężarowych Porady 3 Obsługa samochodów z silnikiem 10 Common Rail w pojazdach 4 Transmisja cyfrowa LIN – przykła- dy jej zastosowań oraz diagnostyki leasingową 16 Nowy pakiet diagnostyczny 17 Mercedes Actros i Bosch ciężarowych Diesla wyposażonych w filtr cząstek stałych Produkty AutoCrew w Polsce Technika 18 Rozwój układów zasilania 12 Dbamy o standard usług benzyną Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych i Wyposażenia Warsztatowego firmy Robert Bosch Sp. z o.o. ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl Zespół redakcyjny: Anna Borsukiewicz, Artur Chrust, Marcin Dynarek, Robert Dzierżanowski, Łukasz Kałucki, Mateusz Kaim, Marcin Kiełczewski, Sławomir Kosek, Tomasz Maciejasz, Tomasz Miluski, Tomasz Nowak, Ewa Peresada, Zbigniew Pilewski, Jacek Pochopień, Ryszard Polit, Iwona Rokicka, Marta Surowiec. Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS Opracowanie graficzne: studio CARRY aktualności | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 1 Nowa wersja serwisu o częściach samochodowych internetowych. Zamieszczone zostaną nowe informacje techniczne, wskazówki warsztatowe oraz informacje historyczne o grupach produktowych. Tym samym nowy serwis Strona internetowa www.motobosch.pl jest jednym z podstawowych stanie się źródłem informacji bardziej źródeł informacji o częściach samochodowych Boscha. kompleksowym i przyjaznym dla użytkownika. Dla wygody użytkowników przygoto- swiecebosch.pl, zostaną zintegrowa- wywana jest nowa wersja serwisu. ne z nowym serwisem. Ułatwi to nowych stron poświęconych czę- Szata graficzna i układ strony będą dotarcie do odpowiednich informacji. ściom samochodowym to koniec podobne do zmodernizowanych już Dodatkowo realizowany jest stron elektronarzędzi czy też wypo- przegląd i uzupełnienie treści stron Planowany termin uruchomienia września 2013 r. Jacek Pudło sażenia gospodarstwa domowego. Na nowych stronach poświęconych częściom samochodowym zmieni się nawigacja, która będzie bardziej intuicyjna. Kolejne strony pokazujące konkretne produkty lub zagadnia będą nasuwać się intuicyjnie dzięki odpowiedniemu układowi ilustracji. Takie rozwiązanie uprości poszukiwanie informacji, gdyż będzie można kierować się wizerunkiem produktu, unikając konieczności czytania kolejnych podpozycji menu. Dla poprawy dostępu do elektronicznego katalogu części, w lewym pasku, pod menu znajdzie się odsyłacz do katalogu, cennika i wyszukiwarki dystrybutorów. Umieszczenie tych elementów będzie ujednolicone na wszystkich podstronach. Docelowo istniejące mikrostrony poszczególnych grup produktowych, takich jak wycieraczkibosch.pl lub 61. konferencja w Boxbergu Podczas jazd testowych uczestnicy konferencji mieli do dyspozycji 37 samochodów i 4 rowery elektryczne Elektryczne sprzęgło, samochód bez dominowały napędy Diesla i benzyno- z technologią Boscha. Były wśród nich kierowcy, system parkowania we. Stopniowo jednak będzie się m.in. Audi A3 z elektrycznym sprzę- za pomocą iPhone’a czy system zwiększać udział napędów głem (Electronic Clutch System), ochrony pieszych to tylko niektóre alternatywnych. BMW 3 z systemem ochrony pieszych spośród innowacyjnych rozwiązań Omawiano też rozwiązania umożli- na drodze (Pedestrian Protection zaprezentowanych w centrum wiające spełnienie nowych norm Stereo Video), Audi A4 z elektrome- testowym Boscha w Boxbergu. dotyczących emisji CO2 i zużycia chanicznym układem wspomagania paliwa. Bosch już dziś oferuje np. siły hamowania wraz z pompą hamul- Głównym motywem konferencji była elektryczne sprzęgło, hydrauliczny cową (iBooster) produkowanym w przyszłość motoryzacji. Prelegenci napęd hybrydowy czy kolejne genera- fabryce w Mirkowie. podkreślili, że w kolejnych latach będą cje układu start-stop. Łukasz Kałucki 2 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | aktualności narzędziowym 1/2". Wysoki moment obrotowy (aż do 310 Nm) z 3-stopniową regulacją Nadchodzi sezon wymiany opon sprawiają, że zakrętarka odkręci nawet najbardziej zapieczone śruby, np. M10, M12 i M14. Zakrętarka dostępna jest jako samodzielny produkt, a także w walizce z 5 kluczami nasadowymi i przedłużką. Zakrętarki Boscha do prac montażowych i demontażowych. Do prac montażowych i demontażowych, które nie wymagają tak dużego momentu obrotowego, warto skorzystać Narzędzia pneumatyczne to podstawowy element wypo- z zakrętarki grzechotkowej z uchwytem narzędzio- sażenia warsztatów samochodowych. Zwłaszcza teraz, wym 3/8" lub 1/2". Oba modele zapewniają maksymalny gdy wielkimi krokami zbliża się sezon zmiany opon moment obrotowy do 70 Nm. Ich dużą zaletą jest niska z letnich na zimowe, warto zainteresować się trwałymi waga umożliwiająca długą i komfortową pracę, zaś dzięki i wydajnymi narzędziami pneumatycznymi Boscha. niewielkim rozmiarom głowicy to idealne narzędzie Do wszelkich prac montażowych i demontażowych do pracy w miejscach trudno dostępnych. w warsztacie przyda się zakrętarka udarowa z uchwytem Łukasz Gierdalski Zapraszamy na szkolenia techniczne! W Centrum Szkoleniowym Bosch w Warszawie można wybrać tematy z zakresu diagnostyki pojazdów benzynowych i diesla, układów hamulcowych oraz komfortu pojazdów. Nowymi szkoleniami w tym sezonie są: u diagnostyka pojazdów hybrydowych (tylko dla posiadaczy uprawnień SEP do 1 kW), u układy start-stop, akumulator Bosch S5, S6, u systemy oczyszczania spalin Denoxtronic, u naprawa i badanie pomp oraz wtryskiwaczy Common Rail firm Denso, Delphi, Siemens na stole EPS-708 (tylko dla użytkowników EPS-815 i EPS-708). Dużym atutem Centrum jest część praktyczna zajęć, podczas których kursanci mają za zadanie zlokalizować usterkę zadaną wcześniej przez szkoleniowca w silniku lub samochodzie szkoleniowym. Po podpisaniu umowy z dystrybutorem w ramach programu „Bosch Części i Diagnostyka samochodowa” można uczestniczyć w krótkich jednodniowych szkoleniach po promocyjnej cenie. Centrum Bosch oferuje także szkolenia bezpłatne, mające na celu doskonalenie posługiwania się testerem EPS-200, diagnoskopami typu FSA oraz całą rodziną testerów KTS, w tym KTS-Truck. Zainteresowanych naprawami układów Diesla zapraszamy na praktyczne prezentacje stołu probierczego EPS-708, testera EPS-200 oraz narzędzi do kompleksowej naprawy wtryskiwaczy Common Rail. Centrum Szkoleniowe Bosch jest otwarte dla pracowników wszystkich serwisów samochodowych. Na stronie www.szkoleniabosch.pl znajduje się pełen wykaz szkoleń wraz z opisami, harmonogramem i formularzem zgłoszeniowym. Artur Kornaś porady | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 3 Obsługa samochodów z silnikiem Diesla wyposażonych w filtr cząstek stałych Samochody takie wymagają większej uwagi podczas serwisowania. Ze względu na obecność filtra DPF należy dobierać odpowiedni olej silnikowy, spełniający wymagania producenta samochodu. Do Diesla z DPF trzeba stosować olej „low SAPS” (niska zawartość popiołów siarczanowo-fosforowych), który po spaleniu nie tworzy w filtrze DPF nadmiernej ilości osadów. Oleje „low SAPS” występują w kilku specyfikacjach. W związku z tym nie należy się kierować jedynie informacją, że olej jest „low SAPS”. Filtr cząstek stałych, poza gromadzeniem i spalaniem sadzy ze spalin, gromadzi popioły i inne niepalne zanieczyszczenia. Wraz ze wzrostem zanieczyszczenia filtra popiołem, spada jego zdolność do gromadzenia sadzy. Efektem tego jest wzrost częstotliwości regeneracji filtra i w momencie przekroczenia krytycznej częstotliwości, sterownik silnika uznaje DPF za uszkodzony. dodatkowego skasowania informacji oleju, użytkownik samochodu zosta- usunąć. Jedyną metodą naprawy jest Popiołu z filtra DPF nie można o zużyciu/rozcieńczeniu oleju silniko- nie ostrzeżony o złej jakości oleju. wymiana filtra na nowy. Aktualną wego. Sterownik silnika mierzy lub Może to prowadzić do nieporozumień zawartość popiołu w filtrze można kalkuluje zużycie/rozcieńczenie oleju na linii klient-warsztat. W ESI 2.0, sprawdzić testerem diagnostycznym silnikowego i po osiągnięciu granicz- klikając w zakładkę „Zadania serwisu” KTS. nej wartości informuje o tym kierow- w menu Diagnostyka, możemy przejść cę. Bez skasowania tych parametrów bezpośrednio do funkcji zerowania waniu przypomnienia serwisowego, może dojść do takiej sytuacji, że żywotności oleju silnikowego. niektóre samochody wymagają po niewielkim przebiegu od wymiany Po wykonaniu przeglądu i skaso- Tomasz Miluski 4 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | porady Transmisja cyfrowa LIN – przykłady jej zastosowań oraz diagnostyki Obecnie transmisja cyfrowa w samochodach to oczywistość, a różnorodność standardów transmisji wymaga od serwisu wiedzy na temat magistral danych, takich jak CAN, LIN, MOST, Flex Ray, itp. Przykładem magistrali danych stosowanej do obsługi urządzeń wykonawczych oraz czujników w pojazdach, Rys. 3 gdzie można zastosować niską prędkość przesyłu danych do 20 kb/s, jest transmisja szeregowa LIN (Local Interconnect Network). Cechą charakterystyczną transmisji LIN jest przesyłanie danych jednym przewodem oraz to, że tylko jeden sterownik pełni rolę urządzenia nadrzędnego, nazywanego Master, w stosunku do pozostałych urządzeń podrzędnych nazywanych Slave. Odszukanie w dokumentacji ESI[tronic] informacji, że mamy do czynienia z taką transmisją wymaga często umiejętności wykorzystania różnych zakresów informacji, takich jak topologia sieci (rys. 1 oraz rys. 2), gdzie transmisja LIN oznaczona jest uniwersalną klasyfikacją najniższej Rys. 4 prędkości przesyłu danych klasy A (rys. 3). Rys. 1 Rys. 5 Rys. 2 sieci LIN, że np. silnikiem wycieraczek A6.68 będącym urządzeniem Slave zarządza sterownik Centralnego Modułu Elektroniki A6.8, który w tym przypadku pełni rolę urządzenia Master. Poza tym widzimy, że na magistraCzęsto w przypadku tematów związanych z transmisją cyfrową pomocny jest schemat elektryczny z zakresu informacji programu ESI[tronic] „Schematy połączeń” (rys. 4). Możemy na nim sprawdzić (rys. 5) dla połączeń li LIN związanej z silnikiem wycieraczek jest inne urządzenie Slave, nazwane czujnikiem deszczu (B9.18). W przypadku wystąpienia usterek na magistrali LIN kody usterek ze sterownika Master (rys. 6) umożliwiają porady | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 5 Rys. 6 Rys. 9 Rys. 10 rozpoczęcie wyszukania przyczyny uszkodzenia, które może być związane z instalacją elektryczną lub urządzeniem elektronicznym. Aby szybko sprawdzić instalację elektryczną, najlepszym sposobem diagnostycznym jest pomiar oscyloskopowy, opisany w dokumentacji (rys. 7). Rys. 7 poprzez tester diagnostyczny KTS. Dla przykładowej transmisji LIN można sprawdzić w punkcie „Wartości rzeczywiste” wskazania z czujnika deszczu (rys. 11) oraz uruchomić wycieraczki z punktu „Elementy nastawcze” (rys. 12). Jacek Pochopień Opis styku B-33, na którym wykonujemy pomiar znajduje się w punkcie „Oznaczenie zacisków sterownika” (rys. 8). Rys. 11 Rys. 8 Rys. 12 Przebieg oscyloskopowy transmisji LIN pokazany jest w ESI[tronic] przy opisie usterki (rys. 9), a jego precyzyjne analizowanie jest możliwe przy użyciu diagnoskopu FSA7xx (rys. 10). Ustalenie usterki związanej z urządzeniami Slave na magistrali LIN wymaga wykorzystania wszystkich możliwości diagnostycznych w sterowniku Master 6 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | porady Wymiana płynu hamulcowego i odpowietrzenie układu do pojazdów z systemem ESP. Jest to płyn DOT4HP (fot.2). Należy także pamiętać, o stosowaniu odpowiednich typów płynów DOT. Najczęściej ich oznaczenia można znaleźć na korku zbiorniczka płynu. Ciekawostką może być procedura odpowietrzania tylnych zacisków hamulcowych w samochodzie Peugeot 405. Gdy zacisk jest zamontowany, miejsce odpowietrzania nie znajduje się w najwyższym punkcie zacisku, co sprawia, iż prawidłowe odpowietrzenie nie jest możliwe. Celem prawidłowego odpowietrzenia należy zacisk zdemontować z jarzma. Zacisk trzeba obrócić tak, by odpowietrznik (fot.3) znajdował się u góry zacisku. Za pomocą drewnianego klocka należy zablokować tłoczek, aby nie był wypychany w trakcie naciskania pedału hamulca. Po takim przygotowaniu można przystąpić do odpowietrzania w sposób klasyczny. Marcin Kiełczewski Jedną z cech charakterystycznych płynu hamulcowego jest jego higroskopijność. Z biegiem czasu zawartość wilgoci gwałtownie zahamować, tak aby w płynie wzrasta, a po przekrocze- uruchomił się system ABS. W pojaz- niu 3% trzeba go wymienić. Zawartość dach wyposażonych w układ ESP wilgoci przyczynia się do obniżenia wymianę płynu oraz odpowietrzanie temperatury wrzenia. Przy dużym należy przeprowadzić przy pomocy obciążeniu układu hamulcowego urządzenia diagnostycznego, np. podczas gwałtownego hamowania z serii KTS (fot.1), pamiętając o stoso- powoduje powstanie pęcherzyków waniu płynu hamulcowego o niskiej pary i znaczne obniżenie efektywno- lepkości, przeznaczonego specjalnie ści układu hamulcowego oraz wydłuża drogę hamowania. Zbyt duża zawartość wilgoci jest też przyczyną korozji Fot. 2 podzespołów układu hamulcowego, co w ostateczności może spowodować jego uszkodzenie. Z biegiem czasu płyn nasyca się również zanieczyszczeniami. Dlatego podczas wymiany należy przepłukać układ. W pojazdach bez ABS wymianę można przeprowadzić bez stosowania urządzeń diagnostycznych. W pojazdach tylko z układem ABS po wymianie należy kilkakrotnie Fot. 1 Fot. 3 przemysł | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 7 Kontynuator sukcesu: nowy Golf Najpopularniejszy model Volkswagena od dziesięcioleci ustala standardy w zakresie sprawności, bezpieczeństwa i ekologii. Tradycją jest już stosowanie w Golfie innowacji od Boscha. Fot.: VOLKSWAGEN Bosch w Golfie VII: u Wtrysk bezpośredni benzyny u Wtrysk Diesla - Common Rail u Radar dalekiego zasięgu u Kamera wielofunkcyjna u Systemy oczyszczania szyb przednich i tylnych u Sterownik silnika u Świece zapłonowe u Świece żarowe u Sondy lambda u Alternator u Rozrusznik W 1973 r. pierwszy Golf zjechał z linii produkcyjnej. prędkości obrotowych, przy niskim zapotrzebowaniu W 40 lat później najnowszą generację Golfa mianowano na moment obrotowy, dwa cylindry są automatycznie Europejskim Samochodem Roku. Golf jest połączeniem odłączane. Dzięki temu Golf jest jeszcze oszczędniejszy. wieloletniego sukcesu z techniką przyszłości. Systemy asystenckie Modułowa płyta podłogowa Głównym źródłem informacji o otoczeniu jest wielofunk- Przełomowym posunięciem jest wprowadzenie płyty cyjna kamera Boscha. Nagrywa ona obraz przed pojazdem podłogowej Modulare Querbaukasten MQB (z modułów na przestrzeni do 120 m. Programy błyskawicznie prze- poprzecznych). Pod tą nazwą kryje się technologia twarzają obraz i rozpoznają oznakowanie poziome, co pozwalająca na uproszczenie prac projektowych i pro- umożliwia pracę systemu utrzymania pasa jazdy. Gdy dukcji. Dodatkowo, oszczędzane są materiały, a także samochód zbliża się do linii oznaczającej pobocze, system poprawiono przestronność wnętrza i bezpieczeństwo może skierować auto z powrotem na środek pasa. W po- pasażerów. jazdach z aktywną przekładnią kierowniczą korekta toru jazdy jest dokonywana poprzez przekładnię kierowniczą, Lekka budowa elementów płyty podłogowej pozwala na zmniejszenie masy pojazdu. W połączeniu z nowymi a w samochodach wyposażonych w tradycyjny układ silnikami benzynowymi oraz wysokoprężnymi zapewnia kierowniczy korekty dokonuje układ hamulcowy, przyha- to wyraźne zmniejszenie zużycia paliwa i emisji zanie- mowując koło przeciwne do kierunku odchyłki toru jazdy. czyszczeń. Płyta podłogowa została już na etapie prac projektowych przystosowana do zabudowy napędu wykorzystuje dane z kamery. Po zestawieniu ich z danymi sprężonym gazem ziemnym oraz elektrycznego. Szczegól- z nawigacji wyświetlane są limity prędkości i zakazy nie innowacyjny jest silnik 1.4 l TSI z systemem ACT wyprzedzania. Dynamiczny system sterowania światłami (układ odłączania cylindrów). W środkowym zakresie drogowymi także wspomagany jest obrazem z kamery. System rozpoznawania znaków drogowych również Niezawodne w eksploatacji produkty Bosch: świece zapłonowe z podwójną platyną i świece żarowe Duraterm High Speed Świece zapłonowe z podwójną platyną (typ Y 5 KPP 332) przewidziano do zastosowania w nowoczesnych silnikach benzynowych TSI. Podzespół ten wyróżnia się szczególnie długim okresem eksploatacji. Izolator wydłużono o 8 mm, a elektrodę wysokiego napięcia skrócono, dzięki czemu prze- skok iskry pozostaje niezakłócony nawet przy wysokim ciśnieniu spalania. Elektroda masowa jest precyzyjnie zamocowana w gwintowanej obudowie. Odpowiednie umiejscowienie względem wtryskiwacza gwarantuje optymalny kontakt iskry z mieszanką paliwowo-powietrzną. Świeca żarowa Duraterm High Speed o niskim napięciu osiąga temperaturę roboczą 1000°C w mniej niż 3 sekundy. Zapewnia to niezawodny rozruch zimnego silnika TDI oraz pracę w niskich temperaturach. 8 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | układy i komponenty Boscha Największy postęp w układach zasilania samochodów ciężarowych nastąpił w ciągu ostatniego dwudziestolecia wraz z wprowadzeniem elektronicznego sterowania układem zasilania – EDC. Początkowo system EDC był stosowany wraz z pompami rzędowymi, potem z pompowtryskiwaczami oraz systemem pompa-przewód-wtryskiwacz. Jak powszechnie wiadomo, w roku 1997 wyprodukowano pierwszy seryjny samochód osobowy z nowoczesnym systemem zasilania typu Common Rail. Wiedząc, jakie możliwości rozwojowe na przyszłość ma system CR, w niedługim czasie została opracowana przez Boscha jego wersja przeznaczona do samochodów ciężarowych. Większość producentów konserwatywnie pozostawała przy wdrożonym kilka lat wcześniej systemie pompowtryskiwaczy PDE, PLD, a nawet pompach rzędowych. Pionierem, w którym w 1999 roku zainstalowano seryjnie system CR z pompą CP2 oraz wtryskiwaczami elektromagnetycznymi było Renault Pompa CP2 stosowana w pierwszym systemie CR do cieżarówek Renault Premium Common Rail na dobre wkracza do samochodów ciężarowych Premium. W systemie tym uzyskano maksymalne ciśnienie 1400 barów oraz dwie fazy wtrysku: pilotażową i główną, a tym samym wiele zalet związanych z tym nowoczesnym, elastycznym źródłem napędu. Następny był MAN, w którym w 2003 roku zainstalowany został system z pompą CP3.4 generującą ciśnienie Systemy Diesla są powszechnie stosowanym źródłem napędu w samochodach użytkowych już od ponad 80 lat. Bosch w ciągu wielu lat stale ulepsza i modernizuje układy zasilania do samochodów ciężarowych tak, aby spełnić oczekiwania swoich klientów w zakresie wymaganych osiągów silników, zmniejszyć zużycie paliwa i wydzielanie szkodliwych składników z emitowanych spalin. System CR z dwiema pompkami mechanicznymi do samochodów ciężarowych stosowany w samochodach Volvo układy i komponenty Boscha | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 9 do 1600 barów oraz wtryskiwacze elektromagnetyczne. Przez długi czas w segmencie Pompa CPN5 stosowana w nowym Mercedesie Actros europejskich samochodów użytkowych dużego tonażu głównie te dwie marki stosowały system CR Boscha. W 2012 roku firma Mercedes, konsekwentnie przez 18 lat stosująca system PLD, wprowadziła do swoich ciężarówek Actros system CR Boscha wyposażony w pompę CP5N oraz wtryskiwacze elektromagnetyczne ze wzmacniaczem hydraulicznym HADI umożliwiającym wielofazowy wtrysk paliwa przy ciśnieniu dochodzącym do 2500 barów. W tym systemie pompa wytwarza ciśnienie około 1000 barów, a dalszy wzrost ciśnienia jest realizowany w nowoczesnym wtryskiwaczu. Jest to kolejne przełomowe rozwiązanie odróżniające firmę Bosch od innych dostawców systemów Diesla. W międzyczasie w marce Volvo Poza przedstawionymi systemami wtryskiwacze elektromagnetyczne, pojawił się system Common Rail, występującymi w samochodach a także jak wiadomo szyna w którym zamiast oddzielnej pompy dużego tonażu, system CR Boscha jest rozdzielająca. CR w bloku silnika zamontowano dwie powszechnie stosowany w samocho- mechaniczne pompki jednosekcyjne dach średniotonażowych, takich wyposażony w nowoczesną aparatu- tłoczące paliwo do szyny, elektroma- marek jak MAN, Volvo, Iveco, DAF, rę wtryskową Common Rail Boscha gnetyczne wtryskiwacze, wstępną Renault, Mitsubishi itp. Są w nich jest cichy, mocny i oszczędny, a przez pompkę zasilającą, szynę oraz stosowane głównie systemy z pompa- to przyjazny dla użytkownika dodatkowy blok zawierający zawór mi CP3 i CP3H generujące ciśnienia i środowiska. ZME regulujący ciśnienie. odpowiednio 1600 i 1800 barów oraz Pompa CP3.4 wraz z wtryskiwaczami elektromagnetycznymi stosowana w samochodach MAN Silnik samochodu ciężarowego Zbigniew Pilewski 10 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | układy i komponenty Boscha Common Rail w pojazdach ciężarowych Schemat układu Common Rail dla pojazdów ciężarowych (przykład) 1 3 2 5 4 czujniki 7 CAN (napęd) 8 11 9 CAN (diagnostyka) 10 12 13 14 15 21 19 20 22 18 AdBlue® powietrze/spaliny wysokie ciśnienie ciśnienie zasilania brak ciśnienia układy i komponenty Boscha | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 11 1 2 3 4 5 34 6 EDC nastawniki 35 33 43 32 36 30 31 41 16 29 36 17 28 27 26 24 25 41 37 23 38 39 40 czujnik temperatury paliwa zawór redukcyjny ciśnienia zasobnik paliwa wysokiego ciśnienia czujnik ciśnienia paliwa w zasobniku sterownik (elektroniczne urządzenie sterujące silnika) 6 czujnik położenia pedału przyspieszenia 7 filtr paliwa 8 zębata pompa zasilająca 9 pompa wysokiego ciśnienia z dozownikiem 10 wtryskiwacz 11 czujnik położenia wałka rozrządu 12 czujnik ciśnienia doładowania 13 zawór recyrkulacji spalin 14 przepustnica 15 chłodnica powietrza doładowującego 16 turbosprężarka 17 nastawnik turbiny o zmiennej geometrii łopatek (VTG) 18 zbiornik paliwa 19 czujnik temperatury płynu chłodzącego 20 czujnik prędkości obrotowej wału korbowego 21 chłodnica spalin układu AGR 22 dozownik Departronic 23 sonda lambda 24 czujnik temperatury 25 wtryskiwacz Departronic 26 katalizator utleniający 27 filtr cząstek stałych 28 czujnik różnicy ciśnienia 29 sonda lambda 30 czujnik temperatury 31 moduł dozujący AdBlue® 32 mieszalnik 33 katalizator SCR (Selective Catalytic Reduction) 34 czujnik NOx 35 moduł zasilania AdBlue® (Denoxtronic) 36 ogrzewanie (podłączenie do układu chłodzenia silnika lub grzałka elektryczna) 37 zbiornik AdBlue® 38 czujnik temperatury 39 podgrzewanie 40 czujnik stopnia napełnienia 41 podłączenie do układu chłodzenia silnika (do chłodnicy) 42 podłączenie do układu chłodzenia silnika (ogrzewanie zbiornika AdBlue®) 43 podłączenie do układu chłodzenia silnika (ogrzewanie modułu zasilania, alternatywnie ogrzewanie elektryczne) 42 © 2011 Robert Bosch GmbH (AA/COM) ‒ 0104-1-1104-pol. 12 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | AutoCrew w Polsce dził remont starego garażu z kanałem, gdzie powstało stanowisko z rolkami do badań amortyzatorów, hamulców (wyposażone w szarpak diagnostyczny), urządzeniem do badania wtryskiwaczy Common Rail. Umieszczona na ścianie pomieszczenia tabliczka informuje, że jest to projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. – Staramy się spełniać wszystkie standardy obowiązujące w sieci AutoCrew, począwszy od firmowej wizualizacji – mówi Sławomir Dunst. – Mamy boschowskie urządzenia diagnostyczne, takie jak KTS 670 i nowy KTS 540, dwie maszyny do obsługi klimatyzacji. Przestrzega- Dbamy o standard usług my też norm i procedur firmy Bosch w obsłudze klientów. Ich wprowadzanie wcale nie było takie proste. Klient ma rację. A jeżeli nawet nie do końca, należy mu wyjaśnić wszystkie Wymagało przekonania pracowników, jego wątpliwości, przedstawić argumenty. że te standardy działają na korzyść zarówno ich jak i klientów. – Klientów Najlepiej, jeśli są to na przykład technologiczny – opowiada. – Aby nie też trzeba było przekonać do tego, że wydruki z badań diagnostycznych, stracić pozycji na rynku, trzeba było elegancki wygląd warsztatu nie które przedstawiamy klientom – mówi wdrażać nowe technologie, podnieść oznacza wyższych cen za usługi – do- Sławomir Dunst, właściciel Auto poziom usług. Auto Serwis Dunst daje pani Izabela. – Wielokrotnie Serwis Dunst z Kartuz. O działalności związał się siecią Q Service, a potem tłumaczyłam, że nie płaci się u nas jego warsztatu rozmawiamy, siedząc przystąpił do sieci AutoCrew. za kafelki na ścianach. na wygodnej kanapie w kąciku Prawdziwy rozwój warsztatu sąsiadującym z biurem obsługi rozpoczął się od 2007 roku wraz samochody osobowe wszystkich klienta. – To na tej kanapie często z nabyciem od Fabryki Pomocy marek i dostawcze do 3,5 tony – dzien- rozmawiam z klientami – opowiada Naukowych 1300-metrowej działki nie od 20 do 30 pojazdów. Oferuje też pan Sławomir. – Wielu z nich znam przy ul. Węglowej 6. Sławomir Dunst takie usługi jak naprawa automatycz- osobiście, bo Kartuzy to niewiel- powiększył stojący na niej budynek, nych skrzyń biegów, obsługa klimaty- kie, 15-tysięczne miasto, a warsztat postawił halę warsztatową o po- zacji, ogrzewania postojowego, serwis prowadzę już od 1992 roku. wierzchni 250 m² mieszczącą 5 ogumienia, a nawet naprawy powy- podnośnikowych stanowisk napraw- padkowe i tuning. W planach Sławomi- czych. W ubiegłym roku przeprowa- ra Dunsta jest specjalizacja w silnikach Początkowo mieścił się on w przydomowym garażu, gdzie Sławomir Auto Serwis Dunst obsługuje Dunst, technik mechanik samochodowy, pracował wraz z bratem. Napra- Sławomir i Izabela Dunst: wiali wszystko, „co było wtedy Nie martwimy się o konkurencję na rynku”, głównie małe i duże Fiaty, W Kartuzach jest kilka warsztatów samocho- czasem Polonezy. W 2000 roku bracia dowych na poziomie i sporo tzw. garażowych. rozdzielili się. We własnej firmie pan Nie można jednak martwić się o konkurencję, Sławomir wciągnął do współpracy trzeba martwić się o siebie. Dlatego tak żonę Izabelę, której przekazał całą ważny jest wysoki standard usług, który część finansową firmy, a także pomoc gwarantuje przestrzeganie boschowskich w kontaktach z klientami. – Po 2005 norm obowiązujących w sieci AutoCrew, a także wykorzystywanie szkoleń roku w motoryzacji nastąpił skok – zarówno tych technicznych jak i dotyczących obsługi klientów. AutoCrew w Polsce | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 13 Diesla. Warsztat jest czynny od ponie- potrzeby włącza się do pomocy Dunst znajduje się na piętrze, nad po- działku do piątku w godzinach 8-18, właściciel serwisu. Jak mówi półżar- mieszczeniami warsztatowymi, a w soboty od godz. 9-14. Pracuje tem, prawie cały czas żyje firmą. Tym a oboje przecież pracują w serwisie. w nim trzech mechaników, a w razie bardziej, że mieszkanie państwa Anna Borsukiewicz Zapraszamy do współpracy w sieci AutoCrew Warsztaty samochodowe stają dziś w obliczu ogromnych wszystkich marek. Tylko kompleksowa i profesjonalna wyzwań. Pracownicy serwisów samochodowych muszą obsługa klientów gwarantuje dziś dotarcie do dużej grupy nieustannie mierzyć się pod względem swoich umiejętności klientów oraz zapewnia serwisowi przyszłość i stabilność. z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi rozwój technologii i dynamiczny rynek. Montaż części zamiennych coraz wych serwisów, które mają aspiracje rozwoju, postępu częściej wymaga zastosowania wyspecjalizowanych i osiągnięcia pozycji lidera na rynku lokalnym. urządzeń diagnostycznych, a dla klientów coraz większe znaczenie ma jakość i poziom świadczonych usług oraz www.auto-crew.pl. Zainteresowanym proponujemy kompetencje pracowników punktu obsługi klienta. również spotkanie w Państwa firmie, by bezpośrednio zaprezentować ofertę sieci AutoCrew. W tym celu prosimy Proponujemy Państwu zainteresowanie się ofertą Oferta sieci AutoCrew skierowana jest do wielomarko- Zachęcamy do zapoznania się z ofertą sieci na stronach autoryzacji AutoCrew, w sieci administrowanej przez firmę o wypełnienie formularza zgłoszeniowego znajdującego Bosch. W jej ramach za korzystną cenę oferowana jest się na stronie internetowej www.auto-crew.pl w zakładce klientom jakość i kompleksowość obsługi samochodów „Dołącz do nas”. 14 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | produkty Pure Light: jakość fabrycznego wyposażenia Najszersza linia żarówek z gwarancją jakości firmy Bosch. Każdy kierowca chciałby, aby żarówki świeciły jak najdłużej i zapewniały jak najlepszą widoczność. Idealnie by było, gdyby nie były zbyt drogie, a zarazem miały jakość gwarantowaną marką uznanego producenta. Odpowiedzią na takie potrzeby kierowców są żarówki Bosch Pure Light. Jest to linia zawierająca ponad 50 różnych referencji. Dzięki tak szerokiej ofercie znalezienie właściwej żarówki, do większości zastosowań w samochodzie, nie stanowi problemu, bez względu na to czy jest to żarówka halogenowa, lamp tylnych, czy np. oświetlenia wnętrza pojazdu. Pure Light to żarówki o jakości porównywalnej do tych, jakie są stosowane przez producentów pojazdów podczas fabrycznego montażu (jakość OE). Wypełnienie gazowe żarówek Pure Light oraz konstrukcja żarnika zapewnia optymalną wiązkę światła, gwarantując właściwe oświetlenie drogi, odpowiednią jasność światła oraz jego zasięg. Uzyskanie tych cech nie wpływa na skrócenie żywotności żarówek Pure Light, co często zdarza się w przypadku niemarkowych produktów. Powtarzalność produkcji oraz dokładna kontrola jakości sprawiają, że wszystkie żarówki z tej linii charakteryzują się wysoką jakością oraz zachowaniem wymaganych parametrów oświetlenia przez cały okres użytkowania. Dwa rodzaje opakowań w jakich występują żarówki Pure Light ułatwiają sprzedaż oraz zarządzanie zapasem. Łatwe do zawieszania blistry wspomagają ekspozycję żarówek, a zbiorcze kartoniki umożliwiają przechowywanie całej linii żarówek w nawet niewielkiej szufladzie każdego warsztatu. Marcin Dynarek Pure Light – wybrane najczęściej stosowane żarówki 12 V Typ C5W H1 H3 H4 H6W H7 HB3 HB4 P21/4W P21/5W P21W PY21W P10W R2 Halogen R5W T4W W1,2W W16W W3W W5W Nr opakowanie blister 1987301004 1987301005 1987301006 1987301001 1987301035 1987301012 1987301062 1987301063 1987301015 1987301016 1987301017 1987301018 1987301019 1987301021 1987301022 1987301023 1987301024 1987301049 1987301028 1987301026 Nr opakowanie kartonik 1987302211 1987302011 1987302031 1987302041 1987302232 1987302071 1987302152 1987302153 1987302215 1987302202 1987302201 1987302213 1987302203 1987302023 1987302204 1987302207 1987302208 1987302205 1987302217 1987302206 Nazwa Żarówka C5W Pure Light 12V 5W Żarówka H1 Pure Light 12V 55W Żarówka H3 Pure Light 12V 55W Żarówka H4 Pure Light 12V 60/55W Żarówka H6W Pure Light 12V 6W Żarówka H7 Pure Light 12V 55W Żarówka HB3 Pure Light 12V 60W Żarówka HB4 Pure Light 12V 55W Żarówka P21/4W Pure Light 12V 21/4W Żarówka P21/5W Pure Light 12V 21/5W Żarówka P21W Pure Light 12V 21W Żarówka PY21W Pure Light 12V 21W Żarówka R10W Pure Light 12V 10W Żarówka R2 Halogen Pure Light 12V 45/40W Żarówka R5W Pure Light 12V 5W Żarówka T4W Pure Light 12V 4W Żarówka W1,2W Pure Light 12V 1,2W Żarówka W16W Pure Light 12V 16W Żarówka W3W Pure Light 12V 3W Żarówka W5W Pure Light 12V 5W Napięcie (V) 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V 12V Moc (W) 5W 55W 55W 60/55W 6W 55W 60W 51W 21/4W 21/5W 21W 21W 10W 45/40W 5W 4W 1,2W 16W 3W 5W Końcówka SV8,5-8 P14,5s PK22s P43t BAX9s PX26d P20d P22d BAZ15d BAY15d BA15s BAU15s BA15s P45t BA15s BA9s W2x4,6d W2,1x9,5d W2,1x9,5d W2,1x9,5d produkty | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 15 Firma Bosch rozszerza ofertę leasingową Od ponad roku znana jest na polskim rynku bardzo atrakcyjna oferta leasingowa 103% dotycząca urządzeń do diagnostyki sterowników. Przypominamy, iż obejmuje ona pakiety, w których skład wchodzi zawsze jeden z typów testera usterek KTS oraz jeden z wariantów oprogramowania ESI[tronic] 2.0. Okres trwania leasingu urządzenia w tym przypadku, wraz z oprogramowaniem, wynosi 36 miesięcy. Przy racie leasingowej w wysokości 426,48 zł netto warsztat może być już posiadaczem modułu KTS 540 z oprogramo- Leasing to korzystne i bezpieczne rozwiązanie dla firmy u atrakcyjne warunki finansowe, u korzyści podatkowe, u zabezpieczeniem jest przedmiot leasingu, u proste procedury – minimum formalności (nie są wymagane zaświadczenia z US lub ZUS), u zminimalizowany czas oczekiwania na decyzję o przyznaniu finansowania, u zwiększenie płynności finansowej przedsiębiorstw korzystających z leasingu poprzez rozłożenie w czasie zaangażowania środków własnych, u możliwość podpisania wniosku leasingowego w siedzibie klienta. waniem SD – Diagnoza Sterowników (przy założeniu, iż opłata wstępna wynosi 10%, wykup 1%). Od 15 maja 2013 roku firma Bosch we współpracy z VB Leasing rozszerzyła ofertę leasingową 103% o dwa urządzenia do obsługi klimatyzacji: ACS 651 oraz ACS 751. Raty leasingowe w tym przypadku są również bardzo korzystne i wynoszą odpowiednio: 381,72 zł i 392,25 zł netto. Kolejnym krokiem było wprowadzenie tzw. leasingu standardowego Bosch na pozostałe urządzenia z oferty. Leasing ten jest na poziomie 113% -116% i obejmuje: diagnoskopy FSA, systemy analizy spalin w silnikach benzynowych i analizy zadymienia typu BEA, zestawy do pomiaru geometrii nadwozia FWA, montażownice TCE i wyważarki WBE, podnośniki, linie diagnostyczne, a także urządzenia do diagnozy systemów Diesla (stoły probiercze EPS). Pomocne w komunikacji między warsztatem a dystrybutorem w tym przypadku są specjalne strony internetowe umieszczone na www. leasingbosch.pl. Strony są podzielone na dwie główne grupy: leasing 103% oraz leasing standardowy. Znajdują się tu formularze zgłoszeniowe dla z wariantami urządzeń i przykłado- a to przyczynia się do większego zainteresowanego warsztatu oraz wymi wysokościami rat. Przyspiesza zadowolenia klientów. zawsze aktualne ulotki informacyjne to wybór odpowiedniego wariantu, Tomasz Nowak 16 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | produkty Nowy pakiet diagnostyczny KTS 525 z programem ESI[tronic] light na 12 miesięcy: korzystny cenowo zestaw do serwisowania pojazdów. Dział Wyposażenia Warsztatowego firmy Bosch wprowadził na polski rynek nowy pakiet diagnostyczny, w którego skład wchodzi tester KTS 525 wraz z programem ESI[tronic] light. KTS 525 jest to moduł odpowiadający znanemu na polskim rynku KTS 540, ale bez multimetru. Aby stworzyć korzystne cenowo urządzenie do wstępnej diagnostyki sterowników, świadomie zrezygnowano w nim z tej techniki pomiarowej. KTS 525 jest wyposażony w łączność bezprzewodową Bluetooth o zasięgu do 100 metrów. Ma to tę zaletę, że użytkownik może swobodnie przemieszczać się wokół pojazdu i wykonywać czynności diagnostyczne. Moduły są dostępne w kolorze zielony i szarym. Specjalne oprogramowanie ESI[tronic] light zostało stworzone w oparciu o program ESI[tronic] 2.0 SD i współpracuje jedynie z modułem KTS 525. Umożliwia odczyt i kasowanie błędów w Diagnozie Sterowników, obserwację wartości rzeczywistych, wykonywanie wszystkich zadań serwisowych. Nie zawiera natomiast funkcji zaawansowanych, takich jak testy elementów wykonawczych, adaptacje oraz funkcji specjalnych. ESI[tronic] light można będzie rozszerzyć do pełnej funkcjonalności programu ESI[tronic] 2.0, co jest istotne w momencie, kiedy warsztat będzie chciał dokonywać głębszej diagnostyki pojazdów. Nowy pakiet diagnostyczny będzie oferowany do 31 grudnia 2013 roku, a szczegółowych informacji na ten temat udziela dział handlowy Wyposażenia Warsztatowego firmy Bosch oraz dystrybutorzy. Na potrzeby akcji sprzedaży testera wraz z oprogramowaniem zostały przygotowane specjalne formularze zamówieniowe. Mamy nadzieję, że oferta ta spotka się z dużym zainteresowaniem na naszym rynku. Tomasz Nowak produkty | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 17 Mercedes Actros i Bosch Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudziesię- z silnikiem wysokoprężnym typu OM 541.980 o pojemno- ciu marek samochodów produkowanych w Europie. ści 11.9 litra i mocy 335 kW – wraz z wykazem niektórych W poprzednich numerach Autospeca prezentowaliśmy części zamiennych produkowanych do niego przez firmę auta osobowe z wykazami części niemieckiej firmy. Ale Bosch (klucz RB: MB 5000). Obok nazw produktów produkty z logo Bosch są także montowane w pojazdach umieszczamy numery katalogowe. W przypadku niektó- ciężarowych. rych elementów są to tylko przykłady, gdyż producent dokonywał zmian konstrukcyjnych, a wraz z nimi zmienia- W naszym cyklu prezentujemy samochód ciężarowy ły się numery katalogowe. Dlatego dobór odpowiednich Mercedes-Benz Actros 1846 BlueTec z czerwca 2008 r., części możliwy jest przy użyciu katalogu Bosch. 13 14 12 5 2 3 9 1 4 10 15 6 8 7 11 1 A lternator (NCB2 (>) 28V 40/100A) l Nr 0 124 655 023 2 E lektroniczny regulator napięcia l ładowania Nr F 00M 144 123 6 P ompa wtryskowa jednosekcyjna l (PLD1D110/520/24S180) Nr 0 414 799 005 7 P ompa wtryskowa jednosekcyjna PLD l (wyrób regenerowany BX) 11 W kład filtra olejowego (P 9128) l Nr 1 457 429 128 12 F iltr z węglem aktywnym we wnętrzu l pojazdu Nr 1 987 431 454 3 A lternator regenerowany BX Nr 0 986 445 002 13 P ióro wycieraczki w technologii Twin, l l Nr 0 986 048 110 8 Z estaw naprawczy PLD elektromagnes N70 – 700 mm l 4 P asek klinowy – wielorowkowa wersja sterujący Nr 3 397 018 170 l wzmocniona włóknami aramidowymi Nr F 00H N37 431 14 Pióro wycieraczki w technologii l (12 APK 1507) 9 W kład filtra paliwa (N 9655) Aero Twin, AR70N – 700 mm l Nr 1 987 947 094 Nr 1 457 429 655 Nr 3 397 008 845 5 C zujnik ciśnienia doładowania 10 W kład filtra powietrza, silnik (S 0064) 15 Akumulator T5 225AH 1150A l l l (DS-LDF6-T) Nr F 026 400 064 Nr 0 092 T50 800 Nr 0 281 002 468 18 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | technika Rozwój układów zasilania benzyną Normy emisji spalin z roku na rok stają się coraz bardziej rygorystyczne. pojawienie się centralnej jednostki Aby im sprostać, producenci silników wymyślają coraz to nowe rozwiązania. sterującej ECU (engine control unit). Równolegle w 1974 r. powstał Każdy silnik spalinowy do tego, aby odróżnić go od kolejnych ewolucji układ L-Jetronic. Litera „L” oznacza pracować potrzebuje mieszanki układów, otrzymał on nazwę D-Jetro- „Luft” – powietrze. Charakteryzował paliwowo-powietrznej. Jednym nic. Litera „D” oznaczała „Druck” – ci- się tym, że pomiar powietrza dociera- z pierwszych urządzeń wytwarzającą śnienie, które było mierzone w kolek- jącego do silnika mierzony był nie taką mieszankę był gaźnik. Został on torze dolotowym za pomocą czujnika za pomocą czujnika ciśnienia w ko- zaprezentowany przez Gottlieba ciśnienia. Wartość ciśnienia była lektorze dolotowym, ale za pomocą Daimlera w 1876 r. – w tym samym niezbędna do określenia czasu przepływomierza. W pierwszych czasie, kiedy spalinowe silniki trwania wtrysku paliwa. wersjach był to przepływomierz benzynowe zaczęto wykorzystywać w sposób masowy. Kolejnym rozwiązaniem był układ klapowy (MAF) mierzący masę K-Jetronic. W tym przypadku litera przypływającego powietrza. Z masy Gaźnik był najpopularniejszym „K” oznaczała „Kontinuierlich” – cią- oraz temperatury powietrza oblicza- sposobem zasilania silników przez gły. Takie rozwiązanie po raz pierw- na była objętość powietrza, co ponad 100 lat. Dopiero w latach 90. szy zastosowano w samochodzie sprawiało, że pomiar nie zawsze był ubiegłego stulecia został on prawie Porsche 911T w 1973 r. Paliwo dokładny. Dlatego też kolejnym całkowicie zastąpiony układami pod ciśnieniem około 0,5 MPa krokiem było zastosowanie przepły- wtryskowymi. Robert Bosch jako pompowane jest do rozdzielnika, womierza (HFM) mierzącego bezpo- pierwszy rozpoczął badania nad ta- który zasilał poszczególne wtryski- średnio objętość powietrza, która kim sposobem zasilania silnika już wacze paliwem. Dodatkowo w ukła- zostaje zassana do cylindra. w 1912 r. Pierwsze seryjne zastoso- dzie był zamontowany regulator wanie układu wtrysku benzyny ciśnienia paliwa. Z czasem pojawiła który zaproponowała firma Bosch, wykorzystano w 1966 r. w Volkswage- się sonda lambda (pierwsze układy jej nosił nazwę Mono-Jetronic. Był to nie 1600E. Od tamtej pory zaczął się nie posiadały) mierząca zawartość jednopunktowy wtrysk benzyny ciągły rozwój wtrysku benzyny. tlenu w spalinach. (fot. sonda lamb- realizowany do komory znajdującej da). Została ona zastosowana naj- się nad przepustnicą. Moment Pierwszy był Jetronic pierw w Volvo 265 w 1976 r. Rozwi- wtrysku jest zsynchronizowany Układ zastosowany w VW początko- nięciem systemu był KE-Jetronic. z zapłonem. Centralne urządzenie wo nazywano Jetronic. Jednak aby Główną różnicą między K i KE było sterujące układem odbiera informa- Sonda lambda Bezpośredni wtrysk benzyny Przedstawiony w 1988 r. system, technika | nr 3/49 | 2013 | Bosch Autospec | 19 trza zasysanego. Dzięki zwiększeniu prędkości na wlocie Katalizator trójdrożny oraz specjalnie ukształtowanemu denku tłoka, powietrze odbite tworzyło zawirowania. Paliwo wtryskiwane w końcowej fazie sprężania tworzyło mieszankę zapalaną od iskry świecy zapłonowej. Zastosowanie bezpośredniego wtrysku benzyny (fot. bezpośredni wtrysk benzyny) daje możliwość pracy silnika w dwóch różnych trybach pracy (lekko i mocno obciążony). Jeżeli silnik nie jest obciążony, np. na biegu jałowym, pracuje na mieszankach ubogich, zużywając niewielką ilość paliwa. Gdy silnik jest mocno obciążony, np. podczas dynamicznej jazdy, pracuje w trybie mocno obciążonego. Wówczas zapotrzebowanie na paliwo znacznie wzrasta. Aby zapobiec spalaniu stukowemu przy wtryskiwaniu dużej porcji paliwa, jest ona dzielona na dwie dawki. Jedna dostarczana jest do cylindra podczas suwu ssania, już wtedy następuje mieszanie paliwa z powietrzem, a druga klasycznie – podczas suwu sprężania w końcowej jego fazie, przed pojawieniem się iskry na świecy zapalającej mieszankę. Poprzez zastosowanie dzielonej dawki wtrysku paliwa możliwe było podniesienie stopnia sprężania do 12,5:1 bez zagrożenia spalaniem stukowym. cję z czujników (prędkość obrotowa silnika, obciążenie Kolejnym rozwinięciem jest obecnie stosowany system silnika, temperatura silnika i powietrza zasysanego, ilość FSI zaprezentowany przez grupę Volkswagena. Istnieją tlenu w spalinach, itp.) i na podstawie tych danych określa także silniki FSI turbodoładowane TFSI/TSI. Główną długość wtrysku, a co za tym idzie dawkę paliwa. Przy tak zaletą tego rozwiązania jest praca na mieszankach dokładnym dawkowaniu paliwa oraz zastosowaniu ubogich (λ dochodzi nawet do 3) tak często, jak to możliwe katalizatora trójdrożnego (rys. katalizator trójdrożny) (bieg jałowy oraz lekkie obciążenie). Mieszankę ubogą udało się uzyskać znaczne zmniejszenie emisyjności bardzo trudno zapalić, ponadto spala się ona bardzo spalin. Był to pierwszy system, który musiał spełniać długo, co powoduje nadmierny wzrost temperatury europejskie normy spalin. W 1993 r. zaczęła bowiem w okolicach gniazd zaworowych oraz wysoką emisję NOx. obowiązywać norma emisji spalin Euro 1 (tabela). Aby temu zapobiec, należy tak wtryskiwać paliwo do cylindra, aby w okolicy świecy zapłonowej – tam gdzie Rozwój emisji spalin Euro [g/km] Euro 1 Euro 2 od roku 1993 1996 CO 2,72 2,2 HC – – NOx – – HC+NOx 0,97 0,5 PM – – Euro 3 2000 2,3 0,2 0,15 – – Euro 4 2005 1 0,1 0,08 – – Euro 5 2009 1 0,1 0,06 – 0,005 Euro 6* 2014 1 0,1 0,6 – 0,005 Normy emisji spalin dla pojazdów z silnikiem benzynowym *dla pojazdów ciężkich dochodzi do zapłonu – mieszanka była bogata, a więc łatwo i szybko zapalała się od iskry. W momencie zapłonu mieszanki bogatej dalsza propagacja płomienia zapala mieszankę ubogą. Aby spełnić te wszystkie założenia, w silniku zastosowano między innymi: kolektor dolotowy o zmiennej długości dolotów, podwójny system zasilania paliwem (pompa niskiego ciśnienia ok. 0,3 MPa oraz wysokiego ciśnienia ok. 20 MPa), recyrkulację spalin celem obniżenia NOx. Dzięki takim rozwiązaniom turbo- Układy bezpośredniego wtrysku doładowane silniki TFSI/TSI osiągają moc nawet Dlatego też, aby sprostać wymogom normy Euro 1, do 370 KM z pojemności 2 l. a od 1996 r. Euro 2, kolejne rozwiązanie miało możliwość Mimo osiąganych bardzo wysokich mocy silniki te sterowania także momentem zapłonu, dając możliwość muszą spełniać bardzo rygorystyczne normy emisji spalin zmiany kąta wyprzedzenia zapłonu. Euro 5. Pomimo tak wysokich mocy i spełnienia wyśrubo- Firma Mitsubishi jako pierwsza w 1995 r. zaprezento- wanych norm emisji, silnik benzynowy ma bardzo niską wała silnik z układem bezpośredniego wtrysku benzyny. sprawność. Dlatego poszukuje się rozwiązań pozwalają- Kanały dolotowe powietrza do cylindra były niemalże cych podnieść sprawność, wykorzystując lepiej paliwo, pionowe, co miało znacznie zwiększyć prędkość powie- a co za tym idzie, obniżyć jego zużycie. u 20 | Bosch Autospec | nr 3/49 | 2013 | technika Proces spalania w silnikach silnik Diesla silnik benzynowy silnik HCCI punkt zapłonu punkty zapłonu mieszanka paliwowopowietrzna mieszanka paliwowopowietrzna powietrze z wykorzystaniem samozapłonu tak jest prawie do zera, a węglowodany nie rozwiązań z silnika benzynowego Rozwiązaniem może być połącze- jak w silnikach ZS. Stopień sprężania C2H6 oraz tlenki węgla CO łatwo można i z silnika Diesla. W silniku z zapłonem jest zbliżony do silników ZS. Zapłon zredukować, stosując znany już samoczynnym w cylindrze sprężane mieszanki odbywa się praktycznie od dawna katalizator trójfunkcyjny. jest czyste powietrze. Stopień spręża- w całej objętości i, co ważne, w niskiej W silnikach takich stosuje się także nia około 30:1. Paliwo jest wtryskiwa- temperaturze, nie generując prawie świece iskrową, ale tylko w chwili ne bezpośrednio do cylindra. Po wtry- płomienia (rys. proces spalania uruchamiania silnika oraz do momen- śnięciu paliwa następuje samozapłon w silnikach), a spalenie całej objętości tu osiągnięcia temperatury pracy parujących kropelek paliwa od gorą- mieszanki trwa bardzo krótko, przez silnik. cego powietrza. Niestety wtrysk zaledwie kilka stopni obrotu wału paliwa i jego zapłon przebiegają korbowego. Ilość wytwarzanej energii klasyczny silnik ZI. Po osiągnięciu niemal w tym samym momencie. jest podobna jak w obecnych silnikach założonej temperatury silnik przecho- Uniemożliwia to właściwe odparowa- spalinowych, jednak ilość paliwa dzi na cykl pracy HCCI. Aby popraw- nie paliwa, co znacznie podnosi emisje uległa zmniejszeniu nawet do 30%. nie sterować tak skomplikowanym cząstek stałych oraz NOx. W silnikach z zapłonem iskrowych W takim przypadku nie ma Do tego momentu silnik działa jak silnikiem, niezbędna jest znajomość konieczności stosowania zmiany kąta wielu parametrów. Dlatego też zapłon następuje od iskry. Zapalana wyprzedzenia zapłonu. Emisja wykorzystuje się wszelkiego rodzaju jest mieszanka paliwowo-powietrzna. cząstek stałych oraz NOx zredukowana czujniki (spalania stukowego, ciśnie- Propagacja płomienia następuje od świecy aż do ścianek cylindrów. Proces ten trwa dość długo, bo aż nia, temperatury, położenia, ilości Wtryskiwacz bezpośredni powietrza zasysanego – przepływomierze). Do sterowania takim układem kilkanaście stopni obrotu wału wykorzystywane są sterowniki. korbowego. Aby zapobiegać niepożą- Ponadto, jak każdy silnik spalinowy danemu spalaniu stukowemu, stopień wymaga: pompy paliwa (w przypadku sprężania należy utrzymywać na dość wtrysku bezpośredniego wysokiego niskim poziomie około 12:1, co obniża i niskiego ciśnienia), wtryskiwaczy, sprawność silnika. filtru paliwa, cewek zapłonowych, Silnik HCCI (Homogeneous Charge świec zapłonowych, przewodów Compression Ignition) łączy w sobie zapłonowych. Wszystkie te elementy rozwiązania z silników ZI i ZS. Odbywa i jeszcze więcej ma w swojej ofercie się tu spalanie mieszanek jednorod- Bosch. nych, takich jak w silnikach ZI, ale Marcin Kiełczewski ym ia ny 50 % w cz as do kr ót sz y Zestaw Super Pro do naprawy układu hamulcowego Sprawność układu hamulcowego pojazdu zależy w równym stopniu od każdego z jego elementów. Dlatego bardzo ważne jest regularne sprawdzanie wszystkich jego części. Dla ułatwienia i przyspieszenia napraw hamulca bębnowego, coraz bardziej popularnego także w nowych autach, Bosch przygotował zestaw naprawczy wstępnie zmontowany. Każdy zestaw zawiera regulator luzu, który w większości przypadków nie występuje jako część zamienna, a jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania hamulców tylnej osi. Należy także wspomnieć o termoklipie. Jest on niezmiernie ważny, gdyż zabezpiecza tylne koła przed zablokowaniem podczas stygnięcia bębna hamulcowego. Nie występuje on oddzielnie, a zakup używanego nie gwarantuje poprawnego działania. Każdy zestaw Super Pro zawiera Zalety zestawu Super Pro 2 komplety szczęk hamulcowych 2 cylinderki hamulcowe Regulator luzu (termoklip, jeśli występuje) Dodatkowe elementy montażowe (szpilki, blaszki, sprężynki, zapinki, itp.) Producenci stosujący komponenty hamulcowe Bosch do 50% krótszy czas wymiany Idealnie dopasowane wszystkie elementy współpracujące Prostsze i szybsze zamawianie dzięki jednemu numerowi zamówieniowemu Łatwa wycena kosztów naprawy Oszczędność miejsca magazynowania W połączeniu z bębnem stanowi kompletny zestaw naprawczy hamulca bębnowego www.hamulcebosch.pl A Audi H Hyundai R Renault B BMW I Iveco S Suzuki Więcej informacji dotyczących układów hamulcowych C Citroën K Kia T Toyota www.hamulcebosch.pl D Dacia M Mercedes V Volkswagen F Ferrari, O Opel Fiat, P Peugeot, Ford Porsche Bosch na stronie W zakładce „Porady dla warsztatów” znajdziecie Państwo ciekawe materiały i informacje do pobrania. Bezpieczne rozwiązanie przy wymianie rozrządu Zestawy rozrządu Bosch z pompą cieczy chłodzącej zawierają pasek rozrządu, niezbędne rolki prowadzące i napinające pasek oraz pompę cieczy. Najwyższej jakości rozwiązanie dostarczające wszystkie komponenty dla profesjonalnej i bezpiecznej wymiany układu rozrządu.