bazylika katedralna Saint-Denis - Basilique cathédrale de Saint

bazylika katedralna Saint-Denis - Basilique cathédrale de Saint

basilique saint-denis POL.qxp_denis 13/04/15 17:20 Page1
Zwiedzanie
Królewska nekropolia
Informacje
Historia
Zwiedzanie
Królewska nekropolia
▲
Informacje
Historia
▲
▲
Zwiedzanie
Królewska nekropolia
Informacje
P ols ki
Królewska nekropolia
Glosariusz
Bliskie związki z monarchią
Opactwo: klasztor, na którego czele stoi opat lub
opatka.
Bazylika: termin ten odnosi się do kościołów
powstających od IV wieku z marmurowymi
kolumnami i drewnianym dachem, na wzór
świeckich budowli rzymskich. Nazwa ta odnosi
się również do kościołów, które są miejscami
pielgrzymek.
Katedra: główny kościół diecezji, gdzie znajduje
się siedziba biskupa.
Cenotaf: symboliczny grobowiec, w którym nie
pochowano ciała.
Tumba: posąg nagrobny przedstawiający postać
w pozycji leżącej.
Żebro: łuk podtrzymujący sklepienie.
Modlący się: posąg nagrobny przedstawiający
postać zmarłego podczas modlitwy.
Rozeta: duży, okrągły witraż.
Dzięki popularności kultu świętego Dionizego,
losy bazyliki szybko związały się z losami
monarchii. Bazylika stała się nekropolią, gdzie
chowano głowy państwa, a każda nowa dynastia
kontynuowała tę tradycję, aby legitymizować
swoją władzę. Pochowano tu 42 króli, 32 królowe,
63 książąt i księżniczek oraz 10 wybitnych
ludzi dworu; Napoleon chciał zrobić z bazyliki
nekropolię swojego imperium. Pierwszym
pochowanym tu królem był Dagobert. Ale dopiero
od pochówku Hugo Kapeta, koronowane głowy
są tu systematycznie chowane, poza nielicznymi
wyjątkami. Pierwsza oficjalna historia Francji
wyszła spod piór tutejszych mnichów.
Wyjątkowa sztuka sepulkralna
W bazylice znajduje się obecnie ponad 70 tumb
i sarkofagów, co stanowi unikalną kolekcję
w Europie. Możemy prześledzić ewolucję
sztuki sepulkralnej od XII-wiecznych tumb
z płaskorzeźbami o otwartych oczach, aż do
dużych renesansowych kompozycji, łączących
śmierć z obietnicą zmartwychwstania.
Informacje praktyczne
Średni czas zwiedzania: 1 godz. 15 min
Wycieczka z przewodnikiem.
Wycieczka z audioprzewodnikiem.
Wycieczka przystosowana do potrzeb osób
z niepełnosprawnością. Wypożyczalnia wózków.
Centre des monuments nationaux
Basilique cathédrale de Saint-Denis
1 rue de la Légion d’honneur
93200 Saint-Denis
tél. 01 48 09 83 54
[email protected]
www.monuments-nationaux.fr
crédits photos Arch. phot. © Centre des monuments nationaux, Paris. illustration Tout pour plaire. conception graphique Plein Sens, Anders. réalisation beau fixe. traduction ADT. International. impression Stipa, avril 2015.
Historia
bazylika katedralna
Saint-Denis
Nekropolia królów Francji
Królewskie opactwo
Bazylika* wznosi się na terenie galo-romańskiego
cmentarza, gdzie znajduje się grób świętego
Dionizego, uważanego za
pierwszego biskupa Paryża,
który zginął śmiercią
męczeńską około roku 250.
Bazylika zostaje zbudowana
w V wieku i staje się miejscem pielgrzymek; w VII wieku król Dagobert staje
się jej fundatorem. Pepin Krótki koronuje się tu
na króla w 754 r. Bazylika staje się jednym
z najbardziej wpływowych opactw* benedyktyńskich
w Średniowieczu. Od VI wieku staje się miejsce
pochówku większości królów i królowych Francji.
Narodziny sztuki gotyckiej
W XII wieku opat Saint-Denis, Suger, jest postacią
o dużych wpływach politycznych. Dzięki niemu
opactwo staje się dziełem sztuki, które zostanie
nazwane pierwszym przykładem sztuki gotyckiej.
Przebudowuje budynek przy użyciu nowych technik
architektonicznych takich jak rozeta* czy sklepienie
żebrowe*, które sprawiły, że budynek zalało kolorowe światło. W XIII wieku za panowania Ludwika
IX Świętego, podęto prace, które nadały bazylice
obecny wygląd. Jednak wojny i Rewolucja przyczyniły się do upadku opactwa. Bazylikę odrestaurowano w XIX wieku, głównie przez Viollet-le-Duka.
Bazylika zyskuje status katedry* w roku 1966.
*Wyjaśnienia na dole broszury.
basilique saint-denis POL.qxp_denis 13/04/15 17:20 Page4
Historia
Zwiedzanie
Królewska nekropolia
Informacje
▲
Transept południowy
16
Parter
15
1 Zamówienie Ludwika IX Świętego składające
się z 16 tumb*, z około 1263 roku; z nich zachowało
się roku 14. Władca ukazuje w ten sposób dynastię
Kapetyngów jako dziedziców Merowingów
i Karolingów.
2 Tumby czasów Walończyków. Tumba Karola V
Mądrego jest pierwszym oficjalnym portretem
w historii rzeźby sepulkralnej i arcydziełem rzeźby
średniowiecznej.
3 Sarkofag Franciszka I, Klaudii Walezjuszki
i trójki ich dzieci został powstał jedenaście lat
po śmierci króla w 1547 r. Zwycięzca bitwy pod
Marignan jest przedstawiony pod imponującym
łukiem triumfalnym, co jest przejawem fascynacji
Średniowieczem w czasach Renesansu.
13
18
2
12
11
9
B
1
10
3
A
A recepcja-kasa biletowa
B toalety
5
Krypta
4 Kaplica Burbonów kryje cenotafy* wykonane
w XIX wieku na cześć dynastii Burbonów, oraz
dla serca Ludwika XVII.
5 Krypta Sugar kryje wiele kapiteli poświęconych
głównie życiu św. Benedykta. W jednej z kaplic
w ambicie znajduje się sarkofag królowej
Aregundy, żony króla Chlotara, zmarłem między
580 a 590 rokiem, pierwszej królowej pochowanej
w Saint-Denis.
6 Krypta archeologiczna kryje pozostałości po
pierwszych konstrukcjach Tu znajdowały się
grobowce świętych męczenników: Dionizego,
Rustyka i Eleuteriusza.
7 Krypta Burbonów rskrywa szczątki Ludwika XVI
i Marii Antoniny, przeniesione z cmentarza Magdaleny
w Paryżu przez Ludwika XVIII - ostatniego króla
pochowanego w bazylice w 1824 r.
17
14
7
4
8
6
Krypta
8 Ossuarium królów zawiera szczątki ekshumowane
z królewskich grobów podczas Rewolucji i ponownie
zebrane przez Ludwika XVIII.
Transept północny
9 Witraże w części górnej, w tym dwie rozety
powstały w XIX wieku i zastąpiły średniowieczne
witraże zniszczone podczas Rewolucji.
10 Ludwik XII i Anna Bretońska są ukazani martwi,
nadzy i w postaci szkieletów w środku grobowca
z marmuru karraryjskiego, natomiast w części górnej
widzimy ich żywych i modlących się.
11 Henryk II i Katarzyna Medycejska posiadają
imponujący grobowiec tworzony od 1560 do 1573 r,
inspirowany stylem włoskim, zwłaszcza w użyciu
różnych kolorów i materiałów. Rzeźby dłuta
Germain’a Pilona, zwłaszcza detale umieszczone
w narożnikach, są bardzo kunsztowne.
12 Grobowiec króla Dagoberta znajduje się
w miejscu pochówku władcy w 639 r., na prawo
od relikwii św. Dionizego.
Le chevet
13 Apsyda opata Sugera; główne prace wykonano
w latach 1140-1144, części górne zostały odbudowane
w XIII wieku; przeznaczona do prezentowania
relikwii świętych męczenników. Dzięki brakowi
ściany pomiędzy kaplicą a dużymi przeszklonymi
przestrzeniami tworzy się nieprzerwana ściana światła.
14 Królowie i królowe z dynastii Merowingów.
Tumby Chlodwiga, pierwszego chrześcijańskiego
króla franków, jego syna Childeberta i żony
Fredegondy, zostały przeniesione w XIX wieku
z paryskich kościołów.
15 Te dwie tumby są rzadkimi nagrobkami z metalu,
które zachowały się do dziś. To tumby dwójki
przedwcześnie zmarłych dzieci Ludwika Świętego.
16 Witraże opata Sugera; przetrwała część pięciu
witraży. Przetrwały czasy Rewolucji, jednak zostały
bardzo zniszczone a później odrestaurowane
w XIX wieku.
Kaplica Św. Ludwika
17 Oriflamme jest kopią proporca noszonego przez
wojska królewskie podczas wojny
18 Modlący się Ludwik XVI i Maria Antonina
zostali zamówieni przez Ludwika XVIII, aby uczcić
powrót królewskich prochów. Dzieło ukończono
około 1830 r.
*Wyjaśnienia na dole broszury.