SPRAWDZIAN NR 3 – DZIAŁ

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI Z SYSTEMÓW OPERACYJNYCH I SIECI
KOMPUTEROWYCH (SPRAWDZIAN NR 3 – DZIAŁ - SYSTEMY PLIKÓW)
Klasa 1i.
Temat: System plików FAT, FAT16, FAT32 i NTFS.
System plików – metoda przechowywania plików, zarządzania plikami, informacjami
o tych plikach, tak by dostęp do plików i danych w nich zgromadzonych był łatwy dla
uŜytkownika systemu.
Większość systemów operacyjnych potrafi obsługiwać wiele systemów plików (patrz
tabelka).
Systemy operacyjne
DOS
WINDOWS 95
WINDOWS 95 OSR2
WINDOWS 98
WINDOWS NT
WINDOWS 2000
WINDOWS Me
WINDOWS XP
Linux
MoŜliwe zastosowania
FAT 16
FAT 16
FAT 16, FAT 32
FAT 16, FAT 32
FAT 16, NTFS
FAT32, NTFS
FAT32
FAT32, NTFS
EXT2, EXT3
Klaster – jednostka alokacji pliku – najmniejszy fragment przestrzeni dysku, w
którym moŜna zapisać informacje.
FAT (ang. File Alloccation Table) – określa ona rozmieszczenie plików, katalogów i
wolnej przestrzeni na dysku twardym. Tabela ta zawiera spis wszystkich jednostek
alokacyjnych (klastrów) całej partycji. Od nazwy tej tablicy pochodzi takŜe nazwa
systemu plików, który powstał pod koniec lat 70.
MBR (ang. Master BOOT Record) – główny rekord startowy. MBR znajduje się w
pierwszym sektorze dysku twardego i dyskietki. Zawiera on program rozruchowy
(odpowiadający za ładowanie systemu operacyjnego do pamięci RAM) oraz główną
tablicę partycji (w tablicy partycji umieszczona jest informacja, która partycja jest
aktywna).
FAT16 - Odmiana systemu plików FAT, z którego mogą korzystać róŜne systemy
operacyjne (patrz tabelka).
Cechy FAT 16:
•
•
•
•
•
Maksymalny rozmiar jednostki alokacji - 32 KB (maksymalna wielkość klastra)
DuŜe marnotrawstwo przestrzeni dyskowej
Ograniczenie wielkości dysku do 2,1 GB (maksymalny rozmiar partycji dysku)
NierozróŜnialnie wielkości liter w nazwach plików
Ograniczenie długości nazwy plików do 12 znaków.
1
FAT32 – odmiana systemu plików FAT. Po raz pierwszy system plików FAT32
zastosowano w Windows 95 OSR2.
Cechy FAT 32:
•
•
•
•
Maksymalny rozmiar klastra – 4 KB (dla dysków do 8 GB)
Maksymalny rozmiar woluminu FAT32 dla Windows XP wynosi 32 GB
(Windows nie potrafi utworzyć partycji FAT32 o rozmiarze większym niŜ 32
GB).
Odporny na awarie
Programy uruchamiają się nawet do 50% szybciej.
Zadanie. Porównaj przechowywanie pliku o wielkości 37 KB w systemie FAT 16 i
FAT 32. Zapisz ile miejsca na dysku marnuje się w systemie FAT 16 a ile w systemie
FAT 32?
NTFS (ang. New Technology File System, w wolnym tłumaczeniu "system plików
nowej generacji") - standardowy system plików systemu Microsoft Windows NT i jego
następców (Windows 2000, Windows XP, Windows Server 2003 i Windows Vista).
Cechy NTFS:
Łatwość odzyskiwania danych,
Kompresja pojedynczych plików i folderów,
Bezpieczeństwo danych,
Dzięki nadawaniu praw do plików oraz folderów (dostęp do tej funkcji jest
ograniczony w Windows XP Home Edition) a takŜe moŜliwości zaszyfrowania
danych przechowywanych na dyskach NTFS informacje są chronione przed
dostępem niepowołanych osób.
• Maksymalny rozmiar partycji NTFS wynosi 2TB,
• Efektywniejsze zarządzanie przestrzenią dyskową niŜ w systemie FAT (klastry
o rozmiarze 4 KB dla woluminów o rozmiarze 2 TB).
•
•
•
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
2
Temat: Katalog główny, ścieŜka dostępu.
Katalog główny (ang. root directory) – katalog w systemie plików nadrzędny dla
wszystkich innych katalogów (i równieŜ plików). W systemach uniksowych
oznaczamy przez ukośnik (/), a w systemach dosowych (Windows) przez odwrotny
ukośnik (\).
ŚcieŜka dostępu - ciąg znaków określający nośnik danych oraz połoŜenie pliku w
strukturze katalogów na komputerowym nośniku danych, będący częścią pełnej
nazwy pliku. Najczęściej ma postać listy katalogów odseparowanych ukośnikami.
ŚcieŜka pokazuje ,,drogę” jaką naleŜy przejść, aby odszukać plik, poczynając od
najbardziej ogólnego połoŜenia – dysku, poprzez kolejne foldery i kończąc na nazwie
pliku.
Ogólna składnia ścieŜki ma następującą postać (nazwa katalogu głównego - napędu,
kolejne nazwy podkatalogów oraz nazwa pliku wraz z rozszerzeniem):
dysk:\folder(y) \nazwa_pliku
np. C:\Documents and Settings\ciapek\moje dokumenty\filmy\twierdza.avi
Prawidłowa ścieŜka dostępu do pliku w systemie Windows i Linux.
Format podanej ścieŜki zaleŜy od systemu operacyjnego.
LINUX
W większości systemów (Unix, Linux, Mac OS) katalog jest reprezentowany przez
ukośnik (ang. slash "/"), pełna ścieŜka do pliku twierdza.avi wygląda następująco:
/home/ciapek/filmy/twierdza.avi
WINDOWS
W przypadku systemów Windows oraz DOS katalog jest reprezentowany przez lewy
ukośnik (ang. backslash "\"), a pełna ścieŜka do pliku twierdza.avi w tym systemie
wygląda następująco:
C:\Documents and Settings\ciapek\moje dokumenty\filmy\twierdza.avi
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Rodzaje ścieŜek dostępu.
ŚcieŜki dostępu mogą być względne lub bezwzględne. ŚcieŜki względne odnoszą
się do bieŜącego katalogu i rozpoczynają się od nazwy katalogu.
ŚcieŜki bezwzględne rozpoczynają się zawsze od znaku \, (odpowiadającego
głównemu katalogi dysku) lub partycji.
3
ŚcieŜka
katalog\plik.txt
Typ
ŚcieŜka względna
\windows\system.ini
ŚcieŜka bezwzględna
c:\Program Files\gg.exe
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Atrybuty plików.
Atrybuty plików określają zakres operacji, które moŜna wykonać na pliku.
Symbol
R
Nazwa oryginalna
read only
Nazwa polska
tylko do odczytu
H
S
hidden
system
ukryty
systemowy
A
archive
gotowy do
archiwizacji
Opis
Plik oznaczony takim
atrybutem nie moŜe zostać
zmodyfikowany ani
usunięty.
SłuŜy do ukrycia pliku.
Plik oznaczony takim
atrybutem jest traktowany w
sposób podobny do plików
oznaczonych jednocześnie
atrybutami tylko do odczytu
oraz ukryty. Ponadto plik
taki jest oznaczony jako plik
naleŜący do systemu
operacyjnego.
Atrybut ten nadawany jest
kaŜdemu plikowi, którego
zawartość jest
modyfikowana. SłuŜy do
oznaczenia pliku, który
został zapisany jako kopia.
Do czego słuŜy polecenie attrib?
ATTRIB - polecenie systemu operacyjnego DOS. Wyświetla, ustawia lub usuwa
atrybuty (R, S, H i A) przypisane do plików lub katalogów.
Przykład:
attrib +r dane.txt - nadaje plikowi dane.txt atrybut r (tylko do odczytu)
attrib -r dane.txt - kasuje atrybut ,,tylko do odczytu” dla pliku dane.txt
Polecenie attrib bez parametrów wyświetla atrybuty wszystkich plików w bieŜącym
katalogu.
4
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Archiwizacja danych.
Archiwizacja – wykonanie kopii danych i przechowywanie ich w bezpiecznym
miejscu, głownie na nośnikach zewnętrznych.
Archiwizacja pełna polega na wykonaniu kopii zapasowej wszystkich plików.
Archiwizacja przyrostowa – polega na wykonaniu kopii tylko tych danych, które
uległy modyfikacji od momentu ostatniej archiwizacji pełnej.
Archiwizacja pozwala uchronić przed utratą danych w wyniku:
- awarii systemu;
- błędów uŜytkownika;
- defektów zawartych w programach;
- wirusów;
Niektóre sposoby archiwizacji:
- kopie analogowe (wydruki dokumentów);
- kopiowanie na nośniki wymienne (np. dyskietki, płyty CD-R, płyty DVD-R);
- kopiowanie na inny dysk komputera;
- kopiowanie na inny komputer (np. kopia zwierciadlana, serwer plików).
REGUŁY ARCHIWIZACJI:
- regularnie wykonuj archiwizację
- sprawdzaj stan kopii
- korzystaj z nośników czyszczących głowicie minimum raz w miesiącu
- przechowuj zarchiwizowane dane na nośnikach w miejscu zaciemnionym,
osłoniętym od kurzu, w temperaturze pokojowej i przede wszystkim z daleka
od źródeł pola magnetycznego.
KOPIA ZAPASOWA
Kopia bezpieczeństwa (backup) słuŜy do zabezpieczania danych na stacjach
roboczych i serwerach przed ewentualną awarią systemu. Dzięki Kopii Zapasowej
moŜemy utworzyć ,,awaryjny dysk naprawczy”, wykonać kopię zapasową plików oraz
skopiować stan komputera (pliki systemowe).
Korzystanie z kopii zapasowej (dostęp do tej funkcji jest ograniczony w Windows XP
Home Edition):
Otwórz Menu Start – Programy – Akcesoria – Narzędzia Systemowe – Kopia
zapasowa
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
5
Temat: Kompresja danych.
Wykonywanie archiwizacji jest mocno związane z pojęciem kompresji plików.
Kompresja danych – spakowanie archiwizowanych danych dzięki czemu zajmują
one mniej miejsca na nośniku. Działaniem przeciwnym do kompresji jest
dekompresja.
Dekompresja - proces odtworzenia oryginalnych danych na podstawie ich postaci
skompresowanej.
Stopień kompresji zaleŜy od rozmiarów plików i jego formatu, np. szczególnie duŜej
kompresji ulegają pliki graficzne, natomiast znacznie mniejszej pliki tekstowe.
Dostępnych jest wiele programów kompresujących pliki np. WinRar, WinZip, oraz
formatów do których są kompresowane np. RAR, ARJ, ZIP, LZH, TAR, ACE, BZ2,
JAR. Ponadto istnieją równieŜ nowe techniki stosowane przy zapisie obrazu czy
dźwięku: MP3, MPG, JPG.
Archiwa ZIP i RAR
Cechy archiwum ZIP
Największą zaletą formatu ZIP jest jego popularność. Większość archiwów
znajdujących się w Internecie jest w formacie ZIP.
Inną zaletą formatu ZIP jest prędkość. Archiwizowanie w formacie ZIP zwykle
przebiega szybciej niŜ w formacie RAR.
Cechy archiwum RAR
Cechy:
• moŜliwość tworzenia archiwów wieloczęściowych.
• format RAR moŜe obsługiwać pliki praktycznie dowolnych rozmiarów podczas
gdy rozmiar pojedynczego pliku w archiwum ZIP jest ograniczony rozmiarem 4
GB.
• format archiwum RAR umoŜliwia zakładanie blokady na archiwum. MoŜna w
ten sposób obronić się przed przypadkowym zmodyfikowaniem waŜnego
archiwum.
• format RAR umoŜliwia dodanie do archiwum pewnej porcji informacji zwanej
danymi naprawczymi. Jeśli archiwum zawiera dane naprawcze, będzie
moŜliwe odzyskanie danych w przypadku jego uszkodzenia (np. z powodu
błędu na dyskietce). Format ZIP nie umoŜliwia dodawania danych
naprawczych.
• moŜliwość tworzenia archiwum samorozpakowującego się tzw. SFX.
Co to jest SFX?
Samorozpakowujące się archiwum (SFX – „SelF – eXtracting”) do rozpakowania
takiego archiwum nie jest konieczny Ŝaden dodatkowy program.
Archiwa SFX zwykle mają rozszerzenie .exe, jak zwykłe pliki wykonywalne. Archiwa
SFX są wygodne w przypadku, gdy zachodzi konieczność przekazania komuś
danego archiwum, a nie ma pewności, czy ta osoba posiada program umoŜliwiający
rozpakowanie go.
6
Rodzaje kompresji:
WyróŜniamy dwie podstawowe metody kompresji: kompresje bezstratną i
kompresję stratną.
W przypadku kompresji bezstratnej dane odtworzone, są identyczne z danymi
pierwotnymi. Natomiast w przypadku kompresji stratnej dane odtworzone są
podobne do danych pierwotnych i na ogół róŜnią się od nich w sposób trudny do
wychwycenia.
Zastosowanie odpowiedniego kompresji jest wymuszone przez rodzaj danych, które
zamierzamy skompresować (patrz tabelka poniŜej).
Kompresja bezstratna
Kompresja stratna
teksty
programy komputerowe
bazy danych
pliki z innymi danymi (pliki arkusza
kalkulacyjnego, pliki konfiguracyjne, dane
przesyłane w sieciach komputerowych itp.)
niektóre rodzaje grafiki (np. formaty GIF i TIFF)
dźwięki (kompresja GSM wykorzystywana w
telefonii komórkowej)
muzyka (format MP3)
obrazy (format JPEG)
filmy (format MPEG)
TIFF – format pliku stosowany dla materiałów, przeznaczonych do druku.
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Eksplorator Windows.
Eksplorator Windows – program słuŜący do przeglądania zawartości dysków
(dyskietki, dysk twardy, itp.).
Windows XP oferuje kilka metod uruchomienia programu Eksplorator Windows:
moŜna kliknąć przycisk Start i z wyświetlanego menu wybrać opcje Wszystkie
programy/ Akcesoria/ Eksplorator Windows.
kliknięcie ikony Mój komputer prawym przyciskiem myszy i wybranie z menu
kontekstowego opcji Eksploruj.
kolejną metodą uruchamiana programu jest zaznaczenie w oknie Mój
komputer prawym przyciskiem myszy ikony dysku lub folderu i wybranie z
menu kontekstowego opcji Eksploruj.
kliknięcie prawym przyciskiem myszy przycisku Start i wybranie polecenia
Eksploruj.
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Harmonogram zadań.
Harmonogram zadań słuŜy do planowania uruchamiania dowolnego skryptu,
programu lub dokumentu w określonym, najbardziej odpowiednim czasie.
7
Korzystanie z usługi o nazwie Harmonogram zadań (dostęp do tej funkcji jest
ograniczony w Windows XP Home Edition):
Otwórz Menu Start – Programy – Akcesoria – Narzędzia Systemowe – Zaplanowane
zadania
Za pomocą harmonogramu zadań moŜna:
•
•
•
•
zaplanować uruchamianie zadania codziennie, co tydzień, co miesiąc lub w
określonym czasie (na przykład podczas uruchamiania systemu).
zmienić harmonogram zadania.
zatrzymać zaplanowane zadanie.
dostosować sposób uruchamiania zadania w zaplanowanym terminie.
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Struktura dysku – dysk fizyczny i logiczny. Podział dysku – partycje i
klastry.
Struktura dysku twardego: najwaŜniejsze pojęcia
klaster
Definicje znajdziesz w temacie: System plików FAT,
MBR
FAT16, FAT32 i NTFS.
System plików
partycja
Co to jest partycja. Wymień rodzaje partycji.
Partycja - wydzielony obszar dysku twardego, który moŜe być sformatowany przez
system operacyjny w odpowiednim systemie plików. W Windows istnieją dwa rodzaje
partycji: podstawowa oraz rozszerzona.
Partycja podstawowa – część dysku, która z poziomu systemu operacyjnego jest
widziana jako osobny dysk twardy. Fizyczny dysk twardy moŜe zawierać
maksymalnie cztery partycje podstawowe. System operacyjny moŜe być
uruchomiony tylko z partycji podstawowej oznaczonej jako aktywna. Na partycji
podstawowej instalowany jest system operacyjny.
Zadanie. Ile moŜna maksymalnie utworzyć partycji podstawowych?
Dysk twardy maksymalnie moŜe zawierać cztery partycje podstawowe lub trzy
partycje podstawowe oraz jedną partycję rozszerzoną z wieloma dyskami logicznymi.
Partycja rozszerzona – Część dysku, która nie jest widziana przez system
operacyjny jako osobny dysk. W ramach partycji rozszerzonej moŜna tworzyć dyski
logiczne. Widziane są one przez system pod oznaczeniami literowymi. Komputera
nie da się uruchomić z partycji rozszerzonej ani z dysku logicznego zawartego na
niej. Na partycji rozszerzonej moŜna umieścić maksymalnie 32 dyski logiczne.
8
Co to jest dysk logiczny i dysk fizyczny.
Dysk logiczny - Wydzielony obszar rozszerzonej partycji na dysku twardym.
Dysk fizyczny – Jest to dysk podstawowy, zawierający partycje podstawowe,
partycje rozszerzone lub dyski logiczne.
Wolumin to wydzielony obszar nośnika danych słuŜący do przechowywania
informacji. Woluminami są m.in.:
• partycje na dysku twardym,
• sformatowane dyskietki,
• dyski CD/DVD.
Dysk wirtualny (ang. virtual disk) — wydzielony obszar pamięci operacyjnej (RAM)
w którym symulowana jest struktura dysku o zadanej pojemności. Zazwyczaj jako
dyski wirtualne, podłącza się w systemie obraz płyty CD lub DVD (np. w formacie .iso
lub .nra).
Do tworzenia wirtualnych dysków słuŜą następujące programy:
Daemon Tools
VirtualCD
Alcohol
Programy te umoŜliwiają odpalenie programu(gry) nie posiadając CD-ROMU.
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
Temat: Narzędzia do partycjonowana dysku.
Dysk twardy na partycje dzieli się za pomocą programów partycjonujących.
Zazwyczaj są one dołączone do systemu operacyjnego, są teŜ niezaleŜne programy
powstałe specjalnie do tego celu.
Programy partycjonujące dołączone do systemów operacyjnych:
•
•
•
•
DOS/Microsoft Windows 95/98/ME - fdisk
Microsoft Windows NT/2000/XP i nowsze - diskpart i narzędzie o nazwie
Zarządzanie komputerem
Linux (większość dystrybucji) - fdisk, cfdisk, parted i graficzne nakładki
QtParted i GParted
Mandriva Linux - diskdrake
INNE NARZĘDZIA DO PARTYCJONOWANIA:
Norton Ghost (trial)
Partition Manager (freeware)
Partition Magic
☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺☺
9
Temat: Profilaktyka antywirusowa.
Badware – co to jest?
Badware jest ogólną nazwą oprogramowania mogącego wyrządzić szkody ich
uŜytkownikom. Oprogramowanie takie składa się z kilku podgrup, a najliczniej
reprezentowaną i najpopularniejszą stanowią wirusy komputerowe.
Co to jest wirus?
Wirus komputerowy to krótki program komputerowy, zwykle szkodzący systemowi
operacyjnemu i utrudniający pracę uŜytkownikowi komputera. KaŜdy wirus ma
zdolność samopowielania.
Główne objawy infekcji wirusowej:
zwiększenie objętości niektórych plików,
dziwne komunikaty, nietypowe efekty graficzne,
częste zawieszanie się systemu, nieoczekiwane restarty komputera,
wolniejsze niŜ zwykle działanie programu,
zmniejszenie ilości dostępnej pamięci RAM w komputerze,
pojawienie się nieznanych plików.
Rodzaje wirusów komputerowych:
• Wirusy sektora startowego dysku (tzw. wirusy boot sektora) – infekują sektory
startowe dyskietek i dysków twardych,
• Wirusy plikowe (tzw. file viruses) – infekują pliki wykonywalne (*.exe, com)
oraz wsadowe (*.bat) danego systemu operacyjnego
• Makrowirusy – uaktywniają się w chwili otwarcia zainfekowanego dokumentu,
po czym zaraŜają zdrowe zbiory z rozszerzeniem *.doc
• Wirusy polimorficzne – nie mają stałej sygnatury, poniewaŜ ich kod zmienia
się samoczynnie przy kaŜdej infekcji.
• Wirusy stealth - są to wirusy, które podczas próby dostępu do zaraŜonego
pliku lub sektora dysku przez program antywirusowy potrafią „w locie”,
chwilowo naprawić uszkodzone dane i zatuszować swą obecność.
Inne programy o działaniu destrukcyjnym:
Konie trojańskie – trojany
Konie trojańskie – wirusy te ukrywają się w poŜytecznym (na pozór)
oprogramowaniu, jak np. program antywirusowy czy przeglądarka plików graficznych.
Program tego typu po jego uruchomieniu oprócz wykonywania swoich „oficjalnych”
10
zadań dokonuje takŜe spustoszenia w systemie. Szkody, jakie mogą być efektem
działania trojanów to między innymi niestabilna praca systemu, skasowanie danych,
przepełnienie dysku kolejnymi kopiami.
Robak
Robaki (worms) – programy których działanie polega na tworzeniu własnych
duplikatów. Do prawidłowego funkcjonowania nie potrzebują nosiciela. RozmnaŜają
się samoistnie i w sposób ciągły, powodując w bardzo krótkim czasie wyczerpanie
zasobów systemu.
Bomba logiczna
Bomby logiczne – rodzaj wirusa, który moŜe pozostać w ukryciu przez długi czas.
Jego aktywacja następuje w momencie nadejścia określonej daty lub wykonania
przez uŜytkownika określonej czynności, takiej jak np. skasowanie określonego pliku.
Króliki określane są równieŜ jako bakterie. To programy które nie niszczą plików. Ich
jedynym celem jest samokopiowanie.
Programy szpiegujące
Bardzo niebezpieczne są programy słuŜące do wymiany plików według zasady
,,kaŜdy z kaŜdym”. Programy te powinny udostępniać jedynie niektóre foldery
komputera. Często jednak zawierają dodatki niekoniecznie słuŜące pierwotnemu
celowi. Są to programy określane jako adware i spyware.
Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo. Nie są specjalnie
groźne. Wyświetlają po prostu reklamy innych firm lub produktów i poza zabieraniem
miejsca w pamięci nie mają Ŝadnych właściwości destrukcyjnych.
Spyware to programy komputerowe, których celem jest szpiegowanie działań
uŜytkownika. Programy, te potrafią wyłowić z naszego komputera róŜne dane i
przesłać je do sieci. Mogą to być: Dane personalne (nazwisko, adres, telefon, email), dane kontaktowe firmy, charakterystyka komputera, zawartość katalogów,
wykaz uŜywanego oprogramowania łącznie z jego numerami seryjnymi.
Profilaktyka antywirusowa – podstawowe zasady:
uŜywaj legalnie zakupionego oprogramowania,
nie korzystaj z dyskietek kolegi bez sprawdzenia ich,
zabezpieczaj dyskietki przed zapisem (unikniesz zainfekowania jej wirusem),
sporządzaj kopie zapasowe dyskietek z danymi i bardzo waŜnymi
programami,
unikaj poŜyczania swoich dyskietek,
swoją dyskietkę uŜywaną na innym komputerze uwaŜaj za potencjalnie
zaraŜoną wirusem i dlatego sprawdź ją przed uŜyciem (uruchomienie
programu antywirusowego),
Okresowo sprawdzaj swój komputer programem antywirusowym. MoŜna teŜ
przeskanować
sobie
bezpłatnie
dyski
skanerem
On
Line
http://skaner.mks.com.pl
Miej zainstalowany program antywirusowy z monitorem,
Aktualizuj zainstalowany program antywirusowy,
11
Zachowuj szczególne środki ostroŜności przy korzystaniu z sieci
komputerowych lokalnych (LAN) i Internetu (WAN), ściągaj pliki tylko z
pewnych źródeł.,
Miej zainstalowany i włączony program firewall, chroniący przed atakami z
zewnątrz.
Unikaj otwierania podejrzanych załączników w poczcie elektronicznej.
Przykłady programów antywirusowych:
MKS_VIR, Norton Antivirus, Kaspersky, Sophos, Panda, Antivirenkit, Avast, AntiVir
PersonalEdition, AVG Free Edition, F-Secure Anti-Virus.
12