konspekt LO ROZWÓJ PŁODOWY

SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE II – BIOLOGIA
NAUCZYCIEL PROWADZĄCY – …................
TEMAT LEKCJI: Rozwój płodowy człowieka
KLASA ….....
DATA: …............
GODZ.............
HASŁO PROGRAMOWE: Funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej całości
ZAKRES TREŚCI:
• fizjologia zapłodnienia
•
fazy rozwoju: od zygoty do noworodka
•
funkcjonowanie łożyska
•
poród
CELE NAUCZANIA:
WIADOMOŚCI: Uczeń potrafi:
•
zdefiniować pojęcia: zaplemnienie, zapłodnienie, embrion, zarodek, płód
•
wyliczyć etapy rozwoju prenatalnego człowieka
•
wymienić fazy porodu
UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń potrafi:
•
scharakteryzować rolę łożyska w odżywianiu i wymianie gazowej płodu
•
wyjaśnić fizjologiczne podłoże zapłodnienia
•
analizować kolejne fazy rozwoju od zygoty do noworodka z wykazaniem roli łożyska w życiu
płodowym człowieka
•
uzasadnić rolę czynników wewnętrznych i zewnętrznych w prawidłowym przebiegu porodu
POSTAWY: Uczeń:
•
ma pełną świadomość własnej płodności
•
zdaje sobie sprawę z wpływu czynników zewnętrznych na prawidłowy przebieg ciąży i porodu
TYP LEKCJI:
Służąca opracowaniu nowego materiału
FORMY PRACY:
Zbiorowa, indywidualna
METODY:
OBSERWACYJNA: obserwacja środków dydaktycznych zastępczych: plansza ze schematem
rozwoju płodowego człowieka, oglądanie filmu “Od poczęcia do narodzin”
SŁOWNA: praca z tekstem przewodnim “Fazy rozwoju płodowego człowieka”, pogadanka na temat
funkcjonowania łożyska, wykład aktywizujący na temat faz porodu
ĆWICZENIOWA: uzupełnianie tabeli na podstawie tekstu przewodniego, wypełnianie schematu
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
plansza ze schematem rozwoju płodowego człowieka, tekst przewodni “Fazy rozwoju płodowego
człowieka”, film “Od poczęcia do narodzin”, podręcznik, tabela oraz schemat do uzupełnienia
LITERATURA DLA UCZNIA:
Podręcznik WSiP – BIOLOGIA pod red. A. Jerzmanowskiego
LITERATURA DLA NAUCZYCIELA:
“Kompendium histologii “T. Cichocki, J. Mirecka
“Zarys fizjologii lekarskiej” E. Miętkiewski
TOK LEKCJI:
I FAZA WPROWADZAJĄCA
1. Sprawy organizacyjno-porządkowe
•
Powitanie
•
Sprawdzenie listy obecności
2. Sprawdzenie wiadomości z lekcji poprzedniej
3. Sprawdzenie pracy domowej
4. Pogadanka dotycząca faz cyklu owulacyjno-menstruacyjnego (nawiązanie do pracy domowej)
5. Zapisanie tematu lekcji
II FAZA REALIZACYJNA
1. Pogadanka dotycząca fizjologii zapłodnienia – wyjaśnienie pojęć – zaplemnienie, zapłodnienie
2. Analiza wykresu poziomu hormonów po zapłodnieniu komórki jajowej
3. Praca z tekstem przewodnim - “Fazy rozwoju płodowego człowieka”. Przygotowanie uczniów do
analizy tekstu, poinformowanie, że powinni szukać odpowiedzi na pytanie:
•
Jakie etapy występują w czasie rozwoju prenatalnego człowieka i czym się one charakteryzują?
•
Przekazanie uczniom tabeli do sporządzenia notatek w czasie analizy tekstu
•
Omówienie pracy przez uczniów
4. Oglądanie fragmentu filmu i analizowanie pod kątem poprawności wypełnionych tabel –
podsumowanie pracy uczniów - wklejenie tabeli do zeszytu
5. Oglądanie i analiza fragmentu filmu dotycząca budowy i funkcji łożyska
6. Wypełnianie tabeli przez uczniów – sprawdzenie prawidłowości wykonanego ćwiczenia
7. Wykład aktywizujący na temat faz porodu
III FAZA PODSUMOWUJĄCA
1. Uczniowie wypełniają ćwiczenie dotyczące rozmnażania i rozwoju płodowego człowieka
2. Sprawdzenie poprawności wykonanego ćwiczenia
2. Zapisanie pracy domowej dla wszystkich:
Wymień i w kilku zdaniach opisz etapy rozwoju postnatalnego człowieka
Praca domowa dla chętnych: Wyjaśnij co to są badania prenatalne i jakie są rodzaje tych badań
3. Ocena aktywności uczniów
ETAP
ROZWOJOWY
CZAS OD
ZAPŁODNIENIA
zygota
1 doba
blastocysta
7 doba
gastrula
10-14 doba
organogeneza
3 tydzień
CHARAKTERYSTYCZNE
ZMIANY BIOLOGICZNE
1 miesiąc
1,5-2 miesiące
Okres płodowy
3 miesiące
4 miesiące
6 miesięcy
7-8 miesięcy
9 miesiąc
Składniki krwi
TLEN
DWUTLENEK WĘGLA
MOCZNIK
SKŁADNIKI ODŻYWCZE
PRZECIWCIAŁA
Krew w tętnicy pępkowej
Krew w żyle pępkowej
ETAP
ROZWOJOWY
CZAS OD
ZAPŁODNIENIA
CHARAKTERYSTYCZNE
ZMIANY BIOLOGICZNE
zygota
1 doba
Pierwsze podziały zygoty bruzdkowanie
blastocysta
7 doba
Implantacja zarodka w macicy
gastrula
10-14 doba
organogeneza
3 tydzień
Gastrulacja – formowanie się listków
zarodkowych oraz pierwotnych
narządów i błon
Różnicowanie narządów
pierwotnych(rozpoczyna pracę
serca), łożyska i pępowiny
Okres płodowy
1 miesiąc
Wykształcenie łożyska, pojawienie
się otworu ustnego, powstawanie
zawiązków oczu, płuc, kończyn
1,5-2 miesiące
Ostateczne uformowanie narządów,
krążenie płodowe
3 miesiące
Wykształcenie narządów płciowych
zewnętrznych (umożliwiający
rozróżnienie płci)
4 miesiące
Wykonywanie ruchów(m.in.
chwytnych), powstawanie paznokci
5 miesięcy
6 miesięcy
7-8 miesięcy
9 miesiąc
Pokrycie ciała mazią płodową,
otwieranie oczu
Całkowite ukształtowanie mózgu,
rozwój tkanki tłuszczowej
Osiągnięcie stanu, umożliwiającego
życie poza organizmem matki
Uzupełnij poniższy schemat:
Fazy rozwoju płodowego człowieka
Zaraz po wniknięciu pierwszego plemnika jajo wytwarza chemiczną blokadę, która
chroni przed dostaniem się następnych męskich gamet. Zapłodniona komórka jajowa (zygota)
zaczyna się dzielić mniej więcej co 15 godzin (podziały te nazywane są bruzdkowaniem – powstaje
duża liczba niezróżnicowanych jeszcze komórek), a jajowód transportuje ją w kierunku macicy.
Siódmego dnia po zapłodnieniu kilkudziesięciokomórkowy zarodek zagnieżdża się w ścianie macicy
(nazywamy to implantacją). W drugim tygodniu życia zarodka rozpoczyna się gastrulacja. Wówczas
formują się charakterystyczne grupy komórek – tzw. listki zarodkowe
(ektoderma, endoderma,
mezoderma). Z nich różnicują pierwotne narządy i błony.
3 tygodnie po zapłodnieniu rozpoczyna się organogeneza - z listków rozwijają się narządy
ostateczne, między innymi rozpoczyna pracę serce, różnicuje się łożysko i pępowina.
W pierwszym miesiącu życia można rozpoznać główkę z zaczątkami oczu, tułów zakończony
ogonkiem i zawiązki kończyn – rąk i nóg po obu stronach tułowia. Ośmiotygodniowy zarodek ma
twarz oraz prawie wszystkie zawiązki narządów wewnętrznych – mózgowie, płuca, mięśnie. Od tej
pory określa się go mianem płodu.
W trzecim miesiącu życia płód wykazuje proste odruchy, może się też poruszać. Wykształcają się
narządy płciowe zewnętrzne.
U czteromiesięcznego płodu widać już wyraźnie ludzki wyraz twarzy, uszy, nos, oczy, powstają
paznokcie.
Miesiąc później pojawiają się włosy na ciele i głowie. Rozpoczyna się szybki wzrost.
Płód rozwija się bardzo intensywnie: w szóstym miesiącu potrafi ssać palec, często kopie, otwiera
oczy.
Do końca ósmego miesiąca ma całkowicie ukształtowany mózg, rozwijają się pęcherzyki płucne,
tkanka tłuszczowa.
Do porodu ciało płodu osiąga stan umożliwiający życie poza organizmem matki.
Jakie etapy występują w czasie rozwoju prenatalnego człowieka i czym się one charakteryzują?