Problemy współczesnej Service Oriented Architecture

PROBLEMY WSPÓŁCZESNEJ SERVICE ORIENTED ARCHITECTURE
KATARZYNA LANGE-SADZI
SKA
Uniwersytet Łódzki
MAŁGORZATA ZIEMECKA
Uniwersytet Łódzki, Wysza Szkoła Informatyki w Łodzi
Streszczenie
W artykule zawarto informacje na temat SOA. Zaprezentowano problemy zwizane z wdroeniem i uytkowaniem współczesnej architektury SOA.
Słowa kluczowe: SOA, Architektura zorientowana na usługi, Web Services
1. Wprowadzenie
Niejedno przedsibiorstwo staje przed problemem wykorzystywania aplikacji rónych producentów i koniecznoci ich integracji. Taka integracja jest trudna, poniewa praktycznie nie
istnieje komunikacja midzy tymi aplikacjami, co oznacza kłopoty z wymian danych midzy
nimi. Czsto nie udaje si zrealizowa jej automatycznie, zatem przeprowadzenie jej z sukcesem
wymaga duego nakładu czasu i mocy obliczeniowej. Nie zawsze dobrym pomysłem w tej sytuacji jest zamiana istniejcych aplikacji na inne, szczególnie wtedy, gdy obecnie wykorzystywane
dobrze spełniaj zadania, do których zostały stworzone. Wymiana oprogramowania wizałaby si
ponadto z wymian sprztu, szkoleniami dla pracowników i generowałaby dodatkowe koszty.
Metod, która w tej sytuacji pozwoliłaby zachowa oprogramowanie i sprzt jest SOA (Service Oriented Architecture).
2. Definicja SOA
„SOA oznacza architektur nastawion na usługi lub opart na usługach”.[4] Mona równie
powiedzie, e jest to „zestaw postulatów, rekomendacji i dobrych praktyk zwizanych z projektowaniem architektury systemów informatycznych.”[4] Architektur naley rozumie jako logiczn struktur systemu lub systemów informatycznych z wyodrbnionymi głównymi elementami składowymi i powizaniami midzy nimi.
W przypadku architektury zorientowanej na usługi, logika powiza ma by zbudowana
w postaci luno powizanych usług. Usługa jest to dowolny fragment funkcjonalnoci przydatny
dla uytkownika.
Jedn z charakterystycznych cech SOA jest dzielenie procesów na mniejsze jednostki, które
zebrane razem tworz wikszy element usprawniajcy biznes, ale osobno mog by przeznaczone
do wykonywania rónych, zupełnie innych prac. Jednostki odpowiadaj zbiorowi zasad, które
pozwalaj im na samodzielny rozwój, a jednoczenie daj odpowiedni poziom standaryzacji. Te
jednostki w SOA s włanie usługami.
Model rzeczywistoci zorientowanej usługowo pozwala przyglda si ogólnej istocie problemu i nie zajmowa si szczegółami dotyczcymi np. programowania. Ten sposób postrzegania
umoliwia takie podecie do problemu, aby zauway najwaniejsze jego aspekty przy jednoczesnym pominiciu szczegółów.[1]
Katarzyna Lange-Sadziska, Małgorzata Ziemecka
Problemy współczesnej Service Oriented Architecture
41
SOA praktycznie rozwizuje połczenie sfer IT i biznesowej w firmie. Metoda ta moe zrewolucjonizowa stosunki midzy tymi sferami, jeli tylko uda si zmieni pogldy o tworzeniu,
wdraaniu i zarzdzaniu oprogramowaniem i zaimplementowa SOA.
SOA jest podejciem do architektury, polegajcym na rozłoeniu złoonych operacji na proste
„funkcje biznesowe”, do wielokrotnego wykorzystania przez wiele procesów.
SOA mona stosowa na trzy sposoby:
• jako nowe podejcie do problemów integracyjnych1;
• aby cilej zwiza IT z celami biznesowymi firmy;
• jako model do prezentowania oprogramowania.
„Zastosowanie SOA powinno umoliwi zmniejszenie kosztów integracji rodowiska IT, lepsze wykorzystanie zasobów IT, minimalizacj ryzyka operacyjnego i biznesowego oraz zwikszenie sprawnoci prowadzenia biznesu”.[7]
3. WdraĪanie SOA
Do wdraania architektury zorientowanej na usługi naley si odpowiednio przygotowa.
Przyjmuje si, e naley je rozpocz od rozeznania w najwaniejszych zasobach firmy: ludziach,
informacji i procesach.
„Wane jest, aby wszyscy mieli wiadomo, w jaki sposób cała organizacja i poszczególne
jej działy bd przechodziły od tradycyjnej architektury IT w stron SOA.”[6]
Firmy, które zdecyduj si na wdroenie SOA, co oznacza bdzie zmian kultury organizacyjnej, powinny wzi po uwag nowe problemy. Implementacja SOA powoduje pojawienie si
w przedsibiorstwie nowych technologii, nowych procesów, nowego sposobu mylenia. Oprócz
szkole technicznych naley koncentrowa si na „wprowadzaniu umiejtnoci zaimplementowania nowych procesów biznesowych. Technologia to nie wszystko.”[6]
Proces wdraania SOA wymaga czasu i wielkiego wysiłku firmy. W zalenoci od potrzeb,
elementy SOA bd wdraane w rónym zakresie. Moe powsta wic architektura hybrydowa,
łczca star, rozproszon i now, zorientowan na usługi. Ponadto przedsibiorstwa bd musiały
przystosowywa swoje rodowiska do zmian, poniewa zmienia si bd zwizane z SOA standardy i protokoły. Bd dojrzewa i ewoluowa.
4. BłĊdy implementacji SOA
Wiele firm osignło pozytywne rezultaty wynikajce z wdroenia SOA. Jednak s i takie,
które nie widz adnych korzyci z implementacji architektury zorientowanej na usługi. Mogło si
zdarzy, e nieprawidłowo rozpoczły implementacj. Bardzo czsto błdy popełnione na starcie
spowoduj nieudane wdroenie.
Kolejnym wanym zagadnieniem przy wdraaniu SOA jest wyposaenie jej w standardy. Przy
załoeniu tworzenia w firmie wielu projektów, w tym jednego, odizolowanego, z architektur
zorientowan usługowo moe si okaza, e finalny produkt nie bdzie dostosowany do innych
projektów. Wynika to z tworzenia aplikacji, które maj róne opisy usług czy charakterystyki.
W przypadku SOA, jak i wielu innych architektur, bardzo wane jest opracowanie planu
„przejcia”. W przeciwnym przypadku moe si okaza, e przechodzenie na architektur zorien1
Np. przy wykorzystaniu tzw. szyny usługowej ESB (Enterprise Service Bus), która jest zestawem produktów umoliwiajcych łczenie składowych infrastruktury IT.
42
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 29, 2010
towan na usługi spowoduje powane problemy. Wdraanie zawsze niesie ze sob zmiany
w funkcjonowaniu całego przedsibiorstwa. Powinna by zatem przeprowadzona analiza wpływu
tych zmian na wszystkie sfery działania przedsibiorstwa (midzy innymi na zasoby, procesy
i technologi).
Oczywicie naleałoby w miar moliwoci zainteresowa si przyszłoci usług sieciowych
i technologii z nimi zwizanych. Modelowanie SOA przebiega nieco inaczej ni przy podobnych
projektach i polega na odwzorowaniu rzeczywistego wiata w taki sposób, aby rzuci wiatło na
relacje i współdziałanie usług w rodowisku wielozadaniowym. Czsto tworzone jest odwzorowanie architektury przedsibiorstwa w celu testowania wybranego oprogramowania. W ten sposób
mona wyeliminowa ju na pocztku wiele błdów.
U podstaw współczesnej SOA ley technologia XML. Z tych podstaw wykształciły si inne
technologie i standardy, bardzo wane dla funkcjonowania SOA.
Duym problemem w implementacji SOA jest współpraca midzy ludmi, a właciwie jej
brak. Udane wdroenie SOA wymaga współdziałania rónych działów firmy, poniewa projekty
i wdroenia bd si wzajemnie przenikały i nie bd traktowały poszczególnych działów jak
osobnych wysp. Implementacja załoe architektury zorientowanej na usługi bdzie wymagała np.
bliskiej współpracy działów biznesu i działu IT w firmie. Bardzo czsto trzeba przełamywa
niech do takiej współpracy i do zmiany starych nawyków.
Problemem, który musi rozwiza kade wdraajce przedsibiorstwo jest konieczno zapewnienia rodków na szkolenia pracowników. Pracownicy zwizani z wdroeniem i uytkownicy
kocowi musz wykaza gotowo do odbycia szkole. Pracownicy musz by wiadomi zmian,
jakie ich czekaj oraz wagi ich pomocy przy implementacji.
5. Współczesna SOA
Współczesna SOA została stworzona na podstawie podstawowego modelu, przy wykorzystaniu udoskonale technologicznych. Jest wiele kategorii, które wyróniaj współczesn SOA
sporód innych koncepcji. Architektura zorientowana na usługi jest uywana jako okrelenie
wszystkich platform aplikacyjnych, zawierajcych technologi Web Services2 i bazujcych na
orientacji usługowej. Obecnie dy si do podniesienia jakoci usług, czyli moliwoci bezpiecznej i niezawodnej implementacji – jak w przypadku innych, dłuej wykorzystywanych modeli.
Bardzo wan, a moe najwaniejsz charakterystyk SOA jest to, e przekazywanie danych
jest zarzdzane przez otwarte standardy. Przesyłanie wiadomoci midzy usługami odbywa si
poprzez zestaw ogólnie akceptowalnych protokołów. Równie format i sposób prezentacji wiadomoci jest standaryzowany. Współczesna SOA wspiera otwarte standardy w komunikacji i czyni
moliw komunikacj midzy rónymi usługami.
Wspomniana otwarto oznacza, e przedsibiorstwa maj wybór sporód wielu rozwiza na
rynku i mog korzysta z wikszej iloci narzdzi ni do tej pory. Jednoczenie nie oznacza to
koniecznoci rezygnacji z posiadanych platform, ale daje szanse na korzystanie z wikszej iloci
narzdzi ni dotychczas. Architektura zorientowana na usługi wspiera wyszukiwanie istniejcych
usług zarówno wewntrz przedsibiorstwa, jak i na zewntrz.
SOA pozwala współdziała aplikacjom, które nie mogły tego wczeniej robi, dajc moliwo zamykania aplikacji w usługach dziki uyciu otwartych standardów.
Architektura SOA dy do wykorzystania zasobów na wielu poziomach. Przejawia si to
2
Opis w punkcie 7.
Katarzyna Lange-Sadziska, Małgorzata Ziemecka
Problemy współczesnej Service Oriented Architecture
43
m.in. w nacisku na to, eby efektem ubocznym koczonych projektów były usługi, które bd
uyteczne w przyszłoci.
Jedn z cech charakterystycznych SOA s tzw. lune łczenia midzy usługami. Usługi s
niezalene i do działania potrzebuj jedynie wiedzy o innych usługach. Pozwala to na uzyskanie
lunych łcze midzy dziedzinami biznesu a aplikacjami firmy, a w rezultacie moliwo osobnej
ewolucji kadej dziedziny.
Dla przedsibiorstwa przechodzcego reorganizacj wewntrzn, połczenie z innym przedsibiorstwem lub jakiekolwiek zmiany organizacyjne i technologiczne, wana jest umiejtno
przystosowania si do tych zmian i reagowania na zwizane z nimi wydarzenia. Dziki rozwizaniom dostarczanym przez architektur zorientowan na usługi, mona zwikszy sprawno
organizacyjn, co uwaane jest za jedn z najwikszych korzyci uzyskanych dziki SOA. Wród
innych korzyci z zastosowania architektury zorientowanej na usługi wymienia si krótszy czas
reakcji na zmiany oraz wykorzystanie otwartych standardów komunikacyjnych.
6. Web Services
Z SOA kojarz si najczciej standardy definiujce Web Services3 czyli usługi sieciowe.
„Usługi Web Services umoliwiaj aplikacjom wymienianie si danymi oraz – co jeszcze istotniejsze – wykorzystywanie moliwoci innych aplikacji, niezalenie od tego, jak zostały zbudowane, w jakim systemie operacyjnym działaj oraz za pomoc jakich urzdze uzyskuje si do
nich dostp. Mimo, e usługi Web Services działaj niezalenie od siebie, mog łczy si w lune
konfiguracje usług, które wykonuj okrelone zadania”.[10]
Web Services dobrze nadaj si do realizacji SOA. „Wspomniane standardy pozwalaj na
udostpnienie funkcjonalnoci systemów w postaci usług o zdefiniowanym interfejsie, niezalenym od rodowiska i technologii, w której dana funkcjonalno jest zaimplementowana.”[4]
Web Services opieraj si na szeroko akceptowanych na rynku informatycznym specyfikacjach, opracowanych przez konsorcjum W3C. Do zdefiniowania usług dostpnych jako Web
Services słuy WSDL (Web-Services Descripion Language), czyli opracowany przez Microsoft
i IBM, oparty na XML4 jzyk do definiowania usług sieciowych.
Powstało te wiele innych standardów do wspierania budowy wszelkich rozwiza opartych
o Web Services. Nale do nich: UDDI (Universal Description, Discovery and Integration), który
pozwala na wyszukiwanie informacji o dostpnych usługach sieciowych i SOAP (Simple Object
Access Protocol) – do zdalnego wywoływania usług.
Z wykorzystaniem usług sieciowych wi si takie aspekty jak bezpieczestwo, transakcyjno, obsługa zdarze. Do wsparcia stosuje si standardy oparte na XML.
Technologia Web Services moe by podstaw do realizacji architektury zgodnej z SOA. Jednake podejcie SOA mona zrealizowa korzystajc niemal z dowolnej technologii, a nawet
w rodowiskach heterogenicznych, korzystajc z wielu rónych technologii. SOA nie wymaga
konkretnych technologii, a nawet pozwala wykorzystywa istniejce, sprawdzone technologie
i funkcjonalnoci istniejcych systemów. Konieczne jest tylko dopisanie interfejsu usługowego,
dostpnego dla wszystkich zainteresowanych konsumentów usług.
„Wane jest, aby organizacja wiedziała, jak definiowa Web Services i jak je tworzy. Ponad3
Komponent programowy niezaleny od platformy i implementacji, dostarczajcy okrelonej funkcjonalnoci.
XML (Extensible Markup Language) - uniwersalny jzyk formalny przeznaczony do reprezentowania rónych danych
w strukturalizowany sposób.
4
44
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 29, 2010
to uywanie Web Services niesie ze sob niebezpieczestwa zwizane z udostpnianiem Web
Services na zewntrz lub uytkowaniem Web Services udostpnianych przez innych.” [5].
7. KorzyĞci z SOA
Architektura zorientowana usługowo daje szans na korzystanie z usług wielofunkcyjnych.
Wielofunkcyjno pozwala na łatwiejsz integracj wielu platform, uwzgldnienie wzajemnych
relacji midzy procesami przedsibiorstwa a procesami jego partnerów.
U podstaw budowy i zarzdzania SOA le dane dostarczane w formacie XML. Daje to szans i jednoczenie konieczno pełnego wykorzystania platformy XML i uzyskania wysokiego
stopnia standaryzacji.
SOA moe dokona centralizacji komunikacji midzy aplikacjami oraz wewntrz nich. Pozwoli to inwestowa w jedn technologi komunikacyjn i w ten sposób zmniejszy nakłady na
infrastruktur telekomunikacyjn.
SOA zwiksza moliwoci biznesu i IT. Architektura zorientowana na usługi wspiera najlepsz w danej sytuacji technologi i pozwala zwikszy zasig i jako przyjtych do realizacji
celów.
Sprawno organizacyjna jest zwizana z kadym aspektem działania firmy. Budowanie
wszelkich elementów, takich jak algorytmy, procesy, czci oprogramowania w ramach istniejcych ogranicze okrela sprawno organizacji jako całoci. Architektury zorientowane usługowo
maj w złoeniu stworzenie takich produktów, które dziki ponownemu zastosowaniu i wielozadaniowoci bd mogły si rozwija.
Podstawowe zyski płyn ze zmniejszenia kosztów tworzenia i wdraania nowego oprogramowania. Wynikaj one z szybkoci realizacji nowych pomysłów i ulepsze ju istniejcych.
Przygotowanie ulepsze i poprawek moe trwa do 40% szybciej i za 75% rodków [11] w porównaniu z wczeniejszym stanem. Wynika to z ze skrócenia całego procesu od projektowania,
poprzez budow i faz testu. Proces ten moe bowiem uywa gotowych, wykonanych wczeniej
komponentów. Ponadto testowanie dotyczy tylko nowo stworzonych usług, co wydatnie skraca
jego czas.
Po wdroeniu SOA kolejne systemy bd wdraane szybciej. Łatwiejsze bdzie wprowadzanie zmian w systemach. Firma uniezaleni si od monopolu dostawców kluczowych systemów.
Uproci si wdraanie nowych procesów biznesowych, które bd mogły opiera si na usługach
platformy SOA.
Z bada Aberdeen Group [11] wynika, e dwa tysice najwikszych przedsibiorstw na wiecie, zaangaowanych w implementacj SOA odnotuje do 2014 roku oszczdnoci w wysokoci 53
miliardów dolarów.
To oznacza, e firma o budecie IT w wysokoci 200 milionów dolarów moe zaoszczdzi
nawet 20 milionów dolarów po picioletnim okresie wdroeniowym SOA.
Katarzyna Lange-Sadziska, Małgorzata Ziemecka
Problemy współczesnej Service Oriented Architecture
45
8. Wady SOA
Korzystanie z SOA niesie liczne zagroenia. Mówi si o niskim poziomie zabezpiecze architektury zorientowanej na usługi. Decentralizacja zabezpiecze utrudnia kontrol nad nimi. System
zabezpiecze jest mało skomplikowany i podzielony midzy usługi. Jest to jedno z trudniejszych
zada do rozwizania stojcych przed specjalistami.
Wad SOA jest to, e przed jej zaimplementowaniem trudno jest wskaza płynce z niej korzyci. Dopiero po pewnym czasie wida zalety tego posunicia. Dlatego stosuje si zabieg polegajcy na zastosowaniu architektury zorientowanej na usługi w małym fragmencie przedsibiorstwa, aby przekona kierownictwo do wdroenia w całej firmie. Jednoczenie bdzie mona
wychwyci podstawowe błdy, które pojawi si na tym etapie.[2]
Kolejnym problemem jest ponowne uycie usług. Usługi czsto tworzy si na konkretne potrzeby. Jeli zostan wykorzystane w innych procesach, do których ich nie zaprojektowano to
mog spowodowa powstanie problemów, łcznie z oddziaływaniem na całe przedsibiorstwo.
Problemem jest z reguły brak odpowiedniej kadry, dziki której mona poprowadzi wdroenie. Przedsibiorstwo jest wtedy zmuszone do zatrudnienia zewntrznych konsultantów lub stałego
outsourcingu. Przedsibiorstwo nie moe korzysta z wiedzy swoich pracowników, ale jednoczenie uzyskuje pomoc specjalistów, których dowiadczenie pozwoli zredukowa koszty ostatecznego rozwizania. Oczywicie mona te szkoli pracowników, aby mie przynajmniej kilku specjalistów na miejscu. Wybór odpowiedniej drogi powinien by podyktowany dowiadczeniami firmy
przy dotychczasowych wdroeniach.[2]
Problemy zwizane z SOA dotycz jednej z jej podanych cech – elastycznoci. Wzrost elastycznoci powoduje zmniejszenie kontroli. Czy zatem waniejsze s zyski z wikszej elastycznoci, czy kłopoty spowodowane zmniejszeniem kontroli? Wikszo zainteresowanych twierdzi, e
waniejsze s korzyci z elastycznoci. S zreszt metody na rozwizanie problemów z kontrol.
Najprostsza polega na tym, aby w procesach, w których kontrola jest szczególnie wymagana,
stosowa tylko te elementy, które łatwo skontrolowa.
SOA niesie te przedsibiorstwom problemy, które wynikaj z jej niedostatków i zmusza poszczególne przedsibiorstwa do ich rozwizywania. Istniej szanse, e ewolucja SOA pozwoli na
globalne wyeliminowanie tych problemów w przyszłoci.[2]
9. BezpieczeĔstwo SOA
Zapewnienie bezpieczestwa transakcji realizowanych za porednictwem architektury SOA,
w ramach której budowane s aplikacje dynamiczne jest procesem złoonym. W jego ramach
realizowana jest ochrona infrastruktury SOA przed atakami oraz monitorowanie korzystania
z uług.
Polityka bezpieczestwa powinna by elementem polityki biznesowej, okrelajc zakazy i nakazy słuce bezpiecznemu korzystaniu z systemu. W jej ramach ustala si midzy innymi sposób
autoryzacji i mechanizmy kontroli dostpu, specyfikuje metody uwierzytelniania oraz okrela
wymagania poufnoci i integralnoci.
Do podstawowych zagroe SOA zaliczy naley zagroenia zwizane z zawartoci takie jak
ataki SQL Injection, Capture/Replay, XPath Injection czy załczniki SOAP.
Atak SQL Injection polega na wprowadzeniu instrukcji SQL do danych XML, dziki którym
wydobywane s zastrzeone dane lub generowany jest błd pozwalajcy na ujawnienie informacji
46
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 29, 2010
zwizanych z dostpem do bazy danych. Ten rodzaj ataku przeprowadzany jest na systemy generujce zapytania do bazy danych i wykorzystuje luki w zabezpieczeniach zwizane z nieodpowiednim filtrowaniem i póniejszym wykonaniem danych przesyłanych w postaci zapyta SQL do
bazy danych. Jest skuteczny wtedy, gdy dane odbierane przez usług w SOA s zamieszczone
bezporednio w wyraeniu SQL, które jest uruchamiane z uprawnieniami dostatecznymi do
wykonania ataku.
Atak Capture/Replay jest procesem, w którym napastnik najpierw przechwytuje odpowiedni
strumie danych, a nastpnie odtwarza go dla osignicia okrelonego efektu. Wykorzystuje on
luki w schemacie uwierzytelnienia atakowanego systemu. Zastosowanie znaczników czasowych,
z ustalonym optymalnie czasem wanoci, pozwala na przeciwdziałanie takim atakom, poniewa
komunikat odtworzony zawiera bdzie nieaktualny znacznik czasowy.
Atak XPath Injection wykorzystuje dane wprowadzane przez uytkownika do konstrukcji
kwerendy XPath umoliwiajc wyprowadzenie informacji z baz danych XML. Przeciwdziałanie
takim atakom polega na wprowadzeniu kontroli sprawdzajcej, czy dane przekazywane do wyraenia XPath same nie zawieraj XPath.
Załczniki SOAP mog by grone wtedy, gdy zawieraj wirusy, s zbyt due lub trudne do
przetwarzania. Przeciwdziałanie tym problemom polega na blokowaniu załczników, ich filtrowaniu na podstawie typu MIME lub skanowaniu programem antywirusowym.
Monitorowanie korzystania z usług pozwala na ustalenie uytkownika, dziki czemu mona
kontrolowa dostp do usługi oraz ustali na potrzeby audytu wykonywane przez niego czynnoci.
Kontrola dostpu do usługi wymaga zastosowania rónych standardów takich jak certyfikaty
X.509, XML Encryption, WS-Security czy bramy XML.
Certyfikaty X.509 s wykorzystywane w kontekcie uwierzytelniania SSL pozwalajc weryfikowa tosamo Web services przez stron klienck lub klienta przez Web services.
XML Encryption jest standardem definiujcym sposób szyfrowania danych XML, przy czym
dane mog by szyfrowane selektywnie
Standard WS-Security definiuje sposób szyfrowania i podpisania wiadomoci SOA z wykorzystaniem XML Encryption i XML Signature. Okrela take posób umieszczenia hasła
i certyfikatu X.509 w wiadomoci SOAP oraz współdziałania SOAP z Kerberos.
Bramy XML, dziki stosowaniu reguł polityki bezpieczestwa do usług realizowanych
w chronionym rodowisko SOA, udostpniaj bezpieczne przetwarzanie w sieci z wykorzystaniem
akceleratorów sprztowych. Zapewniaj one czsto take porednictwo midzy protokołami,
transformacje i przyspieszenie. [3].
10. Podsumowanie
Bardzo wan korzyci z wdroenia architektury zorientowanej na usługi jest zredukowanie
kosztów utrzymania infrastruktury IT. Jeszcze wiksz jest uzyskanie elastycznoci działania,
zdolnoci szybkiego reagowania na zmiany rynkowe i wymagania klientów. Wana jest tu cisła
współpraca z biznesem, która pozwoli wykorzysta zwizane z wdroeniem SOA korzyci.
Elastyczno IT i biznesu ma ogromne znaczenie w utrzymaniu oraz zwikszaniu wartoci
firmy. Nowa architektura IT i biznesu pozwoli osign przewag nad innymi, midzy innymi
pomagajc szybciej dostosowa si do zmian w otoczeniu biznesowym.
SOA jest przez wielu specjalistów uwaana za nowy, nastpny standard do tworzenia systemów informatycznych. Jako młode podejcie, posiada jeszcze wiele wad i niedocigni, które
Katarzyna Lange-Sadziska, Małgorzata Ziemecka
Problemy współczesnej Service Oriented Architecture
47
bd rozwizywane.
Architektura zorientowana na usługi umoliwia połczenie działa informatyki i biznesu, do
czego dono ju wczeniej, jednak bez wikszego powodzenia. Ju na samym pocztku wdraania pracownicy wszystkich działów musz ze sob współpracowa, aby pokona wszelkie trudnoci wdroenia i ta współpraca musi by utrzymana.
SOA moe da szans przedsibiorstwu na osignicie jednolitej struktury, szybsze przygotowywanie rozwiza i obnienie nakładów. Wymaga jednak przemylanych działa, stosowania
si do przyjtego planu i dokonywanie ewentualnych poprawek, jeli bdzie to konieczne.
Architektura zorientowana na usługi, która jest w stanie łczy działajce niezalenie od siebie systemy, spotyka si z szerokim zainteresowaniem. Idea, która pozwala łczy w cało
i zapanowa nad t całoci okazuje si obecnie bardzo potrzebna i poszukiwana. W tym kontekcie wida, e SOA ma szans sta si nowym standardem w tworzeniu rodowisk informatycznych. Jeszcze pozostało do rozwizania wiele problemów, ale wyniki pierwszych ankiet przeprowadzonych wród przedsibiorstw wdraajcych SOA s bardzo obiecujce, co pozwola sadzi, e
nastpi rozwój i dojrzewanie architektury zorientowanej na usługi.[2]
„Jak uzyska pewno, e inicjatywa implementacji architektury SOA przynosi firmie maksimum moliwych korzyci? Aby siła architektury zorientowanej na usługi została faktycznie w
pełni wykorzystana, architektura ta musi by nie tylko oparta na solidnym, sprawdzonym wzorcu
strukturalnym, lecz take przynosi firmie jak najwiksz warto biznesow ju od pocztkowego
etapu wdroenia. Warto zatem zdefiniowa projekty o znaczcym wpływie na działalno organizacji, które zaspokaja jej potrzeby ju w krótszej perspektywie czasowej i sprawi, e rodowisko
informatyczne bdzie nieustannie stymulowa innowacyjne zmiany w modelu biznesowym”.[12]
„Implementacja SOA nie jest zadaniem łatwym. Szczególnie trudna jest w organizacjach, które nie s z rónych wzgldów przygotowane do głbokich zmian w sposobie mylenia o biznesie,
o roli IT w kreowaniu wartoci firm, które s odporne na zmiany.”[6]
Obiecujce s dowiadcznia z wdroe SOA w polskich firmach. W kwietniu 2008 Business
Dialog i CIO Business Meeting Point wspólnie z firm IDS Scheer Polska przeprowadziły badanie
"Architektura IT dla wymagajcego biznesu". Autorzy chcieli dowiedzie si od szefów działów
i samodzielnych analityków IT, jakiego przygotowania wymaga polska firma, aby wdroenie
architektury IT opartej na usługach SOA miało sens biznesowy i szanse powodzenia. Okazało si,
e wdroenia osignły wysoki poziom – 36% firm biorcych udział w badaniu owiadczyło, e
jest w trakcie realizacji projektu SOA; 26% ju taki projekt zrealizowało; 20% planuje realizacj
w cigu najbliszych kilku lat.”[9].
Po wdroeniu czsto okazuje si, e uytkowanie SOA nie jest proste i potrzebny byłby zespół w ramach działu IT, który zajmowałby si utrzymaniem i wsparciem architektury zorientowanej usługowo. Niestety w polskich warunkach niewiele przedsibiorstw moe sobie na to
pozwoli. Szacuje si, e obecnie najwyej 50. [9]
48
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 29, 2010
Tabela 1. Najwaniejsze przesłanki do zastosowania architektury IT
zorientowanej na usługi w polskich warunkach
Potrzeba przyspieszenia tempa wspierania przez IT nowych produktów, nowych kanałów
sprzeday
Ch obnienia kosztów przyszłych wdroe
Nasilenie zmian i usprawnie organizacyjnych w procesach, które wymagaj obsługi IT,
konieczno zwikszenia elastycznoci działania
Potrzeba integracji pomidzy istniejcymi ju systemami IT a nowo wprowadzanymi
Potrzeba integracji rónych systemów korporacyjnych
Konieczno usprawnienia zarzdzania informatyk, aby dział IT wywizywał si z wikszej
liczby zada w szybszym tempie, ale bez zwikszania kadr i nakładów na IT
Potrzeba integracji w czasie rzeczywistym z partnerami biznesowymi i ich systemami IT
Wzrost kosztów utrzymania dotychczasowej, starzejcej si architektury IT
Fuzja z inna firm
Potrzeba integracji z aplikacjami w centrali midzynarodowej firmy
64%
60%
52%
40%
36%
16%
12%
8%
4%
0%
ródło: [9]
Bibliografia
[1] Bell M. Service-Oriented Modeling. Service Analysys, Design, and Architecture, Haboken
New Jersey, USA 2008, s. 56.
[2] Kuchowicz M., Service-Oriented Architecture jako nowoczesna koncepcja projektowania
systemów informatycznych, Łód 2009, s.17–26, 45–65.
[3] Muszyski J., Podstawy bezpieczestwa SOA, NetWorld, 13 lipca 2009.
[4] Pkała P., Kiedy si sprawdza? [w:] ComputerWorld, Tygodnik menederów
i informatyków, Warszawa, 7.07.2009, s. 18–19.
[5] Rosen M., Lublinsky B., Smith K.T., Balcer, M. J., Applied SOA: Service-Oriented Architecture and Design Strategies, Implementing SOA: Total Architecture in Practice, Boulevard Indianapolis, USA 2008.
[6] Skrupski K., Człowiek do zada specjalnych [w:] ComputerWorld, Tygodnik menederów
i informatyków, Warszawa, 23.06.2009, s. 16–17.
[7] Teleinfo, Pismo profesjonalnych uytkowników informatyki i telekomunikacji, 18.12.2006
s. 23.
[8] http://www.smartmedia.com.pl/soa_model_dojrzalosci.html, 20.12.2008.
[9] http://cio.cxo.pl/artykuly/59400/SOA.zdobywa.firmy.html, 19.02.2008.
[10] http://msdn.microsoft.com/pl-pl/netframework/cc511282.aspx#exb, 17.06.2009.
[11] http://www.p2080.co.il/go/p2080h/files.8563644203.pdf, 28.09.2008.
[12] http://www-01.ibm.com/software/pl/soa/launch/IT_enabler.html, 14.02.2010.
Katarzyna Lange-Sadziska, Małgorzata Ziemecka
Problemy współczesnej Service Oriented Architecture
PROBLEMS OF CONTEMPORARY SERVICE ORIANTED ARCHITECTURE
Summary
In the article there is a piece of information on SOA. There also presented some
problems connected with the introduction and using of current SOA.
Keywords: SOA, service oriented architecture, Web Services
Katarzyna Lange-Sadziska
Małgorzata Ziemecka
Katedra Informatyki Ekonomicznej
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
Uniwersytet Łódzki
ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 3/5, 90-255 Łód
e-mail: [email protected],
[email protected]
49