docInformator - OWES w Suwałkach.
download 
Reklamacja Transkrypt
Informator - OWES w Suwałkach.
numer 1 styczeń - luty 2015 r. Informator Partnerstwa Lokalnego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego „Ludzie to anioły z jednym skrzydłem, dlatego aby się wznieść, musimy trzy mać się razem.” Maria Konopnicka OŚRODEK WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W SUWAŁKACH Informator Partnerstwa Lokalnego Suwałki 2014 Wydawca: Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach Redakcja: Anna Kolenkiewicz, Joanna Charmuszko, Ewa Kasjanowicz, Emilia Truszkowska, Maciej Hintertan, Jarosław Rżany, Jan Matuszyński Opracowanie tekstów: Anna Kolenkiewicz, Joanna Charmuszko, Barbara Korzeniewska, Jarosław Rżany, Jan Matuszyński Zdjęcia: Joanna Charmuszko, Jan Matuszyński, archiwa: OWES i ARES S.A. Skład, łamanie, korekta: Jan Matuszyński - S-print 2 Katowice Druk: S-print 2 Katowice Nakład: 500 egzemplarzy Publikacja bezpłatna Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i stanowi część realizacji projektu: „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach”. Realizator Projektu: Agencja Rozwoju Regionalnego „ARES” S.A. w Suwałkach ul. Noniewicza 42A, 16-400 Suwałki tel. 087 566-61-06, fax 087 566-74-97 www.ares.suwalki.pl Biuro Projektu: Agencja Rozwoju Regionalnego „ARES” S.A. w Suwałkach ul. Osiedle II 6a, 16-400 Suwałki tel. 087 567 73 74 e-mail: [email protected] Anna KOLENKIEWICZ koordynator projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach” Szanowni Państwo, Oddajemy w Państwa ręce pierwszy z trzech numerów naszego „Informatora Partnerstwa Lokalnego”. To publikacja poświęcona przede wszystkim problematyce ekonomii społecznej i wszelkim przejawom działań w ramach przedsiębiorczości społecznej. Jest to także praktyczne uzupełnienie naszych przedsięwzięć realizowanych w ramach projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach”. „Informator” jest kolejnym miejscem, gdzie prezentujemy, prócz tematów bardziej ogólnych, nasze dotychczasowe osiągnięcia w pracy służącej przybliżeniu i popularyzacji zasad, metod a przede wszystkim korzyści płynących z wdrażania mechanizmów ekonomii społecznej. Część z Państwa zapewne już wie „coś” na ten temat, część uczestniczy i korzysta z szans stworzonych przez spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe i inne formy aktywizacji zawodowej. Dla wielu jednak, być może szukających swojej szansy, nasze działania są jeszcze tajemnicą... Warto więc sięgnąć po wskazówki, które między innymi słowami zostały zawarte w naszej publikacji. Być może będzie to pierwszy impuls wyzwalający Państwa inicjatywę, przekonanie, że warto spróbować. To nic nie kosztuje, a gdy przyjrzeć się bliżej, można szybko dostrzec wartości, które dziś trudno przecenić: wiedzę, pracę i w efekcie podniesienie własnego standardu życia. Wystarczy przyjąć wyciągniętą, pomocną dłoń. 3 Sejny: nomii Społecznej. Podczas seminarium omówione zostały kwestie spółdzielni socjalnych osób prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem uczestników WTZ -ów oraz ZAZ-ów jak również podstawy Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej. W dalszej części odbyła się szczególna uroczystość wręczenia znaków jakości podmiotom ekonomii społecznej – „Zakup Prospołeczny”. Certyfikaty otrzymały podmioty ekonomii społecznej za następujące produkty i usługi : 1. Spółdzielnia Socjalna Netlajt • serwis komputerowy, • sprzedaż detaliczna komputerów, • sprzedaż artykułów biurowych. Targi Ekonomii Społecznej 22 organizacje działające w sferze ekonomii społecznej, miały okazję wypromować swe działania podczas Targów Ekonomii Społecznej, które odbyły się 25 października 2014 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Sejnach. Była to świetna okazja do tego, by przybliżyć wizytę studyjną, której celem było przedstawienie tzw. „dobrych praktyk” dotyczących ekonomii społecznej w szczególności działalności olsztyńskich spółdzielni socjalnych. Uczestnikami wizyty studyjnej byli członkowie spółdzielni socjalnej założonej w projekcie OWES oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych z Augustowa i Sokółki, a także uczestnicy CISu z Augustowa. 2. Spółdzielnia Socjalna Alexis Program wizyty studyjnej był bardzo • sprzedaż wyrobów tekstylnych: pociekawy i obejmował 5 dni zajęć, pod- szewki, pościel, prześcieradła, torby. czas których odbywały się spotkania z Wydarzenia przedstawicielami spółdzielni socjalnych z Olsztyna oraz wykłady na temat finansowania podmiotów ekonomii społecznej. *** Kolejna wizyta studyjna zorganizowana przez ARES S.A. miała miejsce w dniach 25 - 28 listopada 2014r. i obejmowała Kraków i okolice. mieszkańcom Sejn i okolic, czym tak naprawdę jest przedsiębiorczość społeczna. Celem nadrzędnym imprezy było propagowanie form działalności gospodarczej łączących cele społeczne (Więcej w dalszej części publikacji) i ekonomiczne. Białystok: (Więcej w dalszej części publikacji) Suwałki - Olsztyn: Dobre praktyki u sąsiadów W dniach 17 - 22.11.2014 r. Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach w ramach realizacji projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach” za pośrednictwem firmy Cristal Travelnet zorganizowała 4 Seminarium i nagrody 5 grudnia 2014 r. w Hotelu 3-Trio w Białymstoku odbyło się seminarium poświęcone zagadnieniom związanym z ekonomią społeczną. Głównym prelegentem spotkania był Tomasz Mika – wiceprezes Fundacji im. Królowej Polski św. Jadwigi, członek Zespołu ds. Rozwiązań Systemowych w Zakresie Eko- 3. Spółdzielnia Socjalna Delta • sprzedaż wyrobów tekstylnych: poszewki, pościel, prześcieradła, torby. 4. Fundacja Czas Lokalny • kanapka grillowana, • sok ze świeżych owoców, • tarta, • pierogi, • naleśniki. 5. Spółdzielnia Socjalna Aurora • usługi cateringowe. W dalszej części seminarium odbyły się wystąpienia przedstawicieli Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej z terenu województwa podlaskiego. Swoją działalność zaprezentowali: Paweł Backiel z subregionu białostockiego, Marta Małecka-Dobrogowska, Dariusz Budrowski z subregionu łomżyńskiego i Anna Kolenkiewicz z subregionu suwalskiego. Spotkanie zakończyło się wystąpieniem Elżbiety Rajewskiej-Nikonowicz Dyrektora ROPS w Białymstoku. „Ekonomia społeczna nie jest własnością żadnego politycznego stronnictwa. Zawiera w sobie elementy ważne dla wielu tradycji zarówno lewicowych jak i prawicowych, konserwatywnych, liberalnych, socjaldemokratycznych, republikańskich, komunitariańskich, a także katolickiej nauki społecznej. Ekonomia społeczna pozwala na porozumienie wielu nurtów i tym samym daje nadzieje na to, że nie przepadnie w partyjnych sporach. Ekonomia społeczna nie zmusza do wyboru między wolnością a solidarnością. W istocie wskazuje na to, że prawdziwa solidarność bierze się właśnie z wolności, i jako taka nie da się zadekretować.” (Z „Manifestu ekonomii społecznej”) Rentownie, ale nie dla zysku Na szczęście coraz mniej ludzi pamięta i kojarzy słowo „społeczny” z hasłami obowiązującymi w PRL-u. Była „społeczna własność środków produkcji”. Wszyscy byli właścicielami wszystkiego, czyli nikt nie miał nic. Był „społeczny czyn”. Łopaty, zbiórka przeważnie w niedzielę, trafiała się bułka z szynką, czasem po„udanym czynie”, w podgrupach małe „co nieco” z gatunku napojów wysoko procentowych ... Sadziliśmy drzewka, budowaliśmy szkoły, przedszkola, drogi. Trudno jednoznacznie potępić tamto działanie, bo przecież coś przetrwało jakiś czas w wyniku naszej, społecznej pracy. Niezależnie od zaangażowania pracujących. Niemniej, pozostawało w pamięci odium „społeczności czynu”, jako efekt czegoś przymusowego, bez przekonania, akcyjnego więc nietrwałego. Ot, każą to idziemy, odbębnimy i spokój do następnego razu. Bo przecież kto się migał, mógł mieć kłopoty w macierzystym zakładzie pracy. Gdy dziś słyszymy o ekonomii społecznej, sam termin brzmi nam nieco przewrotnie. Jak twarde prawa ekonomiczne, presja rynku, konkurencyjna pazerność, koniunktura mają się do działań prospołecznych? Prosta odpowiedź: nijak. Rezygnacja? Przytakiwanie? A może warto posłuchać tych, którzy już od dawna próbują „oswoić” te groźnie brzmiące prawa, presję i pazerność? Ekonomia społeczna to tylko jeden ze sposobów określenia działalności gospodarczej, łączącej w sobie cele społeczne i ekonomiczne. Bywa określana również jako gospodarka lub przedsiębiorczość społeczna. Aby dobrze zrozumieć pojęcie ekonomii społecznej, warto opisać instytucje stanowiące „rdzeń” tego środowiska – tzw. przedsiębiorstwa społeczne. Przedsiębiorstwa społeczne mogą pełnić bardzo różnorodne funkcje. Jednak ze względu na ciągle jeszcze 5 mały zasięg mechanizmów ekonomii społecznej w Polsce, wiele z opisanych tu obszarów dopiero czeka na rozwinięcie. Dostarczanie dóbr publicznych i rozwój wspólnot lokalnych Przykładem na tego typu działania jest np. integracja społeczna osób z autyzmem, pomoc osadzonym w więzieniach i wychodzącym na wolność w próbach powrotu do życia w społeczeństwie. Ilustracją tego typu kompetencji może być Bałtów, mała miejscowość koło Ostrowca Świętokrzyskiego, którego mieszkańcy zastanawiając się, co zrobić z panującymi wokół biedą i bezrobociem, wpadli na pomysł stworzenia Parku Jurajskiego, oczyścili zarośniętą rzekę i stworzyli na niej szlak wodny, którym spływają tratwy z turystami (co roku Bałtów odwiedza ponad 200 tysięcy osób). Dostarczanie usług publicznych Działalność handlowa i produkcyjna Integracja społeczna i działalność na rynku pracy Usługi publiczne świadczone przez przedsiębiorstwa społeczne mogą mieć bardzo różny charakter, ale przynajmniej dwie ich grupy: usługi społeczne oraz usługi techniczne są szczególnie ważne dla przedsiębiorczości społecznej. SPOŁECZNE: usługi edukacyjne - prowadzenie przyszkolnego sklepu jako pomoc w utrzymaniu małej wiejskiej szkoły działania w obszarze szeroko rozumianych usług socjalnych, zakładanie domów wspólnoty, gdzie bezdomni początkowo wspierani przez np. stowarzyszenie biorą stopniowo odpowiedzialność za prowadzenie przekazanego im we wspólne użytkowanie domu; usługi opiekuńcze - świadczone w domu oraz prowadzenie różnego rodzaju instytucji opiekuńczych działania w obszarze szeroko rozumianej służby zdrowia szkolenie i przygotowanie sanitariuszek do pracy w szpitalu. TECHNICZNE: utrzymywanie zieleni miejskiej i inne prace porządkowe związane z mieniem publicznym dające zatrudnienie osobom zalegającym z płaceniem czynszu. Pokrewne temu są usługi związane ze zbieraniem odpadów, ich segregacją i utylizacją. Przedsiębiorstwa społeczne mogą też podejmować działalność produkcyjną, tak jak to robi EKO „Szkoła Życia” w Wandzinie – największy w Polsce ośrodek dla osób uzależnionych od narkotyków, zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS, gdzie od wielu lat prowadzony jest sad ze starymi odmianami polskich drzew owocowych oraz hodowla królików i kur. Na Śląsku, w Katowicach i Zabrzu działa FAJNA Spółdzielnia Socjalna. FAJNA jest franczyzobiorcą londyńskiego przedsiębiorstwa społecznego CLARITY EFBP. Firma CLARITY została założona 170 lat temu jako manufaktura zatrudniająca 7 osób z niepełnosprawnością. Obecnie CLARITY EFBP zatrudnia ponad 70 osób z niepełnosprawnością. Najważniejszym produktem CLARITY jest mydło. Wytwarzane ekologicznie z poszanowaniem zasad uczciwego handlu (Fair Trade), według starobrytyjskich receptur, ale pod nowoczesnym nadzorem technologicznym. Ponad 100 rodzajów mydeł i kosmetyków produkowanych i sprzedawanych przez osoby z niepełnosprawnością pozwalają im samodzielnie utrzymać się i rozwijać. Dzięki przychylności dyrekcji Instytutu Techniki i Aparatury Medycznej ITAM z Zabrza, FAJNA Spółdzielnia Usługi o charakterze wzajemnym Ubezpieczenia wzajemne (Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych), usługi zdrowotno-opiekuńcze, spółdzielnie telefoniczne itp. Są to też alternatywne mechanizmy wymiany, np. Banki Czasu (czyli wzajemne dzielenie się kompetencjami i usługami w ramach grupy osób zrzeszonych w Banku) albo systemy barterowe. Usługi na otwartym rynku Tutaj za przykład może posłużyć krakowski pensjonat „U Pana Cogito”, który zapewnia wysokiej jakości obsługę hotelową i cateringową zatrudniając osoby po kryzysach psychicznych i przeznaczając zyski ze swojej działalności również na rehabilitację osób niepełnosprawnych. 6 Socjalna uruchomiła manufakturę mydlarską na terenie Śląskiego Centrum Zaawansowanych Technologii. Nadano jej nazwę: FAJNA Kopalnia Mydła. Nazwa ma nawiązywać do regionalnej tradycji kopalń i przez dobrą śląską robotę podkreślać lokalny charakter wytwarzanych mydeł. Nie dziwi więc fakt, że pierwszym mydłem którego produkcją zajęła się FAJNA Kopalnia Mydła jest CZORNE MYDŁO™. Dobrze myjące mydło w kolorze czarnym, z białą pianą, w dodatku o prozdrowotnym dla skóry działaniu. Nie wszyscy wiedzą, że zawarty w mydle węgiel aktywny ma niezwykle silne działanie oczyszczające: otwiera, oczyszcza pory skórne; usuwa toksyny i bakterie z powierzchni, a nawet z głębszych warstw naskórka; działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo; usuwa martwe komórki naskórka; perfekcyjnie łagodzi podrażnienia i przyspiesza gojenie zranień; systematycznie stosowane rozjaśnia skórę (działa także na przebarwienia pigmentacyjne); usuwa nieprzyjemne zapachy. *** Według European Research Network (EMES) za przedsiębiorstwo społeczne uznaje się działalność nakierowaną głównie na cele społeczne. Zyski z tej działalności, w założeniu są reinwestowane w te cele lub w działającą wspólnotę. Nie chodzi więc o maksymalizację zysku lub zwiększenie dochodu udziałowców czy też właścicieli. Inaczej rzecz ujmując: „działamy, pracujemy rentownie, z zyskiem, ale nie dla zysku” EMES określa kryteria społeczne i ekonomiczne, którymi powinny charakteryzować się inicjatywy wpisujące się w ekonomię społeczną. Kryteria według European Research Network EKONOMICZNE: 1. prowadzenie w sposób względnie ciągły, regularny działalności opartej na instrumentach ekonomicznych; 2. niezależność, suwerenność instytucji w stosunku do instytucji publicznych; 3. ponoszenie ryzyka ekonomicznego; 4. istnienie choćby nielicznego płatnego personelu; SPOŁECZNE: 5. wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia; 6. oddolny, obywatelski charakter inicjatywy; 7. specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania; 8. możliwie wspólnotowy charakter działania; 9. ograniczona dystrybucja zysków. Ten zestaw kryteriów definiuje idealne przedsiębiorstwo społeczne. Trudno wszędzie i zawsze twierdzić, że „tak właśnie robimy”. Ważne jest to, żeby rozsądnie powyższe kryteria starać się urealniać w działaniu. I od czasu do czasu, ale regularnie sprawdzać, jak to naprawdę u nas jest. Czy to, co robimy mieści się w powyższych sformułowaniach. Może przydałaby się mała korekta w realizacji któregoś z „dziewięciu przykazań”? 7 Projekt „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach” powstał w ramach Priorytetu VII. Promocja integracji społecznej Działanie 7.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013. Okres realizacji: 01.10.2012 do 30.06.2015 O NAS: Jednym z pomysłodawców, realizatorem i liderem projektu jest Agencja Rozwoju Regionalnego „ARES” S.A. w Suwałkach. ARR ARES od blisko 22 lat aktywnie oddziałuje na lokalny rynek pracy, w tym prowadzi działalność edukacyjno – oświatową, proprzedsiębiorczą oraz tworzy i realizuje programy aktywnej walki z bezrobociem. Poza tym w realizacji projektu bierze udział: Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT. GŁÓWNE CELE: przeciwdziałanie wykluczeniu poprzez utworzenie i dofinansowanie 5 spółdzielni socjalnych. prowadzenie szkoleń. promocję Ekonomii Społecznej. wspomaganie powstawania sieci partnerstw. Obszar działania - powiaty: suwalski, augustowski, sejneński, sokólski, m. Suwałki UCZESTNICY PROJEKTU Osoby indywidualne (grupy osób) zagrożone wykluczeniem społecznym, doświadczające trudności na rynku pracy. Podmioty Ekonomii Społecznej (np.: stowarzyszenia, fundacje, spółdzielnie socjalne, KIS-y, CIS-y, ZAZ-y, WTZ–y, przedsiębiorstwa społeczne), Instytucje Wsparcia Ekonomii Społecznej. OFERTA SKIEROWANA DO PODMIOTÓW EKONOMII SPOŁECZNEJ W ramach Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości oferujemy doradztwo prawne, księgowe, finansowo – biznesowe i marketingowe, doradztwo z zakresu pozyskiwania źródeł finansowania, pakiety usług specjalistycznych. OFERTA SKIEROWANA DO OSÓB FIZYCZNYCH Bezzwrotne dotacje na założenie spółdzielni socjalnej (20000 zł na członka spółdzielni, 100000 zł na spółdzielnię socjalną). DZIAŁANIA W PROJEKCIE W PODZIALE NA REALIZATORÓW Agencja Rozwoju Regionalnego „ARES” S.A. w Suwałkach: * zakładanie i finansowanie spółdzielni socjalnych; * szkolenie i doradztwo w ramach Aniołów Spółdzielni Socjalnej; 8 * przygotowanie do rozpoczęcia działalności gospodarczej poprzez prowadzenie szkoleń; * badania dwóch Instytucji Wsparcia Ekonomii Społecznej oraz czterech Spółdzielni Socjalnych w celu poszukiwania długofalowych źródeł finansowania tych podmiotów; * ciągłe wsparcie dla PES udzielane przez Animatorów projektu; * promocja ekonomii społecznej poprzez m.in. realizację Targów Ekonomii Społecznej, emisje audycji radiowych i artykułów prasowych; * rozwój partnerstwa lokalnego na rzecz ekonomii społecznej poprzez m.in. organizację Warsztatów Partnerstwa Lokalnego oraz wizyt studyjnych „Śladami dobrych praktyk ES w Polsce”; * prowadzenie pięciu Punktów Informacyjno-Rekrutacyjnych. CENTRUM AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ PRYZMAT: Prowadzenie Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości: wspieranie PES i osób fizycznych poprzez doradztwo, kursy, udostępnianie zasobów lokalowych wyposażonych w sprzęt biurowy, wsparcie prawne, księgowe, finansowo–biznesowe, marketingowe. Prowadzenie Akademii Ekonomii Społecznej. W ramach Akademii Ekonomii Społecznej oferuje szkolenia z zakresu: podstaw ekonomii społecznej, prawnych i formalnych podstaw funkcjonowania podmiotów ES, marketingu, public relations, skutecznego zarządzania podmiotami ES, zewnętrznych źródeł finansowania działalności ES. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego REALIZATOR PROJEKTU Agencja Rozwoju Regionalnego „ARES” S.A. w Suwałkach ul. Noniewicza 42A, 16-400 Suwałki tel. 087 566-61-06, fax 087 566-74-97 www.ares.suwalki.pl BIURO PROJEKTU Agencja Rozwoju Regionalnego „ARES” S.A. w Suwałkach ul. Osiedle II 6a, 16-400 Suwałki tel. 087 567 73 74 e-mail: [email protected] Proces konieczny, czyli... Oswajanie ekonomii społecznej Rozmowa z Anną KOLENKIEWICZ, kierującą Ośrodkiem Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach Krótka wizytówka... Jestem koordynatorem projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach”. To typowo unijny projekt nastawiony na rozwój ekonomii społecznej, głównie poprzez tworzenie spółdzielni socjalnych. Opiekujemy się także istniejącymi już podmiotami ekonomii społecznej. Przyszłam do tego projektu jako animator, w listopadzie 2012 roku. Projekt rozkręcał się, mijał pierwszy miesiąc od startu. W styczniu 2013 roku zostałam kierownikiem projektu, a w kwietniu doprowadziłam do rozpoczęcia szkolenia 60 zrekrutowanych osób. Wybraliśmy 11 grup inicjatywnych. Z tej jedenastki pochodzą nasi spółdzielcy, a ich grono uzupełnili dobrani później, kolejni zainteresowani. To było takie trochę systemowe szaleństwo... Brzmi groźnie... Może nie aż tak. Ale często pojawiali się ludzie bez pomysłów, brakowało liderów z inicjatywą. Kojarzenie ich na zasadzie: „może państwo będziecie razem działać, a potem zobaczymy...” miało słabą rację bytu. Przedsiębiorstwo społeczne rządzi się innym mechanizmem przepływu kapitału. Już na szkoleniach staramy się precyzyjnie o tym mówić, wyjaśniać, że bycie spółdzielcą nie gwarantuje zarobienia „fajnej kasy” w miarę w łatwy sposób. Stawiamy sprawę jasno, żeby nie było nieporozumień: to jest szansa na godziwy grosz za godziwą pracę plus chęć zainwestowania w siebie. Żałuję, że ośrodki wspierania ekonomii społecznej nie mają swobody kreowania rzeczywistości. Dla przykładu: aktualnie mam przed sobą dwie grupy chętnych do założenia spółdzielni socjalnej. Pierwsza grupa jest zainteresowana produkcją i sprzedażą ekologicznych produktów żyw 9 nościowych, a druga kulturą regionalną i jej promocją wśród turystów. Te dwa obszary przyszłych działań trudno pogodzić w ramach jednej spółdzielni, bo tylko jedna może powstać. Są na to środki z Powiatowego Urzędu Pracy i trzeba je zagospodarować. Musimy się znaleźć w tej rzeczywistości, a przede wszystkim muszą to zrobić nasi przyszli spółdzielcy. Nie jest to proste. Nie jesteście sami w tym projekcie... Projekt realizujemy w partnerstwie z Centrum Aktywności Społecznej „Pryzmat” i wspólnie odpowiadamy za punkty informacyjno–rekrutacyjne. Prowadzimy je w pięciu powiatach. Rolą punktów informacyjnych jest dotarcie do klienta, jego pozyskanie, trochę przypomina to działania lekarza pierwszego kontaktu ... Nasz pracownik szuka osób zainteresowanych ekonomią społeczną, doprowadza do kontaktu z animatorami, a ci z kolei pracują już nad tymi osobami, czy tworzącą się grupą inicjatywną. Spółdzielnie socjalne to ogólnie „działka” ARESu, (suwalska Agencja Rozwoju Regionalnego – lider projektu), ponieważ ARES S.A. zawsze zajmowała się dotacjami, ich przyznawaniem, obsługą. Teraz mieliśmy do dyspozycji po 100 tys. zł dla pięciu nowo powstających spółdzielni socjalnych, a skutkiem tego po 20 tys. zł na każdego członka spółdzielni. Udało nam się także przyznać kolejne 20 tys. zł dla członków przystępujących do już istniejących spółdzielni, jak miało to miejsce w przypadku spółdzielni socjalnej „Perspektywa”. Naszą rolą było rzetelne rozlicznie tych środków, a wcześniej monitorowanie procesu ich zagospodarowania. Dla każdej spółdzielni ARES wygospodarował ponadto wsparcie roczne bądź półroczne wsparcie pomostowe w wysokości 6 tys. zł miesięcznie, czyli po 1200 zł dla każdego spółdzielcy. Wystarczyło? Jak i dla kogo? Początkowo zakładaliśmy powstanie czterech spółdzielni socjalnych, ale pojawiły się oszczędności i w efekcie „stać nas było” na wsparcie pięciu podmiotów. Jakie to spółdzielnie? Dla przykładu, na początek „Jedyneczka”. Prowadzi żłobek. Ma piękny budynek na Zastawiu, nad Arkadią, naszym miejskim zalewem, to bardzo ładne miejsce. Dzięki naszym środkom „Jedyneczka” została wyposażona zgodnie z potrzebami tego typu placówki, łącznie z placem zabaw. Uznałam, że nasze wsparcie powinno iść jeszcze dalej. Pomogłam im w pozyskaniu dodatkowych środków z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w ramach realizacji projektu dedykowanego matkom wchodzącym na rynek pracy. Te pieniądze umożliwiły uruchomienie dla potrzeb żłobka jednego piętra i doposażenie placu zabaw. Żłobek prócz działalności statutowej, zajmuje się także opieką „godzinową”, co jest niezwykle cenne dla rodziców pracujących w różnych godzinach, bądź po prostu chcących bezpiecznie „przechować malucha” na czas zakupów, czy też załatwiania ważnych, czasem dłużej trwających spraw. To optymalne rozwiązanie i reakcja na zapotrzebowanie, szczególnie w tej części miasta. A przy okazji „Jedyneczka” dostała prezent od suwalskich rajców w postaci „wsparcia żłobkowego”, czyli dofinansowania dla każdego maluszka. „MOOS” to kolejna spółdzielnia. Grupka byłych więźniów, którzy po odbyciu kary postanowili coś ze sobą zrobić. Początkowo działali w stowarzyszeniu FEATON, by przy sprzyjających okolicznościach zainteresować się spółdzielczo10 ścią socjalną. „Wystartowali do nas” z pozytywnym skutkiem. Zajmują się głównie reklamą, produkcją gadżetów, grafiką. Idąc dalej, mamy CTA (Centrum Terapii Aktywnej), które kupiło łóżka do masażu i świadczy usługi rehabilitacyjne. To taki biznes trochę mniej wymagający, chętni sami wynajmują i urządzenia i zgodnie z zaleceniami uruchamiają odpowiedni program np. masażu, czy też ćwiczeń rehabilitacyjnych. Spółdzielnia na razie pracuje w „obszarze ciała”, ale w planach jest też coś dla ducha, wycieczki, imprezy nie tylko rekreacyjne. Kolejna spółdzielnia to „Ekonova” z Nowinki zajmująca się budownictwem ekologicznym. Budują domki z gliny, ogólnie z surowców naturalnych, tradycyjnymi metodami. Jeszcze przed założeniem spółdzielni zbudowali ośrodek wypoczynkowy w Kuklach. Z zewnątrz to miejsce przypomina wioskę rodem z Czarnego Lądu, ale w środku pełen komfort dla najbardziej wymagających. Znakomite miejsce dla wypoczynku, nie tylko latem, zimą wbrew pozorom w chatach jest ciepło i przytulnie. Mamy jeszcze najmłodsze „nasze dziecko”, spółdzielnię Creative Mind, która powstała z opóźnieniem i w trochę inny sposób niż pozostałe. Przepisy regulujące tworzenie spółdzielni socjalnych dopuszczają zatrudnienie menedżera-eksperta, który może pomóc innym niekoniecznie radzącym sobie w nowej rzeczywistości. Tak też się stało w przypadku tej właśnie, wspomnianej, piątej „spółdzielni z oszczędności”. Pomysł był dość oryginalny, bowiem uruchomione zostało call-center. Na razie testują sprzęt, upowszechniają swoją obecność, przygotowując się do obsługi pierwszych zleceń. W Suwałkach początki realiów ekonomii społecznej to stworzenie przez „Pryzmat” trzech spółdzielni. M.in. Spółdzielnia Socjalna „Perspektywa” powstała z pierwszego rozdania środków przeznaczonych na ten cel. Poznaliśmy „Perspektywę”, gdy zajmowali się obsługą słupów ogłoszeniowych, drobnymi pracami na potrzeby miejskie. Pomogliśmy im, wyposażyliśmy w maszyny krawieckie i aktualnie prócz wcześniejszych zajęć, szyją konfekcję na zamówienie m.in. Szwedów. Znacznie poprawiła się sytuacja finansowa, mają tyle zajęć, że nie starcza im czasu na kontakt z naszym ośrodkiem, nad czym nie bolejemy, wręcz przeciwnie. Często jest tak, że życie spółdzielni jest jedynie życiem projektowym. Kończy się „ryba”, nie ma już „wędki”, okres zatrudnienia jest równy okresowi realizacji projektu. Fascynująca różnorodność... A przyszłość, wspomniała Pani o „życiu projektowym? Spółdzielnie funkcjonują od ponad roku, prócz tej „z oszczędności”. Nie upadły. Radzą sobie, drobnymi krokami idą do przodu. W październiku 2014 r. minął czas naszej opieki nad nimi. Ale kontakt z nimi jest ciągle dla nas ważny i właśnie zaczynamy proces testowania naszych spółdzielni. Polega to na tym, że wyszukujemy dla nich nowe obszary ekonomizacji, tak by mogły próbować znaleźć inne źródła zarabiania pieniędzy. Rzadko dochodzi do całkowitej zmiany charakteru działalności, jednak próby poszerzenia zakresu usług, modyfikacja dotychczasowych metod, elementy innowacyjności dają szansę na nowych odbiorców spółdzielnianej oferty. Sami też jesteśmy testowani, czy może raczej testujemy się sami. I ARES i Pryzmat. Ostatnio zrodził się pomysł utworzenia agencji zatrudnienia. Chcemy się skierować przede wszystkim do ludzi młodych, którzy po zdobyciu wykształcenia nie mogą znaleźć pracy. U nas w regionie 60% absolwentów różnego stopnia szkół wyższych zasila grono bezrobotnych. Mamy nadzieję, że nasz plan działania powinien przynieść także korzystną zmianę dla wizerunku ekonomii społecznej jako takiej. Żeby przestawała kojarzyć jedynie z wykluczeniem, marginesem i czynem społecznym. Ta inicjatywa jest możliwa ponieważ mamy dobre instrumenty dla jej realizacji. Nie jesteśmy urzędem, nie jesteśmy sformalizowani, trochę tak, ale na poziomie niezbędnego minimum. Mamy fachowców zdolnych pomóc w mniej sztampowy sposób. Kiedy trzeba 11 jesteśmy doradcami budowlanymi, czasem zespołem psychologów, pomagamy w przygo towaniu wniosków projektowych, służymy poradą prawną albo biznesową. Trochę się boimy tej formy działania, ponieważ prędzej czy później przyjdzie nam się zmierzyć, spotkać z np. urzędami pracy... Musimy jednak spróbować, a relacje z urzędami budować na uczciwej i rozsądnej współpracy. A propos: współpraca. Suwałki to szczególne miejsce na mapie Polski. Znikąd nie jest tak blisko do aż trzech sąsiadów... Na razie podjęliśmy współpracę z Litwą. Mamy na Suwalszczyźnie mniejszość litewską. Próbujemy w Puńsku założyć taką mieszaną spółdzielnię socjalną, może dwie. Podpisaliśmy list intencyjny starosty sejneńskiego w sprawie współpracy z Litwą. Widzimy spore zainteresowanie Litwinów pomysłem na inkubator transgraniczny, służący wymianie doświadczeń w stosowaniu mechanizmów ekonomii społecznej. Litwini, okazuje się są bardzo wrażliwi na tę formę działania prospołecznego, tak więc jest szansa na obustronne wzbogacenie dotychczasowych dobrych praktyk i skutecznych rozwiązań. Razem mamy też szansę na pozyskanie dodatkowych środków na ten rodzaj działalności. Podobno rzadko siedzicie za biurkami? Prowadzimy działania zewnętrzne. Sama jadę gdzieś, a nie 20 osób przyjeżdża skądś. Prosta kalkulacja w ramach ekonomii... Organizujemy TARGI EKONOMII SPOŁECZNEJ. Ostatnio impreza odbyła się w Sejnach, a w najbliższej przyszłości czekają nas edycje w Augustowie i w Sokółce. Targi to znakomita okazja wyjścia do społeczności lokalnych i pokazania „oswojonej” ekonomii społecznej. W przyjazny sposób dajemy do zrozumienia, że ekonomia społeczna to nie jest jeż kolczasty, tylko szansa dla aktywizacji społeczno-zawodowej. Wyjście do ludzi, pójście do pracy, działania przynoszące satysfakcję własną i korzyść dla innych. Targi są okazją do niezobowiązujących rozmów, nie przez telefon, sekretariat lub innych pośredników. Nie ma pytań, na które nie ma odpowiedzi. A przede wszystkim urzędowej atmosfery, której trudno uniknąć w centrali, biurze, punkcie, choćby nie wiem jak się starać. Tu centrala, biuro i punkt przychodzi do osoby z konkretną, przyjazną ofertą, a towarzyszy temu rozrywka, uśmiech i dobre słowa. Inną formą działań zewnętrznych i promocji są wizyty studyjne. W ich trakcie wymieniamy doświadczenia z naszymi spółdzielniami na podobne, na pewno nie takie same, gdzieś w innych regionach Polski. Ostatnio byliśmy w Krakowie i Olsztynie. Jedną z inspiracji płynących z tych wizyt jest podjęcie przez nas próby założenia spółdzielni socjalnej przez podmioty prawne, czyli np. stowarzyszenie dodatkowo z udziałem gminy. Liczymy przy tym, że właśnie gminy bardziej zaangażują się w przedsiębiorczość społeczną. Na razie jest różnie, ciągle pokutuje brak zrozumienia wynikający z braku chęci poznania zasad i możliwych korzyści wynikających z mechanizmów ekonomii społecznej. Pewnie znów potrzebny jest czas, choć szkoda go tracić na jednostronną inicjatywę... Tak więc, osoba, podmiot prawny będąc założycielem spółdzielni może sprawować nad nią „kontrolującą opiekę” i lepiej nią zarządzać. Ten wariant chcemy zastosować w najbliższym czasie u nas. Promocja to także audycje radiowe, teksty w prasie i warsztaty partnerstwa lokalnego. Właśnie warsztaty powinny nam pomóc w przełamywaniu barier w postrzeganiu ekonomii społecznej w samorządach. Zapraszamy urzędników do bezpośredniego kontaktu. Przyjdź, zobacz, zrozum, zrób! Inaczej nic z tego nie będzie. Nauka przedsiębiorczości w szkole to wybrane zagadnienia z teorii zatrudnienia na przykładzie własnej firmy lub pracy u kogoś. Nic nie mówi się np. o stowarzyszeniach prowadzących działalność gospodarczą, czy też o spółdzielniach socjalnych. W Europie tradycja tej formy zatrudnienia sięga lat 80. XIX wieku. Chyba warto przynajmniej wspomnieć o innych wcieleniach przedsiębiorczości, nie mówiąc o bardziej zaangażowanych formach przekazu tej wiedzy młodemu pokoleniu. Ogólnie mamy trochę do nadrobienia w tej materii, w stosunku do innych części kontynentu. Znam doświadczenia Włochów, Brytyjczyków i moim marzeniem jest kompleksowy przeszczep tych zasobów teorii, a przede wszystkim praktyki, w polski organizm. Prym wiodą uregulowania formalno-prawne i możliwości korzystania z nich dla dobra wspólnego. U nas na razie często tego typu chęci trafiają na rów z wodą, czasem na żelbetonowy mur... Ale wierzymy, że i te mury runą ... Dziękuję za rozmowę. 12 Co przedsiębiorca (społeczny) wiedzieć powinien? - (cz. 1) Spółdzielnia socjalna ma osobowość prawną. Jest to specyficzna forma spółdzielni pracy. Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest przede wszystkim prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków w celach społecznej i zawodowej reintegracji jej członków. Oznacza to, że spółdzielnia socjalna musi prowadzić działalność gospodarczą, ale zysk osiągany z tej działalności nie jest celem samym w sobie, a środkiem do realizacji celów statutowych. Spółdzielnia może też prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych, określonych w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Spółdzielnia socjalna może być założona przez osoby należące do ściśle określonych w ustawie grup wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz przez osoby prawne – organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego, kościelne osoby prawne. W przypadków osób fizycznych założyciele spółdzielni muszą należeć do jednej z poniższych grup: osoby bezrobotne w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6, 7 Ustawy o zatrudnieniu socjalnym, czyli: bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecz nej, uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej, chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, zwalniani z zakładów karnych, mający trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoja sytuacje? życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym, osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przepisy wymagają, aby spółdzielnia została założona przez co najmniej 5 osób, a nie więcej niż 50 osób (z wyjątkiem spółdzielni powstałych z przekształceń spółdzielni inwalidzkich). Członkami spółdzielni mogą być również osoby spoza grup określonych w ustawie, których ustawa nazywa specjalistami, ale ich liczba nie może być większa niż 50% liczby wszystkich członków spółdzielni. Każdy członek spółdzielni musi być zatrudniony w oparciu o umowę o pracę. Gdy założycielami spółdzielni są osoby prawne, musi być ich co najmniej dwóch. W tym wypadku są one zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu osób z grup osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, w terminie sześciu miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego. Osoby zatrudnione na tych zasadach po 12 miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia w spółdzielni socjalnej, mają prawo do uzyskania członkostwa w spółdzielni socjalnej. (dokończenie w następnym numerze) 13 Optymizm racjonalny Rozmowa z dr. Jarosławem RUSZEWSKIM prezesem Zarządu Centrum Aktywności Społecznej Pryzmat w Suwałkach Spójrzmy przez Pryzmat na ekonomię społeczną... Stowarzyszenie Pryzmat zajmuje się ekonomią społeczną mniej więcej od 2010 roku. Zaczęliśmy od szkoleń dotyczących mechanizmów zakładania spółdzielni socjalnych, tworzenia organizacji pozarządowych, które w swej treści zawierają pomoc osobom bezrobotnym, marginalizowanym społecznie, jak na przykład wychodzącym z zakładów karnych albo kończącym terapię antyalkoholową, czy też związaną z nadużywaniem środków odurzających. Torem były szkolenia, uzupełnieniem promocja samej idei ekonomii społecznej. Pojęcie „ekonomia społeczna” może się kłócić samo z sobą. Ogólnie „ekonomia” kojarzona jest to: zyskiem, mechanizmami zdobywania innych korzyści, rentownością itd. „Społeczna” to biedni, słabi, nie dający sobie rady w życiu. Staraliśmy się jakoś „pożenić” te dwa hasła. Na początku naszego działania mieliśmy do czynienia przede wszystkim z grupami seniorów. Powstały w Suwałkach trzy spółdzielnie socjalne. Rada miejska, co wtedy było wydarzeniem przynajmniej na skalę województwa, przekazała w dzierżawę słupy ogłoszeniowe jednej z naszych spółdzielni. Samorządowcy ciągle mają kłopot ze zrozumieniem idei ekonomii społecznej. Nam się jakoś udało przekonać, że nic to innego, jak tylko narzędzie służące pomocy m.in. bezrobotnym, osobom z niepełnosprawnością. Nie dajemy nic za darmo, tylko w efekcie oferujemy pracę i szansę na zaistnienie na rynku. OWES i ARES „w jednym stoją domu...” Prawda... choć w różnych budynkach. Pierwsze, wspomniane działania projektowe dobiegały końca. Tymczasem na szczeblu krajowym pojawiła się idea tworzenia ośrodków wsparcia ekonomii społecznej (OWES). W Podlaskiem miały funkcjonować trzy tego typu organizacje. By prowadzić OWES trzeba mieć doświadczenie w różnych „działkach”. My mieliśmy to doświad14 czenie, m.in. w pracy z organizacjami pozarządowymi, naszymi funkcjonującymi spółdzielniami socjalnymi. ARES S.A. jako agencja rozwoju regionalnego, miała doświadczenie w stymulowaniu przedsiębiorczości, elementach działań finansowych, kredytach, pożyczkach, dotacjach i dysponowała znacznym kapitałem tak społecznym jak i majątkowym. Obie strony miały naturalną chęć, by projekt dotyczący OWES-u w Suwałkach, realizować wspólnie. Po naszej stronie znalazła się organizacja wsparcia szkoleniowego, doradczego, lokalowego, promocyjnego dla wszystkich tych, którzy chcą zakładać podmioty przedsiębiorczości społecznej. Jak wam idzie? Współpraca trwa dwa lata. Podział zadań i kompetencji jest klarowny, ale przede wszystkim koherentny. Dla przykładu: ARES organizuje szkolenie dla przyszłych spółdzielców, sprawia faktyczne przyznanie dotacji, po czym „kandydaci” przychodzą do nas i otrzymują porady prawne i pomoc, choćby w „skutecznej obsłudze wniosku do KRS”, co czasem bywa problem, choć muszę wspomnieć, że ostatnio udało nam się zarejestrować spółdzielnie socjalną w trzy dni. Poza stroną prawną, oferujemy także pomoc księgową, a także praktyczne, warsztatowe wsparcie w konkretnych przedsięwzięciach jak: tworzenie reklam, druków promocyjnych, itp. Do dyspozycji naszych podopiecznych są specjaliści-praktycy. Z nimi właśnie mogą usiąść przy komputerach, skanerach, ploterach itp. i zobaczyć „jak to się robi”, by za chwilę samemu „to zrobić”. Udostępniamy także dużą salę konferencyjną, jeśli tylko jest taka potrzeba. A czasem bywa tak, że chce się spotkać większa grupa ludzi, którzy jeszcze się nie znają. Przychodzą i zaczyna się „burza mózgów” i coś się tworzy. My słuchamy i gdy tylko pojawia się inicjatywa ze strony uczestników, służymy radą i ewentualną korektą pomysłów. Bez mała idealnie... Jestem optymistą, ale racjonalnym. Jeżeli ktoś się decyduje na tworzenia spółdzielni socjalnej powinien wiedzieć mniej więcej z czym się wiąże ten fakt. Bywa tak, że „sprowadzamy ludzi na ziemię”. Najważniejsza jest świadomość, że to nie jest tak: „na dłuższą metę będę dostawał coś za darmo i pozwoli mi to przeżyć jakiś czas, a potem zobaczymy”. My nic nie rozdajemy. Kto tak myśli, trafił pod zły adres. W trakcie spotkań z chętnymi do założenia spółdzielni często głos zabierają ci, którzy już to robią od dłuższego czasu. Służy to między innymi weryfikacji autentycznego zapotrzebowania na rynku. Jeśli ktoś opiekuje się dziećmi, to ten drugi niech może zajmie się czymś innym, a niekoniecznie „wyrywa klientów” dobrze prosperującej spółdzielni prowadzącej żłobek czy przedszkole. Tak więc, staramy się wskazywać, podpowiadać możliwości rozwiązań. Dziękuję za rozmowę. 15 „Jedyneczka” na piątkę Pewnie każdy rodzic lub opiekun w Polsce nie miałby nic przeciwko temu, gdyby żłobek, któremu powierza „czasowo” swoją pociechę wyglądał tak, jak suwalska „Jedyneczka”. Po pierwsze: klasa Żłobek „Jedyneczka” w Suwałkach został założony przez Spółdzielnię Socjalną JEDYNECZKA, która powstała w 2013 roku w ramach projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach”. Spółdzielnia prowadzi dzienną opiekę nad dziećmi, ofertę kieruje w szczególności do dzieci w wieku żłobkowym, ale także i starszych. Żłobek i sala zabaw pań-opiekunek „czasowo” zastępujących rodziców, po drugie kapitalne warunki lokalowe dla podopiecznych, a po trzecie, jezioro, choć nienaturalne, ale za to na wyciągnięcie ręki. Co prawda teraz (styczeń 2015 r.) i jeszcze trochę zamarznięte, ale to wartość dodana. Można maluchom nie opowiadać, co to jest lód, tylko ciepło je ubrać i wyjść na krótki spacer… oferuje dzieciom szeroki zakres zajęć dodatkowych, opieką stałą i godzinową, organizację imprez urodzinowych i szereg innych atrakcji. Inauguracja „roku żłobkowego” miała miejsce w lutym 2014 r. JEDYNECZKA jest sprawnie funkcjonującym podmiotem ekonomii społecznej oferującym zatrudnienie 5 osobom na umowę o pracę i 3 osobom na umowę zlecenie. Do udziału w projekcie zapraszamy serdecznie rodziców/ opiekunów prawnych, którzy są: - zatrudnieni i przebywają obecnie na urlopie macierzyńskim/wychowawczym i planują powrót na rynek pracy 16 17 po przerwie związanej z urodzeniem lub wychowaniem dziecka; - nieaktywni zawodowo i planują powrót na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem lub wychowaniem dzieci, w tym osoby uczące się lub kształcące; - osobami bezrobotnymi i planują powrót na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem lub wychowaniem dzieci, w tym osoby długotrwale bezrobotne. Spółdzielnia z dniem 15.01.2014 roku otrzymała od Prezydenta Miasta Suwałki wpis do rejestru żłobków i klubów dziecięcych. Priorytetowo będą traktowani rodzice/opiekunowie prawni samotnie wychowujący dziecko. W ramach projektu zapewniamy profesjonalną opiekę i zajęcia dodatkowe dla dzieci (w tym rehabilitacyjne, pedagogiczne i logopedyczne). Projekt realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I „Zatrudnienie i integracja społeczna”, Działanie 1.5 „Wspieranie rozwiązań na rzecz godzenia życia zawodowego i rodzinnego” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Drodzy Rodzice ! Pamiętajmy, iż pierwsze lata rozwoju dziecka odgrywają bardzo ważną rolę w jego dalszych osiągnięciach, postępach, zachowaniu i sukcesach w przyszłości. Małgorzata DOROCHOWICZ prezes Spółdzielni Socjalnej JEDYNECZKA: - To była pierwsza spółdzielnia w okolicy, która miała zająć się opieką nad dziećmi. I to takimi najmłodszymi. W Suwałkach jesteśmy bardziej postrzegani jako „Jedyneczka – żłobek”, niż jako „JEDYNECZKA - spółdzielnia socjalna”. Niemniej panie opiekunki, to w części założycielki spółdzielni, a żłobek to ich miejsce pracy. Zapotrzebowanie na tę formę opieki jest ciągle duże. Mamy 30 maluszków w ramach żłobka i opieki dziennej. Zaczynałyśmy od połowy mniej, sądzę, że ta liczba jak na nasze warunki jest optymalna. Nie ma podziału na grupki wiekowe. Staramy się raczej dbać o stopniową „aklimatyzację” wszystkich, a naturalnym mechanizmem jest czas kiedy dziecko do nas przychodzi. „Starsi stażem” radzą sobie niemal samodzielnie, innym trzeba trochę bardziej pomagać, ale z dnia na dzień jest coraz lepiej. Jeśli dziecko pojawia się u nas systematycznie, siłą rzeczy czuje się coraz bardziej „u siebie”. Ustawienie się w pary, wyjście na spacer nie stanowi problemu. W jadalni też nie ma sprawy, pomaleńku, ale jedzą same... Mama jednego z „naszych absolwentów” stwierdziła, że synek nie miał problemu w zaadaptowaniem się w przedszkolu, co czasem bywa trudne. Sądzę, że nasza „Jedyneczka” skutecznie przygotowuje do funkcjonowania w dziecięcej grupie, a najlepiej sprawdza się to na dalszej drodze edukacji i rozwoju. Rodzice nie ponoszą zbyt wysokich kosztów w związku z pobytem dziecka w naszym żłobku. Na razie jest to projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki „Wspieranie rozwiązań na rzecz godzenia życia zawodowego i rodzinnego” i wsparcie z miejskiej kasy. W najbliższej przyszłości nie powinno dojść do jakichś drastycznych zmian. Tym bardziej, że staramy się bacznie przyglądać każdej szansy na udział w kolejnych projektach. Nie ma żadnych ograniczeń w przyjmowaniu dzieci. Żadnej rejonizacji, selekcji pod jakimkolwiek względem. Praktycznie decyduje kolejność zgłoszeń i jest to jedyny regulator. 18 TARGI EKONOMII SPOŁECZNEJ W SEJNACH Wszystkim wystawcom oraz uczestnikom serdecznie dziękujemy ! 22 organizacje działające w sferze ekonomii społecznej, miały okazję wypromować swe działania podczas Targów Ekonomii Społecznej, które odbyły się 25 października 2014 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Sejnach. Była to świetna okazja do tego, by przybliżyć mieszkańcom Sejn i okolic, czym tak naprawdę jest przedsiębiorczość społeczna. Celem nadrzędnym imprezy było propagowanie form działalności gospodarczej łączących cele społeczne i ekonomiczne. Podmioty ekonomii społecznej prezentujące swoją działalność podczas Targów to. m.in. Spółdzielnie Socjalne, fundacje, stowarzyszenia, Zakłady Aktywności Zawodowej, Warsztaty Terapii Zajęciowej, instytucje rynku pracy, przedsiębiorstwa społeczne oraz ośrodki wsparcia. Okazję do bliższej prezentacji i promocji mieli obecni na Targach przedstawiciele Spółdzielni Socjalnych powstałych w ramach projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach”. Spółdzielnie te prowadzą różnorodną działalność od edukacyjnej, reklamowej, medycznej i rehabilitacyjnej po usługi typu call center. Targi miały charakter imprezy masowej skierowanej do mieszkańców z terenu objętego projektem, głównie z powiatu sejneńskiego, zainteresowanych tą tematyką. Goście mieli okazję zapoznać się z działaniami wystawców, jak również posmakować słodkich specjałów przygotowanych przez np. Galerię Smaku Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. Możliwość skosztowania pysznych serów umożliwiło natomiast Stowarzyszenie „Macierzanka”. Dużą popularnością cieszyły się również przygotowane przez członków Uniwersytetu Trzeciego Wieku z Augustowa oraz Warsztatów Terapii Zajęciowej Sejny - wyroby artystyczne i rękodzieło. Zainteresowanie wzbudziła także platforma wibrująca prezentowana przez Spółdzielnię Socjalną Centrum Terapii Aktywnej, której działalność usługowa związana jest z poprawą kondycji fizycznej. Osoby bliżej zainteresowane tematem ekonomii 19 społecznej mogły również skorzystać z porad stoiska Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach. Za sprawą stoiska Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej z Sejn można również było bezpłatnie zmierzyć ciśnienie tętnicze oraz zbadać poziom cukru we krwi. Imprezę dodatkowo uświetniali animatorzy dziecięcy prowadząc liczne zabawy i konkursy, prezentowany był również pokaz Zumby Kids, a na scenie przygrywał zespół InPuls. W roli konferansjera wystąpił Szymon Kozicz Targi Ekonomii Społecznej zorganizowane zostały w ramach projektu pn. „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Organizatorem Targów była Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach. Patronem medialnym imprezy było Radio 5. PODCZAS TARGÓW SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ PROMOWAŁY NASTĘPUJE ORGANIZACJE: Spółdzielnia Socjalna Moos, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sejnach, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych „Integracja”, Stowarzyszenie Transgraniczna Suwalszczyzna, Fundacja Rozwoju Inicjatyw Społecznych WDOK, Suwalskie Stowarzyszenie Opieki Paliatywnej, Powiatowy Urząd Pracy w Sejnach, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Suwałkach, Fundacja Zwierzęta Niczyje, Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP w Suwałkach, Galeria Smaku Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o., Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Augustowie, Spółdzielnia Socjalna Centrum Terapii Aktywnej, Spółdzielnia Socjalna „Jedynaczka”, Stowarzyszenie „Macierzanka”, Spółdzielnia Socjalna Creative Mind, Stowarzyszenie Kulturalne Kostroma, Zakład Aktywności Zawodowej SOWA w Lipniaku, Stowarzyszenie Litewskiej Kultury Etnicznej w Polsce, Regionalne Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych – Warsztaty Terapii Zajęciowej, Stowarzyszenie Nauczycieli, Pracowników, Uczniów, Rodziców oraz Przyjaciół Liceum Ogólnokształcącego im. Szymona Konarskiego w Sejnach. 20 Suwałki - Olsztyn: Sprawozdanie z wizyty studyjnej zorganizowanej w ramach projektu OWES Dobre praktyki u sąsiadów W dniach 17-22.11.2014 Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach w ramach realizacji projektu „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach” za pośrednictwem firmy Cristal Travelnet zorganizowała wizytę studyjną, której celem było przedstawienie tzw. „dobrych praktyk” dotyczących ekonomii społecznej w szczególności działalności spółdzielni socjalnych. Uczestnikami wizyty studyjnej byli członkowie spółdzielni socjalnej założonej w projekcie OWES oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych z Augustowa i Sokółki, a także uczestnicy CISu z Augustowa. Program wizyty studyjnej był bardzo ciekawy i obejmował 5 dni zajęć, podczas których odbywały się spotkania z przedstawicielami spółdzielni socjalnych z Olsztyna oraz wykłady na temat finansowania podmiotów ekonomii społecznej. Pierwsze zajęcia z tematyki „dobrych praktyk” rozpoczęły się w Spółdzielni Socjalnej „Kama” z siedzibą w Olsztynie przy ul. Toruńskiej 1a. Prelekcję na temat historii powstania spółdzielni prowadziła Pani prezes Beata Przychodzka. Historia działalności spółdzielni, założonej przez bezrobotne osoby fizyczne, sięgała 2 lat wstecz, zanim ugruntowała swoja pozycję w branży krawieckiej. Tym bardziej, że spółdzielnia nie korzystała z dotacji i właściwie musiała radzić sobie sama ze swoimi problemami. Obecnie główna działalność przynosząca zysk, to przeróbki krawieckie, którymi panie podbiły rynek olsztyński. Ale też ekipa spółdzielni ma ambitniejsze plany na tworzenie i wykonanie własnych kolekcji odzieżowych w tzw. krótkich seriach. Spółdzielnia aktywnie uczestniczy w wszelkich działaniach na rzecz ekonomii społecznej, przyjmuje wizyty studyjne oraz ma dalekosiężne plany związane z korzystaniem z eksperymentalnego programu dotyczącego nowej formy wsparcia, jaka jest Socjal VentureCapital. 21 Kolejny dzień –to spotkania z dwiema spółdzielniami socjalnymi: Marzenie i ECO Steam. Przed południem uczestnicy wizyty studyjnej mieli okazję zapoznać się ze spółdzielnią socjalną „Marzenie” z siedzibą w Olsztynie na pl. Konsulatu Polskiego 1 . O działalności spółdzielni opowiadała Pani Prezes Regina Gawrych. Spółdzielnia została założona przez osoby fizyczne, które otrzymały dotację na swoją działalność. Główną działalnością spółdzielni jest prowadzenie żłobka i klubu dziecięcego. Spółdzielnia stara się zaspokajać potrzeby rynkowe w tej dziedzinie, ma doskonale przygotowaną kadrę oraz wiele atrakcji dla swoich podopiecznych. Zarząd ma też plany na poszerzenie oferty usługowej i zwiększenie atrakcyjności zajęć. Spółdzielnia za swoja działalność otrzymała wyróżnienie w Konkursie na Najlepsze Przedsiębiorstwo Społeczne Roku 2013. Po obiedzie odbyła się wizyta w Spółdzielni Socjalnej Eco Steam z siedzibą w Olsztynie ul. Kotańskiego 1. Założycielami spółdzielni są dwie organizacje pozarządowe. Jest to spółdzielnia z najbardziej widoczną misją na zewnątrz. Jednym z założycieli jest Bank Żywności, i oszczędzanie wody było inspiracją do wygenerowania pomysłu na biznes. Spółdzielnia zatrudniła 5 osób fizycznych, na które uzyskała dotację. Dotacja została przeznaczona na zakup samochodu oraz specjalistycznych urządzeń służących do czyszczenia parą, gdyż w swoich założeniach spółdzielnia miała świadczyć usługi mobilne. W ciągu roku istnienia (została założona w VIII 2013 roku) pracownicy wyremontowali za własne środki garaż, w którym świadczy także usługowe mycie pojazdów oraz pranie dywanów i tapicerki. Spółdzielnia startuje z powodzeniem w przetargach, oraz podejmuje się także nietypowych prac tzw. „wiekopowierzchniowych” np. mycie szyb w Aquasferze. Ponadto świadczy usługi serwisowe i sprzedaż maszyn do czyszczenia parą oraz dystrybucję specjalistycznej chemii myjąco-dezynfekującej. Eco Steam miał trudny początek, ale dzięki determinacji osób, przyjaciołom i zaprzyjaźnionym instytucjom spółdzielnia przetrwała ciężkie chwile i teraz cieszy się bardzo dobrą marką i renomą. 22 Dzień trzeci – to spotkanie ze Spółdzielnią Socjalną Przysmaki, o której opowiadała pani wiceprezes Dorota Welsyng. Spółdzielnia została założona przez 2 osoby prawne, z których jedną był Bank Żywności. Po wypełnieniu formalności spółdzielnia zatrudniła 5 osób fizycznych, na które pozyskała dotację. Środki finansowe zostały przeznaczone głównie na zakup urządzeń gastronomicznych. Pracownicy zostali przeszkoleni oraz odbyli staże w lokalach gastronomicznych. Obecnie spółdzielnia ma na swoim koncie wiele sukcesów w imprezach komercyjnych, gdyż stawia przede wszystkim na jakość swoich usług. Poza tym spółdzielnia pozyskała stałe zlecenie na przygotowanie posiłków dla domu pomocy społecznej, co zapewnia jej stały dochód. Podczas czwartego dnia uczestnicy mieli okazję zwiedzić „Ptaszarnię”, czyli park egzotycznych ptaków prowadzony w formie spółdzielni socjalnej. Spółdzielnia ta powstała z potrzeby znalezienia przez osoby bezrobotne zatrudnienia, dającego satysfakcję, pozwalającego realizować własne pasje, a jednocześnie nietuzinkowego. W Ptaszarni można podziwiać blisko 30 gatunków ptaków występujących na różnych kontynentach. Są to głównie papugi, ptactwo wodne i drób ozdobny. Wielkim powodzeniem wśród zwiedzających cieszy się bażant złoty, który usytuowany jest w wolierze tuż przy wejściu. Do najcenniejszych okazów należy para kapodziobów, ptaków pochodzących z Australii. Na szczególną uwagę zasługuje również bernikla rdzawoszyja, która w naturze żyje na zachodniej Syberii, a na zimę przemieszcza się na wybrzeże Morza Kaspijskiego. Najliczniej reprezentowane są papugi, których jest parku jest 11 gat. W olsztyńskiej ptaszarni jest również jedna z największych kur na świecie, wyróżniająca się przepięknym upierzeniem na odnóżach, kura brahma pochodząca z Indii. Park ptaków można zwiedzać przez cały tydzień w Olsztynie przy ul. Wrzosowej 3 - to idealna forma żywej edukacji przyrodniczej. Kolejną Spółdzielnią Socjalną, którą odwiedziliśmy podczas wizyty studyjnej była spółdzielnia „Żywa historia”, która formalnie działa od października 2013 roku. Spółdzielcy z „Żywej historii” to pasjonaci rekonstrukcji walk historycznych. Oferują m.in. pokazy walk rycerskich, zajęcia tzw. żywej historii i archeologii, naukę szermierki historycznej. Pan Marcin Gulczyński – Prezes Spółdzielni Socjalnej z przekonaniem zapewniał, że są w stanie zorganizować każdy rodzaj pokazu, trwający od 20 minut to nawet 4 dni. Przygotować mogą nawet bitwę na 120 osób walczących – posiłkując się przyjaciółmi, których w bractwach i ruchach rycerskich mają multum. W ofercie mają też m.in. przygotowywanie historycznej oprawy ślubów czy wesel, sprzedaż i produkcję ubrań średniowiecznych, rękodzieła, prowadzenie szkół szermierki historycznej, realizację projektów kulturalno-edukacyjnych. Wszystko w historycznym klimacie, dopracowane w najmniejszym szczególe. Swoim klientom dają możliwość rozwoju strategii promocyjnej o elementy tożsamości historycznej swojego regionu. Pomagają również w efektywnym rozwoju team buildingu w ramach prowadzonych przez nich gier terenowych. Podczas zajęć zaprezentowano różne rodzaje szabli rycerskich a uczestnicy wizyty mieli okazję do stoczenia „walki” z Panem Marcinem. Ostatniego dnia mieliśmy okazję uczestnictwa w panelu wykładów prowadzonych przez pana Piotra Kopruckiego – Dyrektora Banku Żywności w Olsztynie . Wykłady te poświęcone były finansowaniu podmiotów ekonomii społecznej ze środków publicznych i prywatnych. Opracowały: Barbara Korzeniewska, Joanna Charmuszko 23 WZROST ZATRUDNIENIA * SPÓJNOŚĆ * ROZWÓJ SPOŁECZNY Zadania i perspektywy Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES najnowsza wersja przyjęta 12 sierpnia 2014 r. przez rząd RP) to kluczowy dla przedsiębiorczości społecznej w Polsce dokument rządowy, który wyznacza kierunki rozwoju sektora. Po kilkudziesięciu miesiącach pracy Zespołu ds. rozwiązań systemowych ekonomii społecznej, konsultacjach społecznych i uzgodnieniach międzyresortowych został zaakceptowany przez rząd. KPRES adresowany jest przede wszystkim do instytucji publicznych tworzących i realizujących konkretne polityki publiczne, jak również do podmiotów ekonomii społecznej. Głównym celem KPRES jest, aby w 2020 roku ekonomia społeczna stała się istotnym czynnikiem wzrostu zatrudniania, spójności oraz rozwoju społecznego. Oczekuje się, że realizacja programu do końca 2020 r. przyczyni się do powstania m.in. 35 tys. nowych miejsc pracy – w szczególności dla osób pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Przyjęcie KPRES jest także jednym z warunków spełnienia przez Polskę warunków ex ante w perspektywie finansowej na lata 2014–2020. Zgodnie z rozporządzeniem, w przypadku funduszy objętych Wspólnymi Ramami Strategicznymi 2014–2020, ich uruchomienie będzie uzależnione od zapewnienia określonych warunków wyjściowych, umożliwiających efektywną realizację programów współfinansowanych ze środków europejskich. Rozwój ekonomii społecznej w rozumieniu dokumentu opiera się na trzech filarach: - politycznym (czyli tworzeniu przyjaznego klimatu dla ekonomii społecznej po stronie administracji publicznej wiąże się to m.in. z odpowiedzialnymi społecznie zamówieniami publicznymi) - społecznym (czyli uruchomieniu potencjału społecznego, wzmacnianiu więzi i aktywności społecznych) - przedsiębiorczym (czyli wzmocnieniu rynkowej pozycji i kompetencji biznesowych przedsiębiorstw społecznych). 24 Twórcy KPRES podkreślają również, że ważnym czynnikiem funkcjonowania odpowiedzialnej wspólnoty jest także zwiększenie udziału podmiotów ekonomii społecznej w realizacji usług społecznych, co wzmocni te podmioty i zwiększy zaangażowanie lokalnej wspólnoty w realizację polityk publicznych. Niezbędne jest wreszcie budowanie powiązań kooperacyjnych na poziomie ponad lokalnym, czemu służyć mają m.in. klastry, partnerstwa, franczyza społeczna. Nawiązywanie trwałych, stabilnych więzi gospodarczych może mieć istotny wpływ na konkurencyjność sektora. *** W tekście zwartym opublikowanym w Monitorze Polskim z 24 sierpnia 2014 r. czytamy m.in.: „(...) Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES) jest programem rozwoju w rozumieniu art. 15 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.1) i stanowi tym samym dokument o charakterze operacyjno-wdrożeniowym, ustanowiony w celu realizacji średniookresowej strategii rozwoju kraju – Strategii Rozwoju Kraju 2020 oraz Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego, Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego, Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego oraz innych strategii rozwoju. Należy pamiętać, że KPRES jest dokumentem rządowym, który wyznacza kluczowe kierunki interwencji publicznej mające służyć kształtowaniu jak najlepszych warunków dla rozwoju ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych. Adresowany jest przede wszystkim do instytucji publicznych, tworzących i realizujących konkretne polityki, jak również do osób działających w sektorze ekonomii społecznej. KPRES należy traktować jako dokument kompleksowy, uwzględniający aktualne realia społeczne, gospodarcze i kulturowe, ale jednocześnie, poprzez swoją wewnętrzną strukturę i treść, jest dokumentem dynamicznym, otwartym na zjawiska i procesy, jakie mogą zajść w bliższej i dalszej perspektywie, a mające potencjalny wpływ na rozwój ekonomii społecznej. Z jednej strony, ekonomia społeczna i przedsiębiorstwa społeczne mogą rozwijać się na podstawie własnych, we- wnętrznych zasobów, w ograniczonym zakresie korzystając z interwencji publicznej. Z drugiej strony, w nowej perspektywie, w obszarach objętych wsparciem KPRES, mogą zaistnieć nowe sytuacje i zjawiska, do których ekonomia społeczna powinna być odpowiednio przygotowana. Zapisane w KPRES cele, wynikające z nich działania oraz spodziewane rezultaty opierają się o najlepszy stan wiedzy twórców dokumentu, przy uwzględnieniu kontekstu politycznego, społecznego i gospodarczego w Polsce i w Unii Europejskiej – ze szczególnym naciskiem na wspólnotowe i krajowe cele strategiczne w nowej perspektywie finansowej. KPRES stawia wymogi wobec koordynatorów jego wdrażania, w szczególności odnoszące się do elastyczności i otwartości wobec zmieniającego się otoczenia, a zatem także gotowości do zmiany dokumentu i metod realizacji jego celów oraz prowadzonej polityki, w sytuacji gdy zjawiska te w istotny sposób mogą wpłynąć na rozwój ekonomii społecznej w Polsce. Dzięki szerokim konsultacjom KPRES oraz udziałowi w jego tworzeniu przedstawicieli różnych środowisk i sektorów powstał dokument, który w sposób kompleksowy określa i rekomenduje działania państwa oraz interesariuszy, służące rozwojowi ekonomii społecznej w Polsce, mające na celu wzrost jej znaczenia w tworzeniu i realizacji polityk publicznych. Adekwatne, międzysektorowe podejście konieczne jest w przypadku monitorowania i ewaluacji postępów w realizacji Programu, dla zapewnienia jak największej elastyczności KPRES, w związku z nowymi wyzwaniami.(...)” KPRES tak definiuje najważniejsze pojęcia będące osią całości uregulowań proponowanych przez twórców programu: „(...) Ekonomia społeczna to sfera aktywności obywatelskiej, która poprzez działalność ekonomiczną i działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego) oraz rozwojowi lokalnemu. Według tej definicji w sferze ekonomii społecznej działają podmioty ekonomii społecznej, należące do czterech głównych grup: - przedsiębiorstwa społeczne, będące fundamentem ekonomii społecznej; - podmioty reintegracyjne, służące reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, tj. Zakłady Aktywności Zawodowej, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Centra Integracji Społecznej, Kluby Integracji Społecznej; formy te nie będą w żadnym przypadku przedsiębiorstwami społecznymi, ale mogą przygotowywać do prowadzenia lub pracy w przedsiębiorstwie społecznym lub być prowadzone jako usługa na rzecz społeczności lokalnej przez przedsiębiorstwa społeczne; - podmioty działające w sferze pożytku publicznego, które prowadzą działalność ekonomiczną i zatrudniają pracowników, choć ich aktywność nie jest oparta na ryzyku ekonomicznym. Są to organizacje pozarządowe prowadzące działalność odpłatną i nieodpłatną pożytku publicznego; podmioty te mogą stać się przedsiębiorstwami społecznymi, o ile podejmą działalność gospodarczą w pewnym zakresie, podejmując również zobowiązania statutowe odnośnie do dystrybucji zysku; - podmioty sfery gospodarczej, które tworzone były jednak w związku z realizacją celu społecznego bądź dla których leżący we wspólnym interesie cel społeczny jest racją bytu działalności komercyjnej. Są to podmioty, które nie posiadają wszystkich cech przedsiębiorstwa społecznego. Grupę tę można podzielić na cztery podgrupy: - organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski wspierają realizację celów statutowych; Zakłady Aktywności Zawodowej; - spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie; - pozostałe spółdzielnie o charakterze konsumenckim i wzajemnościowym. (...)” „(...) Przedsiębiorstwo społeczne posiada cechy wspólne dla podmiotów z pozostałych grup, ale charakteryzuje się tym, że: - jest to podmiot prowadzący działalność gospodarczą, wyodrębniony pod względem organizacyjnym i rachunkowym; - celem działalności gospodarczej jest integracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (w tym przypadku wymagane jest zatrudnienie co najmniej 25 50% osób pochodzących z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym lub 30% niepełnosprawnych o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności) lub świadczenie usług społecznych użyteczności publicznej, przy jednoczesnej realizacji celów prozatrudnieniowych (zatrudnienie min. 20% osób z określonych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym); - nie rozdziela zysku lub nadwyżki bilansowej pomiędzy udziałowców, ale przeznacza go na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa jako kapitał niepodzielny oraz w określonej części na reintegrację zawodową i społeczną (w przypad- Szacunki liczby utworzonych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych utworzonych dzięki wsparciu z EFS w stosunku do liczby miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych ze wszystkich źródeł (FP, PFRON, EFS) w ramowym podziale na województwa. ku przedsiębiorstw o charakterze zatrudnieniowym) lub na działalność pożytku publicznego prowadzoną na rzecz społeczności lokalnej, w której działa przedsiębiorstwo; - jest zarządzany na zasadach demokratycznych lub co najmniej konsultacyjno-doradczych z udziałem pracowników i innych interesariuszy, zaś wynagrodzenia kadry zarządzającej są ograniczone limitami. Status przedsiębiorstwa społecznego uzyskiwany będzie na podstawie przepisów o przedsiębiorstwie społecznym poprzez uzyskanie odpowiedniego wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. *** 3 i 4 grudnia 2014 r. w Warszawie, przedstawiciele administracji samorządowej, centralnej, eksperci ds. ekonomii społecznej, trenerzy klauzul społecznych, instytucje zobowiązane do stosowania Ustawy PZP, a także partnerzy i realizatorzy Projektu „Zintegrowany system wsparcia ekonomii społecznej” debatowali nad przyszłością klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. 26 Konferencja zorganizowana była we współpracy z Urzędem Zamówień Publicznych, Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej, a także Instytutem Spraw Publicznych. Konferencja, której hasłem przewodnim była „Przyszłość społecznie odpowiedzialnych zamówień społecznych”, składała się z dwóch części: pierwszej części dyskusyjnej, panelowej, z udziałem ekspertów i decydentów, w której w konwencji otwartej debaty dyskutowano nad trzema zagadnieniami takimi jak: spójność i korelacja aktów prawnych w kontekście przyszłości rynku społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych - co wynika z KPRES i Regionalnych Programów Rozwoju Ekonomii Społecznej (potrzeby i rekomendacje) - aspekty społeczne w zamówieniach publicznych. Druga z części poświęcona została podsumowaniu rezultatów działań w projekcie w zakresie ogólnopolskiej akcji upowszechniania - w formie seminariów adresowanych do jednostek samorządu terytorialnego - możliwości stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych oraz prezentacji dobrych przykładów stosowania klauzul społecznych przez zamawiających oraz wykonawców (panel praktyków). Podczas dyskusji panelowych zastanawiano się nad określeniem grup defaworyzowanych, czy klauzule społeczne w zamówieniach publicznych są i mogą być skutecznym instrumentem rozwoju gospodarki regionalnej, jakie istotne kwestie powinny być uwzględnione w przepisach innych ustaw, aby stosowanie klauzul wpływało jak najkorzystniej środowisk lokalnych oraz osób objętych wsparciem czy też jakie kryteria społeczne wykorzystywać jako kryteria oceny ofert. Szukano odpowiedzi na pytanie jak efektywnie stosować klauzule społeczne, jak przełamywać bariery i obawy jest przed ich stosowaniem. Podkreślano konieczność wykazywania aktywnej postawy i woli przez władze samorządowe różnych szczebli a także konieczność prowadzenia działań edukacyjnych i upowszechniających. W części poświęconej podsumowaniu rezultatów działań w projekcie, omówiono, prowadzone przez Fundację Fundusz Współpracy, ogólnopolskie działania edukacyjno - upowszechniające możliwość stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. Konferencję zakończył panel praktyków, podczas którego pokazano dobre przykłady stosowania klauzul społecznych w Polsce. W konferencji wzięło udział ponad 100 osób. Konferencja była współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego - w ramach projektu „Zintegrowany system wsparcia ekonomii społecznej”. (źródła: PAP, Monitor Polski) przydatne skróty (część pierwsza) CPV (ang. Common Procurement Vocabulary Codes) – Wspólny słownik zamówień, stanowiący jednolity system klasyfikacji zamówień publicznych EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS – Europejski Fundusz Społeczny AIP – Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości EMES – Europejska Sieć Badawcza, zajmująca się głównie problematyką III sektora AKSES – system akredytacji i standardów działania instytucji wsparcia ekonomii społecznej FIO – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich BGK – Bank Gospodarstwa Krajowego GUS – Główny Urząd Statystyczny BIP – Biuletyn Informacji Publicznej JST – jednostka samorządu terytorialnego CBOS – Centrum Badania Opinii Społecznej KIS – Klub Integracji Społecznej CLLD (ang. Community Led Local Development) – rozwój kierowany przez lokalną społeczność, instrument (metoda) mający/a na celu wdrażanie części działań ukierunkowanych na rozwój lokalny, które mogą lub powinny być realizowane przez lokalne społeczności KKRES – Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej CEP-CMAF – Europejska Stała Konferencja Spółdzielni, Towarzystw Wzajemnych, Stowarzyszeń i Fundacji. W 2008 r. CEP-CMAF przyjęła nazwę Europejska Ekonomia Społeczna (Social Economy Europe) CES – Centrum Ekonomii Społecznej CIS – Centrum Integracji Społecznej CSR – Społeczna Odpowiedzialność Biznesu KPR – Krajowy Program Reform KPRES – Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej KRS – Krajowy Rejestr Sądowy KRS – Krajowa Rada Spółdzielcza KSES – Krajowy Sekretariat Ekonomii Społecznej LGD – Lokalna Grupa Działania (dokończenie w następnym numerze) 27 Spis treści Wstęp ....................................................................................................... 3 Wydarzenia .............................................................................................. 4 Rentownie, ale nie dla zysku .................................................................... 5 OWES – wizytówka ................................................................................. 8 Oswajanie ekonomii społecznej – rozmowa z Anną Kolenkiewicz ........................................................... 9 Co przedsiębiorca (społeczny) wiedzieć powinien .................................... 13 Optymizm racjonalny – rozmowa z Jarosławem Ruszewskim .................................................... 14 „Jedyneczka” na piątkę .................................................................... ........16 Targi Ekonomii Społecznej w Sejnach ...................................................... 19 Dobre praktyki u sąsiadów ............................................................. ....... 21 Zadania i perspektywy eS .............................................................. ........ 24 ES przydatne skróty ................................................................................ 27 28 SKONTAKTUJ SIĘ ZE SPECJALISTĄ DS. INFORMACJI, PROMOCJI I REKRUTACJI: Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach ul. Osiedle II 6a 16 - 400 Suwałki tel. 87 567 - 73 - 74 tel. kom. 530 - 629 - 555 e - mail: [email protected] Pracownik punktu: Ewa Kasjanowicz ________________________________________ Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT ul. Noniewicza 91 16 - 400 Suwałki tel. 87 565 02 58 e - mail: [email protected] Pracownik punktu: Ewelina Taraszkiewicz ________________________________________ Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach ul. Piłsudskiego 34, pok. 7 16 - 500 Sejny tel. 535 082 001 Pracownik punktu: Barbara Szulińska ________________________________________ Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach ul. Plac Kościuszki 5 16 - 100 Sokółka tel. 535 082 102 Pracownik punktu: Agata Januszkiewicz ________________________________________ Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach ul. Karola Brzostowskiego 10A, lok. 6 16 - 300 Augustów tel. 535 082 003 Pracownik punktu: Barbara Korzeniewska ________________________________________ Agencja Rozwoju Regionalnego ARES S.A. w Suwałkach ul. Teofila Noniewicza 42a 16 - 400 Suwałki tel. 87 566 61 06 Pracownik punktu: Elżbieta Manalis/Joanna Słabińska Projekt „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Suwałkach” powstał w ramach Priorytetu VII. Promocja integracji społecznej Działanie 7.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013. Okres realizacji projektu: 01.10.2012 - 30.06.2015 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
