ASTRONOMIA Klasa Ia

1
ASTRONOMIA
Klasa Ia
Rok szkolny 2012/2013
NR
1
Temat
Niebo w oczach dawnych kultur i cywilizacji
Konieczne
Uczeń:
Rozszerzające
Uczeń:
Podstawowe
Uczeń:
- wie, jakie były wyobrażenia starożytnych
Dopełniające
Uczeń:
Wykraczające
Uczeń:
- zna wpływ myślicieli
starożytnej Grecji na rozwój
nauk
(zwłaszcza
starożytnych Greków)
na budowę Wszechświata
2
Ptolemeusz a Kopernik
- wie co odkrył i udowodnił Kopernik
- zna teorie geocentryczną
i heliocentryczną
- potrafi wykazać słuszność
nowoczesnych
poglądów na budowę
Wszechświata
- potrafi wskazać dowody
na słuszność teorii
geocentrycznej
3
Narodziny współczesnej astronomii
- wie, czym zajmuje się dziedzina nauki zwana
astronomią
-potrafi posługiwać
mapą obrotową nieba
- zna podstawy
współczesnych poglądów na
budowę Kosmosu
- potrafi wykazać różnicę
między rozmaitymi
wyobrażeniami na temat
budowy Wszechświata
-potrafi uzasadnić
słuszność
podwalin
nowoczesnej
astronomii
4
Jak opisać niebo
- zna podstawowe pojęcia konieczne do opisu
zjawisk i obiektów obserwowanych na
nieboskłonie
- wie jakimi układami
współrzędnych posługują
się astronomowie opisując
obiekty na sferze
niebieskiej
- potrafi posługiwać się
terminologią adekwatną dla
opisu zjawisk i
obserwowanych obiektów
- potrafi odnaleźć
najważniejsze obiekty na
sferze niebieskiej na
podstawie współrzędnych
- potrafi
poprawnie
zdefiniować
różnice pomiędzy
układami
współrzędnych
astronomicznych
- zna pojęcia: sfera niebieska, trójkąt niebieski
się
5
Ruch dobowy sfery niebieskiej
- wie, że ruch dobowy Ziemi powoduje
określone skutki
- wie, jakie są przyczyna i
skutki ruchu dobowego
Ziemi
- potrafi wytłumaczyć
obserwowane zmiany
położenia Słońca na sferze
niebieskiej w ciągu doby
- wie, jak zmienia się
położenie Słońca na niebie
w różnych szerokościach
geograficznych w ciągu
doby
6
Ruch roczny sfery niebieskiej
- wie, że ruch orbitalny Ziemi powoduje
określone skutki
- wie, jakie są przyczyny i
skutki ruchu rocznego
Ziemi
- potrafi wytłumaczyć
obserwowane zmiany
położenia Słońca na sferze
niebieskiej w ciągu roku
- wie, jak zmienia się
położenie Słońca na niebie
w różnych szerokościach
geograficznych w ciągu
roku
2
7
Najpiękniejsze gwiazdozbiory
- zna najważniejsze gwiazdozbiory sfery
niebieskiej
- potrafi odszukać na
sferze niebieskiej
najważniejsze
gwiazdozbiory naszych
szerokości geograficznych
- potrafi odszukać na sferze
niebieskiej najważniejsze
gwiazdozbiory całej sfery
niebieskiej
- wie, jaka jest różnica
między położeniem gwiazd
na sferze niebieskiej a ich
rzeczywistym położeniem w
przestrzeni
8
Czy nasze zegarki pokazują prawdę.
Jak i czym mierzyć czas
- zna definicje czasu gwiazdowego i
słonecznego
- wie, jakim kalendarzem
się posługujemy
- potrafi wykazać różnice
pomiędzy czasem
gwiazdowym a słonecznym
- zna podstawowe urządzenia do mierzenia
czasu
- potrafi uzasadnić
dlaczego posługujemy się
właśnie takim kalendarzem
- wie, w jaki sposób
definiowany jest czas,
którym posługujemy się na
co dzień
Jak daleko jest do gwiazd
- wie, jak bardzo ważną jest wiedza na temat
rzeczywistej odległości obiektów niebieskich
-
- potrafi wykonać obliczenia
odległość gwiazdy w
najprostszych sytuacjach
- potrafi wykazać, która
metoda jest odpowiednia
dla danego obiektu
niebieskiego
10
Jak zmierzyć odległość gdy to wydaje się
niemożliwe
-
wie, że wyznaczenie
odległości jest podstawą
wszelkich dalszych badań
obiektu niebieskiego
- zna metody wyznaczania
odległości w Kosmosie
- potrafi wytłumaczyć, na
podstawie jakich praw
przyrody wyznaczana jest
odległość obiektów
niebieskich
- potrafi przeprowadzić
proste obliczenia odległości
obiektów niebieskich
11
Instrumenty obserwacyjne i pomiarowe w
astronomii
- zna podstawowe instrumenty obserwacyjne i
pomiarowe wykorzystywane przez astronomów
i astrofizyków
- zna zasady
podstawowych
instrumentów
obserwacyjnych
i pomiarowych
- potrafi wytłumaczyć, na
podstawie jakich praw
fizycznych funkcjonują te
instrumenty
- potrafi omówić zasady
działania teleskopów
najnowszej generacji
12
Jak pokonywać naturalne przeszkody
- wie, że obserwacje i pomiary astronomiczne
utrudnione są przez niedoskonałość sprzętu
oraz uwarunkowania naturalne
- zna uwarunkowania
determinujące poprawność
obserwacji i pomiarów
- potrafi wskazać zjawiska
fizyczne determinujące
jakość pomiarów i
obserwacji
- potrafi wytłumaczyć, w jaki
sposób zwiększyć
wiarygodność uzyskiwanych
wyników
13
Pierwsze kroki człowieka w Kosmosie
- zna podstawowe projekty astronautyczne
- zna historię podboju
Kosmosu
- potrafi przedstawić
założenia obecnie
prowadzonych projektów
eksploracyjnych
- potrafi wskazać, jak
informacje uzyskane za
pomocą sond kosmicznych
pozwalają badać obiekty
niebieskie
14
Kiedy zamieszkamy na Marsie
- wie, które projekty astronautyczne dotyczą
- zna historię badań Marsa
- potrafi przedstawić wyniki
- potrafi wskazać
9
wie, że wyznaczenie
odległości obiektów
niebieskich odbywa się w sposób pośredni
działania
3
15
Czy znasz swoją ojczysta planetę
z wykorzystaniem
kosmicznych
-
- wie, jaka jest orbita Ziemi
- wie, jaki jest wiek Ziemi
- zna podstawowe
parametry orbity Księżyca
- zna podstawowe
zagadnienia fizyki Księżyca
wie, jak zmierzony został promień Ziemi
sond
najnowszych projektów
badawczych prowadzonych
na powierzchni Marsa
Marsa
najważniejsze problemy,
które muszą być
rozwiązane przed załogową
wyprawą na Marsa
- potrafi wyznaczyć
przybliżoną masę Ziemi
- wie, jaki jest kształt Ziemi
- wie, jak wyznaczana jest masa Ziemi
16
Najbliższy kosmiczny sąsiad Ziemi
- zna odległość i rozmiary Księżyca
- zna opis zjawisk zaćmienia Księżyca i Ziemi
- potrafi wyjaśnić fazy
Księżyca
- potrafi wyjaśnić przyczyny
ukształtowania powierzchni
Księżyca
17
Bogactwo indywidualności Układu
Słonecznego
- zna planety Układu Słonecznego
- zna elementy składowe Układu Słonecznego
- potrafi opisać
powierzchnie i atmosfery
planet
- zna budowę i
charakterystykę ruchu
komet
- potrafi wyjaśnić przyczyny
powstawania zjawisk
zaćmień
- potrafi wyjaśnić wpływ
Księżyca na zjawisko
pływów na Ziemi
- potrafi scharakteryzować
zjawisko meteorytów
- potrafi
przedstawić
podstawowe
osiągnięcia w
odkrywaniu
pozasłonecznych
układów
planetarnych
- potrafi wyjaśnić ruch
orbitalny planet w oparciu
prawa Keplera
- potrafi wyjaśnić
znaczenie
rachunku
perturbacyjnego
- zna cechy
charakterystyczne ruchów
obrotowych planet
18
19
Dlaczego planety krążą wokół Słońca
Niepokorne Słońce
- zna planety ogólne parametry orbit planet
okołosłonecznych
- zna podstawowe parametry Słońca
- wie, że wszystkie ciała
niebieskie krążą po
krzywych drugiego stopnia
- zna sposoby obserwacji
Słońca
- wie, jaki jest ruch
obrotowy Słońca
20
Jak zmierzyć gwiazdę, co mierzyć
- zna podstawowe cechy charakterystyczne
widm gwiazdowych
- wie, jak można wyliczać
podstawowe
jasności
gwiazd
- zna prawa Keplera
- potrafi przedstawić
specyfikę ruchów
obrotowego i orbitalnego
poszczególnych planet
- wie, na czym polegają
perturbacje w ruchu planet
- potrafi opisać zjawiska
zachodzące na powierzchni
Słońca i w atmosferze
Słońca
- wie, jaka jest budowa
wewnętrzna Słońca
- potrafi wyliczać jasności
gwiazd w najprostszych
przypadkach
- potrafi wskazać metodę
pomiaru
odległości
adekwatną do okoliczności
- wie, jakie jest źródło
energii słonecznej
4
21
Towarzyskie gwiazdy
- wie, że większość gwiazd tworzy układy
wielokrotne i gromady
- zna podział sfery
niebieskiej wg
gwiazdozbiorów
- zna zasady numerowania
gwiazd danego obszaru
sfery niebieskiej
- potrafi wyjaśnić zmienność
jasności
22
Klasyfikacja gwiazd
- wie, co określa się jako wielkość gwiazdowa i
jaką jednostką jest mierzona
- zna zasady klasyfikacji
widmowej gwiazd
- zna zależność barwy
gwiazdy od temperatury
powierzchniowej tej gwiazdy
- zna podstawowe rodzaje gwiazd
- wie, jak określana jest
jasność gwiazdy
- wie, jaka jest różnica
między gwiazdami
zmiennymi geometrycznie a
fizycznie
- potrafi
przeprowadzić
proste obliczenia
wielkości
gwiazdowych
- zna podstawy ewolucji gwiazd
- rozróżnia populacje i
pokolenia gwiazd
- zna diagram
Hertzsprunga-Russella
- potrafi scharakteryzować
poszczególne rodzaje
gwiazd
- wie, jak
interpretować
diagram H-R
23
Ewolucja gwiazd
- potrafi przedstawić
„ścieżkę życia” gwiazdy
typu Słońce oraz gwiazd
olbrzymów
24
Jak zobaczyć coś, czego nie można
zobaczyć
- wie, że istnieją obiekty niebieskie, których
nigdy nie da się obserwować w zakresie
promieniowania świetlnego
- wie, że obserwacje
można prowadzić i innych
zakresach promeiniowania
- zna metody wykrywania
czarnych dziur
- potrafi wskazać prawa
fizyki wykorzystywane do
wykrywania czarnych dziur
25
Społeczeństwa gwiazd
-wie, co to jest mgławice
-zna różne rodzaje
mgławic
-zna skład i pochodzenie
- zna genealogię gromad
kulistych
materii międzygwiezdnej
- potrafi wyjaśnić
naukowe
podstawy metod
wykrywania
czarnych dziur
26
Jak zbudowana jest nasza ojczysta
galaktyka
-zna budowę, rozmiary i ruch Drogi Mlecznej
- wie, jak zbudowane są
inne galaktyki
-zna klasyfikację galaktyk
- wie, jaki jest sens
stwierdzenia, że budowa
Wszechświata ma charakter
hierarchiczny
-potrafi
wytłumaczyć
dlaczego
wewnątrz naszej
galaktyki musi
znajdować się
masywna czarna
dziura
27
Najbliższe sąsiedztwo Drogi Mlecznej
-wie, jakie jest rozmieszczenie galaktyk na
niebie
-zna skład materii
międzygalaktycznej
-wie, jakie galaktyki
nazywamy radiogalaktykami
-zna pojęcia prędkości
radialnej galaktyk
-zna
charakterystykę i
genealogię
kwazarów
-wie, jakie obiekty wchodzą
w skład Lokalnej Grupy
Galaktyk
5
28
Jaki kształt ma Wszechświat
- wie, że zagadnienie kształtu i geometrii
Wszechświata jest bardzo istotnym problemem
kosmologicznym
- zna podstawowe
zagadnienia geometrii
Wszechświata
- zna podstawowe modele
kosmologiczne
29
Wielki Wybuch – początek Wszechświata
- wie, że Wszechświat miał początek
- zna podstawowe
założenia teorii Wielkiego
Wybuchu
- potrafi przedstawić historię
Wszechświata wg teorii
Wielkiego Wybuchu
30
I co dalej
- zna zasadę kosmologiczna
- wie, czego dotyczy
zasada kosmologiczna
- wie, na czym polega
paradoks Olbersa
potrafi
przedstawić
podstawowe
różnice
pomiędzy różnymi teoriami
na
temat
geometrii
Wszechświata
- rozumie, właściwy sens
pojęcia Wielki Wybuch, jako
rozszerzenie się czaso
przestrzeni
- potrafi omówić
podstawowe założenia
teoretyczne na temat
przyszłości Wszechświata
- wie, jakie są
naukowe
przesłanki
słuszności teorii
Wielkiego
Wybuchu
- potrafi
przedstawić
założenia
przyszłości
naszego
Wszechświata
- potrafi
wytłumaczyć
paradoks Olbersa
na podstawie
podstawowych
informacji
naukowych