docScenariusz lekcji biologii Higiena i choroby ukł
download 
Reklamacja Transkrypt
Scenariusz lekcji biologii Higiena i choroby ukł
Scenariusz lekcji biologii dla uczniów gimnazjum Realizowany w ramach programu Trzymaj Formę Higiena i choroby układu pokarmowego Cele lekcji: po zajęciach uczeń: -wie na czym polega higiena układu pokarmowego -zna drogi zakażenia pasożytami przewodu pokarmowego -wymienia przyczyny i skutki chorób układu pokarmowego -zna sposoby zapobiegania chorobom układu pokarmowego i chorobom ogólnoustrojowym wynikającym ze złego odżywiania Metody i formy pracy: pogadanka, praca w grupach , elementy wykładu Środki dydaktyczne: karty pracy, rzutnik multimedialny, fotografie chorych na choroby wynikające ze złego odżywiania, fotografie pasożytów układu pokarmowego, okazy pasożytów zatopione w formalinie Przebieg lekcji: -powitanie i czynności organizacyjne -podanie celów lekcji i tematu zajęć -lekcja właściwa a) pogadanka: W jaki sposób powinnyśmy przestrzegać zasad higieny w odżywianiu? Pogadanka powinna zakończyć się stwierdzeniem, że nie przestrzeganie zasad higieny może doprowadzić do chorób, ale również nieprawidłowe nawyki żywieniowe są powodem problemów zdrowotnych b) praca w grupach: -omówienie chorób związanych z nieprzestrzeganiem higieny na przykładzie cykli rozwojowych pasożytów – załączniki do części pierwszej -omówienie przyczyn i skutków chorób związanych z nieprawidłowym odżywianiem – załączniki do części drugiej c) podsumowanie i ocena aktywności uczniów Nauczyciel przygotowuje koperty z rozsypankami wyrazowymi, dzieli klasę na trzy zespoły A, B, C. Każdy zespół dzieli na dwie grupy: A1 i A2, B1 i B2, C1 i C2 Zespół A przygotowuje się do przedstawienia informacji o zarażeniu Glistą Zespół B przygotowuje się do przedstawienia informacji o zarażeniu Tasiemcem Zespół C przygotowuje się do przedstawienia informacji o zarażeniu Owsikami Podczas prezentacji grup nauczyciel uzupełnia informacje uczniów pokazując preparaty pasożytów zatopione w formalinie lub fotografie. W tych samych zespołach uczniowie omawiają przyczyny i skutki chorób wynikających z nieprawidłowego odżywiania. Nauczyciel uzupełnia informacje uczniów pokazując fotografie chorych. CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY – zespół A Proszę zapoznać się z tekstem i wykonać zadania Glistnica jest chorobą wywołaną przez glistę ludzką przechodzącą skomplikowany rozwój. Dorosła samica składa zapłodnione jaja, które wraz z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. W jajach tych, zwanych inwazyjnymi, rozwijają się larwy. Człowiek jest jedynym żywicielem tego pasożyta, zaraża się zjadając brudne owoce i warzywa, pijąc nie przegotowaną wodę albo przez spożywanie pokarmów brudnymi rękoma. Jaja po połknięciu przez żywiciela trafiają do jego jelita, gdzie po wyjściu z osłonek przebijają się do naczyń krwionośnych i wraz z krwią dostają się do płuc. Tam przebiega ich dalszy rozwój. Następnie drogami oddechowymi larwy wędrują do gardła. Na skutek odruchu wykrztuśnego zostają powtórnie połknięte i dostają się do jelita, gdzie rozwijają się w formy dorosłe, zdolne do rozrodu. W kopercie znajdują się informacje uzupełniające schemat. Ułóżcie je we właściwych miejscach. ZESPÓŁ A - GLISTNICA GRUPA A1 – informacje do schematu: Jajo inwazyjne Brudne owoce i warzywa, nieprzegotowana woda Jaja wydalone z kałem Wędrówka larw do płuc Dorosłe osobniki GRUPA A2 – Informacje dotyczące zarażenia się glistą ludzką proszę podzielić na dwie grupy: DROGI ZARAŻENIA SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZARAŻENIU (do pocięcia) DROGI ZARAŻENIA SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZARAŻENIU nieumyte owoce, warzywa mycie warzyw i owoców dłonie zanieczyszczone odchodami zawierającymi jaja glisty dokładne mycie rąk przed posiłkiem ---------------------------------------------------------------------------------------- CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY – zespół B Proszę zapoznać się z tekstem i wykonać zadania Tasiemczyca jest chorobą wywołaną przez tasiemce. Najczęściej zarażamy się tasiemcem uzbrojonym lub nieuzbrojonym, których człowiek jest żywicielem ostatecznym. Do zarażenia dochodzi przez zjedzenie mięsa zawierającego larwy tych płazińców. Żywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego jest świnia, w jej przewodzie pokarmowym z jaj powstają larwy - onkosfery. Taka larwa ma sztyleciki, dzięki którym przebija ściany przewodu pokarmowego, a następnie naczyń krwionośnych i wraz z krwią dostaje się do mięśni. Tam otorbia się i przekształca w wągra czyli - kolejne stadium larwalne. Wągier przypomina pęcherzyk, a wewnątrz niego znajduje się główka tasiemca. Zarażone wągrami mięso wieprzowe, z reguły pochodzące z pokątnego uboju i nie poddane badaniom kontroli sanitarnej, staje się źródłem zarażenia człowieka. W przewodzie pokarmowym człowieka z wągra wydostaje się główka tasiemca zaopatrzona w przyssawki i wieniec haczyków i przyczepia się do ściany jelita cienkiego. Szyjka rozpoczyna produkcję członów, z których ostatnie, dojrzałe człony zawierają silnie rozbudowany układ rozrodczy (w szczególności macicę wypełnioną jajami). Podczas defekacji (wypróżniania) kał wraz z jajami, czy nawet oderwanymi członami tasiemca wydalany jest na zewnątrz. Tasiemiec nieuzbrojony Tasiemiec uzbrojony nie ma haczyków ma haczyki żywicielem pośrednim jest bydło żywicielem pośrednim jest świnia osobnik dorosły jest dłuższy - osiąga długość do 12 metrów Osobnik dorosły osiąga długość od 2 do 8 metrów W kopercie znajdują się informacje uzupełniające schemat. Ułóżcie je we właściwych miejscach. ZESPÓŁ B - TASIEMCZYCA GRUPA B1 – informacje do schematu: Wągry w mięśniach krowy Dojrzały tasiemiec Onkosfera w jelicie bydła Larwy roznoszone z krwią GRUPA B2 – Informacje dotyczące zarażenia się tasiemcem nieuzbrojonym proszę podzielić na dwie grupy: DROGI ZARAŻENIA SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZARAŻENIU (do pocięcia) DROGI ZARAŻENIA SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZARAŻENIU jedzenie surowej lub półsurowej wołowiny zarażonej larwami tasiemca dosmażanie i dogotowywanie mięsa spożywanie mięsa z pewnego źródła ograniczenie kontaktu z nieznanymi psami higiena osobista CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY – zespół C Proszę zapoznać się z tekstem i wykonać zadania Owsica jest chorobą wywołaną przez owsiki. Owsik ludzki podobnie jak glista, ma jednego żywiciela. Pasożytuje w końcowym odcinku jelita grubego człowieka (wymaga warunków tlenowych). Zarażanie następuje przez połknięcie jaj, źródłem są zanieczyszczone owoce, warzywa lub samozarażenie. Z jaj, w jelicie cienkim, wykluwają się larwy, które dojrzewają w jelicie grubym i w wyrostku robaczkowym. Tam też dochodzi do kopulacji, po której giną samce. Jaja składane są przez samice (ok. 12 tysięcy) w okolicy otworu odbytowego. Ruch samic w okolicy odbytu powoduje swędzenie, co często prowadzi do samozarażenia. W kopercie znajdują się informacje uzupełniające schemat. Ułóżcie je we właściwych miejscach. ZESPÓŁ C - OWSICA GRUPA C1 – informacje do schematu: Jaja połknięte przez człowieka Larwy wylęgają się w jelicie cienkim Osobniki dorosłe Zapłodniona samica składa jaja w okolicy odbytu Jaja wokół odbytu. Larwy dojrzewają w ciągu 4 do 6 godzin GRUPA C2 – Informacje dotyczące zarażenia się owsikami proszę podzielić na dwie grupy: DROGI ZARAŻENIA SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZARAŻENIU (do pocięcia) DROGI ZARAŻENIA SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ZARAŻENIU dłonie (samozarażenie) dokładne mycie rąk przed posiłkiem owoce, warzywa zanieczyszczone odchodami zawierającymi jaja mycie warzyw i owoców ZAŁĄCZNIKI CZĘŚĆ DRUGA Proszę podzielić stwierdzenia dotyczące anoreksji na dwie grupy PRZYCZYNY SKUTKI (do pocięcia) PRZYCZYNY ANOREKSJI SKUTKI ANOREKSJI Fałszywa ocena własnego ciała Znaczny spadek masy ciała Przekonanie o swej otyłości i Zanik miesiączki nieatrakcyjności Głodzenie się Zaburzenia hormonalne Zaburzone relacje z rodziną i rówieśnikami Zawroty głowy i bezsenność Nadmierna ambicja i niska samoocena Łamliwość paznokci, zły stan skóry, włosów Może prowadzić do śmierci --------------------------------------------------------------------------------------------------------------Proszę podzielić stwierdzenia dotyczące bulimii na dwie grupy PRZYCZYNY SKUTKI (do pocięcia) PRZYCZYNY BULIMII SKUTKI BULIMII Znaczny spadek masy ciała Przekonanie o swej otyłości Pochłanianie ogromnych ilości jedzenia, a następnie zmuszanie się do wymiotów Zmiany chorobowe dziąseł, zębów i przełyku spowodowane częstymi wymiotami Nadużywanie leków przeczyszczających i Nieregularne miesiączki i zmiany moczopędnych Przesadna ilość wykonywanych ćwiczeń hormonalne Często prowadzi do śmierci samobójczej fizycznych --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Proszę podzielić stwierdzenia dotyczące otyłości na dwie grupy PRZYCZYNY SKUTKI (do pocięcia) PRZYCZYNY OTYŁOŚCI SKUTKI OTYŁOŚCI Nieprawidłowa dieta i złe nawyki Odkładanie nadmiernej ilości tkanki żywieniowe Spożywanie nadmiernej ilości pokarmu tłuszczowej Zwiększona masa ciała Cukrzyca typu 2, miażdżyca i nadciśnienie Wolna i zaburzona przemiana materii Uwarunkowania genetyczne Żylaki, obrzęki, celulit Problemy psychiczne Zawał serca i śmierć Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, stawów, płaskostopie Zmniejszona wydolność fizyczna Zespół bezdechu sennego --------------------------------------------------------------------------------------------------------------Proszę podzielić stwierdzenia dotyczące niedowagi na dwie grupy PRZYCZYNY SKUTKI (do pocięcia) PRZYCZYNY NIEDOWAGI SKUTKI NIEDOWAGI Nieprawidłowa dieta Zburzenia hormonalne, np. nadczynność tarczycy Częste infekcje wirusowe i bakteryjne Zaburzenia miesiączkowania i problemy z płodnością Cukrzyca, alergia Skłonność do niegojących się ran i wrzodów Stresujący tryb życia, brak snu anemia Choroby jelit i częste biegunki Rzeszotowienie kości i osłabienie mięśni Jadłowstręt psychiczny (anoreksja, bulimia) Wypadania włosów i osłabienie wzroku --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Proszę podzielić stwierdzenia dotyczące choroby wrzodowej na dwie grupy PRZYCZYNY SKUTKI (do pocięcia) PRZYCZYNY CHOROBY WRZODOWEJ SKUTKI CHOROBY WRZODOWEJ Nieregularne spożywanie posiłków Ból brzucha Stres i mała ilość snu Utrata masy ciała Nadużywanie napoi zawierających kofeinę Anemia Palenie papierosów i pice alkoholu Perforacje (pęknięcie) ściany żołądka lub Infekcja bakterią Helicobacter pylori dwunastnicy --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Proszę podzielić stwierdzenia dotyczące zatruć na dwie grupy PRZYCZYNY SKUTKI (do pocięcia) PRZYCZYNY ZATRUĆ POKARMOWYCH SKUTKI ZATRUĆ POKARMOWYCH Nieprawidłowo przygotowane lub Wymioty, nudności i biegunki przechowywane pożywienie Bóle brzucha, głowy i mięśni Drobnoustroje dostające się z pożywieniem, np. Salmonella, Gorączka Escherichia coli, Campylobacter jejuni, laseczka jadu kiełbasianego, pałeczka Odwodnienie, a nawet śmierć czerwonki, pałeczka okrężnicy, gronkowiec złocisty Spożycie trujących pokarmów, np. muchomora sromotnikowego Brak podstawowej higieny osobistej --------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zadanie domowe: Rozwiąż krzyżówkę, pola oznaczone gwiazdką utworzą hasło 1 * 2 * 3 * 4 5 * * 6 * 7 * 8 * 1. Niezbędny składniki organizmu 2. Główny składnik budulcowy 3. Specjalny tryb odżywiania 4. Poza komórkowa przemiana materii 5. Drobne wypustki błony śluzowej jelita 6. Choroba zębów 7. Twarda tkanka tworząca szkielet zęba 8. Kontynuuje trawienie białek Źródła: Biologia rozdz. 3 red. Wojciech Czechowski PWRiL wyd. IV 1994 Biologia Vademecum. Egzamin gimnazjalny 2011. Z. Sendecka, E. Szedzianis, E. Wierbiłowicz. Wydawnictwo Pedagogiczne Operon Gdynia 2011. http://portfolia.artserwis.pl/A4807X16742/173015 http://commons.wikipedia.org/wiki/File:Owsica.GIF http://www.google.com/imghp? http://www.dpd.odc.gov/dpdx Opracowały: Agnieszka Górska i Bożena Przybył Gimnazjum nr 2 we Wrześni
![Dział VIIa. Bezkręgowce. Od gąbek do pie[...]](http://s2.doczz.pl/store/data/000756139_1-984c2c28d387391473142c368e4e6e02-70x70.png "Dział VIIa. Bezkręgowce. Od gąbek do pie[...]")
