Jak powstrzymać ewakuację zagranicznych

maj 2013
BRIEF PROGRAMOWY INSTYTUTU KOŚCIUSZKI
Izabela Albrycht, Wojciech Bigaj
Jak powstrzymać ewakuację
zagranicznych inwestorów
z polskiego sektora gazu łupkowego?
Izabela Albrycht – prezes Instytutu Kościuszki, redaktor naczelna International Shale Gas & Oil Journal, politolog.
Wojciech Bigaj – radca prawny w Kancelarii GWJ Gramza Wawrzynowicz Jenerowicz, specjalizuje się w doradztwie regulacyjnym
na rzecz podmiotów z branży energetycznej i gazowniczej.
ISSN 1689-9873
Wprowadzenie
Ministerstwo Środowiska tworząc projekt ustawy
o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze
chciało wyjść naprzeciw wzrastającemu zainteresowaniu poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż węglowodorów w Polsce. W momencie, kiedy zainteresowanie
to gwałtownie spada, a kolejne międzynarodowe spółki
poszukiwawczo-wydobywcze zadecydowały o wycofaniu się z wyścigu do eksploatacji polskich węglowodorów niekonwencjonalnych, potrzeba stworzenia atrakcyjnego dla inwestorów otoczenia regulacyjnego staje
się kluczowa i paląca. W przeciwnym razie będziemy
zmuszeni porzucić marzenia o budowie branży poszukiwawczo-wydobywczej gazu z łupków w Polsce.
Zarówno przedstawiciele ExxonMobile, jak i Talisman
Energy oraz Marathon Oil wielokrotnie podkreślali, że
niedostosowanie stanu prawnego do realiów branży
jest w Polsce szczególnie dotkliwe. Mimo, że wśród oficjalnych powodów wycofania się z Polski podają chęć
skoncentrowania działań na innych rynkach (Talisman
Energy) czy słabe wyniki odwiertów (Marathon Oil),
wydaje się, iż zasadniczym powodem jest właśnie niepewność regulacyjna. Wszyscy inwestorzy przyglądali
się postępom w projektowaniu nowych przepisów
i zgłosili do nowych propozycji rządu szereg istotnych zastrzeżeń i trafnych uwag. Świadczy to o tym,
że propozycje zmian legislacyjnych, które od kilkudziesięciu miesięcy były przedmiotem prac m.in.
Ministerstwa Środowiska, nie zostały poprzedzone
w wystarczającym stopniu analizą specyfiki branży
i konsultacjami z inwestorami i ekspertami. Firmy
poszukiwawczo-wydobywcze, będące kluczowymi
partnerami przedsięwzięcia i głównymi interesariuszami, powinny być już na etapie tworzenia
propozycji legislacyjnych w sposób transparenty
zaangażowane w ten proces jako źródło cennej
i praktycznej wiedzy. Gdyby oczekiwania inwestorów zostały wzięte pod uwagę jeszcze przed
oficjalnym zaprezentowaniem projektu ustawy,
przedstawione przez Ministerstwo Środowiska propozycje prawdopodobnie nie wymagałyby teraz
kolejnych wielomiesięcznych zmian i modyfikacji.
Brak atrakcyjnego, z punktu widzenia inwestorów, otoczenia
regulacyjnego uniemożliwi budowę branży poszukiwawczowydobywczej gazu z łupków w Polsce
Brief programowy
W uzasadnieniu do projektu ustawy resort postuluje
wprowadzenie „racjonalnej polityki zarządzania procesem poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania
węglowodorów w skali kraju”1 oraz zapewnienie „bezpieczeństwa rozpoznawania złóż i wydobywania ze
złóż”2. Według projektodawców taka polityka ma na
celu ”dostosowanie reżimu regulacyjnego dla sektora
naftowo-gazowego do wyzwań i możliwości jakie niosą
ze sobą rozwój technologii wydobywczych węglowodorów oraz sytuacja gospodarcza na świecie”3.
Propozycje legislacyjne nie były w wystarczającym stopniu
poprzedzone analizą specyfiki branży i konsultacjami
z interesariuszami
Zmiany w ustawie służące osiągnięciu tych wyzwań
miałyby dotyczyć m.in. nowego modelu koncesjonowania działalności gospodarczej w segmencie
upstream, w tym zwolnienia z koncesjonowania
działalności poszukiwawczej złóż węglowodorów
oraz wprowadzenia kwalifikacji inwestorów niebranżowych jako etapu postępowania przetargowego.
W toku konsultacji społecznych projektu ustawy ujawniło się jednak wiele obaw i zastrzeżeń wśród interesantów odnośnie treści ww. regulacji. Przedmiotem
niniejszego briefu programowego będzie ich szczegółowa analiza, a następnie sformułowane zostaną propozycje optymalizacji przedmiotowych przepisów4.
1 Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw s. 10
2 Ibidem s. 11
3 Ibidem s. 9
4 Analiza innych kluczowych propozycji była już przedmiotem briefu programowego
Instytutu Kościuszki. Więcej: I.Albrycht, W.Bigaj, G.Pytel, Narodowy Operator Kopalin
Energetycznych – przyniesie zyski, czy zniechęci inwestorów?, http://ik.org.pl/cms/wp-content/
uploads/2013/04/Brief_IK_NOKE_04.2013.pdf, data dostępu: 2.05.2013.
Niepożądana deregulacja poszukiwań
węglowodorów
W polskim systemie prawnym obowiązek uzyskania
koncesji dotyczy tych gałęzi gospodarki oraz rodzajów działalności, które uznane zostały przez ustawodawcę za szczególnie istotne z punktu widzenia
interesu publicznego. Stanowiąc zabezpieczenie
interesu państwa lub obywateli, obowiązek uzyskania koncesji stanowi zawsze ingerencję w swobodę
prowadzenia działalności gospodarczej. Jak wynika
z uzasadnienia do projektu ustawy, to właśnie postulat „zwiększenia swobody gospodarczej” stanowił
impuls do zniesienia obowiązku uzyskania koncesji
na poszukiwanie węglowodorów. Takie stanowisko może jednak budzić zdziwienie, zważywszy na
ogromną rolę branży wydobywczej w rozwoju kraju
oraz cel projektowanych regulacji (m.in. zwiększenie
wydobycia gazu).
Poważną obawą jest ograniczenie poszukiwań
węglowodorów wskutek zwolnienia z koncesjonowania. Ustawodawca uważa, że zmiana może „(...)
pozytywnie wpłynąć na rozwój działalności poszukiwawczej w Polsce.”5 Inwestorzy są jednak zdania, że
w tym wypadku swoboda gospodarcza niesie ze sobą
więcej wad niż zalet. Wcześniejsze uregulowania
5
2
Ocena Skutków Regulacji..., s. 16.
Poważną obawą jest ograniczenie poszukiwań węglowodorów
wskutek zwolnienia z koncesjonowania - inwestorzy są zdania, że
rozwiązanie to niesie ze sobą więcej wad niż zalet
sprawiały, że podmiot, który prowadził prace poszukiwawcze miał pierwszeństwo w ubieganiu się
o koncesję wydobywczą. W proponowanym kształcie
ustawy, inwestor, nie będzie posiadał takiego prawa6.
W takim przypadku ryzyko podejmowane wraz
z inwestycją wzrośnie. Nie będzie istniała regulacja
„chroniąca” słuszny interes podmiotu, który odkrył
złoża i chciałby je zagospodarować w toku dalszych
prac rozpoznawczych i wydobywczych. Prowadzący
poszukiwania będą obawiali się poczynienia dużych
nakładów na tym etapie i ograniczą je do minimum7.
6 Ernst & Young – Komentarz do planowanych zmian modelu regulacji dla sektora
poszukiwań i wydobycia węglowodorów w Polsce – wersja końcowa. http://legislacja.
rcl.gov.pl/docs//2/141245/141249/141252/dokument70624.pdf?lastUpdateDay=26.04.13&lastUpdateHour=15%3A58&userLogged=false&date=pi%C4%85tek%2C+26+kwieci
e%C5%84+2013
7 Uwagi PGNiG S.A. do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze
oraz niektórych innych ustaw (wersja z dnia 15 lutego 2013 r.). http://legislacja.rcl.gov.pl/
docs//2/141245/141248/dokument70153.pdf?lastUpdateDay=19.04.13&lastUpdateHour=16
%3A33&userLogged=false&date=niedziela%2C+21+kwiecie%C5%84+2013, data dostępu
2.05.2012.
Jak powstrzymać ewakuację zagranicznych inwestorów z polskiego sektora gazu łupkowego?
Etap poszukiwawczy jest najbardziej ryzykownym
i kapitałochłonnym przedsięwzięciem – na tym etapie zachęty
dla inwestorów powinny być odpowiednio zaprojektowane
i zaaplikowane do projektu ustawy
W opinii firm, etap poszukiwawczy jest najbardziej
ryzykownym i kapitałochłonnym przedsięwzięciem
w obszarach o niepotwierdzonym występowaniu
węglowodorów, dlatego też to właśnie na tym etapie
zachęty dla inwestorów powinny być odpowiednio
zaprojektowane i zaaplikowane do projektu ustawy.
Wśród wartych rozważenia przez projektodawcę
zachęt, inwestorzy wymieniają po pierwsze wyłączność, po drugie pierwszeństwo w uzyskaniu praw
do dalszych prac poszukiwawczych, w tym wiercenie otworu/otworów dla złóż niekonwencjonalnych, po trzecie pierwszeństwo w uzyskaniu koncesji umożliwiającej zagospodarowanie odkrycia czy
kontynuacje prac poszukiwawczych na kolejnych
podobszarach8. Grupa doświadczonych inwestorów
zwraca także uwagę na niedostosowanie regulacji
do specyfiki węglowodorów niekonwencjonalnych.
Na etapie poszukiwawczym dla dobrego rozpoznania złóż konieczne jest wykonanie otworów poszukiwawczych. Proponowana konstrukcja koncesji
poszukiwawczej tego nie przewiduje. Co więcej skrócenie tego etapu do 2 lat (jak w Norwegii na morzu)
wskazuje według interesariuszy na brak zrozumienia
ze strony projektodawców specyfiki prowadzenia
poszukiwań na lądzie (dostęp do obszaru, czy jakość
pozyskiwanych danych)9.
Jeżeli powyższe postulaty nie zostaną wzięte pod
uwagę na etapie dalszych prac legislacyjnych, istnieje poważne ryzyko stworzenia modelu koncesjonowania, który będzie niedostosowany do potrzeb
biznesu, jak również do praktyki funkcjonowania
całej branży. W konsekwencji po stronie racjonalnego inwestora zostanie podjęta jedyna możliwa
w tej sytuacji decyzja – rezygnacja z działań poszukiwawczych ze względu na zbyt duże ryzyko (w tym
przypadku o charakterze regulacyjnym)10.
szerokie rozpoznanie geologii kraju11. Wydaje się,
że legislator zrozumiał potrzebę rynku, aby jak największa liczba przedsiębiorców zaangażowała się
w poszukiwania, jednak ryzyko regulacyjne potęguje
i tak dużą niepewność inwestycyjną, co w przypadku
konieczności prowadzenia na tym etapie kosztownych badań geofizycznych, zniechęci potencjalnych
inwestorów. Może to doprowadzić do konieczności
finansowania działań poszukiwawczych w większości przez Skarb Państwa12 (co wydaje się sprzeczne
z oczekiwaniami zarówno rządu, jak i opinii
społecznej).
„Liberalizacja” działalności poszukiwawczej może utrudnić proces
potencjalnego powództwa odszkodowawczego
Interesariusze zwracają także uwagę na inną, ważną
z punktu widzenia odpowiedzialności za ewentualne
szkody, konsekwencję takiej „liberalizacji” działalności poszukiwawczej. Obecny model koncesjonowania
działalności poszukiwawczej daje podmiotowi, który
otrzyma koncesję, wyłączność na prowadzenie prac
poszukiwawczych na danym obszarze. Tymczasem
zgodnie z postanowieniami projektu nowej ustawy,
na tym samym obszarze poszukiwania mogłoby prowadzić wiele podmiotów. Rodzi to ryzyko, że w razie
wystąpienia szkody spowodowanej działaniem tych
inwestorów, niezwykle trudne byłoby ustalenie kto
ponosi odpowiedzialność za wystąpienie szkody
(i kto powinien zapłacić odszkodowanie z tego
tytułu)13.
Skutek tego będzie niebagatelny z punktu widzenia
interesu publicznego, rozumianego jako możliwie
Inną konsekwencją przyjęcia proponowanej zmiany
stanu prawnego jest to, że po wejściu w życie projektowanych przepisów uzyskanie koncesji wymagane
będzie wyłącznie na rozpoznawanie złóż węglowodorów i wydobywanie węglowodorów ze złóż. Co
równie istotne, proponuje się również aby podmiotowi, który uzyskał informację geologiczną w trakcie
wykonywania badań geofizycznych, przysługiwało
prawo do bezpłatnego korzystania z tej informacji
oraz wyłączność na okres dwóch lat od daty przekazania dokumentacji14 (obecnie okres ten wynosi
5 lat). Możliwość wprowadzenia takiej regulacji
wywołuje zrozumiały niepokój potencjalnych inwe-
8 Kluczowe wnioski OPPPW do projektów zmieniających działalność poszukiwań
i wydobycia węglowodorów oraz wybrane uwagi szczegółowe, http://legislacja.rcl.gov.pl/
docs//2/141245/141249/141252/dokument70253.pdf?lastUpdateDay=19.04.13&lastUpdateH
our=16%3A33&userLogged=false&date=niedziela%2C+21+kwiecie%C5%84+2013, data
dostępu 8.05.2013r.
9Ibidem.
10Ibidem.
11 Uwagi PGNiG S.A., op.cit.
12 Uwagi FX Energy dot. Projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, ogłoszony 15.02.2013, http://legislacja.rcl.gov.pl/
docs//2/141245/141249/141252/dokument70220.pdf?lastUpdateDay=29.04.13&lastUpdateHour=12%3A39&userLogged=false&date=poniedzia%C5%82ek%2C+29+kwieci
e%C5%84+2013, data dostępu 2.05.2012.
13Ibidem.
14 Uzasadnienie do projektu ustawy, www.mos.gov.pl.
3
Brief programowy
storów w polski sektor upstream. O ile rozwiązanie
polegające na wprowadzeniu jednej zintegrowanej
koncesji (na rozpoznawanie i wydobywanie) wydaje
się być krokiem we właściwym kierunku (zwiększy
pewność inwestowania), o tyle odstąpienie od koncesjonowania działalności poszukiwawczej spowodować może niekorzystne skutki dla rozwoju branży
(brak zagwarantowania inwestorom możliwości prowadzenia prac rozpoznawczych i wydobywczych
spowoduje bowiem ograniczenie prac poszukiwawczych). Jak wskazano powyżej, etap poszukiwawczy
postrzegany jest jako najbardziej ryzykowne i kapitałochłonne przedsięwzięcie w obszarach o niepotwierdzonym występowaniu węglowodorów.
W przypadku utrzymania proponowanego rozwiązania i eliminacji odrębnej koncesji poszukiwawczej,
w celu ograniczenia negatywnych skutków z tym
związanych, zasadne jest wprowadzenie następujących zmian. W pierwszej kolejności rekomendować należy objęcie zakresem jednej zintegrowanej
koncesji również działalności poszukiwawczej. Taka
zmiana pozwoli z jednej strony zachować pozytywne
skutki „zintegrowania” koncesji, a z drugiej – zapobiegnie negatywnym skutkom związanym z deregulacją działalności poszukiwawczej15. Z punktu
widzenia rozwoju działalności poszukiwawczo-rozpoznawczej (a tym samym w celu zabezpieczenia
interesu publicznego) niezwykle istotne jest zwłaszcza zagwarantowanie, aby prowadzenie prac poszukiwawczo-rozpoznawczych połączone było z pierwszeństwem na prowadzenie prac wydobywczych.
W dalszej kolejności wskazać należy na zasadność
utrzymania dotychczasowych rozwiązań dotyczących okresu, na który przyznawana jest koncesja.
Zgodnie z projektowanymi zmianami, koncesja
będzie udzielana na okres od 10 do 30 lat, z możliwością przedłużenia maksymalnie o 5 lat. Taka zmiana
uznawana jest powszechnie za niedostosowaną do
procesu dokumentowania i eksploatacji węglowodorów16. Podzielić zatem należy stanowisko, zgodnie z którym koncesja winna być udzielana na okres
do całkowitego sczerpania złoża, lub do 50 lat z możliwością przedłużania na dalsze okresy, w przypadku
ekonomicznej zasadności eksploatacji złoża17.
Koncesja powinna być udzielana na okres do całkowitego
sczerpania złoża lub do 50 lat z możliwością przedłużania
Niezależnie od powyższego, projektowane nowe
przepisy nie powinny dotyczyć dotychczas prowadzonych prac poszukiwawczych (na podstawie
koncesji uzyskanych przed zmianą stanu prawnego). Inwestorzy, którzy prowadzą prace poszukiwawcze lub rozpoznawcze na podstawie dotychczas wydanych koncesji, powinni mieć ustawowo
W kontekście powyższych uwag rekomendować
również należy wydłużenie okresu, w którym przedsiębiorca uprawniony jest do korzystania, na zasadzie
wyłączności, z wytworzonej przez siebie informacji geologicznej. Prawo do informacji geologicznej
przysługuje z mocy prawa Skarbowi Państwa; zatem
wyłączne prawo do korzystania z informacji geologicznej jest jedynym prawem zabezpieczającym interesy przedsiębiorcy, który zaangażował kapitał w jej
wytworzenie. W związku z powyższym uzasadnione
jest, aby treść tego prawa zabezpieczała interesy
przedsiębiorców w takim stopniu, ażeby zachęcało
ono do prowadzenia prac geologicznych skutkujących wytworzeniem informacji geologicznej18.
15 Uwagi PGNiG do projektu ustawy, www.mos.gov.pl.
16 Komentarz do planowanych zmian modelu regulacji dla sektora poszukiwań i wydobycia
węglowodorów w Polsce, Ernst&Young, www.mos.gov.pl.
17Ibidem.
18 Uwagi PGNiG do projektu ustawy, www.mos.gov.pl.
Ważnym postulatem jest, aby projektowane nowe przepisy nie
dotyczyły dotychczas prowadzonych prac poszukiwawczych
4
zagwarantowaną możliwość udokumentowania
informacji geologicznej, a także powinni mieć prawo
pierwszeństwa w zakresie uzyskania koncesji na
wydobywania węglowodorów (co uzasadnione
jest znacznym wkładem finansowym na prowadzenie prac poszukiwawczo-rozpoznawczych). Takie
rozwiązanie będzie w pełni spójne z obowiązującymi w demokratycznym państwie prawa zasadami
ochrony praw nabytych oraz ochrony interesów
w toku (wielokrotnie powoływanymi w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego).
Jak powstrzymać ewakuację zagranicznych inwestorów z polskiego sektora gazu łupkowego?
Kwalifikacja wyklucza inwestorów
niebranżowych
W celu zagwarantowania równego i niedyskryminacyjnego dostępu do prowadzenia działalności w segmencie upstream, zakłada się że udzielenie koncesji
na rozpoznawanie złóż węglowodorów i wydobywanie węglowodorów ze złóż (albo wydobywanie
węglowodorów) poprzedzone będzie postępowaniem przetargowym. Postępowanie przetargowe
składać się będzie z kilku etapów. Szczególne kontrowersje budzi pierwszy etap, w ramach którego
oceniana ma być wiarygodność finansowa oraz techniczna podmiotów ubiegających się o udzielenie
koncesji (tzw. kwalifikacja).
Zgodnie z projektem ustawy, podmiot podlegający
kwalifikacji powinien spełniać następujące cztery
kryteria:
1. wiedzy i doświadczenia w wykonywaniu działalności w zakresie rozpoznawania złóż węglowodorów lub wydobywania węglowodorów ze
złóż, (…);
2. technicznych możliwości wykonywania działalności w zakresie rozpoznawania złóż węglowodorów lub wydobywania węglowodorów ze
złóż, (…);
3. finansowych możliwości dających należytą
rękojmię wykonywania działalności, (…);
4. niezależność od podmiotu kontrolującego (o ile
pochodzi z państwa trzeciego w rozumieniu
ustawy).
Szczególnie dwa pierwsze punkty wydają się nadto
zawężać kategorię przyszłych koncesjonariuszy.
W realiach biznesowych, do których odwołują się
przedstawiciele branży, rzadko występuje sytuacja,
gdy inwestor jest w stanie w całości spełnić te wymagania, a do tego będzie w ramach projektu ustawy
zobowiązany. Specyfika i koszt inwestycji związanych
z wydobyciem węglowodorów wymaga współpracy
różnego typu wyspecjalizowanych podmiotów. Jak
wskazują przedstawiciele branży, korzystniejsza
z punktu widzenia interesariuszy byłaby możliwość
spełniania kryteriów w drodze zawierania umów
licencyjnych lub na świadczenie usług19.
19 Kluczowe wnioski OPPPW do projektów zmieniających działalność poszukiwań
i wydobycia węglowodorów oraz wybrane uwagi szczegółowe. http://legislacja.rcl.
gov.pl/docs//2/141245/141249/141252/dokument70253.pdf?lastUpdateDay=26.04.13&lastUpdateHour=16%3A23&userLogged=false&date=pi%C4%85tek%2C+26+kwieci
e%C5%84+2013
Dostęp do prowadzenia działalności w systemie upstream powinien
być oparty o zasady równego traktowania podmiotów i braku ich
dyskryminacji
W przypadku przyjęcia propozycji rządowej i wprowadzenia obowiązku wykazania się przez wszystkich
uczestników konsorcjum opisanymi wyżej wymogami,
pojawi się realne ryzyko znacznego ograniczenia liczby
podmiotów, które będą w stanie ubiegać się o koncesję i prowadzić działalność w segmencie upstream.
Dotyczy to przede wszystkich inwestorów finansowych (zapewniających jedynie wkład finansowy) – nie
posiadają oni bowiem z reguły ani doświadczenia, ani
możliwości technicznych, o których mowa w projekcie ustawy. Celowe jest zatem, aby w postępowaniu
kwalifikacyjnym brał obowiązkowo udział jedynie
przyszły operator koncesji (czyli inwestor branżowy),
tj. podmiot, który będzie faktycznie prowadził działalność objętą zakresem koncesji. W takim modelu wiarygodność pozostałych uczestników konsorcjum nie
podlegałaby weryfikacji w pierwszym etapie postępowania przetargowego. Ewentualnie można również
rozważyć, aby postępowanie kwalifikacyjne odbywało
się dwutorowo – odrębne kryteria powinny wówczas
dotyczyć inwestorów branżowych (operatorów) oraz
pozostałych uczestników konsorcjum (powinni oni
wówczas wykazać się posiadaniem wiarygodności
finansowej)20.
Kryteria kwalifikacji podmiotów uczestniczących
w postępowaniach przetargowych na dalsze etapy prac za bardzo
zawężają kategorię koncesjonariuszy
Podkreślić należy, że wymóg posiadania takich samych
kwalifikacji przez operatorów jak i inwestorów finansowych de facto pozbawi tych drugich możliwości
partycypowania w działaniach objętych przetargiem.
W związku z powyższym jedną z propozycji wysuniętych w toku społecznych konsultacji, mających na celu
dopuszczenie inwestorów finansowych do udziału
w procedurze kwalifikacji, jest ograniczenie wymogów
wyłącznie do operatorów, którzy jako jedyni odpowiadają bezpośrednio przed organem administracji za
zobowiązania wynikające z koncesji oraz bezpośrednio
prowadzą działalność z niej wynikającą21.
20Ibidem.
21 Uwagi PGNiG S.A. do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze
oraz niektórych innych ustaw (wersja z dnia 15 lutego 2013 r.).
5
Brief programowy
Wiele wątpliwości budzi ponadto przewidziana
w projekcie ustawy konieczność zapewnienia finansowych możliwości dających należytą rękojmię
prowadzenia działalności już na etapie kwalifikacji
(poprzedzającym kolejne etapy postępowania przetargowego). Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której o przyznanie koncesji ubiegać się będzie spółka
celowa, powołana przez inny podmiot lub szersze
grono wspólników do realizacji konkretnego zamierzenia inwestycyjnego. W takim przypadku brak jest
ekonomicznych podstaw do żądania, aby spółka
celowa wyposażona była, już na etapie ubiegania
się o koncesję, gdy jej przydzielenie nie jest jeszcze
pewne, w środki niezbędne na cały okres i zakres
obowiązywania koncesji22.
Propozycja legislacyjna zakłada przeprowadzanie postępowań
przetargowych poprzedzających udzielenie koncesji – to realne
ryzyko ograniczenia liczby podmiotów, które będą w stanie
ubiegać się o koncesje
Dodatkowo wskazać należy, iż w przypadku podmiotów kontrolowanych przez państwa trzecie lub obywateli państw trzecich, projekt ustawy wymaga udowodnienia niezależności od podmiotu sprawującego
22 San Leon Energy – Tabela proponowanych zmian projektu ustawy o zmianie ustawy
– Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw. http://legislacja.rcl.gov.
pl/docs//2/141245/141249/141252/dokument70189.pdf?lastUpdateDay=29.04.13&lastUpdateHour=13%3A33&userLogged=false&date=poniedzia%C5%82ek%2C+29+kwieci
e%C5%84+2013
6
nad nim kontrolę w stopniu zapewniającym bezpieczeństwo publiczne. O ile projekt ustawy zwiera
definicję „kontroli”, o tyle kryteria opisanej powyżej
„niezależności” nie zostały przez projektodawców
zdefiniowane. Co za tym idzie, w przypadku gdy
wymóg wykazania się niezależnością nie zostanie
sprecyzowany, projektowany przepis może nie spełnić swojej roli; brak będzie bowiem jasnych i czytelnych kryteriów ocennych w omawianym zakresie,
a komisja przetargowa będzie miała zbyt duży margines swobody w ocenie, czy dany podmiot jest (czy
też nie jest) niezależny od podmiotu sprawującego
nad nim kontrolę. W związku z powyższym rekomendować należy, aby kryteria niezależności podmiotów
kontrolowanych przez państwa trzecie lub obywateli
państw trzecich określone zostały przepisami rangi
ustawowej. Na marginesie zasygnalizować należy,
że sytuacja, w której podmiot kontrolowany ma być
„niezależny” od podmiotu sprawującego kontrolę,
wydaje się mało realna – z samej istoty sprawowania
kontroli wynika bowiem pewna władza kontrolującego nad kontrolowanym, ograniczająca niezależność podmiotu kontrolowanego.
Jak powstrzymać ewakuację zagranicznych inwestorów z polskiego sektora gazu łupkowego?
Podsumowanie
Wymienione wątpliwości i problemy sygnalizowane
podczas konsultacji społecznych w związku z pracami nad nową regulacją prawa geologicznego i górniczego są opiniami wyrażanymi przez podmioty,
które doskonale znają i rozumieją rynek poszukiwania
i wydobycia węglowodorów. Ich głos w debacie jest
bardzo ważny, gdyż to w dużej mierze od ich oceny
jakości legislacji będzie zależał rozwój sektora wydobycia gazu niekonwencjonalnego w Polsce. Ostatnie
dni przyniosły złe wiadomości dla branży. Kolejni
inwestorzy „zagłosowali nogami” i wycofali się z prowadzenia działalności poszukiwawczej w zakresie
gazu łupkowego w Polsce. Choć to nie koniec sektora
gazu niekonwencjonalnego w naszym kraju, warto
po raz kolejny zaznaczyć, że jego sukces jest możliwy
tylko jeśli uda się osiągnąć efekt skali i synergii. Zatem
wtedy, kiedy stworzone zostaną odpowiednie systemowe warunki do wydobycia kilku, a nawet kilkunastu miliardów metrów sześciennych gazu rocznie,
oraz jeśli polskie firmy poszukiwawczo-wydobywcze będą współpracowały z zagranicznymi koncernami, posiadającymi odpowiedni kapitał, know how
i doświadczenie23.
23 Więcej: I.Albrycht, Polskie łupki na równi pochyłej?, http://www.forbes.pl/polskie-lupki-na-rowni-pochylej-,artykuly,154407,1,1.html, data dostępu 2.05.2012.
7
Instytut Kościuszki jest niezależnym, pozarządowym instytutem naukowo-badawczym (Think Tank) o charakterze non profit,
założonym w 2000 r.
Misją Instytutu Kościuszki jest działanie na rzecz społeczno-gospodarczego rozwoju i bezpieczeństwa Polski jako aktywnego członka
Unii Europejskiej oraz partnera sojuszu euroatlantyckiego. Instytut Kościuszki pragnie być liderem pozytywnych przemian, tworzyć
i przekazywać najlepsze rozwiązania, również na rzecz sąsiadujących krajów budujących państwo prawa, społeczeństwo obywatelskie
i gospodarkę wolnorynkową.
Biuro w Krakowie: ul. Lenartowicza 7/4, 31-138 Kraków, Polska, tel.: +48 12 632 97 24, www.ik.org.pl, e-mail: [email protected]
Projekt layoutu, skład i opracowanie graficzne: Małgorzata Kopecka, [email protected]
Współpraca: Piotr Sochoń
Dalsze informacje i komentarze: Izabela Albrycht – [email protected] – tel. +48 512 297 897