Kryzys może być szansą zmiany na lepsze

Kryzys może być szansą zmiany na lepsze
Kryzys to chwila, w której doświadczamy zachwiania lub utraty równowagi emocjonalnej w
wyniku pojawienia się niespodziewanego zdarzenia lub trudnego okresu przejściowego w
rozwoju. Jest to sytuacja, w której człowiek ma poczucie, że stracił kontrolę nad własnym
życiem, a wszelkie dotychczasowe sposoby radzenia z trudnymi sytuacjami zawodzą i
sytuacja staje się nie do zniesienia. Kryzysy są nieodłącznym elementem naszego życia.
Charakterystyczne dla kryzysu jest to, że jest on ograniczony w czasie i niespodziewany,
często też bywa przełomem w naszym życiu w wyniku, którego po jego zakończeniu wiele
rzeczy się zmienia i nic nie jest takie, jak było przed jego pojawieniem się. Kryzys może być
dla nas jednocześnie zagrożeniem i okazją do wprowadzenia zmian w swoim życiu, zdobycia
nowych umiejętności.
Wyróżnia się następujące rodzaje kryzysów:
 kryzys związany z brakiem informacji i/lub kompetencji – polega na braku wiedzy
i/lub kompetencji, co możemy zrobić w danej sytuacji, np. do jakiego specjalisty się
zgłosić z konkretnymi objawami, jaką pracę podjąć, itp.

kryzysy rozwojowe – to naturalna część życia człowieka. Są to sytuacje, które
występują w określonym wieku w danym kręgu kulturowym. Mimo iż są uniwersalne,
bywają również bardzo stresujące, np. zawarcie związku małżeńskiego, urodzenie
dziecka, śmierć kogoś bliskiego, wyprowadzka z domu;
 kryzysy sytuacyjne – to takie, które pojawiają się niespodziewanie, wywołują
ogromny stres i są poza kontrolą osoby je doświadczającej, np. wypadek
samochodowy, napaść, gwałt, nagła śmierć, nagła choroba, pożar, powódź;
 kryzysy egzystencjalne są związane z wewnętrznymi konfliktami i lękami i mogą
dotyczyć takich kwestii jak: tożsamość płciowa, relacje emocjonalne, niezależność.
Ten typ kryzysu jest dostrzegalny w przełomowych momentach życiowych, np.
nieudane związki, powtarzające się konflikty, kryzys wieku średniego;
 kryzys psychopatologiczny pojawia się, kiedy istniejące zaburzenia psychiczne
utrudniają lub uniemożliwiają nam poradzenie sobie z sytuacją kryzysową, np.
depresja, lęki, nerwica;
 nagły przypadek psychiatryczny to sytuacja kryzysowa, kiedy osoba jej
doświadczająca jest niezdolna życiowo lub niezdolna do odpowiadania za siebie i
może stanowić zagrożenie dla siebie i/lub otoczenia. Jest to osoba potrzebująca
natychmiastowej pomocy psychiatrycznej.
Rozwiązać je można w sposób konstruktywny-rozwojowy, destruktywny- prowadzący do
pogorszenia funkcjonowania lub stagnacyjny, czyli powrót do względnej równowagi bez
rozwiązania sytuacji kryzysowej.
Sytuacja kryzysowa może być dla człowieka go doświadczającego przeszkodą nie do
pokonania, która może doprowadzić do załamania i dezorganizacji osobowości, która
uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Może też być szansą na lepsze przystosowanie się,
poznanie siebie, a z sytuacji krytycznej wyjście z wiedzą i umiejętnościami, jakich się do tej
pory nie posiadało. To, jakie konsekwencje będzie miała dla człowieka sytuacja kryzysowa
zależy m.in. od takich czynników jak: udzielane wsparcie, cechy osobowości, kompetencje i
umiejętności, zasoby materialne, znane sposoby radzenia sobie w trudnych momentach.
Kryzys może być zarówno szansą jak i niebezpieczeństwem.
Magdalena Grelus-Ochman