Scenariusz lekcji języka polskiego dla uczniów II i III kl. gimnazjum

Scenariusz lekcji języka polskiego dla uczniów II i III kl. gimnazjum
Temat: „Tyle naraz świata ze wszystkich stron świata”- obraz świata ukazany w hymnie Jana
Kochanowskiego, „Czego chcesz od nas, Panie” i w „Urodzinach” Wisławy Szymborskiej.
I
1. Cele operacyjne:
- uczeń odkrywa walory estetyczne utworów literackich
- uczeń rozumie potrzebę poznawania i wzbogacania swojej wiedzy na temat stosunku
człowieka do świata i jego wartości
2. Środki i pomoce dydaktyczne:
- tekst hymnu J. Kochanowskiego - „Czego chcesz od nas, Panie”
- kaseta z nagraniem utworu A. Vivaldiego „Cztery pory roku”
- album „Mistrzowie malarstwa polskiego”- wyd. R Kluszczyński, Kraków, 1996 rok
3. Praca indywidualna, praca w zespołach.
II
1. Po zakończeniu czynności wstępnych klasę dzielimy na trzy grupy, które otrzymują
albumy z reprodukcjami malarskimi (ukazującymi przyrodę, pejzaŜ, zjawiska atmosferyczne).
Zadaniem młodzieŜy będzie odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego moŜe podobać się ten obraz
czy obrazy? Uczniowie powinni dostrzec piękno w formie plastycznego przekazu w barwie,
porządku, kształtach. Swoje myśli, opinie wypowiadają głośno. MoŜna podjąć próbę dyskusji
nad zagadnieniem, co inspirowało malarza do tego typu twórczości? (zachwyt nad pięknem,
róŜnorodnością i bogactwem barw w przyrodzie).
2. Uczniowie na brzeg ławki na tzw. „lewa stronę” odkładają reprodukcje. Swoją uwagę
koncentrują na słuchaniu fragm. „Czterech pór roku” A. Vivaldiego, np. „Wiosny”.
Po wysłuchaniu fragm. muzycznego próbują odpowiedzieć na pytania: - jak pora roku kojarzy
się im z tym fragmentem muzycznym? Dlaczego? Co czują po wysłuchaniu nagrania?
(radość, zachwyt, czują Ŝe świat, przyroda budzi się do Ŝycia)
3. Podręczniki są zamknięte, uczniowie słuchają recytacji hymnu, „Czego chcesz od nas,
Panie” i wiersza „Urodziny”. Pomiędzy jednym a drugim wygłoszeniem tekstu, nauczyciel
powinien chwilę odczekać. Słuchając, uczniowie powinni zwrócić uwagę na barwy, jakie
zostały ukazane w wierszach.
4. Po wysłuchaniu recytacji wiersza uczniowie na kartonie z bloku rysunkowego wykonują
pracę plastyczną kredkami. Dzielimy klasę na trzy zespoły:
Zespół I zapełnia karton kolorami wiosny i lata
kolory nieba
kolory między niebem a ziemią
kolory ziemi
Zespół II zapełnia karton kolorami jesieni i zimy
Zespół III spróbuje narysować „przedmioty”, o jakich jest mowa w wierszu „Urodziny”
srebro, słońce, zorza
na niebie
trele, motyle, koliby, orzeł,
modliszki, bodziszki
pomiędzy niebem a ziemią
Ŝubry, zebra, beryle, ogień,
goryle, bratek
na ziemi
Po wykonanej pracy uczniowie zdają relacje, uzasadniając, dlaczego uŜyli takich kolorów np.:
(lato- kolor złoty- dojrzałe zboŜa), (dobrobyt dostatek, bogactwo).
5. Po wykonaniu tego zadania uczniowie odmykają podręczniki i kaŜdy samodzielnie czyta
wiersze, zwracając uwagę na dary świata otrzymane od Boga i urodzinowe prezenty.
obraz świata z hymnu J. Kochanowskiego
- niebo złotymi gwiazdami pięknie
uhaftowane
- deszcz, który oŜywia zboŜa,
- biały dzień ciemna noc,
- morze stoi w brzegach,
- rzeki są zasobne (hojność mają)
obraz świata z wiersza W. Szymborskiej
- zorza
- deszcze modliszki motyle, trele łopot.
- przepych, koliber,
wiosna rodzi kwiaty
lato daje plony zbóŜ
jesień daje jabłka i wino
zima jest ospała, cięzka,
nocne rosy, zioła,
wszelkie zwierzę, morze,
ziemia, otchłań, złoto,
złoŜył fundament ziemi,
jej nagość przykrył ziołami
płatek, dwutlenek węgla,
ośmiornica , bratki, listek
Ŝubr, zebra, stonoga
beryle, łopian, srebro
ogień, ogon, orzech, chaszcze,
moreny, mureny, morze
paszcze, leszcze
bodziszki, goryle
6.Od kogo człowiek otrzymał tyle prezentów? (od Boga, bo Bóg stworzył świat, są to dary
świata dla człowieka który jest jednostką nadrzędną)
7. Za pomocą, jakich zabiegów stylistycznych poeta i poetka osiągnęli zamierzony cel, tj.
ukazali dary? (praca w grupach)
środek stylistyczny
metafory uosobienie
przykład
„Niebo ...złotymi gwiazdami
uhaftował”
funkcja
dbałość o pięknojęzyja,
precyzja kunsztu wypowiedzi
epitety
hojne dary
złote gwiazdy
wody nieprzebrane
ład, spokój, harmonia,
oczywistość, prostota
stwierdzeń.
uosobienie
antropomorfizacja
nagość ziemi
Bóg haftuje niebo
plastyczność obrazu
anafory
apostrofa
zdania pytające i
wykrzyknikowe
formy zaimkowe
Czego chcesz...
Czego za...
Tyś Pan...
Twe, Cię, Tobie...
- wpływają na podniosły
charakter utworu
- wyraŜają emocjonalny
stosunek podmiotu
- podkreślają bliskość
człowieka z dawcą
określenia zaczynające się na
„nie”
nie ogarnie, nie mamy,
nieobeszłej
- wyraŜają podziw wobec
potęgi dobroci Stwórcy
paralelizmy składniowointonacyjne
koniec wiersu to koniec
zdania
- rymizują wiersz
nakładające sie
współbrzmienia
chaszcze- paszcze
- wzmaga się napięcie
emocjonalne
prozaizmy
- domyślam się ceny
- nie szkoda to dla mnie
- bezład nasuwa pragnienie
ładu
kolokwializmy
dziękuję to chyba o wiele za
wiele
- podkreślają prostotę języka
zbliŜonego do mowy
potocznej
kalki słowne
tyle naraz świata ze
wszystkich stron świata
8. Które ze zdań w wierszu najmocniej podkreślają uczucia i myśli bohaterki? Dlaczego?
„Na chwilę tu jestem i tylko na chwilę”
„Nie zdąŜę wszystkiego odróŜnić od próŜni..”
9. Ocena uczniów
10. Praca domowa
Na piętnaste urodziny przychodzą do Ciebie cztery WróŜki z darami. Wiosna przynosi urodę,
Lato powodzenie, Jesień rozum, doświadczenie, Zima majątek. Który z darów wybierasz i
dlaczego? (forma rozprawki)
11. Bibliografia:
- A. LegeŜyńska- Wisława Szymborska- Wyd. Rebis, Poznań 1996 rok
- L. śuliński- lekcje z Szymborską - POW- Bochnia 1996 rok
- Arcydzieła literatury polskiej- pod red. S. Grzeszczuka i A. Niewolak- Krzywdy, t. II,
Reszów 1987 rok
- S Bortnowski- Scenariusze półwariacie, czyli poezja współczesna w szkole, Wyd. Stentor,
W-wa 1998 rok