Glukan z drożdży – Yeast glucan

Transkrypt

Towaroznawstwo żywności
funkcjonalnej i suplementów diety
cz. II
Henryk Różański
http://danicee.com/functional-foods
• W ścianie komórkowej drożdży występuje glukan – beta-1,6glukan (INS408), który należy do homopolisacharydów, o wzorze
(C6H10O5)n.
• Beta-glukan zbudowany jest z polimerów glikozy, tworzących łańcuchy
pojedyncze z wiązaniami beta-1—> 6 oraz łańcuchy rozgałęzione (krótkie) z
wiązaniami beta-1—> 3.
• W handlu znajdują się preparaty zawierające wyodrębniony beta-glukan lub
rozdrobnione ściany komórkowe drożdży.
H.Rozanski, PWSZ Krosno
• Doustnie podawane przyspieszają pasaż treści
pokarmowej, stymulują układ odpornościowy przewodu
pokarmowego (GALT), wiążą niektóre patogenne bakterie
i ich toksyny, absorbują tłuszcze, ograniczając ich
wchłanianie.
• Stanowią (jako prebiotyki) też matrycę i źródło składników
pokarmowych dla symbiotycznej mikroflory układu
trawiennego.
• Mogą zapobiegać nowotworom jelita grubego.
• Aktywują limfocyty T i NK.
• Wskazane są podczas kuracji odchudzających, przy
zaparciach, podczas podawania probiotyków (preparatów
z bakteriami symbiotycznymi), ponadto polecane dla
cukrzyków i osób z podwyższonym poziomem lipidów i
cholesterolu we krwi (przy hiperlipidemii i
hipercholesterolemii).
• Wskazaniem do zażywania beta-glukanu drożdżowego
jest także trądzik.
• Efektywne dawki: 800-1000 mg dziennie.
http://www.bestbetaglucan.com/
• Produkty zawierające ściany komórkowe i beta-glukan drożdży są
dodawane do pasz dla zwierząt, w celu immunostymulacji,
regulacji procesów trawienia, jako prebiotyk oraz jako źródło
składników energetycznych (u zwierząt monogastrycznych
konieczne jest wtedy podawanie specjalnych enzymów
hydrolizujących beta-glukan).
• Preparaty enzymatyczne zdolne do hydrolizowania beta-glukanu
zawierają w swoim składzie mannazę, glukanazę i celulazę.
• W przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i
spożywczym glukany drożdżowe są stosowane jako
zagęstniki, nośniki i stabilizatory.
• Są też używane do otoczkowania (mikrokapsułkowanie).
Beta-glukan
http://betaglucan1316.blogspot.com/
http://www.youngagain.com
http://betaglucan1316.blogspot.com/
Błonnik pokarmowy, Dietary fiber, Ballaststoff,
Fibre alimentaire
• Błonnik – włókno pokarmowe – polisacharydy (pektyny,
celuloza, hemiceluloza, gumy) budujące ściany
komórkowe roślin.
• Nie podlega trawieniu, nie jest wchłaniany do krwi.
• Hamuje uczucie głodu.
• Pęcznieje w żołądku i jelitach.
http://www.oneresult.com
Błonnik pokarmowy, Dietary fiber, Ballaststoff,
Fibre alimentaire
• Ogranicza strawność
składników odżywczych.
• Zmniejsza aktywność
soków trawiennych
(hemicelulozy).
• Utrudnia przenikanie
soków trawiennych do
pokarmu (celuloza).
• Wypełnia jelita.
Błonnik pokarmowy, Dietary fiber,
Ballaststoff, Fibre alimentaire
• Pobudza perystaltykę jelit.
• Przyspiesza pasaż treści pokarmowej
(lignina, celuloza).
• Wiąże cholesterol i kwasy żółciowe
zwiększając ich wydalanie z kałem
(pektyny, ligniny).
• Powoduje spadek poziomu cholesterolu
we krwi.
http://www.sosdietbook.com
Błonnik pokarmowy, Dietary
fiber, Ballaststoff, Fibre
alimentaire
•
•
•
•
Zwiększa zawartość wody w kale (pektyny).
Obniża poziom glukozy we krwi (gumy, pektyny).
Jest prebiotykiem (inulina, celuloza, pektyna).
Ogranicza wchłanianie toksyn z pożywienia (metale
ciężkie).
• Reguluje wypróżnienia.
http://www.jrs.de
Błonnik pokarmowy, Dietary fiber,
Ballaststoff, Fibre alimentaire
http://community.weightwatchers.com
• Niedobór prowadzi do wzdęć, zaparć,
kamicy żółciowej, uchyłkowatości jelit.
• Niedobór błonnika sprzyja miażdżycy
i otyłości
• Dieta uboga w błonnik może zwiększać
ryzyko wystąpienia raka jelita grubego.
• Nadmiar błonnika powoduje niedobory
pokarmowe, wzdęcia
i biegunki.
Białko sojowe
• W białku sojowym, nawet wysoko
przetworzonym występują również izoflawony,
saponiny, fitosterole, fenolokwasy, inhibitory
trypsyny).
• FDA uznało, że dzienne spożycie 25 gram białka
sojowego obniża ryzyko chorób układu krążenia,
pod warunkiem przestrzegania diety o niskim
spożyciu cholesterolu i nasyconych kw.
tłuszczowych.
Soya protein
• Białko sojowe zmniejsza ryzyko
wystąpienia osteoporozy,
cukrzycy, nowotworów, m.in.
jelita grubego, gruczołu
sutkowego, wątroby, płuc,
nerek.
• Ogranicza nadciśnienie,
zaburzenia hormonalne, objawy
klimakterium.
Prozdrowotne właściwości kwasów
tłuszczowych
• Alfa-linolenowy ALA, np. w oleju lnianym, konopnym:
korzystny wpływ na układ krążenia, układ nerwowy i
wzrok (siatkówka).
• Eikozapentaenowy EPA i dokozaheksaenowy DHA, z
rodziny n-3 – w olejach rybnych i z mikroorganizmów –
zapobieganie i wspomaganie leczenia miażdżycy oraz
profilaktyka zawałów.
Prozdrowotne właściwości kwasów
tłuszczowych
• Gamma-linolenowy GLA, np. w oleju ogórecznikowym,
wiesiołkowym, z pestek czarnej porzeczki, mikroorganizmów;
podnoszą odporność organizmu na infekcje, działają lipotropowo,
przeciwzawałowo, neuroprotekcyjnie, przeciwzapalnie.
• Linolowy o sprzężonych wiązaniach nienasyconych CLA (tłuszcz
mleczny); zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworów,
miażdżycy, zawałów, osteoporozy.
Zawartość kwasów tłuszczowych w tłuszczu biomasy mikrobiologicznej,
wg Mukherhee K.D., 1999 r.
Organizm
Kwas tłuszczowy
Ilość %
Mikroalgi
GLA
EPA
DHA
32
45
40
Grzyby
GLA
EPA
DHA
26
25
50
Oleje i kwasy tłuszczowe są coraz częściej dodawane do żywności jako
składniki prozdrowotne
• Japonia: soki owocowe, napoje i produkty mleczne z
dodatkiem EPA i DHA pochodzące z olejów rybnych
(Brain food – żywność dla mózgu).
• Europa: margaryny, pieczywo, makaron, napoje, ciastka,
batony czekoladowe, majonez, sosy – wzbogacane w
DHA/EPA, GLA, ALA, CLA.
Tłuszcze jako nośniki prozdrowotnych
substancji
•
•
•
•
•
Fitosterole
Beta-caroten
Kurkumina
Likopen
Luteina
Kurkumina
•
Kłącze ostryżu (kurkumy) - Rhizoma Curcumae pozyskiwane jest z dwóch
gatunków ostrzyż barwierski – Curcuma longa L. i ostryż jawajski - Curcuma
xantorrhiza Roxb., z rodziny imbirowatych Zingiberaceae.
•
Kurkumina - curcumin jest to dimer kwasu ferulowego o żółtej barwie i dużej aktywności biologicznej.
Kurkumina przenika z jelit do krwi w 65% po podaniu doustnym. Jest wydalana z ustroju w połączeniu z
kwasem glukuronowym.
Kurkumina wykazuje silne działanie żółciopędne i żółciotwórcze, rozkurczowe i przeciwzapalnie. Wyciągi z
kurkumy przywracają prawidłową kurczliwość pęcherzyka żółciowego, pobudzają wydzielanie śliny, soku
żołądkowego, jelitowego i trzustkowego. Wydatnie poprawiają proces trawienia i wchłaniania składników
pokarmowych. Ułatwia rozpuszczenie i usunięcie złogów żółciowych z układu żółciowego. Składniki
terpenowe i ferulowe kurkumy odkażają drogi żółciowe. Liczne badania udowodniły również właściwości
przeciwbakteryjne, hepatoprotekcyjne (ochraniające miąższ wątroby), przeciwmiażdżycowe, antywirusowe
i antynowotworowe. Kurkumina zmniejsza ryzyko wystąpienia raka skóry i jelit. Hamuje syntezę
prostaglandyn i jest inhibitorem lipooksygenazy. Stanowi naturalny czynnik hipolipolidyczny. Powstrzymuje
rozwój następujących mikroorganizmów (bakterie i grzyby): Corynebacterium diphtheriae, beta-hemolytic
streptococci, Microoccus pyogenous var aureus, Staphylococcus aureus, Mycobacterium tuberculosis,
Vibrio cholerae, Salmonella typhi, Clostridium perfringens (w stężeniu 0,05%), Klebsiella aerogenes,
Sclerotium solfsii, Fusarium moniliforme, Helminthosporium sacchari, Physalospora tucumanesis,
Aspergillus niger. Curcuminum
i inne kurkuminoidy hamują wzrost bakterii i grzybów S. aureus, S. paratyphi, Trichophyton gypseum i
Mycobacterium tuberculosis, w koncentracji 1 do 20,000.
Preparaty kurkumowe są stosowane w leczeniu niewydolności wątroby, kamicy żółciowej, wirusowego
zapalenia wątroby, stanów zapalnych i zatruć wątroby, żółtaczki i zaburzeń wydzielania soków
trawiennych.
•
Likopen
•
•
•
•
•
•
•
Wyciąg z pomidora jest źródłem naturalnego karotenoidu – likopenu.
Likopen określany jest nazwą gamma,gamma-karotenu.
W wątrobie jest przekształcany w witaminę A.
Posiada właściwości przeciwnowotworowe.
Chroni przed nowotworem prostaty, żołądka, płuc, okrężnicy i skóry.
Neutralizuje wolne rodniki i nadtlenki.
Opóźnia procesy starzenia skóry.
Gac - Momordica cochinchinensis
www.gaiahealthblog.com
http://www.gaiahealthblog.com
Likopen
•
•
•
•
•
•
•
•
Zmniejsza agregacje krwinek i powstrzymuje rozwój blaszek miażdżycowych.
Hamuje rozwój wielu grzybów, np. Candida albicans.
Ma też właściwości antybakteryjne.
Bardzo cenna jest suplementacja likopenem przy zaćmie, chorobach siatkówki i
naczyniówki, chorobie wieńcowej, miażdżycy i infekcjach bakteryjnych oraz grzybowych.
Chroni wątrobę i skórę przed szkodliwym wpływem UV, metali ciężkich i mikotoksyn.
Wzmaga procesy regeneracji nabłonków oraz gojenia ran.
Łagodzi objawy trądzików.
Zalecane dawki dobowe likopenu: 10-20 mg.
Luteina
• Luteina jest karotenoidem otrzymywanym głownie z Tagetes
erecta lub z lucerny. Posiada nr INS E161b i należy do ksantofili.
• W technologii żywności pełni rolę naturalnego barwnika, podobnie
jak kurkumina.
• Tradycyjnie uważana za substancję ochronną na siatkówkę i
naczyniówkę, szczególnie, gdy jest skojarzona z flawonoidami i
antocyjanami.
http://www.chemie-im-alltag.de
Medium Chain Fatty Acids
•
•
•
•
•
•
Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (Medium Chain Fatty Acids = MCFA) obejmują głównie frakcje kwasów
tłuszczowych C6, C7, C8, C9, C10, jednakże z punktu widzenia chemicznego są to również kwasy 11- i 12węglowe. Kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe to m.in.: kwas kaprowy, kapronowy, kaprylowy, laurowy, heptanowy
(C7), pelargonowy (C9).
Ze względu na amfoteryczny charakter MCFA łatwo przenikają przez błony komórkowe.
Ponadto zapobiegają degradacji błon komórkowych, stabilizują ich strukturę.
Hamują rozwój bakterii lipolitycznych.
Nie niszczą symbiotycznych Lactobacillus spp., poprawiają konwersję paszy, hamują rozwój patogennych
Enterobacteriaceae. Poprawiają wchłanianie składników pokarmowych w jelicie cienkim.
U drobiu redukują śmiertelność o 39%. Zapobiegają rozwojowi Salmonella i Campylobacter.
http://lowcarb4u.blogspot.com
Medium Chain Fatty Acids
•
•
•
•
•
W przewodzie pokarmowym rozkładane są przez lipazę trzustkową, wchłaniają się głównie w
dwunastnicy i jelicie cienkim. Transportowane są we krwi, limfie w formie chylomikronów i w mniejszym
stopniu w postaci liporotein.
Stanowią doskonałe źródło energii.
Kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe są transportowane do wątroby, gdzie podlegają beta-oksydacji.
W wątrobie są w mniejszym stopniu wiązane z albuminami, dzięki czemu nie przyczyniają się do
stłuszczenia tego narządu.
Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe mogą zastąpić kwasy tłuszczowe długołańcuchowe. Istnieją
doniesienia, że średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe zapobiegają uszkodzeniu wątroby i pobudzają
resyntezę triglicerydów, ponadto usprawniają transport lipidów w ustroju. Działają więc lipotropowo.
Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe są uznawane za czynnik kontrolujący żołądkowo-jelitową
mikroflorę oraz wzmagający regeneracje nabłonków przewodu pokarmowego.
Trójglicerydy średniołańcuchowe MCT
• Trójglicerydy średniołańcuchowe Medium Chain
Triacylglycerol MCT są wchłaniane i wykorzystywane
równie szybko jak cukry.
• Nie powodują wzrostu uwalniania insuliny i nie powodują
hipoglikemii.
• Dodając MCT do napojów podnosimy poziom składników
energetycznych i zwiększamy wytrzymałość organizmu
na wysiłek.
Trójglicerydy
średniołańcuchowe MCT
• MCT oszczędzają
zasoby
Termogeneza
glikogenu w Szybka energia
mięśniach Usprawnienie pracy psychicznej
Wspomaganie odchudzania
Olej kokosowy
L.p.
Składnik, liczba węgli w cząsteczce, wzór sumaryczny
1
Lauric acid = kwas laurynowy; C12; n-dodecanoic acid;
40-50%
CH3(CH2)10COOH
Myristic acid = kwas mirystycynowy; C14; n-tetradecanoic acid; 15-20%
CH3(CH2)12COOH
Palmitic acid = kwas palmitynowy; C16; n-hexadecanoic acid; 7-12%
CH3(CH2)14COOH
Caprylic acid = kwas kaprylowy; C8; n-octanoic acid
5-11%
CH3(CH2)6COOH
Oleic acid = kwas olejowy = kwas oleinowy; C18;
4-10%
CH3-(CH2)7-CH=CH-(CH2)7-COOH
Capric acid = kwas kaprynowy; C10; n-decanoic acid;
4-9%
CH3(CH2)8COOH
Stearic acid = kwas stearynowy; C18; n-octadecanoic acid;
1,5-5%
CH3(CH2)16COOH
Linoleic acid = kwas linolowy; C18;
1-3%
CH3(CH2)4-CH=CH-CH2-CH=CH-(CH2)7COOH
Caproic acid = Kwas kapronowy; C6;
1-1,5%
CH3(CH2)4COOH
zgodnie z wymogami Farmakopei
Brytyjskiej 2009 – max 1,5%
Linolenic acid = kwas linolenowy; C18;
do 0,2%
CH3-CH2-CH=CH-CH2-CH=CH-CH2-CH=CH-(CH2)7COOH
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Zawartość (%)
Arachidic acid = kwas arachidowy; C20; n-eicosanoic acid;
do 0,2%
CH3(CH2)18COOH
Eicosenoic acid = kwas eikosenowy = kwas gadoleinowy; C20; do 0,2%
C20H38O2;
CH3(CH2)9CH=CH(CH2)7COOH
Olej kokosowy
• Roczna produkcja tłuszczu kokosowego na świecie wynosi 3-3,5 mln ton i sukcesywnie
wzrasta.
• Jest on szeroko wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym,
kosmetycznym i paszowym.
• Poddawany jest rozdziałowi na poszczególne frakcje kwasów tłuszczowych i ich glicerydów,
stając się źródłem kolejnych cennych substancji, np. kwasu laurynowego i mirystynowego,
kwasu kapronowego i kaprylowego, alkoholi tłuszczowych, jakże powszechnie
występujących w wielu lekach i kosmetykach.
• Tłuszcz kokosowy jest poddawany również oczyszczeniu z kwasów krótko- i
średniołańcuchowych, dzięki czemu staje się odporny na jełczenie, bez przykrego zapachu i
wtedy nadaje się do produkcji wyrobów cukierniczych, np. lodów oraz margaryny.
• Frakcje twarde (stearynowe) są wykorzystywane w produkcji świec i pomad.
Olej kokosowy
• Świeży surowy tłuszcz kokosowy łatwo ulega jełczeniu,
dlatego trzeba go konserwować.
• Po zjełczeniu zapach staje się przykry, maślano-kozi,
smak gorzki; przybiera ciemną barwę, niekiedy nawet
brunatną.
Olej kokosowy
• Tłuszcz kokosowy należy do tłuszczów stałych.
• Jest ujęty (Coconut Oil) w British Pharmacopoeia z 2009 r.
• Uzyskiwany jest z kopry (bielmo, jądra nasienne) – endosperm owoców palmy kokosowej –
Cocos nucifera Linne, z rodziny Arecaceae (Palmae).
• Największe uprawy palmy kokosowej występują w Indonezji, Indiach, Sri-Lance, w Malezji, w
Meksyku i na Filipinach.
• W czystej postaci ma wygląd białej śliskiej masy o charakterystycznym zapachu.
Olej kokosowy
• Dobrze rozpuszcza się w chlorku metylenu i nafcie, słabo
rozpuszczalny w spirytusie 96%.
• Tłuszcz kokosowy charakteryzuje się niską liczbą jodową, od 7 do
11.
• Współczynnik załamania 1,449, w temp. 40 stopni C.
• Temperatura topnienia 23-26 stopni C.
• Liczba kwasowa max 0,5 (ustalona na 20 g).
• Liczba nadtlenkowa max 5.
Olej kokosowy
• W obrocie handlowym znajduje się tłuszcz kokosowy rafinowany (Cocois
Oleum raffinatum), barwy białej oraz tłuszcz kokosowy surowy (Oleum
Cocois crudum) – barwy żółtej.
Liczba zmydlania mieści się w granicach 250-260; liczba kwasowa surowego
tłuszczu kokosowego, szczególnie do celów paszowych może wahać się w
granicach 5-10, przy czym do celów farmaceutycznych – maksymalnie 0,5/20
g (zgodnie z PhEur. V i British Pharm. 2009).
Olej kokosowy
• Kwasy: kapronowy C6, kaprylowy C8, kaprynowy C10,
laurynowy C12, mirystycynowy = mirystynowy C14,
palmitynowy C16, stearynowy C18, arachidowy C20 są
kwasami tłuszczowymi nasyconymi.
• Kwas oleinowy C18, eikosenowy C20, linolowy C18,
linolenowy C18 – to kwasy tłuszczowe nienasycone.
Tłuszcze - metabolizm
• Organizm człowieka jest zdolny do magazynowania
znacznie większej ilości tłuszczów niż cukrów.
• Uzyskiwanie energii z tłuszczów jest długotrwałe i bardziej
skomplikowane biochemicznie.
• Dobrze wytrenowani sportowcy dyscyplin
wytrzymałościowych czerpią energię z lipidów nawet w
44%.
Tłuszcze - metabolizm
• Osoby prowadzący siedzący tryb życia podczas takiego
samego wysiłku czerpią jedynie 33% energii z utlenienia
biologicznego tłuszczów.
• Wytrenowanie w kierunku katabolizmu tłuszczów 
oszczędność glikogenu mięśniowego i wątrobowego.
• Im wyższy poziom reprezentuje zawodnik, tym
efektywniej korzysta z zapasów tłuszczów.
Tłuszcze jako składnik energetyczny
• Tłuszcze są najbardziej skoncentrowanym źródłem
energii; 1 g tłuszczu – 9 kcal (37,7 KJ) energii.
• Tłuszcz zawarty we krwi wystarcza na pokrycie
zapotrzebowania energetycznego przez 10 minut; tłuszcz
wątroby przez 80-100 minut, a tłuszcz tkankowy przez 2
miesiące.
Tłuszcze jako składnik strukturalny
i substrat dla eikozanoidów
•
•
•
•
Fosfolipidy – biomembrany.
Fosfolipidy – osłonki mielinowe.
Cerebrozydy – mózgowie.
Eikozanoidy – hormony tkankowe (prostaglandyny,
leukotrieny (prozapalne), lipoksyny (przeciwzapalne),
prostacykliny, tromboksan).
•
PG E2 uczestniczy w hamowaniu zapalenia poprzez zwrotne hamowanie ekspresji izoenzymu COX2 oraz
stymulację ekspresji 15-LOX. PG E2 również hamuje proliferację i funkcję fibroblastów oraz syntezę kolagenu.
Tłuszcze a wysiłek wytrzymałościowy
• Badania Horvath’a 2000 r.: wpływ 3 wariantów diety
bogatej w tłuszcze u wytrenowanych biegaczy:
- Niski poziom lipidów, 16% energii w postaci tłuszczów;
- Średni poziom tłuszczów – 31% energii czerpanej z
lipidów;
- Wysoki poziom tłuszczów – 44% energii pozyskiwanej z
lipidów.
Tłuszcze a wysiłek wytrzymałościowy
• Test polegał na stopniowym przechodzeniu z marszu do
biegu.
• W grupie, w której zawartość tłuszczów w diecie była na
poziomie 30%, wytrzymałość wzrosła o 8% u mężczyzn i
20% u kobiet w porównaniu z grupą, w której diecie
tłuszcze stanowiły 16%.
• Dostarczenie 44% energii w postaci lipidów nie przyniosło
dodatkowych korzyści.
Tłuszcze w diecie a zapadalność na choroby
• Ancel Keys (1904-2004) badał wpływ
różnych diet na zdrowie człowieka
(zachorowalność na chorobę wieńcową,
miażdżycę, otyłość).
• Zwrócił uwagę na korzystne
oddziaływanie diety śródziemnomorskiej,
szczególnie w profilaktyce chorób układu
krążenia.
• Olej z oliwek – kwas oleinowy 
mniejsze ryzyko wystąpienia chorób
sercowo-naczyniowych.
Ancel Keys (1904-2004)
Tłuszcze w diecie a zapadalność na
choroby
• Zdaniem Ancel Keys’a zastąpienie
kwasów tłuszczowych nasyconych przez
kwasy jednonienasycone lub
wielonienasycone powoduje zmniejszenie
stężenia cholesterolu całkowitego oraz
cholesterolu w lipoproteinach o małej
gęstości Low Density Lipoprotein = LDL.
Lipoproteiny
•
•
Lipoproteiny o bardzo małej gęstości
VLDL, wytwarzane w wątrobie i
enterocytach; zawierają 50-70%
triacylogliceroli, 15-25% fosfolipidów, 1520% cholesterolu, 7-12% białka; transport
triacylogliceroli syntetyzowanych w
wątrobie z kw. tłuszczowych lub glukozy –
do tkanek i narządów.
Lipoproteiny o małej gęstości LDL
powstają z VLDL pod wpływem lipazy
lipoproteinowej; zawierają 42-46%
cholesterolu, 28-30% fosfolipidów, 7-11%
triacylogliceroli, 21-23% białka. Przenoszą
cholesterol oraz fosfolipidy z wątroby do
tkanek i narządów. Miocyty naczyń
gromadzą lipidy, cholesterol i LDL,
przekształcając się w komórki piankowate,
które po rozpadzie pozostawiają złogi w
przestrzenie międzykomórkowej, które
przyczyniają się do powstania płytki
H.Rozanski, PWSZ
miażdżycowej. Szczególnie aterogenne
są Krosno
formy utlenione LDL.
colesterol.biz
Lipoproteiny
• Lipoproteiny o dużej
gęstości HDL – zawierają
około 48% białka, 7%
triacylogliceroli, 24-26%
fosfolipidów i 20% cholesterolu.
Powstają w wyniku lipolizy
lipoprotein bogatych w
triacyloglicerole w wątrobie i
enterocytach.
Przenoszą cholesterol z
komórek i tkanek obwodowych
do wątroby  katabolizm.
Aktywują lipazy lipoproteinowe i
acylotransferazę lecytynowocholesterolową LCAT Lecithin
Cholesterol Acyltranferase.
Mają wpływ
przeciwmiażdżycowy.
www.dietexerciseyoga.com
www.chanteclair.com.au
Metabolic Syndrome (Syndrome X)
Dr Scott M. Grundy – Zespół Metaboliczny
 choroby układu krążenia:
• Otyłość brzuszna
• Dyslipidemia miażdżycogenna
• Podwyższone ciśnienie krwi
• Insulinooporność, nietolerancja glukozy
•
•
http://www.utsouthwestern.edu
Stany prozapalne
Stany prozakrzepowe
Scott M. Grundy, M.D., Ph.D., is
the director of the Center for
Human Nutrition, Chairman of
the Department of Clinical
Nutrition, and director of the
Clinical and Translational
Research Center (CTRC) at UT
Southwestern Medical Center,
and chief of diabetes and
metabolic diseases at the
Veterans Affairs Medical Center,
in Dallas, Texas. He is also a
Distinguished Professor of
Internal Medicine at the
University of Texas
Southwestern Medical School in
Dallas.
Adiponektyna wpływa na przemianę glukozy i
kwasów tłuszczowych w wątrobie i mięśniach,
pośrednio wpływając na wrażliwość na insulinę.
Wykazuje działanie przeciwzapalne,
przeciwmiażdżycowe i zwiększające
insulinowrażliwość.
Poziom we krwi: 1-30 µg/ml
PAI -1 - inhibitor aktywatora plazminogenu
1;  wzrost  otyłość, choroby układu
krążenia
TNF-alfa- prozapalny, zwiększa
insulinooporność tkanek obwodowych.
Rezystyna stymuluje śródbłonki do
gromadzenia lipidów; wyzwala
insulinooporność komórek.
Leptyna – spadek insuliny we krwi, wzrost
lipolizy.
Dr Grundy
• Dieta bogatooleinowa (40% energii) redukuje cholesterol
we frakcji LDL, chroni przed oksydatywną modyfikacją
lipoprotein.
• Kwasy tłuszczowe jednonienasycone nie zmniejszają
stężenia cholesterolu w HDL i nie wpływają na poziom
triglicerydów.
• Dieta bogatocukrowa zwiększa poziom triglicerydów i
zmniejsza zawartość cholesterolu w HDL.
Izomery trans lipidów
• Podobnie jak kw.
nasycone, kw. tłuszczowe
nienasycone -trans
działają aterogennie.
http://www.nevermindthebuspass.com
Tłuszcze -trans
• Zwiększają w osoczu krwi stężenie cholesterolu
całkowitego i LDL.
• Zmniejszają stężenie HDL.
• Również kwasy tłuszczowe trans C:20 i C:22
otrzymywane z tłuszczów rybnych również zwiększają
stężenie LDL i zmniejszają stężenie HDL.
Poziom
cholesterolu
Poziom cholesterolu LDL (mg/dl)
całkowitego (mg/dl)
<100
<200
pożądany
100-129
200-239
granicznie wysoki 130-159
160-189
≥ 240
wysoki
>190
optymalny
prawie optymalny
granicznie wysoki
wysoki
bardzo wysoki
W populacjach, w których poziom LDL utrzymuje się poniżej 100mg/dl
właściwie nie obserwuje się występowania choroby wieńcowej.
Poziom LDL<100mg/dl uważany jest za optymalny.
Poziom TG (mg/dl)
< 150
150-199
200-499
≥ 500
prawidłowy
granicznie wysoki
wysoki
bardzo wysoki
Poziom HDL (mg/dl)
< 40
≥ 60
niskie
wysokie
Tran
• Tran – Oleum Morrhuae seu Oleum
Jecoris Aselli.
• Jest on źródłem niezbędnych
nienasyconych kwasów
tłuszczowych z grupy n-3.
• Obecnie tran jest otrzymywany
głównie z wątroby dorsza (Gadus
morrhua Linne).
• Naturalny tran jest barwy żółtej, o
silnym smaku iH.Rozanski,
zapachu
rybim.
PWSZ Krosno
• Zawiera estry glicerolowe nienasyconych kwasów tłuszczowych,
np. kwasu eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego, ponadto
kwasy tłuszczowe nasycone i ich estry (mirystycynowy,
palmitynowy), witaminę A – akseroftol (minimum 800 jednostek
międzynarodowych w 1 g), witaminę E – tokoferol, witaminę D –
kalcyferol (min. 80 jednostek w 1 g), jod, selen, brom, estry i
ketony o właściwościach antybiotycznych.
• Wartość energetyczna
15 ml tranu – 130 cal.
• Wchłanianie tranu
odbywa się w
obecności żółci.
• Zaburzenia w
wydzielaniu żółci
uniemożliwiają
przyswajanie tranu.
Działanie tranu
• Odżywcze, wzmacniające ogólnie (fizycznie i psychicznie), pobudzające procesy regeneracji
wszystkich tkanek (w tym również chrzęstnej i nabłonkowej), przeciwzapalne i
przeciwbakteryjne.
• U zdrowych ludzi tran pobudza wydzielanie żółci.
• Hamuje uwalnianie hormonu tyreotropowego, zwiększa wchłanianie wapnia z jelit do krwi,
zwiększa mineralizację kości.
• Pobudza syntezę immunoglobulin, reguluje gospodarkę hormonalną i lipidową ustroju.
• Przyśpiesza wzrost fibroblastów (tkanka łączna).
• Dawkowanie doustne: 1-2 łyżki 1-2 razy dziennie.
• Dzieci – 1 łyżka 1-2 razy dziennie.
• Zewnętrznie w stanie nierozcieńczonym lub w formie maści
tranowej Unguentum Olei Jecoris Aselli 40% – do smarowania
ropni, odleżyn, odmrożeń, oparzeń, odparzeń, ran, owrzodzeń,
rozpadlin skórnych, przy stanach zapalnych.
• Zewnętrznie także do okładów w opatrunkach zmienianych co 8
godzin.
• Bardzo korzystnie wpływa na włosy i stan skóry oraz paznokci.
• Parafina upośledza wchłanianie tranu.
Suplementy zwiększające wydolność
• Coffeinum - kofeina, zwana również teiną
jest alkaloidem purynowym, 1,3,7trójmetyloksantyna.
http://teaguardian.com
Caffeine
• Kofeina pobudza ośrodkowy układ nerwowy, szczególnie
korę mózgową.
• W małych i średnich dawkach, zależnie od wrażliwości
osobniczej i od stopnia uzależnienia od napojów
kofeinowych, poprawia procesy myślowe, pobudzając
procesy pobudzania kory mózgowej.
• Najsilniej działa w stanach zahamowania układu
nerwowego.
Caffeine
• Ułatwia odbieranie wrażeń
oraz ich kojarzenie.
• Kofeina zwiększa
postrzeganie, przyspiesza i
usprawnia procesy myślowe;
ułatwia pracę umysłową,
znosi uczucie zmęczenia i
senności.
• Jednocześnie kofeina
utrudnia skupienie myśli na
jednym przedmiocie
(temacie), zmniejsza
koncentrację uwagi, a w
wysokich dawkach wywołuje
gonitwę myśli lub tzw. myśli
rozbiegane (rozbicie
umysłowe).
Caffeine
• Nadużywanie kofeiny jak i jej przedawkowanie powoduje
bezsenność.
• Wysokie dawki są odpowiedzialne za drżenie mięśni i
powiek, a przy przedawkowaniu – drgawki kloniczne.
www.memyselfanxiety.com/living-with-anxiety/anxiety-and-caffeine
Caffeine
• Kofeina pobudza ośrodki wegetatywne układu
nerwowego.
• Pobudza ośrodek naczynioruchowy, kurczy naczynia jelit,
co wywołuje przemieszczenie krwi z jamy brzusznej do
mięśni, skóry i mózgu.
• Wydolność fizyczna ulega wówczas zwiększeniu, dlatego
kofeina jest środkiem dopingującym.
Caffeine
• Kofeina działa wyraźnie
moczopędnie.
• Rozszerza naczynia
nerkowe, zwiększa
przepuszczalność
śródbłonków w kłębkach
Malpighiego, hamuje
wchłanianie zwrotne w
kanalikach nerkowych
krętych.
Caffeine
• Nasiona kawy Coffea arabica L., Coffea liberica Bull., Coffea
robusta Lind. : od 0,8 do 2,5%.
• Liście herbaty Camellia theifera Griff (Thea sinensis L.): do 5%
kofeiny = teiny.
• Liście Ilex paraguariensis A.St.-Hil. =Mate (yerba mate): ok. 1,52% kofeiny.
• Nasiona Paullinia cupana Kunth. – gwarana: 3,5-5% kofeiny.
• Nasiona Cola acuminata (Pal.) Schott & Endl., ok. 2-2,5% kofeiny.
Kofeina w sporcie
• Stymuluje uwalnianie adrenaliny.
• Wzmacnia siłę skurczu mięśni.
• Przyspiesza uwalnianie lipidów z tkanki tłuszczowej, co
daje dodatkowy dopływ energii przy wysiłku długotrwałym.
• Wspomaga odchudzanie.
• Oszczędza glikogen w mięśniach.
• Podtrzymuje odpowiedni poziom cukru we krwi,
zapobiega hipoglikemii.
Kofeina w sporcie
• Zwiększa wchłanianie cukrów z jelit do krwi.
• Kawa słabiej poprawia osiągi sportowe niż czysta kofeina
Kreatyna
Kwas N-metylo-guanidyno-octowy, pochodna guanidyny;
- Występuje w mięśniach;
- Wiąże reszty fosforylowe wiązaniem makroergicznym i
magazynuje je w postaci fosfokreatyny.
- Powstaje z glicyny, reszty guanidynowej argininy i grupy
metylowej aktywnej metioniny.
Kreatyna/kreatynina
• Kreatynina to bezwodnik kreatyny powstający w
nieodwracalnej reakcji odwodnienia kreatyny.
• Kreatynina jest wydalana z moczem.
Creatine
• Stosowana w praktyce
treningowej większości
dyscyplin sportowych.
• Może poprawiać
wszystkie cechy
motoryczne zawodnika:
siłę i masę mięśniową,
szybkość i
wytrzymałość.
Creatine
• Przyspiesza rozkład tkanki
tłuszczowej.
• Przyspiesza odnowę
powysiłkową, skraca czas
regeneracji po treningu i
powrotu do normy.
• 3 formy: fosforan i
monohydrat, ethyl ester.
Karnityna
• Carnitine (karnityna) jest to
maślan L-3-hydroksy-4-trimetyloamonu znajduje się w otoczce
mitochondrialnej i zapewnia
transport grup acylowych przez
wewnętrzną błonę mitochondrium.
• Katabolizm kwasów tłuszczowych
(beta-oksydacja) prowadzi do
utlenienia długołańcuchowych
kwasów tłuszczowych.
Funkcje karnityny w komórce
• Kwasy tłuszczowe przekształcane są w pochodne w formie acyloCoA.
• Wewnętrzna błona mitochondrium (dawna nazwa chondriozomów) nie
przepuszcza długołańcuchowe pochodne w formie acylo-CoA.
• Transport taki jest możliwy dopiero po uprzednim związaniu z
karnityną.
• Reakcja sprzęgania jest katalizowana przez transferazę karnitynową I.
• Polega to na usunięciu CoA (koenzymu A) i wstawieniu w jego miejsce
karnityny.
• Translokaza karnityna/acylokarnityna przenosi powstałą acylokarnityną
przez błonę mitochondrium do matriks mitochondrium (macierzy
mitochondrialnej).
• W matrix cząsteczki karnityny są uwalniane, grupa acylowa jest
ponownie przenoszona na CoA. Tę część procesu katalizuje
acetylotransferaza karnitynowa II.
Znaczenie biochemiczne karnityny
• Sam proces beta-oksydacji ma na celu utlenienie kwasów
tłuszczowych i wytworzenie energii w postaci ATP.
• Nadmiar acetyloCoA powstający podczas beta-oksydacji
jest przekształcany w acetooctan i D-3-hydroksymaślan.
• Związki te mogą być zużyte do uzyskania energii dla
mózgu w stanie cukrzycy i głodu.
Carnitine
• Karnityna może zwiększyć o 70% udział tłuszczów w
katabolizmie.
• Zwiększa to wydatnie wydolność organizmu.
• Zapobiega otłuszczeniu mięśni szkieletowych.
• Pod wpływem karnityny tłuszcz staje się istotnym materiałem
energetycznym dla komórek mięśniowych.
• Przyśpiesza eliminację z ustroju szkodliwych metabolitów, np.
amoniaku, wolnych rodników, grup acylowych.
Carnitine
• Poprawia natlenienie
mięśni.
• Pobudza regenerację i
wzrost komórek mięśni.
• Karnityna jest wiec niezbędna do przemian biochemicznych zapewniających stały dopływ
energii.
• Jest także konieczna do prawidłowego przebiegu spermatogenezy (proces powstawania
plemników).
• Brak karnityny powoduje miopatie i nagromadzenie lipidów wewnątrz komórek.
• Objawia się to zaburzeniami synchronizacji skurczu mięśni szkieletowych i zaburzeniami
czynności mięśnia sercowego.
• Karnityna zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną, zwiększa ruchliwość i przeżywalność
plemników.
Stosowanie karnityny
• Słaba bioprzyswajalność - do 15%.
• Dla poprawy przyswajalności - podawana z cukrami.
Koktajle tlenowe – oxygen cocktail
• Zwykła woda zawiera 410 mg tlenu/L.
• Koktajle tlenowe
zawierają około 90 mg
tlenu/L.
• Jenkins (2001 r.) doniósł
o 2,5% poprawie wyników
sprintu kolarskiego po
wypiciu koktajlu
tlenowego 15 minut przed
wysiłkiem.
www.oxygencocktails.com
Koktajle tlenowe
Koktajl tlenowy stosowany jest w celu:
• eliminacji niedotlenienia,
• poprawy efektywności pracy,
• zniesienia przewlekłego zmęczenia,
• normalizacji snu,
• immunostymulacji
• poprawy rozwoju płodu w czasie ciąży,
Uzyskiwane za pomocą miksera
tlenowego (np. Oxygen Mix®),
tlenowego koktajlera lub kamienia
tlenowego.
http://pl.oxycock.com
www.oxygencocktails.com
Suplementacja proteinowa
• Powinna wzmagać anabolizm powyżej poziomu,
na który pozwalają białka przyjmowane z
pożywieniem.
• Nie powinna zakłócać syntezy nowych,
podstawowych białek.
• Powinna wspomagać działanie białek
dostarczanych w codziennej diecie.
• Stosowane są w celu redukcji masy ciała.
• W okresie rekonwalescencji po chorobach
i urazach, zabiegach operacyjnych.
• W celu wspomagania treningu w
dyscyplinach siłowych, szybkościowosiłowych i wymagających limitów
wagowych.
• Stosuje się po głównych posiłkach lub jako
oddzielny posiłek w porcjach 20-60 g.
• W celu redukcji masy ciała, poszczególne
porcje przewyższają 60 g (90-100 g 1-3
razy dziennie)  powoduje to zwiększenie
dynamiki spoczynkowej przemiany materii,
co efekcie daje spadek masy ciała w
zakresie tkanki tłuszczowej.
Odżywki białkowo-energetyczne
• Zawartość białka 30-70%
• Resztę stanowią cukrowce, ewentualnie witaminy, sole
mineralne.
• Wysoka zawartość cukrów zbliża te odżywki do gainerów.
• Wykorzystywane w celu poprawy siły i masy mięśniowej.
• Zwiększony udział białek ma na celu zwiększenie
dynamiki metabolizmu poposiłkowego.
• Wzrost masy mięśni następuje bez odkładania tłuszczu.
• Stosowane w celu poprawy estetyki sylwetki
(modyfikowanie proporcji części ciała): kulturystyka,
fitness.
Odżywki energetyczno-białkowe - gainery
• Zawierają 15-30% białek
• Stosunek zawartości białek do cukrów wynosi 1:4, 1:3.
• Na wytworzenie 1 obj. białka organizm potrzebuje 4 obj. energii,
głównie w postaci cukrów.
• Używane w celu powiększenia masy ciała.
• Zalecane dla zawodników dyscyplin wytrzymałościowych i
wytrzymałościowo-siłowych.
Odżywki energetycznobiałkowe - gainery
• W celu poprawy siły i masy
mięśniowej zaleca się stosować
gainery w dwóch dawkach
dziennych.
• W zależności od masy ciała
zawodnika, jedna porcja odżywki
waha się w granicach 50-100 g.
• 1 porcja może zastąpić podwieczorek.
• 2 porcja powinna zostać spożyta 30H.Rozanski,
PWSZ Krosno
60 minut po treningu
siłowym.
Białko serwatkowe – Whey protein
• Mleko zawiera 80% kazeiny i 20% serwatki (whey).
• Serwatka ma bardzo wysoką wartość biologiczną,
zawiera bowiem łatwo przyswajalne aminokwasy.
• W zależności od technologii produkcji wyróżnia się:
- WPC – Whey Protein Concentrate
- Izolat i hydrolizat (cenniejsze i droższe)
• Serwatka zawiera dużo cysteiny: 2,45 g/100 g,
aminokwasy rozgałęzione BCAA . branched-chain amino
acid (25%), leucynę (10-12 g/100 g), izoleucynę i walinę.
• Mało zawiera argininy i glutaminy.
• BCAA działają antykatabolicznie na mięśnie, zmniejszają
zmęczenie przez obniżanie poziomu tryptofanu we krwi
po wysiłku.
• Serwatka wzmacnia działanie komórek mięśniowych
macierzystych, które są potrzebne do hiperplazji i
hipertrofii.
Kazeina - Caseine
• Zawiera dużo kwasu
glutaminowego i tyrozyny.
• Mało zawiera argininy.
• Najcenniejszy jest hydrolizat.
• Wolniej ulega trawieniu.
• Uwalnia stopniowo
aminokwasy do krwi
Colostrum
• Mleko wytwarzane krótko po porodzie.
• Bogata w immunoglobuliny, IGF –
insulinopodobny czynnik wzrostu =
insulin-like growth factors (krowie
Colostrum 200-2000 ug/l).
• Podnosi wytrzymałość, odporność na
infekcje i zwiększa masę mięśni.
HMB - beta-Hydroxy beta-methylbutyric
acid
• Kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy (HMB) jest to
metabolit leucyny i kwasu 2-ketoizokapronowego.
beta-Hydroxy beta-methylbutyric acid
•
•
•
•
•
•
Działa antykatabolicznie, zapobiegając rozpadowi białek.
Białka są wówczas wbudowywane w tkanki.
Zwiększa retencję azotu.
Podnosi odporność organizmu na infekcje.
Działa przeciwmiażdżycowo.
Pobudza wzrost masy tkanki mięśniowej.
beta-Hydroxy betamethylbutyric acid
• Hamuje proteolizę (rozkład enzymatyczny) białek strukturalnych
mięśni po intensywnym treningu, o ok. 40%.
• Ułatwia regenerację mięśni.
• Poprawia zdolności resorpcyjne jelita cienkiego i grubego,
działając przy tym przeciwwysiękowo i przeciwzapalnie.
• Hamuje reakcje alergiczne. Wyraźnie polepsza stan chorych
cierpiących na zespół jelita nadwrażliwego, zapalenie uchyłków i
owrzodzenia jelit.
beta-Hydroxy beta-methylbutyric acid
• Przyspiesza gojenie tkanki nabłonkowej przewodu pokarmowego,
zapewnia integrację chłonną i strukturalną jelit.
• Pomocny w leczeniu zespołu zaburzonego wchłaniania.
• Stymuluje wzrost zwierząt przez poprawę stanu fizjologicznego
kosmków jelitowych i zapobieganie zaburzeniom wchłaniania
składników pokarmowych oraz owrzodzeniom i nadżerkom jelit.
Tyrozyna
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tyrozyna jest aminokwasem względnie endogennym.
Substrat do syntezy DOPA (dioksyfenyloalaniny) i dopaminy.
Niezbędna do syntezy noradrenaliny i adrenaliny.
Jest składnikiem hormonu tarczycy – tyroksyny.
Poprawia nastrój, działa przeciwdepresyjnie.
Usprawnia pamięć.
Zwiększa sprawność umysłową.
Zmniejsza wrażliwość na ból.
Redukuje ilość tkanki tłuszczowej.
Zapobiega otłuszczeniu mięśni.
Wpływ aminokwasów na anabolizm
• Procesy anaboliczne zależą od podaży
aminokwasów.
• Przyjmowanie 15 g niezbędnych aminokwasów
na czczo pozwoliło nasilić procesy syntezy
białek mięśniowych nawet o 60% (PaddonJones, 2004).
H.Rozanski,chemistry.tutorvista.com
PWSZ Krosno
Wpływ aminokwasów na anabolizm
• Głównym regulatorem anabolizmu mięśniowego jest
stężenie aminokwasów we krwi.
• Spożycie aminokwasów  hiperaminoacydemia – stan
przejściowy.
• Organizm dąży do obniżenia stężenia aminokwasów we
krwi  wzrost anabolizmu.

Glukan z drożdży – Yeast glucan

Transkrypt

Podobne dokumenty

Sponsoring, czyli nowa forma prostytucji

Parazytoza: toksokaroza – Toxocarosis