Ziolowe_leczenie_bol..

Farmakoterapia
Farmakoterapia
Ziołowe leczenie bólu
Świat roślin jest obecny w życiu człowieka od zawsze. Mogą
Wiedza dotycząca skuteczności ziół
przekazywana jest z pokolenia na
pokolenie; do dziś wykorzystujemy
ją w terapii różnych dolegliwości.
Współczesne badania naukowe coraz częściej podkreślają skuteczność
działania roślinnych środków terapeutycznych.
wierzby wynika z obecności glikozydów
fenolowych. Dawka dobowa wynosi
60–120 mg/kg m.c. – w tej dawce wyciągi z kory wierzby wykazują działanie
przeciwbólowe oraz przeciwzapalne;
natomiast wyciąg z wierzby podany
w dawce jednorazowej 60 lub 100 mg/
kg m.c. nie powoduje żadnych zmian
w błonie śluzowej żołądka. Surowiec
leczniczy wierzby purpurowej jest świetną alternatywą dla kwasu acetylosalicylowego, szczególnie w przypadku, gdy
jego przyjmowanie nie jest wskazane,
np.: u rekonwalescentów i osób w podeszłym wieku, u dzieci i młodzieży,
u kobiet w ciąży, u osób z gastrycznymi dolegliwościami. Salicyna, obecna
wśród związków występujących w surowcu wierzby purpurowej, to prolek,
który w jelicie podczas enzymatycznej
hydrolizy jest przekształcany w dobrze
wchłaniającą się saligeninę, która po
wchłonięciu zostaje utleniona do kwasu salicylowego. Wyciąg z kory wierzby
ma szerokie zastosowanie lecznicze:
schorzenia wirusowe (przeziębienie,
grypa), układowe choroby tkanki łącznej (reumatoidalne zapalenie stawów),
młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów i choroba Stilla w wieku dojrzałym, zesztywniające zapalenie stawów
kręgosłupa, choroba zwyrodnieniowa,
gorączka reumatyczna, reumatyzm
tkanek miękkich, jako środek przeciwbólowy w migrenie, zewnętrznie działa
antyseptycznie i ściągająco, stosowana również w nadmiernej potliwości.
Wierzba purpurowa
– Salix purpurea
Głównym surowcem leczniczym jest
kora wierzby purpurowej, chociaż dopuszcza się pozyskiwanie kory również
z innych gatunków wierzb, np. wierzby
białej (Salix alba) czy wierzby kruchej
(Salix fragilis). Wierzba purpurowa to
najkorzystniejszy surowiec, ponieważ ma
największą zawartość salicylanów. Zbiór
kory odbywa się wiosną, przed wytworzeniem liści. Zbiera się ją z młodych, 2-,
3-letnich pędów i suszy w warunkach
naturalnych. Działanie lecznicze kory
Bez czarny – Sambucus nigra
Surowcami leczniczymi są kwiaty i owoce. Kwiaty zbiera się w maju i czerwcu
(nie wolno ich suszyć na słońcu, ponieważ ciemnieją i tracą właściwości
lecznicze), owoce natomiast w sierpniu oraz we wrześniu. Najważniejsze
substancje czynne występujące w surowcach leczniczych to: flawonoidy,
glikozydy flawonolowe (m.in. rutyna),
kwasy fenolokarbonowe (kwas kumarynowy, kawowy, ferulowy), cholina.
Zastosowanie lecznicze bzu czarnego
jest bardzo szerokie; ostatnio wykorzy-
one stanowić pożywienie, a także przynosić ulgę w cierpieniu. Zioła lecznicze znajdują dość szerokie zastosowanie.
W obecnych czasach ziołolecznictwo staje się coraz bardziej
popularną formą terapii.
Fitoterapia polega na wykorzystaniu
ziół w różnych jednostkach chorobowych. Na rynku spotyka się coraz
więcej leków pochodzenia roślinnego – ich zaletą jest łagodne działanie
oraz brak toksyn.
Lek naturalny, który składa się głównie
z roślin leczniczych bogatych w ciała
czynne, stał się konkurencyjny w stosunku do substancji chemicznych. Leki
syntetyczne sprawdzają się w nagłych
przypadkach, wymagających natychmiastowej interwencji, natomiast leki
ziołowe z powodzeniem mogą być
wykorzystywane w leczeniu chorób
o łagodniejszym przebiegu.
Powrót leków roślinnych do łask zawdzięczamy również rozwojowi nowatorskich technologii analitycznych,
takich jak chromatografia czy spektrofotometria, poprzez które można określić skład poszczególnych roślin leczniczych.
Nowoczesne leki roślinne, jak wszystkie
inne środki lecznicze, mają określoną
dawkę i efekt terapeutyczny. Dla takich
preparatów definiuje się także działania niepożądane, przeciwwskazania
oraz interakcje. W racjonalnej terapii
lekiem roślinnym należy zastosować
standaryzowany środek naturalny, który zapewni dostarczenie organizmowi
ludzkiemu odpowiednią i rzeczywistą
dawkę substancji aktywnie czynnych.
Leki naturalne z powodzeniem mogą
być wykorzystywane w terapii różnego
rodzaju bólu, przede wszystkim głowy
oraz kostno-stawowych.
18
Środki ziołowe w leczeniu bólu mają
dość okrojone znaczenie, ze względu
na szeroką dostępność syntetycznych
leków przeciwbólowych. Jednak mogą
one stać się jednym z bardzo ważnych
elementów terapii. Przewlekłe stosowanie chemicznych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych wywołuje
chorobę wrzodową, zatrucie organizmu, niedokrwistość i wiele innych
działań niepożądanych. Dlatego też
coraz większą nadzieję pokłada się
w lekach naturalnych. Ich działanie
przeciwzapalne oraz przeciwbólowe
jest niewiele słabsze, a w przewlekłym
stosowaniu pozbawione są działań
niepożądanych wywoływanych przez
leki nieziołowe.
związki flawonoidowe, które świadczą
o bardzo szerokim wykorzystaniu tej
rośliny. Działanie przeciwskurczowe to
najpopularniejsze zastosowanie – rumianek korzystnie wpływa na mięśnie
całego organizmu, umożliwiając ich
rozluźnienie. Dlatego też z powodzeniem może być używany w stanach
napięcia jamy brzusznej, bólach żołądka (szczególnie tych wynikających
ze stresu), przynosi ulgę w bólach
miesiączkowych. Napary z rumianku
mogą być stosowane jako ogólny środek przeciwbólowy na migreny, bóle
głowy, zęba, nerwobóle.
Mięta pieprzowa – Mentha piperita
Trudno zapomnieć o bardzo dobrze
nam znanej mięcie pieprzowej, która
doskonale sprawdza się w dolegliwościach żołądkowych, bólach brzucha,
nudnościach czy wymiotach.
stywany jest chętnie jako środek na
wzmocnienie odporności. Poza tym bez
czarny bardzo dobrze działa przeciwgorączkowo oraz napotnie. Wykazuje
działanie moczopędne, wykrztuśne,
a także zewnętrznie przeciwzapalne.
łagodzą objawy alergii. Stosowana
w postaci toniku pobudza metabolizm
i wzmacnia funkcje czynnościowe jelit.
Zewnętrznie werbenę można stosować
w przypadku stanów zapalnych skóry,
w leczeniu ran i hemoroidów.
Werbena pospolita
– Verbena officinalis
Surowiec leczniczy stanowi ziele, które
bogate jest m.in. w glikozydy irydoidowe (werbelina i werbenina). Dzięki ich
obecności werbena posiada dos­konałe
właściwości lecznicze zwalczające ból
głowy. Dodatkowo listki posiadają charakterystyczny zapach, działający kojąco
na stany migrenowe. Generalnie ma
zastosowanie podczas przeziębienia
i grypy, zwalcza katar – usuwa i rozpuszcza nadmiar śluzu, a także posiada zdolności lecznicze w zapaleniu
błon śluzowych. Werbena może być
stosowana przy ostrych i przewlekłych
stanach zapalnych górnych dróg oddechowych. Substancje czynne zawarte w surowcu leczniczym pomagają
zmniejszyć kaszel, nieżyt nosa i zatok,
Lipa drobnolistna – Tilia cordata
Surowcem leczniczym są kwiatostany
lipy, pozyskiwane podczas gorącej i suchej pogody poprzez obcinanie tylko
kwitnących wierzchołków. Lipa posiada
doskonałe zdolności przeciwzapalne,
dzięki obecności związków śluzowych
działających powlekająco, ochronnie,
a także osłaniająco. Napary bardzo
często stosowane są w stanach przeziębienia i grypy – wykorzystywane jest
tutaj silne działanie napotne.
Rumianek pospolity
– Chamomilla recutita
Koszyczki rumianku, stanowiące surowiec leczniczy rośliny, zbierane są
w stanie suchym od maja do późnej
jesieni. Najważniejsze związki czynne to chamazulen, kumaryny oraz
Również dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) znalazł zastosowanie
jako środek zwalczający skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego
i wątroby.
Mięta, melisa oraz kozłek lekarski
zmniejszają napięcie mięśni gładkich,
więc łagodzą ból wynikający ze stresu, a także ze zmian spowodowanych
zwyrodnieniem kręgosłupa. Poprawę
krążenia mózgowego można uzyskać
po zastosowaniu miłorzębu i złocienia
maruna, które przynoszą ulgę podczas
migreny oraz w bólu spowodowanym
niedotlenieniem. Natomiast przy bólu głowy wywołanym przeziębieniem
sprawdzi się kora wierzby białej oraz
rumianek. Zestaw ziół typu niepokalanek, szałwia i chmiel uspokoją układ
hormonalny, sprawdzą się w zmniejszeniu bólów głowy, miesiączkowych
oraz spowodowanego nagłymi zmianami pogody. Imbir zahamuje mdłości,
wymioty, załagodzi również ból głowy
wynikający z przejedzenia lub nadużycia trunków alkoholowych.
mgr farm. Monika Gasztych
19