(HISTORIA KARTEK BO_257ONARODZENIOWYCH)
Transkrypt
(HISTORIA KARTEK BO_257ONARODZENIOWYCH)
Jolanta Szczepan Szkoła Podstawowa w Nowym Borku REFERAT WYGŁOSZONY PODCZAS III EDYCJI GMINNEGO KONKURSU „ŚWIĄTECZNA KARTKA BOŻONARODZENIOWA” 13 STYCZNIA 2004 R. HISTORIA KARTEK BOŻONARODZENIOWYCH Kartka pocztowa jest wynalazkiem wojskowego urzędnika – cenzora poczty polowej. Kontrolując treść listów wysyłanych przez żołnierzy, wpadł na pomysł wprowadzenia obowiązku pisania na odkrytej karcie, aby łatwo można było sprawdzić zapisaną korespondencję. Z czasem pocztówki zaczęły się pojawiać także w korespondencji prywatnej. Tak jest do dnia dzisiejszego. Wysyłamy pocztówki do krewnych, przyjaciół i znajomych z różnych okazji. Zapewniamy ich w ten sposób o naszej pamięci i łączności z nimi w ważnych dla nich momentach. Kiedy ludzie listy piszą, a przynajmniej kartki? Apogeum korespondencji przypada potwierdzają to pocztowcy - na święta. Zwłaszcza Bożego Narodzenia. Kartka świąteczna, dziś często z gotowymi życzeniami bywa jednak w niektórych przypadkach nadal - choć dość rzadko - prawdziwym dziełem sztuki. Pierwszą kartkę z życzeniami z okazji świąt Bożego Narodzenia wysłał w 1842 roku szesnastoletni londyński artysta, ale jego pomysł nie został doceniony przez adresata. Polecił wydrukować 50 kartek świątecznych według swojego projektu z krótkim życzeniem: "Wesołych Świąt Bożego Narodzenia i Szczęśliwego Nowego Roku". Rok później w Anglii pojawiają się kartki w nakładzie 1000 sztuk. W 1875 roku kartki świąteczne pojawiły się w Ameryce. Wprowadzono wówczas typowo bożonarodzeniowe wzory, a nawet ogłoszono konkurs na najpiękniejszą kartkę świąteczną. Po kilku latach wybór był już spory: od najstarszych typowo religijnych scen Narodzenia Dzieciątka po drzewka świąteczne, kompozycje z ozdób choinkowych oraz wizerunki św. Mikołaja. Zwyczaj wysyłania życzeń świątecznych na specjalnych kartonikach stał się popularny na całym świecie dopiero w latach 20 XX wieku.. Kartka zawsze była formą publiczną, dlatego wpisy na nich są krótkie i proste. „Żebyśmy zdrowi byli, weseli jak w niebie anieli, aby się rodziło w oborze, komorze zadaj Boziu Amen” – to jedno z dłuższych życzeń jakie znaleziono na świątecznych kartkach sprzed wieku. Dawne wpisy niewiele różnią się od współczesnych, jednak w wyglądzie 1 świątecznych kartek zmieniło się prawie wszystko. Motywy typowo religijne w początkach kariery kartek pojawiały się sporadycznie. Najpopularniejsze były zimowe pejzaże ozdobione gałązkami i elementami kwiatowymi. Chętnie przedstawiano szopki, na których trudno znaleźć świętą rodzinę, za to tłumnie występują wszelkich odmian i barw aniołki. Szopki często pokrywano lśniącym brokatem lub folią. Na kartkach sprzed pierwszej wojny światowej pojawiał się Mikołaj i bombki. Z czasów pierwszej wojny pochodzi inny rodzaj pocztówek świątecznych – pocztówki frontowe. Postaci wojaków ze skromnymi życzeniami nie są specjalnie ładne, ale pełniły ważną funkcję. Wysyłanie takiej pocztówki często było jedynym znakiem dla rodziny, że jej autor żyje. W latach 30 furorę na kartkach robią zdjęcia. Typowa pocztówka świąteczna jest czarno – biała: na niewielkiej sofie leży dziewczynka, która przytula nieco pokraczną laleczkę. U jej stóp leży skulony szary misiek. Trzeba pamiętać, że od tej pory bardzo zmienił się nie tylko wygląd kartek, ale i zabawek. Pod międzywojenną choinką możemy najczęściej zobaczyć bębenek, szabelkę i konika na biegunach. Obecnie kartki świąteczne znane są we wszystkich krajach, a ich coroczna produkcja liczona jest w miliardach sztuk. Prócz tradycyjnych motywów znaleźć można na nich zimowe obrazki, romantyczne sceny stylizowane na minione czasy, a nawet żartobliwe rysunki ze śmiesznymi podpisami. 2