docVita Academica 4(69) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
download 
Reklamacja Transkrypt
Vita Academica 4(69) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Vita Academica nr 4 (69) 2012 wrzesień–październik Biuletyn informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ISSN 1842-2244 Doktorat honoris causa dla kardynała Tarcisio Bertone Wydawnictwo Naukowe 30-348 Kraków · ul. Bobrzyńskiego 10 tel. 12 422 60 40 · [email protected] sierPień 2013 1 2 Czw Pt wrzesień 2013 1 2 Ndz Pn Władze KRSWK na kadencję 2012–2016 Przewodniczący: prof. dr hab. Wojciech Nowak – rektor UJ Zastępcy przewodniczącego: prof. dr hab. Tadeusz Słomka – rektor AGH, ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJPII – rektor UPJPII. W numerze z życia uczelni Wydarzyło się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uchwała Senatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Laudacja z okazji nadania tytułu doktora honoris causa kard. Tarcisio Bertone. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rola uniwersytetów katolickich w dziele nowej ewangelizacji. Lectio magistralis kard. Tarcisio Bertone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pierwsza graduacja magistrów DiKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pożegnanie dyrektora Biblioteki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dyrektor i budowniczy Biblioteki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 4 5 10 16 18 18 konferencje Sympozjum Duchowość Klasztorów Polskich: Przekaz i Komunikacja . . . . . . . 19 Konferencja Wartości w mediach − wartość mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Sesja Sztuka po Trydencie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Kongres Renovabis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 nie tylko nauka Spotkanie z okazji kanonizacji św. Jadwigi Królowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pielgrzymka do Ligurii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Erasmus w Eichstätt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szkolenie z morskiej turystyki religijnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Congregaret in unum, czyli Psalmodia w Granadzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XX Zjazd Redaktorów Gazet Akademickich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Analecta...” w trasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dwanaście ton książek!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 26 29 30 32 33 33 40 studenci I rajd wiosenny doktryn politycznych i prawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trzeci obóz integracyjno-żeglarski w Żywcu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sprawozdanie z praktyki w Neapolu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Magna Res Libertas! Sprawozdanie z praktyki w Rapperswilu . . . . . . . . . . . . . 34 34 36 37 zapowiedzi Warsztaty historyczne Dziedzictwo kulturowe Europy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 O dialogu między braćmi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 recenzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Vita Academica Biuletyn Informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie Redakcja 31-002 Kraków, ul. Kanonicza 9 tel./faks 12 370 86 06 e-mail: [email protected] Redaktor prowadząca Monika Wiertek Opracowanie graficzne Marta Jaszczuk Fotografia na okładce Andrzej Płachetko Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Numer zamknięto 10 września 2012 roku. Nakład 1100 egz. Wydawca Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe zapowiedzi Miło nam poinformować, że w dniu 6 czerwca 2012 roku rektor ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJPII został wybrany na zastępcę przewodniczącego Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa na kadencję 2012–2016. Serdecznie gratulujemy! Wydarzyło się • 5 czerwca 2012 roku odbyło się spotkanie z dziennikarką Brygidą Grysiak zorganizowane przez Radio Bonus i Wydawnictwo Znak. ganizowany przez Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej, parafię Najświętszej Maryi Panny z Lourdes oraz Chór Mariański. • 7 czerwca 2012 roku odbyła się tradycyjna procesja Bożego Ciała z Wawelu na Rynek Główny, w której uczestniczyły władze oraz reprezentanci UPJPII. • Na początku sierpnia siedziba Wydawnictwa Naukowego UPJPII została przeniesiona na ulicę Bobrzyńskiego 10 (do budynku Biblioteki). • 8 czerwca 2012 roku UPJPII nadał godność doktora jańsko-żydowskich. Ciągle jeszcze widać potrzebę upohonoris causa kard. prof. Tarcisio Bertone. wszechnienia znajomości dokumentów kościelnych na temat Żydów i judaizmu. Co prawda dzięki odbywającym się od kilkunastu lat w całej Polsce Dniom Judaizmu oraz działalności Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów wiele się w tej dziedzinie zmienia, można się jednak obawiać, że świadomość duchowej więzi z judaizmem jest udziałem mniejszości katolików (nie tylko świeckich) w naszym kraju. Trzeba zatem tę świadomość poszerzać i pogłębiać, by na niej budować wzajemny, prawdziwy dialog. Nie będzie on możliwy bez chęci wzajemnego poznania, w tym bez poznania swych duchowych tradycji, a także bez szacunku dla religijnych przekonań i tradycji drugiej strony. „Dziś to chrześcijanie potrzebują bardziej refleksji o swym stosunku do Żydów niż Żydzi refleksji wobec chrze• 12 czerwca 2012 roku Wydział Filozoficzny UPJPII ścijan. Tak było zresztą u początków historii Kościoła, który zorganizował kolejne spotkanie z cyklu wiosennych musiał się najpierw określić, dlaczego wyszedł z judaizmu, seminariów Wokół myśli postsekularnej, w ramach jak się ma w odniesieniu do Ludu Bożego Starego Przyktórego prof. dr hab. Tadeusz Gadacz wygłosił wymierza. […] Chrześcijanin zawsze potrzebuje odniesienia kład Religia po Nietzschem. do świata żydowskiego. Św. Augustyn pisał: «nie wynoś się ponad korzeń, bo to korzeń dźwiga ciebie, a nie ty korzeń». • 12 czerwca 2012 roku Wydział Teologiczny UPJPII Więc to my potrzebujemy skąd pochodzimy, zorganizował obchodyzrozumienia, 15-lecia kanonizacji św. Jaby dwigi zrozumieć nasze chrześcijańskie znaki i symbole” – tak Królowej. mówił w rozmowie z Adamem Szostkiewiczem bp Grzegorz Ryś, jedenczerwca z organizatorów i wykładowców odbywającego • 15–16 2012 roku Międzyzakonny Wyższy się Instytut w roku akademickim 2012/2013 już po raz trzeci wykłaKatechetyczny w Krakowie zorganizował du warsztat monograficznego ABC relacji chrześcijańskoi polsko-żyTowarzyszenie chorym i umierającym. dowskich. Współorganizatorami cyklu, któremu patronuje Stanisław Dziwisz, Międzywydziałowy • kard. 27 czerwca 2012 roku są: odbył się koncert Na Instytut szlaku Ekumenii i Dialogu UPJPII, Wyższe Seminarium do Santiago… Śpiewy pielgrzymów idących doDuchowSantiane go Archidiecezji Krakowskiej, Ministerstwo Spraw Zagrade Compostela oraz improwizacje organowe zornicznych oraz Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Program wykładu został opracowany przez bp. dr. hab. Grzegorza Rysia (aspekt historyczny), ks. prof. dr. hab. Łukasza • 5–7 września 2012 roku odbyło się sympozjum MiKamykowskiego (aspekt filozoficzny i teologiczny) oraz dr. mesis in Byzantine Art – Classical, Realistic or ImiMacieja Kozłowskiego, byłego ambasadora RP w Izraelu tative? zorganizowane przez Instytut Historii Sztu(aspekt społeczno-polityczny). Wśród wykładowców znajdą ki i Kultury UPJPII oraz Instytut Historii Sztuki UJ. się tacy znawcy problematyki, jak ks. dr Manfred Deselaers (Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu), dr Piotr Tro• 7 września 2012 roku UPJPII zorganizował konfejański (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), dr Małgorencję naukową Quo vadis, peregrine?, która odbyła rzata Pakier i Piotr Kowalik (Muzeum Historii Żydów), prof. się w ramach Międzynarodowych Targów Turystyki dr hab. Stanisław Krajewski, prof. dr hab. Dariusz Stola oraz Pielgrzymkowej SACROFAIR 2012. dr Michał Bilewicz (UW). Podejmą oni takie tematy, jak: teologia zastępstwa; Żydzi w apologetyce chrześcijańskiej; • 7–9 września 2012 roku odbyły się V Rekolekcje limigracje Żydów od upadku Rzymu poprzez średniowiecze turgiczne Mysterium fascinans, w tym roku pod haaż po wiek XVI; prawo rzymskie i prawo kanoniczne wobec słem Żyć w Chrystusie – sakramenty wtajemniczenia Żydów; nauczanie Kościoła o Żydach; działalność inkwizychrześcijańskiego, współorganizowane przez UPJPII. cji; antysemityzm w dobie krucjat; antysemityzm nowoczesny; syjonizm; zagłada jako szczególne doświadczenie histo• 14–15 września 2012 roku odbyła się XII konferenrii XX wieku; teologia wobec nazizmu; teologia chrześcijańcja z cyklu Rola Kościoła katolickiego w procesie inteska po Auschwitz; historia stosunków polsko-żydowskich; gracji europejskiej pod hasłem Chrześcijańskie oczewspółczesna diaspora żydowska; Marzec 1968; pamięć polkiwania wobec kształtu Europy ska i pamięć żydowska; judaizm w teologii współczesnej. Podobnie jak w latach ubiegłych oferta skierowana jest do kleryków, studentów i doktorantów UPJPII oraz innych uczelni krakowskich, a także do wszystkich zainteresowanych wiedzą o historii relacji między chrześcijaństwem i judaizmem, teologii dialogu chrześcijańsko-żydowskiego czy stosunków polsko-izraelskich. Wykład zakończy się egzaminem (liczba punktów ECTS: 4); będzie się odbywał w sali nr 124 w budynku dydaktycznym UPJPII przy ul. Franciszkańskiej 1 w czwartki w godz. 15.00–16.30. Zapraszamy wszystkich chętnych. Więcej informacji oraz nagrania wykładów z poprzedniego roku akademickiego na stronie www .upjp2 .edu .pl w zakładce Wydziały i inne jednostki – Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu. Informujemy, iż Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie realizuje projekt Efektywność zarządzania i jakość kształcenia miarą sukcesu w UPJPII w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego, PodDwanaście tonWzmocnienie – tyle ważyły wszystkie książki, które działanie 4.1.1: potencjału dydaktycznego uczelni. pracownicy Wydawnictwa Naukowego przewieźli do Okres realizacji projektu: 1 września 2012 roku – 31 sierpnia 2014 roku. nowej siedziby, która od wakacji mieści się w budynCelem głównym projektu jest wzrost efektywności zarządzania oraz jakości kształcenia ku Biblioteki przy ulicy Bobrzyńskiego 10. AutorówPrzedmiotem projektu jest wdrow Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. i redaktorów czasopism zapraszamy do żenie modelu zarządzania jakością w uczelnisekretariatu w okresie 1 września 2012 roku – 31 sierpwydawnictwa (pokój docelową 104) orazobjętą redakcji (pokój 119). nia 2014 roku. Grupą wsparciem w ramach projektu jest kadra akadeNaszych kontrahentów zachęcamy do składania zamómicka Uniwersytetu. wień drogą elektroniczną (wydawnictwo@upjp2 .edu .pl) lub telefonicznie (12 422 60 40). Dwanaście ton książek! Uchwała nr 9/2012 Senatu ks. prof. dr hab. Jan Dyduch Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie Działając na podstawie Statutu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (pkt. 20, 8), Senat Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie zebrany na posiedzeniu zwyczajnym w dniu 19 marca 2012 roku po uzyskaniu nihil obstat Kongregacji Edukacji Katolickiej z dnia 19 czerwca 2011 roku i zapoznaniu się z tekstami uchwał Rad Wydziałów: Teologicznego, Filozoficznego, Nauk Społecznych, Historii i Dziedzictwa Kulturowego oraz Wydziału Teologicznego Sekcja w Tarnowie, a także pozytywnymi recenzjami Jego Eminencji abp. dr. hab. Andrzeja Dzięgi, prof. KUL i ks. prof. dr. hab. Józefa Krzywdy, postanawia nadać Jego Eminencji kardynałowi Tarcisio Bertone SDB godność doktora honoris causa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, w szczególności za: –– wieloaspektowe badania naukowe w zakresie prawa kanonicznego, a zwłaszcza kościelnego prawa publicznego; –– znaczący wkład w prezentację i popularyzację zasad nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego zarówno na terenie Italii, jak i na forum międzynarodowym oraz w Polsce; –– budowanie mostów jedności i współpracy pomiędzy Stolicą Apostolską a wieloma państwami świata, w tym za wybitne zasługi dla rozwoju współpracy Stolicy Apostolskiej z Polską; –– intensywne oraz wytrwałe głoszenie i obronę godności każdego człowieka i jego prawa do wolności i życia; –– aktywny współudział w dziele papieży – błogosławionego Jana Pawła II i Benedykta XVI na rzecz wszystkich Kościołów, ich wiary i jedności oraz za gorliwą troskę o pokój i zgodę między narodami stosownie do dewizy: Fidem custodire – concordiam servare; –– życzliwą i skuteczną pomoc w przekształceniu Papieskiej Akademii Teologicznej w Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. Przypadł mi zaszczyt przygotowania i wygłoszenia laudacji z okazji nadania i wręczenia doktoratu honoris causa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie kardynałowi Tarcisio Bertone − watykańskiemu sekretarzowi stanu. Zadanie to podejmuję z radością, ale równocześnie z obawą. Z radością, bo mam mówić o wybitnym mężu stanu, mężu Kościoła i uczonym kanoniście, ale przede wszystkim o człowieku wielkiego formatu i wspaniałej duchowości. Z obawą, bo mam scharakteryzować działalność niezwykle bogatej i aktywnej osobowości. Trzeba więc będzie dokonać wyboru podejmowanych zagadnień. Odpowiedzialność moją potęguje fakt, że doktorat nadaje Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, w którego utworzeniu nasz Laureat uczestniczył aktywnie i skutecznie. ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJPII rektor Kraków, 19 marca 2012 zdjęcia: Monika Winiarska Krótki biogram 4 Tarcisio Bertone urodził się w katolickiej rodzinie 2 grudnia 1934 roku w Romano Canavese, w Piemoncie. Był piątym z ośmiorga rodzeństwa. Rodzice wychowywali swoje dzieci w duchu miłości do Boga i Kościoła. W rodzinie panowały wzajemna miłość i głęboka wiara wyrażająca się w codziennej modlitwie, praktykach religijnych, poszanowaniu przykazań Bożych i rzetelnej pracy, a także w kultywowaniu tradycji rodzinnych i patriotycznych. W takiej atmosferze wzrastało powołanie kapłańskie i zakonne naszego Laureata. Po ukończeniu szkoły średniej w Turynie Tarcisio Bertone wstąpił do nowicjatu salezjańskiego. 3 grudnia 1950 roku złożył śluby zakonne w stowarzyszeniu salezjańskim. Po ukończeniu podstawowych studiów teologicznych na Wydziale Teologicznym w Turynie 1 lipca 1960 roku przyjął święcenia kapłańskie. Na tymże wydziale na podstawie pracy poświęconej tolerancji i wolności religijnej uzyskał stopień licencjata. Studia kontynuował w Papieskim Ateneum Salezjańskim w Rzymie. Tam przygotował i obronił dysertację doktorską Zarządzanie Kościołem w myśli papieża Benedykta XIV Lambertini (1740−1758). W roku 1967 podjął pracę naukowo-dydaktyczną na Wydziale Teologicznym Papieskiego Ateneum Salezjańskiego, które w roku 1973 zostało podniesione do godności Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego. 1 sierpnia 1991 roku prof. Tarcisio Bertone został mianowany przez papieża Jana Pawła II arcybiskupem metropolitą zdjęcia: Monika Winiarska, Sebastian Wojnowski Laudacja z okazji nadania tytułu doktora honoris causa przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie kardynałowi Tarcisio Bertone, sekretarzowi stanu Stolicy Apostolskiej nadania godności doktora honoris causa Jego Eminencji Kardynałowi Profesorowi Tarcisio Bertone SDB – Sekretarzowi Stanu Stolicy Apostolskiej Vercelli – najstarszej diecezji Piemontu. Tenże papież mianował go sekretarzem Kongregacji Nauki Wiary, a następnie 10 grudnia 2002 roku − arcybiskupem metropolitą Genui, zaś 21 października 2003 roku − kardynałem. 15 września 2006 roku Benedykt XVI mianował kardynała Tarcisio Bertone sekretarzem stanu Stolicy Apostolskiej, a 4 kwietnia 2007 roku − kamerlingiem Świętego Kościoła Rzymskiego. Na kanwie przywołanych wydarzeń z życia naszego Laureata dokonuje się niezwykle bogata działalność wybitnego profesora i ofiarnego męża Kościoła. Uczony kanonista Jak już wspominaliśmy, ks. prof. Tarcisio Bertone w 1967 roku podjął pracę naukową w Papieskim Ateneum Salezjańskim w Rzymie, gdzie prowadził wykłady z teologii moralnej, a w 1976 roku został powołany na stanowisko profesora zwyczajnego w Katedrze Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego na Wydziale Prawa Kanonicznego Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego w Rzymie. Równocześnie był profesorem kościelnego prawa publicznego na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim. W latach 1976−1991 jako profesor prawa kanonicznego wykładał różne jego dziedziny. Od roku 1979 do 1985 pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa Kanonicznego tegoż uniwersytetu, w latach 1987−1989 był prorektorem, a w latach 1989−1991 − rektorem tej uczelni. Tarcisio Bertone jest autorem licznych publikacji z dziedziny teologii moralnej, prawa kanonicznego i filozofii prawa. Przykładowy katalog jego prac naukowych został wymieniony przez recenzentów: abp. prof. Andrzeja Dzięgę i ks. prof. Józefa Krzywdę. Na uwagę zasługuje szeroka panorama problemów badawczych, podejmujących sprawy istotne i aktualne dla Kościoła, świa- 5 tone dotyczących posługi nauczania, praw rodziny, wychowania młodego pokolenia, ochrony życia od poczęcia do naturalnej śmierci spotykamy nie tylko wykład zasad prawnych, ale także wnioski praktyczne. Pozycje te nie tylko mają charakter naukowy, ale służą duszpasterstwu. Kard. prof. Bertone nauczał zarówno z katedry akademickiej, jak i z ambony kościelnej. Jako duchowy syn św. Jana Bosko obok pracy naukowej wiele miejsca poświęcał duszpasterstwu młodzieży i nauczaniu społecznemu, zwłaszcza wśród laikatu. ta i człowieka. Działalność naukowo-badawcza kard. prof. Tarcisio Bertone charakteryzuje się tym, że nie tylko ukazuje on jasno problemy badawcze, lecz także stara się dotrzeć z nimi do człowieka. Jego naukowe publikacje są zarazem informacyjne, jak i formacyjne. Jedna z dyscyplin badań naukowych kard. prof. Tarcisio Bertone to tworzenie nowej wizji kościelnego prawa publicznego zajmującego się rolą Kościoła we współczesnym świecie, opartej o nauczanie II Soboru Watykańskiego. Postulaty Vaticanum II zawarte w deklaracji o wolności religijnej Dignitatis humanae i konstytucji o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes domagały się przebudowy przedsoborowej doktryny o relacji Kościoła i państwa, bazującej na teorii o dwóch społecznościach doskonałych. W świetle nauczania soborowego stosunki między Kościołem a państwem należało oprzeć o następujące zasady: w nowoczesnych społecznościach istnieje pluralizm światopoglądowy, należy uszanować wolność sumienia i religii, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i wspólnotowym, uznać autonomię i niezależność Kościoła i państwa oraz zasadę ich współpracy. W oparciu o te zasady kard. prof. Tarcisio Bertone opracowywał i publikował prace naukowe dotyczące prawa konkordatowego. Wbrew opiniom pojawiającym się w części włoskiej literatury prawniczej, głoszącym zmierzch konkordatów, udowodnił ich przydatność i potrzebę jako gwarantów poszanowania godności człowieka i wolności Kościoła. Trzeba zaznaczyć, że badania i publikacje naukowe dotyczące tego tematu stały się naszemu Laureatowi bardzo potrzebne w jego działalności kościelnej, choćby jako arcybiskupa Genui, a zwłaszcza jako sekretarza stanu. Obszerne miejsce w twórczości kanonistycznej kard. prof. Tarcisio Bertone zajmują publikacje naukowe dotyczące II Księgi KPK z 1983 r. Poruszają one problematykę wiernych, świeckich i duchownych oraz hierarchicznego ustroju Kościoła. Komentarze te są znakomicie osadzone w teologii prawa. Kard. prof. Bertone może się poszczycić doskonałą znajomością genezy norm prawnych – dzięki gruntownym studiom historycznym, a także dzięki uczestnictwu w przygotowaniu nowego KPK z 1983 roku, jak również kierowaniu zespołem, który tłumaczył go na język włoski. Na terenie Włoch i poza ich granicami wygłaszał prelekcje, prezentując nowy kodeks i popularyzując jego postanowienia. W publikacjach kard. prof. Ber- 6 Mąż Kościoła Wielopłaszczyznowa praca naukowa ks. prof. Tarcisio Bertone na uniwersytecie i równoległe prowadzenie duszpasterstwa składały się na piękną i owocną służbę Kościołowi. Jako konsultor w Kongregacji Doktryny Wiary z upoważnienia jej prefekta kard. Josepha Ratzingera prowadził trudne rozmowy z Marcelem Lefebvrem. W 1991 roku ks. prof. Bertone został mianowany arcybiskupem – metropolitą Vercelli. Jego zawołanie biskupie – poniekąd program działania − brzmi: Fidem custodire – concordiam servare. Niedługo pasterzował wśród ludu Bożego Piemontu, bo już 13 czerwca 1995 roku Jan Paweł II powołał go do bardzo odpowiedzialnej służby Kościołowi na stanowisku sekretarza Kongregacji Doktryny Wiary. W ten sposób ks. prof. Bertone stał się najbliższym współpracownikiem kardynała Ratzingera i bardzo bliskim współpracownikiem papieża Jana Pawła II. Wówczas miało miejsce kilka spotkań z siostrą Łucją z Fatimy i opublikowanie, z polecenia Jana Pawła II, Trzeciej Tajemnicy Fatimskiej. Kolejne miejsce służby arcybiskupa Tarcisio Bertone to Genua – stolica metropolitalna z wielkimi tradycjami historycznymi i pastoralnymi. W Genui prowadził aktywną działalność pastoralną wśród robotników, młodzieży i kapłanów, a także wśród związków zawodowych. Równocześnie pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Biskupiej Regionu Liguria. Jako pasterz genueński był stróżem wiary powierzonej mu owczarni oraz siewcą zgody i pojednania, zgodnie ze swoją dewizą biskupią. Jak wspomina, praca z młodzieżą i sprawowanie świętej liturgii były źródłem jego pasterskiej radości. Wkrótce po objęciu posługi biskupiej w Genui, 21 października 2003 roku został kreowany kardynałem. Bardzo głęboko przeżył śmierć papieża Jana Pawła II i wybór nowego biskupa Rzymu, niegdyś swego najbliższego współpracownika w Kongregacji Doktryny Wiary. W krótkim czasie Benedykt XVI powołał kardynała Tarcisio Bertone na urząd watykańskiego sekretarza stanu, który w ocenie znawców stanowi najważniejszą po biskupie Rzymu funkcję w Kościele katolickim. Można sądzić, że papież chciał mieć przy swoim boku wypróbowanego współpracownika, doświadczonego w sterowaniu łodzią Kościoła. W ten sposób nasz Laureat razem z papieżem dzieli troskę o wszystkie Kościoły, o ich wiarę i jedność. Jakże profetyczne okazało się jego zawoła- nie biskupie: Fidem custodire – concordiam servare. Kardynał Tarcisio Bertone dźwiga na swoich barkach odpowiedzialność m.in. za relacje państw świata z Kościołem katolickim, a także Kościołów lokalnych z władzami państwowymi, które prezentują szeroką gamę postaw: od życzliwych do obojętnych, a nawet wrogich. Kierując dialogiem Stolicy Apostolskiej z władzami państwowymi, troszczy się o wolność Kościołów lokalnych, o poprawę sytuacji Kościoła w państwach totalitarnych, o poszanowanie godności ludzkiej i fundamentalnych praw człowieka − nie tylko katolików, ale wszystkich obywateli. Tu bardzo przydatne stają się jego badania naukowe i publikacje z zakresu relacji Kościół − państwo oraz bogate w tym względzie doświadczenie. Wykorzystuje je w licznych podróżach dyplomatycznych i w pielgrzymkach papieskich, co zaznaczył ks. prof. Józef Krzywda w swojej recenzji. Przyjaciel Polski i Krakowa W ramach swojej działalności naukowej i dyplomatycznej nasz Laureat wielokrotnie odwiedzał Polskę. Jego kontakty dyplomatyczne i pomoc świadczona państwu polskiemu zostały uhonorowane wysokim odznaczeniem państwowym: Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent Lech Kaczyński w uzasadnieniu przyznania tego odznaczenia napisał: „W uznaniu wybitnych zasług Eminencji dla rozwoju współpracy pomiędzy Rzecząpospolitą a Stolicą Apostolską oraz za działalność Księdza Kardynała na rzecz Kościoła w Polsce, podjąłem decyzję o odznaczeniu Dostojnego Gościa Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej”. Wśród podróży do naszego kraju kardynał Tarcisio Bertone odwiedzał także Kraków. Czynnie uczestniczył w VII Międzynarodowej Konferencji z cyklu Rola Kościoła Katolickiego w procesie integracji europejskiej, która odbyła się w Krakowie w dniach 14−15 września 2007 roku. Jej głównym organizatorem była Pa- pieska Akademia Teologiczna w Krakowie. W prelekcji pt. Czynnik religijny a przyszłość Europy powiedział m.in.: „Zatrzymam się teraz, by spojrzeć na wasz naród naznaczony decydującym wpływem chrześcijaństwa oraz oddziaływaniem świętych mężczyzn i kobiet, którzy ukształtowali jego kulturę i rozwój”. Podczas uroczystej mszy świętej w trakcie konferencji kardynał Bertone wygłosił homilię, w której stwierdził: „Historia potwierdza, że Europa była w stanie dać z siebie to, co najlepsze, że przyczyniła się do rozwoju cywilizacji i postępu na całym świecie. Mogła tego dokonać jedynie dzięki mocnemu zakorzenieniu w wartościach zaczerpniętych z chrześcijaństwa, które są integrującą częścią składową jej tożsamości”. Te wystąpienia naszego Laureata podkreślają rolę chrześcijaństwa w Polsce i jego wpływu na chrześcijaństwo w Europie. Ważną dla nas zasługą kard. Tarcisio Bertone jest jego poparcie dla nadania zaszczytnego statusu uniwersytetu papieskiego naszej uczelni, które nastąpiło 19 czerwca 2009 roku. Był gorliwym rzecznikiem tego przekształcenia w Stolicy Apostolskiej. Przechodząc do zakończenia laudacji, pozwolę sobie na osobiste wspomnienie i świadectwo. Naszego Laureata po raz pierwszy spotkałem na Międzynarodowym Kongresie Kanonistycznym w Ottawie w 1984 roku. Był wówczas dziekanem Wydziału Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Salezjańskiego w Rzymie. Wraz z innymi kanonistami mieszkaliśmy w konwikcie uniwersyteckim i pieszo pokonywaliśmy trasę z konwiktu do uniwersytetu. Wówczas kard. Bertone dał się poznać jako sympatyczny i towarzyski kolega kanonista. Eminencjo, dziękujemy za Twoją służbę nauce, Kościołowi i człowiekowi. Dziękujemy za przyjaźń do Polski, Krakowa i naszego uniwersytetu. Życzymy dobrego zdrowia oraz wielu sukcesów i owoców w pracy dla dobra świata i Kościoła. Do podziękowań i życzeń dołączamy dar doktoratu honorowego, pierwszego nadanego przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. 7 zdjęcia: Andrzej Płachetko, Sebastian Wojnowski Doktorat honoris causa dla kardynała Tarcisio Bertone zdjęcia: Monika Winiarska, Sebastian Wojnowski kard. prof. Tarcisio Bertone SDB Rola uniwersytetów katolickich w dziele nowej ewangelizacji Lectio magistralis z okazji otrzymania doktoratu honoris causa nadanego przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie 8 czerwca 2012 roku Kieruję serdeczne pozdrowienia do wszystkich tu obecnych kardynałów i biskupów, a zwłaszcza Jego Ekscelencji abpa Józefa Kowalczyka, prymasa Polski, oraz Jego Ekscelencji abpa Celestino Migliore, nuncjusza apostolskiego. Pozdrawiam z szacunkiem dostojne władze cywilne i wojskowe oraz członków korpusu dyplomatycznego. Moja wdzięczność skierowana jest przede wszystkim do Wielkiego Kanclerza Jego Eminencji kard. Stanisława Dziwisza, Jego Magnificencji rektora ks. prof. Władysława Zuziaka i całego Senatu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Cieszę się obecnością rektorów uniwersytetów i wyższych uczelni w Polsce, zwłaszcza w Krakowie, i dziekanów wydziałów teologicznych w Polsce. Z góry dziękuję za wysłuchanie mojego wykładu zatytułowanego Rola uniwersytetów katolickich w dziele nowej ewangelizacji. Nowa ewangelizacja Najpierw chciałbym skupić się na koncepcji nowej ewangelizacji, tak ważnej w języku i programach duszpasterskich opracowywanych po soborze i omawianych na uczelniach katolickich. Zasługuje ona na wstępną refleksję, zważywszy na złożoność znaczenia i treści, jakie ze sobą niesie. Po pierwsze należy zauważyć, że ewangelizacja nie jest dziełem okazjonalnym lub tymczasowym, lecz stałym zobowiązaniem i kluczową potrzebą Kościoła. Specyfika nowej ewangelizacji odróżnia ją od zwykłych działań Kościoła oraz misji ad gentes. Przymiotnik „nowa” nie odnosi się do kolejnych terenów misyjnych – nowych krajów do ewangelizacji ani osób – nowych typów głosicieli Ewangelii, ani też do celów głoszenia Ewangelii. Cel jest zawsze ten sam: zachowywać wszystko, co przykazano (por. Mt 28, 19–20). „Nowa” nie oznacza również ponownej ewangelizacji, w pełnym tego słowa znaczeniu, terytoriów już zewangelizowanych. Oryginalność dotyczy sposobu lub formy ewangelizacji. Ta potrzeba nowego podejścia do ewangelizacji, zarówno w sposobach, jak i w formie, wynika z historycznego faktu: nowej sytuacji krajów i kultur tradycji chrześcijańskiej, w których ogłoszono Ewangelię w dawnych czasach. Dzisiaj wojujący ateizm jest już w dużym stopniu za nami, natomiast ustąpił pola pewnej obojętności lub ciekawości, w dużej mierze naznaczonej głęboką niewiedzą o tym, 10 czym jest ewangelia, oraz dążeniem do powszechnej tolerancji, która wyeliminuje wszelkie różnice pomiędzy wyznaniami. Ta niewiedza i dezorientacja, które mogą dochodzić nawet do synkretyzmu, wiążą się również w wielu krajach o dawnej tradycji chrześcijańskiej z wielką nieufnością do wszystkiego, co mogłoby zapewnić widoczność w przestrzeni publicznej religii w ogóle, a chrześcijaństwa w szczególności, co w imię źle pojętego sekularyzmu prowadzi do prywatyzacji wyznawania religii, a zatem do zdławienia słowa Kościoła i jego szkodliwego zniknięcia z debaty społecznej. Ta niewiedza wraz z wyeliminowaniem obecności religii stanowi ogromną stratę nie tylko dla Kościoła, ale i dla współczesnego człowieka. Jak wyraźnie pokazują liczne i przenikliwe studia belgijskiego profesora antropologii religijnej Juliena Riesa, którego papież Benedykt XVI niedawno wyniósł do godności kardynała, człowiek jest z natury religijny: najwcześniejsze ślady hominizacji dowodzą otwartości człowieka na transcendencję, która go przerasta. Nie istniał homo sapiens, który nie byłby równocześnie homo religiosus. Postać kultury, w której ludzie żyją w większości etsi Deus non daretur jest nowa i ma ograniczony zasięg. „Całe kraje i narody – pisał Jan Paweł II w adhortacji apostolskiej Christifideles laici – w których niegdyś religia i życie chrześcijańskie kwitły i dały początek wspólnocie wiary żywej i dynamicznej, dzisiaj wystawione są na ciężką próbę, a niekiedy podlegają procesowi radykalnych przemian wskutek szerzenia się zobojętnienia, sekularyzmu i ateizmu. Chodzi tu przede wszystkim o kraje i narody należące do tak zwanego Pierwszego Świata, w których dobrobyt materialny i konsumizm, aczkolwiek przemieszane z sytuacjami zastraszającej nędzy i ubóstwa, sprzyjają i hołdują zasadzie: «żyć tak, jak gdyby Bóg nie istniał»” (nr 34). W obliczu tego, co Benedykt XVI nazywa „niepokojącą utratą poczucia sacrum”, jest zatem konieczne zaproponowanie nowej ewangelizacji1, czyli odnowionej propozycji wiary. Mimo że termin „nowa ewangelizacja” nie pojawia się u Pawła VI, podobna treść jest obecna w jego pismach, zwłaszcza w ważnej adhortacji apostolskiej Evangelii nuntiandi o ewangelizacji w świecie współczesnym (por. 1 Benedykt XVI, list apost. w formie motu proprio Ubicumque et semper powołujący Papieską Radę ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji (21 ix 2010). w szczególności nr 52 i 56). Wprowadzenie tego terminu, a zwłaszcza jego szerokie zastosowanie (ponad 200 razy), zawdzięczamy papieżowi Janowi Pawłowi II, tak więc możemy powiedzieć, że nowa ewangelizacja jest jedną z wytycznych jego pontyfikatu. Zjawisko dechrystianizacji, „które występuje w narodach o dawnej tradycji chrześcijańskiej i domaga się bezzwłocznie nowej ewangelizacji”2. Widać wyraźnie, że obecny papież uznał nową ewangelizację za jeden z głównych priorytetów swojej misji. Druga część jego pierwszej encykliki pokazuje na przykład jasno, jak miłość Kościoła jest wyrazem miłości Trójcy Świętej i stanowi prawdziwą ewangelizację3. Tak napisał w swoim liście apostolskim Ubicumque et Semper. Kraje o wielowiekowej tradycji chrześcijańskiej doszły wręcz do „podawania w wątpliwość tych podstaw, które wydawały się niezaprzeczalne, jak wiara w Boga Stwórcę i Jego opatrzność, objawienie Jezusa Chrystusa jako jedynego Zbawiciela oraz wspólne rozumienie fundamentalnych doświadczeń człowieka, takich jak narodziny, śmierć, życie w rodzinie i odniesienie do naturalnego prawa moralnego”. Dlatego papież Benedykt XVI uważa, że „Kościołom o wielowiekowej tradycji”, należy „udzielić stosownych odpowiedzi, ponieważ cały Kościół, odnawiający się przez moc Ducha Świętego, jest obecny we współczesnym świecie z zapałem misyjnym, który promuje nowa ewangelizacja”4. Jak już zobaczyliśmy do tej pory, potrzebne są nowe sposoby i formy ewangelizacji, aby zwrócić się do osób ochrzczonych, których wiara wygasła i które już nie praktykują. Nie oznacza to, że nie jest konieczna refleksja o przeszłości, a zwłaszcza, że nie możemy dziś korzystać z bezcennego bogactwa doświadczenia Kościoła. Ewangelia mówi: „Każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem królestwa niebieskiego, podobny jest do ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare” (Mt 13, 52). Nawet w nowej ewangelizacji potrzebne są rzeczy nowe i stare ze skarbca. Łacińska sentencja mówi: Tempora mutantur et nos mutamur in illis, więc musimy stale wydobywać ze skarbca również nowe rzeczy. Kończę tę pierwszą część prośbą o zaufanie skierowaną przez Benedykta XVI do uczestników międzynarodowego spotkania zorganizowanego przez Papieską Radę ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji w dniu 15 października 2011 roku: „Pomimo kondycji współczesnego człowieka wciąż możemy powiedzieć z pewnością, tak jak w początkach chrześcijaństwa, że słowo Boże nadal rośnie i rozprzestrzenia się. Dlaczego? Mogę wymienić co najmniej trzy powody. Po pierwsze, moc słowa Bożego nie zależy głównie od naszego działania, naszych sposobów, naszych czynów − lecz od Boga, który ukrywa swą moc pod oznaką słabości i który uobecnia się w łagodnym powiewie wiatru o poranku (zob. 1 Krl 19, 12) na drzewie Krzyża Świętego. Trzeba zawsze 2 Jan Paweł II, adhort. apost. Christifideles laici o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie (30 xii 1988), 4. 3 Por. Benedykt XVI, enc. Deus caritas est o miłości chrześcijańskiej (25 xii 2005), 19. 4 Benedykt XVI, list apost. w formie motu proprio Ubicumque et semper. wierzyć w pokorną moc słowa Bożego i pozwolić Bogu działać! Drugi powód to ziarno słowa, które – jak głosi ewangeliczna przypowieść o siewcy – dzisiaj nadal upada na dobrą glebę, która je przyjmuje i rodzi owoce (por. Mt 13, 3–9)”. Zatem ufność w Boga i w jego słowo wraz ze zdrowym realizmem nakazują rozpoznać przeszkody, spróbować pokonać uprzedzenia i przygotować w najlepszy możliwy sposób glebę na zasianie nasion Ewangelii. Kościół chce podjąć to wyzwanie pozytywnie, oferując całemu społeczeństwu zupełnie nowy sposób spotkania i dialogu wypływającego z Ewangelii. Dlatego też nowa ewangelizacja to nie tylko „próba naprawiania”, ale i „nowa wiosna”: sposób na zwiększenie wzrostu nowych pędów, które kiełkują w starożytnym lesie. W Apokalipsie św. Jana w liście do Kościoła w Efezie czytamy: „Ty masz wytrwałość: i zniosłeś cierpienie dla imienia mego – niezmordowany. Ale mam przeciw tobie to, że odstąpiłeś od twej pierwotnej miłości” (Ap 2, 3–4). Serce ewangelizacji w każdej epoce jest tą „pierwotną miłością”, która ożywa w każdym nowym pokoleniu; jest odbiciem ogromnej miłości Boga Ojca, którą nam okazał, dając nam swego Syna. Już pierwsi chrześcijanie, chrześcijańscy męczennicy i inni święci wszystkich czasów – również naszych – są autentycznymi świadkami tej miłości. Wspaniałość sztuki chrześcijańskiej i piękno chrześcijańskiej refleksji filozoficznej oświeconej przez wiarę opowiadają o niej wymownie. Niepojęty dowód doświadczenia mistycznego wyraźnie głosi tę miłość, pokój i radość przekraczające wszelkie zrozumienie i nasze wszelkie oczekiwania. Ta „pierwotna miłość” to w dzisiejszych czasach siła, która porusza serca i wiedzie tak wielu nowych ewangelistów: osoby, rodziny, wspólnoty i ruchy kościelne. Jest to skarb Ewangelii starej i zawsze nowej. Bowiem miłość Boga do nas nigdy się nie zmienia, nie zmienia się jego wierność i nie kończy jego miłosierdzie. To ufność, która na pytanie Boga: „Kogo mam posłać? Kto by Nam poszedł?”, daje nam siłę, aby odpowiedzieć: „Oto ja, poślij mnie” (Iz 6, 8). Miłość Boża wzywa nas do świętej komunii życia, które rodzi się na łonie wspólnoty, a kończy w jej służbie. Nowa ewangelizacja jest nieustanną próbą, by głosić i żyć tym życiem wiary; jest inteligencją wiary, która pozwala zrozumieć i wyjaśnić istotny związek między starymi i nowymi rzeczami tego skarbu, którym jest Ewangelia Chrystusa. Uniwersytety katolickie Dochodzimy teraz do roli uniwersytetów katolickich w kontekście nowej ewangelizacji. Biorą w niej udział z co najmniej trzech podstawowych powodów. 1. Nowa ewangelizacja charakteryzuje się jasnym i wyraźnym głoszeniem Chrystusa. „Nie ma prawdziwej ewangelizacji bez głoszenia imienia i nauki, życia i obietnic, królestwa i tajemnicy Jezusa z Nazaretu, Syna Bożego” – pisał Paweł VI w adhortacji apostolskiej Evangelii nuntiandi5. To przesłanie 5 Paweł VI, adhort. apost. Evangelii nuntiandi o ewangelizacji w świecie współczesnym (8 xii 1975), 22. 11 faktycznie jest wieczne, jak mówi z wielką siłą fragment Listu do Hebrajczyków przywołany w Liście apostolskim Ubicumque et semper: „Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki” (Hbr 13, 8). Obecnie to przesłanie jest częścią misji uczelni. Wyraża to istotny akapit kończący magna charta uniwersytetów katolickich, którą jest konstytucja apostolska Ex corde Ecclesiae: „Zgodnie z własną naturą każdy uniwersytet katolicki wnosi ważny wkład w prowadzone przez Kościół dzieło ewangelizacji. Chodzi tu o skuteczne świadectwo o charakterze instytucjonalnym, które uniwersytet winien dawać Chrystusowi i Jego orędziu, a które jest tak potrzebne w kulturach naznaczonych sekularyzmem, jak również tam, gdzie ludzie jeszcze nie znają Chrystusa i Jego orędzia. Ponadto wszystkie podstawowe formy działalności uniwersytetu są związane i zharmonizowane z misją ewangelizacyjną Kościoła: badania prowadzone w świetle chrześcijańskiego orędzia mają oddawać nowe odkrycia człowieka do dyspozycji jednostek i społeczeństwa; formacja dokonująca się w kontekście wiary winna kształtować ludzi zdolnych do rozumnego i krytycznego osądu oraz świadomych transcendentnej godności osoby ludzkiej; formacja zawodowa powinna wpajać także wartości moralne oraz postawę służby ludziom i społeczności; dialog z kulturą ma sprzyjać lepszemu rozumieniu wiary; poszukiwania teologiczne mają umożliwiać wierze wypowiadanie się we współczesnym języku”6. Sam Benedykt XVI powoływał się kilkakrotnie na ten tekst. Na przykład w czasie wizyty duszpasterskiej w Stanach Zjednoczonych głosił z wielką siłą katolickość uniwersytetów: „To wymaga, by publiczne świadectwo postępowania na wzór Chrystusa, opartego na Piśmie Świętym i Magisterium Kościoła, kształtowało wszystkie aspekty życia instytucji, tak w klasach szkolnych, jak i poza nimi. Każde odejście od tej koncepcji osłabia tożsamość katolicką i zamiast zwiększać wolność, nieuchronnie wprowadza zamęt moralny, intelektualny i duchowy”7. Niekiedy w krajach należących do tradycji chrześcijańskiej występuje silna pokusa sekularyzacji uniwersytetów katolickich: poprzez usuwanie aspektu wyznaniowego zminimalizowane zostają oznaki ich katolickiej tożsamości, 6 Jan Paweł II, konst. apost. Ex corde Ecclesiae o uniwersytetach katolickich (15 viii 1990), 49.. 7 Benedykt XVI, Przemówienie podczas wizyty na Katolickim Uniwersytecie Ameryki (17 iv 2008). 12 która zostaje zredukowana do konsensusu humanistycznego, a chrześcijaństwo jedynie do systemu wartości. Natomiast kontynuując nauki Jana Pawła II, obecny papież mówi, że „«katolickość» uniwersytetu w niczym go nie ogranicza, ale raczej w najwyższym stopniu dowartościowuje”8. 2. Drugi powód wyjaśnia znaczenie i rolę uniwersytetów katolickich w dziele nowej ewangelizacji. Główną intuicją pontyfikatu papieża Pawła VI, którego nauki inspirowały Jana Pawła II i Benedykta XVI, jest przekonanie, że aby udało się krzewić wiarę, musi ona stać się częścią kultury. Po nauczaniu apostolskim (kerygmacie) i katechezie, wiara stopniowo musi przenikać kultury, nigdy się z nimi nie utożsamiając. Z drugiej strony Ewangelia jest głoszona ludziom, którzy są częścią kultury, musi więc przeniknąć przez tę kulturę. Dlatego, jak zauważył Paweł VI, „należy ewangelizować i to nie od zewnątrz, jakby się dodawało jakąś ozdobę czy kolor, ale od wewnątrz, od centrum życiowego i korzeni życia”9. Obecnie uniwersytety katolickie mają misję tworzenia pomostu między wiarą a kulturą. Jan Paweł II mówił – w sposób niemal poufny – o katolickich wspólnotach uniwersyteckich, które napotkał podczas swoich podróży: „Wspólnoty te są dla mnie żywym i obiecującym znakiem płodności chrześcijańskiego umysłu we wszystkich kulturach. Pozwalają mi żywić nadzieję na nowy rozkwit chrześcijańskiej kultury w wielorakim i bogatym kontekście naszej epoki przemian, która niewątpliwie stoi wobec bardzo poważnych wyzwań, ale dzięki działaniu Ducha prawdy i miłości niesie z sobą także wiele obietnic”10. Już Paweł VI wskazał, że „Kościół nie tylko ma głosić Ewangelię w coraz odleglejszych zakątkach ziemi i coraz większym rzeszom ludzi, ale także mocą Ewangelii ma dosięgnąć i jakby przewracać kryteria oceny, hierarchię dóbr, postawy i nawyki myślowe, bodźce postępowania i modele życiowe rodzaju ludzkiego, które stoją w sprzeczności ze słowem Bożym i planem zbawczym”11. 3. Inny powód, który sprawia, że szczególnie pilne stało się dzisiaj zaangażowanie uniwersytetów katolickich w dzieło nowej ewangelizacji, jest następujący: „powinna między innymi budzić wśród bogatych świadomość, że nadszedł czas, by stać się naprawdę braćmi ubogich we wspólnym zwróceniu się ku «rozwojowi integralnemu», otwartemu na Absolut”12. W rzeczy samej, jednym z podstawowych celów uczelni katolickiej jest służba społeczeństwu: „Podstawową misją uniwersytetu jest nieustanne poszukiwanie prawdy poprzez badania naukowe, przechowywanie i przekazywanie wiedzy dla dobra społeczeństwa”13. Przychodzą mi w tym miejscu na myśl palące słowa Paw8 Benedykt XVI, Przemówienie do pracowników i studentów Katolickiego Uniwersytetu Sacro Cuore (25 xi 2005). 9 Paweł VI, adhort. apost. Evangelii nuntiandi o ewangelizacji w świecie współczesnym (8 xii 1975), 20. 10 Jan Paweł II, konst. apost. Ex corde Ecclesiae o uniwersytetach katolickich (15 viii 1990), 2. 11 Paweł VI, adhort. apost. Evangelii nuntiandi o ewangelizacji w świecie współczesnym (8 xii 1975), 19. 12 Jan Paweł II, enc. Redemptoris missio o stałej aktualności posłania misyjnego (7 xii 1990), 59. 13 Jan Paweł II, konst. apost. Ex corde Ecclesiae o uniwersytetach katolickich (15 viii 1990), 30. ła VI, który zauważył, że „ludzie często dlatego cierpią, gdyż nie dość […] myślą i rozważają”14. Uniwersytety, zwłaszcza katolickie, powinny chyba być miejscem myślenia, którego świat tak bardzo potrzebuje? Jest to szczególnie ważne, ponieważ jedną z głównych przyczyn kryzysu, który dotyczy całego społeczeństwa, jest fakt, że każde społeczeństwo posiada ściśle redukcjonistyczną i fragmentaryczną wizję rzeczywistości, często analizowaną w kategoriach wyłącznie ekonomicznych lub społecznych – kryzys ten nie jest ujęty w jej kulturowym i duchowym wymiarze. Czy uniwersytet nie powinien zamiast tego być miejscem, gdzie wiele perspektyw przecina się i łączy w odniesieniu do ich indywidualnych epistemologii? Dlatego też, jeśli uniwersytet pogarsza tę rzeczywistość, sprzyjając fragmentacji i separacji wiedzy lub nauczając tylko operatywnego podejścia do rzeczywistości, zdradza swoją misję. W przemówieniu w Ratyzbonie Benedykt XVI przypomniał swoje doświadczenie profesora, zgodnie z którym specjalizacja utrudnia czasem wzajemną komunikację15. W ten sposób uniwersytet zdradza swoje powołanie: „Uniwersytet ze swojej strony nigdy nie powinien zapominać o swoim szczególnym powołaniu bycia universitas, w którym różne dyscypliny, każda na swój sposób, są uważane za część większego unum. Jakże pilna jest potrzeba odnalezienia jedności wiedzy i przeciwdziałania tendencji do fragmentacji i braku komunikatywności”16. Otóż jednym z powołań uniwersytetu katolickiego jest ten niekończący się dialog pomiędzy różnymi dyscyplinami, począwszy od tego pomiędzy wiarą a rozumem17. Mówiąc w kategoriach obecnego papieża, instytucje te muszą być miejscem rozumu – poszerzającego się i wzbogacającego. W tym samym przemówieniu na Uniwersytecie w Ratyzbonie, Benedykt XVI wezwał do rozszerzenia naszej koncepcji rozumu i posługiwania się nim. To nowe wykorzystanie rozumu, które zgodnie ze swoim powołaniem katolicki uniwersytet powinien promować, przyniesie owoce nie tylko dla wspierania rozwoju wiedzy, ale także dla rozwoju społeczeństw: integralna wizja człowieka i prawdy będzie wpasowywać się w poszukiwanie dobra dla wszystkich ludzi. 4. Wreszcie to, co jest prawdą dla katolickiego uniwersytetu jako całości, jest prawdą w unikalny sposób dla wydziału teologicznego, który musi być jego sercem. Jest istotne, że pierwszy cytat biblijny w liście apostolskim Ubicumque et semper, który ustanowił Papieską Radę ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, jest dokładnie taki sam, jak cytat z Pisma 14 Paweł VI, enc. Populorum progressio o popieraniu rozwoju ludów (26 iii 1967), 85. 15 Por. Benedykt XVI, Przemówienie na Uniwersytecie w Ratyzbonie (12 ix 2006). 16 Benedykt XVI, Przemówienie do uczestników europejskiego spotkania profesorów uniwersyteckich (Rzym, 23 vi 2007). 17 Jan Paweł II, konst. apost. Ex corde Ecclesiae o uniwersytetach katolickich (15 viii 1990), 17: „W dążeniu do integracji wiedzy […] szczególnym zadaniem uniwersytetu katolickiego jest prowadzenie dialogu między wiarą a rozumem, w taki sposób by można było w całej pełni dostrzec, iż wiara i rozum spotykają się w jedynej prawdzie”. Świętego użyty przez konstytucję apostolską Sapientia Christiana18: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28, 19–20). Adhortacja apostolska Jana Pawła II do franciszkanów może zostać rozszerzona na cały Kościół: „Będąc niezbędną podporą dla głoszenia Ewangelii, studia są dla nas «podstawowym wymogiem ewangelizacji»” – pisze papież i dodaje: „Zachęcam was, aby przejść bezpośrednio do dynamiki ewangelizacji odnowionej przez promowanie studiowania teologii, nauki kościelnej par excellence”19. Kilka zastosowań praktycznych „Dziś Kościół musi uczynić wielki krok naprzód na drodze ewangelizacji, wkroczyć w nowy etap historii swojego misyjnego dynamizmu”20, w szczególności poprzez jego instytucje, takie jak uniwersytety katolickie. Na zgromadzeniu ogólnym CELAM (Rady Biskupów Ameryki Łacińskiej) na Haiti w 1983 roku Jan Paweł II użył wyrażenia, które powtórzył kilka razy później. Mówił o „ewangelizacji nowej w swej żarliwości, w swoich metodach i w sposobach jej wyrażania”21. Równie istotne jest, aby misja uczelni katolickich odnawiała się w swym zapale, w swoich metodach i w sposobach jej wyrażania. a) Żarliwość „Żarliwość” pochodzi od łacińskiego czasownika ardere – „spalać”. To żarliwość sprawiła, żeChrystus powiedział: „Przyszedłem rzucić ogień na ziemię i jakże bardzo pragnę, żeby on już zapłonął” (Łk 12, 49). Dlatego ta nowa ewangelizacja „jest podjęciem nowej gorliwości na drodze apostolskiej. Ma na celu oświetlanie całego zapału wiary w Jezusa Chrystusa, którą otrzymaliśmy jako dar, i głoszenie naszym braciom i siostrom z miast i wsi miło18 Jan Paweł II, konst. apost. Sapientia Christiana przeznaczona dla uniwersytetów i fakultetów kościelnych (15 iv 1979), preambuła, IV. 19 Jan Paweł II, Przesłanie do Kapituły Generalnej Zakonu Braci Mniejszych (San Diego, 4 v 1991), 6 i 8. 20 Jan Paweł II, adhort. apost. Christifideles laici o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie (30 xii 1988), 35. 21Jan Paweł II, Przemówienie do XIX Zgromadzenia CELAM (Port-au-Prince, 9 iii 1983), 3. 13 ści Boga, który daje zbawienie przez Jego Syna”22. Często, szczególnie w naszych krajach odwiecznego chrześcijaństwa, instytucje kościelne są zagrożone przez uczucie wyczerpania, pytanie „po co?”, czyli ekwiwalent pytania „czy to nadal możliwe?” (w domyśle: głosić Ewangelię w sceptycznym świecie naznaczonym relatywizmem, w pluralistycznym społeczeństwie mało sprzyjającym chrześcijaństwu itp.). W tym lenistwie, do którego rzadko się przyznajemy, jest kwestionowana sama nadzieja. To smutek zniechęconego bogatego młodego człowieka. Odpowiedź Jezusa dziś jest nadal aktualna. Jan Paweł II zadał pytanie: „czy to nadal możliwe?” właśnie odnośnie do nowej ewangelizacji i odpowiedział słowami samego Jezusa, komentując odmowę bogatego młodzieńca: „Stawiamy te pytania w imię «nowej ewangelizacji»… Jeśli zdaje się to po ludzku niemożliwe, słuchajmy odpowiedzi Chrystusa. Odpowiedź Chrystusa brzmi: «U ludzi to niemożliwe, ale nie u Boga». «U Boga wszystko jest możliwe»”23. Aby zwrócić się do państw znajdujących się w niebezpieczeństwie braku nadziei, uniwersytety katolickie potrzebują nowej żarliwości, nowego ognia podobnego do tego, który miał w sobie Chrystus od czasu Paschy. Ale tylko ten, którzy jest żarliwy, może ogrzać, tylko ten, kto nosi w sobie światło, może oświecić. Wskazany jest zatem rachunek sumienia. W tym celu, uniwersytet katolicki może zadać sobie wiele pytań, które zgodne są z wieloma kryteriami ustanowionymi przez Benedykta XVI z okazji jednej z jego podróży apostolskich: „Ta sama dynamika tożsamości wspólnotowej – do kogo należę? – ożywia ethos naszych katolickich instytucji. Tożsamość katolicka uniwersytetu czy szkoły katolickiej nie jest po prostu kwestią liczby ich studentów katolików. Jest to kwestia przekonania – czy naprawdę wierzymy, że tylko w misterium Słowa Wcielonego wyjaśnia się misterium człowieka?24 Czy naprawdę jesteśmy gotowi zawierzyć całe nasze jestestwo – intelekt i wolę, umysł i serce – Bogu? Czy akceptujemy prawdę objawioną przez Chrystusa? Czy wiara jest naprawdę obecna w naszych uczelniach i szkołach? Czy wyraża się tam żywo w liturgii, sakramentach, poprzez modlitwę, dobre uczynki, troskę o sprawiedliwość i szacunek dla stwórczego dzieła Boga? Jedynie w ten sposób rzeczywiście dajemy świadectwo o znaczeniu tego, kim jesteśmy i w co wierzymy”25. b) Metody Realizacja naczelnego zadania duszpasterskiego, jakim jest nowa ewangelizacja, obejmująca cały Lud Boży domaga się nowej gorliwości, nowych metod i nowego sposobu 22 Jan Paweł II, Przemówienie do biskupów z francuskiego regionu północnego (18 i 1992), 5. 23 Jan Paweł II, Homilia podczas Mszy św. na stadionie Meinau (Strasburg, 9 x 1988). 24 Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes o Kościele w świecie współczesnym (7 xii 1965), 22. 25 Benedykt XVI, Przemówienie podczas wizyty na Katolickim Uniwersytecie Ameryki w Waszyngtonie (17 iv 2008). 14 której współczesny świat pilnie potrzebuje i której konieczność wielokrotnie podkreślałem, musi uczynić jednym ze swych istotnych elementów głoszenie nauki społecznej Kościoła, który zdolny jest dzisiaj, tak jak za czasów Leona XIII, wskazywać słuszną drogę i podejmować wielkie wyzwania współczesnej epoki, podczas gdy ideologie tracą wiarygodność. Tak jak wówczas, trzeba dziś powtórzyć, że nie ma prawdziwego rozwiązania «kwestii społecznej» poza Ewangelią”29. c) Sposoby wyrażania głoszenia i dawania świadectwa Ewangelii26. W szczególności Duch, który czyni wszystkie rzeczy nowymi (por. Ap 21, 5), inspiruje nowe sposoby. Jan Paweł II powiedział nowym biskupom, że „Duch Święty prowadzi Kościół i daje mu z jego potężnego tchu śmiałość, by odważyli się spróbować nowych metod ewangelizacji, aby dotrzeć do obszarów dotychczas niezbadanych”27. Nie miejsce tutaj, aby próbować zaproponować konkretne „metody”, aby ukierunkować nasze uczelnie na nową ewangelizację, tak różnorodne są sytuacje, konteksty, problemy. Można jednak wskazać tu metodę, która powinna być obowiązkowa. Na pewno uniwersytet katolicki jest otwarty dla wszystkich studentów, niezależnie od ich przekonań i przynależności religijnej. Jednakże częścią tożsamości tej instytucji jest zapewnienie – nie tylko zaoferowanie – wszystkim studentom solidnych informacji na temat całej wiary chrześcijańskiej (a nie tylko religii), w szczególności w formie kursu. Oczywiście taka prezentacja powinna być interesująca, powinna nadawać się dla studentów i okazywać szacunek dla różnorodności przekonań. Wymaga to od wykładowców wiary, ale i pomysłowości. Z tego powodu uniwersytety katolickie znajdują szczególne wsparcie dla ewangelizacji w Katechizmie Kościoła Katolickiego. W artykule 3 statutu Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji zawarty jest następujący wymóg: „Pośród specyficznych zadań Rady należy wymienić [...] promowanie posługiwania się Katechizmem Kościoła Katolickiego jako zasadniczym i pełnym wykładem treści wiary dla ludzi naszych czasów”. Z pewnością Rok Wiary, który rozpoczyna się w październiku, jest idealną okazją dla uniwersytetów do refleksji nad sposobem, w jaki mogą one korzystać z tego daru Bożego, jakim jest Katechizm Kościoła Katolickiego. Dodajmy, że „badania naukowe prowadzone na uniwersytecie katolickim muszą zawsze brać pod uwagę implikacje etyczne i moralne zarówno stosowanych metod, jak i dokonywanych odkryć”28. Tak więc poza prezentacją wiary chrześcijańskiej, studenci muszą przejść również kurs nauki społecznej Kościoła: „«Nowa ewangelizacja», 26 Por. Jan Paweł II, adhort. apost. Pastores dabo vobis o formacji kapłanów we współczesnym świecie (25 iii 1992), 18. 27 Jan Paweł II, Przemówienie do biskupów nominatów (23 ix 2002), 5. 28 Jan Paweł II, konst. apost. Ex corde Ecclesiae o uniwersytetach katolickich (15 viii 1990), 18. Jak wyrazić to zdecydowane zaangażowanie uniwersytetów katolickich w dzieło nowej ewangelizacji? Tutaj również ograniczę się jedynie do kilku uwag. 1. Przede wszystkim, miłość jest niezbędnym pośrednikiem nowej ewangelizacji. „To nie nauka odkupuje człowieka. Człowiek zostaje odkupiony przez miłość”30. To, co Jan Paweł II powiedział o osobach konsekrowanych, można zastosować do wszystkich chrześcijan: „Nie istnieje niezawodny przepis na nową ewangelizację Europy. Tym, co mężczyźni i kobiety życia konsekrowanego są winni swoim bliźnim, jest właśnie miłość. Tajemnica wszelkiej ewangelizacji tkwi w odkryciu, że miłość do Boga musi przekształcić się w służbę dla bliźniego”31. Uniwersytet zbyt długo oddzielał veritas od caritas. Benedykt XVI jednoczy je w głębi na przykład w tej szczęśliwej formule, tak starannie doprecyzowanej: „Prawda jest bowiem lógos tworzącym diálogos, a więc komunikację i komunię”32. 2. Chciałbym również zwrócić uwagę na ważną formułę z listu apostolskiego Ubicumque et semper, która mogłaby przejść niezauważona: „podstawą wszelkiej ewangelizacji ludzki projekt ekspansji, lecz rodzi ją pragnienie podzielenia się nieocenionym darem, jaki Bóg zechciał nam uczynić, dopuszczając nas do udziału w swoim życiu”. To zdanie to nie tylko odpowiedź na silnie obecne na Zachodzie podejrzenie prozelityzmu, a zatem zamachu na wolność myśli. Przypomina ewangelizatorowi, że najważniejszą rzeczą jest nie tyle to, co robi, ale to, co otrzymuje; a więc nie tylko jego praca, ale i jego obecność: każdy misjonarz jest wysłannikiem. „Któż będzie cię wyróżniał? Cóż masz, czego byś nie otrzymał? A jeśliś otrzymał, to czemu się chełpisz, tak jakbyś nie otrzymał?” (1 Kor 4, 7). Dlatego właśnie uniwersytety katolickie muszą najpierw przeżyć ten dar, zanim go zaczną głosić. Chrystus wzywa Apostołów: „Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie” (Mt 10, 8). Znamienne jest, że zdanie to zostało wypowiedziane jako część mowy w sprawie misji w Ewangelii św. Mateusza. Zasada „dar29 Jan Paweł II, enc. Centesimus Annus w setną rocznicę encykliki Rerum novarum (1 v 1991), 5. 30 Benedykt XVI, enc. Spe salvi o nadziei chrześcijańskiej (30 xi 2007), 26. 31 Jan Paweł II, Orędzie do X Zgromadzenia Konferencji Wyższych Przełożonych Europy (17 xi 2001), 4. 32 Benedykt XVI, enc. Caritas in veritate o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie (29 vi 2009), 4. mowości” – tego „pulsowania” między przyjmowaniem i dawaniem – nabiera pełnego znaczenia właśnie w kontekście misji. 3. Wreszcie – co dobrze wiemy i co stanowi ciągłość z poprzednimi obserwacjami – świadectwo może być dwojakie: istnieje świadectwo słowa i świadectwo życia. Pewna liczba wykładowców i osób zaangażowanych w działalność na katolickich uczelniach daje świadectwo życia w służbie studentom, w przekazywaniu i poszukiwaniu wiedzy. Osoba niebędąca chrześcijaninem ma prawo oczekiwać spójności życia od tych, którzy nazywają siebie chrześcijanami, oraz stylu życia zgodnego z wymaganiami Ewangelii. Ten, który jest Prawdą i Życiem (por. J 14, 9) żył w tej jedności; teraz daje On swoim uczniom Ducha, aby pomóc im przejść ku tej harmonii. Pamiętajmy te ważne słowa Pawła VI na Papieskiej Radzie ds. Świeckich: „Człowiek współczesny chętniej słucha świadków niż nauczycieli; a jeśli już nawet słucha nauczycieli, to dlatego że są oni równocześnie świadkami”33. Jednak to świadectwo może nie być wystarczające. Musi mu towarzyszyć, jak powiedzieliśmy, jasne wyrażenie słowa Chrystusa Zbawiciela. A temu, kto się boi, że nie ma wystarczająco dużo wiary, aby głosić Ewangelię, Jan Paweł II odpowiada: „Wiara umacnia się, gdy jest przekazywana! Nowa ewangelizacja ludów chrześcijańskich znajdzie natchnienie i oparcie w oddaniu się działalności misyjnej”34. Wniosek Uniwersytety katolickie i nowa ewangelizacja stanowią części proroczej misji Kościoła. W swoim orędziu na Światowy Dzień Misyjny papież Jan Paweł II powiedział, że „Kościół, […] zdążając ku trzeciemu tysiącleciu, z nową siłą podejmuje swą misję «ewangelizowania», czyli głoszenia […] Chrystusa, który jest «drogą, prawdą i życiem» dla człowieka naszych i wszystkich czasów”35. Podobnie uniwersytet katolicki musi być wierny swojej kościelnej tożsamości, kontynuując albo stając się na nowo uniwersytetem „zasadniczo misyjnym”. 33 Paweł VI, Przemówienie podczas audiencji ogólnej (2 xi 1974). 34 Jan Paweł II, enc. Redemptoris missio o stałej aktualności posłania misyjnego (7 xii 1990), 2. 35 Jan Paweł II, Orędzie na Światowy Dzień Misyjny 1986 (8 v 1986), 3. 15 z życia uczelni 14 czerwca 2012 roku odbyła się uroczysta graduacja pierwszych studentów kończących studia II stopnia na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Podczas wspaniale zorganizowanej ceremonii absolwentom w obecności władz UPJPII oraz Wydziału Nauk Społecznych, kadry naukowo-dydaktycznej, a także ich najbliższych zostały wręczone dyplomy ukończenia studiów. zdjęcia: Krzysztof Mleczko z życia uczelni Pierwsza graduacja magistrów DiKS 16 17 z życia uczelni z życia uczelni Pożegnanie dyrektora Biblioteki ks. dr. hab. Jana Bednarczyka tekst: Michał Pora zdjęcie: Dorota Górska ,,Postawa księdza jako dyrektora Biblioteki była na wskroś realizacją podejścia Karola Wojtyły. W tym duchu – zasłuchania się w człowieka, walki o każdego pracownika – tworzył Ksiądz wspaniałą atmosferę w naszej Bibliotece. Wojtyłowską postawą wobec każdego przyciągał do niej ludzi z różnych środowisk naukowych i nie tylko…” – takimi słowami ks. dr Tomasz Szarliński żegnał odchodzącego ze stanowiska dyrektora Biblioteki UPJPII ks. dr. hab. Jana Bednarczyka. Przemówienia podczas pożegnania rozbrzmiewały nutą nostalgii, a wspomnienia współpracy z księdzem Janem kręciły się łezką w oku. Dwadzieścia osiem lat pracy księdza na stanowisku dyrektora odznaczało się właśnie taką szczególną więzią z pracownikami; była to współpraca pełna ciepła i wzajemnego zrozumienia. Spotkanie pożegnalne z ks. dr. hab. Janem Bednarczykiem, podczas którego pracownicy wręczyli odchodzącemu dyrektorowi album ze zdjęciami przedstawiającymi życie codzienne Biblioteki, pracowników, wspólne wyjazdy i uroczystości, odbyło się 25 czerw- Lidia Lis i ks. dr hab. Jan Bednarczyk ca br. ,,Każdą ze stron tego albumu będę dzień po dniu dokładnie oglądać i wspominać te wszystkie miłe chwile” – mówił ks. Jan Bednarczyk zadowolony z prezentu. Później odchodzący dyrektor opowiadał o parafii w Filipowicach pod Krakowem, gdzie ma objąć proboszczostwo. No cóż, można powiedzieć, że parafianie z Filipowic to wyjątkowi szczęściarze. Ks. dr. hab. Janowi Bednarczykowi serdecznie dziękujemy za wiele lat pracy w Bibliotece UPJPII i za ogromne serce, jakie w nią wkładał. Życzymy wielu Bożych łask oraz zadowolenia z pełnienia dalszej posługi. Bóg zapłać, księże Janie! Dyrektor i budowniczy Biblioteki Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie tekst: Danuta Gurdak zdjęcia: Dorota Górska Dobrze znana postać ks. dr. hab. Jana Bednarczyka – dyrektora Biblioteki UPJPII, wcześniej Biblioteki PAT, pomysłodawcy i inicjatora budowy nowego gmachu bibliotecznego, pracownika naukowego, wieloletniego redaktora naczelnego biuletynu bibliotek kościelnych „Fides”, wykładowcy i mentora, teologa i humanisty oddanego nauce i książkom, człowieka o gołębim sercu i wielkim intelekcie – na trwałe wpisała się w historię Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Ks. dr hab. Jan Bednarczyk gorąco zabiegał o pomnożenie zbiorów bibliotecznych. Pod jego dyrekcją Biblioteka zgromadziła imponującą ilość 550 tys. dokumentów bibliotecznych, w tym 4 800 tytułów czasopism (3 400 w katalogu online), 6 tys. woluminów starych druków, a także inkunabuły, rękopisy, mapy, dokumenty audiowizualne. Zbiory te zostały ubogacone jedynym w swoim rodzaju i o wielkim znaczeniu darem książek i czasopism z Biblioteki Watykańskiej, określanym jako dar Jana Pawła II. Dzięki swemu dyrektorowi Biblioteka jest w posiadaniu unikalnego zbioru dokumentów świętych i błogosławionych Kościoła katolickiego oraz wie- 18 lu innych cennych darów i nabytków. Jest instytucją na wskroś nowoczesną i skomputeryzowaną. Ks. dr hab. Jan Bednarczyk stworzył zespół współpracowników, w którym panowały wzajemny szacunek i zaufanie. Zespół, który rozwijał tę książnicę o profilu teologicznym, filozoficznym, historycznym i kultury chrześcijańskiej, dotrzymując jednocześnie kroku postępowi cywilizacyjnemu w zakresie technologii informacji. Ks. Jan Bednarczyk jako dyrektor Biblioteki, wespół ze swym wieloletnim zastępcą mgr. Władysławem Szczęchem, nadawali prowadzonej instytucji kształt organizacyjny, określali merytoryczny zakres działań, zwiększali zakres funkcji pełnionych przez Bibliotekę, zapewniali warunki kształcenia i rozwoju kwalifikacji zawodowych. Stanowili dyrekcję dającą wszystkim zatrudnionym poczucie bycia częścią wyjątkowego zespołu. Sprawą leżącą w sposób szczególny na sercu ks. Jana była budowa nowego gmachu bibliotecznego, gwarantującego wszystkim jej użytkownikom nowoczesny i wolny dostęp do zbiorów, a pracownikom komfortowe warunki pracy. Nowo powstała Biblioteka UPJPII sąsiadująca Magdalena Nagięć – p.o. dyrektora Biblioteki, Piotr Kowalski, ks. dr hab. Jan Bednarczyk – kustosz dyplomowany Małgorzata Szewczyk, ks. dr hab. Jan Bednarczyk, ks. Piotr Zioło, s. Barbara Bonar, Marta Grzeszczuk z III Kampusem UJ to przykład zrealizowanego marzenia. Pomimo tak licznych przeszkód i trudności podczas realizacji budowy nowego budynku ks. Jan Bednarczyk jako duchowy ojciec przedsięwzięcia zawsze z wielkim optymizmem spoglądał w przyszłość. W sposób niezachwiany wierzył w szczęśliwe zwieńczenie budowy i rozsnuwał wizje rozwoju nowoczesnej biblioteki i jej rozkwitu. Wierzymy, że między innymi właśnie dzięki tej postawie ks. Jana dziś możemy cieszyć się nowoczesnym, przyjaznym i przestronnym budynkiem, w którym realizowana jest idea otwartego dostępu do zasobów nauki. Przez pracowników Biblioteki i w środowisku naukowym – należy tu wymienić grono profesorskie i pedagogiczne Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także bibliotek akademickich, naukowych oraz teologicznych Krakowa i z pewnością jeszcze szersze – ksiądz Jan Bednarczyk jest postrzegany jako autorytet. To postać o nieskazitelnej postawie i wielkiej kulturze osobistej. Wielki duchem, a przy tym niezwykle skromny i dyskretny. To także gawędziarz − szczególnie pod tym względem dawał się poznać na organizowanych z jego inicjatywy licznych majówkach i wyjazdach bibliotecznych. Wszyscy stanowiliśmy wtedy, jak pragnął tego ks. Jan, wielki krąg rodzinny. Niezapomnianie czasy! Dla bibliotekarzy, szczególnie tych z dłuższym czy wręcz bardzo długim stażem pracy, przez te wszystkie lata był także opoką i wsparciem. Ojcowską troską i opieką oraz duszpasterskim ramieniem otaczał nas, bibliotekarzy, w chwilach dla nas szczęśliwych i radosnych, ale też w momentach trudnych, pełnych smutku i bólu, zarówno w naszym życiu rodzinnym, jak i zawodowym. Wiele osób wspierał na drodze naukowej, gdyż sprawy nauki były mu szczególnie bliskie. Dzięki niemu tak wielu z nas było w Rzymie. Ks. Jan jeździł tam nie tylko po książki – prezentował nam wieczne miasto i jego biblioteki, ale przede wszystkim zawoził nas do bł. Jana Pawła II. Jakże wyrazić słowami wdzięczność za wszelkie dobro, pracę i poniesione trudy, oddanie i poświęcenie, gorące zaangażowanie i modlitewne wsparcie oraz piękną, szlachetną i godną naśladowania postawę, którymi ks. dr hab. Jan Bednarczyk budował nie tylko Bibliotekę, przewodząc jej od roku 1989, ale także ludzi w niej pracujących? Jesteśmy pewni, że ks. Jan wciąż będzie z nami w swoich myślach i sercu, tak jak i my z nim. Mamy nadzieję na liczne odwiedziny i jeszcze wiele wspólnych spotkań. Pomimo to nie sposób pominąć, że niezmiernie trudnym i smutnym do zaakceptowania jest fakt odejścia ks. Jana Bednarczyka ze stanowiska dyrektora Biblioteki. Jaka szkoda i żal, że nie mógł się cieszyć dłużej swym dziełem i rozwijać go według zamierzonych planów. Wciąż istnieje zespół, na który mógłby liczyć. Jednak szanując jego decyzję, życzymy mu błogosławieństwa Bożego i szczęśliwie spełnionego kapłaństwa w nowym posługiwaniu i w realizacji nowych zadań! Księże Dyrektorze! Niech Ci Bóg błogosławi, a Matka Najświętsza ma zawsze w swej opiece. Dziękujemy za wszystko i przepraszamy, jeśli zdarzyło się nam nadużywać Twej dobroci. Szczęść Boże! Wdzięczni Pracownicy Biblioteki Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie Sympozjum Duchowość Klasztorów Polskich: Przekaz i Komunikacja tekst: s. Małgorzata Krupecka USJK zdjęcia: Marek Kamiński 19 maja 2012 roku Katedra Duchowości Mediów i Relacji Społecznych Wydziału Nauk Społecznych UPJPII zorganizowała w Łodzi – we współpracy ze zgromadzeniem szarych urszulanek – V Sympozjum Duchowość Klasztorów Polskich: Przekaz i Komunikacja. Konferencja odbyła się pod hasłem: „Otrzymała od Ducha Świętego wielki charyzmat”. Święta Urszula Ledóchowska i urszulanki Serca Jezusa Konającego. Taki sam tytuł nosi książka pod red. s. Małgorzaty Krupeckiej i ks. Wojciecha Misztala wydana przez Wydawnictwo Naukowe UPJPII, zaprezentowana w Łodzi i zawierająca teksty, których autorzy, wywodzący się z kilku różnych środowisk naukowych, spotkali się, żeby wobec licznego audytorium podzielić się wynikami swoich poszukiwań badawczych. Koncepcja publikacji i sympozjum oparta została na inspiracjach zaczerpniętych ze słów bł. Jana Pawła II o św. Urszuli. Zarówno tytuł publikacji, jak i motta kolejnych artykułów, a później referatów, wzięto z wypowiedzi papieskich. Było to więc oryginalne odczytywanie świętej przez pryzmat innego świętego. Na miejsce spotkania 19 bp Adam Lepa; s. Małgorzata Krupecka USJK; ks. dr hab. Wojciech Zyzak, prof. UPJPII; ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal lanek przy ul. Czerwonej – mającego 90-letnią tradycję, a obecnie służącego jako akademik dla studentek – żeby tam obejrzeć spektakl o św. Urszuli pt. …dopóki kochamy, przygotowany przez łódzki Teatr Zwierciadło i prezentowany już w wielu miastach Polski oraz w środowiskach polonijnych Litwy, RPA, Anglii i Danii. Następnego dnia łódzka TVP wyemitowała kilkuminutowy reportaż z sympozjum, które zarówno przez organizatorów, jak i przez uczestników zostało uznane za wydarzenie udane. VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa Etyki Mediów Wartości w mediach − wartość mediów tekst: Piotr Guzdek zdjęcia: Biuro Informacji i Promocji W dniach 31 maja – 1 czerwca 2012 roku Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie wraz z sekcją Aksjologia Komunikowania Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej zorganizował VI Międzynarodową Konferencję Naukową Etyki Mediów. Przewodni temat obrad stanowiło zagadnienie Wartości w mediach – wartość mediów. Patronat honorowy sprawowali: prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej prof. Bogusława Dobek-Ostrowska, rektor uczelni ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJPII i ks. prof. dr hab. Janusz Mastalski – dziekan Wydziału Nauk Społecznych. Uczestników i prelegentów powitał ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII – dyrektor Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UPJPII i organizator konferencji. Ksiądz profesor stwierdził, że konferencja rokrocznie cieszy się znaczącym zainteresowaniem teoretyków mediów i praktyków komunikowania. Podkreślał wagę prowadzenia studiów i badań z zakresu nauk o mediach na papieskiej uczelni. Przypomniał też, że to właśnie uniwersytety kościelne i katolickie były inicjatorami rozwoju edukacji medialnej, kształcenia kadr pedagogów i profesjonalnych animatorów kultury medialnej, wychowujących młodzież szkolną do krytycznego odbioru mediów. 20 Otwarcia obrad dokonał ks. rektor Władysław Zuziak, który życzył prelegentom odwagi i rzetelności w prowadzeniu badań naukowych. Głos zabrała również prof. dr hab. Iwona Hofman, wiceprezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. W swoim wystąpieniu pani profesor stwierdziła, iż sekcja Aksjologia Komunikowania, którą kieruje ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII jest najsprawniej i najprężniej działającą jednostką Towarzystwa. W tegorocznej edycji konferencji wzięli udział prelegenci z Polski, Słowacji i Niemiec, w tym reprezentanci Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, Politechniki Koszalińskiej, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Akademii Ignatianum w Krakowie, Uniwersytetu Opolskiego, Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku, Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Universität Bayreuth w Bistum Regensburg oraz Uniwersytetu Cyryla i Metodego w Trnavie. Podczas dwudniowych obrad badacze wzięli udział w dwóch sesjach plenarnych wypowiedzi wartościujące autorstwa polityków i dziennioraz sześciu sekcjach tematycznych. Do panelu dyskusyjkarzy wspólnie budujących medialny obraz świata politynego zaproszono: ks. dr. hab. Andrzeja Baczyńskiego, prof. ki. Określony model interpretacji danego wydarzenia wyUPJPII, dr Monikę Wawer z Uniwersytetu Jagiellońskiego, pływa z ich wzajemnych zależności, kontekstu sytuacji czy dr. Mariusza Makowskiego z Uniwersytetu Ekonomicznepartykularnych interesów. Referenci podjęli próbę ukazago w Krakowie, redaktora Wojciecha Biedronia – dyrektora nia całościowego systemu wyrażania ocen i wartości w tekrakowskiego oddziału dziennika „Fakt”, redaktor naczelną lewizyjnych programach informacyjnych TVP1, TVN, czasopisma „Znak” dr Dominikę Kozłowską oraz redaktora Polsatu i TV Trwam na podstawie wyników badań przeKrzysztofa Skórzyńskiego z TVN, który wziął udział w traprowadzonych w czasie kampanii wyborczej do Parlamendycyjnej już „debacie z dziennikarzem”, cieszącej się zaintetu Europejskiego w 2009 roku. resowaniem studentów dziennikarstwa. W wygłoszonych referatach obecne były zagadnieW swoich wystąpieniach prelegenci polemizowali nia związane z historią prasy i radiofonii oraz prasoznawz pochopnymi ocenami rozwoju nowych technologii mestwem. Przeprowadzono semantyczną, pragmatyczną i stylistyczną analizę gatunków dziennikarskich, ukazując prodialnych, oscylujących wokół skrajnie negatywnych opices medializacji dyskursu prawniczego w prasie codziennej. nii z jednej strony oraz infantylną, bezkrytyczną fascynaSkupiono się na elementach języka ustawodawcy i języka cją technokulturą z drugiej. Rozważono znaczenie triady zawodowego prawników wykorzystywanych przez autorów „media – wartość – dziecko” z perspektywy teorii odpotekstów prasowych. Powrócono do szeroko opisywanego wiedzialnego wychowania medialnego, uznając media za w literaturze przedmiotu konfliktu starej i młodej prasy z lat „moderatora” i źródło wzorców zachowań oraz preferowa60. i 70. XIX wieku, który tym razem został ukazany oczynych wartości i celów dążeń, szczególnie dzieci w wieku ma twórcy posługującego się pseudonimem „Eksdzienniszkolnym. Zwrócono uwagę na postępującą indywidualikarz”, po wielekroć przypisywanego Waleremu Przyborowzację form spędzania wolnego czasu, pożytkowanego na skiemu, ale także Julianowi Kaliszewskiemu. Przypomniakontakt z mediami audiowizualnymi. no kolejne etapy rozwoju komercyjnego radia lokalnego, Badacze poszukiwali najtrafniejszych określeń tożsarozpoczętego wraz z przemianami ustrojowymi 1989 roku, mości użytkownika sieci społecznościowych, sprzeciwiając wskazując na przyczyny niewykorzystania potencjału tesię tezie, iż tożsamość ta jest jedynie konstruktem anonimogo sektora mediów w Polsce. Zjawisko upadku mediów lowym i wirtualnym, niemającym odniesienia do realnej rzekalnych i regionalnych na polskim rynku legło u podstaw czywistości i ontologicznego statusu osoby przystępującej osłabienia procesu dystrybucji władzy nad agendą medialdo korzystania z sieci. Omówiono netykietę, zwaną etykieną, którego nie da się zastąpić rozwojem mediów obywateltą sieciową, będącą zbiorem zasad postępowania w rzeczyskich. Dowodzono, iż upadek mediów lokalnych i regionalwistości wirtualnej, który wydaje się rodzajem częściowo nych nie wynika z ich słabości, lecz zbyt dużej siły mediów pisanego kodeksu etycznego mediosfery społecznościowej. centralnych. Obniżenie standardów dziennikarstwa inforWskazano na niepożądane w świecie wirtualnym zachowamacyjnego, powszechność i agresywność infotainment, eksnia użytkowników sieci: trolla, lamera, lusera czy lamina, pansywność agendy politycznej, koncentracja i konsolidaktóre przenoszone do rzeczywistości realnej naruszają istotcja finansowa to przykładowe zagrożenia ze strony mediów ne wartości określające jej ład i porządek. Wszystkie formainstreamowych wymierzonych w nadawców lokalnych my aktywności człowieka w sieci pozostają swój ślad, a ich i regionalnych. Przedmiotem zainteresowania uczestników wielokrotność tworzy „cyfrową chmurę”. Na jej podstawie konferencji była również prasa regionalna, w szczególności można prognozować przyszłe zachowania danego użytwywiad jako jej ginący gatunek. Tabloidyzacja niewątpliwie kownika, określić jego profil psychologiczny oraz przewiwpłynęła na spadek częstotliwości publikowania tej formy, dywać społeczne zaangażowanie. Prelegenci prezentowali dobór bohaterów wywiadów oraz ich treść. wyniki badań na temat wiedzy młodzieży i dorosłych o gromadzeniu danych w sieci. Z kwestią tożsamości w sieci wiąże się krytyka astroturfingu jako nieetycznej formy komunikowania, polegającej na umieszczaniu pozornie spontanicznych komunikatów, wpisów i opinii wyrażających pochwałę i aprobatę poglądów danego polityka czy przydatności określonego produktu lub usługi. Krytyka tego typu działań wiąże się z ukrywaniem tożsamości komunikującego oraz intencji i celów, jakimi się kieruje. Zdaniem badaczy kluczowym prof. dr hab. Jerzy Jastrzębski, prof. dr hab. Iwona Hofman, prof. dr hab. Izabela Dobosz, ks. dr hab. Andrzej Baczyński, prof. UPJPII, ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal, dr hab. Maciej Soin, prof. PAN składnikiem politycznej perswazji są konferencje konferencje badaczy społecznego wymiaru duchowości św. Urszuli Ledóchowskiej i założonego przez nią zgromadzenia wybrano ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal Łódź ze względu na obchodzone właśnie 90-lecie obecności urszulanek Serca Jezusa Konającego na ziemi łódzkiej. Sympozjum rozpoczęło się mszą świętą, której przewodniczył metropolita łódzki abp Władysław Ziółek. Rozmaitość specjalizacji teologicznych reprezentowanych przez prelegentów zaowocowała różnorodnością podejść do omawianych zagadnień. Wśród prelegentów byli: bp Adam Lepa, m. Jolanta Olech USJK, s. Małgorzata Krupecka USJK, ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal, dr Ryszard Paluch, ks. dr Paweł Gabara, ks. dr Grzegorz Dziewulski, ks. prof. dr hab. Henryk Wejman oraz ks. dr hab. Wojciech Zyzak, prof. UPJPII. W przerwie sympozjum goście zostali zaproszeni do zwiedzenia kompleksu klasztornego urszulanek przy ul. Obywatelskiej 60, skorzystania z tamtejszej groty solnej, obejrzenia filmu o świętej oraz poświęconej jej wystawy prezentowanej w Senacie RP w 2009 roku. Na zakończenie uczestnicy przenieśli się do domu szarych urszu- 21 Sztuka po Trydencie tekst: Agnieszka Słodyczka ks. prof. dr hab. Janusz Mastalski ks. dr hab. Michał Drożdż, prof. UPJPII Istotnym okazało się zagadnienie dobra wspólnego w przekazach public relations. Stawiano pytanie, czy powszechnym narzędziem działań pracowników PR nie stało się obecnie przemyślne wprowadzanie w błąd nieuważnego odbiorcy. Zastanawiano się, czy definiując działania PR, należy umieścić je w dyskursie publicznym, czy raczej w szerzej rozumianym interesie uniwersalnym. Wydaje się jednak, iż zazwyczaj w praktyce noszą one znamiona dążeń partykularnych. W nurt rozważań włączono również wybrane kwestie teologii środków społecznego przekazu. W cyberprzestrzeni istnieje wiele stron internetowych, których administratorami są instytucje kościelne, oraz serwisów o tematyce religijnej na większości portali informacyjnych. Wykorzystanie w działalności pastoralnej internetu jest praktyczną realizacją idei nowej ewangelizacji, dynamicznie rozwijanej w Kościele od kilkunastu lat. Benedykt XVI postrzega media jako integralną część kwestii antropologicznej. Milczenie jest dla papieża nieodłączną częścią komunikacji, którego roli nie można przecenić w środowisku skażonym szumem informacyjnym. Teologowie wskazywali na sposoby prezentowania w mediach prawdy o nienaruszalności ludzkiego życia od naturalnego poczęcia do naturalnej śmierci. Próbowali odpowiedzieć na pytanie, czy massmedia mogą stać się sprzymierzeńcami duchowości. Dokonali także rekonstrukcji dziesięciu zasad dziennikarstwa Karola Wojtyły z okresu krakowskiego, sytuując je w obszarze personalizmu i duchowości karmelitańskiej. Przedmiotem wykładu stały się również filozoficzne założenia teorii funkcjonowania opinii publicznej Wal- 22 tera Lippmanna, który próbował podważyć bezkrytyczną wiarę w edukacyjną i informacyjną rolę mediów. Swą krytykę wiązał z ograniczeniami poznawczymi tak człowieka, jak i samego procesu poznawczego. Jego zdaniem otaczająca odbiorcę rzeczywistość jest dla niego dostępna pośrednio poprzez obrazy, które tworzą się w ludzkim umyśle na podstawie informacji dostarczanych przez media. W ten sposób reagując na fikcję, działa on w świecie rzeczywistym. Odwołano się również do poglądów hiszpańskiego filozofia Gasseta, wartościującego współczesne przemiany technokulturowe. Według Gasseta kultura masowa i bunt mas, jakie miały miejsce w XX wieku, były wynikiem rozwoju cywilizacji technicznej, u podstaw której znajdowała się nauka. Na podstawie i przykładzie polskich oraz zagranicznych materiałów prasowych ukazano szereg dylematów etycznych, z jakimi muszą zmierzyć się dziennikarze w codziennej pracy. Wśród nich omówiono specyfikę dziennikarstwa śledczego, kryteria i zasady stosowania dziennikarskiej prowokacji, etyczne granice zastosowania mowy pozornie zależnej w tekstach dziennikarskich. Wskazano etyczne aspekty dyskursów medialnych związanych z konfliktami ekonomicznymi, społecznymi i politycznymi. Dowodzono, że telewizyjne programy w formacie edutainment są widowiskami naruszającymi społeczne tabu, niosącymi modele refleksyjnych zachowań, próbującymi kształtować mentalność odbiorców. Prelegenci dostrzegli konieczność popularyzacji założeń personalistycznego paradygmatu etyki mediów w kontekście lawinowej krytyki deontologii dziennikarskiej i kodeksów etycznych w ogóle. Refleksję medioznawczą prelegenci podjęli z perspektywy socjologicznej, filozoficznej, psychologicznej, politologicznej, kulturoznawczej, komunikologicznej i lingwistycznej. Wielość reprezentowanych dyscyplin ukazuje złożony charakter studiów nad etyką mediów, wynikający z samego charakteru przedmiotu badań. VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa Etyki Mediów w Krakowie staje się miejscem debat specjalistów dziedzin często od siebie odległych, których łączy konieczność podejmowania wspólnej refleksji etycznej i aksjologicznej nad współczesnymi wyzwaniami cywilizacji medialnej oraz rzetelność prowadzenia badań naukowych w zakresie nauk o mediach. Owocem tegorocznej edycji będzie monografia wydawana w serii Etyka Mediów przez Wydawnictwo Biblos. Sesja naukowa Sztuka po Trydencie zorganizowana przez Instytut Historii Sztuki i Kultury UPJPII w dniach 31 maja – 1 czerwca br. rzuciła nowe światło na interpretowanie dzieł plastycznych w XVI wieku. Jak podkreślał w powitaniu ks. dr hab. Andrzej Witko, prof. UPJPII, Sobór Trydencki (1545–1563) to ważny okres w historii dziejów nie tylko dla Kościoła katolickiego, ale i dla sztuki. Reguły ustalone na soborze powszechnym, takie jak: potępienie nauk Lutra i predestynacji, potwierdzenie obecności Chrystusa w Eucharystii i koncepcji wolnej woli, potępienie indywidualnego interpretowania Pisma Świętego oraz wiele innych ustaleń – otworzyły nowy rozdział w sztuce. Pierwszy prelegent – dr hab. Wojciech Kęder (UPJPII) w swoim referacie Dzieło Soboru Trydenckiego w okresie kontrreformacji podkreślał, że Kościół musiał wówczas trafiać także do ludzi niepiśmiennych, by odbierali słowo Boże „poprzez zmysły”. Dzieła były zatem mocno symboliczne, jak wielokrotnie zaznaczała to w swojej prelekcji dr hab. Grażyna Jurkowlaniec (UW) na podstawie Typus Ecclesiae Catholicae. Feniks np. oznaczał jedność Kościoła, a motyw łańcuchów symbolizował połączenie Kościoła na ziemi i w niebie. Ciekawym aspektem zajął się dr hab. Ryszard Mączyński (UMK), który analizując konfesje świętych, wspomniał m.in. o otwartych relikwiarzach, w których każdy mógł zobaczyć kości, czaszki i piszczele – w celu przypomnienia sobie o nieuchronnej śmierci (ponadto stanowiło to także dowód na autentyczność relikwii). Inny wątek dotyczył nagości w Sądzie Ostatecznym Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej, a omówił go prof. dr hab. Juliusz A. Chrościcki (UW). Decyzją ojców soboru było domalowanie szat niektórym postaciom. Dokonał tego Daniele da Volterra (uczeń Michała Anioła) znany potem jako „majtkarz”. Cenzura była wówczas bardzo ważna, nie zawsze jednak dało się ją wprowadzić w życie: „Sobór nie mógł wyzbyć się sensualizmu w sztuce, mógł jej nadać tylko więcej mistycyzmu” – mówił na konferencji dr hab. Kazimierz Kuczman, prof. UPJPII. Sfera duchowa i zmysłowa nawiązywała m.in. do Platona, który w nagości widział jedyną drogę do piękna. Byli jednak wówczas także i tacy artyści, którzy ściśle trzymali się postanowień soborowych. Mowa tutaj o El Greco, o którym mówił w swojej prelekcji ks. dr hab. Andrzej Witko, prof. UPJPII: „Ten niezwykle pobożny malarz dawał świadectwo Biblii w swoich dziełach”. Jego ulubionymi tematami byli święci, np. Franciszek, Józef, Hieronim, Marcin, Sebastian, ale także: aspekty ascezy, męczeństwo, Jezus, Matka Boska czy przedstawienie siedmiu sakramentów. Prof. dr hab. Teresa Grzybkowska (UMFCH) w referacie o przewrotnym tytule: Malowane figury i rzeźbiarskie obrazy. Hiszpański triumf potrydenckiej dewocji podkreślała pomijaną, acz niezwykłą rolę Hiszpanii w tamtym okresie, w której sztuka była traktowana jak świętość. Efekty rzeźbiarskie w obrazach Zurbarána czy polichromowane i re- alistyczne rzeźby Gregoria Fernándeza idealnie spełniały koncepcję soboru. Natomiast „zespolenie” rzeźby z malarstwem zapoczątkowało kubizm i miało mocny wpływ na sztukę Pabla Picassa. Trydenckie postanowienia świetnie ukazała także dr Barbara Hryszko (Akademia Ignatianum) w referacie Recepcja postanowień Soboru Trydenckiego w twórczości Aleksandra Ubeleskiego. Ważnym aspektem w prelekcji był przede wszystkim zakaz „odwracania uwagi od modlitwy” – obrazy musiały „pomagać w modlitwie”, a nie odwrotnie. Pozy czy gesty postaci u Ubelskiego były ściśle określone, o mistycznym charakterze. Drugi dzień sesji rozpoczął referat dr. hab. Andrzeja J. Baranowskiego, prof. IS PAN. Wspominał on o ważnej po Trydencie roli opatów z różnych zakonów, którzy licznie stawali się mecenasami w tamtym czasie. Soborowi nie umknęła również architektura, o której na konferencji mówił dr Piotr Gryglewski (UŁ), zwracając uwagę na coraz większą popularność budowania na planie krzyża czy istotne elementy wyposażenia wnętrz. Sfera prywatna dla soboru była zarówno ważna jak i publiczna – podkreślał to dr hab. Tadeusz Bernatowicz (UW) w prelekcji pt. Potrydencka religijność magnata. Prywatne kaplice w rezydencjach XVI–XVIII wieku. Konferencja zakończyła się dyskusją. W podsumowaniu i zakończeniu sesji nieuchronnie należało zaznaczyć istotną rolę, jaką w sztuce odegrał Sobór Trydencki, a także jego dalszy wpływ i konsekwencje w tej dziedzinie. Pozostali prelegenci: prof. dr hab. Jerzy Miziołek (UW), Cappella Falconi w Santa Maria dei Monti w Rzymie: oddziaływanie późnych dzieł Michała Anioła i teologii potrydenckiej; dr hab. Heinrich Albert Boesten-Stengel, prof. UMK, The Exactness of Images. Decorum and sensus litteralis in Caravaggio’s Calling of St. Matthew; dr hab. Ryszard Szmydki (UPJPII), Kondycja protestanckiego artysty w środowisku katolickim Antwerpii na przykładzie Jacoba Jordaensa i jego rodziny; prof. dr hab. Piotr Krasny (UJ), Apologia kultu świętych obrazów jako odwiecznej tradycji narodu czeskiego w relacji Jana Františka Bečkovskiego o obrazoburstwie w katedrze praskiej w roku 1619; dr Ewa Kubiak (UŁ), Postanowienia Constituições Primeiras do Arcebispado da Bahia (Coimbra 1720) w kontekście sztuki sakralnej Brazylii w XVIII wieku; ks. prof. dr hab. Ryszard Knapiński (KUL), Potrydenckie ilustrowane katechizmy jako niedocenione źródło ikonografii kościelnej; dr Adam Organisty (ASPK), dr Józef Skrabski (UPJPII), Afekt i gest w potrydenckim „theatrum sacrum”. Uwagi o efektach teatralnych w sztuce Śląska i Rzeczypospolitej; dr Marta Kwaśnicka (UPJPII), Redukcje jezuickie – europejskie miasta w miniaturze? Kilka uwag o baroku misyjnym; dr hab. Irena Rolska, prof. (KUL), Miasto ludne i bogate, odpowiednie do walczenia z herezją. O fundacjach zakonnych w siedemnastowiecznym Lublinie; ks. dr Robert Mirończuk (MDS), Dekret „Cum adolescentium aetas” i jego realizacja w diecezji łuckiej; dr hab. Paweł Pencakowski (ASPK), Dzieła dawnej sztuki w wizytacjach biskupich diecezji krakowskiej w końcu XVI i 1. połowie XVII w.; dr Renata Sulewska (UW), Treści religijne w polskiej rzeźbie sepulkralnej 2. połowy XVI wieku; prof. dr hab. Jan Wrabec (UWr), Reperkusje uchwał Soboru Trydenckie- konferencje konferencje Sesja 23 bin (KUL), „Kościół ten ma wielki zaszczyt z obrazu S. Stanisława Kostki […] który bardzo wielkimi i częstymi cudami słynąć zaczął”. Wizerunki Stanisława Kostki u lubelskich jezuitów w świetle źródeł z XVII i XVIII wieku; mgr Izabela Przepałkowska (UKSW), Graficzne kompozycje pochodzące z „Acta Sanctorum” i ich wpływ na wizerunki św. Rozalii z krakowskiego klasztoru oo. Jezuitów; dr Aneta Kramiszewska (KUL), Opowieści etiologiczne miejsc świętych w Rzeczypospolitej jako źródło do ikonografii; dr hab. Agnieszka Bender (UKSW), Szaty liturgiczne z hafciarskich pracowni Radziwiłłów; dr Michał Kurzej (UJ), Ksiądz Sebastian Piskorski – architekt, mecenas i miłośnik starożytności; mgr Kinga Blaschke (UJ), „Reliquiae noviter repertae”. Z badań nad początkami polskiej archeologii chrześcijańskiej. 16. Międzynarodowy Kongres Renovabis we Freising tekst i zdjęcie: Elżbieta Zastawnik W dniach 30 sierpnia – 1 września 2012 roku odbył się 16 Międzynarodowy Kongres Renovabis we Freising k. Monachium. Renovabis jest organizacją niemieckich katolików, której głównymi celami jest budowanie solidarności i pomoc Kościołom w Środkowej i Wschodniej Europie. Temat tegorocznego spotkania: Heute den Glauben entdecken. Neue Wege der Evangelisirung in Europa zgromadził w Freising uczestników z około 30 krajów. Zaproszeni goście: prof. Hanna-Barbara Gerl-Falkovitz (Erlangen, Niemcy), prof. Tomás Halik (Praga, Czechy), dr Hubertus Schönemann (Erfurt, Niemcy), dr Tomislav Markić (Zagrzeb, Chorwacja), prof. Andras Mate-Toth (Szerged, Węgry) przybliżyli zebranym zagadnienie odkrywania wiary w dzisiejszym świecie na przykładzie doświadczeń własnych krajów. W swoich wystąpieniach wskazywali m.in. na konieczność reewangelizacji poprzez wspólne działanie, solidarność, głębsze złożenie nadziei w Bogu. Zwracali też uwagę na konieczność odnowy życia sakramentalnego oraz na położenie nacisku na autentyczne przeżywanie swojej wiary. W trakcie referatów można było również usłyszeć o konieczności wsparcia rodziny, która w obecnych czasach przeżywa poważny kryzys. Prelegenci zauważyli, że ewangelizacja nie jest możliwa bez dialogu i wzajemnego zaufania. Ta kwestia dotyczyła zarówno życia wspólnotowego (m.in. rodziny, wspólnoty parafialnej, małej grupy), jak i życia duchowego – personalistycznego spotkania człowieka z Bogiem (horyzontalny i wertykalny wymiar wiary). Mówiąc o drogach ewangelizacji w obecnej sytuacji społeczno-polityczno-kulturowej, nawiązując do adhortacji papieża Pawła VI Evangelii nuntiandi, podkreślali konieczność nowego spojrzenia na nadzieję i życie z Bogiem w prozie codzienności oraz na nowe odkrywanie tradycyjnej religijności. Było to jakby uzupełnienie do propozycji nowych form ewangelizacji przedstawionych w krótkich etiudach filmowych zaprezentowanych przez s. Annę Bieńkowską (Łódź) i Michaelę Penklues (Paderborn, Niemcy). 24 Powyższe rozważania były punktem wyjścia do pracy najpierw w sześciu kręgach roboczych, a później w czterech grupach dyskusyjnych. Podczas tych zajęć uczestnicy Kongresu mogli podzielić się swoimi refleksjami na omawiany temat oraz doświadczeniami na polu ewangelizacji. Istotną częścią Kongresu był panel dyskusyjny na temat ekumenicznego wymiaru ewangelizacji. Ważny głos w tej dyspucie należał do bp. Grzegorza Rysia z Krakowa. W swoim przedłożeniu – odpowiadając na wcześniejsze wypowiedzi przedmówców: z Taizé (Frère Georg), Ottawy (o. Andrew Onuferko), Moskwy (dr Evgeny Plilipenko), Düsseldorfu (Barbara Rudolph) – biskup zaakcentował, jak ważne w ekumenii jest nie tylko wspólne działanie, ale i wspólna modlitwa, która jest otwarciem się na Boga i na drugiego człowieka. Podkreślił też ważkość niejednokrotnie trudnych doświadczeń historycznych i kulturowych, które utrudniają dialog ekumeniczny. Wszyscy mówcy podkreślali, że ewangelizacja musi być otwarta, plastyczna i prowadzona ad intra i ad extra. Wszystkie poruszane sprawy związane z problemem odkrywania na nowo wiary oraz nowych form ewangelizacji w Europie polecane były podczas wspólnych modlitw i Eucharystii, która − jak również podkreślano – jest źródłem ewangelizacji i wzajemnej komunii. Z ramienia naszej uczelni w kongresie wzięli udział ks. prof. dr hab. Maciej Ostrowski – prorektor i dr Elżbieta Zastawnik. Spotkanie jubileuszowe z okazji 15-lecia kanonizacji św. Jadwigi Królowej tekst: s. Adelajda Sielepin CHR zdjęcia: Krzysztof Mleczko 8 czerwca br. minęła 15. rocznica kanonizacji naszej patronki i fundatorki Wydziału Teologicznego św. Jadwigi Królowej. Z inspiracji księdza proboszcza katedry wawelskiej rocznica była poprzedzona nowenną, w którą włączały się każdego dnia różne wspólnoty i parafie, w tym w dniu 5 czerwca reprezentacja naszego uniwersytetu. Obchody rocznicy przesunęły się jeszcze na czas oktawy, kiedy to 12 czerwca 2012 roku o godzinie 15 w auli Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego miało miejsce spotkanie jubileuszowe zorganizowane przez Wydział Teologiczny UPJPII, który fundowała niegdyś święta królowa. Uroczystość przygotowano przy współpracy ze świeckim stowarzyszeniem Sodalicji Świętej Jadwigi Królowej. Spotkanie to pozostawiło również trwały znak w postaci publikacji jubileuszowej zatytułowanej Czyń, co widzisz. W nurcie duchowości św. Jadwigi Andegaweńskiej, prezentowanej i wręczanej podczas uroczystości. Uczestniczyli w nim profesorowie UPJPII, jego byli rektorzy, kapłani, siostry zakonne, a także reprezentanci Sodalicji św. Jadwigi oraz Rodziny Szkół im. św. Jadwigi Królowej. Wzruszającym zaszczytem dla nas była obecność kardynała Franciszka Macharskiego. Gospodarz spotkania − dziekan Wydziału Teologicznego ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJPII skierował do zebranych słowa powitania i wprowadzenia w wydarzenie, podkreślając jego rangę dla samego Wydziału, który wciąż kontynuuje misję daną mu przez Jadwigę: głosi naukę Chrystusa przez badania naukowe, publikacje i duchowe oddziaływanie na różne środowiska. Wątek ten został podjęty w prezentacji jubileuszowej księgi przez jej redaktora s. dr hab. Adelajdę Sielepin CHR, która przedstawiła jej genezę i zawartość. Książka ta powstała bowiem nie tyle w związku z jubileuszem, s. dr hab. Adelajda Sielepin CHR; ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJPII; ks. dr hab. Roman Bogacz co byłoby okazją jednorazową, ale jako naturalny owoc i dowód oddziaływania imponującego przykładu Pani Wawelskiej na Kościół – na Jego wiarę, edukację, kulturę i misję. Jadwiga jako osoba świecka pozostaje zachęcającym, iście soborowym modelem świętości w szerokim spektrum życia, czego przykładem są liczne i różnorodne wspólnoty, które ją sobie obierają za patronkę. Zupełnie wyjątkową relację ze św. Jadwigą Andegaweńską ma Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, którego genealogia sięga Wydziału Teologicznego ufundowanego przez nią w ramach Akademii Krakowskiej (1397). Ten najstarszy w Polsce wydział teologiczny należący przez kilka stuleci do Wszechnicy Jagiellońskiej, a w 1954 roku został z niej usunięty przez władze PRL i dalej wiódł samotny, lecz twórczy, a nawet heroiczny żywot, aż doczekał się zasłużonego uhonorowania przez bł. Jana Pawła II, który swoim motu proprio Beata Hedvigis z dnia 8 grudnia 1981 roku ustanowił na jego bazie Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie. Wydział Teologiczny jest więc historyczną i duchową Alma Mater uczelni, która rozwinęła się jeszcze bardziej i 19 czerwca 2009 roku została podniesiona przez Benedykta XVI do rangi uniwersytetu papieskiego. Jak każda wyższa uczelnia kościelna Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie ma misję krzewienia Dobrej Nowiny poprzez swoje różnorodne badania naukowe oraz formację intelektualną i duchową (Euntes docete). I tu sięgamy do źródeł księgi jubileuszowej. Jedną z form takiego oddziaływania był podjęty w 2008 roku trzyletni cykl wykładów otwartych w nurcie duchowości św. Jadwigi. Inicjatywie tej patronowała Sodalicja Świętej Jadwigi Królowej – stowarzyszenie świeckich założone przez bp. Wacława Świerzawskiego w 1996 roku, a oficjalnie erygowane przez kard. Franciszka Macharskiego w 1998 roku – która podjęła na ten czas taki właśnie model swojej własnej formacji i jednocześnie stworzenia możliwości dla rozwoju innych. Było zatem oczywiste, że o wykłady proszeni byli profesorowie Uniwersytetu Papieskiego, u którego źródeł stoi sama św. Jadwiga, a potem także jej niezwykły czciciel bł. Jan Paweł II. Tematyka wykładów wyniknęła z inspiracji duchowością św. Jadwigi. Duchowość ta nosi trzy charakterystyczne rysy. Są nimi: wiara, ofiarna miłość i ewangelizacja. Każda z tych kategorii dała światło dla szczegółowych zagadnień, nurtujących dziś każdego ucznia Chrystusa. Opracowywali je wykładowcy naszej uczelni reprezentujący wszystkie wydziały UPJPII. Po zakończeniu cyklu zrodziło się pragnienie szerszego udostępnienia tych cennych myśli w formie publikacji, co zbiegło się z nadchodzącym jubileuszem. Współpracę tych ściśle Jadwigowych środowisk – Uniwersytetu Papieskiego i Sodalicji Świętej Jadwigi Królowej – uwydatnia graficzna szata książki, zaprojektowana przez Jana Bruzdę, emerytowanego profesora Politechniki Krakowskiej i pierwszego moderatora Sodalicji Świętej Jadwigi Królowej, autora wielu podobizn świętej. Wykorzystał on obrazy Piotra Stachiewicza przedstawia- nie tylko nauka konferencje go w organizacji wnętrz kościelnych i ich wyposażeniu na Śląsku w czasie baroku; ks. dr hab. Piotr Paweł Maniurka (UO), W świetle doktryny Trydentu. O polichromii F. A. Sebastiniego w kościele św. Bartłomieja w Głogówku; ks. dr Jan Nieciecki (KUL), Wystrój kościołów po Trydencie na przykładzie osiemnastowiecznych fundacji Jana Klemensa Branickiego; prof. dr hab. Mariusz Karpowicz (UW), Tomasz Dolabella – legenda i prawda; mgr Rafał Nestorow (IS PAN), Nieznany obraz Martina Altomontego z kościoła lwowskich kapucynów. Kilka uwag na marginesie wiedeńskich zamówień hetmanowej Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej; dr hab. Marta Samek, prof. UJK i dr Beata Frey-Stecowa (UPJPII), „Muta praedicatio de rebus extremis” z kościoła w Małogoszczu. Treści ideowe i wzór graficzny; dr Krzysztof Gom- 25 Pielgrzymka do Ligurii tekst: Henryk Miedziński zdjęcia: Małgorzata Wojewoda, Barbara Olejarz Dział Socjalny UPJPII w dniach 28 maja – 6 czerwca br. zorganizował kolejną udaną pielgrzymkę dla pracowników naszej uczelni. Szczęśliwie, z mnóstwem pozytywnych wrażeń i przeżyć, w środę przed świętem Bożego Ciała do Krakowa powrócili pracownicy administracji, Biblioteki i przyjaciele naszego uniwersytetu. Pielgrzymowaliśmy autokarem dziesięć dni przez Czechy, Austrię, Włochy, Francję, Monako i Niemcy – odwiedzając zarówno sanktuaria, jak też sławne miejsca w Europie i pokonując wiele kilometrów. Dzięki Bogu, mimo różnic klimatycznych – od chłodnych Alp po słoneczne i ciepłe wybrzeża morskie, zmian pór posiłków, trudów pielgrzymki i czasem niedospania, wszyscy cało i zdrowo wrócili do Polski. W czasie podróży pod przewodnictwem pilota pana Sławomira Pasternaka mogliśmy poznać bieżące interesujące informacje i ciekawostki z różnych okresów historii, geografii, architektury, teologii, mitologii i po- 26 kard. Franciszek Macharski i ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJPII torów naszego uniwersytetu: ks. prof. dr. hab. Jana Dyducha oraz ks. prof. dr. hab. Adama Kubisia, którzy podkreślali znaczenie św. Jadwigi w przypominaniu właściwej hierarchii ważności, według której teologia jest duszą nauk, a Wydział Teologiczny sercem całej uczelni. Ubogacające były wypowiedzi ks. prof. dr. hab. Stefana Koperka oraz prof. dr. hab. Jana Bruzdy, którzy wskazywali na szerokie horyzonty duchowości Jadwigi i sugestywne inspiracje ekumeniczne i kulturowe. Budującym akcentem były świadectwa wychowywania w duchu św. Jadwigi, przedstawione przez dyrektorów szkół pod patronatem św. Jadwigi z Lublina i Otwocka. Spotkanie zakończyło się w kuluarach seminarium, gdzie wszyscy, których zgromadził jubileusz św. Jadwigi, mogli się lepiej poznać i podzielić swoimi doświadczeniami i nadziejami, związanymi z ewangelizacją i edukacją. Czasem trafiały nam się śmieszne sytuacje oraz niespodzianki. W Santa Maria właściciel hotelu nie tylko poczęstował nas winem do kolacji, ale pod koniec posiłku odsunął kotarę jadalni, ukazując… basen kąpielowy – do dyspozycji. Innym razem w drodze powrotnej przed dojazdem do hotelu w austriackich Alpach pan Sławomir opisywał nam konstrukcję elektrycznego automatu do gotowania jajek na miękko lub twardo. We Włoszech nigdzie jajek nam nie podano, więc wszyscy mieli na nie apetyt. W jadalni natomiast okazało się, że jedyny metalowy „automat” koło ekspresu do kawy to bańka z kranikiem na mleko, a jajek nie ma. Do miłych niespodzianek (szczególnie dla pań) zaliczyć można zwiedzanie muzeum fabryki perfum Fragonard we Francji z możliwością ich zakupu w promocyjnych cenach, a także nieujętego w programie zwiedzanie dziedzińca pałacu cesarskiego we Wiedniu pod sam koniec drogi powrotnej. Przed każdą mszą świętą dekorowaliśmy ołtarz zabraną z kraju, wykonaną jeszcze na pielgrzymkę „Śladami św. Pawła”, biało-czerwoną flagą naszej uczelni, z orłem w koronie i kluczami św. Piotra. Pozowaliśmy z nią także do fotografii grupowych, a opiekowała się nią pani Lidia Lis, nasz chorąży. Najmłodsza uczestniczka pielgrzymki, kończąca gimnazjum Madzia Sroka zwierzyła się nam, iż planuje wykonać opis pielgrzymki w formie prezentacji zdjęć nie tylko nauka W nurcie duchowości św. Jadwigi Andegaweńskiej Czyń, Co widzisz nie tylko nauka jące królową w charakter ystycznych scenach z jej życia, stanowiące symbole jej duchowości i jednocześnie poszczególne części książki. Obrazy te zostały zamieszczone w formie graficznych parafraz, by zaznaczyć, że naśladowanie JaCzyń, Co widzisz dwigi, jak i świętych W nurcie duchowości św. Jadwigi Andegaweńskiej w ogóle nie polega na kopiowaniu ich życia ani też na opisywaniu i ciągłym opowiadaniu szczegółów z ich porywających biografii, lecz na umiejętnej i adekwatnej do czasów parafrazie istotnych rysów, które niezmiennie i wyłącznie kształtuje w nas Duch Paraklet, pisząc ikony świętości na każde czasy i czerpiąc dla nich wzór z jedynego paradygmatu świętości, jakim jest sam Chrystus. Ze względu na prelegentów, którzy są wykładowcami Uniwersytetu Papieskiego, księga ta mogła się stać również wotum tej Jadwigowej uczelni, która przez swoich profesorów realizowała program formacji duchowej inspirowanej niejako przez św. Jadwigę. Księga ta została uroczyście wręczona kardynałowi Macharskiemu, ks. dziekanowi Wydziału Teologiczngo oraz prof. Janowi Bruździe, a także innym przedstawicielom środowisk jadwiżańskich. Ciekawym dopełnieniem spotkania stały się spontaniczne wypowiedzi byłych rek- jako końcową pracę egzaminacyjną. Życzymy najwyższej oceny i sukcesów w liceum! W trakcie kolejnych dni pielgrzymowania tradycyjnie powstawały kolejne zwrotki piosenki-kroniki, w tym roku również na melodię Hej, sokoły. Oto jej słowa z zakończeniem puentującym tegoroczny wyjazd, przedstawiającym zarazem ambitne plany na przyszły rok. Daj Boże, oby się spełniły! lityki. Wiele ciepłych i serdecznych słów oraz podziękowań kierujemy do naszych księży kapelanów podróży: ks. kanclerza Andrzeja Kopicza i ks. prof. dr. hab. Jana Orzeszyny, których optymizm udzielał się wszystkim uczestnikom przez cały czas pielgrzymki. Prowadzili oni modlitwy w autokarze, odprawiali msze święte w różnych miejscach i warunkach. Już na początku pielgrzymki okazało się, że pani Barbara Turowska wspaniale śpiewa − przyznała się nam, że udziela się w chórze. Szczególny urok jej głosu można było najlepiej docenić podczas śpiewu psalmów w dużych kościołach z dobrą akustyką. Kiedy odkryliśmy, jaki ma piękny głos, musiała już śpiewać na każdej mszy świętej, aż do ostatniego dnia w sanktuarium w Svatym Kopeczku w Czechach. Z radością odkrywaliśmy w wielu miejscach i kościołach trwałe napisy upamiętniające pobyty naszego umiłowanego Ojca Świętego, błogosławionego Jana Pawła II. Dzięki dwóm rodzajom śpiewników zabranych z kraju mogliśmy śpiewać zarówno pieśni kościelne, jak i popularne, a nawet nasze własne piosenki pielgrzymkowe z lat ubiegłych, przypominające tamte miejsca i zdarzenia. 27 (na melodię „Hej, sokoły”) Ref.: Hej, hej, hej pielgrzymi, kto wędruje – godnie czyni, jedź, jedź autokarze, w liguryjskie strony jedź! 1. Gdyśmy Kraków opuszczali, bliscy czule nas żegnali, na tę podróż się cieszymy, za dni dziesięć powrócimy. Gosia mocno zapewniała, że wygodna podróż cała, przez zielonych pól krainy, obok księdza i dziewczyny. Wiadomości z wielu dziedzin ma pan Sławek – pilot znany. Czechy, Austrię przejeżdżając, cykl wykładów zaliczamy. 2. Szczyty skał sięgają nieba, za górami czeka morze, wierchy Alp na naszej drodze pozwoliłeś widzieć, Boże. Dwaj duchowi przewodnicy, dwie pogodne, miłe twarze, razem z nami od Krakowa wznoszą modły w autokarze. Już za nami Dolomity, Trydent żeśmy pożegnali, gdy wieczorem było smutno, wszyscy razem pośpiewali. 3.W Como tylko trochę wiało, wszystkim aż dech zapierało, woda, słońce, cud widoki, choć kiwało nas na boki. Każdy pielgrzym to pamięta, Turyn swym całunem słynie, w miejscu, gdzie relikwia święta, modliliśmy się żarliwie. Dzisiaj, choć głęboko skryta, postać Boża jak prawdziwa, chylmy głowy, twarz Chrystusa na tkaninie jest jak żywa. 4.Z Mediolanu i Turynu długie drogi do hotelu, w Santa Maria dobre wino oraz basen koił wielu. Piękny świat, słoneczne rejsy z Margarity w Portofino. Port w Genui z miastem starym, miłe chwile szybko płyną. Eleganccy Marek z Witkiem, w dal wpatrzeni czujnym okiem, tak wspaniałych dwóch kierowców zawsze warto mieć pod bokiem. 5. Odpoczynek wprost nad morzem pozwoliłeś zrobić, Boże, gdy łagodnie szumią fale, w Bartolomeo jest wspaniale. Czy w kościele, czy w hotelu, miejsce wcale nie stanowi, by posługę pełnić Bogu, myśmy zwarci i gotowi! Jak husaria przed wiekami szturmowała obce wojska, tak po drogach mknie autokar i rozbrzmiewa nuta swojska. 6. Zapach perfum całej Francji i bogactwa Monte Carlo szczęścia nie dają gwarancji, myśmy polską awangardą. Wszyscy panowie i panie w Cannes stanęli na dywanie, a że dywan był czerwony, mamy gwiazdy z każdej strony. Francja żegna nas Niceą, do al Mare powracamy, wolną cieszmy się niedzielą, a półmetek już za nami. 7. Panie po powrocie chcące błyszczeć cerą opaloną, wystawiły się na słońce, spiekły raczka na czerwono. Wielkie pizze, smakowitsze niż na odpust w Jordanowie zaserwował nam ksiądz Andrzej – sto lat życzmy mu – „Na zdrowie!”. Deszcz ulewny nas pożegnał, gdyśmy Włochy opuszczali, przez Weronę szlak prowadził, Austrię nawiedzimy dalej. 8. Balkon Julii i Arena, Placyk Ziół, katedra święta, znane miejsca są Werony, które warto zapamiętać. Austria wita nas Alpami, w tęczach ośnieżone szczyty, dom gościnny z jeleniami, Innsbruck wzbudził w nas zachwyty. Na jadalni w Hirsch Gasthausie powitano nas dość miło, smacznie wszystkim jadło tam się, ale żadnych jaj nie było. 9. W przedostatnim dniu podróży przez Bawarię Bóg prowadzi, droga wcale się nie dłuży, Salzburg poznać byśmy radzi. Miasto dziś Mozartem słynie i zabytków ma niemało, u Mozarta różnie było, za to u nas wszystko grało. Matka Boża nas prowadzi, my jesteśmy bardzo radzi. Radość ludziom, Bogu chwała, cała trasa jest wspaniała. 10.Po Salzburgu oraz Wiedniu Svaty Kopeczek we środę, by wieczorem już w Krakowie skończyć piękną tę przygodę. Podziękujmy Panu Bogu, że do domu już wracamy, szczęśliwe pielgrzymowanie, z księżmi, Sławkiem, kierowcami. 11.Pan Bóg zebrał nas, pozwolił, by radować się, nie smucić, w obie strony nas ochraniał i bezpiecznie dał powrócić. Wspomóż, Boże, nasze plany, pozwól, Jezu ukochany, byśmy za rok zdrowi byli, do Betlejem wyruszyli. 28 Ref. Hej, hej, hej pielgrzymi, kto wędruje – godnie czyni, poleć, poleć samolocie, w niebo Ziemi Świętej wzleć! Erasmus w Eichstätt nie tylko nauka nie tylko nauka Piosenka pielgrzymkowa UPJPII A.D. 2012 – śpiewana kronika podróży tekst: Maria Banach, Magdalena Łubiarz, Bożena Koczurek, Marta Krzanowska zdjęcie: Marta Krzanowska Program Erasmus daje liczne możliwości wyjazdów w celach naukowo-dydaktycznych nie tylko studentom, ale i pracownikom naszej uczelni. Po raz kolejny cztery osoby z Międzywydziałowego Studium Języków Obcych: kierownik Maria Banach, zastępca kierownika Marta Krzanowska oraz dwie lektorki – Bożena Koczurek i Magdalena Łubiarz skorzystały z możliwości takiego wyjazdu. Tym razem miejscem docelowym był Uniwersytet Katolicki (Katholische Universität Eichstätt-Ingolstadt) w małym, ale bardzo malowniczym miasteczku Eichstätt położonym na terenie Bawarii. Głównym celem pobytu w Niemczech było zapoznanie się ze strukturą i funkcjonowaniem Studium Języków Obcych Uniwersytetu w Eichstätt oraz wymiana opinii dotyczących sposobów nauczania, oceniania czy też wyboru metod stosowanych w pracy dydaktycznej. Kierownictwo MSJO odbyło kilka godzin hospitacji zarówno języków starożytnych, jak i nowożytnych oraz spotkań z kierownikami oraz lektorami tamtejszego centrum językowego, które służyły wzajemnej wymianie doświadczeń. Lektorki z naszej uczelni miały w Niemczech inne zadanie: prowadziły zajęcia ze studentami uczelni nas goszczącej. Bożena Koczurek miała możliwość skonfrontowania własnych metod pracy w grupach ze studentami władającymi językiem angielskim na poziomie średniozaawansowanym i zaawansowanym. Tematami poruszanymi na jej zajęciach były przede wszystkim problemy komunikacji międzykulturowej w globalnym świecie, doskonalenie różnego typu korespondencji oraz powtórka wiadomości do egzaminów końcowych. Natomiast Magdalena Łubiarz przeżyła bardzo ciekawe doświadczenie, ucząc języka rosyjskiego tamtejszych studentów. Obie panie hospitowały także zajęcia dotyczące nauczanych języków prowadzone przez różnych wykładowców (w tym także native speakerów), np. ćwiczenia i prezentacje na anglistyce i amerykanistyce. Metody pracy stosowane przez lektorkę języka rosyjskiego (nota bene Rosjankę) nieco różniły się od tych, które są stosowane przez panią Magdalenę na zajęciach z naszymi studentami. Czy były lepsze bądź gorsze? Trudno powiedzieć – najważniejsze, że były zrozumiałe i studenci chętnie brali udział w zajęciach, z zapałem przyswajali nowo poznany materiał, nie bali się pytać, gdy czegoś nie rozumieli i cieszyli się, kiedy widzieli efekty swojej pracy. A komunikatywność i efektywność to przecież jedne z najważniejszych celów w procesie nauczania języków obcych. Obie lektorki doszły do wniosku, że taka forma skonfrontowania własnych metod nauczania z metodami i celami stosowanymi przez pracowników innych uczelni zagranicznych jest nieocenionym wydarzeniem dydaktycznym i staje się bodźcem do dalszego ulepszania własnego warsztatu pracy oraz nawiązywania kontaktów edukacyjnych zarówno ze studentami, jak i wykładowcami. Bardzo istotna była też wzajemna prezentacja i wymiana programów oraz materiałów dydaktycznych. Polecamy takie doświadczenie wszystkim pracownikom naukowo-dydaktycznym naszej uczelni! Mamy też nadzieję, że nasza wizyta przyczyni się do rozwinięcia owocnej współpracy Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie z Uniwersytetem Katolickim w Eichstätt w zakresie wymiany studentów. Wyjazdy w ramach programu Erasmus dają również możliwość zapoznania się z kulturą kraju, do którego się wyjeżdża i z tej okazji także postanowiłyśmy skorzystać. Zwiedziłyśmy Eichstätt z malowniczą starówką, której centrum stanowią piękna katedra oraz wznoszący się nieopodal pomnik biskupa Willibalda. Swoje kroki skierowałyśmy także do kościoła św. Walburgii, następnie wspięłyśmy się na ruiny zamku Willibalda, gdzie zachwycałyśmy się pięknem roślinności w tamtejszym ogrodzie. Z tego miejsca podziwiałyśmy panoramę całego miasta. Warto również wspomnieć o tym, iż uczestniczyłyśmy w lokalnym festynie odbywającym się w tym czasie w Eichstätt i dzięki temu poczułyśmy atmosferę zabawy tamtejszych mieszkańców (kiełbaskom z frytkami, bułkom ze śledziami i serom z „brezlami” nie było końca). Eichstätt położne jest w odległości ok. 100 km od Monachium – stolicy Bawarii, dlatego postanowiłyśmy przyjemnie wykorzystać pozostały czas i zobaczyć choć cząstkę tej niemieckiej metropolii. Ogromne wrażenie wywarł na nas budynek Nowego Ratusza znajdujący się w samym centrum Monachium przy Marienplatz (placu Mariańskim). Wybudowany w stylu neogotyckim, jest budowlą słynącą z 43 dzwonów zainstalowanych na wieży oraz z mechanizmu zegarowego, który jest czwarty na świecie co do wielkości. Nieopodal placu Mariańskiego znajduje się najważniejszy budynek kościelny w Monachium – Katedra Najświętszej Marii Panny (Frauenkirche) z charakterystycznymi dwiema bliźniaczymi wieżami przykrytymi nietypowymi kopułami z miedzianej blachy. Udało się tam także zajrzeć do jednego z monachijskich ogrodów piwnych (Biergarten) oraz sfotografować najważniejszy w Bawarii obiekt dla fanów piłki nożnej – Stadion Allianz-Arena. Na koniec warto podkreślić raz jeszcze przydatność programu Erasmus i zachęcić wszystkich, którzy do tej pory jeszcze nie skorzystali z możliwości wyjazdowych, jakie ten program daje, aby nie czekali dłużej i wyszukiwali uczelnie w Europie, które bez oporów przyjmą naszych wykładowców i będą chętne do dalszej współpracy. 29 Szkolenie z morskiej turystyki religijnej W czasie takich deszczowych dni basen kryty cieszył się większym zainteresowaniem… 17 lipca do portu w Gdyni przypłynął na jeden dzień luksusowy statek Grand Princess. Słuchacze podyplomowych studiów z morskiej turystyki religijnej nie mogli przepuścić takiej okazji. Pod opieką ks. dr. Mariana Półchłopka wzięli udział w szkoleniu na tym statku. W wyprawie uczestniczyli także pracownicy UPJPII zaangażowani w tworzenie i promocję tych studiów. Oto ona – Księżniczka w pełnej krasie. Czy zdążymy zwiedzić tak wielki statek? … niż ten odkryty. Niejedno miasto chciałoby móc poszczycić się takim teatrem. zdjęcia: Monika Winiarska, Małgorzata Wojewoda Jedna z wielu restauracji. Kasyno to tylko jedna z wielu rozrywek. Po szkoleniu zdążyliśmy jeszcze pospacerować po sopockim molo. Słuchamy fascynujących historii ks. Edwarda Pracza – duszpasterza ludzi morza w Centrum Stella Maris Gdynia. Ostatnie spojrzenia – Grand Princess odpływa z Gdyni. czyli Psalmodia w Granadzie tekst: Monika Wiertek tekst: Małgorzata Gądek zdjęcia: Marek Pawełek Jak co roku, tak i w te wakacje chór Psalmodia wybrał się za granicę, żeby koncertować, promować polską muzykę i śpiewać, ale także wypocząć po pracowitym sezonie, zażyć trochę słońca i spędzić czas w swoim gronie. 8 lipca rozpoczęliśmy męczącą i długą drogę autokarem aż do pięknego miasta w Andaluzji – Granady, gdzie 11 lipca rozpoczął się XXXVII Międzynarodowy Kongres Pueri Cantores. Nasza podróż obfitowała w wiele niespodzianek, począwszy od zepsutego autokaru, poprzez nieoczekiwany nocleg w pięknej Brescii we Włoszech, plażowanie w Dolomitach i Alicante, odwołanie koncertu w Castries, po kilkugodzinne spóźnienie na otwarcie kongresu. Dotarliśmy jednak cali i pełni zapału do śpiewania. Sama Granada zauroczyła nas wszystkich niemal od pierwszego wejrzenia. Mieliśmy szczęście nocować w internacie, z którego roztaczał się widok na Alhambrę, XIII-wieczny arabski kompleks pałacowy wyglądający niczym z Baśni tysiąca i jednej nocy. Oprócz tego mnóstwo wąskich uliczek, którymi musieliśmy się przedostawać na próby, urocze sklepiki w arabskiej dzielnicy i wiele innych zakątków, które warto zobaczyć. Trochę gorzej było z samymi Hiszpanami, którzy (teraz możemy już rozwiać wszelkie wątpliwości) z pewnością nie umieją mówić po angielsku, łącznie z wolontariuszami Pueri Cantores, którym jednak uśmiechu i gościnności nie można odmówić. Całe szczęście mamy w Psalmodii paru samozwańczych tłumaczy, którzy niemal uratowali nam życie. Oprócz prób oraz uczestnictwa w imprezach kongresowych 13 lipca daliśmy również koncert pod Granadą, razem z chórami z Poznania i z Niemiec. Rozpoczęliśmy majestatycznie Bogurodzicą w wykonaniu chóru męskiego, a potem rozbrzmiały utworu Juliusza Łuciuka, Henryka Mikołaja Góreckiego, Romualda Twardowskiego i Józefa Świdra pod dyrekcją Katarzy1 Zebrani w jedno – hasło XXXVII Międzynarodowego Kongresu Pueri Cantores w Granadzie 32 XX Zjazd Redaktorów Gazet Akademickich ny Śmiałkowskiej i Szymona Markiewicza. Po koncercie czekało nas miłe przyjęcie i słuchanie lokalnych pieśni hiszpańskich śpiewanych przez parafian. Po zakończeniu kongresu uroczystą mszą świętą w katedrze 15 lipca wyruszyliśmy w podróż powrotną do Polski, z zaplanowanymi po drodze (już samodzielnymi) koncertami. Pierwszym przystankiem była Barcelona, gdzie dzięki uprzejmości ks. Roberta Tyrały zwiedzaliśmy najpopularniejszą budowlę Antoniego Gaudíego – świątynię Sagrada Familia. Następnie udaliśmy się do La Garriga, gdzie zostaliśmy przyjęci przez tamtejszy chór dziecięcy i zaśpiewaliśmy prawie godzinny program, w tym wspomnianych już polskich kompozytorów współczesnych oraz Wojciecha Kilara. Ostatnim punktem w naszej podróży było malownicze miasteczko Lugano w Szwajcarii, w którym gospodarze przywitali nas wielkim napisem Bienvenuti/Welcome/ Powitanie oraz wielką ilością jedzenia (jakby dokładnie wiedzieli, czego nam potrzeba). Po wyczerpującym, ale udanym koncercie zostaliśmy jeszcze zabrani przez gospodarzy na wieczorny spacer. W południe następnego dnia wyjechaliśmy już prosto do Krakowa. Ten wyjazd na pewno zostanie zapamiętany przez Psalmodię na długo, głównie ze względu na wspaniałą atmosferę miasta, niezwykłą gościnność Hiszpanów i Szwajcarów oraz cudowne widoki. Doświadczyliśmy wielu przygód, spotykając na swojej drodze przemiłych chórzystów oraz granadyjczyków kochających Polskę i polską muzykę. Mamy nadzieję, że w Hiszpanii z naszej przyczyny będzie słychać polską muzykę jeszcze długo, bo zostawiliśmy tam nie tylko sprzedane płyty, ale też wzruszenia koncertowe i dobre wspomnienia. W dniach 28–31 sierpnia br. w Krakowie odbył się XX Zjazd Redaktorów Gazet Akademickich. Tym razem jego organizatorem był Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz Uniwersytetem Rolniczym. W Zjeździe wzięło udział prawie 60 przedstawicieli gazet akademickich, w tym redaktor prowadząca Biuletyn Informacyjny UPJPII „Vita Academica”. Celem Zjazdu była nie tylko integracja środowiska redaktorów gazet uczelnianych, zdobywanie nowych, potrzebnych w pracy umiejętności, ale także wzajemne inspirowanie się do dalszego rozwoju oraz wymiana doświadczeń. Pierwsze takie spotkanie odbyło się w 1993 roku z inicjatywy Tadeusza Zaleskiego, rzecznika prasowego Uniwersytetu Gdańskiego. Pomysł spotkał się z dużym zainteresowaniem, a kolejne spotkania organizowane przez różne ośrodki akademickie zaczęły przybierać coraz bardziej zorganizowaną formę. W tym roku organizatorzy do wygłoszenia wykładów połączonych z dyskusjami zaprosili specjalistów. Adwokat Maria du Vall przedstawiła kwestie prawa prasowego, autorskiego i ochrony wizerunku w kontekście projektu nowelizacji prawa prasowego. Andrzej Stawiarski – członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich poruszył zagadnienie przyszłości dziennikarstwa w dobie internetu. Wystąpienie Sabiny Bryś i Łukasza Salwarowskiego (Stowarzyszenie „Manko”, „Kurier UEK”) dotyczyło roli mediów akademickich w zmianie postaw i zachowań społecznych. Natomiast Grażyna Starzak z „Dziennika Polskiego” pochyliła się nad problematyką etyki dziennikarskiej. Poza częścią merytoryczną organizatorzy przygotowali bogaty program integracyjny, na który złożyły się zwiedzanie Krakowa oraz spotkania nieformalne. Prasa akademicka pełni ważne funkcje na każdej uczelni: integruje środowisko oraz zapewnia właściwą komunikację wewnętrzną. Jej łamy są miejscem relacjonowania najważniejszych wydarzeń oraz prezentowania opinii, dlatego tak ważna jest troska o warsztat i przestrzeganie norm etycznych. Spotkanie w Krakowie było doskonałą okazją nie tylko do zdobycia potrzebnych wiadomości i umiejętności, ale także nawiązania nowych kontaktów w środowisku i wymiany rad oraz opinii. Organizatorom należą się wielkie wyrazy uznania za doskonałe przygotowanie Zjazdu. nie tylko nauka nie tylko nauka Congregaret in unum1, „Analecta...” w trasie Początek wakacji, mijający studentom i wykładowcom na odpoczynku po roku akademickim, to w Wydawnictwie Naukowym czas rozwożenia ogólnouczelnianego czasopisma „Analecta Cracoviensia”. Zawiera ono artykuły naukowe naszych wykładowców, a jego odbiorcami – oprócz pracowników naukowych uczelni – są proboszczowie z diecezji. W ten sposób wszyscy parafianie diecezji krakowskiej mogą zapoznać się z osiągnięciami naukowymi pracowników Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. 33 tekst i zdjęcia: Oliwia Topolska W dniach 25–27 maja 2012 roku miał miejsce I rajd wiosenny doktryn politycznych i prawnych UPJPII. Wzięli w nim udział studenci II roku, którzy razem z dr. Piotrem Michalikiem zwiedzali cudowne miejsca pasma Babiogórskiego. Podróż rozpoczęliśmy zaraz po skończeniu ostatnich piątkowych zajęć. Z uczelni wyruszyliśmy na dworzec autobusowy Kraków, aby dojechać do przystanku Zawoja Markowa. Następnie zielonym szlakiem dotarliśmy do PTTK Markowe Szczawiny. Było to nasze pierwsze podejście, podczas którego trochę się zmęczyliśmy, wnosząc ciężkie plecaki. Około godziny 20 zameldowaliśmy się w schronisku, gdzie mieliśmy chwilę odpoczynku. O godzinie 3 nad ranem wstaliśmy, aby wyruszyć na Babią Górę czerwonym szlakiem. Widok wschodu na szczycie Diablak (1725 m n.p.m.) był niezapomniany. Napawając się cudownym krajobrazem, chwilę odpoczęliśmy i zeszliśmy żółtym szlakiem na śniadanie do schroniska. Kolejnym etapem wyprawy było wyjście czerwonym szlakiem na trawers dokoła Babiej Góry oraz na Mędralową. Następnie podzieliśmy się na grupy, z których jedna wróciła do schroniska, a druga – bardziej wytrwała – podążyła niebieskim szlakiem przez Małą Babią na Diablak oraz czerwonym szlakiem na Sokolicę. Wieczorem wszyscy zasiedliśmy do wspólnej zabawy w „państwa, miasta” i mimo iż wiadomo było od razu, kto wygra, warto było rywalizować. Wszystkim towarzyszył uśmiech i dobry nastrój. Ostatniego dnia o godzinie 8 wymeldowaliśmy się ze schroniska. Po śniadaniu czekało nas wyjście niebieskim szlakiem na Przełęcz Krowiarki, a także przejście czerwonym szlakiem na Halę Śmietanową. Większość grupy zeszła żółtym szlakiem na Mosorny Groń, natomiast czwórka z nas wyruszyła na Policę i szybko dołączyła do pozostałych. Następnie na Mosornym Groniu wspólnie zjedliśmy obiad. Po przerwie żółtym szlakiem podążaliśmy do Zawoi Podryzowane, a o godz. 17 udaliśmy się na mszę świętą do pobliskiego kościółka Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Zawoi Górnej, gdzie dziękowaliśmy za udaną wyprawę i sprzyjającą nam pogodę. Po mszy świętej dotarliśmy na przystanek i powróciliśmy do Krakowa. Uważam, że rajd wiosenny był bardzo dobrze zaplanowaną wycieczką, a warunki pogodowe sprzyjały zwiedzaniu pasma babiogórskiego. Wszystkich zachęcam do zrealizowania wyprawy na Babią Górę: wspaniałe widoki, cisza i chwila relaksu gwarantowane! Trzeci obóz integracyjno-żeglarski w Żywcu tekst: Monika Piega zdjęcia: Katarzyna Kutek-Sładek Rektor, Magister i Mimont – trzy łodzie, sklarowane i przygotowane do odejścia, 15 lipca br. czekały na Jeziorze Żywieckim na grupę studentów. Już po raz trzeci Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych UPJPII wraz z Centrum Sportu i Rekreacji Politechniki Krakowskiej oraz Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych Politechniki Krakowskiej zorganizowało obóz integracyjno-żeglarski. Podobnie jak w latach poprzednich obóz trwał dwa tygodnie, podczas których studenci pięciu krakowskich uczelni: Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki Krakowskiej, Uniwersytetu Pedagogicz- 34 studenci studenci I rajd wiosenny doktryn politycznych i prawnych nego, Uniwersytetu Ekonomicznego i UPJPII zdobywali wiedzę teoretyczną i praktyczną z zakresu żeglarstwa. A wszystko po to, by w ostatni dzień obozu zdać egzamin i uzyskać patent żeglarski. Grupa uczestników podzielona została na dwie części: osoby z patentami oraz osoby, które patent miały uzyskać dopiero po odbytym szkoleniu. I tak oto w pierwszy dzień grupa „bezpatentowców” wyruszyła w rejs po Jeziorze Żywieckim na Rektorze – łodzi trenerskiej, dużej i stabilnej. „Patentowcy” popłynęli pozostałymi łodziami – mniejszy- mi, bardziej zwrotnymi. Grupy pływały pod komendą (i opieką) trzech instruktorów: Adama Bodziocha (tzw. szefa wszystkich szefów, a mniej oficjalnie szefa Ośrodka Szkolenia Żeglarskiego Politechniki Krakowskiej w Żywcu), Arkadiusza Jodłowskiego oraz Piotra Sładka. Pozostałe osoby w kadrze to: kierownik obozu Katarzyna Kutek-Sładek, obozowy psycholog Monika Piega, obozowy pielęgniarz Jan Walczyński i obozowy rehabilitant Joanna Kasprzyk. Pierwsza wyprawa na wodę okazała się niełatwą szkołą życia dla przyszłych żeglarzy. Po godzinie wstępnego szkolenia (nazwy żagli, lin, wiatrów itp.) pogoda uległa znacznemu pogorszeniu: zerwał się silniejszy wiatr i zaczął padać deszcz. Niedoświadczeni uczestni- cy pod komendą instruktora musieli doprowadzić łódź do kei. Nie obyło się bez strachu, pisków i dużego napięcia. Jednak nasi uczestnicy okazali się wyjątkowo odważni i po kilku próbach udało się zacumować Rektora. Będąc w Żywcu, nie wypadało nie odwiedzić Muzeum Browaru Żywieckiego. Na miejscu wehikuł czasu przeniósł nas do XIX wieku, abyśmy mogli poznać historię tego miejsca, zobaczyć stare sposoby produkcji piwa, zrobić zdjęcia w dziewiętnastowiecznych barach. Następnie przenieśliśmy się do wieku XX, kiedy to panowała moda na grę w kręgle. Obejrzeliśmy film dokumentalny, w którym ostatnia dziedziczka Browaru opowiadała o przeżyciach wojennych swojego rodu. Obóz zakończył tradycyjny chrzest szczurów lądowych. Neptun – władca oceanów, mórz, jezior, rzek i wszystkich kałuż (w tej roli obozowy psycholog) wraz z Prozerpiną (tutaj obozowy pielęgniarz) pasowali na żeglarzy naszych studentów, nadając im nowe imiona oraz pasując ich wiosłem… Dla wszystkich była to przednia zabawa. Żeglarze patentowi byli złymi duszkami pomagającymi nowym żeglarzom przejść określone próby charakteru – a to spacer po trawie w nartach wodnych, a to wizytę u fryzjera, okraszoną wcieraniem we włosy odżywki z wody, cukru i jaj, a to golenie kobiecych twarzy pianką dla mężczyzn. Oczekiwany długo przez wszystkich moment nadszedł w ostatni dzień pobytu nad jeziorem. Na apelu porannym ogłoszono informację o zdaniu egzaminów przez wszystkich uczestników oraz wręczono książeczki żeglarskie. Radości nie było końca. A kadra od razu usłyszała pytanie, czy w przyszłym roku też zorganizujemy obóz żeglarski. Jest to dla nas wielka radość i ogromny zaszczyt. Czujemy, że nasze starania przynoszą wiele zadowolenia, sprzyjają rozwojowi naszych studentów oraz przede wszystkim integracji. W tym miejscu pragniemy także podziękować wszystkim osobom, które przyczyniły się do owocnej realizacji przedsięwzięcia, jakim jest nasz obóz żeglarski. 35 Magna Res Libertas! tekst i zdjęcia: Diana Dziaduś tekst i zdjęcia: Monika Jastrzębiec Czepielewska W roku akademickim 2011/2012 wyjechałam na praktykę do Neapolu w ramach programu Erasmus. Praktyka trwała równe 3 miesiące (1 marca – 31 maja 2012 roku) i był to czas świetnie spędzony w jednej w neapolitańskich galerii sztuki, mianowicie La Mediterranea Arte. Mój wyjazd był motywowany chęcią dalszego pogłębiania znajomości języka włoskiego oraz poznania kultury i sztuki tego wspaniałego miasta. Jako przyszły historyk sztuki chciałam również zobaczyć, jak naprawdę wygląda praca w tym zawodzie. „Magna Res Libertas – Wolność to Wielka Rzecz”. Taki napis widnieje na polskiej kolumnie wolności, zwanej również barską, która postawiona została przez polskich emigrantów w 1868 roku w Rapperswilu. Muzeum Narodowe Polskie jest wyjątkową placówką kulturalną, która od ponad 140 lat swojego istnienia przybliża Szwajcarom oraz zagranicznym turystom polskie dziedzictwo kulturowe. Muzeum Polskie zostało założone w czasie, kiedy Polska była pod zaborami – w 1870 roku – przez hrabiego Władysława Bröel-Platera, który na 99 lat otrzymał w dzierżawę średniowieczny zamek w Rapperswilu w zamian za jego renowację. Z muzeum oraz biblioteką powstałą przy nim związani byli słynni Polacy, którzy wspomagali działalność tej placówki, m.in. Jan Ignacy Kraszewski, Stefan Żeromski czy Henryk Bukowski. Główny fundator Muzeum Narodowego w Rapperswilu hrabia Bröel-Plater zaznaczył w swoim testamencie, iż po odzyskaniu niepodległości przez Polskę cała kolekcja rapperswilska powinna powrócić do kraju. W 1927 roku marszałek Józef Piłsudski podpisał akt przejęcia i zabezpieczenia zbiorów z Rapperswilu. Kolekcja została przywieziona do Warszawy w czternastu wagonach kolejowych pod eskortą honorową szwajcarskich oficerów. Niestety II wojna światowa strawiła dużą część cennych zbiorów. Muzeum w Rapperswilu nadal jednak istniało w nowej formie, prezentując polską sztukę współczesną oraz pozyskując nowe nabytki, prezentowane na obecnej ekspozycji − takie jak obrazy Brandta, Chełmońskiego, Axentowicza, Kossaka, Wierusza-Kolwaskiego oraz wielu innych. W Muzeum Polskim w Rapperswilu w ramach praktyki Erasmusa przebywałam przez siedem miesięcy, od 4 listopada 2011 do 4 czerwca 2012 roku. Pracowałam w wymiarze pełnego etatu, 40 godzin tygodniowo, jednak ze względu na profil muzeum byłam również zaangażowana podczas weekendów, kiedy odbywały się wernisaże, koncerty oraz wykłady. Mimo iż jest to polska placówka kulturalna, miałam codzienny kontakt z językiem angielskim i niemieckim. Zostałam włączona do różnych projektów, m.in. reorganizacji stałej ekspozycji, wpisów nowych nabytków do inwentarza, oprowadzaniu gości muzeum w języku polskim i angielskim, projektowania grafiki komputerowej na potrzeby wernisaży oraz wykładów, uaktualniania oficjalnego konta Muzeum Polskiego na Facebooku, jak również prac nad nową stroną internetową. Asystowałam też przy oficjalnej wizycie Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, który odwiedził Muzeum Polskie w styczniu br. Praca była zróżnicowana i dawała dużą swobodę w realizacji własnych pomysłów, które były weryfikowane w każdy wtorek na ogólnym zebraniu wszystkich pracowników. Dzięki temu można było w pełni wykorzystać swoją kreatywność, co w rezultacie dawało dużą satysfakcję z wykonywanej pracy. w Neapolu Praca Umowa obejmowała pracę zarówno w budynku galerii, jak i poza jej obszarem. Czas pracy: 8 godzin dziennie, pięć dni w tygodniu (soboty i niedziele wolne) – łącznie ok. 490 godz. Pierwszego dnia właściciel galerii Saverio Ammendola wyjaśnił mi, jakie będą moje obowiązki i jakie ma wobec mnie oczekiwania. Wielokrotnie powtarzał: „Ten staż jest dla ciebie, a nie dla nas i masz się jak najwięcej nauczyć”. Miałam dostęp do archiwum i prywatnej biblioteki galerii (ponad 700 pozycji), którą miałam obowiązek regularnie odwiedzać i czytać wybrane przeze mnie książki. Na podstawie lektury oraz własnej wiedzy kilka razy w tygodniu prowadziliśmy dyskusje na temat sztuki z właścicielem galerii oraz historykami sztuki i artystami. Większość czasu spędzałam z właścicielem, który wyjaśniał mi zasady funkcjonowania galerii oraz rynku sztuki w Neapolu. Pomagałam przy organizowaniu wystaw oraz projektowaniu katalogów. Popołudniami pracowałam z Biancą, która zajmowała się konserwacją rzeźb i obrazów. Wyjaśniła mi ona wszystkie zasady i metody, jakimi posługuje się w swojej pracy, a czas spędzony wspólnie na czyszczeniu obrazów, konserwacji rzeźb czy odnawianiu porcelany był dla mnie ważną lekcją i świetną zabawą. Brałam również udział w kursie fotografii prowadzonym przez fotografa Marco Monteriso, dzięki któremu udoskonaliłam swój warsztat i poznałam nowe techniki fotograficzne. Często spędzałam czas w jego pracowni i wielokrotnie asystowałam mu w prowadzonych sesjach i lekcjach. Niesamowitym doświadczeniem było dla mnie poznanie znanych hi- 36 Sprawozdanie z praktyki w Rapperswilu storyków sztuki, architektów i artystów pracujących w Neapolu. Znajomości te wykorzystałam m.in. przy pisaniu pracy magisterskiej – przeprowadziłam kilka wywiadów z interesującymi mnie architektami i projektantami. Ważny był dla mnie fakt, iż nie zostałam pozostawiona sama sobie w tym mieście, a wręcz przeciwnie – Ammendola oraz inni pracownicy galerii zawsze byli mi bardzo pomocni. Głównym elementem stażu było poznanie przeze mnie miasta i jego historii. Saverio wielokrotnie opowiadał mi, jak się ono zmieniało, i wyświetlał filmy mające na celu zobrazowanie tych zmian. Często wychodziliśmy wspólnie zwiedzać poszczególne dzielnice miasta (powtarzał, że zawsze musi być ze mną ktoś, kto profesjonalnie wyjaśni mi historię i znaczenie danego zabytku). W trakcie całego pobytu porozumiewałam się w dialekcie neapolitańskim, dzięki czemu znacznie poprawiła się jakość mojej znajomości języka i czułam się tam naprawdę komfortowo. Ludzie oraz życie Największym plusem całych praktyk byli ludzie: dyrekcja galerii, pracownicy oraz jej goście. Wszyscy zawsze uśmiechnięci, skorzy do pomocy, zainteresowani moim krajem i osobą. Każdy otwarty i chętny do rozmowy. Bardzo szybko złapałam wspólny język ze wszystkimi osobami przebywającymi w galerii, dzięki czemu często widywaliśmy się również po pracy. Czy warto? Był to świetnie spędzony czas, poznałam wspaniałych ludzi, zakosztowałam innego życia, zobaczyłam nieznany mi kawałek świata. Nieoceniony jest fakt doskonalenia języka włoskiego, na czym mi bardzo zależało. Czy warto jechać na takie praktyki? Z pewnością, trudno nawet opisać wszystkie pozytywne aspekty tego doświadczenia. Neapol jest niesamowitym miastem, kolorowym i tętniącym życiem, dającym możliwość nawiązania nowych kontaktów i innego spojrzenia na niektóre kwestie. Osobom chcącym wziąć udział w praktykach w ramach Erasmusa radzę, żeby nabrały odwagi oraz pewności siebie i skorzystały z możliwości, jakie daje ten program: zmienienia czegoś w swoim życiu, przeżycia dobrej przygody, poznania wspaniałych ludzi, z których część na pewno zostanie na długie lata wspaniałymi przyjaciółmi, no i oczywiście zdobycia nowego doświadczenia. studenci studenci Sprawozdanie z praktyki Nie obyło się również bez momentów grozy, kiedy to po raz pierwszy w życiu doświadczyłam trzęsienia ziemi na tyle silnego, że ściany w moim mieszkaniu widocznie popękały. Innym dosyć stresującym wydarzeniem był fałszywy alarm w muzeum, który włączył się o 3 nad ranem. Jako jedyna osoba z pracowników, która mieszkała w Rapperswilu, zmuszona byłam w środku nocy, w mrozie, na wpół śpiąc, pójść na wzgórze okryte zupełnymi ciemnościami do XIII-wiecznego zamku i otworzyć go policji. Bardzo stresujące! Oczywiście podczas swojego pobytu poznałam nowych przyjaciół − inspirujących ludzi, z którymi miałam okazję zwiedzać Szwajcarię i cieszyć się jej urokami, których jest bardzo dużo, poczynając od krystalicznie czystych jezior, malowniczych Alp, poprzez urokliwe miasteczka i punktualne pociągi aż do konsumpcji niezliczonej ilości czekolady! Na zakończenie nie mogę nie wspomnieć o tym, z jaką życzliwością spotkałam się ze strony pracowników Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Dyrektor muzeum pani Anna Buchmann jest osobą niezwykle konkretną, profesjonalną i zorganizowaną, jak również bardzo serdeczną i lubiącą żartować, co sprawia, że dobra atmosfera pracy procentuje wśród pracowników, którzy (należy o tym wspomnieć) przychodzą do muzeum w ramach wolontariatu. „Magna Res Libertas” – nie mogę nie zgodzić się z maksymą widniejącą na kolumnie barskiej w Rapperswilu. Trudna historia polskiej wolności, którą mogą poznać obcokrajowcy w Muzeum Polskim, sprawia, że częściej biegnę myślami do tych wydarzeń i bardziej doceniam bezcenną wartość, jaką jest wolność kraju. Dlatego bardzo zachęcam wszystkich studentów naszej uczelni, aby zgodnie ze swoimi zainteresowaniami wybierali placówki w Europie, gdzie mogą odbyć praktykę w ramach Erasmusa i wzbogacić swoje doświadczenia. Ja podjęłam już tę decyzję i absolutnie jej nie żałuję. Polecam! 37 Miło nam poinformować, że w dniu 6 czerwca 2012 roku rektor ks. dr hab. Władysław kulturowe Europy Zuziak, prof. UPJPII został wybrany na zastępcę przewodniczącego Kolegium Rektotekst: Joanna Małocha rów Szkół Wyższych Krakowa na kadencję 2012–2016. Serdecznie gratulujemy! zdjęcie: Archiwum WHiDK Dziedzictwo Władze KRSWK kadencję 2012–2016 W roku akademickim 2011/2012na Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego UPJPII już po raz szósty zorganiPrzewodniczący: prof. dr hab. Wojciech Nowak – rektor UJ zował serię spotkań adresowanych do młodzieży szkół Zastępcy przewodniczącego: prof. dr hab. Tadeusz Słomka – rektor AGH, ks. dr hab. Władyponadgimnazjalnych, która w sposób szczególny interesław Zuziak, prof. UPJPII UPJPII. suje się zagadnieniami z zakresu szeroko – rektor pojętej humanistyki. Tym razem motto warsztatów brzmiało Dziedzictwo kulturowe Europy, a cała inicjatywa przybrała postać 12 spotkań z pracownikami naukowymi uczelni oraz zana wybraną przez siebie specjalność, dostępną w ramach proszonymi gośćmi. Były to zarówno wykłady stacjonaroferty edukacyjnej Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulne (prowadzone z zastosowaniem nowoczesnych pomoturowego UPJPII. Laureatami rzeczonego konkursu zocy dydaktycznych), jak i wizyty w krakowskich muzeach stali: Grzegorz Bohun, Klaudia Chmielewska, Bartłooraz obiektach sakralnych (m.in. w Muzeum Archeolomiej Cichoń, Monika Kwater oraz Ewelina Tęcza. Ponadgicznym, Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiento decyzją Komisji Konkursowej przyznano dodatkowe nicach, Muzeum Katedralnym na Wawelu, kościele św. wyróżnienia dla Bartłomieja Milewskiego i Weroniki Krzyża). W organizację przedsięwzięcia włączyło się także Sikorskiej. Wszystkie osoby regularnie uczestniczące studenckie Koło Naukowe Archeologów Chrześcijańskich z życia uczelni w zajęciach otrzymały również stosowne zaświadczenia, oraz Szkoła Tańca Jane Austen zajmująca się propagowaWydarzyło sięniem . . . . tańców . . . . . . . .historycznych. ......................................... 3 pozwalające na ubieganie się o wyższą ocenę z historii Uchwała Senatu . Projekt . . . . . . . . ten . . . . spotkał . . . . . . . . się . . . .ze . . sporym . . . . . . . . .zainteresowaniem ................ 4 podczas klasyfikacji szkolnej. Laudacja z okazji nadania tytułu doktora honoris causa W roku akademickim 2012/2013 planowana jest koze strony młodzieży. Zgromadził on bowiem grupę pokard. Tarcisio Bertone. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 lejna edycja warsztatów. Zgłoszenia należy kierować nad 60 osób, które wspólnie zdobywały wiedzę i nowe Rola uniwersytetów katolickich w dziele nowej ewangelizacji. Lectio drogą mailową (podając imię i nazwisko, adres, telefon umiejętności, zapoznając się jednocześnie ze środowimagistralis kard. Tarcisio Bertone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 lub e-mail, szkołę i klasę) na adres warsztatyhistoryczskiem akademickim oraz czyniąc konkretne kroki „inPierwsza graduacja magistrów DiKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 [email protected]. Plan przyszłorocznych zajęć oraz wszelwestycyjne” w zakresie swej dalszej edukacji. DwusemePożegnanie dyrektora Biblioteki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 kie dodatkowe informacje dostępne są od września 2012 stralny cykl spotkań Dyrektor i budowniczy Biblioteki . . . sfinalizowano . . . . . . . . . . . . . . dnia . . . . . 26 . . . maja . . . . . .2012 . . . . .ro. 18 na stronie www.upjp2.edu.pl. ku konkursem, którego zwycięzcy uzyskali wolny wstęp W numerze konferencje Sympozjum Duchowość Klasztorów Polskich: Przekaz i Komunikacja . . . . . . . 19 Konferencja Wartości w mediach − wartość mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Sesja Sztuka po Trydencie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Kongres Renovabis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .relacji . . . . . 24 chrześcijańsko O dialogu między braćmi Wykład monograficzny ABC nie tylko nauka tekst i zdjęcia: Maria Poniewierska Spotkanie z okazji kanonizacji św. Jadwigi Królowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Pielgrzymka do Ligurii . deklaracja . . . . . . . . . . .Nostra . . . . . . . aetate . . . . . . .to . . najmniejszy . . . . . . . . . . . . .doku. . . . 26 Soborowa Erasmus w Eichstätt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ment II Soboru Watykańskiego. Składa się nań tylko pięć Szkolenie z morskiej turystyki religijnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 punktów, ale są one przełomowe dla relacji Kościoła z reCongregaret in unum, czyli Psalmodia w Granadzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 ligiami niechrześcijańskimi, a zwłaszcza z judaizmem. PaXX Zjazd Redaktorów Gazet Akademickich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 radoksalnie o tej przełomowości świadczy fakt, że jeszcze „Analecta...” w trasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 dziś, niemal Dwanaście ton książek!. . . .50 . . .lat . . .po . . .ogłoszeniu . . . . . . . . . . .Nostra . . . . . . .aetate . . . . . .(1965), . . . . . . . od. . 40 kryte wówczas nowe aspekty nauczania Kościoła o związkach łączących go z Żydami i ich religią bywają kwestionowane lub wręcz odrzucane. I rajd wiosenny doktryn politycznych i prawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 W swym najobszerniejszym Trzeci obóz integracyjno-żeglarski w Żywcu . . . . punkcie . . . . . . . . .czwartym . . . . . . . . . .dekla. . . . 34 mówiw Neapolu. o wewnętrznej, Sprawozdanieracja z praktyki . . . . . . . .duchowej . . . . . . . . . .więzi, . . . . . . jaka . . . . . istnieje . . . . . 36 Magna Res Libertas! z praktyki w Rapperswilu . . . . . . . .Kościół . . . . . 37 międzySprawozdanie ludem wybranym – Izraelem a Kościołem. uznaje, „iż początki jego wiary i wybrania znajdują się wezapowiedzi dług Bożej tajemnicy zbawienia już u Patriarchów, Mojżesza Warsztaty historyczne Dziedzictwo Europyzapomnieć . . . . . . . . . . o tym, . . . . . . .że . . za . 39 i Proroków. […] niekulturowe może Kościół O dialogu między braćmi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pośrednictwem owego ludu […] otrzymał objawienie Stare-39 recenzje . . . go . . . Testamentu . . . . . . . . . . . .i karmi . . . . . . .się . . .korzeniem . . . . . . . . . . .dobrej . . . . . . oliwki, . . . . . . . w którą . . . . . . 40 studenci 38 zapowiedzi zapowiedzi Warsztaty historyczne Vita Academica - i Biuletyn polsko-żydowskich Informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie Redakcja 31-002 Kraków, ul. Kanonicza 9 wszczepione zostały gałązki dziczki oliwnej narodów. Wietel./faks 12 370 86 06 e-mail: [email protected] rzy bowiem Kościół, że Chrystus, Pokój nasz, przez krzyż pojednał Żydów i narodyRedaktor i w sobie uczynił je jednością” prowadząca (Nostra aetate 4). PrzymierzeMonika BogaWiertek z Izraelem nigdy nie zostało zerwane, a z wydarzeń związanych Opracowanie graficznez ukrzyżowaniem Martaoskarżenia Jaszczuk Jezusa nie można wyprowadzać „wszystkich bez różnicy Żydów wówczas żyjących Żydów dzisiejszych” Fotografia naani okładce Andrzej Płachetko o grzech bogobójstwa. Nie można ich też przedstawiać „jaRedakcja nie zwraca materiałów niezamówionych ko odrzuconych anioraz jako przeklętych przez Boga, rzekomo zastrzega sobie prawo do skrótów redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. na podstawiei Pisma Świętego”. Deklaracja na koniec wzywa chrześcijan i żydówNumer do dialogu, zaleca też, żeby z nauczania zamknięto 10 września 2012 roku. 1100 ślady egz. i katechezy wyeliminować Nakład wszelkie antysemityzmu, kierując się ku prawdzie Ewangelii i miłości. Wydawca Uniwersytet Papieski jest Jana Pawła II w Krakowie Do tego jednak konieczna rzetelna wiedza o saWydawnictwo Naukowe mym judaizmie, o teologicznych podstawach integralnej więzi łączącej go z chrześcijaństwem, a także o historii Żydów, wreszcie o trudnych dziejach stosunków chrześci- jańsko-żydowskich. Ciągle jeszcze widać potrzebę upowszechnienia znajomości dokumentów kościelnych na temat Żydów i judaizmu. Co prawda dzięki odbywającym się od kilkunastu lat w całej Polsce Dniom Judaizmu oraz działalności Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów wiele się w tej dziedzinie zmienia, można się jednak obawiać, że świadomość duchowej więzi z judaizmem jest udziałem mniejszości katolików (nie tylko świeckich) w naszym kraju. Trzeba zatem tę świadomość poszerzać i pogłębiać, by na niej budować wzajemny, prawdziwy dialog. Nie będzie on możliwy bez chęci wzajemnego poznania, w tym bez poznania swych duchowych tradycji, a także bez szacunku dla religijnych przekonań i tradycji drugiej strony. „Dziś to chrześcijanie potrzebują bardziej refleksji o swym stosunku do Żydów niż Żydzi refleksji wobec chrześcijan. Tak było zresztą u początków historii Kościoła, który musiał się najpierw określić, dlaczego wyszedł z judaizmu, jak się ma w odniesieniu do Ludu Bożego Starego Przymierza. […] Chrześcijanin zawsze potrzebuje odniesienia do świata żydowskiego. Św. Augustyn pisał: «nie wynoś się ponad korzeń, bo to korzeń dźwiga ciebie, a nie ty korzeń». Więc to my potrzebujemy zrozumienia, skąd pochodzimy, by zrozumieć nasze chrześcijańskie znaki i symbole” – tak mówił w rozmowie z Adamem Szostkiewiczem bp Grzegorz Ryś, jeden z organizatorów i wykładowców odbywającego się w roku akademickim 2012/2013 już po raz trzeci wykładu monograficznego ABC relacji chrześcijańsko- i polsko-żydowskich. Współorganizatorami cyklu, któremu patronuje kard. Stanisław Dziwisz, są: Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu UPJPII, Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Program wykładu został opracowany przez bp. dr. hab. Grzegorza Rysia (aspekt historyczny), ks. prof. dr. hab. Łukasza Dwanaście ton książek! Dwanaście ton – tyle ważyły wszystkie książki, które pracownicy Wydawnictwa Naukowego przewieźli do nowej siedziby, która od wakacji mieści się w budynku Biblioteki przy ulicy Bobrzyńskiego 10. Autorów i redaktorów czasopism zapraszamy do sekretariatu wydawnictwa (pokój 104) oraz redakcji (pokój 119). Naszych kontrahentów zachęcamy do składania zamówień drogą elektroniczną (wydawnictwo@upjp2 .edu .pl) lub telefonicznie (12 422 60 40). Kamykowskiego (aspekt filozoficzny i teologiczny) oraz dr. Macieja Kozłowskiego, byłego ambasadora RP w Izraelu (aspekt społeczno-polityczny). Wśród wykładowców znajdą się tacy znawcy problematyki, jak ks. dr Manfred Deselaers (Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu), dr Piotr Trojański (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), dr Małgorzata Pakier i Piotr Kowalik (Muzeum Historii Żydów), prof. dr hab. Stanisław Krajewski, prof. dr hab. Dariusz Stola oraz dr Michał Bilewicz (UW). Podejmą oni takie tematy, jak: teologia zastępstwa; Żydzi w apologetyce chrześcijańskiej; migracje Żydów od upadku Rzymu poprzez średniowiecze aż po wiek XVI; prawo rzymskie i prawo kanoniczne wobec Żydów; nauczanie Kościoła o Żydach; działalność inkwizycji; antysemityzm w dobie krucjat; antysemityzm nowoczesny; syjonizm; zagłada jako szczególne doświadczenie historii XX wieku; teologia wobec nazizmu; teologia chrześcijańska po Auschwitz; historia stosunków polsko-żydowskich; współczesna diaspora żydowska; Marzec 1968; pamięć polska i pamięć żydowska; judaizm w teologii współczesnej. Podobnie jak w latach ubiegłych oferta skierowana jest do kleryków, studentów i doktorantów UPJPII oraz innych uczelni krakowskich, a także do wszystkich zainteresowanych wiedzą o historii relacji między chrześcijaństwem i judaizmem, teologii dialogu chrześcijańsko-żydowskiego czy stosunków polsko-izraelskich. Wykład zakończy się egzaminem (liczba punktów ECTS: 4); będzie się odbywał w sali nr 124 w budynku dydaktycznym UPJPII przy ul. Franciszkańskiej 1 w czwartki w godz. 15.00–16.30. Zapraszamy wszystkich chętnych. Więcej informacji oraz nagrania wykładów z poprzedniego roku akademickiego na stronie www .upjp2 .edu .pl w zakładce Wydziały i inne jednostki – Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu. p o l ec amy publik a cje Wyd aw n i c t wa Naukowego U niwersytetu Papiesk iego Jan a Pawła II w Krakow i e Joanna Mikołajczyk ROZWÓJ W TRUDZIE EGZYSTENCJI Czyń, Co widzisz W nurcie duchowości św. Jadwigi Andegaweńskiej Czyń, co widzisz. W nurcie duchowości św. Jadwigi Andegaweńskiej, red. s. Adelajda Sielepin, Kraków 2012 Książka ta została opublikowana z okazji 15-lecia kanonizacji Królowej Jadwigi w celu ukazania nieprzerwanego oddziaływania Pani Wawelskiej na Kościół − na jego wiarę, edukację, kulturę i misję. Św. Jadwiga została patronką wielu szkół, parafii, miast, a także osób konsekrowanych i świeckich, którzy widzą potrzebę realizowania jej duchowości we współczesnym świecie. Jej zasługą było ufundowanie Wydziału Teologicznego Akademii Krakowskiej na mocy bulli Bonifacego IX w 1397 roku, którego kontynuacją jest obecny Uniwersytet Papieski Jana Czyń, Co widzisz Pawła II w Krakowie. Pracownicy tej uczelni zafascynowani duchowością św. Jadwigi zorganiW nurcie duchowości zowali cykl wykładów otwartych na ten temat pod patronatem Sodalicji Świętej Jadwigi Króśw. Jadwigi Andegaweńskiej lowej. Publikacja jest owocem tego przedsięwzięcia. Duchowość Pani Wawelskiej charakteryzuje wiara, ofiara, miłość i ewangelizacja. W tych czterech kategoriach zamieszczone są artykuły, szczegółowo przedstawiające te zagadnienia. Mimo upływu lat duchowość św. Jadwigi jest wciąż aktualna, ponieważ wypływa z głębi Ewangelii, umożliwiając wypełnienie zawartego w niej posłannictwa i dlatego jest wzorem do naśladowania bez względu na czas i epokę. Renata Dulian ROZWÓJ W TRUDZIE EGZYSTENCJI Joanna Mikołajczyk, Rozwój w trudzie egzystencji. Aksjologiczno-egzystencjalne aspekty Teorii Dezintegracji Pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego, Kraków 2012 Kazimierz Dąbrowski to światowej sławy psychiatra, psycholog, pedagog, doktor medycyny, filozof, ceniony organizator ruchu higieny i zdrowia psychicznego w Polsce, działający na emia Mikoł ajczyk gracji w Kanadzie i USA. Na czym polega jego Teoria Dezintegracji Pozytywnej, która zawiera w sobie dwa sprzeczne pojęcia: dezintegracji i pozytywności oraz na czym polega pozytywny aspekt brzmiącego negatywnie pojęcia dezintegracji, wyjaśnia autorka w przedstawionej książce, która jest publikowaną wersją jej rozprawy doktorskiej. Dezintegracja pozytywna jest podstawowym procesem w rozwoju jednostki, która, aby opuścić poziom rozwojowy niższy i przejść na wyższy, musi przebyć przez mniejszą lub większą dezorganizację struktur i czynności prymitywnych. Cechą podstawową charakteryzującą ten proces jest zdolność do bardziej doskonałego, stopniowego realizowania coraz wyższego poziomu osobowości. Efekty tego widoczne są zazwyczaj niestety dopiero po dłuższej obserwacji osoby, u której zaszedł proces dezintegracji. Autorka żywi nadzieję, że współczesny człowiek znajdzie w tej teorii zachętę do kształtowania własnego rozwoju ku wyższej integracji – osoby zaangażowanej w wartości indywidualne i społeczne – oraz iż będzie ona pomocna w skutecznym poszukiwaniu drogi z bezsensu istnienia, często odczuwanego przez współczesnego człowieka. Renata Dulian Joann Kobieta w Kościele, Biblioteka Ekumenii i Dialogu, t. 34, Kraków 2011 Jest to publikacja zawierająca referaty z sesji Kobieta w Kościele zorganizowanej przez Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu UPJPII oraz Oddział Krakowski Polskiej Rady Ekumenicznej. Odwołując się do źródeł wiary oraz kart Ewangelii, można zauważyć szczególną aktywność kobiet w życiu Jezusa z Nazaretu, a także w życiu pierwszych chrześcijan. W „godzinie krzyża” to głównie kobiety okazały się wierne. Pierwotny Kościół znał i cenił posługę prorokiń, diakonis, poświęconych Bogu dziewic i wdów. Wśród zamieszczonych artykułów: ks. Arkadiusz Baron pisze na temat kobiety w świadectwach Kościoła starożytnego, diakon Karina Chwastek o wpływie reformacji na pojmowanie miejsca kobiety w Kościele, a ks. J. Wiera Jelinek podejmuje temat praktyki ordynacji kobiet w Kościele reformowanym. Tadeusz Zieliński porusza kwestię kobiet w wolnych Kościołach protestanckich, ks. Tomasz M. Daniel Mammes przedstawia wybrane zagadnienia z teologii kobiety w mariawityzmie, Elżbieta Adamiak pisze o treściach i celach feminizmu katolickiego, natomiast diakon Aleksandra Błahut-Kowalczyk przedstawia swoje świadectwo – diakona w Kościele ewangelicko-augsburskim, żony duchownego ewangelickiego, matki dorosłych dzieci i babci. Ks. Dariusz Oko pisze o kobiecie – mistrzyni wspólnoty, s. Anna Emanuela Klich o kobiecie konsekrowanej w Kościele, a Monika Waluś dzieli się doświadczeniami bycia kobietą teologiem. Tom kończy się zapisem dyskusji na temat Kobiecość Kościoła – kobiecość w Kościele. Renata Dulian ne bezpłat 2012/2013 Uniwersytet Papieski kalendarze akademickie 2012/2013 Jana Pawła II w Krakowie w księgarni Logos (wejście od ul. Brackiej) i Wydawnictwie Naukowym (Bobrzyńskiego 10 – Biblioteka) Październik 2012 1 2 Pn Rozpoczęcie zajęć I semestru Wt ListoPad 2012 1 2 Czw Uroczystość Wszystkich Świętych Pt Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych Grudzień 2012 1 2 Sob Ndz Początek adwentu styczeń 2013 1 2 Wt Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Nowy Rok Śr Luty 2013 1 2 Pt Sob Święto Ofiarowania Pańskiego Marzec 2013 1 2 Pt Sob kwiecień 2013 1 2 Pn Poniedziałek Wielkanocny Wt Maj 2013 1 2 Śr Międzynarodowe Święto Pracy 2. rocznica beatyfikacji Jana Pawła II Czw Pt czerwiec 2013 1 2 Sob Ndz LiPiec 2013 1 2 Pn Wt Śr
