Office to PDF - soft Xpansion

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
Część 09
1. Podczas długiej podróży na statku może zabraknąć wody do picia. Aby otrzymać wodę pitną z wody morskiej,
która zawiera pewne ilości rozpuszczonych soli, należy przeprowadzić proces:
A. oziębienia wody morskiej;
B. odparowania wody morskiej;
C. destylacji wody morskiej;
D. sączenia wody morskiej.
2. Rok 1884. W wyniku nieporozumienia (zostałeś pomylony z wybitnym profesorem chemii) musisz uczestniczyć
w obronie pracy doktorskiej szwedzkiego chemika Svante Arrheniusa, który dowodzi między innymi istnienia
jonów w roztworach wodnych soli (roztwory te przewodzą prąd elektryczny).
+
2
Wiedząc, że w pewnym roztworze wodnym są obecne następujące jony: Na , Cl, SO4 , podaj wzory
sumaryczne dwóch soli, które należy rozpuścić w wodzie, aby otrzymać wyżej wymienione jony.
3. W drodze do swojego gimnazjum jesteś świadkiem wypadku samochodowego, który spowodował kierowca
będący pod wpływem alkoholu etylowego (C2H5OH).
Wzór strukturalny alkoholu etylowego jest następujący:
4. W krwi kierowcy stwierdzono 0,2‰ alkoholu. (1‰ =0,1%)
Ile gramów alkoholu zawiera próbka krwi o masie 5 gramów, którą pobrano od kierowcy?
5. Przed obiadem myjesz ręce mydłem.
Która z podanych niżej substancji jest mydłem?
A. stearynian sodu;
B. octan potasu;
C. octan etylu;
D. sacharoza.
6. W kuchence zachodzi spalanie gazu ziemnego, którego głównymi składnikami są węglowodory.
Reakcja spalania pewnego węglowodoru przebiega zgodnie z równaniem: 2 .... + 7O2  4CO2 + 6H2O
Węglowodorem tym jest:
A. metan
B. etan
C. eten
D. etyn
7. Główny składnik skał wapiennych to węglan wapnia – CaCO3.
Jaka jest zawartość procentowa wapnia w tym związku?
(Masa atomowa Ca – 40 u, masa atomowa C – 12 u, masa atomowa O – 16 u)
A. 60%
B. 40%
C. 58%
D. 42%
8. Podaj nazwę kamienia szlachetnego, wiedząc, że zarysuje on powierzchnię opalu, a nie zarysuje powierzchni
rubinu. Skorzystaj ze skali przedstawionej poniżej.
A. Turkus
B. Szmaragd
C. Szkło
D. Diament
9. Sztuczne ognie zawierają między innymi magnez. W czasie ich spalania energia wydzielana jest w postaci
ciepła, światła i dźwięku. Zaznacz równanie, które przedstawia opisany proces.
10. Mama przez nieuwagę wsypała do maku sól zamiast cukru. Zaproponuj sposób oddzielenia soli od maku.
A. Wlać wodę do mieszaniny, zamieszać, a następnie odparować wodę z solą.
B. Wlać wodę do mieszaniny, zamieszać, a następnie odsączyć mak od roztworu.
C. Wlać wodę do mieszaniny, zamieszać, a następnie odparować rozpuszczalnik.
D. Oddzielić mak od soli za pomocą bardzo gęstego sita.
11. Stężenie procentowe Cp jest to stosunek masy substancji rozpuszczonej ms do masy roztworu mr wyrażony
w procentach. Wyznaczając z tego wzoru mr otrzymasz:
12. W 200 gramach wody rozpuszczono 50 gramów soli kuchennej.
Jakie jest stężenie procentowe otrzymanego roztworu?
A. 20%
B. 25%
C. 40%
13. Który z wymienionych pierwiastków jest metalem?
A. rtęć
B. azot
C. siarka
D. 50%
D. fosfor
14. Jakiego pierwiastka dostarczymy roślinom, stosując saletrę amonową ?
A. wapnia
B. fosforu
C. azotu
D. Węgla
15. Pestycydy to:
0
16. Jaka jest rozpuszczalność glukozy w wodzie o temperaturze 20 C, jeżeli w szklance wody (200 g) można
maksymalnie rozpuścić 216 g tego cukru?
17. Próbkę, będącą mieszaniną dwóch gazów, poddano analizie. Część tej mieszaniny przepuszczono przez wodę
wapienną, co spowodowało jej zmętnienie, a wprowadzone do pozostałej części tlące się łuczywko rozżarzyło
się. Gazem tym mogła być mieszanina:
A dwutlenku węgla i pary wodnej;
B azotu i tlenu;
C dwutlenku węgla i azotu;
D dwutlenku węgla i tlenu.
18. Które metale nie ulegają wpływowi substancji zawartych w powietrzu?
A Nikiel, ołów i srebro.
B Miedź, złoto i cynk.
C Cyna, żelazo i platyna.
D Chrom, platyna i złoto.
19. Rozwiązując to zadanie, skorzystaj z wykresu krzywej rozpuszczalności sody oczyszczonej w wodzie. Jakie w
przybliżeniu będzie stężenie procentowe nasyconego w temperaturze 60°C roztworu sody oczyszczonej?
20. Trzy roztwory mają różne wartości pH:
Odczyn zasadowy ma roztwór:
A I;
B II;
I – 12,
C III;
II – 7,
III – 4.
D I i II.
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
Część 10
1.
a)
b)
c)
d)
Reakcję chemiczną charakteryzujemy jako:
przemianę w wyniku której właściwości chemiczne substancji nie ulegają zmianie.
reakcję podczas której zmienił się stan skupienia substancji.
reakcję podczas której zmieniły się właściwości fizyczne substancji.
przemianę, która doprowadziła do powstania nowych substancji o zupełnie innych właściwościach.
2.
a)
b)
c)
d)
Masa atomowa określona jest jako:
masa atomu wyrażona w jednostkach masy atomowej u.
masa atomu wyrażona w jednostkach g / mol.
masa cząsteczki wyrażona w jednostkach masy atomowej u.
masa cząsteczki wyrażona w jednostkach g / mol.
3.
a)
b)
c)
Rozpuszczalność określa:
liczbę gramów substancji, jaka może rozpuścić się w 100 gramach roztworu.
liczbę gramów substancji, jaka może rozpuścić się w 100 gramach rozpuszczalnika.
liczbę gramów substancji, jaką bierzemy do sporządzenia 100 gram roztworu.
liczba gramów substancji, jaką maksymalnie można rozpuścić w 100 gramach rozpuszczalnika w danej temperaturze i pod
stałym ciśnieniem.
d)
4.
Stężenie procentowe roztworu, w którego 500 g rozpuszczono 25 g soli wynosi:
a) 3%
b) 5%
c) 8%
d)
12%
5.
a)
b)
c)
d)
Zasady to:
związki wodoru z metalem.
substancje stałe, zbudowane z metalu i grupy wodorotlenkowej.
wodne roztwory wodorotlenków.
związki niemetalu z grupą wodorotlenkową.
6.
a)
b)
c)
Uzupełnij równania reakcji chemicznych:
Na + H2O  .......... + ...........
CaO + H2O 
NaOH + H2SO4 
7.
a)
b)
Wzory następujących soli: węglan żelaza (III), azotan (V) wapnia, siarczek glinu (III), zawiera zapis:
FeCO3, Ca(NO3)2, Al2S3.
c) Fe2(CO3)3, Ca(NO3)2, CaS.
Fe2(CO3)3, CaSO3, Al2S3.
d) Fe2(CO3)3, Ca(NO3)2, Al2S3.
8.
a)
b)
c)
d)
Brąz to:
stop żelaza z węglem ( do 2% ).
stop cyny i miedzi.
stop miedzi i cynku.
stop glinu z niewielkimi ilościami miedzi, manganu, magnezu, krzemu i żelaza.
9.
a)
b)
c)
d)
Szeregiem homologicznym nazywamy:
szereg związków organicznych, których cząsteczki różnią się one między sobą o grupę – CH2
szereg związków organicznych różniących się budową strukturalną a nie wzorem sumarycznym.
szereg związków różniących się o –H2.
szereg związków organicznych posiadających tę sama budowę strukturalną, a różniących się wzorem sumarycznym.
10. Ogólny wzór alkanów przedstawia zapis:
a) CH2n.
b) CnH2n.
c)
11. Wzory alkoholi przedstawia grupa poniższych związków:
a)
b)
c)
CH3OH
C2H5OH
H2SO4
C2H4
C4H9OH
C2H5OH
C2H5OH
CH3OH
NaOH
12. Kwasy karboksylowe posiadają grupę:
a) – OH.
b) – COOH.
14.
a)
b)
c)
Polimery to:
związki węgla z wodorem.
monomery o charakterystycznych właściwościach.
związki zawierające azot.
d)
CnH2n+2.
d)
CH3OH
C3H5(OH)3
CH3COOH
c)  NH2.
13. Do cukrów prostych należą:
a) sacharoza i fruktoza.
b) skrobia i glukoza.
CnH2n+1.
d)  O.
c)
d)
fruktoza i glukoza.
celuloza i fruktoza.
d)
związki wielkocząsteczkowe
(powstałe na drodze syntezy monomerów).
15. Najmniejsza część pierwiastka zachowująca jego właściwości to:
A) jądro atomowe
B) cząsteczka
C) atom
16. Określ liczbę cząstek elementarnych w następującym atomie:
33
16
D) proton
S.
a) 33 protony, 16 elektronów, 17 neutronów
b) 16 protonów, 17 elektronów, 33 neutrony
c) 16 protonów, 16 elektronów, 17 neutronów
d) 17 protonów, 33 elektrony, 16 neutronów
17. Wybierz zestaw, w którym znajdują się tylko cząsteczki pierwiastków:
A) Hg, K, Cl2, Fe
B) H2O, N2, CuO, Na
C) NaOH, H2, NO2, Ca
D) F2, O2, H2, N2
18. Podaj nazwę następujących związków:
A) Fe2O3
B) Na3PO4
C) HNO3
D) Cu2O
19. Oblicz masę cząsteczkową podanego związku chemicznego: Al2(SO4)3
21. Który z podanych kwasów znajduje się w soku żołądkowym człowieka:
A) kwas masłowy
B) kwas oleinowy
C) kwas solny
D) kwas siarkowy (VI)
22. Spośród wszystkich owoców najwięcej glukozy (około 18% masowych) zawierają winogrona.
Oblicz z ilu kilogramów winogron otrzymasz 1kg C6H12O6.
23. Uzupełnij schemat wstawiając w kółka i prostokąty litery oznaczające następujące pojęcia chemiczne:
A  utleniacz
B – reduktor
C – proces utleniania
D – proces redukcji
Fe2O3 + 3H2 → 2Fe + 3H2O
24. Napisz wyrażenie na stężenie procentowe roztworu oraz wyjaśnij znaczenie użytych symboli.
25. Cukry dzielimy na:
A) cukry proste,
B) dwucukry,
C) wielocukry.
Uzupełnij tabelę przyporządkowując litery odpowiednim cukrom:
glukoza
sacharoza
skrobia
fruktoza
celuloza
26. Połącz terminy oznaczone cyframi z opisującymi je zdaniami:
1. reakcja ksantoproteinowa
a) pod wpływem stężonego HNO3 białko zmienia
barwę na żółtą i ulega ścięciu.
2. koagulacja
b) pod wpływem Cu(OH)2 białko ścina się i
3. denaturacja
zmienia zabarwienie na fioletowe.
4. reakcja biuretowa
c) odwracalny proces ścinania się białka.
d) nieodwracalny proces ścinania się białka
27. Napisz równanie reakcji dysocjacji następujących związków:
a) kwasu octowego
b) kwasu siarkowego (VI)
28. Który z poniższych zestawów węglowodorów zawiera tylko węglowodory nienasycone?
A) butan, penten, metan.
C) butyn, propen, etan.
B) Propan, dekan, heksan
D) eten, penten, propen.
29. Uzupełnij równania reakcji chemicznych:
a) Ca + H2SO4  ..........+ ..............
b) Mg(OH)2 + ....HNO3  ..............+ ...................
c) Fe2O3 + .... HCl  ....................+ .....................
TEST SPRAWDZAJĄCY ZINTEGROWANĄ WIEDZĘ W GIMNAZJUM
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
CZĘŚĆ: 11
Zadanie 1.
Znane jest powiedzenie, że „w przyrodzie nic nie ginie”. Jest to naukowo potwierdzone prawo przyrody.
Spróbuj zastosować to prawo odpowiadając na pytanie: Co dzieje się podczas spalania?
a) Podczas spalania jedne substancje stopniowo zanikają, a z innych pozostaje popiół, co oznacza, że
prawo to nie dotyczy procesu spalania.
b) Podczas spalania substancja całkowicie przemienia się w ciepło i światło.
c) Substancja spalana nie znika, a jedynie przechodzi w inne rodzaje materii.
d) Reakcja spalania wyjątkowo nie obrazuje dobrze tego prawa, gdy spalane substancje znikają, np.
spalony las już nie istnieje.
Zadanie 2.
Tlen bierze udział w wielu procesach zarówno w przyrodzie jak i w przemyśle. Dlaczego pomimo ciągłego i
dużego zużycia tlenu, jego zawartość w powietrzu praktycznie nie zmienia się?
a) Zawartość tlenu w powietrzu stale jest uzupełniana w wyniku nieustannych procesów, zachodzących w
górnych warstwach atmosfery pod wpływem promieniowania kosmicznego.
b) Cały zasób tlenu w powietrzu odnawia się poprzez nieustannie trwający obieg tlenu w przyrodzie.
Oznacza to, że w jednych procesach tlen jest pobierany z powietrza, a w innych oddawany do otoczenia.
c) W powietrzu jest tak duża ilość tlenu, a jego zużycie w stosunku do zawartości jest bardzo małe, dlatego
też możemy przyjąć, że jego zawartość w powietrzu jest praktycznie stała.
d) Mimo dużego zużycia tlenu w różnych procesach, jego zawartość w powietrzu praktycznie nie zmienia
się, gdyż jest on odtwarzany podczas burzy z wyładowaniami atmosferycznymi.
Zadanie 3.
Wyjaśnij, dlaczego gdy podziałamy kwasem solnym na skałę wapienną, oraz na stary tynk, a także na
kamień w czajniku – wydziela się ten sam gaz, dwutlenek węgla?
a) Wszystkie wymienione materiały, zawierają pierwiastek wapń, składnik skał wapiennych. Skały te służą
do produkcji tynku, a także w postaci pyłu znajdują się w wodach naturalnych i podczas gotowania tworzą twardy
kamień.
b) Skały wapienne, tynk i kamień z czajnika, zawierają węglan wapnia. W tynku powstaje on w wyniku
reakcji jego składników, natomiast jego obecność w kamieniu z czajnika można wyjaśnić tym, że jest on
rozpuszczony w wodach naturalnych.
c) Skały wapienne, tynk i kamień w czajniku, zawierają węglan wapnia. W tynku powstaje on w reakcji
wapna gaszonego z dwutlenkiem węgla z powietrza, natomiast w kamieniu z czajnika, jest produktem rozkładu,
swojej lepiej rozpuszczalnej w wodzie postaci, powodującej twardość wody.
d) Skały wapienne, tynk i kamień w czajniku, zawierają związki wapnia o podobnych właściwościach. W
skałach wapiennych jest to węglan wapnia, w świeżym tynku – wapno gaszone, natomiast w kamieniu z czajnika
są to bardzo różnorodne związki wapnia, powodujące twardość wody.
Zadanie 4.
Na terenach rozwiniętych przemysłowo (hutnictwo, górnictwo) zbadano próbki gleb. Po wykonaniu analiz
zalecono rolnikom, aby jako nawozu używali wapna palonego. Dlaczego wystosowano do rolników takie
zalecenia?
a) Bardzo duże zapylenie powietrza i osadzanie się pyłów na powierzchni gleby ogranicza dostęp wilgoci
do gleby. Wapno palone jako substancja higroskopijna umożliwia przenikanie wilgoci w głąb gleby.
b) Zniszczone gleby na terenach przemysłowych są ubogie w sole mineralne, a w szczególności w sole
wapnia. Użycie wapna palonego oraz jego reakcja z dwutlenkiem siarki powoduje powstawanie soli wapnia, co jest
korzystne dla gleby.
c) Powietrze nad terenami przemysłowymi jest silnie zanieczyszczone tlenkami niemetali, które wraz z
opadami deszczu tworzą tzw. „kwaśne deszcze”, powodujące zakwaszenie gleb. Wapno palone reaguje z
zawartymi w niej kwasami, prowadząc do zmniejszenia kwasowości gleby.
d) Tlenek wapnia reaguje z wodą zawartą w glebie, przechodząc w zasadę wapniową, która mając
właściwości bakteriobójcze poprawia jakość gleby i wód gruntowych. Właściwości tlenku wapnia jako nawozu,
pozwalają na odtworzenie równowagi ekologicznej na terenach zniszczonych przez przemysł.
Zadanie 5.
W której z niżej podanych odpowiedzi, wymienione są tylko te procesy, w jakich bierze udział tlen jako
substrat?
a) Oddychanie roślin, korozja, oddychanie organizmów w wodzie, fotosynteza.
b) Fotosynteza, oddychanie ludzi i zwierząt, gnicie.
c) Fotosynteza, oddychanie organizmów w wodzie, spalanie.
d) Korozja, gnicie, oddychanie ludzi i zwierząt, oddychanie roślin.
Zadanie 6.
Obecnie na świecie cywilizacja rozwija się bardzo szybko. Czy proces ten ma wpływ na zachowanie
równowagi pomiędzy zawartością tlenu, a zawartością dwutlenku węgla w przyrodzie?
a) Nie ma wpływu, ponieważ dzięki roślinom zwiększona zawartość dwutlenku węgla jest szybko
przetwarzana w tlen w procesie fotosyntezy i dlatego równowaga ta jest zachowana.
b) Emisja dwutlenku węgla do atmosfery rośnie, a jednocześnie kurczą się zasoby terenów zielonych
(lasów), będących głównym źródłem tlenu w przyrodzie. Równowaga zostaje zachwiana.
c) Zwiększona emisja dwutlenku węgla przez przemysł i komunikację powoduje tylko zwiększenie jego
zawartości w powietrzu, jednak nie ma wpływu na jego równowagę z tlenem.
d) Równowaga między tlenem a CO2 jest zakłócana, jednak wykorzystywanie dwutlenku węgla z powietrza
przez ludzi jako surowca w przemyśle, reguluje jego ilość. Równowaga zostaje odtworzona.
Zadanie 7.
Efekt cieplarniany i jego skutki to:
a) Wzrost zawartości dwutlenku węgla w atmosferze, a tym samym zwiększenie zanieczyszczenia
powietrza. Skutkiem tego jest pogorszenie warunków życia ludzi i zwierząt, ale poprawienie warunków wegetacji
roślin, które w procesie fotosyntezy chętnie przyswajają i przetwarzają dwutlenek węgla.
b) Wzrost temperatury powietrza spowodowany „dziurą ozonową”, skutkiem czego jest zwiększone
parowanie wody, a tym samym obniżenie poziomu wód gruntowych.
c) Wzrost zawartości dwutlenku węgla w powietrzu i spowodowany tym wzrost temperatury powietrza.
Skutkiem tego jest ocieplenie klimatu na Ziemi, zakłócenie wegetacji roślin i powolne, ale ciagłe topnienie
lodowców na biegunach, prowadzące do podwyższenia poziomu mórz i oceanów.
d) Wzrost temperatury powietrza i wody, co w efekcie przedłuża okres wegetacji roślin i pozwala uzyskać
większe plony, a tym samym zwiększyć produkcję żywności.
Zadanie 8.
Tomek z Pawłem wykonali doświadczenie. Tomek włożył do naczynia z wodą nasyconą dwutlenkiem
węgla, roślinę wodną. Roślinę przykrył lejkiem, na którym umieścił próbówkę napełnioną wodą, także nasyconą
dwutlenkiem węgla. Cały zestaw ustawił w miejscu nasłonecznionym. Paweł postapił tak samo z tym, że zestaw
doświadczalny ustawił w miejscu zaciemnionym. Wynik doświadczeń był następujący:
a) W próbówce z zestawu Tomka zebrał się tlen, o czym przekonał się, wkładając do niej tlące się
łuczywko, które zapaliło się.
b) W probówce z zestawu Pawła również zebrał się gaz, a był to dwutlenek węgla, ponieważ umieszczone
w nim zapalone drewienko zgasło.
c) W obu doświadczeniach Tomka i Pawła wydzielił się tlen.
d) W obu doświadczeniach Tomka i Pawła wydzielił się dwutlenek węgla.
Zadanie 9.
Wyjaśnij, jaka jest rola glukozy jako nośnika energii pobieranej przez rośliny, a następnie wykorzystywanej
przez organizmy ludzi i zwierząt.
a) Glukoza powstaje w reakcji fotosyntezy w roślinach z dwutlenku węgla, wody i energii. W organizmach
ludzi i zwierząt służy do produkcji cukrów złożonych, które są magazynowane, a w razie potrzeby wykorzystywane
przez te organizmy, jako źródło energii potrzebnej do życia.
b) Glukoza powstaje w roślinach podczas fotosyntezy z węgla, wodoru, tlenu z powietrza i energii. W
organizmach ludzi i zwierząt, z udziałem energii tych organizmów, jest przetwarzana w związki chemiczne,
niezbędne dla ich życia.
c) Ludzie i zwierzęta pobierają glukozę z roślin, jako produkt fotosyntezy. W ich organizmach pod wpływem
enzymów glukoza rozkłada się z wydzieleniem energii na prostsze związki chemiczne, uczestniczące w procesach
życia.
d) Glukoza powstaje w reakcji fotosyntezy w roślinach z dwutlenku węgla, wody i energii, gdzie ulega
dalszym przemianom tworząc cukry złożone. W organizmach ludzi i zwierząt, z cukrów tych powstaje z powrotem
glukoza, która w reakcji z tlenem jest przetwarzana w energię potrzebną do życia.
Zadanie 10.
Wyjaśnij, dlaczego gnicie, mimo że jest na ogół procesem szkodliwym, może jednak pełnić pożyteczną rolę
w przyrodzie?
a) Gnicie jest podstawowym procesem, w którym wytwarzane są duże ilości CO2, potrzebnego roślinom do
wytwarzania związku chemicznego, będącego budulcem ich tkanki.
b) Gnicie jest przede wszystkim procesem szkodliwym i jego pożyteczną rola dla środowiska naturalnego,
a szczególnie dla życia organizmów jest niemożliwa ze względu na produkty tego procesu.
c) Dzięki gniciu możliwy jest obieg różnych pierwiastków w przyrodzie. Ze związków zawartych w
obumarłych szczątkach roślin i zwierząt powstają prostsze związki chemiczne i pierwiastki niezbędne dla innych
procesów w przyrodzie.
d) Dzięki gniciu zwiększa się czasami żyzność gleby. Jednak w większości przypadków procesy gnilne
powodują trudne do usunięcia zanieczyszczenie środowiska naturalnego, które może być przyczyną różnego
rodzaju chorób i zakażeń.
Zadanie 12.
Dlaczego obieg wody w przyrodzie nazywany jest „krwioobiegiem” przyrody i jakie ma on znaczenie dla
równowagi panującej w przyrodzie?
a) Woda jest obecna w każdej ze sfer przyrody i krąży pomiędzy tymi sferami, przenosząc substancje
potrzebne do życia organizmom, co decyduje o równowadze ekologicznej. Jednak może także przenosić
substancje szkodliwe, a wtedy powoduje zachwianie równowagi ekologicznej w całej przyrodzie.
b) Obieg wody nazywany jest „krwioobiegiem” przyrody, ponieważ wraz z krążącą pomiędzy sferami wodą
przemieszczają się substancje potrzebne do życia roślinom i zwierzętom. Krwioobieg ten nie ma jednak wpływu na
równowagę ekologiczną w przyrodzie, która istnieje niezależnie od niego.
c) Określenie obiegu wody mianem „krwioobiegu” przyrody nie jest właściwe, gdyż substancje odżywcze
potrzebne organizmom zawarte są głównie w glebie, co nie ma bezpośredniego wpływu na równowagę w całej
przyrodzie.
d) Obiegu wody w przyrodzie nie możemy nazwać jej „krwioobiegiem”, gdyż przenosi on pomiędzy sferami
przyrody także szkodliwe substancje (np. powodujące kwaśne deszcze), co jest zaprzeczeniem definicji
krwioobiegu.
Zadanie 13.
W pobliżu dużych zbiorników wodnych takich jak morza i oceany, różnica średnich temperatur pomiędzy
zimą a latem jest niewielka. Jak wyjaśnisz to zjawisko klimatyczne?
a) W lecie woda parując ochładza powietrze, natomiast w zimie zbiornik wodny zamarzając, utrzymuje
niską temperaturę powietrza.
b) Masy wody w zbiorniku latem pochłaniają znaczne ilości ciepła, z którego część jest zużywana na
przemianę wody w parę wodną. Duże ilości ciepła zatrzymywane przez wodę, przedłużając ciepłe dni jesienne i nie
dopuszczają do nadmiernego spadku temperatury.
c) Na temperaturę dużych mas wody nie mają wyraźnego wpływu zmiany pór roku i dlatego jest ona w
miarę stabilna. Ma to wpływ na temperaturę otaczającego powietrza i sprawia, że w pobliżu dużych zbiorników
wodnych różnica średnich temperatur pomiędzy latem, a zimą jest niewielka.
d) Obecność dużych zbiorników wodnych ułatwia mieszanie się ciepłych (letnich) i zimnych (zimowych)
mas powietrza.
Zadanie 14.
Jaki wpływ ma gęśtość wody, zmieniająca się wraz z temperaturą w zamarzniętych zbiornikach wodnych
na życie istniejących w nich organizmów?
a) Gęstość wody zmieniająca się wraz z temperaturą, nie ma wpływu na zamarzanie zbiorników wodnych.
Decyduje o tym jedynie głębokość zbiornika, a dodatnia temperatura wody przy dnie pozwalająca organizmom
˝żywym – rybom i roślinom przetrwać, jest skutkiem ogrzewania się wody od dna zbiornika.
0
b) W czasie zimy, woda o temperaturze +4 C ma największą gęstość, i znajduje się przy dnie zbiorników
0
wodnych, a najmniejszą w temperaturze 0 C, dzięki czemu lód nie opada na dno. Dlatego zbiorniki wodne nie
zamarzają całkowicie, co umożliwia przetrwanie w nich rybom i roślinom.
c) Gęstość wody tuż pod lodem jest zbyt mała dla przeżycia ryb, dlatego przenoszą się one głębiej, gdzie
gęstość wody jest wystarczająca, aby mogły przeżyć.
0
0
d) Gęstość wody w granicach temperatur od 0 do +4 C zmienia się nieznacznie i nie ma żadnego wpływu
na żyjące w zbiornikach wodnych rośliny i zwierzęta.
Zadanie 15.
Czy białka, z których zbudowany jest organizm ludzki, są identyczne jak białka pochodzenia zwierzęcego i
roślinnego, i czy ma na to wpływ rodzaj przyjmowanego pokarmu?
a) Nie są identyczne, ponieważ w czasie przemiany materii organizm człowieka wytwarza własne białko,
bardziej złożone, zawierające biopierwiastki, czyli mikro i makroelementy.
b) Nie są identyczne, ponieważ w czasie przemiany materii organizm człowieka rozkłada białka z
pożywienia na związki prostsze, a następnie syntezuje z nich białko potrzebne do życia.
c) Są identyczne, gdyż organizm ludzki przyswaja jedynie białka z pożywienia o takiej samej strukturze, jak
białka, z których jest zbudowany.
d) Są identyczne, gdyż zarówno człowiek, jak i pokarmy pochodzenia zwierzęcego i roślinnego,
zbudowane są z tego samego białka.
Zadanie 16.
Wskaż odpowiedź, w której wymienione są tylko tlenki odpowiedzialne za powstawanie „kwaśnych
deszczy”:
Zadanie 17.
Wyjaśnij, dzięki jakim procesom powstaje gleba i na czym one polegają?
a) Gleba powstaje w wyniku procesów glebotwórczych, które polegają na kruszeniu się skały macierzystej
pod wpływem wody i niskiej temperatury. Wyróżnia się kruszenie fizyczne, chemiczne i biologiczne, a każde z nich
w zależności od warunków, przebiega z różnym nasileniem.
b) Tworzenie się gleby następuje w wyniku starzenia się i rozpadu skały macierzystej pod wpływem
zmieniających się warunków klimatycznych. Wyróżniamy starzenie fizyczne, chemiczne i biologiczne.
c) Tworzenie się gleby ze skał, jest procesem złożonym, trwającym tysiące lat. Skała ulega wówczas
wietrzeniu fizycznemu, chemicznemu i biologicznemu bez zmiany składu chemicznego, a zmianie ulega tylko jej
struktura.
d) Gleba powstaje w wyniku procesów glebotwórczych zwanych wietrzeniem. Ulega ona wówczas
zmianom fizycznym i zmienia się jej skład chemiczny, a w zależności od czynników powodujących te procesy,
wyróżnia się wietrzenie fizyczne, chemiczne i biologiczne.
Zadanie 18.
Sorpcja jest podstawową właściwością gleby, która różni ją od skał i decyduje między innymi o istnieniu
życia na Ziemi. Wyjaśnij, na czym polega ta właściwość i na skutek czego gleba ją uzyskała.
a) Sorpcja polega na pochłanianiu i gromadzeniu przez glebę wody niezbędnej dla życia roślin, a wynika
ona z porowatości gleby.
b) Sorpcja polega na pochłanianiu i gromadzeniu przez glebę wody i powietrza, a spowodowane jest to
tym, że tworzy ona sypką masę.
c) Sorpcja polega na tym, że wraz z pochłanianiem przez glebę wody, zatrzymuje także w swojej masie
zawarte w wodzie różne substancje, głównie jony. Właściwości te gleba uzyskuje na skutek przemian
chemicznych, jakim ulegają wchodzące w jej skład związki chemiczne.
d) Sorpcja polega na gromadzeniu przez glebę różnych nawozów rozpuszczalnych w wodzie, niezbędnych
dla życia roślin. Właściwości te gleba uzyskuje przede wszystkim poprzez odpowiednią uprawę – różne zabiegi
rolnicze zwiększające jej pulchność.
Zadanie 19.
Wyjaśnij, w jakich warunkach płomień świecy parafinowej kopci i jak temu zaradzić.
a) Płomień jest kopcący wówczas, gdy w pomieszczeniu, gdzie pali się świeca, jest zbyt dużo dwutlenku
węgla. Można temu zaradzić poprzez przewietrzenie pomieszczenia.
b) Zbyt długi knot swiecy, zwiększa powierzchnię parowania parafiny, co sprawia, że ilość tlenu w
powietrzu otaczającym płomień, jest za mała w stosunku do ilości par parafiny. Zachodzi wówczas niepełne
spalanie z wydzieleniem sadzy, któremu można zaradzić przycinając knot.
c) Zbyt długi knot świecy, utrudnia parowanie parafiny i dostęp tlenu do jej par, co powoduje niepełne
spalanie parafiny i wydzielanie się sadzy. Płomień wówczas jest kopcący, a można temu zapobiec przez
systematyczne przycinanie knota w trakcie palenia się świecy.
d) Świeca pali się kopcącym płomieniem wówczas, gdy zaczyna się palić zbyt długi knot, który wykonany
jest z włókien. Można temu zapobiec przez systematyczne przycinanie knota.
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
CZĘŚĆ: 12
1. Skóra człowieka staje się szorstka i chropowata, gdy ma dłuższy kontakt z zasadami bądź produktami
wykazującymi właściwości zasadowe, np. jeżeli stosowane są nieodpowiednie środki myjące, które wykazują
wyraźnie odczyn zasadowy, a także, gdy nie jest chroniona podczas czynności, gdzie narażona jest na działanie
zasad. Przykładem są dłonie murarzy, którzy pracują bez rękawic. Jak wyjaśnisz to zjawisko, posługując się
poznaną wiedzą chemiczną?
a) środki myjące o odczynie zasadowym a także wapno gaszone (stosowane na budowie) wysuszają
skórę, gdyż wynika to z właściwości wchodzących w ich skład zasad.
b) Skóra człowieka pokryta jest tłuszczem, który stanowi jej warstwę ochronną. Wapno gaszone, czyli
zasada wapniowa, a także nieodpowiednie środki myjące o wyraźnie zasadowym odczynie, reagują z tłuszczem i
stopniowo niszczą warstwę ochronną skóry.
c) Środki myjące o odczynie zasadowym, a także wapno, mają właściwości bakteriobójcze i stosowane
zbyt często, wysuszają i stopniowo niszczą skórę.
d) Skóra człowieka zawiera białko, które jest bardzo wrażliwe na działanie zasad. Wapno gaszone, czyli
zasada wapniowa, a także środki myjące o wyraźnie zasadowym odczynie, reagują z białkiem i powstają nowe
substancje, które niszczą skórę.
2. Którą z podanych metod wykorzystasz do rozdzielenia następujących mieszanin:
Mieszanina
metoda
1. słona woda
a) krystalizacja
2. piasek z woda
b) destylacja
3. wodny roztwór alkoholu
c) sączenie.
3. W podanych zapisach przemian wskaż substraty:
Siarka + miedź  siarczek miedzi
Dwutlenek wegla + magnez  tlenek magnezu + wegiel
Woda  tlen +wodór
a) siarka, miedź, węgiel, woda, magnez,
b) woda, dwutlenek wegla, magnez, siarka, miedź,
c) siarczek miedzi (II), tlenek magnezu, węgiel, wodór, tlen
31
4. Na podstawie zapisu 15 P określ liczbę cząstek elementarnych w atomie fosforu:
a) liczba protonów:
b) liczba neutronów:
c) liczba elektronów:
16
5. Jaki jest ładunek jądra atomy 8 E:
a) +16;
b) +8;
c) –8;
d) 0;
6. Jeżeli atom pierwiastka znajduje sie w okresie czwartym i trzynastej grupie, to liczba jego elektronów
walencyjnych wynosi:
a) 4;
b) 13;
c) 3;
d) 9;
7. Okresl wartościowość azotu w zwiazkach o wzorze N2O5 i NH3:
a) II i I;
b) V i III;
c) V i I;
+
d) II i III;
2
8. Podaj wzór sumaryczny zwiazku zbudowanego z jonów K i S
a) KS;
b) K2S2;
c) K2S;
d) SK2;
9. Masa cząsteczkowa związku o wzorze Al2O3 wynosi:
a) 43u;
b) 102u;
c) 100u;
d) 50u;
10. Stosunek wagowy żelaza do tlenu w związku o wzorze Fe2O3 wynosi::
a) 2 : 3;
b)7 :2;
c) 13 :6;
d) 7 :3;
11. Związek o wzorze E2O3 ma masę czasteczkową 160u. Jaki pierwiastek oznaczono literą E:
a) kadm;
b) gal;
c) żelazo;
d) bar;
12. Zmieszano 50g 2% roztworu ze 150g 4% roztworu tej soli. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu wynosi:
a) 6%,
b) 3%,
c) 3,5%,
d) 2,5%.
13. Otrzymano 700g roztworu, gdy do 300g 5% roztworu kwasu dodano 40% roztwór tego samego kwasu.
Jakie jest stężenie procentowe otrzymanego roztworu?
a) 25%
b) 2,5%
c) 0,25%
d) 12,5%
14.Tabelka przedstawia fragment układu okresowego :
Na podstawie powyższej tabelki można stwierdzić, że:
a)atom pierwiastka X ma 7 elektronów walencyjnych;
b)atom pierwiastka Z ma 1 elektron walencyjny;
c)atom pierwiastka Y ma 5 elektronów walencyjnych;
d)odpowiedzi a , b i c sa poprawne.
15.Na podstawie tabelki można stwierdzić, że wzór wodorku Y ma postac :
a)YH3
b)YH5
c)Y2H5
d)YH
16.Na podstawie tabelki można stwierdzić, że:
a) atomy X i Y maja po jednej powłoce elektronowej;
b) atom pierwiastka Z ma dwie powłoki elektronowe, a atom pierwiastka Y cztery;
c) atom pierwiastka Y ma trzy powłoki elektronowe, a atom pierwiastka X dwie;
d) atom pierwiastka X ma jedna powłokę elektronową, a atom pierwiastka Z dwie.
17.Wybierz zestaw zawierający tylko metale, które bedą reagowały z wodą w temperaturze pokojowej :
a) Ca , Mg , Al
b) Na , Fe , Al
c) K , Cu , Ca
d) Ca , Na , K
18.Która para stanowi izotopy ?
19.Pierwiastek należący do grupy głównej układu okresowego tworzy tlenek o wzorze XO2, a reagując z wodą daje
roztwór o odczynie kwaśnym. Pierwiastek ten należy do grupy:
a)14;
b)2;
c)2 lub 14;
d)14 lub 16.
20.Siarczanu (VI) sodu nie można otrzymać w reakcji :
a) Na2S z H2SO4
b) Na2O z SO3
c) NaOH z H2SO4
d) NaOH z SO2
21.Znając tylko liczbę atomową pierwiastka nie można określić :
a) ładunku jądra atomowego,
b) liczby protonów w jądrze;
c) liczby neutronów w jądrze;
d) liczby elektronów.
22.Wodorotlenek sodu i potasu przechowuje się w szczelnie zamkniętych naczyniach, ponieważ są substancjami :
a) żrącymi;
b) lotnymi;
c) higroskopijnymi;
d) o nieprzyjemnych zapachach.
3
23.Ile tlenu znajduje sie w 20 dm powietrza?
3
3
a) 4,2 dm
b) 15,6 dm
3
c) 0,42 dm
3
d) 1,56 dm .
24.Zmieszano roztwory wodorotlenku sodu i kwasu solnego zawierające taką samą liczbę cząsteczek
rozpuszczonych substancji . Powstał roztwór o odczynie :
a) kwaśnym,
b) obojętnym,
c) zasadowym,
d) nie można przewidzieć odczynu
25.Jaki indeks kryje się pod literą x we wzorze As2OX jeżeli masa cząsteczkowa tego związku wynosi 198 u
a) 1
b) 3
c) 5
d) 7
26.Dzieki jakiemu zjawisku mokra bielizna wysycha w temperaturze poniżej 0°C ?
a) parowaniu;
b) krzepnięciu;
c) sublimacji;
d) resublimacji.
27.Które równanie zawiera błąd ?
28.Kwaśne deszcze są spowodowane zanieczyszczeniem powietrza tlenkami:
a) wodoru , glinu , żelaza;
b) siarki , azotu , wegla;
c) krzemu , wapnia , chloru;
d) sodu , potasu , wodoru.
28.Chlorowodór stosunkowo dobrze rozpuszcza się w wodzie dając :
a) kwas solny;
b) chlorek sodu;
c) kwas siarkowy(VI);
d) wodę chlorową
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
CZĘŚĆ: 13
1.Uczeń do szklanki wody wsypał łyżeczkę sproszkowanej kredy. Otrzymał :
a) roztwór właściwy;
b) roztwór koloidalny;
c) zawiesinę
2.Ładunek elektryczny elektronu jest :
a) ujemny i większy od ładunku protonu;
c) ujemny i równy ładunkowi protonu;
b) dodatni i większy od ładunku protonu;
d) dodatni i równy ładunkowi protonu.
3.Wartościowość azotu w soli NaNO3 wynosi :
a) I
b) II
c) III
d) V.
4.Która z substancji zabarwia białko na żółto i jest niezbędna do otrzymywania materiałów wybuchowych ?
a) HNO3
b) H2SO4
c) NaOH
d) HCl
5. Jaka wspólna właściwość wodoru i tlenu pozwala zbierać te gazy metodą wypierania wody z probówki?
a) są gazami;
b) są gazami nierozpuszczalnymi w wodzie;
c) są gazami lżejszymi od wody;
d) są gazami bezbarwnymi;
6. Przygotowano 20% roztwór NaCl . Pobrano 20g tego roztworu i dodano 180g wody.
W uzyskanym roztworze steżenie NaCl:
a) zmniejszyło się 9-krotnie;
c) wzrosło 9-krotnie;
b) wzrosło 10-krotnie;
d) zmniejszyło sie 10-krotnie.
7. Z 98 g kwasu siarkowego (VI) można otrzymać 142 g jego soli o nazwie siarczan (VI) sodu .
Jaką ilość tej soli można otrzymać mając do dyspozycji 150 g 30 % roztworu kwasu ?
a) 65,2 g
b) 62,5 g
c) 49 g
d) 61 g .
8.W 5 probówkach umieszczono następujące pary substancji chemicznych :
I. Mg + HCl
II. NaOH + H2SO4
III. CaCO3 + HCl
IV. CaO + HNO3
W której probówce wydzieli sie gaz:
a) tylko I
b) w I i II
c) w I i III
9.Ile wynosi wartosciowość reszty kwasowej w soli o wzorze Ca(ClO3)2 ?
a) II
b) III
c) I
V. CuS + HCl
d) w I , III i V.
d) VI .
10.Cząsteczka Ca3(PO4)2 składa się z :
a) 3 atomów wapnia , 2 atomów fosforu i 4 atomów tlenu;
b) 3 atomów wapnia , 1 atomu fosforu i 8 atomów tlenu;
c) 6 atomów wapnia , 1 atomu fosforu i 8 atomów tlenu;
d) 3 atomów wapnia , 2 atomów fosforu i 8 atomów tlenu.
11. Który z tlenków nie reaguje z HCl:
a) CaO
b) CuO
c) Fe2O3
d) SO2
12.Jakie substancje powinny być wpisane w miejsce kropek:
....... + .......  MgSO4 + H2
a) MgO i H2SO4
b) Mg i H2SO4
c) Mg(OH)2 i H2SO4
d) Mg i SO2
13.Sposób oczyszczania substancji stałych polegający na wykorzystaniu różnic rozpuszczalnosci w różnych
temperaturach nazywa się:
a) destylacja
b) krystalizacja
c) sublimacja
d) resublimacja
14.W laboratorium wodór otrzymuje się w reakcji :
a) kwasu solnego z cynkiem
c) kwasu solnego z miedzią,
b) cynku z wodą
d) destylacji frakcyjnej skroplonego powietrza
15.Które z przedstawionych zdań jest fałszywe :
a) rtęć składa się z atomów rtęci;
b) woda składa się z cząsteczek tlenku wodoru;
c) tlenek magnezu składa się z cząsteczek tlenku magnezu;
d) amoniak składa się z atomów amoniaku.
16.Reszta kwasowa wchodzi w skład :
a) wszystkich soli;
c) tylko soli beztlenowych;
b) tylko soli tlenowych;
d) tylko soli rozpuszczalnych w wodzie.
17.Reakcja kwasu i zasady jest reakcją :
a) syntezy;
c) wymiany pojedynczej;
b) analizy;
d) wymiany podwójnej.
18.Gaz powodujący zmętnienie wody wapiennej można otrzymać w wyniku rozkładu termicznego :
a) azotanu (V) wapnia;
b) azotanu (III) wapnia;
c) węglanu wapnia;
d) chlorku wapnia.
19.Która z wymienionych soli nie jest biała :
a) NaCl
b) BaSO4
c) CaCO3
d) CuSO4.
119
20. Atom 50 Sn składa się z:
A. 119 neutronów , 50 protonów , 50 elektronów
C. 119 neutronów , 50 protonów , 69 elektronów
B. 69 neutronów , 50 protonów , 69 elektronów
D. 69 neutronów , 50 protonów , 50 elektronów
21. Gęstość gazu ziemnego zależy od miejsca jego wystepowania. Fakt ten potwierdza, że gaz ziemny jest:
A. pierwiastkiem chemicznym;
B. związkiem chemicznym;
C. mieszaniną gazów;
D. gazem nierozpuszczalnym w wodzie;
22. Powietrze jest:
a) związkiem chemicznym,
c) mieszaniną pierwiastków,
b) pierwiastkiem chemicznym,
d) mieszaniną pierwiastków i związków chemicznych.
3
23. W 100 dm powietrza znajduje się
3
3
a) 50 dm tlenu i 50 dm azotu,
3
3
c) 78 dm tlenu i 21 dm azotu,
3
3
b) 21 dm tlenu i 78 dm azotu,
3
3
d) 12 dm tlenu i 87 dm azotu.
24. Który z wymienionych efektów nie jest wynikiem kwaśnych deszczy:
a) zakwaszenie wód sródlądowych,
b) wzrastająca korozja metali,
c) wzrost steżenia szkodliwych metali w wodzie pitnej,
d) ocieplenie klimatu, efekt cieplarniany
25. Wskaż zdanie fałszywe dotyczące tlenu:
a) Tlen jest niezbędny do oddychania.
b) Tlen jest palny.
c) Reakcje spalania w tlenie zachodzą intensywniej niż w powietrzu.
d) Tlen daje się skroplić.
26. Ozon jest gazem:
a) mającym charakterystyczny zapach i bezbarwnym,
c) bezwonnym i bezbarwnym,
27. Ciekłym niemetalem jest:
a) siarka,
b) bezwonnym i barwnym,
d) mającym charakterystyczny zapach i barwnym.
b) chlor,
c) brom,
d) rtęć.
28. W jakim stosunku objętościowym należy zmieszac wodór z tlenem, aby nastąpiło jego całkowite spalanie?
a) 2:1;
b) 1:10;
c) 2:5;
d) 3:2;
29. W jakim stosunku objętościowym należy zmieszac wodór z powietrzem, aby nastąpiło jego całkowite spalanie?
a) 2:1;
b) 1:10;
c) 2:5;
d) 3:2;
30. Mamy zwiazek XY3. Jeżeli pierwiastek Y jest dwuwartościowy, to wartościowość pierwiastka X wynosi:
a) II
b) III
c) IV
d) VI
31. W której z wymienionych cząsteczek występuje wiązanie jonowe:
a) H2
b) H2O
c) HCl
d) NaCl
32. W reakcji C + H2O  CO + H2
a) utleniaczem jest węgiel, a reduktorem woda,
b) utleniaczem jest wodór, a reduktorem tlenek węgla,
c) utleniaczem jest woda, a reduktorem węgiel,
d) utleniaczem jest tlen, a reduktorem woda.
33. Rozpuszczaniu CO2 w wodzie sprzyja:
a) wysoka temperatura,
c) wysoka temperatura i niskie ciśnienie,
b) niska temperatura
d) niska temperatura i wysokie ciśnienie.
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
CZĘŚĆ: 14
1. Który zestaw kwasów zawiera tylko takie, które w temperaturze pokojowej ulegają rozkładowi?
a) H2SO3, H2CO3
b) H2SO4, H2CO3
c) H3PO4, H2SO3
d) H2SO3, H2SO4
2. Do probówek zawierających metale dodano kwas solny. Reakcja nie zajdzie w probówce z:
a) cynkiem,
b) magnezem,
c) żelazem,
d) srebrem.
3. Zmieszano równe ilości HNO3 i NaOH o takim samym stężeniu. Powstał roztwór o odczynie:
a) kwaśnym
b) obojętnym,
c) zasadowym
d) nie można tego stwierdzić
3+
2
4. Jak należy zapisać czasteczkę soli, która dysocjuje na jony: Fe i SO4 ?
a) FeSO4
b) Fe(SO4)2
c) Fe3(SO4)2
d) Fe2(SO4)3
5. W 2 kg wody rozpuszczono 200 g soli o nazwie chlorek potasu, która jest w 5% zanieczyszczona chlorkiem
sodu. Ile wynosi stężenie procentowe chlorku potasu i stężenie procentowe chlorku sodu?
a) Stężenie chlorku potasu wynosi 10%, a stężenie chlorku sodu 0,25%.
b) Stężenie chlorku potasu wynosi 8,64%, a stężenie chlorku sodu 0,45%.
c) Stężenie chlorku potasu wynosi 8,64%, a stężenie chlorku sodu 0,23%.
d) Stężenie chlorku potasu wynosi 9,09%, a stężenie chlorku sodu 0,45%.
5. Jaką ilość wody należy dodać do 300g 40% roztworu, aby otrzymać roztwór o stężeniu 10%?
a) 300g,
b) 600g,
c) 900g,
d) 1200g
3
6. Gęstość amoniaku wynosi 0,76g/dm . Jaką objetość amoniaku należy rozpuścić w wodzie, aby otrzymać 2kg
3
3
3
3
30% roztworu?
a) 760dm ,
b) 600dm
c) 789,5dm ,
d) 879,5dm .
7. W tradycyjnych aparatach fotograficznych wykorzystuje się klisze pokryte emulsją światłoczułą, która jest
mieszaniną zawierającą sole srebra. Który zestaw zawiera wyłącznie wzory soli srebra?
a) Ag2O Ag2CO3 Ag2S
b) AgCl Ag2S AgNO3
c) AgOH AgNO3 Ag2CO3
d) Ag2O AgOH AgCl
8. Równianie reakcji otrzymywania chlorku srebra z pierwiastków ma postać:
a) 4Ag + O2  2Ag2O
b) AgNO3 + NaCl  AgCl + NaNO3
c) 2Ag + Cl2  2AgCl
d) 2AgCl  2Ag + Cl2.
9. Na tablicy widnieje reklama mydła, którego pH wynosi 5,5. Wskaż zdanie prawdziwe:
A. Mydło to nie może być używane ze względu na jego silnie zasadowy odczyn.
B. Mydło to może być używane bezpiecznie, gdyż wykazuje odczyn lekko zasadowy.
C. Mydła tego nie wolno używać, bo jego odczyn jest obojętny.
D. Mydło to może być używane bezpiecznie ze względu na jego lekko kwasowy odczyn.
0
10. Rozpuszczalność mydła sodowego (stearynianu sodu) w 100 g wody o temperaturze 70 C wynosi 11 g. Po
rozpuszczeniu 27,5 g tego mydła w 250 g wody o tej temperaturze otrzymano roztwór:
A. nienasycony.
B. nasycony.
C. przesycony.
D. rozcieńczony.
11. Woreczki foliowe służące czesto jako torebki reklamowe wykonuje się z polietylenu (polietenu). Jest to
tworzywo sztuczne otrzymywane z węglowodoru, którego model cząsteczki przedstawia rysunek:


Napisz wzór sumaryczny tego węglowodoru i oblicz jego masę częsteczkową,
Narysuj wzór strukturalny związku powstałego przez przyłączenie czastączki wodoru do cząsteczki
tego węglowodoru i podaj jego nazwę.
12. W czasie zabawy Jacek poparzył się pokrzywą, w której soku komórkowym znajduje się kwas mrówkowy.
Aby złagodzić objawy poparzenia, można zastosować okład neutralizujący z substancji o pH równym:
A. 1
B. 4
C. 7
D. 9
13. Za pomocą alkoholowego roztworu jodu (jodyny) można wykryć w produktach spożywczych
A. białko.
B. glukozę.
C. sacharozę.
D. skrobię.
14. Rośliny iglaste do uprawy wymagają kwaśnego podłoża. wskaż optymalne pH gleby dla tych roślin?
a) pH 11;
b) pH 8;
c) pH 7;
d) pH 5
15. Tomek chcąc sprawdzić, jaki jest skład chemiczny muszli zebranych na plaży, wykonał doświadczenie:
 Na podstawie obserwacji uzupełnij wniosek i równanie reakcji.
Obserwacje: Powierzchnia muszli pieni się po polaniu kwasem (wydziela się gaz).
Wniosek: Węglan wapnia budujący muszlę reaguje z kwasem solnym, w reakcji wydziela się gaz,
którym jest.......................................................
Równanie reakcji: .................. +.....................  CaCl2 +...............+ H2O
16. Prawo stałości składu związku chemicznego brzmi:
Stosunek mas pierwiastków w każdym związku chemicznym jest stały i charakterystyczny dla danego
związku chemicznego.
Która z poniższych wielkości określa stosunek masy azotu do masy tlenu w tlenku azotu (V) o wzorze N2O5
a) 2 : 5
b) 5 : 2
c) 7 : 20
d) 20 : 7
17. Podczas łączenia tlenku azotu (V) z wodą powstaje:
a) kwas tlenowy
b) wodorotlenek
c) kwas beztlenowy
d) sól kwasu tlenowego
18. Jednym z nawozów sztucznych używanych w rolnictwie są nawozy potasowe.
Należy do nich między innymi azotan (V) potasu. Wskaż wzór sumaryczny tego związku.
a) N2O5
b) K2O
c) KNO2
d) KNO3
19. Niektóre nawozy sztuczne są trujące dla człowieka.
Wskaż, który z poniższych znaków powinien być umieszczony na worku z nawozem sztucznym.
20. Zwiększenie ilości dwutlenku węgla w atmosferze powoduje wzrost temperatury i zmianę klimatu na kuli
ziemskiej. Co obecnie przyczynia się do wzrostu ilości CO2 w atmosferze?
A. Zwiększenie powierzchni szkółek leśnych.
B. Zmniejszanie różnorodności gatunkowej lasów.
C. Masowe wycinanie drzew w celu pozyskania drewna.
D. Wprowadzanie nowych gatunków roślin.
21. W przyrodzie nieustannie następuje odtwarzanie tlenu w atmosferze.
Jak nazywa się proces, podczas którego produkowany jest tlen?
A. Utlenianie.
B. Fermentacja.
C. Fotosynteza.
D. Oddychanie.
22. W środowisku obojętnym wywar z czerwonej kapusty jest fioletowy. Pod wpływem kationów wodoru staje się
czerwony. Jaki związek obecny w cytrynie powoduje zmianę barwy wywaru na czerwoną?
A. Sól.
B. Woda.
C. Kwas.
D. Zasada.
23. Podczas spalania 8 g wodoru w tlenie otrzymano 72 g wody. Ile gramów tlenu wzięło udział w reakcji?
A. 16
B. 32
C. 36
D. 64
24. Zaprawa murarska pozostawiona na powietrzu twardnieje. Które równanie reakcji obrazuje ten proces?
25. Blacha wykonana z glinu (Al) jest odporna na działanie czynników atmosferycznych, ponieważ pokrywa się
warstwą ochronną tlenku glinu. Zapisz równanie reakcji tworzenia się tlenku glinu z pierwiastków, wiedząc, że glin
jest trójwartościowy.
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
CZĘŚĆ: 15
1. W życiu człowieka ważną rolę pełnią skały. Podaj nazwę skały na podstawie krótkiego jej opisu.
 Jest skałą osadową pochodzenia roślinnego, czarną, z połyskiem, brudzącą dłonie.
Wykorzystywana jako źródło energii. Jest nią: ...............................
 Jest skałą osadową pochodzenia chemicznego, której głównym składnikiem jest chlorek sodu.
Wykorzystywana jako środek spożywczy. Jest to: ..........................
 Jest skałą osadową pochodzenia organicznego. Powstaje na dnie zbiorników morskich ze szkieletów i
muszli zwierząt. Wykorzystywana jest w budownictwie. Skała ta to: ................................
2. W cząsteczce HCl występuje wiązanie kowalencyjne spolaryzowane, jego powstawanie przedstawia schemat:
Wiązanie to polega na
A. uwspólnieniu pary elektronowej z równoczesnym jej przesunięciem w kierunku atomu chloru.
B. uwspólnieniu pary elektronowej z równoczesnym jej przesunięciem w kierunku atomu wodoru.
C. przekazaniu elektronów walencyjnych atomowi chloru i utworzeniu jonów.
D. przekazaniu elektronów walencyjnych atomowi wodoru i utworzeniu jonów.
3. Wiele płynów chłodniczych zawiera w swoim składzie związek o wzorze strukturalnym:
Obecność wyróżnionych grup świadczy o tym, że związek ten jest
A. węglowodorem.
B. alkoholem.
C. kwasem organicznym.
D. estrem.
4. W skałach babiogórskich można znaleźć żyły pewnego minerału, który jest nieorganiczną solą. Jon metalu, który
tworzy tę sól, posiada w jądrze 20 protonów. Niemetal, który razem z tlenem tworzy w tej soli jon reszty kwasowej,
ma masę atomową około 12 u i jest w nim czterowartościowy. Korzystając z fragmentu układu okresowego
(poniżej), zapisz wzór sumaryczny opisanej soli i podaj jej nazwę.
5. Węgle kopalne, do których oprócz węgla brunatnego należą węgiel kamienny i torf, różnią się zawartością
procentową pierwiastka węgla. Uszereguj te odmiany węgla według malejącej zawartości procentowej pierwiastka
węgla – w tym celu uzupełnij tabelę (powyżej), wpisując ich nazwy.
6. Po nalaniu do zbiornika 5 ton wody z Morza Śródziemnego (którego zasolenie wynosi 3,8%) i odparowaniu
można otrzymać:
A. 380 kg soli
B. 38 kg soli
C. 190 kg soli
D. 19 kg soli
7. Mydła znane są od starożytności i służą od tego czasu jako środki myjące i piorące. Są to najczęściej sodowe
lub potasowe sole wyższych kwasów karboksylowych. Wzór soli, która jest mydłem, to
A. HCOOK
B. CH3COONa
C. C15H31COOH
D. C17H35COONa
8. Jeden z najwybitniejszych filozofów greckich Demokryt jako pierwszy użył pojęcia atom dla określenia
najmniejszego i niepodzielnego składnika materii. Obecnie wiemy, że atom ma budowę złożoną. Uzupełnij zdania,
korzystając z zamieszczonych określeń:
proton,
elektron,
neutron,
dodatni, obojętny,
ujemny, atomowa, masowa.
Atom składa się z dodatnio naładowanego jądra, w którym znajdują się..................... i....................... oraz
krążących wokół niego ujemnie naładowanych............................. Atom jest elektrycznie........................, gdyż liczba
protonów i elektronów jest taka sama. O liczbie protonów w atomie informuje charakterystyczna dla każdego
pierwiastka liczba......................................
9. W sali, w której zebrano eksponaty charakterystyczne dla Kraju Kwitnącej Wiśni – Japonii, znajdował się
posążek Buddy. Posążek wykonany ze złota o masie 7728 g miałby objętość
3
3
3
3
A. 4000 cm
B. 400 cm
C. 40 cm
D. 4 cm
10. Gdyby z metali wymienionych w tabeli wykonane zostały posążki Buddy o takiej samej objętości, to posążek o
najmniejszej masie wykonany byłby z:
A. glinu.
B. miedzi.
C. ołowiu.
D. żelaza.
11. W Londynie ogromnym problemem jest smog składający się między innymi z tlenków siarki i tlenków azotu.
Pewnego dnia w atmosferze znalazła się taka sama masa tlenków siarki co tlenków azotu. Diagramy przedstawiają
źródła zanieczyszczeń powietrza tymi tlenkami.
Największa łączna masa wyemitowanych tlenków azotu i tlenków siarki pochodziła z
A. transportu.
B. gospodarstw domowych.
C. energetyki.
D. przemysłu (w tym rafinerii).
12. Badano odczyn próbek wody pobranych z różnych źródeł, używając jako wskaźnika oranżu metylowego. Jedną
z próbek stanowiła woda z kwaśnych opadów zebrana w Londynie. Doświadczenie przebiegało według schematu
próbka wody + oranż metylowy  roztwór
Woda zebrana w Londynie mogła znajdować się
A. w zlewce I.
B. w zlewce III.
C. w zlewce II.
13. Wskaż zestaw, który zawiera wyłącznie wzory sumaryczne soli.
14. Wskaż reakcję zobojętniania.
D. we wszystkich zlewkach.
PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU KOMPETENCYJNEGO
CZĘŚĆ: 16
1. Porosty to organizmy bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki (SO2). Z tego powodu
uznano je za organizmy wskaźnikowe określające stopień zanieczyszczenia atmosfery. Powyższa tabela
przedstawia VII-stopniową skalę porostową.
3
Jeżeli w londyńskim parku skażenie powietrza wynosi 85 mg SO2/m , to:
A. powietrze jest średnio zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest mąklik otrębiasty.
B. powietrze jest średnio zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest złotorost ścienny.
C. powietrze jest silnie zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest mąkla tarniowa.
D. powietrze jest silnie zanieczyszczone, a porostem wskaźnikowym jest złotorost ścienny.
2. W parku, w którym na drzewach dominował złotorost ścienny, po pięciu latach zaobserwowano dominowanie
mąklika otrębiastego. Oznacza to, że w tym czasie zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki:
A. wzrosło i powietrze jest mało zanieczyszczone.
B. zmalało i powietrze jest mało zanieczyszczone.
C. zmalało i powietrze jest średnio zanieczyszczone.
D. wzrosło i powietrze jest średnio zanieczyszczone.
3. Tabela przedstawia zawartość glukozy w osoczu krwi czterech pacjentów na czczo oraz normę fizjologiczną.
Na cukrzycę choruje prawdopodobnie pacjent:
A. I
B. II
C. III
D. IV
4. Tomek wykonał doświadczenie, w którym na cynk podziałał kwasem solnym. Probówkę do zbierania
wydzielającego się gazu umieścił w wanience z wodą. Rysunek przedstawia schemat tego doświadczenia.



Zapisz równanie reakcji zachodzącej w doświadczeniu: …………………………………………………
Nazwij powstałe produkty reakcji, uzupełniając zdanie:
Produktami reakcji zachodzącej w doświadczeniu są ..................................................................
Napisz, w jaki sposób zidentyfikujesz wydzielający się gaz.
5. Woda morska zawiera wiele rozpuszczonych soli, między innymi NaCl, CaCl2 , MgSO4, K2SO4.
Jakie jony są obecne w wodzie morskiej?
6. Miedziane dachy wielu budowli zabytkowych pokrywają się z czasem patyną – zielonym nalotem, którego
głównym składnikiem jest związek o wzorze Cu(OH)2CuCO3. Do jakiej grupy związków chemicznych należą
składniki patyny? Wstaw znak „X” w odpowiednie komórki tabeli.
7. Tata wygładza ścianę w piwnicy. Do sporządzenia zaprawy użył: gipsu, wapna gaszonego, piasku i wody.
Zaznacz właściwą odpowiedź. Który z wymienionych składników posiada właściwości żrące?
A. gips
B. wapno
C. piasek
D. woda
8. Braciszek Basi i Janka zagrożony jest krzywicą. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Krzywica – choroba kości – jest skutkiem niedoboru:
A. witaminy B
B. witaminy E
C. witaminy D
D. witaminy K
9. Tomek i Adam otrzymali polecenie uzyskania czystej wody z roztworu soli kuchennej. Tomek przesączył roztwór
przez bibułę, Adam ogrzewał go w kolbie, a wytwarzającą się parę wprowadzał poprzez chłodnicę do zlewki.
Zestaw użyty przez Tomka
Zestaw użyty przez Adama
Zaznacz właściwą odpowiedź. Kto prawidłowo wykonał polecenie?
A. Tomek
B. Adam
C. Tomek i Adam
D. żaden z nich
10. Według przepisu, do 5 litrów wody trzeba wsypać 150 g proszku do prania.
Oblicz, ile proszku trzeba wsypać do 20 litrów wody. Zapisz obliczenia.
Odpowiedź: Do 20 litrów wody należy wsypać ..........g proszku.
Informacja do zadań 11. i 12.
Uczniowie zwrócili uwagę na widoczne uszkodzenia igieł i liści drzew rosnących nieopodal lodowiska.
To efekt działania kwaśnych deszczy powstających w reakcji tlenku o wzorze SO2 z kroplami wody.
11. Wartościowość siarki w tym tlenku wynosi
A. IV
B. III
C. II
D. I
12. Reakcję powstawania kwaśnych opadów można opisać równaniem
A. SO2 + H2O →H2SO2
B. SO2 + H2O → H2SO3
C. SO3 + H2O → H2SO3
D. SO2 + H2O → H2SO4
13. Prawidłowy rozwój kości zapewniają dwudodatnie kationy pierwiastka o liczbie atomowej 20.
Korzystając z zamieszczonego poniżej fragmentu układu okresowego, podaj nazwę tego pierwiastka i napisz, ile
protonów, elektronów i neutronów znajduje się w opisanym kationie.