docxviii bydgoski festiwal operowy
download 
Reklamacja Transkrypt
xviii bydgoski festiwal operowy
xviii bydgoski festiwal operowY Sponsorzy Główni Festiwalu GOSPODARZAMI SPEKTAKLI FESTIWALOWYCH SĄ: SŁAWOMIR PIETRAS ANDRZEJ MATUL program LA BOHÈME premierY Giacomo Puccini Opera Nova w Bydgoszczy, 30.04.2011, 01.05.2011 Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment Alexander Ekman Cullbergballet, 04.05.2011 Maria Stuarda Gaetano Donizetti Teatr Wielki im. St. Moniuszki w Poznaniu, 06.05.2011 DIDO AND aeneas Henry Purcell Patroni Medialni Festiwalu Zamek Sinobrodego Béla BartÓk Teatr Wielki w Łodzi, 08.05.2011 Monty Python`S SPAMALOT Eric Idle/John Du Prez Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej w Gdyni, 10.05.2011 Orlando Georg Friedrich Händel Combattimento Consort Amsterdam, 12.05.2011 Aria/Le Chant du Compagnon Errant/Dionysos Béjart Ballet Lausanne, 14.05.2011 Witam Państwa, radośnie i jak najgoręcej. Jak zwykle i ten, XVIII Bydgoski Festiwal Operowy, otwieramy premierą własną; tym razem jest to Cyganeria Giacomo Pucciniego, być może najlepsza, na pewno zaś najulubieńsza opera popularnego kompozytora. Bodaj jak nigdy dotąd, w tegorocznym programie znalazły się dzieła reprezentujące aż cztery wieki istnienia opery: od siedemnastowiecznej Dydony i Eneasza Henry`ego Purcella po Zamek Sinobrodego Béli Bartóka. To efektowne rozszerzenie czasowych ram zawdzięczamy gościom z Teatru Wielkiego w Łodzi, którzy przybędą do nas z dyptykiem złożonym z odległych w czasie i stylistycznie sztuk. Jedno z najniezwyklejszych dzieł osiemnastego stulecia, Orlanda Händla, pokaże wyspecjalizowany w tej dziedzinie holenderski zespół Combattimento Consort Amsterdam, który wystąpi ponadto z koncertem przedstawiając frapujące dzieło Bacha – Sztukę fugi. Poznański Teatr Wielki przywiezie do Bydgoszczy Marię Stuardę Gaetano Donizettiego, która po 177 latach istnienia, świeżo, z inicjatywy Poznania, doczekała się polskiej premiery. Aż dwa znakomite, i słynne zespoły baletowe możemy u nas powitać w tym roku: szwedzki Cullbergballet pokaże głośną już pracę Alexandra Ekmana Ekman’s Triptych – A Study of Entertainment, szwajcarska kompania Béjart Ballet Lausanne zakończy festiwal wieczorem, który wypełnią choreografie Maurice’a Béjarta oraz złożony mu w hołdzie balet Aria Gila Romana, obecnego dyrektora zespołu. Jak zwykle w naszym programie jest też propozycja dla amatorów musicalu; w tym roku rzecz nosi tytuł Spamalot i jest to produkcja Erica Idle i Johna Du Preza wystawiona przez Teatr Muzyczny z Gdyni. Jako bonus proponujemy pięć mniej czy bardziej znanych operowych dzieł w ramach towarzyszącego festiwalowi Operowego Forum Młodych; w tym roku są to przedstawienia czterech akademii muzycznych – z Łodzi, Katowic, Bydgoszczy, z Bańskiej Bystrzycy i uniwersytetu z Ostrawy. Z nadzieją, że program tegorocznego festiwalu, trafi w oczekiwania i usatysfakcjonuje naszych widzów, serdecznie zapraszam do obejrzenia wszystkich lub paru wybranych przez nas przedstawień. Maciej Figas XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Opera Nova w Bydgoszczy Dyrektor Maciej Figas Giacomo Puccini La bohÈme Cyganeria Scene de La Vie de bohème di Henri Murger Sceny z Życia Cyganerii Henryka Murgera Quattro quadri di Giuseppe Giacosa e Luigi Illica Cztery obrazy autorstwa Giuseppe Giacosy i Luigiego Illicy Prapremiera: Turyn, Teatro Regio, 1 lutego 1896 r. Premiera polska: Warszawa, 1 października 1898 r. Po polsku: Lwów, 28 grudnia 1901 r. Inscenizacja i reżyseria Kierownictwo muzyczne Scenografia Kostiumy Przygotowanie chóru Współpraca muzyczna Asystent reżysera Przygotowanie chóru dzieci Inspicjent Inspicjent-sufler Maciej Prus Andrzej Knap Paweł Wodziński Jagna Janicka Henryk Wierzchoń Jerzy Wołosiuk Edward Stasiński Izabela Cywińska Agnieszka Ryczak Grażyna Juszczyk Po włosku, z napisami w przekładzie polskim. Obsada Mimi Ewa Kruszczyńska, Agnieszka Piass, Magdalena Polkowska, Victoria Vatutin Musetta Lidia Kitlińska, Ewa Olszewska, Aleksandra Pliszka, Victoria Vatutina Rodolfo, poeta Dariusz Pietrzykowski, Janusz Ratajczak, Pavlo Tolstoy Marcello, malarz Łukasz Goliński, Łukasz Motkowicz, Przemysław Rezner, Adam Zaremba Schaunard, muzyk Wojciech Dyngosz, Dominik Sierzputowski, Marek Murawa Colline, filozof Szymon Kobyliński, Patrycjusz Sokołowski, Bartłomiej Tomaka, Karol Malinowski Parpignol, wędrowny handlarz Paweł Krasulak, Marcin Naruszewicz Alcindoro, radca stanu Jacek Greszta, Andrzej Nowakowski, Bartłomiej Tomaka Benoit, właściciel domu Jacek Greszta, Andrzej Nowakowski, Ryszard Smęda Studenci, szwaczki, mieszczanie, sklepikarze i sklepikarki, wędrowni handlarze, żołnierze, kelnerzy w kawiarni, chłopcy, dziewczęta Około 1830 roku, w Paryżu. Przerwa po drugim obrazie. Orkiestra i Chór Opery Nova Orkiestra Wojskowa Pomorskiego Okręgu Wojskowego Chór Dziecięcy Pracowni Wokalnej Pałacu Młodzieży oraz Statyści Dyrygenci: Andrzej Knap, Jerzy Wołosiuk 8 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 9 Obraz I Któraś z wigilii Bożego Narodzenia około roku 1830. Paryska mansarda. Młodzi artyści, którym służy za wspólną pracownię i dom, trzęsą się z zimna, bo nie mają na opał. A gdy na zewnątrz ziąb, to i wewnątrz nic się nie zażarzy, toteż obu brak inspiracji. W końcu postanawiają palić czym się da. Marcel, który jest malarzem i ślęczy akurat nad sakralnym płótnem Przejście Izraelitów przez Morze Czerwone, gotów jest połamać i rzucić w ogień jedyne krzesło, poeta Rudolf składa w ofierze swój dramat, którego i tak nikt nie zagra… Gdy pierwszy akt skwierczy w płomieniach, w drzwiach staje ze złą wiadomością filozof Colline: wszystkie lombardy są w wigilię pozamykane, toteż nie udało się oddać książek w zastaw. Mściciel Rudolfa szybko zamienia się w popiół, a w izbie wciąż nie jest ciepło. Na szczęście wraca też muzyk Schaunard, z pieniędzmi, winem, cygarami, słodkościami i drewnem! Jakiś stuknięty Anglik, mając dość swej papugi, kazał mu grać, póki ptak nie padnie. Gdy w piecu znów strzela ogień, a stół nakryty, młodych nachodzi gospodarz domu, by skasować za czynsz. Sytuację ratuje Marcel pojąc intruza winem i zachęcając do intymnych wynurzeń. Benoit daje się podejść, a ma słabą głowę, co dla młodych jest dobrym pretekstem, by niemoralnego świntucha wyrzucić za drzwi. Potem wszyscy wypuszczają się do Quartier Latin. Tylko Rudolf musi jeszcze zostać, bo ma do skończenia artykuł. Ktoś puka do drzwi. To młoda blada kobieta. Prosi o ogień, gdyż zgasła jej świeca. Nim Rudolf zdoła spełnić tę prośbę, kobieta nagle słabnie. Odzyskawszy przytomność, odchodzi ze świecą, po chwili wraca, bo upuściła gdzieś klucz. Tymczasem świeca znów gaśnie. Po ciemku oboje szukają zguby. Inaczej niż pisze Murger w powieści, w operze znajduje nie dziewczyna, lecz Rudolf, który się z tym nie zdradza i udaje, że wciąż szuka. Tak trafia na chłodną dłoń nieoczekiwanego gościa. To zbliżenie skłania do wyznań: on jej opowiada o sobie (aria Che gelida manina), ona też się przedstawia i mówi o swych marzeniach (aria Mi chiamo Mimi). Gdy z dołu, z ulicy, nawołują Rudolfa zniecierpliwieni koledzy, oboje wyznają sobie w świetle księżyca miłość, po czym ruszają dołączyć do towarzystwa. Obraz II W Quartier Latin, jak to przed świętami, wielki tłok i ruch. W myśl zasady vita brevis młodzi szastają lekko przez Schaunarda zarobionymi pieniędzmi. Za nie Rudolf kupuje Mimi różowy czepek, Colline, sobie, trochę książek, sam Schaunard niesprawny róg, o który się targuje. W Café Momus, gdzie towarzystwo ląduje, humor dopisuje wszystkim z wyjątkiem Marcela. Powód jego kwaśnej miny wychodzi na jaw, gdy przy sąsiednim stoliku, 10 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY w towarzystwie dobrze już podstarzałego, lecz zamożnego Alcindoro, zasiada jego do niedawna partnerka, Musetta. To kapryśna kokietka, tym razem jej ofiarą staje się radca. Pomna wesołych dni pośród artystów, widząc Marcela, posyła gdzieś towarzysza pod pierwszym lepszym pretekstem, sama przysiada się do Marcela. Przy stoliku w Café Momus siedzą dwie zakochane pary: jedna sentymentalnie liryczna i na pozór partnerska, druga, w swych fumach, dąsach i fochach, jawnie komiczna. Przemarsz orkiestry wojskowej i spowodowane przez to zamieszanie to dla całego tego towarzystwa okazja, by chyłkiem obarczając niezapłaconym rachunkiem Alcindoro. Obraz III Wczesny lutowy ranek. Śnieży. W pobliżu rogatki d’Enfer, gdzie w powszednie dni zawsze jest ruch, kręci się Mimi. Szuka Marcela, bo potrzebuje jego rady. Liczy, że znajdzie go w jednej z tutejszych knajp, dla której namalował szyld z przedstawieniem portu w Marsylii, a Musetta zatrudniona jest jako szansonistka. W rozmowie Mimi skarży się, że jej związek z Rudolfem przechodzi kryzys. Jego pretensje i wybuchy zazdrości coraz trudniej znieść, a teraz Rudolf gdzieś przepadł… Marcel, dla którego takie doświadczenia to nie nowina, sugeruje rozstanie. Przekonuje też Mimi, by wróciła do siebie, gdyż wie, że Rudolf jest obok, w kabarecie. W samą porę, bo Rudolf wyszedł na zewnątrz. Z wymiany zdań, którą Mimi słyszy z ukrycia, dowiaduje się tego, co najgorsze, że Rudolf postanowił ją rzucić. „To dziwka, szasta się z wszystkimi” (…é una civetta che frascheggia con tutti) – wyrzuca z siebie Rudolf, a gdy Marcel pyta go wprost, czy w to naprawdę wierzy, pada kolejny powód, ten, że Mimi jest chora. Śmiertelnie chora. Atak kaszlu zdradza jej obecność. Zmieszani niezręcznością sytuacji i okrucieństwem tego, co zostało wypowiedziane i usłyszane, oboje postanawiają pozostać ze sobą jeszcze do wiosny… Dla odmiany między Marcelem i Musettą znów dochodzi do kłótni i jedno z drugim po raz kolejny deklaruje nieodwołalne zerwanie. LA BOHÈME 11 Obraz IV Kilka miesięcy później. Z powrotem na poddaszu. I Rudof, i Marcel, odkąd rozstał się z Musettą, źle znoszą samotność, toteż albo rozpamiętują jaśniejsze dni, albo szukają zapomnienia w pracy. Ale ta też im nie bardzo idzie. Obaj tęsknią, obu w rozmarzeniu przypominają się szczęśliwe chwile nie tak dawnej przeszłości (duet O Mimi, tu piu non torni). W tym stanie rozklejenia zastają ich Colline z Schaunardem, którzy zachodzą do mansardy z jadłem. Nic wielkiego: suchy chleb i śledź, to wszystko, na co ich stać, ale i to młodym na tyle poprawia nastrój, że zbiera im się nawet na żarty. Przerywa je niespodziewane najście Musetty, która staje w drzwiach i oznajmia, że za nią, po schodach, idzie ledwie żywa Mimi. Spotkała ją na ulicy. Całkiem osłabła Mimi opuściła właśnie swego ostatniego kochanka – jakiegoś młodego wicehrabiego, żeby umrzeć blisko Rudolfa… Od tej chwili każdy robi, co może, by dopomóc trawionej przez chorobę dziewczynie. Przyjaciele szykują dla niej posłanie, Musetta poświęca kolczyki na leki i mufkę, o której Mimi półprzytomnie roi, Colline gotów jest spieniężyć płaszcz, by było na lekarza (aria Vecchia zimarra)… Wszystko na próżno, wszystko za późno. Mimi gaśnie. Rudolfowi zdaje się jeszcze, że przysnęła, zapadła z przemęczenia w sen, bezradni przyjaciele wiedzą, że odeszła…. Bohema – opera mancata – non fara giro (Cyganeria – opera chybiona – nie utrzyma się) – tak depeszował z Turynu do swego wspólnika w Rzymie Carlo d’Ormeville, dyrektor wielkiej włoskiej agencji teatralnej, bezpośrednio po premierze nowej opery Pucciniego, w nocy 1 lutego 1896 roku. To pesymistyczne przekonanie zrodziło się zapewne pod wpływem atmosfery wytworzonej podczas premierowego przedstawienia, a nawet jeszcze przedtem, w czasie prób, przez lokalną turyńską krytykę – przyjęcie bowiem, ze strony publiczności wypełniającej owego wieczora widownię Teatro Regio było jak najlepsze. Oklaskiwano zarówno kompozytora, jak i występujących solistów oraz młodego, ale już odnoszącego świetne sukcesy kapelmistrza – Artura Toscaniniego. Trudno też o proroctwo bardziej fałszywe. Na przestrzeni zaledwie dwóch miesięcy osiągnęła Cyganeria na scenie tegoż Teatro Regio wysoką liczbę 24 przedstawień, co świadczy o wybitnym jej powodzeniu. 23 lutego, a więc w niespełna miesiąc po premierze, 12 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY wystawiono ją w rzymskim Teatro Argentina. Z kolei weszła Cyganeria na scenę sławnego Teatro San Carlo w Neapolu. W następnym roku Cyganeria przekracza już granice ojczystego kraju kompozytora. Wystawia ją między innymi londyńska Covent Garden, a śpiewana jest wówczas w języku angielskim; w roku 1899 ogląda ją Londyn w oryginalnej wersji językowej z olśniewającą obsadą solistów: partię Mimi śpiewa słynna Nellie Melba, która później przez wiele lat cieszyła się sławą najdoskonalszej odtwórczyni roli paryskiej hafciarki i tą właśnie rolą w roku 1924 zamknęła swoją sceniczną karierę. W tym samym mniej więcej czasie dzieło wędruje za Ocean, a w 1900 roku wystawia je nowojorska Metropolitan Opera, także z Melbą w roli Mimi. W tym triumfalnym pochodzie przez sceny świata Cyganeria nie ominęła i Polski: 1 października 1898 roku (w niespełna trzy lata po turyńskiej prapremierze) gra ją Opera Warszawska w oryginalnej wersji językowej pod batutą Vittorio Podestiego. W 1901 roku wystawia dzieło Pucciniego – już w języku polskim – teatr operowy we Lwowie. W 1915 roku przygotowuje Opera Warszawska nową inscenizację w reżyserii Wiktora Grąbczewskiego i pod dyrygencką batutą Teodora Śledzińskiego. Wśród licznych polskich odtwórców głównych partii w tamtych czasach upamiętnili się szczególnie Janina Korolewicz-Waydowa, Matylda Polińska-Lewicka i zwłaszcza Maria Mokrzycka – zachwycająca Mimi, nieco później Adam Dobosz (Rudolf) i Wacław Brzeziński (Marceli), a także wielki Adam Didur, który rolę filozofa Colline’a kreował nie tylko na polskich scenach. Przechodząc do nowszych czasów warto wspomnieć, że właśnie rolą Rudolfa debiutował w styczniu 1938 roku na scenie nowojorskiej Metropolitan Opera nasz Jan Kiepura. Wybitnych odtwórców głównych ról w Cyganerii trudno wyliczyć: kreowali je niemal wszyscy najwięksi śpiewacy od Carusa i Melby, aż po takie gwiazdy, jak Maria Callas, Victoria de Los Angeles, Renata Tebaldi, Giuseppe di Stefano, Cesare Siepi i wielu innych. Po dziś bowiem trwa nieprzerwane powodzenie uroczej opery Pucciniego. Józef Kański (z programu do warszawskiej inscenizacji Cyganerii w Teatrze Wielkim, 1980 r.) LA BOHÈME 13 Cullbergballet Dyrektor artystyczny Anna Gripp Alexander Ekman Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment Tryptyk Ekmana – Studium rozrywki Choreografia, dekoracje i libretto: Alexander Ekman Kostuimy: Bregje van Balen Światła: Mikael Sylvest Video: Elias Benxon Muzyka: Kolaż (Rjd2, Corelli, Matmos, Rodgers etc.) Prapremiera 20 października 2010, Dansens Hus, Sztokholm Tancerze Alexandra Campbell Agnieszka Dlugoszewska Sylvie Gehin Karlsson Mirko Guido Hanako Hoshimi-Caines Andrea Martini Gesine Moog Shumpei Nemoto Kristina Oom Filipa Peraltinha Victoria Roberts Luis Alberto Rodriguez Joaquim De Santana Daniel Sjökvist Csongor Szabó Kristóf Várnagy Stażyści z Dansacademie w Rotterdamie Jac Carlsson Johanna Nielandt 14 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Artistic Director Anna Grip Managing Producer Monica Fredriksson Artistic Co-ordinator Jane Hopper Rehearsal Directors Lisa Drake Thomas Zamolo Assistant Producer Margareta Wall Guest Teacher Ralf Jaroschinski Technical Co-ordinator Joseph Josephsson Stage Manager Tomas Björnlund Lighting Manager Peter Lundin/ Olof Lindvall Sound Manager Daniel Eriksson Touring Manager Lisa Peterson-Berger Assistant Stage and Lighting Manager Fredrik Rydehäll Marketing and Press Manager Alexandra Giertz Wardrobe Supervisors Maya Degerlund Malin Eriksson 15 W swym balecie Ekman’s Tryptyich - A Study of the Entertainment Alexander Ekman sam rozważa i skłania nas do przemyśleń na temat „rozrywki”: czy rozrywka jest sztuką i czy sztuka może być rozrywką? Choreografa interesują przeróżne formy rozrywki: propozycje programów telewizji, projekty baletowe, koncerty, happeningi, przedstawienia najróżniejszego typu. Zastanawia się, czy publiczność najchętniej przyjmuje efektowne propozycje intensywnie odwołujące się do emocji i wrażeń wizualnych, czy też docenia również przedsięwzięcia bardziej kameralne, nastrojone poważniej, apelujące do intelektu, uczuć. Przy tej okazji Ekman zastanawia się także nad specyfiką przedstawień baletowych; czy niosą jakieś wartości intelektualne, czy ich oddziaływanie sprowadza się do jakiejś estetyki ruchu. Ekman w swych rozważaniach nie szczędzi ironii i jest bardzo krytyczny. Swoją krytykę przeprowadza w sugestywny sposób i z niebywałą fantazją. Przedstawienie w najlepszym stylu, pisała o nim prasa. Sceny zmieniają się w błyskawicznym tempie. Świetna rozrywka. Olśniewająca. Zaskakująca i zabawna. ALEXANDER EKMAN Choreograf szwedzki, rocznik 1984. Tańczyć zaczął, gdy miał pięć lat, jako szesnastoletni profesjonalny tancerz wstąpił do Królewskiego Baletu Szwedzkiego. W latach 2002-2005 związany z Nederlands Dans Theater, później z Cullberg Ballet. Choreografią zajął się po latach doświadczeń, które zdobył jako tancerz. Pracował z Nederlands Dans Theater (I i II), szwedzkim zespołem Gothenburg Ballet, baletem Opèra du Rhin w Strasburgu, z zespołem w Bernie, z Iceland Dance Company… W jego choreograficznej karierze ważny punkt stanowi balet Flockwork z 2006 r. stworzony dla Nederlands Dans Theater 2. Do wybitnych twórców współczesnej choreografii, z którymi współpracował, należą: Mats Ek, Nacho Duato, Jiři Kylian, Hans von Manen, Johan Inger. W roku obchodów 40 lecia Cullberg Ballet stworzył z tancerzami tej kompanii „instalacje taneczne” w szwedzkich muzeach sztuki nowoczesnej. W 2010 r. nakręcił swój pierwszy film z udziałem Cullberg Ballet zatytułowany 40 M UNDER, w latach 2011-2013 obejmie funkcję choreografa-rezydenta Nederlands Dans Theater II. 16 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Cullberg Ballet Początki tego słynnego zespołu sięgają roku 1967, gdy Birgit Cullberg założyła ośmioosobowy zespół Cullberg Ballet, w którym zaledwie trzech tancerzy było Szwedami. W latach siedemdziesiątych syn Birgit Cullberg, Mats Ek wprowadził do repertuaru, znanego już wtenczas w całym świecie zespołu, spektakle silnie zaangażowane społecznie: Soweto i Dom Bernardy. Później Ek zajął się z pasją choreograficzną reinterpretacją słynnych baletów klasycznych, takich jak Giselle czy Jezioro łabędzie. Jego Carmen stworzona dla Cullberg Ballet w latach dziewięćdziesiątych otrzymała nagrodę Emmy. Birgit Cullberg prowadziła zespół do roku 1985, Mats Ek do 1993; wówczas ze stanowiska tego zrezygnował zachowując jednak pozycję choreografa. Po nim zespołem kierowali Amerykanka Carolyn Carlton (do 1995), potem Lena Wennegren-Jurtas i Margarita Lidström (do 2003 r.) oraz Johan Inger. Obecnie dyrektorem artystycznym Cullberg Ballet jest Anna Grip. Od roku 1967 zespół zrealizował 158 premier różnych choreografów, dał też ponad 2700 przedstawień. Każdego roku zespół przez cztery miesiące odbywa artystyczne podróże, toteż dotąd wystąpił już w 280 miastach i w blisko 50 krajach. Przedstawieniem najczęściej granym (ponad 300 razy) jest balet Matsa Eka Giselle, najdłużej utrzymującą się pozycją (1969-1999, 260 przedstawień) Romeo i Julia. Cullberg Ballet zaprasza do współpracy renomowanych twórców, a zarazem promuje młodych choreografów; gośćmi zespołu byli Jiři Kylián, Christopher Bruce, Billy Forsythe, Ohad Naharin, do niegdysiejszych debiutantów należą Jens Östberg i Alexander Ekman. Cullberg Ballet działa pod patronatem Teatru Narodowego (Riksteatern) w Sztokholmie i występuje na scenach całej Szwecji. Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment 17 18 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment 19 Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu Dyrektor Michał Znaniecki Gaetano Donizetti MARIA STUARDA Maria Stuart Opera w dwóch aktach Libretto Giuseppe Bardari na podstawie sztuki Fryderyka Schillera Prapremiera: Neapol, Teatro San Carlo, 18 października 1834 r. Prapremiera polska: Poznań 29 stycznia 2011 r. Kierownictwo muzyczne Reżyseria Scenografia Reżyseria świateł Kierownictwo chóru Will Crutchfield Dieter Kaegi Bruno Schwengl Bogumił Palewicz Mariusz Otto Współpraca muzyczna Aleksander Gref Asystent reżysera Krzysztof Szaniecki Koprodukcja z Teatrem Wielkim w Łodzi i Operą Śląską w Bytomiu Obsada Maria Stuart Joanna Woś Elżbieta Barbara Kubiak Anna Monika Mych Leicester Sang-Jun Lee Cecil Jaromir Trafankowski Talbot Patryk Rymanowski Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego w Poznaniu Dyrygent: Will Crutchfield Statyści 20 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 21 Akt I Dwór oczekuje królowej Elżbiety I w Westminster. Monarchini pojawia się w towarzystwie Talbota i Cecila, by obwieścić, że nie zdecydowała się jeszcze przyjąć propozycji małżeństwa nadesłanej z dworu francuskiego. Elżbieta kocha potajemnie innego. Talbot przypomina jej los Marii Stuart, więźniarki zamku Fortheringhay, gdy zaś dwór błaga królową o łaskę, Cecil radzi władczyni bezwzględną surowość. Elżbieta nadal się waha. Wchodzi Leicester, którego królowa wysyła do Francji. Oznajmia mu, że postanowiła przyjąć francuskie oświadczyny, ale wbrew jej nadziejom wiadomość ta nie robi jednak na młodym szlachcicu żadnego wrażenia. Pozostawszy z nim sam na sam, Talbot powierza Leicesterowi list i portret Marii Stuart. Młodzieniec przysięga, że ją wesprze w opresji, bodaj miał narazić życie. Elżbieta, która obserwowała tę rozmowę, oskarża Leicestera o konszachty z dziedziczką Stuartów. W odpowiedzi Leicester podaje jej list zawierający jedynie prośbę o spotkanie z królową. Elżbieta wyraża zgodę, choć z trudem ukrywa zazdrość. Panowanie Marii Stuart, wstrząsane konfliktami religijnymi i politycznymi, zwieńczonymi podejrzeniem o jej współudział w zabójstwie drugiego męża, Henryka Stuarta, zakończyło się rebelią i ucieczką królowej do Anglii. Aresztowana w 1568 roku, podejrzewana o inspirowanie spisków przeciwko angielskiej koronie, została skazana na śmierć i ścięta na szafocie 8 lutego 1587. Tak w skrócie przedstawić można historyczne zaplecze zdarzeń, które stały się osnową dramatu Schillera. Historycy przyznają jednak, że wiele kwestii związanych z biografią Marii pozostaje nadal otwartych, że ciągle nie mamy jednoznacznej odpowiedzi na pytania o zakres jej udziału w spiskach przeciwko angielskiej koronie. Na konflikt dynastyczny i osobistą animozję dwóch koronowanych kobiet nałożył się też silny konflikt religijny: Maria była żarliwą katoliczką, Elżbieta równie żarliwą antypapistką. Akt II Pod nieustannym nadzorem straży Maria przechadza się po zamkowym parku wspominając Francję. Słychać odgłosy królewskiego polowania. Maria drży przed spotkaniem z Elżbietą. Nagle do jej stóp rzuca się Leicester błagając, aby w obliczu monarchini okazała pokorę i uległość. Maria zdaje się na to przygotowana, spotkanie kończy się jednak katastrofalnie, gdyż Elżbieta nie potrafi ukryć nienawiści do rywalki, ta zaś, nie panując nad sobą, odpowiada gniewem i pogardą, lżąc władczynię. Los Marii Stuart jest przypieczętowany. Elżbieta waha się jeszcze, czy podpisać wyrok śmierci na Marię, choć Cecil natarczywie się tego domaga. Szalę przechyla dopiero przybycie Leicestera, który próbuje wybłagać u królowej łaskę dla rywalki. Tego już za wiele: Elżbieta wysyła ją na szafot. Odebrawszy wyrok z rąk Cecila, Maria spowiada się Talbotowi. Przyjaciele żegnają się ze swoją królową. Cecil prowadzi ją na miejsce kaźni. Pożegnawszy się z Leicesterem, Maria idzie na spotkanie z przeznaczeniem. Elżbieta Nowicka Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008 Dramat o szkockiej królowej Fryderyk Schiller planował wcześnie, zaraz po napisaniu sztuki Intryga i miłość (1784), choć do jego powstania miało upłynąć kilkanaście lat. Maria Stuart, urodzona w Szkocji, wydana za mąż za francuskiego króla Franciszka II, po śmierci męża wróciła do swego szkockiego królestwa. Jako prawnuczka Henryka VII miała także prawo do tronu Anglii i to musiało doprowadzić do konfliktu z Elżbietą, królową angielską. 22 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Maria Stuarda zasługuje na szczególne miejsce w twórczości kompozytora, a także historii opery z kilku powodów. Konstrukcja muzyczno-dramatyczna stanowi o niezwykle silnej ekspresji, mistrzowsko podbudowanej muzyką. Można tę operę uznać za klasyczny przykład stylu belcanto, chociaż zostają w niej wykorzystane także odmienne elementy dramatyczne. Nie sposób wymienić fragmentów najpiękniejszych, gdyż cała opera zasługuje na takie miano. Wyróżnić na pewno można trzy wielkie momenty dramatyczne: duet między Leicesterem a Elżbietą w pierwszym akcie, konfrontację między rywalkami – Elżbietą oraz Marią w drugim oraz pełną dramatyzmu scenę spowiedzi królowej Szkocji, zakończoną wspaniałą, pełną żarliwości melodią „oczyszczenia”. (…) Dramaturgia przedstawienia osiąga kulminację w sposób nietypowy dla oper belcanta. Donizetti wykorzystał chwyt, który nie stanowił klasycznego środka dla włoskiej opery. Pozwolił na wyrażenie napięcia w sposób teatralny. Przed finałową strettą, upokarzana Maria zarzuca Elżbiecie jej nieprawe pochodzenie w formie recytatywu z „dopowiadającą” orkiestrą. Wspaniały przykład niekończącej się melodii objawia się w tercecie, decydującym o losie tytułowej bohaterki. Przemysław Krzywoszyński MARIA STUARDA 23 24 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY MARIA STUARDA 25 Teatr Wielki w Łodzi Dyrektor Naczelny Marek Szyjko Henry Purcell Dido and aeneas Dydona i Eneasz Opera tragiczna w trzech aktach Libretto Nahum Tate, wg Wergiliusza Prapremiera: Chelsea, Szkoła dla dziewcząt Jozajasza Priesta, 1689 (?) Prolog: William Shakespeare i John Fletcher, Henryk VIII Przekład: Piotr Kamiński Przedstawienie w języku angielskim z napisami po polsku. Tłumaczenie i napisy: Piotr Kamiński Wykonanie za zgodą wydawnictwa Novello & Co. Ltd Kierownictwo muzyczne Reżyseria Konsultacja dramaturgiczna i muzyczna Dekoracje i kostiumy Choreografia i ruch sceniczny Reżyseria światła Kierownictwo chóru Projekcje video Łukasz Borowicz Jacek Gąsiorowski Piotr Kamiński Anna Wunderlich Alexandr Azarkevitch Piotr Bernat, Jerzy Stachowiak Marek Jaszczak Krzysztof Niemczycki Basso continuo: Klawesyn Ewa Rzetecka Wiolonczela barokowa Joanna Dzidowska Lutnia Henryk Kasperczak Obsada Dydona Agnieszka Makówka Eneasz Robert Gierlach Belinda Dorota Wójcik Czarownica Małgorzata Kustosik Pierwsza Wiedźma Patrycja Krzeszowska Druga Wiedźma Małgorzata Borowik Kobieta Jolanta Bobras Duch Mirosław Niewiadomski Marynarz Dominik Sutowicz Śmierć (prolog) Przemysław Rezner Amorki Bożena Brożek-Grabarczyk, Marta Andrzejowska, Izabela Barbacka, Lydie Boutfeux, Aleksandra Godlewska, Kariya Kasabova, Agata Kaźmierowska, Ewa Kowalska-Brodek, Iga Krata, Matylda Molińska, Bogumiła Szaleńczyk, Ikuko Yotsuyanagi Chór, Balet i Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi Dyrygent: Michał Kocimski 26 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 27 Akt I „Rozchmurz oblicze”, prosi Belinda swą siostrę Dydonę, królową Kartaginy. „Czemuż ten smutek, skoro los ci sprzyja?” Dydonę dręczy jednak tajemne uczucie: to piękny gość trojański wzburzył serce królowej. Czemuż jednak jego obecność na dworze nie przyczyni Kartaginie nowej chwały? Eneasz jest tak piękny, tak dzielny i zarazem tak skrzywdzony przez bogów, że Dydona nie potrafi mu się oprzeć – choć zarazem nie wolno jej ulec tej namiętności. Belinda i Dama Dworu oraz chór próbują pokonać daremny opór królowej. A oto i sam bohater padający do stóp królowej z miłosnym wyznaniem. Chór sławi potęgę Kupidyna, podczas gdy Belinda raduje się z góry na myśl o jego słodkich zwycięstwach. Bożek zatriumfował bezapelacyjnie. Akt II Pierwsza odsłona Szczęście królewskiej pary rozjuszyło jednak ciemne moce. Czarownica zbiera w jaskini swe przeklęte siostry Wiedźmy szykując złowrogi spisek: jeszcze nim zmrok zapadnie, Dydona utraci dobrą sławę, miłość i życie. Ponieważ Eneasz ma z rozkazu bogów śpieszyć do brzegów Italii, by tam odbudować Troję, zły Duch pod postacią Merkurego, przywoła go do porządku, wydzierając kochanka z ramion królowej. Tymczasem zaś Wiedźmy postanawiają rozpętać burzę, by popsuć polowanie królewskiej parze. Piekielne siły pogrążają się w swych mrocznych dziedzinach, by tam szykować zbrodnię. Odsłona druga Belinda i chór zachwycają się urokiem natury, gotującej piękne przyjęcie parze kochanków. Bogini Diana we własnej osobie nieraz odwiedzała to czarowne miejsce i tutaj właśnie zginął ciekawski Akteon. Eneasz wręcza królowej owoc swych myśliwskich wysiłków, głowę potwornego dzika nadzianą na włócznię. Radość nie potrwa jednak długo, gdyż nadchodzi burza. Pozostawszy chwilę za orszakiem, Eneasz widzi piekielnego Ducha o rysach Merkurego, który przypomina mu jego obowiązki. Trojański gość ma jeszcze dzisiaj opuścić Kartaginę i odpłynąć do Italii. Eneasz jest załamany, lecz musi słuchać bogów. 28 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY DIDO AND AENEAS 29 Akt III Pierwsza odsłona Towarzysze Eneasza gotują się podnieść kotwicę, żegnając bez żalu swe kartagińskie kochanki. Wiedźmy nie posiadają się z zachwytu, widowisko przepowiada bowiem upadek Dydony. Następnym zadaniem będzie zatopienie floty Eneasza na morzu, tymczasem jednak Dydona umrze jeszcze dziś wieczorem, a Kartagina niebawem spłonie. Odsłona druga Zrozpaczona Dydona nie wie, gdzie się zwrócić o ratunek. Eneasz nie znajduje słów, by pocieszyć królową, która wzgardliwie odtrąca jego obłudne usprawiedliwienia. Eneasz odchodzi, pozostawiając Dydonie jedno tylko wyjście. Królowa ściska dłoń Belindy i gaśnie powoli w rytm niezwykłej chaconny. Nad jej mogiłą pojawia się rój Kupidynów, obsypując ją deszczem róż. Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008 r. 30 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY DIDO AND AENEAS 31 Teatr Wielki w Łodzi Dyrektor Naczelny Marek Szyjko Béla Bartók ZAMEK SINOBRODEGO A kékszákallú Herceg Vára Opera w jednym akcie z prologiem Libretto Béla Bálzas Tekst polski Piotr Kamiński Prapremiera: Budapeszt, 24 maja 1918 r. Po polsku Wykonanie za zgodą wydawnictwa Universal Edition AG. Premiera: Łódź, 5 marca 2011 Kierownictwo muzyczne Łukasz Borowicz Reżyseria Jacek Gąsiorowski Konsultacja dramaturgiczna i muzyczna Piotr Kamiński Dekoracje i kostiumy Anna Wunderlich Choreografia i ruch sceniczny Alexandr Azarkevitch Reżyseria światła Piotr Bernat, Jerzy Stachowiak Kierownictwo chóru Marek Jaszczak Projekcje video Krzysztof Niemczycki Książę Sinobrody Robert Gierlach Judyta Agnieszka Makówka Pierwsza Żona Sinobrodego Dominika Andrzejczak Druga Żona Sinobrodego Anna Pruszyńska-Galvany Trzecia Żona Sinobrodego Monika Szymurska-Prokop Bard Przemysław Rezner Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi Dyrygent Michał Kocimski 32 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 33 W wielkiej, okrągłej sali gotyckiego zamku panują ciemności, w których odróżnić można siedem zamkniętych drzwi. U szczytu żelaznych schodów otwierają się żelazne wrota, wpuszczając pierwszy promień światła. Sinobrody i Judyta schodzą po schodach. Choć jej rodzina rozpacza, sadząc, że książę ją porwał, Judyta poszła za mężem z własnej woli. Jest zaskoczona panującym tu mrokiem, tym bardziej, że wilgotne ściany zdają się ronić łzy. Judyta przysięga, że je osuszy, że ogrzeje zimne głazy, wpuści do zamku radość i światło. Książę zapewnia, że nic nie rozświetli tych ciemności. Judyta spostrzega zamknięte drzwi i żąda, aby je otworzyć i wpuścić światło. Książę odpowiada, że nikomu nie wolno ich otwierać. Judyta jednak nalega i żąda klucza. Pierwszy klucz obraca się w zamku, drzwi otwierają się szeroko, czerwone światło zalewa scenę: to izba tortur. Judyta nie drży na ten widok: lepsze takie światło niż mrok i czerń. Sinobrody podaje jej drugi klucz i drugi strumień światła rozpościera się na kamiennej posadzce: to czerwonomiedziany odblask zbrojowni. Miecz, włócznie, łuki i strzały ociekają krwią. „Czy zadrżałaś, Judyto” – pyta Książę? Nic jednak nie jest w stanie powstrzymać młodej małżonki, która pragnie jeszcze więcej światła. Na jej żądanie Sinobrody wręcza jej trzy następne klucze, stawiając jeden warunek: wolno jej tylko patrzeć, ale nie wolno o nic pytać. Judyta rzuca się do trzecich drzwi i strumień złotego światła krzyżuje się na posadzce z dwoma poprzednimi – to skarbiec. „To wszystko twoje” – mówi Sinobrody, gdy Judyta szepce „Krew spływa po drogich kamieniach…”. Nie zwlekając ani chwili otwiera czwarte drzwi: tym razem światło jest błękitne, to ogród. Tajemniczy ogród księcia: lilie, róże, powoje, goździki i wszędzie krew… Judyta otwiera piąte drzwi i cofa się, oślepiona światłem: za drzwiami rozciąga się promienny krajobraz książęcej posiadłości: lasy, łąki, rzeki, góry. „To wszystko twoje” – mówi Sinobrody, ale Judyta widzi tylko krwawe smugi na chmurach. Gdy Książę chce ją wreszcie pochwycić w ramiona, ona nie może oderwać oczu od dwojga zamkniętych drzwi. Nie ustąpi, póki i one nie będą otwarte. Sinobrody podaje jej szósty klucz, którym Judyta otwiera drzwi. Cień pokrywa nagle posadzkę: za drzwiami rozciąga się nieruchome, milczące jezioro. „To jezioro łez” – mówi Sinobrody i jeszcze raz otwiera ramiona. „Czy kochasz mnie naprawdę?” – pyta Judyta po długim pocałunku. Sinobrody prosi ją, by o nic już nie pytała, ale Judyta nie słyszy. Podejrzewa, że za ostatnimi drzwiami znajduje się krew jego zamordowanych żon, o których słyszała. Gdy Judyta obraca klucz w zamku, dwoje poprzednich drzwi zamyka się powoli. 34 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY ZAMEK SINOBRODEGO 35 Salę zalewa blada poświata. „One żyją” – woła Judyta. Trzy kobiety, w koronach, zdobne w drogocenne klejnoty, okryte ciężkimi płaszczami ze złotogłowia, wychodzą z ostatniej sali i stają przed księciem. Sinobrody pada przed nimi na kolana: to one przyniosły mu wszystkie bogactwa, pod ich oddechem rosły kwiaty w ogrodzie, ich moc niezwykła rozszerzała granice jego posiadłości, nigdy nie zostaną zapomniane. Pierwsza przyszła o poranku, druga była południem, trzecia pojawiła się o zmierzchu. Czwarta, Judyta, niesie z sobą noc. Sinobrody przynosi ze skarbca koronę, płaszcz i drogie kamienie, którymi zdobi bezsilnie protestującą Judytę. Drzwi zamykają się jedne po drugich. Uginając się pod roziskrzonym płaszczem, pod lśniącą koroną, pod blaskiem klejnotów, Judyta znika za siódmymi drzwiami. Wszystko skończone, został tylko nieprzenikniony mrok. Sinobrody jest znowu sam. Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008 r. Pomysł połączenia Dydony i Eneasza H. Purcella i Zamku Sinobrodego B. Bartóka w jednym spektaklu pochodzi od Piotra Kamińskiego, wybitnego znawcy oper, autora jednego z najobszerniejszych przewodników operowych Tysiąc i jedna opera i chociaż dopiero teraz dochodzi do jego realizacji, powstał już kilka lat temu. Dwa utwory tak różne stylistycznie i z tak odległych epok w czasie jednego wieczoru? Wydaje się to zaskakujące i zakrawa na czystą prowokację. Czy jednak tak jest? Obie opery są utworami głęboko tragicznymi i ich tragizm, mimo odległości dwóch epok, w których powstawały, jest w jakimś sensie „strukturalnie” podobny. Obie są „obrazami” wielkiej miłości i obie kończą się obrazem śmierci. Oba utwory zdają się mówić: mechanizm dramatu niespełnionej (czy zawiedzionej) miłości tkwi w nas. To ludzka jaźń i jej obawy (lęki) są jego ostateczną przyczyną. Dydona umiera, bo nie może żyć bez miłości. Chór śpiewa: Great minds against themselves conspire, and shun the cure they most desire (Wielkie umysły same spiskują przeciw sobie i odrzucają lekarstwo, którego najbardziej pragną). Zamek to utwór w oczywisty sposób symboliczny. Nie ma żadnych wątpliwości, że stara legenda – baśń o Sinobrodym, jest tylko kanwą, na której rozgrywa się paraboliczny dramat dwóch świadomości związanych węzłem miłości. Już sam tytuł Zamek Sinobrodego nakierowuje nas na sens, który starej legendzie postanowili nadać autorzy opery. Zamek, czyli „zamknięcie”, kojarzy się nieodparcie z nieprzekraczalnym odosobnieniem jednej jednostki od drugiej… Jacek Gąsiorowski 36 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY ZAMEK SINOBRODEGO 37 Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni Dyrektor naczelny i artystyczny Maciej Korwin Eric Idle/John Du Prez Monty Python`s SPAMALOT Spamalot – czyli Monty Python i święty Graal Spektakl dla widzów dojrzałych Libretto Eric Idle Muzyka John Du Prez, Eric Idle Nowy musical do cna wyciśnięty z filmu Monty Python i Święty Graal Oryginalny scenariusz Graham Chapman, John Cleese, Terry Gilliam, Eric Idle, Terry Jones, Michael Palin Przekład Bartosz Wierzbięta Reżyseria Kierownictwo muzyczne Scenografia i kostiumy Choreografia Układy stepowane Przygotowanie wokalne Projekty animacji Światło Dźwięk Kierownictwo produkcji Maciej Korwin Dariusz Różankiewicz Jerzy Rudzki Joanna Semeńczuk, Bernard Szyc Jacek Wester Agnieszka Szydłowska Tomasz Dobrowolski Piotr Kuchta Mariusz Fortuniak, Maciej Chłopecki Mirosław Niebodajew, Dariusz Kruszyniak, Krystyna Jaworowska „Monty Python’s Spamalot” jest wystawiany w ramach umowy z Theatrical Rights Worldwide, 1359 Broadway, Suite 914, New York, NY 10018, www.theatricalrights.com Obsada Król Artur Jerzy Jeszke (gościnnie)/Bernard Szyc Pani Jeziora Darina Gapicz/Marta Smuk Patsy, giermek Króla Artura Tomasz Gregor/Krzysztof Wojciechowski Dennis Galahad Jerzy Michalski/Tomasz Więcek Robin Aleksy Perski/Krzysztof Żabka Lancelot Marek Richter Bedevere Jerzy Michalski, Tomasz Więcek Herbert Tomasz Bacajewski/Marek Kaliszuk Historyk, Francuz Sasza Reznikow Galahadowa, Tim i wiele innych Jacek Wester Ojciec Herberta, Burmistrz itd. Zbigniew Sikora Concorde, giermek Lancelota Tomasz Gregor, Krzysztof Wojciechowski 38 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 39 Wielobarwny ogólnośredniowieczny tłum Brytów i innostrańców: Urszula Bańka, Julia Frankowska, Anna Krawecińska, Paulina Kroszel, Agnieszka Król, Katarzyna Kurdej, Mariola Kurnicka, Aleksandra Meller, Alicja Piotrowska, Małgorzata Regent, Aleksandra Szulc, Anna Urbanowska, Vilde Valldal Johannessen, Agata Bieńkowska (ad), Dominika Kramarczyk (ad) Paweł Bernaciak, Paweł Czajka, Tomasz Czarnecki, Łukasz Czerwiński, Mateusz Deskiewicz, Tomasz Fogiel, Kamil Frącek, Artur Guza, Paweł Kubat, Paweł Mielewczyk, Sebastian Münch, Aleksy Perski, Jarosław Rzepiak, Sebastian Wisłocki, Michał Zacharek, Adam Zawicki, Krzysztof Żabka, Janusz Żak, Tobiasz Cytrowski (ad), Jakub Kot (ad) Spektakl prowadzą: Grażyna Dunal, Ewa Wielebska Orkiestra pod dyrekcją Dariusza Różankiewicza w składzie: Jolanta Arasimowicz Renata Nehrebecka Aleksander Kamiński Krzysztof Krawiec Jacek Piastowski Michał Leo Krzysztof Krakowski Tomasz Kiel Tomasz Grzegowski Piotr Górka Michał Mieczkowski Joanna Ostrowska Elżbieta Deputat Marcin Pietrzak Tomasz Wiśniewski Marcin Bożek Tomasz Pawłowski Piotr Schiller Jarogniew Dąbrowski Małgorzata Lewosińska Małgorzata Siewert Iwona Warszycka-Kot Bogdan Gasik Elżbieta Górka 40 flet obój klarnet, saksofon fagot waltornia trąbka puzon piano keyboard gitara bas perkusja instrumenty perkusyjne skrzypce (koncertmistrz) skrzypce Eric Idle Scenarzysta, aktor, kompozytor serii telewizyjnej Monty Pythona. Twórca i scenarzysta The Rutles: All you need is Cash (Rykowisko, forsa to wszystko, czego potrzebujesz), komedii muzycznej parodiującej beatlemanię i filmy dokumentalne o liverpoolskiej grupie. Występował w wielu filmach (Uciekające zakonnice, Przygody barona Münchausena) udzielał głosu postaciom filmów animowanych (Rudolf, czerwony renifer, 102 dalmatńczyki, Shrek Trzeci). Występował na scenie wykonując nieprzyzwoite piosenki z Johnem Du Prez w Carnegie Hall i Hollywood Bowl. Ich ostatnie dokonanie, komiczne oratorium Not The Messiah (Nie jestem Mesjaszem) na motywach Żywota Briana i innych filmów Monty Pythona miało prapremierę w 2007 roku, a z okazji 40-lecia grupy Monty Pythona zostało wystawione w Royal Albert Hall w Londynie (2010). Autor dwu powieści, laureat nagrody Tony – teatralnego odpowiednika Oskarów. Spamalot został uznany za najlepszy musical roku 2005. John Du Prez Wykładowca Trevelyan Christ Church w Oksfordzie, członek Royal College of Music. Renomę w filmie zyskał muzyką skomponowaną do Żywota Briana (1978) Monty Pythona. Był to początek jego wieloletniej, trwającej do dziś współpracy z Erikiem Idle. Wśród dokonań Du Preza i Pythonów wymienia się zazwyczaj The Contractual Obligation Album, Monty Pyton w Holywood Bowl oraz The Faily Incomplete & Rarher Badly Illustrated Monty Python Song Book. Stworzył ścieżki dźwiękowe do ponad 20 filmów, między innymi Rybki zwanej Wandą, trzech części Teenage Mutant Ninja Turtles, The meaning od Life, Once Bitten, UHF. Musical Spamalot jest jego debiutem na Broadwayu. altówka XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Monty Python`s SPAMALOT 41 42 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Monty Python`s SPAMALOT 43 Combattimento Consort Amsterdam Kierownik muzyczny Jan Willem de Vriend Georg Friedrich Händel Orlando Roland Dramma per musica w 3 aktach Libretto bezimienne, według Carla Sigismonda Capecego Prapremiera: Londyn, King’s Theatre, Haymarket, 27 stycznia 1733 r. Kierownictwo muzyczne Reżyseria Scenografia Kostiumy Światło Jan Willem de Vriend Eva Buchmann Mirjam Grote Gansey Jorine van Beek Tom Verheijen Obsada Orlando Angelica Medoro Dorinde Zoroastre Księżniczka (rola niema) Anna Traub Amaryllis Dieltiens Jan Kullmann Marina Zyatkova Raimund Nolte Rahel de Vriend Jan Willem de Vriend skrzypce Ronald Hoogeveen skrzypce Reinier Reijngoud skrzypce Chris Duindam skrzypce Heleen Hulst skrzypce Saskia Bos skrzypce Annette Bergman altówka Marjolein Dispa altówka Wouter Mijnders wiolonczela Peter Jansen kontrabas Pieter Dirksen klawesyn/organy Sören Leupold/Jan Cizmar gitara Bram Kreeftmeijer obój/flet prosty Hans Wolters obój/flet prosty Frans Robert Berkhout fagot 44 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 45 Akt I Czarodziej Zoroastro czyta w gwiazdach świetlaną przyszłość rycerza Orlanda, który chwilowo jęczy w kajdanach Amora (Stimulato dalla gloria). Zoroastro zaklina go, by powrócił na prostą drogę, niełatwo jednak poruszyć serce zakochanego bohatera (Non fu già). W czarującym gaju mieszka pasterka Dorinda. Rozlega się zgiełk wojenny: to Orlando obronił bliżej nieznaną księżniczkę od zbójców, co robi duże wrażenie na Dorindzie, poniekąd zakochanej w pięknym księciu Medoro (Ho un certo rossore). A oto księżniczka Angelica, przedmiot westchnień Orlanda. Na jego nieszczęście, jej serce bije tylko dla Medora, któremu uratowała życie. Kochankowie ślubują sobie wierność (Ritornava al suo bel viso). Angelica nie zwykła szastać uczuciem (Chi posessore), Medoro zaś nie ma odwagi skrzywdzić Dorindy (Se il cor mai ti dirà), choć pasterka dobrze wie, co warte są jego miłe słówka (O care parolette). Zoroastro przestrzega Angelikę przed zemstą Orlanda, który ponawia jej swe przysięgi. Z braku innego wyjścia, Angelika udaje zazdrość (Se fedel vuoi), Orlando zaś gotów jest dla niej na wszystko (Fammi combattere). Dorinda przyłapuje in flagranti Angelikę i Medora (tercet Consolati, o bella). Akt II Oszalała z bólu Dorinda zdradza przed Orlandem tajemnicę kochanków (Se mi rivolgo al prato). Orlando cierpi (Cielo!). Zoroastro zaklina Angelikę i Medora, by uciekli przed furią Orlanda (Tra caligini profonde). Przed wyjazdem Medoro rzeźbi dwoje imion w korze drzewa (Verdi allori), Angelika zaś ufa, że Orlando okaże wyrozumiałość (Non potrà dirmi ingrata). Ujrzawszy splecione imiona wyrzeźbione w korze, Orlando wpada w szał. Angelika żegna się z piękną okolicą, gdzie przeżyła słodkie chwile (Verdi piante). Orlando rzuca się za nią w pogoń, lecz przyjazny obłok wydziera ją z jego objęć. Chory z zazdrości bohater popada w szaleństwo (Ah, stigie larve – Vaghe pupille). Akt III Medoro szuka Angeliki w domku Dorindy. Choć nie jest całkiem niewrażliwy na urodę pasterki, jego serce należy tylko do księżniczki (Vorrei poterti amar). Pojawia się Orlando, który w swym obłędzie bierze Dorindę za Angelikę i chce ją porwać (duet: Unisca amor in noi). Orlando czuje w sobie nadludzką siłę (Già lo stringo), szczęśliwie jednak oddala się. Angelika wierzy w jego uzdrowienie (Così gusta), Dorinda zaś rozmyśla nad pułapkami miłości (Amor è qual vento). Zoroastro postanawia użyć magicznych środków, by ocalić bohatera (Sorge infausta). Dorinda dowiaduje się od Angeliki, że w swym obłędzie Orlando zburzył jej dom, grzebiąc żywcem nieszczęsnego Medora. Angelika stawia czoło szalonemu rycerzowi, który bierze ją za krwiożerczego potwora (duet Finchè prendi), 46 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY po czym strąca w przepaść, skąd ratują ją dżiny na usługach Zoroastra. Orlando usypia (Già l’ebro mio ciglio). Zoroastro sprowadza z niebios czarodziejski kordiał, którym leczy Orlanda. Dowiedziawszy się z ust Dorindy, że zabił Angelikę i Medora, bohater chce targnąć się na swe życie (Per la mia diletta). Na szczęście, Zoroastro sprowadza na powrót żywych kochanków. Orlando będzie odtąd panował nad swymi namiętnościami, oddając się w służbę Marsa (Trionfa oggi ‘l mio cor). (…) Partytura (Orlanda), gotowa w listopadzie 1732 roku, doczekała się premiery dopiero w styczniu. Adaptacja starego libretta rzymskiego współpracownika Händla, Carlo Sigismondo Capecego (tekst wystawiono po raz pierwszy w Rzymie, 1711, z muzyką Domenica Scarlattiego), opartego na Orlandzie szalonym Ariosta, odniosła zrazu pewien sukces (10 przedstawień), nie potrwał on jednak długo. Orlando oznacza kolejną kresę taktową w karierze kompozytora, jest to bowiem ostatnia opera przeznaczona dla Senesina, z którym Händel poróżni się ostro w czerwcu. Orlando, którego ostatnie przedstawienia grano dla pustej sali, zostanie wskrzeszony dopiero na festiwalu w Halle w roku 1922, po II wojnie zaś w Abingdon (1959), stając się niebawem jedną z najczęściej granych oper Händla. W roli tytułowej wsławili się tacy wykonawcy, jak Janet Baker czy Marilyn Horne. Orlando oznacza powrót do opery „czarodziejskiej”, która przyniosła mu pierwsze londyńskie sukcesy, jego najbardziej zdumiewającą cechę stanowi wszakże „ironii mglisty woal” spowijający przypadki bohaterów. Tkanina to zwiewna i przejrzysta, namiętność i cierpienie pozostają bowiem głębokie i szczere, a muzyka uderza nieraz bolesną nutą tragizmu – a jednak opera pozostawia wrażenie czułego dystansu, nieledwie stylizacji, subtelnej i chytrej (…). Na wzór Dorindy Orlando nigdy się nie przyzna, do jakiego należy gatunku, czy jest operą seria czy buffa, fantastyczną, romantyczną czy psychologiczną. Händel zwiedza tu krainy dotąd nieznane, wydając na świat arcydzieło, które nie powinno nigdy schodzić z afisza. Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008 ORLANDO 47 Jan Willem de Vriend Jan Willem de Vriend studiował w konserwatorium w Amsterdamie i Hadze. W 1982 założył Combattimento Consort Amsterdam. Z zespołem tym dokonał wielu nagrań, gościł zarówno w radiu, jak i telewizji. Niektóre nagrania otrzymały wysokie wyróżnienia pisma Luister. Jan Willem de Vriend, jest kierownikiem artystycznym Holenderskiej Orkiestry Symfonicznej – Orest van het Oosten, stałym dyrygentem gościnnym Brabant Orkest, dyrygentem gościnnym Królewskiej Orkiestry Concertgebouw. Z Kameralną Filharmonią Radiową i z zespołem Brabant Orkest zrealizował liczne nagrania radiowe, telewizyjne także na płytach CD. Z jego udziałem we współpracy z różnymi teatrami wystawione zostały takie spektakle jak Rodelinda, Alcina Haendla, Koronacja Popei i Orfeusz Monteverdiego, Król Artur, Dydona i Eneasz Purcella. Jan Willem de Vriend, prowadził jako dyrygent Czarodziejski flet w Opéra du Rhin w Strasburgu i Orfeusza Monteverdiego w Lucernie. Combattimento Consort Amsterdam Combattimento Consort cieszy się sławą w kraju i za granicą. Zespół jest znany z wysokiego poziomu przedstawień i z różnorodnego, często zaskakującego, mało znanego repertuaru. CCA daje 50 występów rocznie. W minionych latach zespół odbył wielokrotne podróże artystyczne po Niemczech, Hiszpanii, Europie Środkowej, Ameryce Południowej, Japonii, Rosji i Stanach Zjednoczonych. Jego występy utrwalone zostały na 35 DVD. W 2007 roku Combattimento Consort wystawiło jedyną zachowaną operę Heinricha Ignaza von Bibera Arminio. Combattimento Consort tworzy stale 13 muzyków. Jeśli wymaga tego repertuar, angażowani są muzycy gościnni. Jan Willem de Vriend prowadzi Combattimento Consort jako koncertmistrz, jako dyrygent staje za pulpitem tylko w przypadku większych realizacji, takich jak oratoria, czy opery. Soliści muzycy w większości należą do zespołu. 48 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY ORLANDO 49 Béjart Ballet Lausanne Dyrektor artystyczny Gil Roman ARIA Choreografia Gil Roman Muzyka Johann Sebastian Bach, Nine Inch Nails, Melponem, Inuit traditional chants Muzyka oryginalna Thierry Hochstätter & Jean‐Bruno Meier (City Percussion) Kostiumy Henri Davila Światła Dominique Roman Prapremiera: Théâtre de Beaulieu, 20 grudnia, 2008 r. Béjart Ballet Lausanne 50 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 51 Aria to moja pierwsza praca choreograficzna po śmierci Maurice’a Béjarta. Wedle niego naszą misją na Ziemi jest dążenie do jedności. Musiał to pojąć każdy, każdy też musiał odczuwać to w sobie i urzeczywistniać we współżyciu z innymi. Stale idę tą ścieżką, gdyż to przesłanie głęboko we mnie zapadało. Dlatego postanowiłem dać mu wyraz w twórczości. Mit o Minotaurze, który wprowadziłem do Arii, właśnie stąd się wziął. To obraz kondycji artysty, wiecznego labiryntu, w którym się porusza, jego wysiłków scalenia tego, co instynktowne, z tym, co mówi rozum. W swym pierwotnym kształcie jest to mit o człowieku, Tezeuszu i Minotaurze; o ich wzajemnym pościgu, walce i wyniszczeniu. Żaden nie wychodzi z niej cało, obaj się jednak odradzają zjednoczeni. Jedyne wyjście z labiryntu to droga w górę. Baletem tym chciałem wskazać możliwość takiej drogi dla tańca i różnych przeciwstawnych szkół myślenia o nim, jak synteza swobodnego tańca i skodyfikowanego tańca klasycznego. Dionizyjski taniec to instynktowna siła, to energia; taniec klasyczny, apolliński to refleksja i konstrukcja. Mój cel to synteza jednego z drugim. W twórczości zawsze korzystamy z palety, jaką dysponujemy. A kompania Béjart Ballet Lausanne to zespół obu typów tancerzy: takich, co dysponują fantastyczną techniką klasyczną i tancerzy o wielkiej w ruchu niezależności. Wykorzystałem te dwie siły zespołu i spróbowałem dać syntezę skrajnej drobiazgowości klasycyzmu i dążeń do prawdy i swobody w tańcu, pokazać, jak pomieszanie jednego z drugim może przynieść jedność. Aria to balet współczesny, ale co właściwie znaczy to słowo? Poszukuję takiej poetyki, siły wyrazu, jaką dają relacje między różnymi technikami, starając się, by to moje myślenie nie było dogmatyczne ani zbyt natrętne. Gil Roman, 2010 52 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY ARIA 53 Béjart Ballet Lausanne Dyrektor artystyczny Gil Roman MAURICE BÉJART (1927-2007). Pochodził z Marsylii. Był synem filozofa, Gastona Berger. Jako tancerz i choreograf debiutował w Paryżu. W 1960 roku założył w Brukseli własny zespół Ballet du XXe Siècle (Balet XX wieku). Ćwierć wieku później z Belgii przeniósł go do Szwajcarii. Artystyczna tura, jaką odbył ze szwedzkim zespołem Ballet Culberg (1949), była dlań decydującym doświadczeniem w odkrywaniu możliwości choreograficznej ekspresji. Pierwszy wielki sukces przyniosła mu choreografia Sacre du printemps Strawinskiego w Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli. Kolejne głośne realizacje choreograficzne to Bolero (1961), Msza na czas obecny (1967), Ognisty ptak (1970). Jego zainteresowania i szerokie horyzonty poznawcze odzwierciedlają choreografie inspirowane różnymi kulturami: Bhakti, Golestan, Kabuki, Dibouk, Pyramide. Z powołania pedagog, w 1970 r. założył w Brukseli Mudra School, siedem lat później podobną w Dakarze. Rudra School and Workshop w Lozannie działa od 1992 roku. Przemianowanie Baletu XX Wieku na Béjart Ballet Lausanne dokonało się w 1987 roku. Choreografie: Ring um Ring, Cudowny mandarin, Król Lear –Prospero, A propos Szeherezady, Jedwabny szlak powstały już dla zespołu rezydującego w Szwajcarii. Maurice Béjart otrzymał wiele wyróżnień i zaszczytnych tytułów, między innymi Order Wschodzącego Słońca od cesarza Japonii, Hirohito (1986), Krzyż Oficerski Orderu Korony od króla Belgii, Baudouina, od papieża Jana Pawła II nagrodę Fundacji Pokojowej (1995). Był ponadto laureatem nagrody miasta Kyoto (1999), wolnym członkiem Académie des Beaux‐Arts de l’Institut de France, honorowym obywatelem Lozanny… W 2006 roku, na krótko przed osiemdziesiątymi urodzinami wystawił ostatnią ukończoną choreografię: La Vie du danseur racontée par Zig et Puce (Żywot tancerza opowiedziany przez Ziga i Puce’a). Śmierć 22 listopada 2007 roku przerwała kolejną pracę nad spektaklem W osiemdziesiąt dni dookoła świata. GIL ROMAN. Dyrektor artystyczny Béjart Ballet Lausanne od grudnia 2007 roku. Z Baletem XX wieku związał się w 1979 roku, po dopełnieniu formacji zawodowej u Roselli Hightower i Josego Ferran. Upamiętnił się swoją kreacją w Mszy na czas przyszły i rolą Hanana w Dybuku, jednak lista baletów, w których ujawnił swoje możliwości jako tancerz i aktor jest długa i obejmuje takie tytuły, jak Hamlet, Ring um den Ring, Cudowny mandaryn, Prezbiterium, Płaszcz, Juan i Teresa (z Marie-Claude Pietragalla), Symfonia dla samotnego, Sześć postaci w poszukiwaniu tancerza, Życie tancerza... Ponad trzydzieści lat nieustannego tańczenia, które koronują: w roku 2005 Danza & Danza Award za rolę Jacquesa Brela w balecie Brel & Barbara, w roku 2006 prestiżowe wyróżnienie Nijinsky Award przyznane przez Monaco Dance Forum. Wysoko ceniony jako wykonawca scenicznych i filmowych produkcji Béjarta – A-6-Roc oraz Paradoxe sur le comédien – Gil Roman złożył dowody talentu choreografa, jako autor L’Habit ne fait pas le Moine (1995), Réflexion sur Béla (1997), Echographie d’une baleine (2003), Casino des Esprits (2004). Dwie ostatnie jego prace to Aria (2008) i Syncope (2010). 54 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY LE CHANT du Compagnon Errant Pieśń wędrownego terminatora Pas de deux Choreografia Maurice Béjart Muzyka Gustav Mahler Lieder eines Fahrenden Gesellen Pieśni wędrownego terminatora Prapremiera: Bruksela, Forest National, 11 marca 1971 r. Z udziałem Rudolfa Nurejewa i Paolo Bertoluzziego Balet XX wieku Pośród cyklów pieśni Mahlera Lieder eines fahrenden Gesellen (Pieśni wędrownego terminatora) stanowią dzieło odrębne od reszty. Wynika to stąd, że odnajdujemy w nim tematy muzyczne, które posłużyły jako materiał późniejszych symfonii. Jeszcze ważniejsza jest okoliczność, że tutaj sam Mahler jest autorem słów (co nie zdarzyło się już później). W stopniu większym niż gdziekolwiek indziej odnajdujemy tu osobisty, poufny ton. Bohaterem jest wędrujący po świecie młody człowiek; ktoś taki jak średniowieczni czeladnicy wędrujący od miasta do miasta w poszukiwaniu szczęścia i mistrzów. Tu jest to romantyczny student, który idzie za powołaniem, który cierpi, jak to ujął sam Mahler od „noża w piersi”, mając na myśli walkę z samym sobą i samotność. Maurice Béjart 55 Béjart Ballet Lausanne Directeur artistique Gil Roman DIONYSOS (Suite) Choreografia Maurice Béjart Muzyka Manos Hadjidakis Obrazy Yokoo Tadanori Kostiumy Gianni Versace Prapremiera: Ballet du XXe Siècle, City Center Theater New York, grudzień 1985 r. Wykonawcy: Michel Gascard, Philippe Lizon, Sophie Baule, Axelle Arnouts, Dominique Genevois, Xavier Ferla, Serge Campardon oraz cały zespół Wznowione przez BBL na festiwalu w Lille, w listopadzie 1989 r. W greckiej tawernie, współcześnie, jakiś Grek opowiada mit Dionizosa; mówi o jego cudownych narodzinach i jego ekstatycznych tańcach, które z Grecji ruszyły na Bliski Wschód i weszły na drogę do Indii. I marzenie przeobraziło się w rzeczywistość, i taniec dionizyjski opanował świat. Maurice Béjart 56 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY 57 SAISON 2010/2011 Directeur artistique Gil Roman Administrateur de production Richard Perron Secrétariat Marie-Thérèse Jaccard Communication & presse Corinne de Puckler Assistant à la direction artistique et Maître de ballet Julio Arozarena Répetiteur Domenico Levrè Pianiste Ilia Chkolnik Danseuses Lisa Cano Sandrine Cassini Oana Cojocaru Luisa Diaz Daria Ivanova Florence Leroux-Coléno Cosima Munoz Marsha Rodriguez Elisabet Ros Katia Shalkina Simona Tartaglione Kathleen Thielhelm Pauline Voisard Danseurs Gabriel Arenas Ruiz Oscar Chacon Adrian Cicerone Thierry Deballe Julien Favreau Fabrice Gallarrague Juan Jimenez Paul Knobloch 58 Dawid Kupinski Valentin Levalin Marco Merenda Angelo Murdocco Keisuke Nasuno Hector Navarro Masayoshi Onuki Juan Pulido Heberth Riascos Laurence Rigg Felipe Rocha Daniel Sarabia Danseuses stagiaires Alanna Archibald Jasmine Cammarota Chiara Paperini Danseur stagiaire Kwinten Guilliams Directeur technique René Meyer Création et réalisation lumières Dominique Roman Régie compagnie et plateau Enrico Cesari Chef éclairagiste Vincent Doin Régie lumière Samya Mehenna Costumier Henri Davila Couturière - habilleuse Anne Schönenberg Service son Eric Maurin, Thomas Renaut Chef machiniste David Cornil Machiniste Thierry Thibaut Accessoiriste Béatrice Thien Physiothérapeute Guillaume Rousée XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Dionysos (Suite) Przerobiony i skrócony zaraz po prapremierze mediolańskiej Dionysos zapisał się w repertuarze dzieł Béjartowskich jako sukces. Zaczyna się wolno: Narodzinami tragedii, sceną w tawernie... Rytm wyraźnie dominować zaczyna dopiero z wejściem „bachantek”, paroksyzm osiąga w trakacie sirtaki, które tańczy dwudziestu chłopców – na cześć tańca, zdecydowanie męskiego, zapożyczonego z Golestanu. Nic dziwnego, że w obsadzie więcej jest tu tancerzy aniżeli tancerek: mit Dionizosa jest w swej esencji mitem męskim. Od zawsze tak jest, że Béjart raz po raz rezygnuje z baletu, który wypełnia cały wieczór, na rzecz „Suity”. To, gdzie sytuuje akcję – w naszych czasach, w tawernie, Atenach czy Salonikach – to nie ma specjalnego znaczenia. Wznawiając tę Suitę Gil Roman i Michel Gascard, którzy byli w obsadzie wersji oryginalnej, własną pamięć mogli dopełnić istniejącym zapisem video. Z sześciu oryginalnych obrazów malarza japońskiego Tanadori Yokoo, które służyły jako dekoracje, dwa szczęśliwie się zachowały. Z tych pikturalnych kompozycji wyłoniła się prawdziwa choreografia i wtenczas dopiero przeniesiona została na tancerzy.* (Maurice Béjart – une Vie – entretiens avec Michel Robert, Luc Pire, 2009). Kostiumy zaprojektowane przez Gianniego Versace, dla którego Dionysos był początkiem płodnej współpracy, opuściły mroki repozytorium i odnalazły światło na scenie. Kostiumy, dekoracje, muzyka i przede wszystkim taniec! Dionysos to namiętna pochwała życia w jego najrozmaitszych aspektach: cielesnych i duchowych. Dionysos (Suite), fougueuse célébration de la vie, Jean-Pierre Pastori, novembre 2010 DIONYSOS 59 Imprezy towarzyszące Operowe Forum Młodych spektakle akademii muzycznych SALA Kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej SALA Kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej Środa 11.05.2011, godz. 18.00 Johann Sebastian Bach Die Kunst der Fuge Combattimento Consort Amsterdam – koncert koncert prowadzi Piotr Orawski 2 maja akademia muzyczna im. feliksa nowowiejskiego w bydgoszczy Wolfgang Amadeusz Mozart Wesele Figara Kierownictwo muzyczne Reżyseria Scenografia Figaro Piotr Sułkowski Łukasz Gajdzis Natalia Horak Janusz Stolarski, Michał Hajduczenia Zuzanna Krystyna Nowak, Magdalena Cysewska, Aleksandra Turalska Hrabina Katarzyna Kubiak, Kinga Karska, Lidia Kitlińska, Anna Łukasik Hrabia Marek Murawa, Łukasz Giro-Syryński, Adam Zaremba Cherubin Barbara Ochromowicz Antonio Leszek Holec, Mateusz Eckert Jan Willem de Vriend Reinier Reijngoud Annette Bergman Wouter Mijnder Bram Kreeftmeijer Hans Wolters Frans Robert Berkhout Dennis Notten Pieter Dirksen 60 skrzypce skrzypce altówka wiolonczela obój obój fagot fagot klawesyn XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Don Curzio, Don Basilio: Sławomir Naborczyk, Juraj Kaša Don Bartolo Karol Malinowski, Zbigniew Stępniak Marzellina: Magdalena Król, Joanna Śmiałkowska Barbarina: Barbara Solecka, Katarzyna Konieczna IMPREZY TOWARZYSZĄCE 61 Operowe Forum Młodych spektakle akademii muzycznych SALA Kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej 5 MAJA 7 MAJA akademia muzyczna im. feliksa nowowiejskiego w bydgoszczy Joseph Haydn Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi Antonio Salieri APTEKARZ Kierownictwo muzyczne Damian Borowicz Reżyseria Łukasz Zaleski Scenografia Katedra Scenografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu Griletta Agata Stawiarz, Aleksandra Turalska Volpino Ewa Banasiak, Magdalena Król, Magdalena Potasiak Mengone Przemysław Cierzniewski, Paweł Krasulak, Szymon Rona Sermonio Dominik Opaliński, Janusz Stolarski Turcy Mateusz Eckert, Leszek Holec Akademia Sztuki w Bańskiej Bystrzycy Vojtech Didi MATKA NIOBE Kierownictwo muzyczne Štefan Sedlický Reżyseria Mária Glocková Niobe Léthé Artemis Apollo Testo 62 Mária Tomanová Andrea Nemcová Michaela Kukurová Viktória Žulkovská Stanislav Bartko Ostravska Iniverzita w Ostrawie Bohuslav Martinů PRIMA LA MUSICA E POI LE PAROLE Kierownictwo muzyczne Marcin Sompoliński Reżyseria Bogusław Semotiuk Maestro Poeta Eleonora Tonina Paweł Erdman Dawid Spryszyński Paulina Połacik Maria Bzowska Orkiestra Akademii Muzycznej 9 MAJA Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach Maurice Ravel GŁOS LASU KOMEDIA NA MOŚCIE Kierownictwo muzyczne Jakub Žídek Asystent dyrygenta Jan Novobilský Reżyseria Tomáš Surý Asystent reżysera Libor Olma Choreografia Jana Tomsová GŁOS LASU Panna młoda Veronika Chlebková, Martina Šnytová, Denisa Zimuláková Gajowy Filip Hlavinka, Petr Volný Narrator Veronika Němcová, Kararel Mrkva Szynkarka Lenka Jakubcová, Kateřina Uličná Pan młody (pierwszy rozbójnik) Martin Kajzar, Tomasz Suchánek Gość weselny (drugi rozbójnik) Rudolf Medňanský, Karel Mrkva, Petr Volný Gość weselny (trzeci rozbójnik) Michal Onufer, Ariel Zmuda Goście weselni Alena Borková, Monika Fifernová, Ida Gaidošová, Jana Kuchařová, Renata Platošová, Tereza Špetíková KOMEDIA NA MOŚCIE Producent chmielu, Bedroň Michal Onufer, Ariel Zmuda Ewa, jego żona Ivana Olejáková, Kateřina Ulična Rybak Sykoš Martin Kajzar, Michal Stískal Popelka, narzeczona Sykoša Vendula Černá, Johana Kočnarová Nauczyciel Rudolf Medňanský, Petr Volný Straż wojsk nieprzyjacielskich Tomasz Suchanek Straż wojsk nieprzyjacielskich Karel Mrkva Oficer Veronika Němcov Projekcje (DVD) z oferty DZIECKO I CZARY Kierownictwo muzyczne Katarzyna Makowska, Dagmara Niedziela Reżyseria Jerzy Głybin Ruch sceniczny Anna Majer Scenografia Bogumił Burzyński i uczniowie Liceum Plastycznego w Katowicach XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Riccardo Zandonai Francesca da Rimini Wtorek 03.05.2011, godz. 18.00 Gaetano Donizetti Roberto Devereux Piątek 13.05.2011, godz. 18.00 IMPREZY TOWARZYSZĄCE 63 SPECJALNE PODZIĘKOWANIA gorące PODZIĘKOWANIA ORGANIZATORZY XVIII BYDGOSKIEGO FESTIWALU OPEROWEGO SKŁADAJĄ SPONSOROM SOLBET Sp. z o.o. UNILEVER Polska SA Bydgoskie Fabryki Mebli SA NORDEA Bank Polska SA Bydgoskie Zakłady Sklejek SKLEJKA MULTI SA PKO Bank Polski SA Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA Przedsiębiorstwo Informatyki ZETO Bydgoszcz SA Bank PEKAO SA PZU Życie SA Miejskie Wodociągi i Kanalizacja W BYDGOSZCZY Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe PUBR Sp. z o.o. LAFARGE Cement SA Soda Polska CIECH Sp. z o.o. PROJPRZEM SA Firma „GOTOWSKI” Budownictwo Komunikacyjne i Przemysłowe Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Budownictwa Hydrotechnicznego HYDRO-EKO Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe EBUD-Przemysłówka Sp. z o.o. Zakłady Przemysłu Wapienniczego TRZUSKAWICA SA ELWIND Sp. z o.o. LAFARGE Kruszywa i Beton Sp. z o.o. POINTEL Sp. z o.o. ENEA Operator Sp. z o.o. 64 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY SPONSORZY 65 Organizatorzy XVIII Bydgoskiego festiwalu Operowego Dyrektor Festiwalu Maciej Figas Biuro festiwalowe Józef Baliński, Ewa Chałat, Piotr Karczewski, Alicja Kuklińska, Wanda Borowicz, Robert Chojnacki, Karolina Stańkowska, Jarosław Jeziorski, Daniela Stasiak, Krystyna Skrzypczak Projekt znaku graficznego Bydgoskiego Festiwalu Operowego Andrzej Borkowski Projekt plakatu XVIII BFO Rosław Szaybo Projekt plakatu Cyganerii Michał Batory Fotografie Ekman’s Triptych – a Study of the Entertainment Urban Jörén Maria Stuarda Katarzyna Zalewska Dido and Aeneas, Zamek Sinobrodego Chwalisław Zieliński Monty Python`s Spamalot Piotr Manasterski Orlando Leo van Velzen Aria Julio Arozarena et Simona Tartaglione © BBL, 2009, Aria, D. Schmiel Compagnon Errant/Dionysos Archiwum BBL Zdjęcia Opery Nova Marek Chełminiak Redakcja programu i publikacji festiwalowych Józef Baliński, Ewa Chałat, Alicja Kuklińska Materiały z programów i dokumentów nadesłanych przez gości XVIII BFO; skróty nie zawsze zaznaczone Opera Nova w Bydgoszczy 85-006 Bydgoszcz ul. Marszałka F. Focha 5 www.opera.bydgoszcz.pl Konferencje, Kongresy, Zjazdy tel. + 4852 325 15 81, fax+ 4852 325 15 89 e-mail: [email protected] 66 XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Sponsorzy Główni Festiwalu Wydawca Opera Nova w Bydgoszczy – 2011 r. 85-006 Bydgoszcz ul. Marszałka F. Focha 5 tel. + 4852 325 15 81 fax+ 4852 325 15 89 www.opera.bydgoszcz.pl II Wydawca na zlecenie Opery Nova w Bydgoszczy Wydawnictwo Pejzaż ISBN 978-83-61641-88-9 Projekt i opracowanie graficzne Ewa Stadnicka Współpraca Józef Baliński Ewa Chałat Alicja Kuklińska SKŁAD I Przygotowanie do druku Wydawnictwo Pejzaż ul. dr. K. Marcinkowskiego 1/2 85-056 Bydgoszcz tel./fax 52 323 72 82 www.projektpejzaz.pl Druk i oprawa Drukarnia Abedik ul. Glinki 84, 85-861 Bydgoszcz tel./fax 52 370 07 10 www.abedik.pl XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY Sponsorzy
