Odszyfrowane radiotelegramy ze stanami dziennymi obozu

Transkrypt

ZESZYTY MAJDANKA
2008, t. XXIV
TOMASZ KRANZ, ROBERT KUWAŁEK, BEATA SIWEK-CIUPAK
Odszyfrowane radiotelegramy ze stanami dziennymi
obozu koncentracyjnego na Majdanku
(styczeń 1942 – styczeń 1943 r.)
Podczas II wojny światowej brytyjski wywiad wojskowy prowadził regularny dekryptaż niemieckich szyfrogramów przekazywanych drogą radiową. Możliwość
odczytywania zaszyfrowanych depesz radiowych kryptolodzy z ośrodka w Bletchley Park zawdzięczali w znacznej mierze polskim matematykom, którzy złamali
kody niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy, oraz wywiadowi polskiemu, który
w 1939 r. przekazał aliantom jej duplikat. Brytyjczycy przechwycili i odszyfrowali
wiele tajnych wiadomości przesyłanych przez formacje wojskowe i policyjne
III Rzeszy. W ten sposób poznali także treść radiotelegramów instytucji nadzorowanych bezpośrednio przez Heinricha Himmlera, w tym m.in. niemieckich
władz policyjnych w Generalnym Gubernatorstwie1.
Mimo że przechwycone przez brytyjski ośrodek kryptologiczny komunikaty
zawierają bardzo cenne informacje nie tylko na temat przebiegu działań wojennych, ale również działalności różnego szczebla placówek SS i policji, zaczęto je
odtajniać dopiero w 1997 r. Obecnie są one przechowywane w National Archives
w Kew (dawnym Public Record Office)2.
Wśród rozszyfrowanych radiotelegramów znajduje się także tajna korespondencja administracji obozów koncentracyjnych z ich centralą – Inspektoratem
Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu (Inspektion der Konzentrationslager
– IKL). Najważniejszą jej część stanowi ponad 2 000 meldunków z dziennymi
stanami liczbowymi siedmiu obozów: Dachau, Mauthausen, Buchenwaldu, Flossenbürga, Auschwitz, Niederhagen i Majdanka oraz fragmentaryczne zapiski
1 S. Tyas, Brytyjska Intelligence Service: odszyfrowane wiadomości radiowe z Generalnego
Gubernatorstwa, [w:] Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, pod red.
D. Libionki, Warszawa 2004, s. 261–266.
2 National Archives, Kew, HW 16.
201
Tomasz Kranz, Robert Kuwałek, Beata Siwek-Ciupak
dotyczące Stutthofu. Odkodowane meldunki zostały sporządzone na maszynie
do pisania (z wyjątkiem Stutthofu) i zestawione chronologicznie, oddzielnie
dla każdego obozu. Obejmują one okres od początku stycznia 1942 r. do końca
stycznia 1943 r. Nie wszystkie zapisy są kompletne, a najwięcej luk jest, niestety, w stanach obozu koncentracyjnego w Lublinie. Nie wiadomo, czym były
spowodowane te opuszczenia, ale najprawdopodobniej nadane w tych dniach
radiotelegramy nie zostały przechwycone. Nie udało się też wyjaśnić, dlaczego
w omawianych aktach brakuje meldunków pozostałych, działających w tym
czasie obozów koncentracyjnych: Arbeitsdorfu, Sachsenhausen, Ravensbrück,
Neuengamme, Groß-Rosen i Natzweiler3.
Uzyskane z nasłuchu radiowego statystyki obozu koncentracyjnego w Lublinie
spisano na 17 arkuszach w formacie A 4, z tego 13 dotyczy obozu męskiego, a 4 obozu kobiecego. Każdy arkusz zawiera stany z jednego miesiąca. Liczby pogrupowane
są w rubrykach, które nie mają nagłówków ani innych oznaczeń, ale porównanie
tych zestawień ze źródłami historycznymi innej proweniencji pozwala ustalić, czego
one dotyczą. Interpretację danych utrudniają niekiedy brakujące cyfry i pomyłki
spowodowane albo błędami nasłuchu, albo literówkami w maszynopisie. Najwięcej
meldunków brakuje w styczniu, kwietniu, maju i czerwcu. Niemal kompletne są
natomiast zapisy z ostatniego kwartału 1942 r. i stycznia 1943 r.
Od stycznia do połowy czerwca 1942 r. administracja Majdanka przekazywała drogą radiową następujące dane: 1) Stan obozu rano; 2) Przybyło (Zugang);
3) Ubyło (Abgang); 4) Stan obozu wieczorem; 5) Liczba więźniów żydowskich;
6) Liczba więźniów polskich; 7) Kategoria nieznana; 8) Liczba jeńców sowieckich.
W połowie czerwca nastąpiła zmiana nadawania. Meldunki zawierały odtąd
następujące pozycje: 1) Stan obozu; 2) Przybyło; 3) Ubyło; 4) Liczba więźniów
niemieckich z Rzeczy (reichsdeutsche Häftlinge); 5) Liczba więźniów żydowskich;
6) Liczba więźniów polskich; 7) Liczba jeńców sowieckich. W październiku
1942 r. powstał na Majdanku obóz koncentracyjny dla kobiet. Odnoszące się do
niego dane pogrupowane były początkowo w pięciu szpaltach: 1) Stan obozu;
2) Przybyło; 3) Ubyło; 4) Liczba więźniarek żydowskich; 5) Liczba więźniarek
polskich. W dniu 14 grudnia, po przybyciu z Buchenwaldu 13 niemieckich kapo,
doszła rubryka ze stanem więźniarek z Rzeszy (reichsdeutsche Frauen). Zamieszczone w meldunkach obozu męskiego i kobiecego dane dotyczyły stanów i zmian
z poprzedniego dnia.
3 Zob. J.-E. Schulte, London war informiert. KZ-Expansion und Judenverfolgung. Entschlüsselte
KZ-Stärkemeldungen vom Januar 1942 bis zum Januar 1943 in den britischen National Archives in
Kew, [w:] Hitlers Kommissare. Sondergewalten in der nationalsozialistischen Diktatur. Hrsg. von
R. Hachtmann und W. Süß, Göttingen 2006, s. 210–215.
202
Odszyfrowane radiotelegramy ze stanami dziennymi Majdanka…
Do momentu zmiany sposobu przekazywania stanów dziennych w czerwcu 1942 r. więźniowie z Rzeszy nie byli oddzielnie wymieniani. Uwzględniano
ich zaś w stanach ogólnych. Zaznaczyć należy, że rubryka ta obejmowała nie
tylko Niemców, ale również osoby innej narodowości. W pierwszych miesiącach funkcjonowania Majdanka do stanu liczebnego tej grupy włączano m.in.
polskich i czeskich lekarzy-więźniów, a w późniejszym okresie także więźniów
politycznych i aspołecznych pochodzących z krajów zachodnioeuropejskich. Do
połowy czerwca 1942 r. w meldunkach dziennych podawano liczbę jeńców sowieckich, ale nie doliczano jej do stanu obozu. Do końca stycznia 1943 r. w grupie
tej uwzględniani byli też sowieccy więźniowie cywilni, których miesiąc później
zaczęto wykazywać oddzielnie4.
W lutym 1943 r. obozy koncentracyjne zaprzestały przesyłania raportów
drogą radiową i krótko potem rozwiązano centralę radiotelegraficzną w obozie
na Majdanku5. Odtąd stany obozu oraz inne komunikaty przekazywane były
dalekopisem. Sprawę tę regulowało zarządzenie IKL ze stycznia 1943 r., w którym
czytamy: „Pierwszego każdego miesiąca należy tutaj zgłaszać dalekopisem, po raz
pierwszy 1.2.1943 r., liczbę więźniów osadzonych, liczbę więźniów zwolnionych
i liczbę więźniów zmarłych (z podziałem na kategorie), wykazując stan na koniec
poprzedniego miesiąca”6.
Wraz z rozwojem funkcjonalnym Majdanka i osadzaniem w nim więźniów
rozmaitych kategorii i różnych narodowości zmianie ulegała także struktura
meldunków. Z ocalałych fragmentarycznie stanów dziennych obozu męskiego
wynika, że w lutym 1943 r. doszła, jak już wspomniano, rubryka z sowieckimi
robotnikami cywilnymi (SU Ziv.-Arbeiter), zaś spośród Polaków wydzielono
kategorię B-verd. (przypuszczalnie od der Bandentätigkeit verdächtig), do której
zaliczano osoby aresztowane w odwet za wspieranie oddziałów partyzanckich.
4 Na koniec stycznia 1943 r. wykazano 129 jeńców, a 15 lutego w raporcie obozowym odnotowano
60 jeńców (SU Kr.) oraz 59 więźniów cywilnych (SU Ziv.). Zob. Archiwum Państwowego Muzeum na
Majdanku (dalej APMM), Archiwum administracji obozu koncentracyjnego w Lublinie 1941–1944
(dalej KL Lublin), sygn. I c 2, vol. 2, Stany liczbowe więźniów obozu męskiego 1943.
5 Stację radiową (Funkhaus) urządzono w budynku murowanym, który znajdował się na terenie
ogrodów warzywnych, w północno-zachodniej części obozu. Jej kierownikiem był SS-Oberscharführer Ludwig Pfefferlein, któremu podlegało początkowo czterech, a później pięciu funkcjonariuszy.
Centrala radiotelegraficzna Majdanka nie tylko utrzymywała ruch radiowy z IKL, ale pośredniczyła
również w przekazywaniu rozkazów z Berlina do oddziałów SS na Wschodzie. Meldunki ze stanami
nadawała codziennie, z wyjątkiem niedziel, o godz. 8 rano, jako ostatnia ze wszystkich obozów.
Zob. Bundesarchiv Außenstelle Ludwigsburg (dalej BAL), Barch, B 162/407-AR-Z 297/60, Zeznanie
Ludwiga Pfefferleina, t. 26, k. 5342–5347.
6 Cyt. za: T. Kranz, Zur Erfassung der Häftlingssterblichkeit im Konzentrationslager Lublin,
Lublin 2007, s. 29–30.
203
Od kwietnia w meldunkach obozu męskiego wykazywano również Ukraińców,
natomiast w stanach obozu dla kobiet więźniarki sowieckie. 21 maja 1943 r.
zaczął funkcjonować lazaret dla sowieckich jeńców-inwalidów, których również
uwzględniano w meldunkach, a przez kilka miesięcy (do końca listopada 1943 r.)
doliczano nawet do ogólnego stanu obozu. W grudniu 1943 r. w meldunkach
obozu męskiego pojawiła się jeszcze kategoria „uwięzieni zapobiegawczo” (Sicherungsverwahrte – PSV lub SV), obejmująca więźniów kryminalnych, których
po odbyciu kary więzienia osadzano w obozach koncentracyjnych. Wysyłane
dalekopisem meldunki pozwalały śledzić na bieżąco zapełnienie i fluktuację
w obozie, podawano w nich bowiem łączny stan więźniów w dniu poprzednim,
liczbę przybyłych i ubyłych tego dnia oraz liczebność obozu w dniu sporządzania
meldunku7.
Więcej szczegółowych informacji zawierały natomiast raporty obozowe
(Schutzhaftlagerrapporte) i sprawozdania okresowe wysyłane do władz centralnych: Głównego Urzędu Gospodarczo-Administracyjnego (Wirtschafts-Verwaltungshauptamt – WVHA) i Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy
(Reichssicherheitshauptamt – RSHA). Stan Reichsdeutschów (RD) podawano
z rozbiciem na następujące kategorie: polityczni, recydywiści polityczni, dezerterzy
z Wehrmachtu (SAW), kryminalni (BV) i aspołeczni (ASO, AZR). Oddzielnie
ewidencjonowano też Polaków ujętych w charakterze zakładników, Czechów, badaczy Pisma Świętego (Bibelforscher), uczestników ruchu oporu z Francji i krajów
Beneluksu aresztowanych na podstawie rozkazu Adolfa Hitlera z 10 lipca 1941 r.
w ramach akcji zwanej „Noc i mgła” („Nacht und Nebel” – NN), homoseksualistów i wreszcie osoby, które w czasie hiszpańskiej wojny domowej walczyły po
stronie sił republikańskich (Rotspanier)8.
Więźniów poszczególnych kategorii dzielono jeszcze na grupy narodowościowe. Procedurę tę opisał Jerzy Kwiatkowski, który przez kilka miesięcy pracował
w głównej kancelarii obozu: „Do stanu liczbowego z poprzedniego dnia dodaje
się nowo przybyłych, a potem odejmuje ubytek, przy czym zmarli, zwolnieni
7 APMM, Zbiór foto- i kserokopii dokumentów (dalej Fotokopie), sygn. XIX-595, Meldunki
o dziennych stanach liczbowych w obozie na Majdanku za okres od 1 kwietnia do 16 czerwca 1943 r.;
ibidem, sygn. I a 2, Dzienne meldunki o stanach liczbowych więźniów przesłane przez komendanturę KL i FKL do WVHA Amtsgruppe D, 1–31.12.1943. Zob. także Z. Leszczyńska, Stany liczbowe
więźniów obozu koncentracyjnego na Majdanku, „Zeszyty Majdanka”, t. VII (1973), s. 5–34.
8 J. Marszałek, Majdanek – obóz koncentracyjny w Lublinie. Wyd. II, Warszawa 1987, s. 70–71;
T. Kranz, Ewidencja zgonów i śmiertelność więźniów KL Lublin, „Zeszyty Majdanka”, t. XXIII (2005),
s. 10–11. Na temat kategorii więźniarskich występujących w niemieckich obozach koncentracyjnych
zob. A. Eberle, Häftlingskategorien und Kennzeichnungen, [w:] Der Ort des Terrors. Geschichte der
nationalsozialistischen Konzentrationslager. Hrsg. von W. Benz und B. Distel, Bd. 1, München 2005,
s. 91–109.
204
i rozstrzelani (exekutiert) wymieniani są imiennie. Przy odchodzących transportach dołącza się listę transportową jako alegat, a odejmuje zbiorowo, np.: 307
Sch (Schutzhäftlinge) – w tym 15 RD (Reichsdeutsch), 254 P (Polaków), 20 Fr
(Francuzów), 17 It (Włochów); dalej 18 BV (Berufsverbrecher) – w tym 15 RD i 3
Tsch (Czechów); 104 J (Żydów) – w tym 4 RD i 100 P, itd. Ogólny stan więźniów
wykazywany w Stärkemeldung musi się zgadzać z liczbą więźniów stwierdzoną
przy apelu na poszczególnych polach.”9
Ścisłość statystyk obozowych ilustruje także jeden z raportów obozu w Buchenwaldzie. Zawiera on następujące pozycje: 1. Stan w dniu; 2. Przybyło – w tym
a) nowo osadzeni, b) przeniesieni z innych obozów, c) schwytani; 3. Ubyło – w tym
a) zwolnienia, b) zgony naturalne, nienaturalne, egzekucje, c) przeniesienia do
innych obozów, d) zbiegli; 4. Stan w dniu. Wszystkie zmiany odnotowywano
w obrębie poszczególnych grup narodowościowych (ogółem wymienionych jest
26 narodowości i tzw. bezpaństwowcy) oraz w 13 kategoriach więźniarskich, do
których zaliczano również Żydów i Cyganów10.
Odszyfrowane meldunki radiowe ze stanami liczbowymi Majdanka mają
istotne znaczenie dla badań nad jego dziejami. Przypomnieć należy, że z kancelarii
tego obozu nie przetrwały niemal żadne dokumenty ze statystykami dziennymi
z 1942 r.11 Wartość poznawczą omawianego źródła zwiększa dodatkowo fakt, że
umożliwia ono – mimo dużych luk – prześledzenie ewolucji zaludnienia obozu, określenie w wielu przypadkach wielkości kierowanych tutaj transportów
oraz liczby zgonów wśród więźniów objętych ewidencją. Jego przydatność do
pogłębienia wiedzy o tych zagadnieniach potwierdziła analiza przeprowadzona
przez autorów niniejszego opracowania. Podane w meldunkach liczby zostały
zweryfikowane w oparciu o dostępną bazę źródłową i ustalenia historiografii.
Szczegółowe wyniki badań zamieszczono w przypisach tekstowych, którymi
opatrzono edytowany dokument.
Ogólnie rzecz biorąc, analiza wykazała, że liczby zawarte w radiotelegramach
są zgodne z dostępnymi źródłami i rezultatami najnowszych badań. Największą
9 J. Kwiatkowski, 485 dni na Majdanku, Lublin 1966, s. 209.
10 APMM, Obce registratury, sygn. VI-28, Schutzhaftlager-Rapport des KL Buchenwald.
Stand am 30. XII 1944. Raport sporządzono na standardowym formularzu, który przypuszczalnie
stosowany był także w innych obozach. Do Buchenwaldu zachowało się stosunkowo dużo dokumentów zawierających informacje o liczebności więźniów. Zob. H. Stein, Funktionswandel des
Konzentrationslagers Buchenwald im Spiegel der Lagerstatistiken, [w:] Die nationalsozialistischen
Konzentrationslager. Entwicklung und Struktur. Hrsg. von U. Herbert, K. Orth und Ch. Dieckmann,
Göttingen 1998, Bd. I, s. 167–192.
11 Nieco informacji o liczebności więźniów w 1942 roku zawierają fragmentaryczne dane biura
przydziału pracy. Zob APMM, KL Lublin, sygn. I c 6, vol. 1, 2, 3. Raporty dzienne o zatrudnieniu
więźniów.
205
koherencję stwierdzono w przypadku danych dotyczących rejestrowanych więźniów żydowskich. Od kwietnia do połowy czerwca 1942 r. stany dzienne Żydów
odpowiadają wysokości przydzielanych w tym czasie numerów obozowych12.
Weryfikację liczebności Żydów w późniejszym okresie na podstawie wydawanych numerów poważnie komplikuje nasilająca się od tego czasu śmiertelność
(część więźniów otrzymywała numery po zmarłych), wzrost liczby Polaków,
którzy w większości również byli objęci numeracją, a także przeniesienie w maju
i czerwcu 1942 r. 1 400 Żydów do KL Auschwitz (ich numery wydawane były
nowo przybyłym). Wysłanie z Majdanka obu tych transportów potwierdza zresztą materiał z Kew. Potwierdzenie znajduje tam również m.in. przybycie 1 600
Żydów z getta warszawskiego w połowie sierpnia 1942 r. oraz liczne deportacje
z gett likwidowanych w ramach „Akcji Reinhardt” w październiku i listopadzie
tego roku (m.in. z Bełżyc, Bychawy, Piask, Majdanu Tatarskiego). O wiarygodności danych liczbowych z odszyfrowanych meldunków dobitnie świadczy poza
tym fakt, że stan więźniów żydowskich zgłoszony na koniec 1942 r. odpowiada
dokładnie danym zamieszczonym w raporcie statystyka SS Richarda Korherra.
Należy jednak pamiętać, że w meldunkach tych nie ma informacji o liczbie Żydów, którzy nie zostali zarejestrowani jako więźniowie i zginęli bezpośrednio po
przybyciu do obozu13.
Zbieżne są także dane odnoszące się do tzw. ubytków (Abgänge). Jak już
nadmieniono, w rubryce tej wykazywano zmarłych, przeniesionych do innych
obozów, zwolnionych oraz więźniów, którzy uciekli z obozu. Ponieważ materiał
brytyjski w wielu miejscach jest niekompletny, a dla okresów, w których jest w nim
najmniej opuszczeń, często nie dysponujemy innymi dokumentami, niemożliwe
jest porównanie tych danych w sposób systematyczny. Niemniej skonfrontowanie
brytyjskiego źródła z archiwaliami przechowywanymi w Państwowym Muzeum
12 W obozach męskim i żeńskim stosowano oddzielną numerację opartą na systemie rotacyjnym. W przypadku mężczyzn numery nie przekraczały 20 tysięcy, natomiast w obozie kobiecym
najwyższy znany numer to 15 480. W obozie męskim numery od 1 do 100 zarezerwowano dla
więźniów funkcyjnych, lekarzy i tłumaczy, których zaczęto tu sprowadzać z innych obozów w listopadzie 1941 r. (zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem wykorzystano jednak tylko pierwszą połowę
tej puli, a funkcyjni deportowani w późniejszym okresie otrzymywali również wyższe numery).
Regularne nadawanie numerów rozpoczęto najprawdopodobniej 1 kwietnia 1942 r., tuż po przybyciu pierwszego transportu Żydów słowackich. Na przełomie maja i czerwca tego roku numery
doszły do 10 tysięcy, a w pierwszych dniach listopada do 20 tysięcy. W obozie kobiecym pierwsze
numery wydano w październiku 1942 r., pułap 10 tysięcy przekroczono w kwietniu następnego
roku, a 15 tysięcy na początku lipca 1943 r.
13 Zob. P. Witte, S. Tyas, A New Document on the Deportation and Murder of Jews during „Einsatz Reinhardt” 1942, „Holocaust and Genocide Studies”, vol. 15, no. 3 (2001), s. 469 i nn.; T. Kranz,
Zagłada Żydów w obozie koncentracyjnym na Majdanku, Lublin 2007, s. 71–76.
206
na Majdanku wykazało, że liczby z odszyfrowanych meldunków i zapisy w dokumentacji obozu są niemal we wszystkich przypadkach zgodne. Odnosi się to
zarówno do raportów, w których odnotowane zostały przeniesienia lub zwolnienia
więźniów, jak też do ewidencji ich śmiertelności14.
Radiotelegramy z Kew potwierdzają również w pełni, że wzmożony napływ
więźniów polskich do obozu w roku 1942 był konsekwencją sankcji wprowadzonych przez Niemców wobec polskiej ludności wiejskiej w lecie tego roku za
niewywiązywanie się z dostaw kontyngentowych15. W wiadomościach radiowych
nie znajdują jednak odzwierciedlenia niektóre deportacje Polaków. Dotyczy to
zasadniczo transportów, które w historiografii zostały ustalone głównie na podstawie materiału wspomnieniowego. Istnieją ponadto przesłanki, które uzasadniają
przypuszczenie, że zakładników i więźniów Zamku w Lublinie, których przetrzymywano na Majdanku przez kilka dni, nie wpisywano do ewidencji obozu, a w ślad
za tym nie doliczano do jego stanu. Taka sytuacja wydarzyła się w przypadku
transportu, który 15 września 1942 r. odszedł z Lublina do obozu pracy w Pustkowie koło Dębicy. W literaturze mowa jest o 1 200 osobach, tymczasem – według
radiotelegramów – na Majdanku przebywało wówczas niespełna 700 Polaków,
a różnica między stanami w dniach 14 i 16 września wynosi 33 osoby16.
14 Wykazane w poszczególnych dniach liczby są identyczne albo podane w szyfrogramach
dane są nieco wyższe. Tę rozbieżność tłumaczy fakt, że w niektórych dniach odbywały się zwolnienia lub przeniesienia, a więźniów zmarłych w niedziele doliczano do stanu ubytków zgłaszanych
w poniedziałki. W skali miesięcznej porównanie jest możliwe dla dwóch ostatnich miesięcy 1942 r.
W listopadzie kancelaria Majdanka wykazała 2 999 zgonów, zaś suma liczb podanych w szpalcie
„ubyło” (brakuje danych dla 5 dni, w tym dla okresu 27–30 listopada, kiedy w obozie zaewidencjonowano łącznie 528 zmarłych) wynosi 2 249. W grudniu dane te przedstawiały się odpowiednio:
2 983 przypadki zgonów wykazanych w ewidencji obozu i 2 828 ubytków podanych w meldunkach
(brakuje danych dla 4 dni). APMM, Fotokopie, sygn. XIX-407, Księga zgonów za okres 20 listopada
1942 – 20 stycznia 1943 r.
15 Mowa jest o rozporządzeniu generalnego gubernatora z 11 lipca i zarządzeniu gubernatora
dystryktu lubelskiego z 27 sierpnia 1942 r. J. Marszałek, Majdanek…, s. 57–59. Zob. na ten temat
Cz. Rajca, Chłopi w obozie koncentracyjnym na Majdanku, [w:] Studia z dziejów ruchu ludowego.
Warszawa 1971, s. 39 i nn.; tenże, Niektóre aspekty stosowania odpowiedzialności zbiorowej w dystrykcie lubelskim, „Zeszyty Majdanka”, t. VI (1972), s. 98 i nn.
16 Z. Leszczyńska, Kronika obozu na Majdanku, Lublin 1980, s. 83. Wśród wywiezionych do
Pustkowa były przede wszystkim osoby ujęte podczas obław zorganizowanych na kilka dni przed
wyjazdem transportu, a także przekazani na Majdanek wcześniej więźniowie Zamku Lubelskiego.
Aresztowania osób, które następnie znalazły się w tym transporcie, objęły praktycznie cały dystrykt
lubelski (m.in. takie miejscowości jak Zdziłowice, Strzyżewice, Dzierzkowice i Turobin). Część
aresztowanych mężczyzn została osadzona w obozie koncentracyjnym na Majdanku na okres od
kilku do kilkunastu dni. Przetrzymywano ich na I polu i nie zarejestrowano jako więźniów. Najprawdopodobniej mieli oni przebywać na Majdanku do momentu skompletowania całego transportu.
Informacje na temat swojego krótkiego pobytu w obozie niektórzy z nich podawali przy okazji śledz-
207
Fragmentaryczność źródeł dotyczących KL Lublin stanowi także przeszkodę
w wyjaśnieniu innej rozbieżności. Podana w radiotelegramach liczba więźniów
obozu męskiego i kobiecego po zsumowaniu jest w niektórych dniach stycznia
1943 r. wyższa niż dane pochodzące z zachowanych szczątkowo raportów obozu.
Przykładowo 7 stycznia różnica wynosi 364, 13 – 469, zaś 20 stycznia – 36917.
Niektóre kwestie wymagają zatem dalszych badań i weryfikacji. Można żywić
nadzieję, że część z nich uda się lepiej rozpoznać i wyświetlić, gdy zakończone
zostaną prace badawcze nad największymi grupami więźniarskimi społeczności
obozowej Majdanka. Nowe ustalenia mogą przynieść również szczegółowe analizy stanów dziennych innych obozów. Dlatego w zamierzeniu autorów niniejsze
opracowanie jest przyczynkiem do badań porównawczych nad zagadnieniem
składu narodowościowego i liczebności więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych.
twa prowadzonego przez Okręgową Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Lublinie w sprawie
działalności I Zmotoryzowanego Batalionu Żandarmerii SS, który we wrześniu 1942 r. dokonywał
masowych aresztowań w dystrykcie lubelskim. Aresztowani w wyniku tej „akcji” zeznawali, że na
I polu było ich około 200–300 osób, a w całym transporcie do Pustkowa około 1 200–1 500 osób.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, Akta Okręgowej Komisji Badania
Zbrodni Hitlerowskich w Lublinie (dalej AIPNOKL), sygn. S. 87/07/Zn, Akta śledztwa w sprawie
zbrodni popełnionych przez funkcjonariuszy I Zmotoryzowanego Batalionu Żandarmerii SS na
terenie województwa lubelskiego, Zeznania: Bolesława Cholewy z dn. 24.09.1969 r., s. 1045, Mieczysława Miciuły z dn. 05.11.1975 r., s. 1049–1052, Walentego Lipy z dn. 06.11.1975 r., s. 1057–1061,
Jana Wójcika z dn. 06.11.1975 r., s. 1064–1066. Zob. też Hitlerowskie więzienie na Zamku w Lublinie
1939–1944. Praca zbiorowa pod red. Z. Mańkowskiego, Lublin 1988, s. 323.
17 Ponieważ w obydwu źródłach zgadza się stan kobiet, różnica ta musi odnosić się do obozu
męskiego, najprawdopodobniej grupy więźniów żydowskich. Z punktu widzenia analizowanej
problematyki istotne jest, że liczby zawarte w radiogramach nie są niższe od danych z raportów.
Można zatem przyjąć, że obejmowały one wszystkich więźniów wpisanych do ewidencji. APMM,
KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 1, Stany liczbowe więźniów obozu męskiego 1943.
208
STANY DZIENNE OBOZU KONCENTRACYJNEGO NA MAJDANKU18
OBÓZ MĘSKI
Data
Stan
ogólny
rano
I
1942
1
2
3
4 Not sent in
5 –––
6
7
8
9
10
11 Not sent in
12
13
14
15
16 1 07619
17
18 Not sent in
19
20
21
22 1 016
Przybyło
Ubyło
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
Polacy Kategoria Sowieccy
nieznana jeńcy
wojenni
0
13
1 063
210
800
3
10
1 009
191
833
0
112
0
112
(Ciąg dalszy tabeli na str. 210)
18 Źródło: National Archives, Kew, HW 16/10. Jak wspomniano we wstępie, dane zawarte
w dokumencie dotyczą liczebności więźniów i zmian w stanach obozu z poprzedniego dnia.
19 W połowie stycznia 1942 r. na Majdanku przebywały cztery grupy więźniów: Polacy, Żydzi,
jeńcy sowieccy i ok. 50 więźniów funkcyjnych kilku narodowości (w tym czasie nie wydzielano
ich w meldunkach). Wśród Polaków większość stanowili chłopi z Lubelszczyzny aresztowani za
niedostarczenie kontyngentów. Około 1 000 z nich osadzono tutaj na przełomie 1941/1942. Żydzi
pochodzili z Lublina i okolic. Pierwszych 150 ujęto podczas obławy przeprowadzonej w mieście 12
grudnia 1941 r. Natomiast jeńcy sowieccy należeli do najstarszych więźniów Majdanka. Deportowano
ich już w październiku 1941 r. w liczbie ok. 1 500–2 000. Zob. Z. Leszczyńska, Kronika obozu…,
s. 28–36; R. Kuwałek, Żydzi lubelscy w obozie koncentracyjnym na Majdanku, „Zeszyty Majdanka”,
t. XXII (2003), s. 81; G. Religa, Jeńcy sowieccy na Majdanku w okresie październik 1941 – 14 lipca
1942, ibidem, s. 231–234; APMM, Centralna Opieka Podziemia (dalej OPUS), sygn. XII-10, s. 367,
Lista uprzywilejowanych Häftlingów noszących numery 1–49.
209
(Ciąg dalszy tabeli ze str. 209)
Data
Stan
Przybyło
ogólny
rano
23 1 009
0
24 1 004
0
25 Not sent in
26
907
0
27
843
28
815
0
29
796
0
30
31
776
0
II
1942
1 Not sent in
2
0
3
737
6
4
704
7
5 –––
6
7 705
0
8 Not sent in
9 684
0
10 641
5
11 –––
12 –––
13 –––
14 –––
15 Not sent in
16 540
8
17 444
0
18 441
0
19 441
0
Ubyło
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
5
1 004
9720
907
nieznana jeńcy
wojenni
0
109
64
28
19
20
843
815
796
776
42
20
8
0
766
760
753
741
0
0
0
0
107
103
100
101
1
775
0
740
0
100
3821
39
4
737
704
707
0
0
0
702
669
665
0
0
0
16022
99
95
705
684
0
0
663
642
43
0
641
645
0
0
599
598
0
0
0
0
0
92
21
94
104
3
0
4
444
441
441
437
0
0
0
0
396
393
393
391
0
0
0
0
84
89
89
5823
20 Prawdopodobnie egzekucje Żydów, datowane przez byłego więźnia Józefa Madeja na 22 i 23
lutego. Niemcy zabili wówczas też kilku Polaków. Por. Jesteśmy świadkami. Wspomnienia byłych
więźniów Majdanka. Wybór i wstęp: Cz. Rajca, E. Rosiak, A. Wiśniewska, Lublin 1969, s. 15.
21 Stopniowo zwalniani byli więźniowie polscy, część z nich przeniesiono do więzienia na Zamku.
Zwolnienia kontynuowano do 10 marca. APMM, Pamiętniki, relacje i ankiety byłych więźniów (dalej
Pamiętniki i relacje), sygn. VII-135/13, S. Sidor; sygn. VII-135/251, T. Muszkat.
22 Prawdopodobnie literówka, powinno być 100.
23 Wykazana różnica (31 osób) to przypuszczalnie ofiary egzekucji, która była konsekwencją
tajnego zarządzenia szefa gestapo w RSHA Heinricha Müllera z 18 lutego 1942 r. dotyczącego wyko-
210
Data
Stan
Przybyło
ogólny
rano
20 437
4
21 310
2925
22 Not sent in
23 318
3
24 315
0
25 312
0
26 310
0
27 308
1
28 –––
III
1942
1 Not sent in
2 300
0
3 293
0
4 231
0
5 –––
6 208
1
7
8 Not sent in
9 207
0
10
63
0
11
5127
0
Ubyło
13124
21
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
310
0
318
0
nieznana jeńcy
wojenni
290
0
56
271
0
53
6
3
2
2
3
315
312
310
308
306
0
0
0
0
0
265
262
260
258
256
0
0
0
0
0
53
53
53
53
53
7
62
13
293
231
218
0
0
0
243
181
168
0
0
0
53
53
53
2
207
0
156
0
53
144
1226
0
63
51
51
0
0
0
12
0
0
0
0
0
53
53
55
nania kary śmierci na radzieckich jeńcach wojennych skazanych przez sądy wojenne. Wyroki te miały
być wykonywane w obozie macierzystym lub najbliższym obozie koncentracyjnym. Z. Leszczyńska,
Kronika obozu…, s. 38–39. Zapamiętali ją także więźniowie polscy przebywający wówczas w obozie.
APMM, Pamiętniki i relacje, sygn. VII/M-97, J. Madej, s. 5; sygn. VII-135/13, S. Sidor, s. 1.
24 Być może ofiary egzekucji odnotowanej w Kronice pod datą 18 lutego 1942 r. Por. Z. Leszczyńska, Kronika obozu…, s. 39.
25 Polacy przywiezieni ze wsi Budziska. L. Siemion, Egzekucje na Lubelszczyźnie, „Zeszyty
Majdanka”, t. III ( 1969), s. 163.
26 Zwolnienie ostatniej grupy zakładników. Por. przyp. 21.
27 Po opróżnieniu obozu z więźniów żydowskich i polskich (chłopów) ujawniła się liczba więźniów funkcyjnych. Do grupy tej należał więzień-lekarz Jan Nowak: „Aby usprawnić pracę w obozie
sprowadzono partiami około 50 więźniów z dawniej zorganizowanych obozów: Buchenwaldu,
Dachau, Sachsenhausen, Oświęcim, Gusen. Więźniom tym nadano numery od 1 do 50. Byli to
więźniowie narodowości niemieckiej, rosyjskiej i polskiej. […] Przypominam sobie, że Niemców,
którzy objęli funkcje kapo, oznaczono numerami od 1 do 13, lekarzy oznaczono numerami od 14
do 20, zaś innych specjalistów numerami od 30 do 50.” APMM, Pamiętniki i relacje, sygn. VII135/74, J. Nowak, Protokół przesłuchania świadka, s. 1–2. Zob. także sygn. VII/M-37, T. Muszkat,
s. 2. Wśród więźniów-lekarzy byli również Czesi.
211
Data
Stan
Przybyło
ogólny
rano
12
51
0
13
51
0
14
51
0
15 Not sent in
16
51
0
17 –––
18
51
1
19
52
0
20
51
0
21
51
0
22 Not sent in
23
51
0
24
51
0
25
51
0
26
27
28
29
29
30
31
IV
1942
1
2
3
4
Ubyło
0
0
0
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
51
0
51
0
51
0
nieznana jeńcy
wojenni
0
0
56
0
0
57
0
0
57
0
51
0
0
0
57
0
1
0
0
52
51
51
51
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
58
5–28
58
58
0
0
0
51
51
51
0
0
0
0
0
0
0
0
0
58
58
58
28 Błąd nasłuchu, powinno być 58.
29 W dniu 29 marca 1942 r. w dokumentacji obozowej odnotowano przybycie pierwszego
transportu Żydów słowackich. Znajdowało się w nim 1 000 mężczyzn, których dostarczono z obozu
zbiorczego w Žilinie i oznakowano numerami od 101 do 1101. 1 kwietnia zarejestrowano następnych
999 mężczyzn przywiezionych z Seredu oraz 1 497 Żydów deportowanych ponownie z Žiliny, a dzień
później dalszych 999 z obozu przejściowego w Novakach. W transportach ze Słowacji kierowanych
do dystryktu lubelskiego w późniejszym okresie znajdowały się także kobiety i dzieci. Na Majdanek
trafiała wówczas tylko część deportowanych, pozostałych umieszczano w gettach lub obozach pracy. 13
kwietnia osadzono ok. 200 mężczyzn wyselekcjonowanych z transportu z Trnavy do Lubartowa, w dwa
dni później – 317 z transportu, który jechał z Nitry do Lubartowa. Numery obozowe doszły wówczas
do 4919. APMM, KL Lublin, sygn. I d 5, Spisy własności prywatnej więźniów 1942–1944. Zob. także
Dokumenty i materiały do dziejów okupacji niemieckiej w Polsce. T. II „Akcje i wysiedlenia”. Cz. I. Opr.
J. Kermisz, Warszawa – Łódź – Kraków 1946, s. 47; Y. Büchler, The Deportation of Slovakian Jews to the
Lublin District of Poland in 1942, „Holocaust and Genocide Studies”, vol. 6, no. 2 (1991), s. 151–166.
212
Data
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Stan
ogólny
rano
Przybyło
Ubyło
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
nieznana jeńcy
wojenni
Not sent in
Not sent in
30
5 493
5 538
–––
5 896
5 895
31
47
35932
2
1
5 538
5 896
5 847
0
0
62
0
0
1
39
5 895
5 856
5 847
5 808
0
0
0
0
62
62
0
0
1
2
6 114
6 112
6 066
6 066
0
0
0
0
63
63
Not sent in
–––
6 115
6 114
30 17 kwietnia administracja obozu odnotowała przybycie kolejnej partii Żydów słowackich,
najprawdopodobniej wyselekcjonowanych z transportu jadącego z Nitry do Rejowca. Y. Büchler,
op. cit., s. 166; Księga zmarłych więźniów. The Book of Prisoner Deaths. Majdanek 1942. Red. naukowa
J. Kiełboń, K.A. Tarkowski, Lublin 2004.
31 Na Majdanku zarejestrowano ok. 200 Żydów lubelskich (przedział numerów 5419–5641).
Wybrano ich spośród ok. 3 000 osób przypędzonych z getta na Majdanie Tatarskim. Po selekcji
pozostałe ofiary (ok. 2 800 osób) wywieziono do Krępca i tam zamordowano, nie wprowadzając
wyselekcjonowanych na śmierć do ewidencji obozu. W grupie osadzonych na Majdanku mogli
znajdować się również Żydzi z obozu przy ul. Lipowej, w tym 18 pracowników Rady Żydowskiej
w Lublinie. Ich imienny wykaz wraz z numerami obozowymi zachował się w aktach Judenratu.
Archiwum Państwowe w Lublinie (dalej APL), sygn. 159, Rada Żydowska w Lublinie, Wydział Meldunkowo-Informacyjny, s. 202. Por. też W. Dobrowolski, Pięć lat na muszce. Wspomnienia więźnia
Majdanka, Lublin 1994, s. 34–36; R. Kuwałek, Żydzi lubelscy..., s. 94.
32 Drugi transport Żydów słowackich z Nitry do Rejowca, którym nadano numery w przedziale
5654–6007. Zob. Księga zmarłych...
213
Data
Stan
Przybyło
ogólny
rano
30 6 114
30733
V
1942
1 6 417
10
2 –––
3 Not sent in
4 –––
5 6 989
0
6 –––
34
7 –––
35
8 –––
9
36
10 Not sent in
11
37
12
38
13 –––
Ubyło
2
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
6 417
6 369
nieznana jeńcy
wojenni
0
0
63
2
6 425
6 377
0
0
63
2
6 987
6 939
0
0
64
33 Od 25 do 30 kwietnia 1942 r. w obozie zarejestrowano ponad 600 więźniów żydowskich
z dwóch transportów z Terezina (do Piask i Izbicy) oraz z transportu wiedeńskiego, dla którego
stacją docelową była Włodawa. Oznaczeni zostali oni numerami w przedziale 6008–6614 (niektórzy
z nich dostali numery po zmarłych wcześniej Żydach słowackich). Por. H.G. Adler, Theresienstadt
1941–1945, Das Antlitz einer Zwangsgemeinschaft, Tübingen 1960, s. 755; M. Kryl, Deportacje więźniów terezińskiego getta do obozu koncentracyjnego na Majdanku w 1942 roku, „Zeszyty Majdanka”,
t. XI (1983), s. 23–45; K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne jako forma ewidencji więźniów Majdanka,
„Zeszyty Majdanka”, t. XXIII (2005), s. 195.
34 6 maja 1942 r. na Majdanku osadzono 17 więźniów polskich, którym nadano numery 57–73.
Była to najprawdopodobniej pierwsza deportacja Polaków od czasu zwolnienia z obozu zakładników,
które nastąpiło dwa miesiące wcześniej. K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 195.
35 W ewidencji obozowej odnotowano przyjęcie 384 Żydów polskich i 75 Żydów niemieckich
(m.in. z Aachen), których oznaczono numerami 7072–7530. Część z nich przywieziono z getta
w Izbicy. K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 196; R. Kuwałek, Żydzi lubelscy..., s. 95–96.
36 W obozie zarejestrowano grupę Żydów niemieckich, których przywieziono z getta w Piaskach.
Otrzymali numery w zakresie 7700–7860. Pochodzili oni m.in. z Monachium i Berlina. Ponadto
do ewidencji obozowej wpisano ok. 100 Żydów niemieckich z transportu z Frankfurtu do Izbicy.
K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 196.
37 Do obozu przyjęto około 240 Żydów czeskich pochodzących z transportu Theresienstadt
– Siedliszcze. Otrzymali oni numery w przedziale 7825–8172. M. Kryl, op. cit., s. 35; K.A. Tarkowski,
Depozyty pieniężne…, s. 196.
38 Przyjęto około 120 Żydów z Bełżyc, wśród których znajdowali się również Żydzi niemieccy
ze Szczecina. K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 196; Lebenszeichen aus Piaski. Briefe Deportierter aus dem Distrikt Lublin 1940–1943. Hrsg. von Else Rosenfeld und Gertrud Lucker, München
1968, s. 30.
214
Data
Stan
Przybyło
ogólny
rano
14 –––
39
15 –––
16 –––
17 Not sent in
40
18 –––
19 –––
20 11 314
25741
21 –––
22 11 540
1242
23 10 539
2
24 Not sent in
25 –––
26 –––
44
27 –––
28 10 487
21745
29
30
31
Ubyło
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
nieznana jeńcy
wojenni
14
11 557
11 464
71
1
65
1 01343
47
10 539
10 494
10 435
10 390
82
82
1
1
65
65
39
10 665
10 560
83
1
66
39 W obozie osadzono ponad 100 Żydów polskich z Biłgoraja. Tego samego dnia zarejestrowano też grupę Żydów polskich z pow. krasnostawskiego, a także Żydów niemieckich i austriackich
(przeważnie wiedeńczyków) wyselekcjonowanych z transportu do Izbicy. Archiwum Żydowskiego
Instytutu Historycznego (dalej AŻIH), 03/1204, Relacja Icka Lichtmana z Żółkiewki; K.A. Tarkowski,
Depozyty pieniężne…, s. 196–197.
40 Do ewidencji wpisano ok. 60 Żydów wiedeńskich, prawdopodobnie z transportu Wiedeń
– Sobibór. Nie jest znany punkt docelowy tego transportu – oficjalnie mogła to być Izbica. Osadzonych oznaczono numerami 9044–9103. K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 198.
41 W obozie osadzono grupę Żydów czeskich (oznaczonych numerami 9105–9360), którzy pochodzili z transportu z getta w Terezinie do Lublina. Prawdopodobnie pozostała część deportowanych
została wysłana do Sobiboru. M. Kryl, op. cit., s. 35; K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 198.
42 Grupa zakładników z Kajetanówki pow. Hrubieszów. W relacji jednego z więźniów znajduje
się informacja o 18 osobach. APMM, VII-135/27, K. Kuźnicki, Protokół przesłuchania świadka.
43 21 maja odszedł z KL Majdanek do KL Auschwitz transport, w którym znajdowało się 1 000
Żydów słowackich. APMM, KL Lublin, sygn. I d 5, Spisy własności prywatnej więźniów 1941–1944;
D. Czech, Kalendarz wydarzeń KL Auschwitz, Oświęcim 1992, s. 171.
44 W obozie zarejestrowano około 130 Żydów niemieckich, pochodzących z Frankfurtu nad Menem i Wiesbaden. Oznaczono ich numerami między 9367 a 9496. APMM, Fotokopie, sygn. 31, k. 9–11;
K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 198; A. Gottwaldt, D. Schulle, Die “Judendeportationen” aus
dem Deutschen Reich 1941–1945. Eine kommentierte Chronologie, Wiesbaden 2005, s. 210.
45 Osadzono około 200 Żydów czeskich z transportu Theresienstadt – Ujazdów (Sobibór)
i grupę Żydów wiedeńskich. Oznaczono ich numerami między 9495 a 9701. M. Kryl, op. cit., s. 31;
K. A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 198–199.
215
Data
Stan
ogólny
rano
VI
1942
1 –––
2 –––
3 10 886
4 1 867
5 11 114
6
--7
--8
--9
--10
--11
--12
--13
--14
--15
---
Przybyło
Ubyło
Stan
Żydzi
ogólny
wieczorem
nieznana jeńcy
wojenni
46
3
26247
48
49
50
22
15
10 886
10 867
11 114
1 061
84
1
51
46 Na przełomie maja i czerwca przyjęto większą grupę Żydów słowackich oznaczonych numerami 9698–10138. Pochodzili oni prawdopodobnie z transportu ze Špisska Nova Vès do Izbicy
(28.05.) oraz Popradu do Izbicy i Sobiboru (30.05.). Y. Büchler, op. cit., s. 166.
47 W obozie osadzono około 100 Żydów niemieckich, których oznaczono numerami 10139–
10235. Pochodzili oni ze zbiorczego transportu Kassel, Hanau, Münster, który dotarł do Sobiboru
3 czerwca. Tu prawdopodobnie dołączono do nich wyselekcjonowanych wcześniej Żydów słowackich.
A. Gottwaldt, D. Schulle, op. cit., s. 211–213.
48 W obozie mogła być tego dnia osadzona grupa ponad 100 Żydów słowackich, oznaczonych numerami 10236–10368, którzy pochodzili z transportu Liptovsky Mikulaš – Lublin/Sobibór. Wraz z nimi
mogli zostać zarejestrowani Żydzi niemieccy (wielu pochodziło z Berlina), oznaczeni numerami 1037010408. APMM, KL Lublin, sygn. I d 23, vol. 1, k. 25; K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 199.
49 5 czerwca do obozu przybyło 49 więźniów niemieckich z KL Dachau. Nazwiska części z nich
wymienione są na jednym z wykazów. Zob. APMM, KL Lublin, sygn. I d 23, vol. k. 53.
50 Prawdopodobnie tego dnia w obozie zarejestrowana została niewielka grupa Żydów wiedeńskich, oznaczonych numerami 10409–10462, pochodzących z transportu z Wiednia do Izbicy
(5.06.42). K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 199; R. Kuwałek, Getta tranzytowe w dystrykcie
lubelskim, [w:] Akcja Reinhardt…, s. 144.
51 Od 8 do 10 czerwca w obozie osadzeni zostali Żydzi słowaccy, oznaczeni numerami 10463–
10961. Mogli pochodzić z czterech transportów słowackich: Bratysława – Lublin/Sobibór (5.06.42),
Žilina – Lublin/Sobibór (6.06.), Bratysława – Lublin/Sobibór (7.06.) oraz Zvolen/Kremnice – Lublin/Sobibór (9.06.). W tym czasie do obozu skierowano także grupę Żydów czeskich pochodzących
z transportu Praga – Ujazdów (10.06.), których oznaczono numerami 10962–11143. Deportowano także niewielką grupę Żydów niemieckich, być może z transportu z Frankfurtu nad Menem
(11.06.42). Por. K.A. Tarkowski, Depozyty pieniężne…, s. 199.
216
Data
Stan
ogólny
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
VII
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
--------------10 697
10 696
--10 570
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
Sowieccy
jeńcy
wojenni
0
0
5152
3753
101
101
10 436
10 399
74
74
86
13
4254
2459
10-55
101
10-9656
10 372
1557
75
8-58
98
0
43960
100
9 779
37961
98
24
4762
101
961
0
122
Not sent in
--10 057
----9 912
Not sent in
------(Ciąg dalszy tabeli na str. 218)
52 W ewidencji obozowej odnotowano zgony 51więźniów (zmarli poprzedniego dnia). Księga
zmarłych…, s. 46.
53 Zarejestrowano zgony 37 więźniów, ibidem, s. 46.
55 Prawdopodobnie powinno być 101.
56 Prawdopodobnie powinno być 10 396.
59 W ewidencji obozowej odnotowano zgony 24 więźniów. Księga zmarłych…, s. 46.
60 29 czerwca w aktach obozu odnotowano odejście transportu liczącego 400 osób. Byli to Żydzi
przeniesieni do KL Auschwitz. W tym samym dniu zarejestrowano zgony 39 więźniów. APMM,
KL Lublin, sygn. I d 5, Spisy własności prywatnej więźniów. 1942-1944, D. Czech, op. cit., s. 193;
Księga zmarłych…, s. 46.
61 Prawdopodobnie błąd nasłuchu.
217
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
9 788
9 739
9 681
60
49
0
3863
49464
5866
101
6065
101
9 432
9 383
9 325
129
129
129
Sowieccy
jeńcy
wojenni
126
126
126
4
6567
102
9 260
132
125
102
9 059
145
101
101
8 969
8 916
8 845
144
144
206
069
0
0
101
8 718
226
231
2
2
13475
101
8 515
8 483
235
254
2
2
Not sent in
9 620
------9 360
--Not sent in
9 214
9 161
9 152
--9 047
8 982
0
53
6271
8368
170
7172
20
20
5073
8574
5
20
3376
Not sent in
8 853
8 840
64 Błąd nasłuchu. W rzeczywistości powinno być 49. Tyle samo zgonów zarejestrowano w ewidencji obozowej. Księga zmarłych…, s. 46.
65 Błąd nasłuchu – powinno być 101.
67 Suma zgonów z 11 (49) i 12 (16) lipca, ibidem, s. 46.
68 Suma zgonów z 18 i 19 lipca wynosi 53, ibidem, s. 46.
69 W dniu 14 lipca z Majdanka uciekło 86 jeńców. W odwecie pozostali w obozie jeńcy zostali
rozstrzelani. Por. T. Kranz, Ucieczka jeńców radzieckich z obozu na Majdanku w dniu 14 lipca 1942 r.,
„Zeszyty Majdanka”, t. XVIII (1997), s. 49 i nn.
70 Najwyraźniej przestawione zostały dane z rubryk „przybyło” i „ubyło”. Stan Żydów zmniejszył
się tego dnia o 53 osoby. Tyle samo zgonów odnotowano w ewidencji obozu. Księga zmarłych…,
s. 46.
71 Do obozu przywieziono 62 Polaków. Z. Leszczyńska, Kronika…, s. 64.
72 W ewidencji obozu odnotowano zgony 66 więźniów. Księga zmarłych…, s. 46.
75 Prawdopodobnie błąd nasłuchu.
76 Zarejestrowano zgony 32 więźniów. Księga zmarłych…, s. 46.
218
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
Sowieccy
jeńcy
wojenni
2
2
2
29
30
31
VIII
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
8 772
8 738
8 695
1
126
20
6977
478
6380
101
101
101
8 518
8 372
8 310
251
26-79
282
42
5081
9
121
0
4
15483
6184
-
97
97
97
7 693
7 632
7 53_85
509
509
511
15
15
15
21
6886
97
7 307
537
17
2
3687
97
8 90088
537
17
--Not sent in
--------8 398
---
90782
Not sent in
8 314
8 273
8 160
--8 056
--Not sent in
--9 551
---
79 Powinno być 263.
82 Przypuszczalnie błąd nasłuchu.
83 Suma zgonów z 8 (76) i 9 (77) sierpnia. Księga zmarłych…, s. 46.
88 W dniu 15 sierpnia 1942 r. do obozu przyjęto około 1 600 więźniów żydowskich przywiezionych z getta warszawskiego. K.A. Tarkowski, Transport Żydów z getta warszawskiego z 15 sierpnia
1942 r., „Zeszyty Majdanka”, t. XXI (2001), s. 247–275; tenże, Depozyty pieniężne…, s. 203.
219
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
IX
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9 485
--9 367
3
1689
97
8 136
535
Sowieccy
jeńcy
wojenni
190
3
6991
97
8 720
530
20
2692
5893
97
7 56794
536
1
4196
6195
5897
97
97
8 416
8 359
531
5698
21
499
1
6
12
53100
83101
84102
97
97
98
8 152
8 071
7 988
617
615
614
24
30
41
0
73104
95
7 706
612
51
Not sent in
--9 230
----9 065
9 048
-----
8 890
8 813
8 741
Not sent in
7 464103
90 Błąd w nasłuchu lub literówka.
92 Prawdopodobnie zakładnicy z pow. kraśnickiego. APMM, Pamiętniki i relacje, sygn. VII134/37, A. Pędzioł, Protokół przesłuchania świadka.
94 Błąd nasłuchu, powinno być 8 567.
96 Zakładnicy z pow. kraśnickiego osadzeni w obozie 28 sierpnia. APMM, Pamiętniki i relacje,
sygn. VII/M-722, J. Zdybel, Relacja, s. 1, 2.
98 Błąd nasłuchu, powinno być 568.
99 Powinno być 24.
103 Błąd nasłuchu lub literówka. Powinno być 8 464.
220
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
8 383
8 313
8 252
8 135
1
5
40
46
82105
75106
101107
163108
94
94
94
94
7 633
7 559
7 416
7 347
605
609
631
643
Sowieccy
jeńcy
wojenni
51
51
51
51
7 90_
10
23109
110
91
7 113
690
51
9 534
9 401
277112
33
89113
166114
93
93
90115
8 545111
8 635
8 481
657
753
777
51
53
53
1
71116
90
8 247
826117
60
Not sent in
Not sent in
9 223
107 Zarejestrowano zgony 101więźniów, ibidem, s. 46.
110 Do obozu w Pustkowie odszedł z Lublina transport Polaków, w którym znaleźli się również
więźniowie Majdanka. Por. przyp. 16.
111 W dniach 16–17 września wpisano do ewidencjo ok. 1 760 Żydów deportowanych z getta
warszawskiego. K.A. Tarkowski, Transporty więźniów przybywające do obozu na Majdanku jesienią
1942 roku. Analiza numeracji więźniów, „Zeszyty Majdanka”, t. XXII (2003), s. 312; AŻIH, Relacje
i zeznania ocalałych, sygn. 301/1454, Relacja Arona Fajgenbluma.
112 Poza Żydami z Warszawy, 16 i 17 września zarejestrowano stu kilkudziesięciu Polaków,
głównie z okolic Włodawy, Wisznic, Zwiartowa, Kosowa i Szewni. K.A. Tarkowski, Transporty…,
s. 312, tenże, Depozyty pieniężne… s. 206.
115 Ze stanu zdjęto trzech więźniów niemieckich, którzy w nocy z 14 na 15 września uciekli
z Flugplatzu. Byli to Otto Jauschke, Heinrich Kursch i Willy Gardini. APMM, KL Lublin, sygn. I d
18, vol. 2, k. 20.
117 W tej liczbie 48 osób z więzienia w Białej Podlaskiej osadzonych na Majdanku 19.09. APMM,
Pamiętniki i relacje, sygn. VII/M-84, S. Odyniec, Pamiętnik, s. 1.
221
Data
Stan
ogólny
27
28
29
30
X
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Not sent in
Przybyło
Ubyło
Żydzi
Polacy
Sowieccy
jeńcy
wojenni
90
90
7 430
7 269
1 223119
1 256
73
73
8 816
8 788
25
42
8 024
8 794
8 916
---8 897
8 815
8 726
29
197120
212121
93
127
80
89
88
88
7 286
7 178
7 292
1 276
1 455
1 473
73
73
73
146
35
0
175
117
89
88
88
88
7 218
7 107
7 023
1 518122
1 547
1 542
83123
73
73
97
58124
140
82
88
88
6 899
6 821
1 547
1 602
72
71
0
35
85
7 076
1 326
436126
100
87
7 020
1 610
8 606
8 582
---8 31_125
8 788
82118
70
Więźniowie
z Rzeszy
71
119 W okresie 23–29 września do obozu skierowano kilkuset więźniów-zakładników aresztowanych m.in. w okolicach Przytoczna, we wsiach Potok, Dzierzgowice, Godziszów, Zdziechowice, Rzeczyca, Osina, Komarów, Talczyn i okolicach Lubartowa. K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 313–314.
120 W obozie na Majdanku osadzono wówczas znaczną grupę Polaków z Lublina, aresztowanych w wyniku obławy przeprowadzonej na Wieniawie. J. Kasperek, Kronika wydarzeń w Lublinie
w okresie okupacji hitlerowskiej. Lublin 1983, s. 219–220.
121 2 października zaewidencjonowano ponad 80 mężczyzn z Goraja i stu kilkudziesięciu Żydów
polskich z Warszawy, z Bełżyc i Chodla, a także grupę Żydów niemieckich deportowanych z getta
w Bełżycach. K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 314. Na temat likwidacji getta w Bełżycach zob. AŻIH,
Relacje i zeznania ocalałych z Holocaustu, sygn. 301/1812, Relacja Gołdy Teich, s. 5.
122 4 i 5 października zarejestrowano kilkudziesięciu mężczyzn z Rachań i okolic oraz zakładników aresztowanych w okolicach Kraśniczyna i kolonii Rozkołupy. K.A. Tarkowski, Transporty…,
s. 315.
123 Prawdopodobnie literówka, powinno być 73.
124 9 października przyjęto do obozu ok. 50 chłopów, m.in. z Zemborzyc, Majdanu Skrzyneckiego, Piotrkowa, a dzień później kilkudziesięciu mieszkańców Lublina, ujętych podczas akcji
policyjnej przeprowadzonej na Dziesiątej. K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 315–316.
125 Błąd nasłuchu.
126 13 października numery obozowe przydzielono kilkuset Żydom z Lublina, Bychawy i Bełżyc
oraz grupie chłopów. Prawdopodobnie był to transport więźniów polskich z więzienia w Krasnymsta-
222
Data
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Stan
ogólny
8 403127
8 682
8 754
---8 622
8 505
8 455
8 339
8 247
8 368
---8 319
8 261
8 439
8 423
8 474
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
Sowieccy
jeńcy
wojenni
71
74
80
21
110
159
106
131
117
87
87
87
6 931
6 858
6 926
1 614
1 663
1 661
74
74
120128
41
0
225130
206
191
170
157
92
104
87
87
87
87
87
87
6 741
6 619
6 601
6 365
6 380
6 515
1 714
1 719
1 685
1 766
1 697129
1 683
80
82
82
81
81
83
34
1
242131
48
8
59
64
64
88
88
88
88
6 459
6 421
6 609
6 560
1 691
1 671
1 661
1 696
81
81
81
84
30
50
86
6 617
1 688
83
wie. W październiku i listopadzie 1942 r. w całym dystrykcie lubelskim trwały „akcje” deportacyjne
praktycznie we wszystkich gettach. Żydów koncentrowano wówczas w wybranych miejscowościach,
np. w powiecie lubelskim w Piaskach: Żydzi z powiatu krasnostawskiego i zamojskiego zbierani byli
w Izbicy. Podczas „akcji” prawdopodobnie część osób, przeważnie zdolnych do pracy, deportowano
do obozu na Majdanku. Stąd też we fragmentarycznie zachowanej dokumentacji znajdują się osoby
pochodzące z różnych miejscowości na Lubelszczyźnie, ale do obozu przybywające jednym transportem. Na Majdanku osadzano wówczas i mężczyzn, i kobiety. K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 316;
T. Berenstein, Martyrologia, opór i walka ludności żydowskiej w Lubelskiem 1939–1944, „Biuletyn
Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 1957, nr 21, s. 70.
127 Prawdopodobnie błąd w nasłuchu, powinno być 8 703.
128 W dniach 14–20 października w obozie osadzono kilkudziesięciu chłopów aresztowanych
m.in. w Różańcu, Kolonii Łysaków, Kąkolewnicy, okolicach Rachań i Parczewa, oraz kilkuset
Żydów polskich, słowackich i niemieckich, deportowanych m.in. z getta przejściowego w Izbicy.
K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 316–317.
129 22 października zwolniono ok. 80 osób, które przywieziono na Majdanek w czerwcu
z obozu w Trawnikach. J. Kiełboń, Zwolnienia więźniów z Majdanka, „Zeszyty Majdanka”, t. XXI
(2001), s. 87.
130 Zerejestrowano ponad 200-osobową grupę Żydów polskich, pochodzących głównie z Chełma,
Kamionki, Lubartowa i Lublina. K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 317.
131 Prawdopodobnie Żydzi, którzy znaleźli się na Majdanku w wyniku „akcji” w Piaskach.
Wraz z nimi przywieziono wówczas także kobiety. Były wśród nich osoby wysiedlone wcześniej
z getta na Majdanie Tatarskim w Lublinie. Do ewidencji wpisano także ok. 150 Żydów w większości
z Warszawy i Ryk. K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 318.
223
Data
XI
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Stan
ogólny
---8 352
8 411
8 367
8 503
8 508
8 449
---8 272
8 518
8 708
8 992
8 974
9 207
---9 098
9 043
8 989
8 931
8 694
8 556
---8 448
9 040
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
Sowieccy
jeńcy
wojenni
203132
109
0
186
64
28
325
50
44
50
59
87
86
86
86
85
85
83
6 639
6 697
6 672
6 819
6 834
6 774
1 544
1 545
1 525
1 513
1 499
1 502
83
83
84
86
90
90
19
335133
263?134
385
74
196
89
73
101
92
82
82
81
81
81
81
6 630
6 869
6 082?135
7 344
7 356
7 125
1 469
1 478
1 457
1 479
1 449
1 913
91
89
88
88
88
88
137
81
78
63
240
152
81
81
81
81
80136
80
7 547
7 510
7 472
7 425
7 255
7 150
1 383
1 381
1 345
1 334
1 268
1 224
87
91
91
91
91
102
88137
79
7 696
1 161
104
28
26
24
5
3
14
680
132 Prawdopodobnie do ewidencji wpisano 200-osobową grupę Żydów polskich i niemieckich
przywiezionych z różnych miejscowości Lubelszczyzny, którym nadano numery 30 października.
K.A. Tarkowski, Transporty…, s. 318.
133 W obozie zaczęto rejestrować Żydów lubelskich przypędzonych ze zlikwidowanego getta na Majdanie Tatarskim. Ich rejestracja trwała do 13 listopada. R. Kuwałek, Żydzi lubelscy...,
s. 105–106.
134 Tak jest w dokumencie.
135 Tak jest w dokumencie. Prawdopodobnie błąd nasłuchu, powinno być 7 082.
136 20 listopada zwolniony został więzień niemiecki Hans Böhmer (nr obozowy 126). APMM,
KL Lublin, Akta ruchomego mienia więźniarskiego zawierające imienne zawiadomienia o zgonach
więźniów, sygn. I d 18, vol. 3, k. 19.
137 W ewidencji obozowej odnotowano zgony 89 więźniów. APMM, Fotokopie, sygn. XIX-407,
Księga zgonów za okres 20 listopada 1942 – 20 stycznia 1943 r.
224
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
25
26
27
28
29
30
XII
1942
1
8 977
8 864
55
13139
118138
126140
79
79
7605
7513
1 189
1 166
Sowieccy
jeńcy
wojenni
104
106
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
8 111
7 999
7 886
7 800
---7 577
7 459
7 360
7 274
7 208
------6 968
6 856
6 767
(183)
15141
112
115
153
77
76
76
76
6 856
6 762
6 669
6 534
1 066
1 052
1 031
1 062
110
109
110
128
----
(35)
371
0
2
67
48
0
9
0
23
271
112
108
86
89
76
75
74
74
74
6 364
6 261
6 177
6 108
6 031
1 012
984
967
978
125
125
125
125
125
4
20
16
176
132
145
77
77
77
5 836
5 725
5 220
929
928
942
126
126
128
138 W ewidencji obozowej odnotowano zgony 119 więźniów, ibidem.
139 W dniu 26 listopada 1942 r. do obozu przybył niewielki transport, złożony prawdopodobnie
z 11 Żydów holenderskich – specjalistów wyselekcjonowanych z większego transportu, który odszedł
z obozu przejściowego w Westerbork do Auschwitz-Birkenau. Wśród nich byli: Levy Trompetter, nr
obozowy 7593, zmarły na Majdanku w dn. 01.12.1942 r. oraz Asser Sundefan (Sondervan – w dokumentach holenderskich), nr 7595, zmarły na Majdanku w dn. 15.12.1942 r. Obydwaj byli szlifierzami
diamentów z Amsterdamu. Informacja o ich śmierci: APMM, KL Lublin, Akta ruchomego mienia
więźniarskiego zawierające imienne zawiadomienia o zgonach więźniów, sygn. I d 18, v. 3. Transport z Westerborku, na liście którego figurowali obydwaj mężczyźni, dotarł do Auschwitz-Birkenau
26.11.1942 r. D. Czech, Kronika…, 286. Autorzy dziękują p. Martinowi van Liempt z Holandii za
pomoc w ustaleniu wojennych losów Levy’ego Trompettera i Assera Sondervana.
140 W ewidencji obozowej odnotowano zgony 122 więźniów. APMM, Fotokopie, sygn. XIX-407,
Księga zgonów za okres 20 listopada 1942 – 20 stycznia 1943 r.
141 Taki zapis widnieje w dokumencie. Do 1 grudnia odnoszą się najwyraźniej liczby w nawiasach. Tego dnia zmarło w obozie 183 więźniów. APMM, Fotokopie, sygn. XIX-133, Totenmeldungen
für die Effektenkammer, k. 234-236.
225
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
6 688
6 576
6 540
---6 399
6 352
6 263
6 161
----
1
1
15
80
113
51
77
77
76
5 576
5 495
5 456
907
876
880
Sowieccy
jeńcy
wojenni
128
128
128
13
4
22
2
154
71
111
104
75
75
75
74
5 237
5 286
5 242
5 154
859
863
819
806
128
128
127
127
6
3
0
9
128
73
138
108
74
74
74
74
4 954
4 887
4 760
4 683142
703
619
688
665
127
127
128
129
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
Żydzi
Polacy
Sowieccy
jeńcy
wojenni
5 436
---5 272
5 227
5 148
5 098
5 072
5 018
----
1
116
74
4 603
636
129
0
0
1
1
4
8
164
45
80
51143
30144
62145
74
74
74
74
74
74
4 462
4 423
4 355
4 309
4 287
4 226
607
601
591
587
583
590
129
129
128
128
128
128
I
1943
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
---5 858
5 788
5 650
5 551
142 Taką samą liczbę Żydów-mężczyzn przebywających na Majdanku w dniu 31 grudnia 1942 r.
podał w swoim raporcie Richard Korherr, inspektor do spraw statystyki w sztabie Reichsführera SS.
Dokument norymberski (dalej Dok. nor.), sygn. NO-5194.
143 W raporcie obozu odnotowano, że dzień wcześniej zmarło 50 więźniów i jedna osoba została
stracona. APMM, KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 2, Stany liczbowe więźniów obozu męskiego 1943.
144 Zarejestrowano zgon 30 więźniów. APMM, KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 2, Stany liczbowe
więźniów obozu męskiego 1943.
145 W raporcie obozu wykazano zgon 62 więźniów. APMM, KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 2, Stany
liczbowe więźniów obozu męskiego 1943.
226
Data
Stan
ogólny
Przybyło
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
4 701
4 979
4 945
4 913
4 809
4 728
---4 423
4 587
4 538
4 473
4 399
4 361
---4 284
4 270
4 233
4 129
4 084
6
571147
1
20
1
5
0149
0
0
1
0
3
23
28
20
0
20
Ubyło
Więźniowie
z Rzeszy
323146
73
293
73
35
73
52148
73
65
73
126
73
Żydzi
Polacy
3 921
3 638
3 613
3 572
3 512
3 414
579
1 140
1 131
1 142
1 138
1 116
Sowieccy
jeńcy
wojenni
128
128
128
126
126
125
105
36
49
66
74
41
73
72
71
71
71
70
3 339
3 309
3 269
3 222
3 161
3 129
1 095
1 083
1 076
867
854
850
124
123
122
122
122
122
191150
191
190
100
32
57
104
65
70
70
70
70
71
3 054
3 037
2 992
2 895
2 834
849
852
861
855
870
121
121
121
121
121
190
190
189
188
1-8151
----
146 Suma zgonów z 9 (145) i 10 (178) stycznia. APMM, KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 2, Stany
147 Rejestracja mężczyzn-Polaków z transportu z dystryktu radomskiego. Zob. na ten temat
S. Piątkowski, J. Kiełboń, Z badań nad transportem radomskim, „Zeszyty Majdanka”, t. XXI (2001),
s. 211–275.
148 W raporcie obozu wykazano zgon 52 więźniów. APMM, KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 2, Stany
149 Tego dnia na Majdanku osadzono 1 005 Polaków przywiezionych z więzienia na Pawiaku.
Ponieważ ich rejestrację rozpoczęto dopiero w lutym, nie zostali doliczeni do stanu obozu, podobnie
jak przywiezione tym transportem kobiety.
150 Spośród więźniów polskich (mężczyzn i kobiet) zaczęto wydzielać osoby aresztowane
w odwet za sabotaże gospodarcze i akcje partyzanckie skierowane przeciwko okupantowi lub pomoc udzielaną partyzantom. Było to przypuszczalnie związane z rozkazem, jaki 11 stycznia 1943 r.
Himmler wydał szefowi gestapo, polecając, aby aresztować i osadzić m.in. na Majdanku „wszystkie
proletariackie elementy podejrzane o związki z działalnością band” (der Bandentätigkeit verdächtig).
J. Marszałek, Majdanek…, s. 62. 15 lutego w obozie męskim wykazano 185 osób, które zaliczono do
tej grupy i oznaczono jako B-verd. APMM, KL Lublin, sygn. I c 2, vol. 2, Stany liczbowe więźniów
obozu męskiego 1943.
227
OBÓZ KOBIECY
Data
X
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Żydówki
Polki
0
1
0
2
405
405
137
136
686
658
----
155153
1
0
29
560
560
126
98
892
890
897
889
---942
932
931
946
944
179154
0
9
3
5
2
2
11
727
727
727
727
165155
163
170
162
68
0
1
16
1
15
12
0
1
3
794
794
794
794
794
148
136
137
152
150
Niemki
---542152
542
152 Pierwszymi więźniarkami obozu kobiecego na Majdanku było ok. 130 Polek, które aresztowano w Lublinie 1.10.1942 r. podczas obławy zorganizowanej na Wieniawie i 28 aresztowanych
dzień później w Goraju, a także grupa Żydówek z Bełżyc. APMM, Pamiętniki i relacje, sygn.
VII/M-198, K. Rychlak, s. 1. Gołda Teich, przywieziona transportem żydowskim z Bełżyc, podaje,
że w momencie osadzenia jej na Majdanku na V polu przebywało już 190 Polek, które miały być
przywiezione do obozu na dzień przed Żydówkami. Wynika z tego, że kobiety żydowskie z Bełżyc
zostały umieszczone w obozie w dniu 2.10.1942 r. AŻIH, Relacje i zeznania ocalałych z Holocaustu, sygn. 301/1812, Relacja Gołdy Teich, s. 5; Z. Murawska, Kobiety w obozie koncentracyjnym na
Majdanku, „Zeszyty Majdanka”, t. IV (1969), s. 108.
153 Prawdopodobnie Żydówki przywiezione z Bychawy.
154 Prawdopodobnie Żydówki deportowane z Bychawy, Bełżyc i okolic Lublina. Por. także
przypis 126.
155 10 października w obozie osadzono kilkadziesiąt Polek aresztowanych podczas akcji policyjnej zorganizowanej w Lublinie na ul. Bychawskiej w dzielnicy Dziesiąta. J. Kasperek, Kronika…,
s. 220–221.
228
Data
Stan
ogólny
24
25
26
27
28
29
30
31
XI
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
1 170156
---1 181
1 178
1 269
1 279
1 321
1 321
---1 350
1 353
1 370
1 444
1 444
1 445
---1 445
1 731
2 113
2 301
2 781
2 855
---2 866
2 867
Przybyło
Ubyło
Żydówki
Polki
Niemki
36157
1
1 429158
150
3
0
94159
11
45
0
1
3
3
1
3
0
1 027
1 027
1 121
1 120
1 164
1 164
194
151
148
159
157
157
32
3
19
74
0
1
3
0
2
0
0
0
1 193
1 193
1 210
1 288
1 284
1 284
157
160
160
160
160
161
1
186160
382
195
482
77
1
0
0
7
2
3
1 283
1 569
1 950
2 145
2 626
2 701
162
162
163
156
155
15(4)161
11
2
0
1
2 710
2 711
156
156
156 Przypuszczalnie błąd nasłuchu, powinno być 1 179.
157 Prawdopodobnie błąd nasłuchu. Powinno być 236. Na Majdanku osadzona została wówczas
grupa kobiet żydowskich z getta na Majdanie Tatarskim i z getta w Piaskach, dokąd wysiedlono
część Żydów lubelskich z Majdanu. R. Kuwałek, Żydzi lubelscy…, s. 102; APMM, Pamiętniki i relacje,
sygn. VII-643, Eta Brifman.
158 Przypuszczalnie błąd nasłuchu, powinno być 1 029.
159 Prawdopodobnie w obozie osadzone zostały Żydówki przywiezione z getta w Piaskach, gdzie
trwała wówczas akcja deportacyjna i gdzie skoncentrowani zostali Żydzi ze zlikwidowanych gett
powiatu lubelskiego. R. Kuwałek, Getta tranzytowe w dystrykcie lubelskim, [w:] Akcja Reinhardt…,
s. 158.
160 Początek rejestracji Żydówek przypędzonych ze zlikwidowanego getta na Majdanie Tatarskim.
R. Kuwałek, Żydzi lubelscy…, s. 105.
161 Tak jest w dokumencie.
229
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Żydówki
Polki
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
XII
1942
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
2 884
2 840
2 829
2 850
---2 853
2 854
2 861
2 856
---2 862
----
23
1
0
21
6
45
11
0
2 731
2 687
2 667
2 698
153
153
162
152
4
2
12
0
1
1
5
5
2 701
2 700
2 707
2 704
152
154
154
152
3
0
2 709
153
2 882
2 879
2 879
2 880
---(1) 874162
2 874
2 871
2 869
2 868
8
0
1
3
0
18
1
2
2 728
2 725
2 725
2 723
154
154
154
157
1
2
2
0
0
7
2
5
2
1
2 719
2 717
2 718
2 718
2 797
157
157
163
151
151
14
1
2
4
0
0
1
11
1
2
2 729
2 726
2 726
2 722
2 721
2 720
146
146
147
139
139
139
13
13
13
13
13
13
2
4
6
67
2 717
2 662
138
130
13
13
---2 888
2 885
2 885
2 874
2 873
2 872
---2 868
2 805
162 Taki zapis widnieje w dokumencie. Powinno być 2 874.
230
Niemki
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Żydówki
Polki
Niemki
23
24
25
26
27
28
29
30
31
2 803
2 811
----
0
8
2
0
2 660
2 668
130
130
13
13
1
1
0
0
2
0
1
1
2 661
2 661
2 660
2 659163
130
131
131
131
13
13
13
13
Data
Stan
ogólny
I
1943
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
---2 804
2 805
2 804
2 803
---2 793
2 786
2 786
2 784
2 782
2 781
---2 751
2 893
2 891
2 884
2 880
2 875
---2 863
2 861
Przybyło
Ubyło
Żydówki
Polki
Niemki
2
3
0
0
0
0
4
10
0
2
2
1
2 653
2 646
2 646
2 644
2 642
2 641
127
127
127
127
127
127
13
13
13
13
13
13
1
145164
4
0
2
0
31
3
6
7
6
5
2 610
2 607
2 605
2 598
2 594
2 589
128
273
271
271
271
271
13
13
15
15
15
15
0165
1
12
3
2 577
2 575
271
271
15
15
163 Taka sama liczba więźniarek żydowskich podana jest w raporcie R. Korherra. Por. przyp.
142.
164 Kobiety z transportu radomsko-kieleckiego. APMM, Pamiętniki i relacje, VII/M-128, Wanda
Pelinko-Białas; VII/M-135, Zofia Łebek-Kosela-Jończyk; VII/M-169, Franciszka Faliszewska.
165 Do obozu przybyło 311 polskich więźniarek z Pawiaka. Zostały one zarejestrowane w lutym
i wówczas doliczone do stanu obozu.
231
(Dokończenie tabeli ze str. 231)
Data
Stan
ogólny
Przybyło
Ubyło
Żydówki
Polki
Niemki
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
2 857
2 853
2 848
2 841
---2 353
2 307
2 321
2 315
2 313
0
0
0
1
4
4
5
4
2 571
2 567
2 562
2 555
272
229
229
229
15
15
15
15
11
0
18
0
0
499
46
4
6
2
2 067
2 021
2 035
2 029
2 027
229
229
229
229
229
15
15
15
15
15
42166
42
42
42
42
42
42
42
42
----
166 Przypuszczalnie Polki podejrzewane o udział w ruchu oporu (B-verd.). Por. przyp. 150.

Odszyfrowane radiotelegramy ze stanami dziennymi obozu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Obóz koncentracyjny w Oświęcimiu

Pamięć o przeszłości buduje przyszłość

lista rzeczy niezbędnych na szkolenie windsurfingowe

Jaworzno – Obóz „Neu

postawy i doświadczenia więźniów Majdanka w relacjach wideo

Wracałem przez Warszawę - Fundacja Moje Wojenne Dzieciństwo

Odkryjmy na nowo były obóz koncentracyjny - VVN