opis techniczny tlen - str 10-51

OPIS TECHNICZNY
Do projektu remontu mostu przez zalew rzeki Wdy w ciągu drogi powiatowej
nr 05203 Tleń - Osie w km O + 056 w m. Tleń
1.0. Podstawa opracowania
- zlecenie Zarządu Dróg Powiatowych w Świeciu n/W
- dokumentacja archiwalna (fragmenty) "Projekt techniczny budowy mostu
przez rzekę Wdę w Tleniu" opracowany przez inŜ. H. Niebrzydowwskiego i B.
Gołębiewskiego w roku 1969 i zatwierdzony przez Wojewódzki Zarząd Dróg
Publicznych w Bydgoszczy
- ocena stanu technicznego mostu przedstawiona w opracowaniu:
"Ocena nośności mostu przez zalew rzeki Wdy w ciągu drogi powiatowej nr
05203 Tleń - Osie w km 0+056 w miejscowości Tleń" - opracowany przez inŜ.
Ryszarda Kopickiego w ramach niniejszego zlecenia.
- badanie pull-off betonu mostu
2.0. Lokalizacja i charakterystyka obiektu
Most zlokalizowany jest w ciągu drogi powiatowej nr 05203 Tleń - Osie w km
0+056 przez zalew rzeki Wdy w miejscowości Tleń. Most jest konstrukcją
Ŝelbetowa, sześcioprzęsłowa. Długość całkowita mostu wynosi 75,92 m.
Schemat statyczny mostu to belka ciągła - sześcioprzęsłowa. oparcie belki na
podporach pośrednich (filarach) wykonano jako beton na betonie, na przyczółku
prawobrzeŜnym posiada łoŜyska papowe, a na lewobrzeŜnym gumowe. W
rzucie obiekt został wytyczony na bazie biklotoidy o maksymalnym promieniu
R = 100 m co spowodowało konieczność zróŜnicowania długości przęseł, które
wynoszą odpowiednio 12,34 + 12,41 + 12,52 + 12,65 + 12,80 + 12,60 m. W
celach konstrukcyjnych (konstrukcja prefabrykowana), niezbędne było
zróŜnicowanie szerokości oczepów na filarach. Szerokość całkowita mostu
wynosi 9,90 m w tym jezdnia 7.00 m oraz chodniki dwustronne po 1,45 m
Spadek podłuŜny mostu wynosi 0,5 %. Spadek poprzeczny jezdni wynosi 3 %,
chodników l %. W kaŜdym przęśle ułoŜonych jest po 5 dźwigarów Ŝelbetowych,
prefabrykowanych typu CZDP w rozstawie 2,0 m. Czoła prefabrykatów
Ŝelbetowych (belek nośnych) znajduje się w róŜnej odległości od siebie, co jest
skutkiem wytyczenia mostu na bazie biklotoidy. Przestrzennie pomiędzy
czołami są zbrojone i zabetonowane na rozszerzającej się trapezowo belce
10
oczepowej z dwustronnymi wspornikami. Dźwigary nośne są usztywnione
poprzecznie poprzez zastosowanie poprzecznic podporowych nad filarami i
jednej poprzecznicy przęsłowej. Na dźwigarach ułoŜone są Ŝelbetowe płyty
pomostu typu CZDP. Płyty te, są podpierane Ŝebrami Ŝelbetowymi. Całość
przestrzennie pomiędzy płytami jest uciąglona poprzez zabetonowanie
wystającego zbrojenia. Wsporniki chodnikowe wykonane są jako monolityczne.
Przyczółki mostu wykonane są w formie monolitycznych ścian. Na przyczółku
prawobrzeŜnym wykonane są skrzydła typowe, podwieszone, a na przyczółku
lewobrzeŜnym skrzydła stanowią proste ściany połączone ze sobą ściągiem
Ŝelbetowym w połowie wysokości (wg dokumentacji archiwalnej).
Posadowienie przyczółków wykonano jako palowe. Pale o wymiarach 30 x 30
cm i długości 7,0 m. Przyczółki nie posiadają ścianek zaplecznych. Podpory
pośrednie wykonano w sposób następujący. Dźwigary nośne opierają się na
oczepach o zróŜnicowanej szerokości w zaleŜności od odległości od
wewnętrznej, wklęsłej krawędzi mostu. Belka oczepowa górna wraz z belką
oczepowa dolna i trzema słupami stanowi ramę Ŝelbetową. Słupy okrągłe o
średnicy φ 60 cm. Posadowienie filarów palowe. Pale o wymiarach 35 x 35 cm
długości 12,0 m i 9,0 m. Filary posadowione na dwóch rzędach pali (filar nr 2 i
3) i jednym rzędzie pali (filar nr 1,4, i 5)
3.0. Stan techniczny obiektu
Opis stanu technicznego obiektu w raporcie inŜ. Czesława Szczesika z dnia
14.05.2001 r.
Przegląd uzupełniono pomiarem wytrzymałości betonu na odrywanie.
4.0. Zakres prac rozbiórkowych
Rozbiórki:
- nawierzchnie jezdni i chodników na długości obiektów dojazdów po
6,0 m - łącznie ~ 88,0 m
- rozbiórka dodatkowego dywanika asf. na chodnikach gr. - 3,0 cm
Powierzchnia 2 x 1,20 x 76 = 182,40 m2
- krawęŜnik betonowy na długości 88,0 m (długość krawęŜnika 2 x 88,0)
- rozbiórka wypełnienia chodników na długości ~ 76,0 ID
11
- rozbiórka izolacji nawierzchni na powierzchni 9,5 x 76 = 722,0 m2
- rozbiórka balustrad stalowych na długości 2 x 83,0 m = 166,0 m
- usunięcie słabego betonu z górnej powierzchni płyt Ŝelbetowych mostu
(typ CZDP) bezpośrednio pod izolacją grubość do 2,0 cm. Powierzchnia 76 x
9,5 = 722,0 m2
- usunięcie ewentualnego słabego betonu ze złączy monolitycznych nad filarami
gr. 2,0 cm. Powierzchnia 9,0 x 1,0 x 5 = 45,0 m2
- rozbiórka gzymsów Ŝelbetowych, monolitycznych i wsporników
chodnikowych. W / wym. prace przeprowadzić na długości 2x 76,0 m = 152,0 m
- wykopy zasypki za przyczółkami 2 x 8,56 x 6 x 2,0 = 205,5 m3
- wypiaskowanie (hydromonitoring) całości konstrukcji Ŝelbetowej mostu
- płyta górna 9,90 x 76,0 = 752,0 m2
- powierzchnie dolne 9,0 x 71,0 = 639,0 m2
- powierzchnie boczne dźwigarów, poprzecznic i Ŝeber płyt mostowych
(12,60 - 0,80) x 0,7 x 10 x 6 =
(2,00 - 0,26) x 4 x 0,7 x 2 x 6 =
(2,00 - 0,26) x 4 x 0,7 x 2 x 5 =
(2,00 - 0,26) x 4 x 0,15 x 2 x 12 =
(2,00 - 0,26) x 4 x 0,6 x 6 =
(2,00 - 0,26 ) x 4 x 0,7 x 2 =
1,OxO,7x4=
495,60 m2
58,80 m2
48,70 m2
25,10m2
25,10m2
9,80 m2
2,80 m2
Σ = 665 90 m2
- powierzchnie oczepów filarów
9,10 x (0.80 + 0,60+0,90 x 2 + 0,4) = 24,80 m2
2
9,20 x (0,80 + 0,60+0,90 x 2 + 0,4) = 24,80 m2
2
9,20 x (0,80+1,20 + 0,60+0,90 x 2 + 0,4) = 26,70 m2
2
2
12
9,20 x (0,80+1,40 + 0,60+0,90 x 2 + 0,40) = 27,60 m2
2
2
9,20 x (0,80+ 1,80 + 0,60+0,90 x 2 + 0,4) = 29,40 m2
2
2
Σ = 665 90 m2
- powierzchnie słupów
.
3,14 x 0,60 x 1,50 x 3 x 5 = 42,40 m2
- powierzchnia przyczółków zewnętrzna
2 x [9,66 x 2,0 + 1,0 x 3,5 + 1,0 x 3,5] = 2 x (19,32 + 3,5 + 3,5) = 52,60 m2
- powierzchnia wewnętrzna przyczółków
2 x [8,5 x 2,0 + 1,5 x 3,5 + 1,5 x 3,5] = 2 x (17,0 + 5,25 + 5,25) = 55,0
- gzymsy na przyczółkach
2 x 3,5 x (0,40 + 0,30 + 0,15 + 0,4) x 2 = 17,50 m2
- usunięcie roślinności z powierzchni stoŜków skarpowych na przyczółkach
Powierzchnia: 2 x 30,0 m2 = 60,0 m2
5.0. Zakres prac remontowych
- reprofilacje płyty pomostowej (pogrubienie do g=14 cm)
- wzmocnienie belek głównych taśmami węglowymi (w przęśle i nad podporami
pośrednimi)
- przebudowa i wzmocnienie konstrukcji wspornikowej chodników
- naprawa i wzmocnienie przyczółków
-wykonanie skrzydełek
- płyty przejściowe
- odbudowa wpustów ściekowych i sączków podizolacyjnych
- izolacje płyty pomostu, chodników i płyt przejściowych
- dylatacja na przyczółkach
13
- wykonanie balustrad
- ułoŜenie krawęŜników i wypełnienie chodników
- zamocowanie płyt gzymsowych
- wykonanie nawierzchni jezdni i chodników
- zabezpieczenie hydrofobowe betonów zewnętrznych mostu
- wymiana stoŜków skarpowych przyczółków
Uwaga! Prace prowadzić metodą "połówkową"
5. l. Reprofilacje górnej powierzchni płyty pomostowej
Projektuje się zfrezować ca 2 cm powierzchni górnej płyty pomostowej
(wytrzymałość na odrywanie < 1,5 MPa – po frezowaniu) naleŜy powierzchnię
płyty odpylić i nawilŜyć wodą. Nierówności naleŜy usunąć układając w nich
warstwę antykorozyjną i sczepną np. SIKA TOP - ARMATEC 110 EPOCEM w
ilości 2 kg/m2 oraz wypełnienia z np. SIKADUR 45 EPOCEM. Dopuszcza się
inne materiały o niegorszych własnościach posiadających aprobatę IBDiM. W
ten sam sposób naleŜy postąpić z wszystkimi uszkodzeniami powierzchni
występującymi na stykach i połączeniach płyt pomostowych CZDP. Przyjmuje
się do celów rozliczeniowych powierzchnię 722,0 m2 o grubości średniej
ubytków 2,0 cm na całej powierzchni. Układanie i pielęgnacja zgodnie z
instrukcją producenta i aprobatą IBDiM. W trakcie reprofilacji płyty
pomostowej naleŜy usunąć istniejące wpusty i naleŜące do nich rury spustowe.
Otwory po rurach spustowych naleŜy zabetonować stosując doraźnie pręty
wklejane w płytę w celu zakotwienia betonu i zabezpieczenia przed skruszeniem
i wypadaniem do wody.
5.2 Przebudowa i wzmocnienie konstrukcji wspornikowej chodników i
gzymsów.
Konstrukcja chodników jest wspornikowa monolityczna. W związku z
uszkodzeniami Ŝelbetowych wsporników, spowodowanymi nieszczelną izolacją,
prowadzącą do korozji betonu, projektuje się gruntowną przebudowę tego
elementu konstrukcyjnego. Jednocześnie przyjęto wykonać nowy wspornik
uwzględniający projektowane poszerzenie chodnika.
Pręty główne zbrojenia istniejące naleŜy pozostawić, dokładając
niezaleŜne dodatkowe zbrojenie wg załączonego rysunku, wklejając je w beton
dźwigara nośnego.
14
W trakcie betonowania gzymsu naleŜy osadzić słupki stalowej
bariery ochronnej lub pozostawić otwory do ich późniejszego zakotwienia.
Jednocześnie naleŜy zakotwić nowe polibetonowe płyty gzymsowe ANCOR.
Poz. 5.3. Naprawa i wzmocnienie przyczółków z wykonaniem ścianki
piaskowej
Po odkryciu przestrzeni za przyczółkiem na głębokość- 1,70 m naleŜy całość
betonu oczyścić przy pomocy hydromonitoringu, usuwając teŜ słaby beton. Na
tylnej ściance oczepu na wysokości 60 cm oraz w pachwinach pomiędzy tylną
ścianką a skrzydłami na wysokości około 160 cm naleŜy dokonać uszorstnienia
powierzchni. Następnie naleŜy wywiercić w tylnej ściance oczepu co 15 cm po
dwa otwory φ 18 mm na głębokość - 40 cm dla wklejenia prętów φ 16 mm
kotwiących ściankę piaskową. W pachwiny naleŜy wkleić pręty φ 14 co 20 cm
obustronnie, w otwory φ 18 mm na głębokość około 50 cm. Pręty wkleja się na
klej epoksydowy np. ICOSIT KC 220/15. Następnie naleŜy uzupełnić zbrojenie
ścianki piaskowej i wspornika pod płyty przejściowe. Wykonać warstwę
sczepną np. SIKATOP- ARMATEC 110 EPOCEM. Następnie naleŜy przystąpić
do zabetonowania ścianki piaskowej ze wspornikami (stosując etapowanie).
Ściankę piaskową wykonać z betonu B-30 ze zbrojeniem stalą A-II 18G22b i
stalą A-I St3SX-b.
Ubytki w betonie przyczółków wypełnić zestawem np. SIKA TOPPARMA TEC
110 EPOCEM i SIKADUR 45 EPOCEM. NaleŜy przyjąć do napraw 8 m2 o
średniej grubości 1,0 cm. Powierzchnie odkryte naleŜy zabezpieczyć przez
pokrycie materiałem gruntującym np. SIKAGARD 552 W - AQUAPRIMER i
nawierzchniowym SIKAGARD 550 W ELASTIC. Powierzchnie zasypywane
naleŜy pokryć dwukrotnie np. POXITAREM F.
Dopuszcza się inne materiały o niegorszych własnościach, posiadające aprobatę
IBDiM.
Poz. 5.4. Płyty przejściowe
W celu usunięcia przyczyn zapadania się jezdni za przyczółkami wprowadza się
płyty przejściowe. Za kaŜdym z przyczółków projektuje się po 8 płyt
przejściowych prefabrykowanych. Projektuje się płyty prefabrykowane,
Ŝelbetowe gr. 30 cm i długości 4,0 m. Szerokość prefabrykatu wynosi 98 cm. W
płytach osadza się rurki o średnicy Dz =44,5 x 5 mm dla umoŜliwienia
umocowania płyty do przyczółka. Płyty ustawia się w pochyleniu podłuŜnym 10
%. Pod zewnętrznym końcem płyty wykonuje się belkę podwalinową o
przekroju 35 x 30 cm. Płyty przejściowe wykonuje się z betonu B-30
15
zbrojonego stalą A-I St3SX -b i stalą A-II 18G22b. Nad płytami przejściowymi,
przy połączeniach z przęsłem wbudowuje się warstwę betonu profilującego,
grubości zmiennej od 12- 22 cm na długości 1,0 m. Płyty przejściowe pokrywa
się izolacją termozgrzewalną jak przęsła. Podsypka pod płytami przejściowym i
musi być zagęszczona do stopnia 1s=1,0.
Poz. 5.5. Wykonanie wpustów ściekowych sączków podizolacyjnych
drenów
W celu prawidłowego odwodnienia powierzchni jezdni i chodników,
projektuje się odbudowę 6 wpustów ściekowych (po 1 w kaŜdym przęśle).
Przyjęto zastosować mostowe wpusty ściekowe krawęŜnikowe ANCOR
ustawione w linii krawęŜnika z bocznym wlotem. W celu odprowadzenia wody
z wpustu pod płytę pomostu konieczne będzie wywiercenie w płycie
pomostowej otworu - 0 200 mm dla osadzenia rury z kielichem. Rurę wkleić na
klej epoksydowy lub kotwić do płyty pomostowej. Zwraca się uwagę na
konieczność osadzenia stalowej kratki uniemoŜliwiającej zapchanie rury
spustowej lub przelot większego elementu przez wpust. Dodatkowy element
najeŜy wykonać z prętów φ 10 mm lub płaskowników gr. 10 mm.
NiezaleŜnie od wykonania wpustów ściekowych, projektuje się osadzenie
sączków podizolacyjnvch po 3 sztuki w kaŜdym przęśle w rozstawie co ~3,0 -:3,30 m. Sączki projektuje się umiejscowić wzdłuŜ krawęŜnika od strony
wklęsłej mostu. Przyjęto sączki firmy ANCOR z Ŝywic odpornych na sole, oleje
i inne zanieczyszczenia, mogące pojawić się na jezdni. Ich średnica zewnętrzna
wynosi 38 mm. W celu osadzenia sączka, naleŜy wywiercić w płycie
pomostowej otwory o średnicy 40 mm. Sączki naleŜy wkleić na klej
epoksydowy. Dla właściwego odwodnienia izolacji, naleŜy ułoŜyć dren
podłuŜny pomiędzy sączkami oraz dreny poprzeczne przez całą szerokość
mostu, od strony niŜszej przęsła, przed podporami i przyczółkiem. Dodatkowo
projektuje się dreny poprzeczne, odwadniające izolację chodnika i
odprowadzające wodę ze strefy izolacji chodnika poza krawęŜnik. Dren układać
uwzględniając konstrukcyjny spadek chodnika po stronie wklęsłej mostu.
Poz. 5.6. Izolacja płyty pomostu, chodników i płyt przejściowych
Projektuje się izolację zgrzewalną, układaną na primerze epoksydowym. Na
suchej powierzchni betonu płyty i płyt przejściowych ułoŜyć w dwóch
warstwach primer epoksydowy np. ERGOFLEX DUR-500. Następnie moŜna
zgrzewać izolację np. ELASTOFLEX POL 86, posiadającą aprobatę IBDiM.
NaleŜy zwracać uwagę na kierunki zakładów. Układać naleŜy poczynając od
najniŜszego naroŜa płyty pomostowej.
16
Zwraca się równieŜ uwagę, ze od strony wklęsłej mostu naleŜy ułoŜyć izolację
chodnika w kontrspadku do spadku poprzecznego pomostu. W związku z tym,
Ŝelbetowa płyta pomostowa (wspornik) musi być wykonana takŜe w
kontrspadku. W przypadku nowego wspornika naleŜy go od razu zabetonować
ze spadkiem. W przypadku pozostawienia betonu wspornika naleŜy wykonać
dodatkową warstwę spadkową (kontrspadek).
5.7. Dylatacje na przyczółkach
Nad przyczółkami projektuje się dylatacje blokowe typu np. COMPOSAN
JNA-70. Górna powierzchnia dylatacji w poziomie jezdni i nawierzchni
chodnika. Dylatację naleŜy montawać zgodnie z instrukcją producenta i
aprobatą IBDiM. Przejście z poziomu jezdni do poziomu chodnika naleŜy
wykonać pod kątem 45°. W celu prawidłowego zakotwienia dylatacji naleŜy
odpowiednio wykształtować podłoŜe pod dylatacją·
Od strony przęsła tj. na płycie pomostowej naleŜy wykonać podniesienie
górnej powierzchni płyty pomostu o ok. 40 mm. W tym celu w pasie nad
poprzecznicą skrajną naleŜy skuć płytę pomostu na szerokość około 25 cm na
głębokość 20mm przez całą szerokość dylatacji. Następnie wywiercić otwory φ
12 mm i wkleić kotwy φ 10 co 15 cm na klej epoksydowy. Uzupełnić zbrojenie
rozdzielcze. Skutą powierzchnię odkryć i pokryć warstwą sczepną np. SIKA
TOP ARMA TEC 110 EPOCEM. Następnie wykonać podbetonowanie pod
izolację.
Od strony płyty przejściowej, ścianka piaskowa (nawa) będzie zabetonowana na
odpowiedniej wysokości.
Po ułoŜeniu izolacji termozgrzewalnej warstwy wyrównawczej z zaprawy
PCC(max 10 mm) moŜna przystąpić da montaŜu dylatacji np. JNA-70.
Szerokość elementów dylatacji wynosi 343 mm, grubości 45 mm, szerokość
obustronnych zalewek 2 x 80 mm, rozstaw poprzeczny sworzni 280 mm,
rozstaw podłuŜny sworzni 305 mm, średnica sworzni 18 mm. Grubość warstwy
wyrównawczej max 10 mm (PCC).
5.8. KrawęŜniki i wypełnienie chodników
Projektuje się krawęŜniki polimeryczne dostarczane np. przez firmę ANCOR.
Dla oznaczenia krawędzi jezdni proponuje się krawęŜniki w kolorze białym.
KrawęŜniki naleŜy ustawić na podlewce firmowej polimerycznej dostarczonej
przez producenta krawęŜników. Dla umoŜliwienia przepływu wody na izolacji
naleŜy co 3,0 -:- 3,30 m układać dreny poprzeczne długości około 1,50 m
krawęŜniki pomiędzy sobą naleŜy uszczelnić zalewką np. SIKAFLEX 11 FC
17
grubości 0,5 cm. Pomiędzy krawęŜnikiem, a betonem chodnika oraz pomiędzy
belką gzymsowa a betonem chodnika stosować zalewki np. SIKAFLEX-u 11
FC o przekroju 1,0 x 2,0 cm.
Wypełnienie chodników wykonać z betonu B-30. w wypełnieniu betonowym
osadzić po 3 rury 0 100 mm PCV dla kaŜdego chodnika, dla przeprowadzenia
instalacji. Dookoła rur ułoŜyć wzmocnienie w postaci zbrojenia obwodowego i
podłuŜnego.
5.9. Bariery ochronne
Istniejące balustrady (bariery) me spełniają wymogów bhp (zbyt niskie, słabo
zamocowane, skorodowane, złe szczebliny pionowe). Projektuje się nowe
bariery stalowe typu sztywnego. Projektuje się balustrady wystające ponad
powierzchnię chodnika na 110 cm i tkwiące w betonie gzymsu na głębokość 20
cm. Słupki kotwi się w gzymsie od razu w trakcie betonowania lub w
pozostawionych gniazdach. Słupki na długości skrzydeł osadza się w
wywierconych otworach o średnicy 150 mm, do których wprowadza się
zbrojenie w formie spirali z pręta φ 6 mm. Całość wypełnia się zaprawą
niskoskurczową.
Projektuje się BARIEROPORĘCZ MOSTOWĄ przekładkowa BSP-140A
Taśmę mocować na śruby do przyspawanej do słupków blachy węzłowej
grubości 10 mm. Otwory w taśmie owalne.
Barierę naleŜy dylatować na styku przęseł i przyczółków wg rysunku. Od strony
Osia, przy wklęsłej krawędzi mostu nie istnieje betonowa bariera. Projektuje się
przedłuŜyć bieg nowej taśmy spręŜystej o około 620 cm na wymienionym
odcinku. Taśmę mocować do słupków stalowych - niskich z dwuteownika 100
zabetonowanych w bloczkach fundamentowych.
5. 10. Zamocowanie płyt gzymsowych
Dla uniknięcia korozji betonu belek gzymsowych osadza się płyty gzymsowe z
polimerobetonu grubości 4,0 cm, wysokości 48 cm i długości 100 cm. W
przypadku nowobetonowanych belek gzymsowych, płyty gzymsowe moŜna
18
zabetonować bezpośrednio w belce (mogą stanowić element zastępujący
szalunek boczny).
W przypadku gzymsu przyczółka naleŜy w miejsce typowych pętli, zastosować
pręty w kształcie litery "C" (otwarte strzemię) z pręta ze stali 18G2-b o średnicy
12 mm i rozstawie ramion 20 cm. Na kaŜdą płytę potrzebne są 4 kotwy (dwa
pręty "C") o rozstawie 70 cm. Długość ramion wklejanych w wywiercone
otwory gzymsów ma wynosić 150 mm. Pręty wkleja się na klej epoksydowy
dostarczony przez producenta. Otwory w betonie gzymsu o średnicy 14 mm
naleŜy rozmierzać wg zinwentaryzowanych rozstawów prętów z płyt. Pomiędzy
płytami pozostawić przerwy do wypełnienia np. SIKAFLEX-em 11 FC.
Pomiędzy płyty, a gzyms stosować zaprawę drobnoziarnistą z betonu
polimerycznego dostarczonego przez producenta. Średnia grubość tej zaprawy
3 mm.
5.11. Wykonanie nawierzchni jezdni i chodnika
Na chodnikach układa się nawierzchnię epoksydową składającą się z
materiału gruntującego np. SIKAFLOOR 150 układanym w dwóch warstwach
po 0,5 kg/m 2. Pomiędzy dwie warstwy materiału stosować podsypkę z piasku
kwarcowego 0,4 -:- 0,7 mm w ilości 1,0 kg/m2 np. Elastoomastic TF mieszać z
piaskiem kwarcowym jw. w proporcji 1: 1.
ŚwieŜą warstwę Elastomasticu posypać piaskiem kwarcowym w ilości 2
kg/m2. Na jezdni stosuje się nawierzchnię dwuwarstwową. Warstwa wiąŜąca z
asfaltobetonu grubości 5 cm niekoleinującego, a warstwa ścieralna z masy SMA
grubości 4 cm. WzdłuŜ krawęŜnika wykonuje się uszczelnienie z
wulkanizującego się materiału IGAS PROFIL R o przekroju 4 x l cm.
Dopuszcza się zastosowanie innych materiałów o niegorszych
własnościach posiadających aprobatę IBDiM.
5.12. Zabezpieczenie hydrofobowe betonów zewnętrznych mostu
Naprawę i zabezpieczenie betonów zewnętrznych mostu naleŜy wykonać w
sposób następujący. Całość powierzchni dźwigarów nośnych CZDP,
poprzecznic, Ŝeber płyt pomostowych, dolnych powierzchni płyt pomostowych
CZDP, zaczepów filarów i skrzydeł filarów naleŜy wypiaskować
(hydromonitoring) usuwając słaby beton, nacieki korozyjne, ślady stalaktytów i
oczyszczając miejsca niedobetonowane. Wszystkie miejsca uszkodzone naleŜy
wypełnić zestawem np. SlAKTOP ARMA TEC 110 EPOCEM i np. SIKADUR
45 EPOCEM. Da napraw naleŜy przyjąć 180 m2 powierzchni a grubości 1 cm.
19
Po dokonania napraw całość konstrukcji betonów naleŜy zabezpieczyć
zestawem:
- np. SlKAGARD 552W - AQUAPlRIMER
- np. SlKAGARD 550 W - ELASTIC
Dopuszcza się zastosowanie innych materiałów o niegorszych własnościach,
posiadających aprobatę IBDiM.
5.13. Zabezpieczenia antykorozyjne
Stalowe bariery po oczyszczeniu do stopnia czystości Sa 2 1/2 naleŜy
pokryć zestawem malarskim epoksydawo-palimerycznyrn posiadającym
aprobatę lBDi M np. SIKA
- FRIAZINC R - 60 µm
- ICOSIT EG 1 – 80 µm
- lCOSIT EG 5 - 80 µm
5.14 StoŜki skarpowe przyczółków
NaleŜy rozebrać istniejące stoŜki i na nowo odbudować je z trylinki.
5.15 łoŜyska
Z uwagi na zły stan techniczny istniejących łoŜysk na przyczółkach
przyjęto ich wymianę na łoŜyska elastomerowe o nośności 625 kN i wymiarach
20 x 25 x 4,1 cm. zastosowane łoŜyska elastomerowe nie wymagają kotwienia.
Na czas wymiany łoŜysk konieczne będzie tymczasowe podparcie
przęsła wiaduktu na oczepie przyczółków lub przy zastosowaniu tymczasowych
podpór.
5.16 spadki poprzeczne
Z uwagi na to iŜ most jest w łuku projektuje się spadek jednostronny – 3%
Na chodnikach zastosowano spadek jednostronny w wysokości 3% w kierunku
jezdni
5.16 spadki podłuŜne
Zachowano istniejącą niweletę na moście. Po zfezowaniu płyty przęsła
naleŜy wykonać pomiary rzędnych uzyskanego poziomu góry płyty i w
20
przypadku niezgodności uzyskanych wyników z załoŜonymi w
projekcie grubościami warstwy nowego nadbetonu zkorygować go w taki
sposób aby na podporach pośrednich nie występowała strzałka odwrotna – ma to
znaczenie dla prawidłowej pracy włókien węglowych naklejanych na
nadbetonie.
6.0. Kolorystyka
Elementy Ŝelbetowe, betonowe mostu malować na kolor jasnoszary
(kolor środka np. SIKAGARD 550 W- ELASTIC). KrawęŜniki i gzymsy
polibetonowe ANCOR projektuje się w kolorze białym. Bariery malować na
kolor biało-niebieski, stosując zmianę koloru co 1,0 m długości. Prowadnice na
barierze pozostawić ocynkowaną (produkt fabryczny). Słupki przedłuŜenie
prowadnicy poza most (około 6,0 m) malować na kolor szary (prowadnicę
pozostawić ocynkowaną).
7.0. Wytyczne do planu BIOZ
1 BEZPIECZEŃSTWO l OCHRONA ZDROWIA NA BUDOWIE W ŚWIETLE AKTUALNYCH
WYMOGÓW PRAWNYCH
1.1 Ustawowe obowiązki państwa regulujące bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia
Całokształt polityki państwa w zakresie bhp w świetle międzynarodowych uregulowań , to jest:
- konwencji MOP nr 155 z 1981 r. dotyczącą bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska
pracy
- Europejskej Karty Społecznej sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r.
Wspólnoty Europejskiej (Dz. U. z 1999 r. nr 8, póz. 67 z zm.), ma na celu poprawę stanu
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapobieganie wypadkom i zagroŜeniom zdrowia występującym w
trakcie pracy, przez ograniczenie do minimum przyczyn zagroŜeń związanych ze środowiskiem pracy.
Ustawowe obowiązki państwa dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia w stosunku do
jego obywateli określa:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997, nr 78, poz483):
art. 24:
„Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami
wykonywania pracy."
art. 66 ust. 1:
„KaŜdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa
oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.".
- Ustawa Kodeks Pracy - z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1998.
nr 21. póz 94 ze zm.):
art. 15
„Do podstawowych zasad prawa pracy naleŜy obowiązek zapewnienia przez
pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy."
Aktualnie obowiązuje pracodawców szereg ustaw i rozporządzeń natury ogólnej i szczegółowej,
dotyczących spraw bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w środowisku pracy.
PoniŜej przedstawiono, z omówieniem istotnych zmian, najnowsze przepisy regulujące prawo pracy,
warunki pracy oraz bezpieczeństwo i ochronę zdrowia na budowie.
21
1.2. Zmiany w przepisach ogólnych regulujących bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia
Zmiana w Kodeksie pracy:
- Ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych
innych ustaw (Dz. U. nr 213, póz. 2081) obowiązuje od 1 stycznia 2004 r., z tym Ŝe przepisy art. 1 pkt
10, 17, 55, 56, 58 i 72 oraz art. 2 i art. 12 pkt 1 lit. a stosuje się od dnia uzyskania przez
Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia (Dział X kp):
- Pracodawca ma obowiązek ochrony pracowników przed działaniem czynników rakotwórczych;
-Pracodawca ma obowiązek stosowania wszelkich dostępnych środków eliminacji naraŜenia na
działanie szkodliwych biologicznie czynników, a jeŜeli nie jest to moŜliwe - środków ograniczających
stopień tego naraŜenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 222' kp).
Ryzyko zawodowe - nowe obowiązki pracodawcy:
-Ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą,
- Stosowanie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko zawodowe,
- Informowanie pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąŜe się z wykonywaną pracą oraz o
zasadach ochrony przed zagroŜeniami (art. 226 kp).
- Do najistotniejszych zmian moŜna równieŜ zaliczyć zmiany w funkcjonowaniu
i działaniu organów zakładowego nadzoru nad warunkami pracy czyli słuŜby
i komisji bhp. Według nowych regulacji pracodawca zatrudniający:
- do 100 pracowników, powierza wykonywanie zadań słuŜby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy
innej pracy;
- więcej niŜ 100 pracowników, tworzy słuŜbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej „słuŜbą
bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
- więcej niŜ 250 pracowników, powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, jako swój organ
doradczy i opiniodawczy. W skład komisji bhp wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy,
w tym pracownicy słuŜby bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami,
oraz przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy. Przewodniczącym komisji bhp
jest pracodawca lub osoba przez niego upowaŜniona, a wiceprzewodniczącym społeczny inspektor
pracy lub przedstawiciel pracowników (art.237'''k.p.).
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie, niezbędne do wykonywania zadań
słuŜby bhp, moŜe sam wykonywać zadaniatej słuŜby, jeŜeli:
- zatrudnia do 10 pracowników;
- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie
wyŜszą niŜ trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z dnia 30 października 2002 r., nr 199, póz. 1673
ze zm.).
Pracodawca w przypadku braku kompetentnych pracowników moŜe powierzyć wykonywanie zadań
słuŜby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik słuŜby bhp oraz pracownik zatrudniony przy
innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań słuŜby bhp, o którym mowa wyŜej, takŜe
specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań słuŜby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla
pracowników tej słuŜby. Pracownik słuŜby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu
powierzono wykonywanie zadań tej słuŜby, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich
następstw z powodu wykonywania zadań i uprawnień słuŜby bhp.
Zmiany w ogólnych przepisach bhp
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (j.t. Dz. U. z 2003 r. nr 169, póz. 1650)
Od 1 stycznia 2004r. obowiązują zmiany w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zmian w rozporządzeniu dokonano w jego załącznikach. W przypadkach, kiedy mają one
22
zastosowanie w procesie pracy właściwym dla danego zakładu, pracodawca powinien dostosować do
nich przepisy wewnątrzzakładowe.
W nowym przepisie obowiązuje załącznik o znakach i sygnałach bezpieczeństwa. Dostosowuje on
polskie przepisy do dyrektyw Unii Europejskiej. Załącznik ten przewiduje moŜliwość stosowania
znaków świetlnych, dźwiękowych, sygnałów ręcznych i komunikatów słownych oraz zawiera ich opis i
okoliczności, w jakich powinny być stosowane. Pracownicy zatrudnieni przy pracach wymagających
uŜycia tych sygnałów powinni być z nimi zapoznani i odpowiednio wyposaŜeń i w sprzęt i ubiory
opisane w tym załączniku.
Zawierają one równieŜ opis rodzajów i zastosowania środków ochrony indywidualnej. Informacje te
określają, przy jakich zagroŜeniach i rodzajach prac środki te naleŜy stosować. O ich przeznaczeniu i
jeŜeli zajdzie taka potrzeba zastosowaniu powinien poinformować pracowników pracodawca.
Załącznik dotyczący środków ochrony indywidualnej informuje równieŜ o tym, Ŝe pracodawca przed
ich nabyciem powinien ocenić, czy spełniają one odpowiednie wymagania w odniesieniu do zagroŜeń i
spełnienia wymogów bezpieczeństwa (Dz. U z 31 marca 2003 r. nr 80, póz. 725).
Środki ochrony indywidualnej zakupione przez pracodawców będą musiały być oznaczone. Oprócz
oznaczeń, do środków tych powinna być dołączona instrukcja uŜytkowania tego sprzętu. Bardzo
waŜną informacją zawartą równieŜ w instrukcji obsługi jest data waŜności lub okres trwałości środków
ochrony indywidualnej lub ich części. Instrukcje dotyczące środków ochrony układu oddechowego
przed niekorzystnymi czynnikami lub substancjami trującymi będą musiały posiadać informacje o ich
szczegółowych charakterystykach i przeznaczeniu oraz znak identyfikacyjny producenta
umoŜliwiający przeszkolonemu personelowi właściwe ich uŜycie. Istotne znaczenie będzie miało
równieŜ umieszczanie na środkach ochrony indywidualnej oznaczeń mówiących o znacznym
zmniejszeniu ich skuteczności działania, po wykonaniu określonej liczby czynności konserwujących i
czyszczących.
Zgodnie z rozporządzeniem, środki ochrony indywidualnej, które będą posiadały oznakowania CE,
certyfikat potwierdzający zgodność z zasadniczymi wymaganiami rozporządzenia oraz deklarację
zgodności zostaną dopuszczone do obrotu. RównieŜ w przypadku obowiązywania innych przepisów
dotyczących danego środka ochrony, niŜ tych zawartych w ustawie z 30 sierpnia 2002 r. o systemie
oceny zgodności (Dz. U. nr 166 póz. 1360 ze zm.), producent lub jego przedstawiciel powinni w
deklaracji zgodności opisać fakt, Ŝe dany środek jest z nimi zgodny.
Zmiany dotyczące postępowania wypadkowego
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i
przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a takŜe zakresu informacji
zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy
(Dz. U.nr 115,póz.744), Zmiana:
- Rozrządzenie Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a
takŜe zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. nr 14, póz.
11 7).
Zmiany dotyczą głównie organizacji zespołu powypadkowego, a wynikają z nowelizacji kodeksu
pracy. Zasadą jest, Ŝe okoliczności i przyczyny wypadków śmiertelnych, cięŜkich i zbiorowych ustala
zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik kierujący komórką słuŜby bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz zakładowy społeczny i nspektor pracy.
Inne wypadki bada natomiast zespół, w którego skład wchodzi pracownik słuŜby bhp oraz oddziałowy
(wydziałowy) społeczny inspektor pracy. Inny skład zespołu jest tam, gdzie nie działa słuŜba bhp.
Nowe przepisy weszły w Ŝycie 14 lutego br.
Od tego dnia obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a takŜe zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.
U. nr 14, póz. 117).
23
Do obowiązków zespołu powypadkowego naleŜy - ogólnie biorąc - dokonanie oględzin miejsca
wypadku, stanu maszyn i urządzeń ochronnych, zbadanie warunków, w jakich wykonywana jest
praca, przesłuchanie poszkodowanego (o ile to moŜliwe) i świadków oraz zebranie wszelkich innych
informacji dotyczących wypadku. Zespół ten musi takŜe wskazać środki profilaktyczne i wnioski na
przyszłość. Od 14 lutego wnioski te mają wynikać w szczególności (i to jest nowość) z oceny ryzyka
zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.
1.3 Zmiany w przepisach regulujących bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia przy realizacji
obiektów budowlanych
Zmiany dotyczące procesu budowlanego
NajwaŜniejsze zmiany dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowlanym
zamieszczono w następujących przepisach prawa budowlanego:
- Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. zm. 27 marca z 2003 r. (tekst jednolity Dz. U. z
2003 nr 207 póz. 2016);
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. z 2003
nr 120, póz. 1126);
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy,
montaŜu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące
bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. z 2002 nr 108, póz.953).
W ustawie Prawo Budowlane (PB) nie do końca prawidłowo sprecyzowano postanowienia Dyrektywy
nr 92/57/EWG. Zamieszczenie postanowień dyrektywy w PB podniosło niewątpliwie rangę spraw bhp
w procesie inwestycyjnym. Pominięcie jednak w przepisach instytucji koordynatorów i przelanie ich
kompetencji na inwestora, projektanta i kierownika budowy nie jest zgodne z intencją dyrektywy. Do
niedawna kwestia koordynowania działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy na budowie nie
była w szczegółowy sposób uregulowana prawem. Obowiązek ustanowienia koordynatora wynikał
jedynie z ogólnego zapisu art. 208 § 1 Kodeksu pracy dotyczącego wszystkich pracodawców. Stanowi
on, Ŝe w razie, gdy w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez róŜnych
pracodawców, mają oni wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i
higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu.
Po 30 latach funkcjonowania, rozporządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów
Budowlanych z 28 marca 1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy robotach
budowlano-montaźowych i rozbiórkowych (Dz. U. nr 13, póz. 93) przestało obowiązywać.
Zmiana:
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z 2003 r.nr 47,póz. 401). Zmiany
nastąpiły w przepisach dotyczących pracy i obsługi maszyn:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca w sprawie rodzajów urządzeń technicznych
podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. z 2002 r. nr 120, póz.1021
zezm.:)(Dz.U.z2003r.,nr28,poz.240);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót
ziemnych, budowlanych i drogowych. (Dz. U. z 2001 r. nr 118, póz. 1263);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie uŜytkowania maszyn przez
pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 nr 191 póz.1596, zm. Dz. U. z dn 30 września 2003r., nr
178, póz. 1745), a takŜe prac ręcznych, wykończeniowych i rozbiórkowych metodą wybuchową:
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. z 2000 r. nr 26,
póz. 313 zezm.: Dz. U. z 2000 r. nr 82, póz. 930);
24
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2004 r. w
sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu
natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz. U. nr 16, póz. 156). Weszło w Ŝycie z dniem 19 lutego
2004 r., z wyjątkiem par. 3 ust. 2, który wchodzi w Ŝycie z dniem 1 maja 2004 r.;
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie rozbiórek obiektów
budowlanych wykonywanych metodą wybuchową (Dz. U. 2003/120/ 1135);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z 31 marca 2003 r. w sprawie
zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. nr 80, póz. 725) wejdzie w Ŝycie w
chwili przystąpienia Polski do Unii Europejskiej;
Sprawy ochrony przeciwpoŜarowej na budowie regulują następujące przepisy:
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie
przeciwpoŜarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg poŜarowych (Dz. U. 2003/121/1139);
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie
ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U.
2003/121/1138);
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca
2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony
przeciwpoŜarowej (Dz. U. 2003/121/1137).
2. OBOWIĄZKI UCZESTNIKÓW PROCESU
„INFORMACJI" ORAZ„PLANU" BIOZ
BUDOWLANEGO
PRZY
SPORZĄDZANI
U
W Prawie budowlanym (j.t. Dz. U. z 2003 nr 207, póz. 2016) na inwestora został nałoŜony
obowiązek „zapewnienia opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia" (art. 18, ust. 1, pkt 3)
Opracowanie planu bioz przebiega w dwóch etapach:
-1 etap - projektant opracowuje informację o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia,
- II etap - kierownik budowy sporządza lub zapewnia sporządzenie planu bioz przed rozpoczęciem
budowy (Zał. 2).
Brakuje jednoznacznych wytycznych co do sposobu zamieszczania informacji o „bioz". W
Rozporządzeń i u Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i
formy projektu budowlanego (Dz. U. z 2003 nr 120, póz. 1133) nie ma wzmianki o zamieszczaniu
informacji o planie „bioz". A więc informacja o planie bioz nie wchodzi formalnie w zakres projektu
budowlanego.
Wobec braku jednoznacznego unormowania prawnego w tym zakresie, moŜliwe jest dwuwariantowe
podejście:
l - opracowanie oddzielnego dokumentu „informacja o bioz" według wytycznych
zamieszczonych w Rozporządzeniu (Dz. U. nr 120 póz. 1126),
11 - umieszczenia informacji bezpośrednio w opisie technicznym do projektu archi-tektoniczno budowlanego, wskazując tym samym, iŜ zachodzi przypadek wymieniony w art. 21 a, ust. 2, pkt 1-10
PB i w §6 Rozporządzenia nr 120 póz. 1126, uzasadniające opracowanie „planu bioz".
Wydaje się celowe, Ŝe organ administracji architektoniczno-budowlanej, zatwierdzający projekt
budowlany i udzielający pozwolenia na budowę, moŜe na tej podstawie umieścić w decyzji, jako
warunek prowadzenia robót budowlanych, opracowanie „planu bioz".
Natomiast przepis art. 21 a, ust. 1 PB nakłada na kierownika budowy obowiązek sporządzenia lub
zapewnienia sporządzenia, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
„Zapewnienie sporządzenia" oznacza moŜliwość powierzenia wykonania planu bioz dowolnie
wybranej przez kierownika budowy osobie, jednakŜe za skutki jej działań będzie odpowiadać
kierownik budowy.
Inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na
które jest wymagane pozwolenie na budowę, właściwy organ nadzoru budowlanego oraz projektanta
sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem, co najmniej na 7 dni przed ich
rozpoczęciem, dołączając na piśmie: oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające
sporządzenie planu bioz oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanym i)-art.
41 PB.
25
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy (art. 22, pkt 3) naleŜy zorganizowanie i
kierowanie budową obiektu budowlanego, w sposób zgodny z projektem, pozwoleniem na budowę,
przepisami, w tym techniczno - budowlanymi oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Do jego
obowiązków naleŜy ponadto koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagroŜeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o których mowa w art. 21 a, ust. 3 oraz w planie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (art. 22, pkt3b).
Z art. 22 Prawa budowlanego wynika, Ŝe koordynator i kierownik budowy to ta sama osoba.
Ze względu na bardzo szeroki zakres obowiązków i odpowiedzialności kierownik budowy moŜe
Ŝądać od wykonawców robót dokumentów stwierdzających, Ŝe zatrudnieni pracownicy posiadają
odpowiednie przygotowanie zawodowe do wykonywania robót, szkolenia w zakresie bhp oraz
dysponują środkami ochrony indywidualnej. Dotyczy to równieŜ eksploatowanych na placu budowy
maszyn i urządzeń technicznych, w tym uprawnień do ich obsługi wynikających z odrębnych
przepisów. Bez takich informacji i dokumentów kierownik budowy nie byłby w stanie, w sposób
właściwy, kierować budową, jak równieŜ podejmować działań wynikających z art. 22, pkt 3 d Prawa
budowlanego, dotyczących uniemoŜliwiania wstępu na budowę osobom nieupowaŜnionym.
Poszczególni wykonawcy robót (pracodawcy), oczywiście, nie są tym samym zwolnieni od
obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zatrudnionym przez nich
pracownikom.
3. UWARUNKOWANIA SPORZĄDZANIA PLANU BIOZ
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się (art. 21 a, ust. 1 a, PB) jeŜeli:
- przewidywane roboty budowlane mają trwać dłuŜej niŜ 30 dni roboczych i jednocześnie
będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność
planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.
- w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych
wymienionych niŜej.
Szczegółowy zakres robót budowlanych obejmuje w przypadku:
1) robót budowlanych, których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza
szczególnie wysokie ryzyko powstania zagroŜenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w
szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości:
a) wykonywanie wykopów o ścianach pionowych bez rozparcia o głębokości większej niŜ 1,5 m oraz
wykopów o bezpiecznym nachyleniu ścian o głębokości większej niŜ 3,0 m,
b) roboty, przy których wykonywaniu występuje ryzyko upadku z wysokości ponad 5,0 m,
c) rozbiórki obiektów budowlanych o wysokości powyŜej 8 m,
d) roboty wykonywane na terenie czynnych zakładów przemysłowych,
e) montaŜ, demontaŜ i konserwacja rusztowań przy budynkach wysokich i wysokościowych,
f) roboty wykonywane przy uŜyciu dźwigów lub śmigłowców,
g) prowadzenie robót na obiektach mostowych metodą nasuwania konstrukcji na podpory,
h) montaŜ elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych,
i) betonowanie wysokich elementów konstrukcyjnych mostów, takich jak przyczółki, filary i pylony, .
j) fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów budowlanych na palach, k) roboty
wykonywane pod lub w pobliŜu przewodów linii elektroenergetycznych, wodległości liczonej poziomo
od skrajnych przewodów, mniejszej niŜ:
-3,0 m -dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kV,
- 5,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV, lecz nieprzekraczającym 15 kV,
-10,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 15 kV, lecz nieprzekraczającym 30 kV,
-15,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 30 kV, lecz nieprzekraczającym 110kV,
1) roboty budowlane prowadzone w portach i przystaniach podczas ruchu statków, m) roboty
prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzeni a powyŜej 1 m, n) roboty
wykonywane w pobliŜu linii kolejowych;
26
2) robót budowlanych, przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych
lub czynników biologicznych zagraŜających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi:
a) roboty prowadzone wtemperaturze poniŜej -10°C,
b) roboty polegające na usuwaniu i naprawie wyrobów budowlanych zawierających azbest;
3) robót budowlanych stwarzających zagroŜenie promieniowaniem jonizującym:
a) roboty remontowe i rozbiórkowe obiektów przemysłu energii atomowej,
b) roboty remontowe i rozbiórkowe obiektów, w których były realizowane procesy technologiczne z
uŜyciem izotopów;
4) robót budowlanych prowadzonych w pobliŜu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii
komunikacyjnych:
a) roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niŜ 15,0 m dla linii o napięciu znamionowym 110 kV,
b) roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niŜ 30,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 110 kV,
c) budowa i remont:
- linii kolejowych (roboty torowe i podtorowe), sieci trakcyjnej i linii zasilającej sieć trakcyjną i
urządzenia elektronergetyczne,
- linii i urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
- sieci telekomunikacyjnych, radiotelekomunikacyjnych i komputerowych, związane z prowadzeniem
ruchu kolejowego,
d) wszystkie roboty budowlane, wykonywane na obszarze kolejowym w warunkach prowadzenia
ruchu kolejowego;
5) robót budowlanych stwarzających ryzyko utonięcia pracowników:
a) roboty prowadzone z wody lub pod wodą,
b) montaŜ elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych,
c) fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów budowlanych na palach,
d) roboty prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia powyŜej 1 m;
6) robót budowlanych prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach:
a) roboty prowadzone w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych
niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,
b) roboty związane z wykonywaniem przejść rurociągów pod przeszkodami metodami: tunelową,
przecisku lub podobnymi;
7) robót budowlanych wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii
napowietrznych - roboty przy budowie, remoncie i rozbiórce torowisk;
8) robót budowlanych wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze spręŜonego
powietrza - roboty przy budowie i remoncie nabrzeŜy portowych i przepraw mostowych;
9) robót budowlanych wymagających uŜycia materiałów wybuchowych:
a) roboty ziemne związane z przemieszczaniem lub zagęszczaniem gruntu,
b) roboty rozbiórkowe, w tym wykonywanie otworów w istniejących elementach konstrukcyjnych
obiektów;
10) robót budowlanych prowadzonych przy montaŜu i demontaŜu cięŜkich elementów
prefabrykowanych - roboty, których masa przekracza 1,01.
4. FORMA l ZAKRES „PLANU BIOZ"
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. nr 120, póz.
1126) określa szczegółowo, jak naleŜy sporządzać te dokumenty.
27
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zwany dalej „planem bioz", musi zawierać:
1) stronę tytułową;
2) część opisową;
3) część rysunkową, sporządzoną na kopii projektu zagospodarowania działki lub terenu, jeŜeli jest
wymagany zgodnie z przepisami ustawy Prawo budowlane.
Strona tytułowa zawiera:
1) nazwę i adres obiektu budowlanego;
2) imię i nazwisko lub nazwę inwestora oraz jego adres;
3) imię i nazwisko oraz adres kierownika budowy, sporządzającego plan bioz, a w przypadku gdy plan
bioz sporządzany jest przez inną osobę - równieŜ imię i nazwisko oraz adres tej osoby lub nazwę i
adres podmiotu sporządzającego plan bioz.
Część opisowa zawiera w szczególności:
1) zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych
obiektów;
2) wykaz istniejących obiektów budowlanych podlegających adaptacji lub rozbiórce;
3) wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagroŜenie
bezpieczeństwa i zdrowia ludzi;
4) informacje dotyczące przewidywanych zagroŜeń występujących podczas realizacji robót
budowlanych, określające skalę i rodzaje zagroŜeń oraz miejsce i czas ich wystąpienia;
5) informację o wydzieleniu i oznakowaniu miejsca prowadzenia robót budowlanych, stosownie do
rodzaju zagroŜenia;
6) informację o sposobie prowadzenia instruktaŜu pracowników przed przystąpieniem do realizacji
robót szczególnie niebezpiecznych, w tym:
a) określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagroŜenia,
b) konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających
przed skutkami zagroŜeń,
c) zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi przez wyznaczone w
tym celu osoby;
7) określenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów, wyrobów, substancji oraz
preparatów niebezpiecznych na terenie budowy;
8) wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom
wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagroŜenia zdrowia lub w
ich sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umoŜliwiającą szybką
ewakuację na wypadek poŜaru, awarii i innych zagroŜeń;
9) wskazanie miejsca przechowywania dokumentacji budowy oraz dokumentów
niezbędnych do prawidłowej eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych.
Część rysunkowa, opracowana na kopii projektu zagospodarowania działki lub terenu, jeŜeli jest
wymagany zgodnie z przepisami ustawy Prawo budowlane, zawiera dane umoŜliwiające łatwe
odczytanie części opisowej, a w szczególności:
1) czytelną legendę;
2) oznaczenie czynników mogących stwarzać zagroŜenie;
3) rozmieszczenie urządzeń przeciwpoŜarowych wraz z parametrami poboru mediów, punktami
czerpalnymi, zaworami odcinającymi, drogami dojazdowymi;
4) rozmieszczenie sprzętu ratunkowego (w tym pływającego, jeŜeli jest to uzasadnione rodzajem
robót), niezbędnego przy prowadzeniu robót budowlanych;
5) rozmieszczenie i oznaczenie granic obszarów wewnętrznych i zewnętrznych stref ochronnych,
wynikających z przepisów odrębnych, takich jak strefy magazynowania i składowania materiałów,
wyrobów, substancji oraz preparatów niebezpiecznych, strefy pracy sprzętu zmechanizowanego i
pomocniczego;
6) rozmieszczenie placów produkcji pomocniczej, takich jak węzły produkcji betonu cementowego i
asfaltowego, prefabrykatów;
28
7) przedstawienie rozwiązań układów komunikacyjnych, transportu na potrzeby budowy oraz
ogrodzenia terenu;
8) lokalizację pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
Przykładowy rysunek dla robot montaŜowych pokazano w Zał. 3. W planie bioz nie zamieszcza się
danych dotyczących obiektów lub części tych obiektów słuŜących obronności lub bezpieczeństwu,
które mogą ujawnić charakter, przeznaczenie i nazwę tych obiektów. Zakres wyłączenia określa
inwestor zgodnie z przepisami o ochronie informacji niejawnych.
Kierownik budowy, wprowadzając w części opisowej i w części rysunkowej planu bioz zmiany,
zamieszcza adnotację określającą przyczyny ich wprowadzenia.
5. OGŁOSZENIE ZAWIERAJĄCE DANE O „BIOZ" ZAMIESZCZANE NA PLACU BUDOWY
Kierownik budowy (robót) jest obowiązany umieścić na budowie lub rozbiórce, w widocznym
miejscu, tablicę informacyjną oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy
i ochrony zdrowia (art. 42., ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.).
WyŜej wymienine ogłoszenie stosuje się do budowy lub rozbiórki, na której przewiduje się
prowadzenie robót budowlanych trwających dłuŜej niŜ 30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co
najmniej 20 pracowników, albo na których planowany zakres robót przekracza 500 osobodn i.
Ze szczegółowego przepisu Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w
sprawie dziennika budowy, montaŜu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia
zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. z 2002 nr 108,
póz. 953), wynika, Ŝe ogłoszenie umieszcza się na terenie budowy w sposób trwały i zabezpiecza
przed zniszczeniem.
Ogłoszenie powinno zawierać:
- przewidywane terminy rozpoczęcia i zakończenia robót,
- maksymalną liczbę pracowników zatrudnionych w poszczególnych okresach,
- informacje dotyczące planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Przykład ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia
zamieszczono w Zał. 4.
6. WARUNKI PRZYGOTOWANIA l PROWADZENIA ROBÓT BUDOWLANYCH
6.1. Wymogi ogólne
Prowadzenie robót budowlanych z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i ochrony pracy
regulowane jest szeregiem przepisów prawa. (Zał. 1). Główne zasady BHP przy robotach
budowlanych, mających moc obligatoryjną, są zawarte w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z 2003 r. nr 47, póz. 401), które
obowiązuje od 20 września 2003 r. oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 20 września
2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń
technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. z 2001 r. nr 118, póz. 1263).
Ogólne wymogi bezpiecznego prowadzenia robót budowlanych:
- inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych właściwego
inspektora pracy, na 7 dni przed rozpoczęciem budowy lub rozbiórki, na której przewiduje się
wykonywanie robót budowlanych trwających dłuŜej niŜ 30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie
co najmniej 20 osób, albo na której planowany zakres robót przekracza 500 osobodni,
- roboty budowlano montaŜowe powinny być prowadzone zgodnie z przyjętą technologią ich
wykonywania,
- przy zadaniach o złoŜonym przebiegu realizacji roboty powinny być prowadzone zgodnie z projektem
organizacji montaŜu opracowanym dla całości przedsięwzięcia lub jego wydzielonej części,
- w całym okresie realizacji prace powinny być prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami
BHP i obowiązującymi wytycznymi w tym zakresie,
- stosowanie niezbędnych środków ochrony indywidualnej obowiązuje wszystkie osoby przebywające
na terenie budowy,
29
-przy realizacji robót w istniejącym zakładzie lub realizacji robót w ramach jednolitej struktury
organizacyjnej, dodatkowo obowiązują pracowników przepisy porządkowe i szczegółowe BHP
ustalone na danym terenie, zapoznanie się pracowników z tymi przepisami powinno być potwierdzone
oddzielnym zapisem,
- w celu zapewnienia pracownikom odpowiednich warunków związanych z wykonywaniem
powierzonych zadań (organizacja stanowiska pracy, dotrzymania przepisów BHP) przyjmuje się
zasadę wykonywania przez pracowników prac tylko wyznaczonych przez bezpośredniego
przełoŜonego lub prac wykonywanych na jego wyraźne polecenie, zabrania się wykonywania prac bez
polecenia
przełoŜonego oraz poruszania się pracowników po terenie nie związanym bezpośrednio z
powierzonymi zadaniami,
- na wszystkich pracowników budowy nakłada się obowiązek niezwłocznego zawiadamiania
przełoŜonego o zauwaŜonych nieprawidłowościach dotyczących BHP, zobowiązując jednocześnie
do ostrzeŜenia o ewentualnych zagroŜeniach współpracowników oraz inne osoby znajdujące się w
rejonie zagroŜenia,
- w ramach uzupełniania i pogłębiania wiadomości w zakresie BHP informuje się pracowników, Ŝe
wszystkie przepisy, instrukcje, wytyczne, oceny ryzyka zawodowego itp. znajdują się do wglądu w
biurze kierownika budowy.
6.2
InstruktaŜ pracowników
niebezpiecznych
przed
przystąpieniem
do
realizacji
robót
szczególnie
Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych jest obowiązany opracować
instrukcję bezpiecznego ich wykonywania i zaznajomić
z nią pracowników w zakresie wykonywanych przez nich robót.
- Bezpośredni nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy na stanowiskach pracy sprawują
odpowiednio kierownik robót oraz mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowiązków.
- KaŜdy pracodawca ma obowiązek ustalić wykaz prac szczególnie niebezpiecznych występujących
na budowie oraz sposoby postępowania przy wykonywaniu tych prac.
- Pracownicy zatrudnieni na placu budowy powinni być wyposaŜeni w odpowiedni dla danej pracy
sprzęt ochrony osobistej lub zbiorowej oraz powinni być wyposaŜeni w odzieŜ roboczą i ochronną wg
obowiązujących tabel i norm zakładowych; zobowiązuje się pracowników do stosowania ich zgodnie
z przeznaczeniem.
- Dla pracowników powinny być organizowane szkolenia BHP. Rodzaje obowiązujących szkoleń wg
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych
zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U.1996/62/285) są następujące:
a) szkolenie wstępne ogólne,
b) szklenie wstępne stanowiskowe,
c) szkolenie wstępne podstawowe,
d) szkolenie okresowe.
- Podczas szkolenia na kaŜdym etapie naleŜy zapoznawać pracowników z ryzykiem zawodowym
związanym z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach pracy, oraz sposobem
stosowania podczas pracy środków ochrony osobistej, zabezpieczających przed skutkami zagroŜeń,
np. kaski, szelki, okulary ochronne, odzieŜy ochronnej itp.
- W dokumentacji budowy powinny znajdować się wszystkie dokumenty potwierdzające
przeprowadzenie szkoleń w zakresie bhp, protokoły z dokonanych kontroli, wykaz wydanych zaleceń
w zakresie bhp.
- Ponadto na terenie budowy powinien być do wglądu pracowników plan bioz, dokonana ocena ryzyka
zawodowego. Informacja gdzie są przechowywane wyŜej wymienione dokumenty powinna
znajdować się na tablicy ogłoszeń.
7.
ZASADY
BEZPIECZEŃSTWA
l
OCHRONY
ZDROWIA
PRZY
WYKONYWAŃ
l
U
ZAGOSPODAROWANIA TEREN U BUDOWY
30
Zagospodarowanie terenu budowy naleŜy wykonać przed rozpoczęciem robót budowlanych (róŜ. 46 Dz. U. 2003/47/401). Na zagospodarowanie terenu budowy składają się:
1) sieć komunikacyjna obejmująca drogi dojazdowe oraz trasy komunikacyjne w obrębie placu
budowy,
2) zespoły maszyn o zmiennych stanowiskach lub frontach pracy (wraz z niezbędnymi drogami
montaŜowymi lubtorowiskami),
3) środki transportu poziomego, pionowego i pionowo-poziomego,
4) obiekty pomocnicze (betonownie, zbrojarnie, ciesielnie, wytwórnie prefabrykatów i warsztaty
ślusarskie),
5) składowiska i magazyny materiałowe z urządzeniami załadunkowo-wyładunkowymi,
6) przyobiektowe składowiska materiałów i wyrobów,
7) budynki pomocnicze dla obsługi budowy i dla obsługi personelu (obiekty soc-jałno-bytowe,
higieniczno-sanitarne i administracyjno-biurowe),
8) oświetlenie placu budowy,
9) sieć wodociągowa, kanalizacyjna, elektryczna,
10) zapewnienie łączności telefonicznej, przekazu informacji i in.,
11) środki profilaktyki przeciwpoŜarowej,
12) ogrodzenie placu budowy, bramy, furtki.
Teren budowy lub robót powinien być w miarę potrzeby ogrodzony. Wysokość ogrodzenia powinna
wynosić co najmniej 1,50 m. JeŜeli ogrodzenie terenu budowy lub robót nie jest moŜliwe, naleŜy
oznakować granice terenu za pomocą tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewnić stały
nadzór.
Strefy niebezpieczne uniemoŜliwiające dostęp osobom postronnym wyznacza się przez ich
ogrodzenie i oznakowanie. Strefę niebezpieczną, w której istnieje zagroŜenie spadania z wysokości
przedmiotów, ogradza się balustradami. W swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od
płaszczyzny obiektu budowlanego, strefa niebezpieczna nie moŜe wynosić mniej niŜ 1/10 wysokości,
z której mogą spadać przedmioty, lecz nie mniej niŜ 6 m.
W zwartej zabudowie miejskiej strefa niebezpieczna moŜe być zmniejszona pod warunkiem
zastosowania innych rozwiązań technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczających przed
spadaniem przedmiotów. Przejścia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej
zabezpiecza się daszkami ochronnymi. Daszki ochronne powinny znajdować się na wysokości nie
mniejszej niŜ 2,4 m nad terenem w najniŜszym miejscu i być nachylone pod kątem 45' w kierunku
źródła zagroŜenia. Pokrycie daszków powinno być szczelne i odporne na przebicie przez spadające
przedmioty. W miejscach przejść i przejazdów szerokość daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5
m więcej z kaŜdej strony niŜ szerokość przejścia lub przejazdu. UŜywanie daszków ochronnych jako
rusztowań lub miejsc składowania narzędzi, sprzętu, materiałów jest zabronione.
Drogi dojazdowe powinny mieć utwardzoną nawierzchnię i być oznakowane zgodnie z przepisami o
ruchu na drogach publicznych. Minimalne szerokości dróg:
- jednokierunkowe: 3-4 m,
- dwukierunkowe: - 6-8 m.
Minimalne promienie łuków wynoszą 20 m. Drogi jednokierunkowe w miejscach przeznaczonych do
wyładunku powinny być poszerzone o co najmniej 2,5 m i mieć długość większą o 5 m od długości
środka transportowego.
Przejścia dla pieszych powinny być wyznaczone w miejscach bezpiecznych. Szerokość drogi
przeznaczonej dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna wynosić co najmniej 0,75 m, a
dwukierunkowego - 1,2 m. Przejścia nad zagłębieniami lub obok nich powinny być zaopatrzone w
balustrady z poręczą ochronną na wysokości 1,10 m, deską krawęŜnikową o wysokości 0,15 m oraz
wypełnieniem przestrzeni pomiędzy poręczą a deską w sposób zabezpieczający pracowników przed
upadkiem z wysokości.
Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek, usytuowane nad poziomem terenu powyŜej 1 m równieŜ
zabezpiecza się balustradą. Nachylenie tych dróg nie moŜe być większe niŜ: dla wózków szynowych 4%; dla wózków bezszynowych - 5% i dla taczek - 10%. Przejścia dla pracowników znajdujące się na
pochyłościach o pochyleniu większym niŜ 15% naleŜy zaopatrzyć w listwy umocowane poprzecznie, w
31
odstępach nie mniejszych niŜ 0,4 m lub w schody o szerokości nie mniejszej niŜ 0,75 m, co najmniej z
jednostronnym zabezpieczeniem balustradą. Pochylnie, po których dokonuje się ręcznego
przenoszenia cięŜarów, nie powinny mieć spadków większych niŜ 10%.
Składowanie materiałów budowlanych powinno odbywać się tylko w wyznaczonych miejscach
odpowiednio wyrównanych do poziomu, utwardzonych i odwodnionych, w sposób zabezpieczający
przed przewróceniem, zsunięciem lub rozsunięciem się stosów materiałów. Niedozwolone jest
opieranie składowanych materiałów o parkany, budynki, słupy linii napowietrznych.
Przy składowaniu naleŜy zachować co najmniej następujące minimalne odległości:
- 0,75 m - od ogrodzenia i zabudowań,
- 5 m - od stałego stanowiska pracy,
- 2 m - od wykopu i jednocześnie
-0,6 m-od krawędzi klina odłamu wykopu,
- 2 m - między stosami elementów a wznoszonym obiektem.
Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje się i przemieszcza na terenie budowy w
opakowaniach producenta. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza się tablice określające
dopuszczalne obciąŜenie regałów magazynowych, a takŜe dopuszczalne obciąŜenie powierzchni
stropu. Materiały sypkie, takie jak piasek i Ŝwir, powinny być przechowywane w pryzmach z
zachowaniem kąta stoku naturalnego tych materiałów. Materiały drobnicowe naleŜy układać w stosy o
wysokości nie przekraczającej 2 m. Materiały workowane naleŜy układać krzyŜowo do wysokości
najwyŜej 10 warstw.
Prefabrykaty powinny być układane zgodnie z instrukcją producenta. Zabrania się składowania
materiałów pomiędzy skrajnią lub torowiskiem Ŝurawia, a konstrukcją wznoszonego obiektu
budowlanego. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii
elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub ściany obiektu budowlanego, jest
zabronione.
Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze składowanych materiałów lub wyrobów jest
dopuszczalne wyłącznie przy uŜyciu drabiny lub schodni.
Podczas mechanicznego załadunku lub rozładunku materiałów lub wyrobów, przemieszczanie ich nad
ludźmi lub kabiną, w której znajduje się kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych
czynności kierowca jest obowiązany opuścić kabinę.
Eksploatacja urządzeń i instalacji elektroenergetycznych - na placach budowy urządzenia i
instalacje elektroenergetyczne są bardzo często eksploatowane w trudnych warunkach, które
wynikają z wpływów atmosferycznych, moŜliwości uszkodzenia mechanicznego pracujących maszyn
budowlanych oraz przez niewłaściwe postępowanie zatrudnionych pracowników.
Tereny budowy o duŜym zapotrzebowaniu mocy i energii elektrycznej, zasilane są często za pomocą
przewoźnych stacji transformatorowych. Stacje transformatorowe zasilane są sieciami napowietrznymi
lub kablowymi wysokiego napięcia. Wykonanie sieci napowietrznych i układanie kabli powinno
spełniać wymaganie normy PrPN-E-05100-1 -sieci napowietrzne i PN-76/E-05125 dla sieci kablowych.
Eksploatacja sieci wysokiego napięcia oraz stacji transformatorowych powinna być prowadzona przez
osoby posiadające świadectwa kwalifikacyjne „E" - eksploatacji z wpisem wysokości napięcia, a
organizacja pracy zgodnie z instrukcją zawierającą m.in. rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach
energetycznych.
Tereny budowy o mniejszym zapotrzebowaniu mocy i zuŜyciu energii elektrycznej zasilane są z sieci
elektroenergetycznej niskiego napięcia zakładów energetycznych.
Energia elektryczna po terenie placów budowy jest rozprowadzana liniami o napięciu 220/380V, która
zasila rozdzielnice stałe lub przenośne, skrzynki rozdzielcze (zaleca się stosowanie obudów z
materiałów izolacyjnych z jednoczesną odpornością na urazy mechaniczne).
Rozdzielnice mogą zawierać urządzenia do pomiaru energii elektrycznej, łącznik umoŜliwiający
odłączenie jej spod napięcia, zabezpieczenia nadmiarowo-prą-dowe obwodów 1 i 3 fazowych
zakończonych gniazdami wtyczkowymi, które powinny być zainstalowane wewnątrz rozdzielnicy lub
na zewnętrznych ściankach. Dla ochrony przeciwporaŜeniowej, dodatkowej, na poszczególnych
obwodach instaluje się wyłączniki róŜnicowoprądowe o czu-łości 30 mA. JeŜeli jest przewidziana
32
ochrona ludzi przed dotykiem pośrednim za pomocą samoczynnego odłączenia zasilania,
odpowiednio do rodzaju systemu ochronnego, napięcie bezpieczne dotyku powinno być ograniczone
do wartości 24 V prądu przemiennego i 60V prądu stałego.
Instalacje elektryczne na placach budowy wykonywane są przewodami ruchomymi. Długość linii
wykonanych przewodami ruchomymi do poszczególnych odbiorników nie powinna być większa niŜ 50
m.
Wysokość zawieszenia przewodów powinna być taka, aby nie utrudniać prowadzenia robót
budowlanych, transportu i ruchu.
Eksploatacja urządzeń i instalacji na placu budowy to wykonywanie okresowe oględzin, przeglądów,
pomiarów i prób w terminach określonych przez pracowników dozoru w instrukcji eksploatacji. Zaleca
się wykonywanie oględzin co
najmniej raz w tygodniu, przegląd co najmniej raz na sześć miesięcy oraz po kaŜdym usunięciu
uszkodzeń, po przeniesieniu na inne miejsce i przed włączeniem do ruchu rozdzielnicy nowo
instalowanej.
Zabrania się urządzania stanowisk pracy i składowisk materiałów lub maszyn i urządzeń
budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektro-ener-getycznymi lub w odległości
liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej n iŜ:
1)3 m-dla linii o napięciu znamionowym nie przekraczającym 1 kV;
2) 5 m - dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV, lecz nie przekraczającym 15 kV;
3) 10 m - dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 15 kV, lecz nieprzekraczają-cym 30 k V;
4) 15 m - dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 30 kV, lecz nie przekraczającym 110 kV;
5) 30 m-dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 110kV.
Przy uŜywaniu urządzeń transportowych zachowanie odległości podanych wyŜej odnosi się do
najdalej wysuniętego punktu ruchomego lub stałego elementu tego u rządzenia.
Przy wykonywaniu robót budowlanych przy uŜyciu maszyn lub innych urządzeń technicznych,
bezpośrednio pod linią wysokiego napięcia, naleŜy uzgodnić bezpieczne warunki pracy z jej
uŜytkownikiem.
Skrzynki rozdzielcze (rozdzielnice budowlane prądu elektrycznego) powinny być zabezpieczone przed
dostępem nieupowaŜnionych osób i rozmieszczone na placu budowy tak, aby odległość od
najdalszego urządzenia zasilanego nie przekraczała 50 m. Podłączeniem i konserwacją urządzeń
elektrycznych mogą zajmować się wyłącznie osoby posiadające świadectwo kwalifikacyjne „ E" eksploatacja z podaniem wysokości napięcia, np. do 1 kV.
Kontrolę urządzeń elektrycznych pod względem bezpieczeństwa naleŜy przeprowadzać co najmniej
jeden raz w miesiącu, natomiast kontrolę stanu i oporności izolacji tych urządzeń co najmniej dwa razy
do roku, w okresach najmniej korzystnych dla stanu izolacji i oporności oraz ponadto:
- przed uruchomieniem urządzenia po dokonaniu zmian i napraw części elektrycznych i
mechanicznych;
- przed uruchomieniem urządzenia, jeŜeli urządzenie było nieczynne przez ponad miesiąc;
- przed uruchomieniem urządzenia po jego przemieszczeniu.
Oświetlenie stanowisk pracy, pomieszczeń i dróg komunikacyjnych powinno być, w miarę moŜliwości,
światłem dziennym. JeŜeli światło naturalne jest niewystarczające do wykonywania robót oraz w porze
nocnej naleŜy stosować oświetlenie sztuczne. W razie konieczności mogą być stosowane przenośne
źródła światła sztucznego. Ich konstrukcja i obudowa oraz sposób zasilania w energię elektryczną nie
mogą powodować zagroŜenia poraŜeniem prądem elektrycznym. Do oświetlenia miejscowego na
stanowiskach roboczych o zwiększonym zagroŜeniu poraŜenia prądem i we wszystkich przypadkach
umieszczenia źródeł światła w zasięgu ręki, powinno się uŜywać opraw zasilanych napięciem
bezpiecznym (24 V) za pomocą transformatorów bezpieczeństwa wykonanych w II klasie ochronności.
Stojaki oświetleniowe mogą być zasilane napięciem 380/220 V pod warunkiem, Ŝe:
- oprawy umieszczone są powyŜej 2,5 m od powierzchni, na której mogą znajdować się pracownicy,
- mają zabezpieczenie przed dotykiem pośrednim osiągniętym przez:
1) ograniczenie prądu do wartości bezpiecznej,
33
2) samoczynne odłączenie zasilania w określonym czasie, gdy wartość tego prądu moŜe być równa
lub większa od bezpiecznej. Ponadto sztuczne źródła światła nie mogą powodować w
szczególności:
1) wydłuŜonych cieni,
2) olśnienia wzroku,
3) zmiany barwy znaków lub zakłóceń odbioru i postrzegania sygnałów oraz znaków stosowanych w
transporcie,
4) zjawisk stroboskopowych.
Przejścia i strefy niebezpieczne oświetla się i oznakowuje znakami ostrzegawczymi lub znakami
zakazu.
Budynki socjalno - bytowe lokalizuje się na terenie budowy tak, aby zapewnić kierownictwu
moŜliwość obserwacji toku produkcji oraz łatwy dostęp do tych obiektów z zewnątrz. Powinny się one
znajdować poza terenem bezpośredniej produkcji.
W sprawach dotyczących warunków higieniczno-sanitarnych stosuje się przepisy rozporządzenia Dz.
U. nr 4, póz. 401 z 2003 r. oraz ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
8.
ZASADY BEZPIECZNEGO WYKONYWANIA
WYSTĘPUJĄCE ZAGROśENIA
ROBÓT
BUDOWLANYCH
ORAZ
8.1. Roboty ziemne
8.1.1. Warunki bezpiecznego prowadzenia robót ziemnych
- Wykonanie robót ziemnych naleŜy prowadzić na podstawie planu organizacji robót określającego
kolejność i metody ich wykonania.
- Przed rozpoczęciem robót ziemnych naleŜy dokonać inwentaryzacji urządzeń podziemnych
(instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, gazowej, centralnego ogrzewania,
telekomunikacyjnej) w celu ustalenia ewentualnych kolizji i zagroŜeń.
- Przy prowadzeniu robót ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji podziemnych naleŜy
określić bezpieczne odległości (w pionie i poziomie), w jakich mogą być prowadzone roboty przy
uŜyciu sprzętu cięŜkiego. Odległości bezpiecznego uŜywania maszyn roboczych naleŜy ustalić z
jednostkami zarządzającymi tymi instalacjami.
- W razie natrafienia na jakiekolwiek nie zinwentaryzowane przewody naleŜy natychmiast przerwać
prace i zawiadomić o tym kierownictwo budowy.
-Podczas wykonywania wykopów niedopuszczalne jest tworzenie nawisów.
- Urobek z wykopów powinien być: odkładany 1 m za klin odłamu gruntu jeśli ściany wykopu nie są
umocnione lub odwoŜony bezpośrednio na składowisko.
- W klinie odłamu gruntu nie wolno składować materiałów, urządzać dróg dojazdowych i przejść.
- Przy wykonywaniu wykopu sprzętem zmechanizowanym pracownicy powinni znajdować się w
bezpiecznej od niego odległości.
- Podczas wykonywania wykopów wąsko przestrzennych osoby współpracujące z operatorem mogą
znajdować się wyłącznie w części zabezpieczonej wykopu.
- KaŜdorazowe rozpoczęcie prac w wykopie wymaga sprawdzenia jego obudowy lub skarp.
- JeŜeli głębokość wykopu jest większa niŜ 1 m naleŜy wykonać zejścia do wykopu. Odległość między
zejściami do wykopu nie powinna przekraczać 20 m.
- Ściany wykopu naleŜy zabezpieczyć zgodnie z opracowanym planem wykonania robótziemnych
(skarpowanie, szalunki, rozpory).
- Krawędzie wykopów oznaczyć i zabezpieczyć przed osobami postronnymi zgodnie z obowiązującym
i przepisami.
- Zabrania się w miejscu prowadzenia wykopów prowadzenia jednocześnie innych robót oraz
przebywania osób postronnych.
- Prowadzenie robót ziemnych w pobliŜu instalacji podziemnych, a takŜe głębienie wykopów
poszukiwawczych powinno odbywać się ręcznie.
34
- W czasie wykonywania wykopów w miejscach dostępnych dla osób niezatrud-nionych przy tych
robotach naleŜy wokół wykopów pozostawionych w czasie zmroku i w nocy ustawić balustrady
zaopatrzone w światło ostrzegawcze koloru czerwonego.
- JeŜeli teren, na którym są wykonywane roboty ziemne, nie moŜe być ogrodzony, wykonawca robót
powinien zapewnić stały dozór.
- Koparka w czasie pracy powinna być ustawiona w odległości od wykopu co najmniej 0,6 m poza
granicą klina naturalnego odłamu gruntu. Przebywanie osób pomiędzy ścianą wykopu a koparką,
nawet w czasie postoju, jest zabronione.
- W czasie wykonywania koparką wykopów wąsko przestrzennych naleŜy wykonywać obudowę
wyłącznie z zabezpieczonej części wykopu lub zastosować obudowę prefabrykowaną, z uŜyciem
wcześniej przewidzianych urządzeń mechanicznych.
- Ruch środków transportowych obok wykopów powinien odbywać się poza granicą klina naturalnego
odłamu gruntu.
8.1.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach ziemnych
-wykonywanie robót niezgodnie z załoŜoną technologią robót,
- nieprzestrzeganie warunków BHP podczas robót przy czynnych instalacjach,
- nie zachowanie odpowiedniego nachylenia skarpy,
- składowanie materiałów na krawędzi wykopu,
- pogłębianie wykopów wąsko przestrzennych ponad dopuszczalne zagłębienie,
- niestaranne wykonanie szalunków lub ich brak,
- uŜycie niewłaściwych materiałów do wykonania szalunków,
- brak lub niewłaściwe zejścia do wykopów,
-przebywanie w zasięgu pracy ramienia koparki,
- wykonywanie napraw sprzętu lub środków transportu bez naleŜytego zabezpieczenia przed
osunięciem się sprzętu,
- brak kontroli izolacji kabli energetycznych i przewodów doprowadzających energię elektryczną, np.
do pomp,
- lekcewaŜenie zagroŜeń ze strony niewypałów.
8.2. Prace na wysokości
Pracą na wysokości w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26
września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129, póz.
844) ze zm. (Dz. U. 2002 r., nr 91, póz. 811) jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się
na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Praca wykonywana na wysokości to praca na rusztowaniach, drabinach, ruchomych podestach
roboczych, słupach, masztach, konstrukcjach wieŜowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez
stropów, na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyŜszeniach, jeŜeli rodzaj pracy wymaga
od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała groŜącej upadkiem z wysokości.
Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezaleŜnie od wysokości, na jakiej
sięznajduje, jeŜeli powierzchniata:
- osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z
oknami oszklonymi,
- wyposaŜona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z
wysokości.
8.2.1. Warunki bezpiecznego prowadzenia robót na wysokości
Przy pracach prowadzonych na róŜnych wysokościach naleŜy zachowywać warunki dotyczące stref
bezpieczeństwa, 1/10 wysokości lecz nie mniej niŜ 6,0 m liczone w poziomie od miejsca
wykonywanych prac. jednoczesne wykonywanie robót na dwóch lub więcej kondygnacjach w tym
samym rejonie bez stropów lub innych zabezpieczeń ochronnych (siatki, pomosty, daszki) jest
wzbronione.
35
- Przy konieczności chwilowego wykonywania prac stwarzających zagroŜenie dla osób pracujących
poniŜej zobowiązuje się pracowników wykonujących te czynności do wydzielenia strefy zagroŜenia i
bezwzględnego usunięcia wszystkich pracowników ze strefy zagroŜenia, a w miarę konieczności
postawienia pracownika informującego innych o tym zagroŜeniu.
-Przy pracach na rusztowaniach i innych podwyŜszeniach naleŜy zapewnić:
1) stabilność rusztowania i pomostów o odpowiedniej wytrzymałości z zabezpieczeniem ich przed
nieprzewidywalną zmianą połoŜenia,
2) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnego
materiału,
3) podłoga powinna być trwale przymocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,
4) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojściach do stanowiska pracy,
5) przed rozpoczęciem uŜytkowania rusztowania naleŜy dokonać odbioru technicznego.
- Przy pracach na wysokości stosować bariery ochronne umieszczone na wysokości
co najmniej 1,1 m i krawęŜników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawęŜnikiem
powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka.
- W przypadku, gdy nie jest moŜliwe zastosowanie poręczy ochronnych, zabezpieczyć pracownika w
indywidualny sprzęt ochrony osobistej takiej jak:
- szelki bezpieczeństwa z linami asekuracyjnymi przymocowanymi do stałych punktów
konstrukcyjnych,
-szelki bezpieczeństwa z aparatami bezpieczeństwa,
- hełmy ochronne przeznaczone do prac na wysokości.
8.2.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy pracach na wysokości
Prace na wysokości naleŜą do prac szczególnie niebezpiecznych. Upadek z wysokości jest bardzo
częstą przyczyną wypadków, na ogół cięŜkich lub śmiertelnych. W roku 2002, zgodnie z danymi GUS,
upadek stanowił przyczynę ponad 30 % wszystkich wypadków przy pracy, odnotowanych w Polsce.
Dlatego podczas róŜnego rodzaju robót budowlanych, bardzo często wykonywanych na wysokości,
muszą być zachowane wyjątkowe środki ostroŜności z uwagi na duŜy stopień zagroŜenia zdrowia i
Ŝycia pracowników.
Do najczęstszych przyczyn upadków ludzi z wysokości naleŜą:
- niewyposaźanie pracowników, stosownie do rodzaju prac wykonywanych na wysokości, w sprzęt
chroniący przed upadkiem,
- nieuŜywanie lub nieprawidłowe uŜywanie przez pracowników sprzętu ochronnego,
- niewłaściwy stan techniczny urządzeń zabezpieczających,
- niedostateczne informowanie pracowników o zagroŜeniach, m.in. niedostarczanie im instrukcji i
nieprowadzenie szkoleń,
- niska świadomość zagroŜenia,
- niewłaściwa organizacja pracy,
- brak systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy w firmie.
8.3. Rusztowania budowlane i drabiny
8.3.1. Warunki bezpiecznej pracy na rusztowaniach
MontaŜ rusztowań naleŜy wykonać w oparciu o obowiązujące w tym zakresie przepisy (PNM47900/1,2,34) i dokumentację techniczno - ruchową danego typu rusztowania.
- MontaŜu rusztowań moŜe dokonać osoba (zespół) przeszkolona w tym zakresie montaŜu rusztowań
i posiadająca odpowiednie uprawnienia (ksiąŜeczkę operatora).
- Po montaŜu rusztowania osoba (zespół) sporządza protokół odbioru rusztowania dopuszczający do
uŜytkowania, potwierdzony wpisem do Dziennika Budowy.
- Rusztowania nietypowe, nie odpowiadające w/w PN naleŜy montować na podstawie wcześniej
opracowanego projektu. Stosowanie drabin przenośnych-powinny spełniać wymagania PN. Zabrania
się:
-stosowania drabin uszkodzonych,
36
- stosowania drabin jako drogi stałego transportu, a takŜe do przenoszenia cięŜarów o masie powyŜej
10 kg,
- uŜywania drabiny rozstawnej jako przystawnej,
- ustawiania drabiny na niestabilnym podłoŜu,
- opierania drabiny o śliskie płaszczyzny, obiekty lekkie, o stosy materiałów nie zapewniających
stabilności drabiny,
- ustawiania drabiny w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń, wchodzenia i
schodzenia z drabiny plecami do niej.
Drabina przystawna powinna wystawać nad poziom powierzchni co najmniej 75 cm, a kąt jej
nachylenia powinien wynosi od 65° do 75°.
8.3.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy pracach na rusztowaniach i drabinach
ZagroŜenia to:
- upadek z wysokości,
- złamanie kończyn,
- poślizgnięcie z powodu oblodzenia pomostów roboczych,
- poraŜenia piorunem,
- uderzenie w części ciała przedmiotem spadającym z wyŜszych kondygnacji rusztowania.
8.4. MontaŜ konstrukcji stalowych -balustrad
8.4.1 .Warunki bezpiecznego prowadzenia montaŜu konstrukcji stalowych
Rozpoczęcie montaŜu konstrukcji stalowej powinno być poprzedzone zapoznaniem się brygady
montaŜowej i poszczególnych jej pracowników z:
- dokumentacją techniczną,
- schematem montaŜowym,
-wykazem elementów z określeniem ich masy,
- projektem organizacji ich montaŜu, planem bioz, wytycznymi montaŜowymi udzielonymi przez
nadzór techniczny,
- kolejnością i technologią wykonania połączeń sprzętem montaŜowym.
-Teren montaŜu oraz konstrukcje i sprzęt pomocniczy muszą posiadać tablice informacyjne i
ostrzegawcze dotyczące bhp. Dotyczy to przede wszystkim tablic zakazu przebywania osób
postronnych w strefie montaŜu, zasięgu pracy dźwigu, tablic informacyjnych określających nośność
Ŝurawia, wciągarek, zbloczy itp.
- Przy prowadzeniu robót montaŜowych poza granicami kraju naleŜy dopilnować warunku ustawienia
tablic ostrzegawczych zabraniających wstępu na teren montaŜu osobom postronnym w języku
uŜywanym na danym terenie-obszarze.
- Teren przyległy do montowanego obiektu powinien być uprzątnięty i wyrównany. Zagłębienia
powinny być ogrodzone w sposób widoczny zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp.
- Teren montaŜu powinien być oświetlony, biorąc pod uwagę warunki prowadzonego montaŜu.
NatęŜenie oświetlenia powinno wynosić nie mniej niŜ 100 luxów oraz powinno być rozmieszczone w
sposób uniemoŜliwiający powstawanie cieni i nie powodujący oślepienia.
- Prace montaŜowe powinni wykonywać pracownicy o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu
zawodowym. Spawacze powinni posiadać uprawnienia tzw. spawalnicze.
- MontaŜ naleŜy wykonywać wg. Projektu organizacji montaŜu lub wytycznych roboczych. Dotyczy to
kolejności montaŜu i warunku rozpoczynania dalszego etapu po zakończeniu fazy poprzedniej.
Wszystkie zauwaŜone przez prowadzącego montaŜ braki i niejasności w projekcie organizacji powinny
być zgłoszone autorowi opracowania. Istotne zmiany w projekcie montaŜu mogą być wprowadzone
wyłącznie w uzgodnieniu z projektantem, a wyniki uzgodnień powinny być uwidocznione w Dzienniku
Budowy.
- Zobowiązuje się wszystkich pracowników do natychmiastowego zgłaszania kierownictwu budowy
dostrzeŜonych wad konstrukcyjnych montowanych elementów, wad sprzętu montaŜowego i urządzeń
pomocniczych w zakresie zagraŜającym bezpieczeństwu konstrukcji lub zatrudnionych pracowników.
37
- KaŜda faza montaŜu przed rozpoczęciem następnej musi być sprawdzona odbiorem
międzyoperacyjnym przez pracownika nadzoru. Wszystkie spawy konstrukcyjne i montaŜowe muszą
być sprawdzone i przyjęte przez kierownika montaŜu lub upowaŜnionego pracownika.
- Wszystkie prace montaŜowe i spawalnicze naleŜy wykonać przy pomocy sprzętu i konstrukcji
pomocniczych określonych technologią montaŜu lub przepisami szczegółowymi w tym zakresie.
Zabrania się uŜywania do prac montaŜowych sprzętu i konstrukcji pomocniczych niesprawnych i nie
odpowiadających wymogom przepisów bhp.
- Zabrania się prowadzenia montaŜu na otwartej przestrzeni:
- przy szybkości wiatru większej niŜ 10 m/sek,
-przy widoczności mniejszej niŜ 30 m,
- w czasie opadów atmosferycznych,
- bezpośrednio po opadach deszczu aŜ do czasu wyschnięcia konstrukcji,
-przy gołoledzi,
-w temperaturze niŜszej niŜ-15° C.
- Członkowie brygady montaŜowej mogą przystąpić do pracy tylko w stanie pełnej sprawności
fizycznej.
- Linki pasów bezpieczeństwa powinny być przymocowane do konstrukcji stałych, względnie do
rusztowań lub urządzeń pomocniczych wg wskazówek nadzoru montaŜowego.
- Zawieszanie cięŜarów, podnoszenie, opuszczanie, ustawienie i odczepienie elementów
montowanych konstrukcji i urządzeń moŜe być wykonywane przez brygadę przeszkoloną w tym
zakresie.
- Do wydawania poleceń i sygnałów montaŜowych upowaŜniony jest wyłącznie kierownik zespołu
montaŜowego lub wyznaczony pracownik.
- Przed wydaniem polecenia podniesienia elementu do montaŜu naleŜy go podnieść na wysokość
0,50 m nad poziom terenu i skontrolować prawidłowość załoŜenia zawiesi.
- Przejmowanie elementów przez monterów moŜe nastąpić dopiero wówczas gdy zostanie on
opuszczony i zatrzymany na wysokości około 0,3 m nad miejscem jego ustawienia. Długie elementy
wymagają prowadzenia linami przytrzymywanymi przez robotników.
- Odczepienie elementu z haka dźwigu moŜe nastąpić dopiero po jego ostatecznym ustawieniu i
przynajmniej czasowym zabezpieczeniu (zamocowaniu).
- Zwolnienie z haka lub zaczepów wysokich elementów powinno odbywać się z drabinek
przestawnych lub rusztowań przesuwanych montaŜowych ustawionych na podłoŜu lub stropie
zmontowanej kondygnacji budynku. Zabrania się opierania tych urządzeń o nie zamocowane
elementy.
- Zabrania się montaŜu kolejnych dalszych elementów przed naleŜytym zamocowaniem elementów
stanowiących dla nich oparcie.
- Zabrania się pracownikom wchodzenia na elementy zawieszone lub nie zamocowane trwale.
- W czasie podnoszenia i przenoszenia elementów nie wolno znajdować się pod wysięgnikiem dźwigu
oraz zawieszonym elementem.
- Na konstrukcjach pomocniczych wykorzystanych przy montaŜu mogą się znajdować wyłącznie
pracownicy wyznaczeni przez osobę prowadząca montaŜ.
-Zabrania się samowolnego korzystania, obciąŜania i usuwania konstrukcji i urządzeń pomocniczych.
Jakakolwiek konstrukcja pomocnicza podtrzymująca lub współpracująca z konstrukcją zasadniczą
moŜe być usunięta wyłącznie za zgodą kierownika montaŜu po sprawdzeniu stateczności pracy
konstrukcji zasadniczej.
- Po zakończonej pracy względnie na czas przerwy w pracy powstałej z róŜnych przyczyn wszystkie
montowane elementy konstrukcyjne muszą być naleŜycie zabezpieczone w sposób gwarantujący ich
stateczność.
- NaleŜy przyjąć zasadę konieczności zamocowania wszystkich rozpoczętych fragmentów konstrukcji
przed zakończeniem w danym dniu pracy.
- Kategorycznie zabrania się wykonywania jakichkolwiek prac montaŜowych lub pomocniczych w
jednym pionie na róŜnych poziomach konstrukcyjnych.
38
- Wykonywanie drobnych prac pomocniczych dopuszcza się jedynie pod warunkiem zapewnienia
pełnego bezpieczeństwa osobom niŜej pracującym przez zastosowanie specjalnych pomostów
osłaniających. Zabezpieczenia muszą obejmować strefę pracy oraz niezbędne dojście robocze.
- Wszystkie konstrukcje i sprzęt pomocniczy, jak drabiny, pomosty, rusztowania, zawiesia itp. muszą
być przed oddaniem do uŜytku sprawdzone w zakresie zgodności ich wykonania z dokumentacją lub
odpowiednimi normami i przyjęte przez kierownika montaŜu z ewentualnym udziałem osób
posiadających stosowne uprawnienia.
-Sprzęt pomocniczy lub montaŜowy jak wciągarki, zblocza, zawiesia, haki, liny itp. powinien posiadać
aktualne atesty określające jego obciąŜenie. Zabrania się korzystania ze sprzętu pomocniczego nie
posiadającego wymaganych atestów lub protokółów komisyjnego sprawdzenia.
- Wszystkie konstrukcje oraz sprzęt pomocniczy muszą być codziennie sprawdzone przez kierownika
montaŜu względnie upowaŜnionego pracownika zgodnie zobowiązującymi przepisami.
- KaŜdorazowo naleŜy dokonać sprawdzeń po wyładowaniach atmosferycznych, ulewnym deszczu i
wichurze.
- Dźwig zastosowany do montaŜu musi posiadać aktualne dopuszczenie do ruchu. Dźwig moŜe być
obsługiwany jedynie przez pracownika posiadającego odpowiednie uprawnienia operatora
dźwigowego.
- Z chwilą przystąpienia do pracy na dźwigu operator jest odpowiedzialny za jego sprawność i
bezpieczeństwo działania a takŜe za bezpieczeństwo ludzi współpracujących z dźwigiem.
- Przed rozpoczęciem pracy Ŝurawia naleŜy wykonać bez obciąŜenia wszystkie ruchy kontrolne przy
podnoszeniu elementów o cięŜarze zbliŜonym do krańcowo dopuszczalnego. Dźwigowy obowiązany
jest do sprawdzenia czy urządzenie dźwigu pracuje prawidłowo przy uniesieniu elementu 0,5 m nad
poziomem terenu (liny, hamulce, stateczność Ŝurawia).
- Operator Ŝurawia winien bezwzględnie przestrzegać charakterystyki obciąŜeń dźwigu tzn. nie
przekraczać wielkości cięŜarów podnoszonych wskazywanych przez wskaźnik lub wykres w
zaleŜności od długości wysięgnika i kąta jego nachylenia.
- Kategorycznie zabrania się podnoszenia elementów ze znajdującymi się na nich ludźmi.
- Nie wolno podnosić cięŜarów nieswobodnych, np. przymarzniętych do ziemi lub zagłębionych w
ziemi, bez uprzedniego odkopania lub odspojenia.
- CięŜary naleŜy podnosić wyłącznie pionowo. Wszelkie podnoszenia pod skosem, przesuwanie
cięŜarów za pomocą mechanizmów podnoszenia przy skośnym naciągnięciu liny lub przesuwanie
przy pomocy obrotu jest niedopuszczalne.
- Elementy zawieszenia na haku dźwigu powinny być przenoszone przynajmniej 1,0 m nad montowaną
konstrukcją budynku, lub przedmiotami ustawionymi na stropie przy zachowań i u szczególnej
ostroŜności.
-Zawieszenie elementów na haku dźwigu i inne prace montaŜowe winny być dokonywane przez
brygadę montaŜową specjalnie przeszkoloną w tym kierunku. Członkowie tej brygady winni znać
sposoby montaŜu, zawieszania cięŜarów na linach, a takŜe sposoby przygotowania lin tak, aby
zawieszenia były mocne i pewne. Muszą tu umieć posługiwać się ustalonym sposobem sygnalizacji.
- Podanie sygnału do podnoszenia elementu moŜe nastąpić po usunięciu wszystkich pracowników
poza obszar równy rzutowi przemieszczanego elementu, powiększonemu z kaŜdej strony o 6 m.
- Operator otrzymuje polecenia i sygnały wyłącznie od wyznaczonego pracownika zespołu
montaŜowego.
- Przyjmowanie przez monterów elementu opuszczonego na miejsce ustawienia moŜe nastąpić dopiero
wówczas, gdy zostanie on opuszczony i zatrzymany przez operatora Ŝurawia na wysokości około 0,5
m ponad miejscem jego ustawienia. Długie elementy wymagają prowadzenia na liniach trzymanych
przez robotników.
- Odczepienie elementu z haka dźwigu moŜe nastąpić dopiero po ostatecznym jego ustawieniu i
przynajmniej czasowym zabezpieczeniu. Odczepienie elementu moŜe nastąpić tylko na polecenie
kierownika zespołu montaŜowego.
- Zwolnienia zawiesi z haka i dźwigu powinno odbywać się z drabinek odpowiednich do tego celu lub z
wieŜyczek przesuwnych.
39
- Na ustawionych a nie zamocowanych elementach nie wolno opierać Ŝadnych przedmiotów,
mogących spowodować ich przewrócenie.
- Zabronione jest urządzanie składowisk materiałów i elementów budowlanych związanych z
wykorzystaniem dźwigów do ich przemieszczania bezpośrednio
pod liniami napowietrznymi lub w odległości bliŜszej (licząc w poziomie) od
skrajnych przewodów niŜ:
-2 m-dla linii o napięciu nie przekraczającym 1 KV,
-5m-dlaliniiWNdol5KV,
-10m-dlaliniiWNdo30KV,
-15m-dlaliniiWNdo110KV,
-30 m-dla linii WN powyŜej 110 KV.
- Urządzenia pomocnicze stosowane przy przeładunkach na placu budowy i magazynach powinny być
bezpieczne dla obsługi i niezawodne w uŜyciu.
- Zawiesia linowe i łańcuchowe powinny być wykonane z materiałów atestowanych. Robienie węzłów
na linach i łańcuchach oraz łączenie między sobą lin stalowych na długości jest zabronione.
- Dopuszczalne obciąŜenie robocze zawiesi dwu- i wielocięgnowych uzaleŜnione jest od wielkości
kąta wierzchołkowego mierzonego po przekątnej między cięgnami i powinno wynosić:
-przy kącie 45°= 90%,
-przy kącie 90°= 70%,
-przy kącie 120°= 50%.
dopuszczalnego obciąŜenia zawiesia w układzie pionowym.
- Kąt rozparcia cięgien zawiesia nie powinien być większy niŜ 120°. Przy u Ŝyciu zawiesia
wielocięgnowego dla określenia obciąŜenia roboczego naleŜy przyjmować, Ŝe pracują tylko dwa
cięgna. Przy uŜyciu dwóch zawiesi o obwodzie zamkniętym, ich łączne obciąŜenie nie powinno być
większe niŜ wielkość obciąŜenia roboczego przewidziana dla jednego zawiesia.
- Zawiesia wykonane z lin stalowych powinny być niezwłocznie wycofane z eksploatacji, jeŜeli na
długości równej ośmiokrotnej średnicy liny liczba zauwaŜonych pękniętych drutów jest większa niŜ 10
% całkowitej liczby drutów znajdujących się w linie przeciwzwitej i 5 % w linie współzwitej, występują
oznaki przerdzewienia, zerwania splotek lub inne uszkodzenia.
- Zawiesia wykonane z łańcuchów powinny być niezwłocznie wycofane z eksploatacji, jeŜe l i:
-zuŜycie pręta ogniwa jest większe niŜ 1/5 pierwotnej średnicy pręta ogniw,
-ogniwa u legły deformacji lub wykazują inne widoczne uszkodzenia.
8.4.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy montaŜu konstrukcji stalowych
- moŜliwość popełniania błędów wynikających z braku znajomości projektu organizacji montaŜu,
cięŜaru podnoszonych elementów,
- wprowadzanie zagroŜeń przez niestosowanie się do poleceń i wytycznych nadzoru montaŜowego,
-samowolne zmiany w technologii montaŜu,
- moŜliwość urazów związanych z niewłaściwym składowaniem elementów lub ich
przemieszczaniem,
- podawanie nieprecyzyjnych lub niewłaściwych sygnałów dla operatora dźwigu,
- nieprawidłowe mocowanie podnoszonych elementów do zawiesi, niestosowanie sprzętu
pomocniczego montaŜowego lub uŜywanie sprzętu niesprawnego,
-odpinanie z zawiesi elementów niezastabilizowanych lubniezamocowanych,
- niestosowanie zabezpieczeń ochrony osobistej zwłaszcza przy pracach na wysokości,
- praca na róŜnych poziomach bez wydzielenia stref niebezpiecznych,
- praca przy niewłaściwych warunkach pogodowych.
8.5. Roboty spawalnicze
8.5.1. Warunki bezpiecznego prowadzenia robót spawalniczych
- Spawanie wykonywane w ramach robót montaŜowych lub remontowych powinno być prowadzone
na podstawie polecenia wydanego przez bezpośredniego przełoŜonego.
40
- Polecenie jednoznacznie powinno określać rodzaj spoin, stosowane materiały, kolejność spawania,
przewidywane próby i odbiory. Przy pracach spawalniczych o złoŜonym przebiegu realizacji prace
powinny być wykonywane w oparciu o projekty technologii spawania.
- Spawanie i cięcie metali moŜe być wykonywane tylko przez osoby uprawnione.
- jeŜeli spawanie i cięcie metali odbywa się na otwartej przestrzeni, stanowisko powinno być w miarę
technicznej moŜliwości zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi.
- Zabrania się przeprowadzania kabli elektrycznych do spawania razem z przewodami gumowymi lub
metalowymi przeznaczonymi do przesyłu gazów słuŜących do spawania lub cięcia.
- Spawarki elektryczne powinny być sprawne i zainstalowane na stanowisku roboczym przez
uprawnionego elektryka. Zabrania się reperacji we własnym zakresie sprzętu spawalniczego zarówno
spawarek jak i palników do spawania lub cięcia gazowego.
- Napięcie na zaciskach spawarki nie powinno być większe niŜ 70 V w momencie zajarzenia się łuku
przy prądzie przemiennym.
- Do zasilania uchwytu elektrody i do masy naleŜy stosować przewody oponowe spawalnicze (OS).
- Zabrania się wykonywania prac spawalniczych w odległości mniejszej niŜ 5 m od materiałów łatwo
palnych lub niebezpiecznych przy zetknięciu z ogniem.
- Przy spawaniu elektrycznym na stanowisku roboczym powinno być zorganizowane miejsce na
odkładanie uchwytu spawalniczego.
- Szlifierki stosowane do czyszczenia spawów powinny być sprawne, posiadać odpowiednie osłony, a
tarcze szlifierskie nie mogą być uszkodzone.
- Butle z gazami uŜywane do spawania powinny być ustawione w pozycji pionowej i zabezpieczone
przed upadkiem przy pomocy obręczy metalowych lub łańcuchów. Stosowanie drutu do
przymocowywania butli jest zabronione. W razie niemoŜności ustawienia i przymocowania butli w
czasie pracy w pozycji pionowej, dopuszczalne jest ustawienie jej w pozycji pochylonej o kącie
nachylenia do45°.
- Odległość butli od płomienia palnika nie powinna być mniejsza niŜ 1 m.
-Zawory redukcyjne oraz ich manometry powinny być stale utrzymywane w stanie sprawnym
technicznie.
- Przed przyłączeniem zaworu redukcyjnego naleŜy przedmuchać lekko butlę,
podczas wykonywania tych czynności pracownik winien stać z boku.
-WęŜe do tlenu i acetylenu powinny róŜnić się barwą.
- WęŜe gumowe do tlenu powinny być tego rodzaju, aby mogły wytrzymywać bez uszkodzeń ciśnienie:
- 6 atm. przy spawaniu,
- 25 atm. przy cięciu.
- WęŜe doprowadzające gazy do palnika nie mogą być uszkodzone i posiadać odpowiednią długość.
Mocowanie węŜy do palnika i reduktorów powinno być wykonane przy pomocy płaskich opasek
zaciskowych.
- Na węŜach bezpośrednio za palnikiem powinny być instalowane zabezpieczenia przeciwko
powrotowi ciśnienia.
- Przy jakichkolwiek wątpliwościach dotyczących jakości węŜy naleŜy je bezwzględnie złomować i
zastosować nowe.
- Podczas wykonywania prac spawalniczych na konstrukcji, butle z gazami technicznymi winny
znajdować się poza strefą niebezpieczną.
8.5.2 Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach spawalniczych
- Stosowanie niesprawnego sprzętu.
-Samowolna reperacja palników lub manometrów gazowych.
-Nieprzestrzeganie zasad obchodzenia się z butlami gazowymi.
- Nieprzestrzeganie zasad kolejności wykonywania czynności przy gaszeniu palników.
- LekcewaŜenie drobnych nieszczelności instalacji gazowych.
- Nieuźywanie środków ochrony osobistej przed poraŜeniem wzroku lub oparzeniami rąk.
- LekcewaŜenie uszkodzeń kabli elektrycznych.
-Wystąpienie moŜliwości poparzeń roztopionym metalem.
.
41
8.6. Roboty wykonywane przy pomocy elektronarzędzi
8.6.1. Warunki bezpiecznego uŜywania elektronarzędzi
- Do pracy moŜna dopuścić tylko elektronarzędzia i sprzęt z zasilaniem elektrycznym posiadającym
aktualne gwarancje producenta lub badania potwierdzające prawność techniczną i odpowiednią
ochronę przeciwporaŜeniową i posiadać znak bezpieczeństwa B zgodnie z Normą PN-85/608400/02.
- Sprzęt i elektronarzędzia powinny posiadać jednoznacznie określony numer (np. fabryczny) i
oznaczenie daty ostatniego badania kontrolnego. Dokumentacja przebiegu eksploatacji, napraw,
oceny stanu technicznego i badań kontrolnych powinna znajdować się w aktach przedsiębiorstwa i
być udostępniana w miarę potrzeby uŜytkownikom sprzętu.
- KaŜdorazowo przed rozpoczęciem pracy naleŜy sprawdzić wzrokowo stan wtyczki i przewodu
zasilającego, szczególnie przy wprowadzeniu przewodu do wtyczki i elektronarzędzia.
•
- Eksploatacja elektronarzędzia z uszkodzonymi wtyczkami lub przewodami zasilającymi grozi
poraŜeniem prądem elektrycznym, oparzeniem łukiem elektrycznym i powstaniem poŜaru.
- Przewody zasilające elektronarzędzia naleŜy zabezpieczyć tak, aby w czasie
pracy nie została uszkodzona izolacja i nie występowały napręŜenia mechaniczne.
- Elektronarzędzia moŜna podłączyć do obwodów elektrycznych wykonanych zgodnie z przepisami i
normami oraz z odpowiednimi zabezpieczeniami, gwarantującymi dostatecznie szybkie samoczynne
wyłączenie w przypadku zwarcia. Szybkie zadziałanie zabezpieczenia decyduje o bezpieczeństwie
obsługi i o bezpieczeństwie poŜarowym. Przy włączaniu elektronarzędzia naleŜy sprawdzić połoŜenie
wyłącznika.
- Osadzenie wtyczki w gnieździe wtykowym dozwolone jest tylko przy wyłączonym elektronarzędziu.
- Przy odłączeniu zasilania w pierwszej kolejności naleŜy wyłączyć elektronarzędzie, a w drugiej
odłączyć przewód zasilający z gniazda wtykowego. Nieprzestrzeganie powyŜszych zasad grozi
poparzeniem łukiem elektrycznym i ewentualnym poraŜeniem prądem elektrycznym. Gdy
elektronarzędzie znajduje się pod napięciem, nie wolno dotykać jego części pracujących, np. piły
tarczowej, tarczy szlifierskiej, wiertła, itp.
- W razie zaniku napięcia naleŜy wyjąć wtyczkę z gniazda.
- Zabrania się uŜytkowania elektronarzędzi, które uległy uszkodzeniu, zalaniu wodą, mają negatywne
wyniki badań, u których w czasie pracy występuje nadmierne iskrzenie na komutatorze, drgania lub
inny rodzaj nieprawidłowej pracy.
-Zabrania się uŜytkowania elektronarzędzi:
- na otwartym terenie podczas opadów atmosferycznych, w przypadku, gdy elektronarzędzie nie
jest przystosowane do takich warunków pracy,
- w czynnych magazynach materiałów łatwopalnych i pomieszczeniach, w których istnieje
zagroŜenie wybuchem (moŜliwość powstania poŜaru względnie wybuchu od iskrzących elementów
napędu),
- przeciąŜania elektronarzędzi przez nadmierny docisk, względnie nie uwzględniania przerw w
pracy przy elektronarzędziach dostosowanych do pracy przerywanej.
- Elektronarzędzia naleŜy kontrolować co najmniej raz na 10 dni, jeŜeli w instrukcji producenta nie
przewidziano innych terminów. Elektronarzędzia ręczne powinny być wykonane w II klasie
ochronności, narzędzia w l klasie ochronności naleŜy zasilać poprzez transformatory separacyjne
wykonane w II klasie ochronności.
8.6.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy uŜywaniu elektronarzędzi
Do najczęściej występujących zagroŜeń moŜna zaliczyć:
- poraŜenie prądem,
- oparzeniem łukiem elektrycznym,
- powstanie poŜaru.
8.7. Roboty zbrojarskie
8.7.1. Warunki bezpiecznego wykonywania robót zbrojarskich
42
- Stoły zbrojarskie, maszyny zbrojarskie oraz stanowiska ich obsługi powinny być ustawione na
wyrównanym, utwardzonym i odwodnionym terenie.
-Przy organizacji stanowisk zbrojarskich o dłuŜszym okresie uŜytkowania zaleca się budowanie
zadaszeń jednostronnie otwartych umoŜliwiających swobodny dostęp z prętami zbrojeniowymi.
- Stoły do wykonywania zbrojenia powinny być zbudowane tak, by zapewnić ich stabilność.
- Poszczególne rodzaje zbrojenia (gatunki) i elementów gotowych wyrobów powinny być składowane
oddzielnie. Zbrojenie i elementy powinny być układane na podkładach przy zachowaniu warunku
zapewnienia dojść do ich odbioru o szerokości 1,0 m.
- Elementy zbrojenia przenoszone za pomocą Ŝurawi powinny być zawieszone stabilnie i
zabezpieczone przed wysunięciem. Przenoszone elementy zbrojenia naleŜy opuszczać i układać
ostroŜnie. Przy układaniu wiązek zbrojenia naleŜy stosować podkładki umoŜliwiające swobodne
wysuniecie pęt zawiesi. Wyciąganie nieoswobodzonych zawiesi spod zbrojenia jest zabronione.
- Zabronione jest składowanie elementów zbrojenia na pomostach roboczych do tego
nieprzeznaczonych.
- Zabronione jest podchodzenie do transportowanego zbrojenia wcześniej zanim znajdzie się ono na
wysokości 0,5 m od poziomu.
- Przy podawaniu zbrojenia na wyŜsze wysokości dźwigiem zaleca się stosowanie linek konopnych
umoŜliwiających przejęcie podawanego materiału i precyzyjne sterowanie jego ułoŜeniem.
- Maszyny do wykonywania zbrojenia muszą być sprawne technicznie i być wyposaŜone w instrukcje
obsługi. Pracownicy obsługi powinni posiadać odpowiednie przeszkolenie.
- Prętów o średnicy większej niŜ 20 mm nie wolno ciąć i giąć noŜycami i giętarkami ręcznymi.
- Zabrania się montaŜu zbrojenia w bezpośrednim sąsiedztwie czynnych napowietrznych linii
energetycznych tub linii napowietrznych zagospodarowania placu budowy.
- W okresie wyładowań atmosferycznych prace montaŜowe zbrojarskie prowadzone na otwartym
terenie naleŜy bezwzględnie przerwać.
8.7.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach zbrojarskich
- niezachowanie warunków bezpiecznego transportu i składowania stali zbrojeniowej i gotowych
wyrobów,
- obsługa maszyn i urządzeń zbrojarskich przez osoby nieuprawnione,
- nieprzestrzeganie instrukcji obsługi maszyn i urządzeń zbrojarskich,
- prowadzenie zbrojenia ścian i słupów bez odpowiednich rusztowań i zabezpieczeń,
- niestosowanie desek lub pomostów umoŜliwiających przemieszczanie się osób po wykonanym
zbrojeń i u (np. płyt),
- niepozostawienie przejść komunikacyjnych w siatkach pionowego zbrojenia ścian,
-moŜliwość skaleczeń rąk przy niestosowaniu rękawic ochronnych,
- prowadzenie prac zbrojarskich (np. montaŜ prętów pionowych ścian) przy wyładowaniach
atmosferycznych.
8.8. Roboty betoniarskie
8.8.1. Warunki bezpiecznego wykonywania robot betoniarskich
- Pojemniki do transportu masy betonowej powinny być wyposaŜone w klapy łatwo otwierane i
zabezpieczone przed przypadkowym wyładunkiem.
- Zawiesia linowe słuŜące do podnoszenia pojemników do transportu masy betonowej powinny
posiadać ogniwa pośrednie uniemoŜliwiające wypięcie się haków przy zwolnieniu lin, lub w
równowaŜny sposób wykonane zabezpieczenia tego typu. Uwaga ta nie dotyczy zawiesi
łańcuchowych.
- Do kierowania pracą dźwigu podającego masę betonową pojemnikami lub kierowania pracą pompy
do betonu powinni być wyznaczeni przeszkoleni pracownicy.
-Zabrania się wchodzenia na pojemniki do transportu betonu zarówno w trakcie ich załadowania jak i
ich rozładunku. Przy konieczności wykonania tych czynności prace te mogą być wykonane tylko na
43
polecenie nadzoru oraz powinny być powierzone odpowiednio poinstruowanemu pracownikowi. W
zaleŜności od sytuacji naleŜy zastosować odpowiednie środki ochrony osobistej.
- Wylewanie betonu w deskowania powinno odbywać się stopniowo i równomiernie, aby nie dopuścić
do przeciąŜenia deskowania masą betonową.
- Wylewanie masy betonowej nie moŜe być dokonywane z wysokości większej niŜ 1 m.
- Przy podawaniu masy betonowej za pomocą pomp do betonu zabronione jest:
- chodzenie i przejeŜdŜanie po przewodach do transportu masy betonowej,
- przepychanie przewodów do podawania masy betonowej od strony wylotu.
- Przewody do transportu masy betonowej zmieniające kierunek tłoczenia powinny mieć łagodne łuki.
- Końcówki przewodów do tłoczenia masy betonowej powinny być trzymane przez pracowników za
pomocą specjalnych linek bądź uchwytów.
- Wibrowanie ułoŜonej masy betonowej powinno być prowadzone wibratorami sprawnymi techniczne
oraz posiadającymi odpowiednie zabezpieczenia ochrony przeć iwporaŜen iowej.
- UŜywanie wibratorów powinno być zgodne z instrukcjami ich obsługi.
- UŜywane wibratory powinny posiadać aktualne okresowe badania potwierdzające ich sprawność
techniczną i odpowiednią izolacyjność instalacji elektrycznej.
- KaŜdorazowo przed rozpoczęciem prac naleŜy wizualnie sprawdzić stan przewodów zasilających
wibratory i ich podłączenia.
- W trakcie uŜywania wibratorów naleŜy zwracać szczególną uwagę na trasę przebiegu kabli
zasilających, nie dopuszczając do moŜliwości ich mechanicznego uszkodzenia.
- Niedopuszczalne jest naciąganie kabli zasilających tub odłączanie ich od
rozdzielni lub przedłuŜaczy przez ciągnięcie za kabel.
8.8.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach betoniarskich
- moŜliwość przygniecenia pracownika naprowadzającego gruszkę z betonem na stanowisko robocze,
- podawanie niejednoznacznych sygnałów operatorowi dźwigu lub operatorowi pompy do betonu,
- urazy spowodowane nieostroŜnym przejmowaniem pojemnika z betonem,
- zrzucenie pracownika z pomostu roboczego przez nieprzytrzymaną końcówkę węŜa do podawania
betonu,
;
-zachlapanie twarzy betonem przy nieostroŜnym jego rozładunku,
- poraŜenia prądem przez uszkodzone przewody zasilające wibratory lub kable oświetleniowe,
- urazy nóg przy chodzeniu po zbrojeniu płyt stropowych zakrytych świeŜym betonem,
-okaleczenia przez wystające pręty zbrojenia,
- poraŜenia przy wyładowaniach atmosferycznych.
8.9. Roboty tynkarskie(reprofilacja)
8.9.1. Warunki bezpiecznego wykonywania robót związanych z reprofilacją powierzchni
betonowych
- Przed rozpoczęciem robót murarskich wymagane jest przygotowanie właściwego stanowiska pracy z
uwzględnieniem:
- miejsca na składowanie materiałów,
- stanowiska przygotowania zaprawy,
-zorganizowania właściwego transportu materiałów na stanowisko robocze,
-zorganizowanie stanowiska pracy.
- Rusztowania powinny posiadać pomosty robocze o powierzchni wystarczającej dla zatrudnionych
osób oraz do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów.
- Materiały na stanowisku roboczym naleŜy układać tak, aby zapewniały pracownikom pełną swobodę
ruchu.
- Zabrania się obciąŜania pomostów rusztowań materiałami ponad ich ustaloną nośność i
gromadzenia się pracowników na pomostach.
-Przed rozpoczęciem robót pracownik jest zobowiązany do sprawdzenia:
-stanu technicznego narzędzi,
44
- stanowiska pracy pod względem BHP, a w szczególności: kontroli dojść do stanowiska pracy,
zabezpieczeń otworów w stropach i ścianach, stabilności rusztowań, poprawności i kompletności
montaŜu pomostów, barier ochronnych i bortnic.
- Podczas wykonywania robót naleŜy stale utrzymywać stanowisko pracy w czystości i porządku.
Rozlaną masę naleŜy niezwłocznie usuwać. Stanowisko pracy musi być wolne od gruzu i
niepotrzebnych przedmiotów.
- Wchodzenie, schodzenie z pomostów rusztowań winno odbywać się po drabinie lub specjalnie
przygotowanym pionie komunikacyjnym.
- Poziom pomostu roboczego rusztowania powinien znajdować się zawsze poniŜej wznoszonego muru
o co najmniej 0,3 m.
-Zabrania się:
- chodzenia po pomostach i niestabilnych deskowaniach,
- wychylania się poza krawędzie konstrukcji bez dodatkowego zabezpieczenia , jak równieŜ opierania
się o bariery.
- Zabrania się zrzucania materiałów, narzędzi i innych przedmiotów z wysokości, a takŜe wykonywania
robót z drabin przystawnych.
- Wykonywanie robót w wykopach jest dozwolone po uprzednim zabezpieczeniu ścian wykopów
zgodnie z warunkami określonymi dla robót ziemnych.
- JeŜeli stanowisko pracy dla wykonania ściany znajduje się pomiędzy skarpą wykopu, a wznoszoną
ścianą, szerokość stanowisk pracy powinna wynosić nie mniej niŜ 70 cm.
- Przy dostarczaniu materiałów korytami spustowymi lub pojemnikami z uŜyciem dźwigów zabrania się
przebywania osób pod tymi korytami lub pojemnikami.
- Maszyny i urządzenia powinny posiadać instrukcje obsługi - DTR-ki, a pracownicy obsługujący je
powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe i przeszkolenie (lub uprawnienia) w zakresie ich
uŜytkowania i bezpiecznych metod pracy.
- W czasie pracy betoniarek, mieszarek nie naleŜy umieszczać w mieszalniku łopat, drągów, duŜych
kamieni itp. przedmiotów.
- Podczas czyszczenia lub naprawy urządzenia muszą być zatrzymane i wyłączone w sposób
uniemoŜliwiający ich przypadkowe włączenie. W czasie przerw w pracy urządzenia powinny być
wyłączone i zamknięte.
- Przy opróŜnianiu bębna betoniarek lub mieszarek naleŜy pozostawać w bezpiecznej odległości tak
by nie doszło do zachlapania oczu wyładowywaną zaprawą.
- Przy robotach uŜywać sprzętu ochrony osobistej stosownie do występujących zagroŜeń.
8.9.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach murarskich i tynkarskich
- obsługa sprzętu przez osoby nieuprawnione,
- nieprzestrzeganie instrukcji obsługi i uŜytkowania sprzętu,
- moŜliwość urazów przy obsłudze sprzętu nie posiadającego odpowiednich zabezpieczeń części
ruchomych,
-zachlapania oczu rozpryskami wyładowywanej lub przeładowywanej zapraw,
-zachlapania oczu zaprawą przy aplikowaniu mas do gruntowania i reprofilacji,
-nieprawidłowo wykonane rusztowania,
-samowolna likwidacja istniejących zabezpieczeń ochronnych
-wchodzenie i schodzenie z rusztowań w miejscach do tego nie przystosowanych,
- upadek z wysokości spowodowany nieprawidłowo wykonanymi zabezpieczeniami
- wychylanie się poza zarys rusztowań bez odpowiednich zabezpieczeń przy przejmowaniu
materiałów z pojemników,
- podwyŜszanie pomostów roboczych w sposób przypadkowy niezgodny z przepisami,
- moŜliwość poślizgnięć i urazów spowodowana brakiem porządku na stanowisku pracy,
- urazy spowodowane spadaniem przedmiotów z wysokości,
- poraŜenia prądem przy niesprawnej instalacji elektrycznej.
45
8.10. Roboty ciesielskie
8.10.1. Warunki bezpiecznego prowadzenia robót ciesielskich
- piły tarczowe, strugarki, stoły montaŜowe powinny być ustawione na wyrównanym, utwardzonym i
odwodnionym podłoŜu,
- piły tarczowe, przenośne narzędzia ciesielskie muszą być sprawne technicznie, muszą posiadać
wymagane osłony i być zabezpieczone przed poraŜeniem prądem elektrycznym,
-piły do cięcia powinny posiadać kaptur ochronny i klin rozszczepiający,
- rodzaj tarczy piły i uzębienia piły powinien być dobrany do rodzaju wykonywanych prac, np. grubości
ciętych elementów drewna, twardości drewna itp,
- przy pracy z piłą tarczową zabrania się: uŜywania pił o uszkodzonych lub odkształconych tarczach,
cięcia przy niepełnych obrotach, cięcia materiału zanieczyszczonego zaprawą lub posiadającego
gwoździe, cięcia drewna twardego bez osłon dróg oddechowych,
- przy pracach piłą przenośną materiał obrabiany powinien być unieruchomiony,
- stan przewodów elektrycznych powinien być właściwy, powinny posiadać izolację, stan przewodów
powinien być okresowo kontrolowany tak jak i wtyków podłączeniowych,
- elektronarzędzia w przypadku duŜej wilgotności i podczas opadów deszczu nie powinny być
stosowane,
- obsługa urządzeń powinna być powierzona osobom posiadającym odpowiednie uprawnienia i
osobom przeszkolonym w zakresie bhp ich obsługi,
- urządzenia te na budowie powinny posiadać zabezpieczenia uniemoŜliwiające ich uruchomienie
przez osoby postronne i nieupowaŜnione do ich obsługi
-przy pracach na wysokości obowiązują cieśli na budowie takie same przepisy bhp jak kaŜdego
pracownika pracującego przy tych pracach,
- zabrania się samowolnego podejmowania decyzji o rozpoczęciu rozszalowania elementów
Ŝelbetowych i betonowych, decyzję podejmuje pracownik nadzoru,
- kolejność i sposób rozbiórki szalunków powinna być zgodna z wytycznymi zawartymi w projekcie
organizacji robót, lub powinna odbywać się na polecenie pracownika nadzoru,
-w trakcie prowadzenia rozbiórkowych naleŜy wyznaczyć strefę zagroŜenia,
- elementy po rozszalowaniu powinny być poukładane, oczyszczone i przygotowane do następnego
ich uŜycia,
- elementy z gwoździami powinny być odgwoździowane, lub gwoździe powinny być zagięte,
- cieśle powinni być wyposaŜeni w zasobniki na narzędzia ręczne, uniemoŜliwiające wypadanie
narzędzi oraz nie utrudniające swobody ruchu,
- ręczne podawanie w pionie długich przedmiotów, a w szczególności desek lub bali, jest dozwolone
wyłączniedo wysokości 3 m,
- roboty ciesielskie z drabin moŜna wykonywać wyłącznie do wysokości 3 m,
- roboty ciesielskie montaŜowe wy koń u je zespół liczący co najmniej 2 osoby.
8.10.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy pracach ciesielskich
- obsługa maszyn i urządzeń przez osoby nieuprawnione lub nieprzeszkolone,
- nie zachowanie warunków bezpiecznego transportu i składowania elementów deskowań,
- nie przestrzeganie instrukcji obsługi maszyn i urządzeń,
-dopuszczenie pracowników do pracy bez zabezpieczeń indywidualnych,
- pozostawienie elementów niezabezpieczonych przed utratą stabilności lub stabilizowanie elementów
w sposób niewystarczający,
-prowadzenie rozbiórek szalunków niezgodnie z ustaloną technologią,
- rozpoczęcie rozbiórki bez polecenia przełoŜonego,
- pozostawienie na placu budowy desek z wystającymi gwoździami.
8.11. Roboty malarskie
8.11.1. Warunki bezpiecznego wykonywania robót malarskich
46
- Prace malarskie na wysokości mogą być prowadzone z rusztowań lub drabin rozstawnych. Nie
wolno pracować na prowizorycznych pomostach wykonanych z desek, opartych na przypadkowych
elementach wyposaŜenia budynku. Wykonywanie robót z uŜyciem drabin rozstawnych jest
dozwolone do wysokości 4 m od gruntu. Drabiny te naleŜy zabezpieczyć przed poślizgnięciem i
rozsunięciem się.
- Do prac malarskich są uŜywane m.in. materiały syntetyczne, materiały o właściwościach
alkalicznych, takie jak: wapno, soda kaustyczna, pasty do ługowania powłok oraz farby zawierające
związki ołowiu i chromu (farby miniowe przeciwrdzewne, Ŝółcienie chromowe), a takŜe lotne
rozpuszczalniki organiczne, które są wchłaniane drogą oddechową, przez skórę i błony śluzowe.
- Podczas piaskowania i szlifowania występuje naraŜenie na pył zawierający wolną krystaliczną
krzemionkę powodującą pylicę płuc. Ochrona zdrowia pracowników przed szkodliwym działaniem
ługów polega na zabezpieczeniu oczu okularami ochronnymi, skóry twarzy i rąk kremami ochronnymi
oraz rękawicami. Podczas uŜywania stęŜonych ługów powinna być zastosowana odzieŜ ochronna,
np.: buty gumowe, fartuchy i rękawice.
- Podczas malowania metodą natryskową farbami zawierającymi krzemionkę naleŜy stosować maski
ochronne, a podczas czyszczenia powierzchni metodą piaskowania - hełmy ochronne z dopływem
czystego powietrza. Malowanie farbami zawierającymi toksyczne składniki, np. związki ołowiu i
chromu, jest dozwolone tylko za pomocą pędzla, a nie natrysku. Powłok zawierających te składniki
nie wolno szlifować na sucho.
- Przy uŜywaniu farb zawierających lotne rozpuszczalniki organiczne, uŜywaniu materiałów palnych,
wybuchowych lub innych materiałów o podobnych właściwościach naleŜy:
-usunąć wszystkie otwarte źródła ognia na odległość co najmniej 30 m,
- wyłączyć instalację elektryczną, w razie potrzeby oświetlenia stosować światło w szczelnej oprawie
z punktem zasilania (gniazdem),
-znajdującym się poza pomieszczeniem, gdzie są wykonywane roboty, zapewnić dostateczną
wentylację przez otwarte okna lub przy wentylacji mechanicznej zapewnić co najmniej czterokrotną
wymianę powietrza w ciągu godziny,
- nie rzucać narzędzi metalowych,
- przeciwdziałać moŜliwości wejścia osób z zapalonym papierosem do pomieszczenia, w którym jest
wykonywana praca.
- Niedozwolone jest przebywanie ludzi ponad 4 godziny w pomieszczeniu malowanym farbami
zawierającymi lotne rozpuszczalniki. W czasie robót z zastosowaniem łatwopalnych materiałów naleŜy
umieścić w widocznych miejscach wyraźne napisy ostrzegawcze.
- Wszelkie uŜywane urządzenia elektryczne powinny być zabezpieczone przed moŜliwością poraŜenia
prądem. Urządzenia zmechanizowane powinny być sprawne, okresowo kontrolowane; w czasie ich
uŜywania naleŜy przestrzegać instrukcji obsługi.
8.11.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach malarskich
Główne źródła zagroŜeń przy tych pracach to:
-stosowanie szkodliwych substancji chemicznych,
- stosowanie substancji mogących powodować alergie,
- wykonywanie pracy na wysokości,
-posługiwanie się elektronarzędziami i urządzeniami pracującymi podciśnieniem
- niebezpieczeństwo poŜaru.
8.12. Roboty rozbiórkowe
8.12.1. Warunki bezpiecznego wykonywania robót rozbiórkowych
- Sposoby bezpiecznego wykonywania robót rozbiórkowych reguluje Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003, nr 47, póz. 401) - Rozdział 18. (Rozdział 19 jest
poświęcony m.in. robotom rozbiórkowym z wykorzystaniem materiałów wybuchowych wykonywanym przez wyspecjalizowane firmy).
47
- Nie wolno prowadzić robót rozbiórkowych, jeŜeli zachodzi moŜliwość przewrócenia części konstrukcji
obiektu przez wiatr. Roboty naleŜy przerwać podczas wiatru o szybkości większej niŜ 10 m/sek.
- W czasie rozbiórki zabronione jest przebywanie ludzi na niŜej połoŜonych kondygnacjach. Przy
usuwaniu gruzu z rozbieranego obiektu naleŜy stosować zsuw-nice pochyłe lub rynny zsypowe, które
powinny mieć zabezpieczenie przed spadaniem lub wypadaniem gruzu.
Podczas wykonywania robót rozbiórkowych konieczne jest stosowanie środków ochrony
indywidualnej.
- W razie niemoŜności uniknięcia w czasie trwania robót większych ilości pyłu, pracowników naleŜy
zaopatrzyć w okulary ochronne.
-W czasie trwania robót wszyscy pracownicy powinni stale pracować w hełmach
-W przypadku rozbijania kilofami części konstrukcji skrajnych, pracownicy muszą bezwzględnie być
zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa, amortyzatorem bezpieczeństwa i linami umocowanymi do
mocnej części konstrukcji.
8.12.2. Najczęściej występujące zagroŜenia przy robotach rozbiórkowych
Roboty rozbiórkowe naleŜą do niebezpiecznych, dlatego teren, na którym się odbywają, naleŜy
ogrodzić i oznakować tablicami ostrzegawczymi. Powinny być wykonywane na podstawie
dokumentacji projektowej. Prowadzone są ręcznie, przez przewracanie i wyburzanie oraz przez
demontaŜ. Najczęściej występujące zagroŜenia to:
- podraŜnienia błon śluzowych,
- uszkodzenia głowy,
-przygniecenia,
- upadek z wysokości,
- uszkodzenia kończyn oraz oczu.
Wykaz waŜniejszych przepisów prawnych dotyczących bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia na budowie
1. Dz. U. 1954/13/51 - Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia
19.03.1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze przenośn i ków
2. Dz. U. 1954/15/58 - Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia
20.03.1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze Ŝu rawi
3. Dz. U. 1990/85/500 (zm. Dz. U. 1992/1/1, Dz. U. 1998/10/658, Dz. U. 2002/127 /1091) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 01.12. 1990 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych
młodocianym
4. Dz. U. 1994/89/415 (zm. Dz. U. 2003/80/718), (j. t. Dz. U. 2003/207/2016) -Ustawa Prawo
Budowlane
5. Dz. U. 1994/133/690 (zm. Dz. U. 1996/155/766, Dz. U. 1997/85/542, Dz. U. 1998/122/801)
Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30.11.1994 r. w sprawie wymagań, jakim
powinny odpowiadać wyroby ze względu na potrzebę ochrony zdrowia i środowiska
6. Dz. U. 1996/60/279 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.05.1996 r. w sprawie profi
laktycznych posiłków i napojów
7. Dz. U. 1996/62/285 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28.05.1996 r. w
sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
8. Dz. U. 1996/62/287 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28.05.1996 r. w
sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej
9. Dz. U. 1996/62/288 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28.05.1996 r. w
sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby
10. Dz. U. 1996/69/332 (zm. Dz. U. 1997/60/375, Dz. U. 1998/159/1057, Dz. U. 2001/37/451)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30. 05.1996 r. w sprawie
przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy
11. Dz. U. 1996/114/545 (zm. Dz. U. 2002/127/1092) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
10.09.1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom
48
12. Dz. U. 1977/7/30 - Rozporządzenie Ministrów Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki
Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 10.02.1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych
13. Dz. U. 1997/129/844 (j. t. Dz. U. 2003/169/1650) - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
14. Dz. U. 1998/21/94 - Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1997 r. w
sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy-Kodeks pracy
15. Dz. U. 1998/45/280 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
02.04.1998 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu
wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uŜytkowania
takich wyrobów
16. Dz. U. 1998/115/744 (zm. Dz. U. 2004/14/117) - Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
28.07.1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a takŜe zakresu informacji umieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy
17. Dz. U. 1998/128/849 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 02.10.1998 r. w
sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
18. Dz. U. 1999/80/912 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych
19. Dz. U. 2000/5/53 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09.11.1999 r. w sprawie wykazu
wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a takŜe wyrobów importowanych do Polski po raz pierwszy,
mogących stwarzać zagroŜenie albo słuŜących ochronie lub ratowaniu Ŝycia, zdrowia lub
środowiska, podlegających obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym
znakiem, oraz wyrobów podlegających obowiązkowi wystawiania przez producenta deklaracji
zgodności
20. Dz. U. 2000/40/470 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27.04.2000 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych
21. Dz. U. 2000/51/612 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 05.06.2000 r. w
sprawie ustalenia wzoru statystycznej karty wypadku przy pracy oraz związanego z nią trybu
postępowania
22. Dz. U. 2000/122/1321 (zm. Dz. U. 2002/74/676) - Ustawa z dnia 21.12.2000 r. o dozorze
technicznym
23. Dz. U. 2001/118/1263 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do
robót ziemnych, budowlanych i drogowych
24. Dz. U. 2001/120/1276 (zm. Dz. U. 2002/231/1944) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
03.07.2001 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla sprzętu elektrycznego, warunków i trybu
dokonywania oceny zgodności oraz sposobu oznakowania sprzętu elektrycznego transformuje do
prawa polskiego Dyrektywę 77/23/EWGtzw. niskonapięciową
25. Dz. U. 2002/1/3 (zm. Dz. U. 2002/231/1946) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17.12.2001
r. w sprawie wymagań zasadniczych dla prostych zbiorników ciśnieniowych podlegających ocenie
zgodności
26. Dz. U. 2002/4/37 (zm. Dz. U. 2002/231/1947)- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09.01.2002
r. w sprawie wymagań zasadniczych dla środków ochrony indywidualnej
27. Dz. U. 2002/4/43 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28.12.2001 r. w sprawie warunków
technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać dźwigniki
28. Dz. U. 2002/8/71 (zm. Dz. U. 2002/25/256) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
15.01.2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie aprobat i kry-teriów technicznych oraz
jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych
29. Dz. U. 2002/60/546 (zm. Dz. U. 2002/231/1942) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
26.03.2002 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla urządzeń uŜywanych na zewnątrz
pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska
49
30. Dz. U. 2002/75/690 (zm. Dz. U. 2003/33/270) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie
31. Dz. U. 2002/91/811 (j. t. Dz. U. 2003/1 69/1650) - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 11.06.2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy
32. Dz. U. 2002/108/953 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26.06. 2002 r. w sprawie
dziennika budowy, montaŜu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane
dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia
33. Dz. U. 2002/132/1115 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.06.2002 r. w sprawie wykazu
chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia,
rozpoznawania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych wtych sprawach.
34. Dz. U. 2002/1 32/1121 - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 01.08. 2002 r. w sprawie
sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób
35. Dz. U. 2002/191/1596 (zm. Dz. U. 2003/178/1745) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakresie uŜytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy
36. Dz. U. 2002/199/1673 - Ustawa z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych
37. Dz. U. 2002/209/1 780 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 02.12. 2002 r. w sprawie
określenia polskich jednostek organizacyjnych upowaŜnionych do wydawania europejskich aprobat
technicznych, zakresu i formy aprobat oraz trybu ich udzielania lubzmiany
38. Dz. U. 2002/217/1833 - Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.11.2002 r. w
sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy
39. Dz. U. 2002/234/1974 - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. w
sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu
postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego
odszkodowania
40. Dz. U. 2002/238/2023 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23.12.2002 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków i trybu dokonywania oceny zgodności aparatury z
zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej oraz sposobu
oznakowania aparatury - transformuje do prawa polskiego Dyrektywę 89/3 3 6/EWGtzw. EMC
41. M.P. 2003/16/253 - Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1
3.03.2003 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy
lub choroby zawodowej
42. Dz. U. 2003/21/180 - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20.12.2002 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy
43. Dz. U. 2003/36/314 - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 06.01.2003 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem
zdrowia pracowników zawodowo naraŜonych na te czynniki
44. Dz. U. 2003/47/401 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 06.02.2003 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych
45. Dz. U. 2003/120/1126 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23.06.2003 r. w sprawie
informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia
46. Dz. U. 2003/120/1132 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28.06.2003 r. w sprawie
stawki opłaty stanowiącej podstawę do obliczania kary wymierzonej w wyniku obowiązkowej
kontroli
47. Dz. U. 2003/120/1133 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 03.07.2003 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego
50
48. Dz. U. 2003/120/1135 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 03.07.2003 r. w sprawie
rozbiórek obiektów budowlanych wykonywanych metodą wybuchową
49. Dz. U. 2003/121/1137 - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
16.06.2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony
przeciwpoŜarowej
50. Dz. U. 2003/121/1138 - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
16.06.2003 r. w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i
terenów
51. Dz. U. 2003/121/1139 - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
16.06.2003 r. w sprawie przeciwpoŜarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg poŜarowych
52. Dz. U. 2003/1 78/1 745 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
30.09.2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie uŜytkowania maszyn przez pracowników podczas
pracy
53. Dz. U. 2003/182/1783 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
03.10.2003 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
54. Dz. U. 2003/199/1936 - Ustawa z dnia 17.10.2003 r. o wykonywaniu prac podwodnych
55. Dz. U. 2003/213/2081 - Ustawa z dnia 14.07.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o
zmianie niektórych innych ustaw
56. Dz. U. 2004/3/20 - Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18.12.2003 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających
azbest
57. Dz. U. 2004/16/156 - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
14.01.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu
natryskowym i natryskiwaniu cieplnym
inŜ. R. Kopicki
51