katalog - Flora Praszka
Transkrypt
katalog - Flora Praszka
K ATALOG JESIEŃ 20 11 ADRES SIEDZIBY GŁÓWNEJ ul. Kopernika 15 46-320 Praszka tel.34/359-11-89, 34/359-11-79 tel./fax. 34/359-18-29 http://www.flora-praszka.pl e-mail: [email protected] ODDZIAŁY / SKLEPY 45-323 Opole, ul. Pużaka 53 tel. 77/455-99-20 e-mail: [email protected] 58-210 Łagiewniki, ul. Nadrzeczna 24A tel. 74/894-01-00 e-mail: [email protected] 49-300 Brzeg, ul. Oławska 49 tel. 77/416-51-78 e-mail: [email protected] 55-042 Gniechowice, ul. Wrocławska 34 tel. 71/ 316-88-08 e-mail: [email protected] 46-300 Olesno, ul. Wygodzka 1 tel. 34/ 358-24-64 e-mail: [email protected] 42-270 Kłomnice, Nieznanice, ul. Klonowa tel. 034/329-82-19 e-mail: [email protected] 48-303 Nysa, ul. Piłsudskiego 62a tel. 77/435-85-33, 435-88-12 e-mail: [email protected] 46-320 Praszka, ul. Kaliska 44a tel. 34/359-11-79 wew.21 e-mail: [email protected] 57-314 Szalejów Górny, Szalejów Dolny 56 tel. 74/868-70-17 e-mail: [email protected] 48-200 Prudnik, ul. Kolejowa 5 tel. 77/436-02-67 e-mail: [email protected] 59-220 Legnica, ul. Jaworzyńska 258 tel. 76/721 77 73 e-mail: [email protected] 48-250 Głogówek, ul. Dworcowa 16 tel. 77/437-26-55 e-mail: [email protected] 49-340 Lewin Brzeski, ul. Kościuszki 84 tel. 77/412-81-44 e-mail: [email protected] 48-210 Biała, ul. Prudnicka 18 tel.77/438-70-87 e-mail: [email protected] K A T A L O G JESIEŃ FLORA 2011 najlepsza polisa na stres Bioregulator Kelpak to: większa masa korzeniowa i siła wzrostu roślin wzrost odporności rośliny na warunki stresowe, takie jak przymrozki, susza, pestycydy lepsze wykorzystanie składników pokarmowych zdecydowanie wyższy plon i jakość zbioru Andrzej Belter Hodowla Roślin Smolice - Agronom Przedsiębiorstwa Niekorzystne warunki pogodowe występujące jesienią 2010 r w okresie siewów i dalszej jesiennej wegetacji rzepaku spowodowały, że na polach gdzie musieliśmy opóźnić siew zastosowaliśmy stymulatory wzrostu. Kelpak został zastosowany w dawce 2 l/ha w fazie 4 liści celem uodpornienia roślin na warunki stresowe na odmianie Domino. Obserwowaliśmy tę plantację uważnie. Ku naszemu zadowoleniu rzepak dosiany 12 dni później w stosunku do zasianego w terminie potraktowany Kelpakiem nadrobił opóźnienie i wszedł w okres zimy w prawidłowej fazie rozwojowej! Rzepak ten w porównaniu z nietraktowanym Kelpakiem lepiej przezimował i szybciej ruszył do wiosennej wegetacji. Porównując z innymi rzepakami w Przedsiębiorstwie ten wyróżnia się lepszym rozwojem i rokuje dobre plonowanie. Siew: 10.09.10 + Kelpak 2 l/ha f.3-4 liści Siew: 28.08.10 HR Smolice – rzepak odmiany Domino – lustracja plantacji 22 marca 2011 Produkt sprawdzony na setkach tysięcy hektarów w Polsce www.kelpak.pl Szanowni Państwo Z godnie z kilkuletnią tradycją przedstawiamy Państwu najnowszą edycję naszego katalogu – „Jesień 2011”. W katalogu tym pragniemy przedstawić propozycję odmian rzepaku ozimego oraz zbóż. Proponujemy Państwu oprócz znanych i sprawdzonych odmian również nowości, które zostały specjalnie wyselekcjonowane z myślą o Państwa potrzebach. Katalog zawiera także wybrane elementy ochrony, pielęgnacji oraz nawożenia. W dobie optymalizacji kosztów produkcji rolnej, jednymi z najważniejszych elementów wpływających na jakość plonów i wynik ekonomiczny gospodarstw rolnych jest dobór właściwej odmiany oraz pewne i sprawdzone technologie ochrony przed chwastami, chorobami i szkodnikami. Takie rozwiązania znajdą Państwo w naszym katalogu. Zachęcamy do lektury oraz zapraszamy do współpracy z naszymi przedstawicielami działającymi w terenie. Z wyrazami szacunku Prezes i Pracownicy Flora Sp. z o.o. 1 Spis treści 1 2 3 WSTĘP SPIS TREŚCI MATERIAŁ SIEWNY: RZEPAK I ZBOŻA OZIME Chagall 4 Rohan 6 Diamond 8 DK Exfile 10 Sensation 12 Galileo 14 ES Beata 15 Excalibur 16 ES Mercure 17 Forza 18 Catalina 19 Technologia to jakość 32 Wybierzmy właściwą odmianę! 21 Potenzial 22 Barryton 23 Linus 24 Retro 25 Zobel 26 Porównanie cech użytkowych i wartości gospodarczej odmian pszenicy ozimej 27 Pizarro 28 Agostino 29 Amato 30 Campanile 31 20 OCHRONA I PIELĘGNACJA UPRAW RZEPAKU Strategia nawożenia rzepaku / JESIEŃ 34 Przygotowanie pola oraz siew 38 Zwalczanie chwastów w rzepaku powinniśmy wykonywać jesienią 40 Devrinol Top 375 CS 44 Metaz 500 SC 45 Baron 334 SL 46 Navigator 360 SL 47 Elegant 05 EC 48 Brasifun 250 EC 49 Choroby grzybowe rzepaku 50 Przed szkodnikami chrońmy już jesienią 52 65 OCHRONA I PIELĘGNACJA UPRAW ZBÓŻ Strategia nawożenia zbóż ozimych / JESIEŃ 66 Terminy siewu i ich wpływ na rozwój zbóż Premis 025 FS 73 Dlaczego zaprawiamy ziarno zbóż 74 Jesienna zwalczanie chwastów 76 Saper 500 SC 78 Izofarm 500 SC 79 87 70 Zboże Total Extra 80 Cropvit Mn / Cropvit Cu 81 Stymulowanie zbóż jesienią: Kelpak + Rootex! 82 Kelpak 84 Rootex 85 Jesienny program ochrony plantacji zbóż 86 ADIUWANTY: WIĘKSZA PEWNOŚĆ DZIAŁANIA PESTYCYDÓW Adiuwanty: większa pewność działania pestycydów 88 92 Trebon 30 EC 54 Sherpa 100 EC 55 Rzepak Extra 56 Borasol QB 21 57 Cropvit B 58 Cropvit PK 59 Kelpak w rzepaku – czy to naprawdę działa? 60 Kelpak 62 Rootex 63 Jesienny program ochrony plantacji rzepaku 64 NOTATKI Asystent+ 90 Partner+ 91 JESIEŃ 2011 MATERIAŁ SIEWNY RZEPAK I ZBOŻA OZIME CHAGALL Nowa era - postaw na Vice Lidera ! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Lantmännen SW Seed Populacyjna Polska 2009r. Wyższy standard całkowitego rynku nasion rzepaku w Polsce w sezonie 2010/2011 Vice Lider wg badań rynkowych firmy Kleffmann&Partner oraz hodowcy SW Seed. Wysokie i stabilne plony Wartość użytkowa Plon nasion Bardzo wysoki potencjał plonowania nasion przy dużej stabilności plonowania w różnych warunkach klimatycznych i glebowych Polski. Plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU w latach 2007-2010 45,4 dt/ha=107% wzorca* Zawartość tłuszczu Wysoka - 108% wzorca (COBORU 2008-2010 r.) Plon tłuszczu Wysoki do bardzo wysokiego Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny i nieco opóźniony 50-60 szt. żywych nasion na m2 Wczesny (1 dzień później niż Californium) Średniowczesna Rośliny średniej wysokości tworzące dużą liczbę rozgałęzień bocznych i łuszczyn. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe *) Wzorzec stanowią odmiany rzepaku w poszczególnych latach wg ustaleń COBORU Formuła ta dotyczy wszystkich pozostałych opisów odmian, gdzie pojawia się nazwa „wzorzec” 4 WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI Średni plon nasion odmian rzepaku oz. (w % wzorca) w dośw. rejestrowych i porejestrowych COBORU. *) Od 2010 r. wzorzec tworzą odmiany: Castille, Casoar, Chagall Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w dośw. porejestrowych COBORU w latach 2007-2010 5 ROHAN F1 Polskie pola, niemiecka niezawodność ! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: NPZ - Agrobras Mieszańcowa zrestorowana w systemie MSL Polska 2008r. Wysoki potencjał i bardzo dużą niezawodność plonowania wykazuje również w warunkach okresowych niedoborów wody i gleb mozaikowych. Wartość użytkowa Plon nasion Stabilne, na bardzo wysokim poziomie plonowanie w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU w latach 2007-2010 51,5 dt/ha =114,5% wzorca Zawartość tłuszczu Bardzo wysoka Plon tłuszczu Bardzo wysoki – 115% wzorca (dośw. PDO COBORU 2010 r.) Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny do opóźnionego 40-50 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Średniowczesny Rośliny wyższe w typie kompaktowym tworzące zwarty łan. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe 6 WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU. Zimotrwałość odmian mieszańcowych na poletku doświadczalnym w ZDIZ Mełno k. Grudziądza, po zimie 2010/2011 ES Mercure Rohan Odmiana F1 zarejestrowana w Polsce w 2010 r. 7 SY DIAMOND Skarb z pola Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Syngenta Populacyjna Polska 2010r. Bardzo wysokie plonowanie szczególnie w rejonach o dużej koncentracji uprawy rzepaku przy dość dużej niezawodności. Szczególnie przydatny dla przemysłu olejarskiego. Wartość użytkowa Plon nasion Bardzo wysoki i stabilny plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU wśród odmian liniowych w l. 2008-2010 r. 45,7 dt/ha = 107 % wzorca Zawartość tłuszczu Bardzo wysoka (110 % wzorca – dośw. rejestr. COBORU 2008-2010 r.) Plon tłuszczu Bardzo wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny 50-60 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Wczesna Rośliny niższe o bardzo sztywnej łodydze. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe 8 WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI Średni plon nasion rzepaku oz. (w % wzorca) w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU w latach 2008-2010. Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU w latach 2008-2010. 9 DK EXFILE F1 (WRH 332) Hybryda z którą przeżyjesz piękne chwile! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Monsanto / NPZ Mieszańcowa zrestorowana Polska 2011 r. Wyjątkowo wysoki potencjał plonowania i znakomita zimotrwałość zapewniają wysoką dochodowość w warunkach intensywnej technologii uprawy. Wartość użytkowa Plon nasion Bardzo dobra plenność przy dużej stabilności w dośw. rejestrowych COBORU w latach 2009-2010 51,2 dt/ha = 119% wzorca Najwyższy średni plon nasion wśród odmian mieszańcowych zarejestrowanych w latach 2009 i 2010 i znajdujących się w ofercie handlowej na rynku w Polsce w 2011 roku! Zawartość tłuszczu Wysoka - 47% (COBORU lata 2009-2010) Plon tłuszczu Wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny do opóżnionego 40-45 szt. żywych nasion na m2 Przełom średniowczesny do średniopóżnego Średniowczesna Dość wysokie niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe 10 WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI Średni plon nasion odmian rzepaku oz. (w % wzorca) w dośw. rejestrowych COBORU. Plon nasion odmian rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w dośw. porejestrowych COBORU w latach 2007-2010 11 SENSATION F1 (HR 100.65) Sensacyjna formuła: 3xTAK ! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Serasem/NPZ Mieszańcowa zrestorowana systemem Ogura Dania 2011. W II roku badań rejestrowych COBORU w Polsce. Wydajność – Bezpieczeństwo – Jakość Bardzo wysoki potencjał plonowania nasion przy dużym poziomie bezpieczeństwa uprawy ze względu na tolerancję: stresu niedoboru wody, niskich temperatur w ciągu zimy i przedwiośnia a także na chlomazon. Wartość użytkowa Plon nasion Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU w 2010 r. 44,6 dt/ha = 115 % wzorca. Znakomita tolerancja na podstawowe choroby rzepaku i wyjątkowa odporność na wyleganie, pozwala optymalizować koszty uprawy. Średniowczesne i krótkie kwitnienie zabezpiecza udany plon. Zawartość tłuszczu Średnia do wyższej Plon tłuszczu Wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Do opóźnionych siewów 40 - 45 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Średniowczesna Rośliny o średniej wysokości i średnim stopniu ugięcia łanu niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe 12 WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI • WYNIKI Plon nasion odmian rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach wstępnych COBORU - 2009 r. Plon nasion odmian rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w dośw. rejestrowych COBORU w 2010 r. Wykres dot. średniego plonu dla regionu. Plonowanie z poszczególnych stacji COBORU dot. odmiany Sensation UE 2010 Plon nasion w % wzorca dla kraju Francja Niemcy Austria Szwajcaria Dania Czechy Słowacja 105% 107% 104% 112% 103% 103% 113% 13 GALILEO Masz zysk, bo ma wszystko ! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Lantmännen SW Seed Populacyjna Katalog Europejski Duża efektywność ekonomiczna uprawy - możliwe niższe nakłady. Dzięki znakomitej odporności na choroby – stabilne i wysokie plony nawet na stanowiskach słabszych. Wartość użytkowa Plon nasion Odmiana posiadająca nadzwyczajne połączenie cech wpływających na wysokość i stabilność plonowania. W badaniach rejestrowych w Niemczech (lata 20062008) uzyskała najwyższą ocenę wartości gospodarczej wśród odmian liniowych tzw. EWZ (Ertragswertzahl) – 107% średniej badanych odmian. Zawartość tłuszczu Wysoka Plon tłuszczu Bardzo wysoki Co to jest EWZ ? Na liczbową ocenę wartości składają się następujące cechy w proporcjach udziału: • Plon w porównaniu ze wzorcem jako podstawa • Odporność na Phoma w stosunku do wzorca, z wagą 1 • Odporność na wyleganie w stosunku do wzorca, z wagą 0,75 • Zawartość glukozynolanów w stosunku do wzorca, z wagą 0,25 Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Wczesny do optymalnego 45-60 szt. żywych nasion na m2 Wczesny Wczesna Kompaktowe rośliny o niskiej do średniej wysokości. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Przezimowanie Wymagania glebowe 14 ES BEATA (EGC 803) Piękna i …plenna Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Euralis Populacyjna Polska 2011r. Wysoka plenność i szybki rozwój roślin przed zimą przy dobrej zimotrwałości zapewniają bezpieczeństwo opłacalności uprawy. Wartość użytkowa Plon nasion Wysokie plony w dośw. rejestrowych COBORU w latach 2009-2010 45,2 dt/ha- 105% 2010 – 102,5% wzorca • 2009 – 107,2% wzorca Zawartość tłuszczu Wysoka - 47,1% (COBORU lata 2009-2010) Plon tłuszczu Wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny 55-60 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Średniowczesna Rośliny o średniej wysokości tworzące zwarty łan. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w dośw. rejestrowych COBORU w latach 2009-2010. 15 EXCALIBUR F1 Legendarna moc. Uwolnij ją na swoim polu ! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Monsanto Mieszańcowa zrestorowana w systemie Ogura Katalog Europejski Posiada bardzo wysoki potencjał plonowania wzmocniony znakomitymi zdolnościami adaptacyjnymi do trudnych warunków środowiska, stresu suszowego lub odmiennych systemów uprawy. Jedna z najwcześniej kwitnących odmian mieszańcowych na rynku. Wartość użytkowa Plon nasion Bardzo dobra wartość użytkowa odmiany w różnych warunkach klimatyczno-glebowych i przy stosowaniu różnych wariantów technologii siewu. Zawartość tłuszczu Wysoka Plon tłuszczu Bardzo wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Do opóźnionych siewów 40-50 szt. nasion na m2 Wczesny Wczesna Rośliny o niskiej biomasie tworzące zwarty łan. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe Plon nasion rzepaku odmiany EXCALIBUR w zmiennych warunkach glebowych i poziomach plonowania Doświadczenia Związku Rolników Duńskich (FUT) - 2010 r. 16 odmiana plon nasion dt/ha % wzorca Wzorzec 47,2 100 EXCALIBUR 48,8 103,3 VISBY 46,6 98,1 NK TECHNIC 47,7 101,1 PR 46 W 14 46,7 98,9 ES MERCURE F1 Nieziemski potencjał Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Euralis Semences Mieszańcowa zrestorowana systemem Ogura Polska 2009 r. Wysoki potencjał plonowania szczególnie uwidaczniający się w latach o równomiernym rozkładzie wiosennych opadów. Znakomita zimotrwałość i zdrowotność roślin stanowią fundament plenności odmiany. Umożliwia optymalne rozłożenie terminu zbioru rzepaku w gospodarstwie! Wartość użytkowa Plon nasion Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU w Polsce średnio w latach 2007-2010 51,3 dt/ha = 114 % wzorca Zawartość tłuszczu Wysoka Plon tłuszczu Wysoki – 106% wzorca (dośw. PDO COBORU 2010 r.) Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny do opóźnionego 40-50 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Średniopóźna Rośliny o średniej wysokości tworzące zwarty łan. niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe 17 FORZA Gdy piachu w glebie niemało, po Forzę sięgnij śmiało! Hodowca: Odmiana Rejestracja: KWS Populacyjna Katalog Europejski Prawdopodobnie najlepsza odmiana w Polsce znosząca okresowe niedobory wilgoci w glebie. Szczególnie nadaje się do uprawy na stanowiskach odbiegających od optymalnych dla uprawy rzepaku. Wykazuje dużą tolerancję na chlomazon. Wartość użytkowa Plon nasion Jeden z najwyższych plonów nasion wśród odmian liniowych w doświadczeniach rozpoznawczych COBORU 2007 r. 48 dt/ha = 107 % wzorca Zawartość tłuszczu Średnia do wyższej Plon tłuszczu Średni Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Optymalny i nieco opóźniony 50-60 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Średniowczesna Rośliny niskie o mocnej łodydze niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe 18 CATALINA Liniówka najwyższych lotów ! Hodowca: Odmiana: Rejestracja: Monsanto Populacyjna Katalog Europejski Jedna z najwcześniejszych odmian populacyjnych na rynku charakteryzująca się bardzo wysokim potencjałem plonowania nasion i dużą niezawodnością w różnych systemach uprawy rzepaku (orkowym, bezorkowym, w mulcz). Wartość użytkowa Plon nasion Stabilne i wysokie plonowanie w różnych warunkach klimatyczno - glebowych. Zawartość tłuszczu Wysoka Plon tłuszczu Wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Norma wysiewu Początek kwitnienia Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Odporność Wczesny do optymalnego 50-60 szt. nasion na m2 Wczesny (wcześniej o 1 dzień niż Californium, trwa do 4 dni dłużej) Wczesna Rośliny o małej do średniej wysokości niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Zimotrwałość Wymagania glebowe Tolerancja odmiany Catalina oraz Excalibur na różne systemy uprawy rzepaku. Doświadczenia łanowe Monsanto w południowej Anglii, maj 2006 r. Poletko 24x150 m. bezorkowy (siew w mulcz) uproszczony (siew bezpośrednio w ściernisko) tradycyjny (z orką) 19 Produkcja kwalifikowanego materiału siewnego zbóż o wysokiej jakości wymaga zarówno posiadania nowoczesnego sprzętu, jak również dużej wiedzy i ogromnego zaangażowania ze strony ludzi uczestniczących w długim procesie produkcji. Nakłady inwestycyjne poniesione na stworzenie nowoczesnych linii technologicznych, laboratorium oraz stosowane środki produkcji sprawiają, że zaplecze techniczne stanowi znakomitą podstawę dla efektywnej i stojącej na europejskim poziomie produkcji materiału siewnego. Ponadto mając świadomość istoty procesu produkcji jako całości oraz 20 każdego z jego etapów zapewniamy, że nasza bezkompromisowość, pełen profesjonalizm oraz ambicja dostarczania na rynek najlepszych produktów są gwarantami osiągnięcia oczekiwanego przez nas wszystkich rezultatu – wysokiej jakości kwalifikowanego materiału siewnego zbóż. Oferując odmiany najpopularniejszych gatunków zbóż o zróżnicowanym profilu użytkowym i agronomicznym, pochodzących od uznanych hodowców, wierzymy, że w połączeniu z posiadanymi zasobami technologicznymi i ludzkimi sprostamy Państwa oczekiwaniom ku obus t r o n n e j satysfakcji. Wybierzmy właściwą odmianę! W bieżącym sezonie zasiewów zbóż ozimych oferujemy 5 odmian pszenicy ozimej, 2 odmiany pszenżyta ozimego, i po jednej odmianie jęczmienia ozimego i żyta mieszańcowego. Skompletowany zestaw odmian charakteryzuje się pełnym spektrum pożądanych na rynku cech użytkowych i agrotechnicznych. ZOBEL to odmiana o bardzo wysokiej tolerancji na mróz, o czym mogli się przekonać rolnicy w ciągu ostatnich kilku lat. Wyróżniające się w tym względzie są także odmiany LINUS i RETRO. 1. Pszenica ozima Absolutnym liderem pod tym względem jest odmiana ZOBEL zwana także odmianą odpornościową – o najwyższej odporności na mączniaka i choroby podstawy żdźbła. Na mączniaka równie wybitnie tolerancyjne są odmiany POTENZIAL i BARRYTON. Na rdze znakomitą tolerancję wykazują wszystkie nasze odmiany. INTENSYWNOŚĆ Produkcja ziarna pszenicy odbywa się w sposób intensywny w warunkach bardzo dobrych i dobrych glebach oraz przy zastosowaniu wysokiego nawożenia i pełnej ochronie fungicydowej. W takim wariancie produkcji swoje walory doskonale wykazuje odmiana POTENZIAL. Niskie rośliny, łan nie wylega i bardzo wysoko plonuje. Pozytywnie reakcję w postaci widocznej zwyżki plonów na intensywne warunki uprawy posiadają także odmiany- LINUS i BARRYTON. Z kolei odmiana ZOBEL wymaga lepszych gleb ale plantacja nie musi być chroniona pełnym zestawem fungicydów. Pszenicę nierzadko uprawia się w warunkach ekstensywnych – przy niskich nakładach na zabiegi chemiczne, ograniczeniu liczby zabiegów i na gorszych stanowiskach. W tych warunkach doskonale zachowuje się odmiana RETRO. Również odmiany LINUS i BARRRYTON w mniejszym stopniu od odmian typowo intensywnych reagują spadkiem plonu na uprawę według takiej metody. JAKOŚĆ Poza plennością odmiany warto, aby zebrane ziarno posiadało dobre parametry konsumpcyjne. W ostatnim czasie jest to szczególnie pożądany aspekt i za taki surowiec można uzyskać znacznie większą cenę niż za materiał paszowy. Odmiany z naszej oferty spełniają wymagania odmian jakościowych (grupa A), a odmiana BARRYTON zalicza się do pszenic elitarnych (grupa E) o znakomitych cechach jak liczba opadania i zawartość białka.. Również POTENZIAL wyróżnia się doskonałą liczba opadania a dodatkową zaletą tej odmiany jest fakt, że rośliny nie porastają w kłosach. Bardzo grube ziarno – to cecha odmian BARRYTONA i RETRO, z kolei POTENZIAL ma ziarno nieco drobniejsze ale o największym ciężarze właściwym. Wszystkie odmiany charakteryzują się wysoką ocenę parametru test sedymentacji – co skutkuje dobrą zawartością glutenu. ODPORNOŚĆ Charakteryzowane odmiany wyhodowane są w warunkach łagodniejszego klimatu niż polski lecz charakteryzują się mrozoodpornością wystarczającą do uprawy na większości powierzchni Polski. Jednym z istotnych kryteriów wyboru odmiany do naszej oferty jest wysoka tolerancja na choroby. Warto podkreślić, że wszystkie wymienione odmiany pszenicy posiadają wysoki potencjał plonowania, która to cecha nie zawsze jest głównym czynnikiem decydującym o wyborze odmiany. Znajomość profilu odmiany obejmująca jej intensywność, jakość technologiczną i tolerancję na choroby bardziej wskazuje na przydatność odmiany do konkretnego gospodarstwa, pola i kierunku użytkowania. 2. Pszenżyto ozime Oferujemy dwie odmiany wzajemnie uzupełniające się ze względu na wartośc użytkową i wymagania agrotechniczne: AGOSTINO – krótkosłomą, bardzo intensywną o wysokiej odporności na wyleganie i minimalnie większych wymaganiach glebowych od drugiej proponowanej odmiany - PIZARRO. Cechami wyróżniającymi sa w tym przypadku: tradycyjna długości słomy, wysoka przydatność na słabsze stanowiska i podwyższona odpornoś na porastanie w kłosach. Wymienione odmiany są liderami w zakresie plenności w swoich segmentach oraz podobnie jak nasze odmiany pszenic wykazują bardzo wysoką tolerancję na choroby 3. Oferta uzupełniająca Proponujemy dwie odmiany uniwersalne – żyta mieszańcowego AMATO F1 i jęczmienia ozimego – CAMPANILE. AMATO sprawdzona od lat w Polsce odmiana na słabe stanowiska, odporna na choroby i mróz, plonująca na satysfakcjonującym poziomie, dająca plon dobrej jakości o wysokich parametrach i przydatności do przerobu na etanol. CAMPANILE- odmiana dwurzędowa, bardzo wysoko plonująca, mająca wysoką wartość pastewną dzięki znakomitej jakości ziarna i zdrowotności łanu. Życzymy trafnych wyborów i satysfakcji z plonów! 21 PSZENICA OZIMA POTENZIAL JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA: SAATEN UNION REJESTRACJA: NIEMCY 2006 PLONOWANIE Plonowanie pszenicy oz w doświadczeniach BSA – Lokalizacje w Niemczech Wschodnich o najmniejszej sumie opadów w 2009 r. (% wzorca – wzorzec: Akteur, Adler, Event, Philipp) Odmiana plonuje bardzo wysoko – w całych Niemczech (ocena BSA 7), a szczególne we wschodnich landach i w lokalizacjach o niskich opadach. PARAMETRY JAKOŚCIOWE Cechą wyróżniającą odmianę w Niemczech i w Polsce jest znakomita ocena liczby opadania (8). Dodatkowo odmiana nie porasta w kłosach, co zostało sprawdzone w ubiegłym roku na polskich polach. ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Dobra tolerancja, szczególnie na rdzę brunatną i mączniaka (wyniki BSA 2008 – im wartość mniejsza tym większa odporność) Bonitacja wskaźników jakościowych wg BSA 2009 r. POKRÓJ ROŚLINY Rośliny niskie bardzo odporne na wyleganie. REKOMENDACJA Odmiana tworzy wysoki plon dzięki dużemu zagęszczeniu kłosów /m² – 550-650 szt/m². Gęsty łan tworzy dzięki uwarunkowaniom genetycznym. Potenzial, to znakomita pszenica jakościowa do uprawy intensywnej na dobrych stanowiskach przy zastosowaniu pełnej ochrony fungicydowej. Normy wysiewu: • 200-250 szt/m² - termin optymalny • 250-350 szt/m² - termin opóźniony 22 Odporność na choroby wg BSA 2009 r. PSZENICA OZIMA BARRYTON ELITARNA KLASA E HODOWLA: RAGT REJESTRACJA: CZECHY 2007 PLONOWANIE Plonowanie pszenicy oz w doświadczeniach CCA w 2010r. w % wzorca. Wzorzec: Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka. Bardzo wysoki potencjał plonowania: – Wstępne badania COBORU 2010 – 107,01% wzorca (średnia dla całego kraju) – Ocena BSA (Niemcy) w roku 2009 – 8 (skala 9-cio stopniowa) PARAMETRY JAKOŚCIOWE NIEMCY - GRUPA JAKOŚCIOWA E – szczególnie dobra ocena liczby opadania oraz parametrów cenionych przez piekarzy tj wodochłonności i wydajności mąki. Rzadko spotykane skorelowanie bardzo wysokiego plonu z jakością klasy E. Odmiana tworzy bardzo grube ziarno. Plonowanie pszenicTutzpatz (Pomorze Przednie) BSA 2009 r. ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Wysoka tolerancja na choroby, szczególnie na mączniaka i rdze. POKRÓJ ROŚLINY Bonitacja wskaźników jakościowych wg BSA 2009 r. Łan średniowysoki – średnia odporność na wyleganie REKOMENDACJA Barryton buduje bardzo wysoki plon dzięki wysokiemu zaziarnieniu kłosa i bardzo wysokiej Masie Tysiąca Ziarniaków. Doświadczenia w Polsce, Niemczech i Czechach wykazują, że Barryton ma przeciętne wymagania glebowe. Polecany jest do uprawy na potrzeby konsumpcyjne na terenie całego kraju. Normy wysiewu: • 280 szt/m² - termin optymalny • 350-450szt/m² - termin opóźniony Odporność na choroby wg BSA 2009. PSZENICA OZIMA LINUS JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA: RAGT REJESTRACJA: POLSKA 2011 NOWOŚĆ! NIEMCY 2010 PLONOWANIE Plon relatywny w Niemczech lata 2008-2010. Badania rejestrowe BSA. Ocena plonu według skali BSA: Poziom niechroniony A1: ocena „9” (maksymalna), Poziom chroniony A2: „8”. Plon relatywny – uzyskana średnia dla poziomu A1 – 111%, dla A2 -107% W kolejnych 3 latach badań odmiana uzyskiwała bardzo wysoki i stabilny plon (WP1 – 2008, WP2 – 2009, WP3 – 2010) W Polsce badaniach rejestrowych odmiana osiągnęła jeden z najlepszych wyników plonowania – A1 – 111,23% wzorca (Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka) Średni plon w dt/ha uzyskiwany w badaniach rejestrowych COBORU w latach 2009 – 2010 w porównaniu do odmian wzorcowych. PARAMETRY JAKOŚCIOWE Linus jest odmianą zakwalifikowaną do grupy jakościowej A – wszystkie oceniane parametry zostały zarówno w Polsce jak i Niemczech ocenione bardzo wysoko. ODPORNOŚĆ NA CHOROBY W doświadczeniach rejestrowych COBORU 2009/2010 Linus uzyskał oceny lepsze od wzorca lub na poziomie wzorca. (COBORU – im ocena wyższa tym większa odporność) Parametry jakościowe wg COBORU 2009-2010 r. POKRÓJ ROŚLINY Rośliny tworzą łan średniej wysokości i bardzo dużej odporności na wyleganie. Linus jest odmianą STWORZONĄ DO TRUDNYCH WARUNKÓW – znakomicie toleruje gorsze stanowiska dla pszenicy, jak również dobrze znosi niskie temperatury. Ocena mrozoodporność COBORU - 3 (co dla pszenicy wyhodowanej w Niemczech jest oceną dobrą). REKOMENDACJA Linus to wybitnie wysokoplonująca odmiana jakościowa do uprawy na gorszych stanowiskach na terenie całego kraju. Plon tworzy dzięki dużej ilości kłosów, jednak w przypadku problemów ze zbyt niską obsadą rekompensuje to lepszym uziarnieniem kłosa. Normy wysiewu: • 300-350 szt/m² - termin optymalny • 350-400 szt/m² - termin opóźniony Odporność na choroby wg COBORU 2009-2010 r. PSZENICA OZIMA RETRO JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA: NICKERSON REJESTRACJA: NIEMCY 2007 PLONOWANIE Plonowanie odmian wg BSA 2006 r. Wysokie i stabilne plonowanie. Począwszy od roku rejestracji (2007), Retro corocznie należy do najlepiej plonujących odmian w Niemczech. PARAMETRY JAKOŚCIOWE Wysoka jakość parametrów wypiekowych (grupa A – cztery spośród nich spełniają wymagania dla grupy E). Bardzo dorodne ziarno (jedna z najlepszych ocen w Niemczech – 6). ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Ocena plonowania wg BSA, Niemcy 2009 r. Dobra tolerancja na choroby szczególnie na rdzę i fuzariozę. REKOMENDACJA Retro doskonale nadaje się do uprawy na słabszych stanowiskach, lecz wymaga zastosowania pełnej dawki regulatorów wzrostu. Norma wysiewu: • 280 szt/ m² - termin optymalny • 320-450 szt/m² - termin opóźniony. Bonitacja wskaźników jakościowych wg BSA 2009. Ocena odporności na choroby wg BSA Niemcy 2009. 25 PSZENICA OZIMA ZOBEL JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA: LANTMANNEN SW SEED REJESTRACJA: NIEMCY 2006 PLONOWANIE Ocena odporności na choroby wg BSA Niemcy 2009. Mniejsza cyfra oznacza większą odporność. Wysokie i stabilne plony. W Niemczech ocena 6 (BSA 2009 skala 9-cio stopniowa). PARAMETRY JAKOŚCIOWE Doskonała wartość wypiekowa (grupa A) – wysoki test sedymentacji, zawartość białka i wydajnośc mąki ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Odmiana odpornościowa o maksymalnie podwyższonej tolerancji na: – choroby (mączniak, choroby podstawy źdźbła i fuzariozę) – niskie temperatury – najlepsza ocena w BSA (Niemcy) – 3 POKRÓJ ROŚLINY Łan średniowysoki, odporny na wyleganie, bardzo szeroki liść flagowy REKOMENDACJA Do uprawy na terenie całej Polski, na glebach lepszych – przy ograniczonych kosztach ochrony grzybowej dzięki wysokiej tolerancji na choroby. Norma wysiewu: • 300 szt/ m² - termin optymalny • 350-380 szt/m² - termin opóźniony. 26 Bonitacja wskaźników jakościowych wg BSA 2009. Porównanie cech użytkowych i wartości gospodarczej odmian pszenicy ozimej w oficjalnych doświadczeniach niemieckich wg Bundessortenamt w 2009 r. BARRYTON POTENZIAL RETRO ZOBEL LINUS hodowca RAGT Saaten Union Nickerson SW RAGT klasa jakości E/A A A A A rejestracja 2007 Czechy 2006 Niemcy 2007 Niemcy 2006 Niemcy 2011 Polska 2010 Niemcy wczesność 5 6 5 5 6 wysokość 5 4 5 5 4 wyleganie 5 3 6 5 3 zimotrwałość 4 5 4 3 Pseudocercos -porella 5 6 6 2 3 Septorioza liści 4 5 4 4 4 mączniak 2 2 4 2 3 fuzarioza 4 5 4 4 5 DTR 5 5 5 5 6 rdze 3 4 2 4 5 krzewienie 5 6 5 5 5 MTZ 6 4 6 4 5 plon A1 8 7 7 6 9 plon A2 - 7 6 6 8 wymagania glebowe średnie do niskich średnie do wysokich średnie do niskich średnie niskie Liczby w rubrykach oznaczają ocenę w skali 1-9. dla cech: plon, MTZ, krzewienie – im większa wartość tym lepsza ocena odporności – im niższa wartość, tym lepsza ocena 27 PSZENŻYTO OZIME PIZARRO TRADYCYJNA DŁUGOŚĆ SŁOMY HODOWLA: DANKO REJESTRACJA: POLSKA 2008 PLONOWANIE Plonowanie pszenżyta oz. PDO 2010. Odmiany tradycyjne. Bardzo wysokie plony w każdym regionie Polski. Plon na poziomie A1 – 111 % wzorca w doświadczeniach porejestrowych COBORU 2010 r. ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Dobra odporność na choroby szczególnie na: mączniaka, rynchosporiozę i rdzę brunatną POKRÓJ ROŚLINY Łan średnioodporny na wyleganie – zaleca się zastosowanie pełnej dawki regulatora wzrostu. Ziarno dorodne, o dużej zawartości białka, nie porasta w kłosach. Dobra zdolność do krzewienia się roślin. Plonowanie pszenżyta oz. Pizarro. Rejony (PDO 2010). REKOMENDACJA Pizarro ma niskie wymagania glebowe, można je uprawiać również w monokulturze i w uprawie uproszczonej, co przy dobrej zimotrwałości pozwala na uprawę w całym kraju. Normy wysiewu: • 300 szt/m² - termin optymalny • 350-400 szt/m² - termin opóźniony 28 Odporność na choroby wg COBORU 2010 r. Badania porejestrowe. Skala 1-9. Większa cyfra oznacza większą odporność. . PSZENŻYTO OZIME AGOSTINO KRÓTKOSŁOME HODOWLA: LANTMANNEN SW SEED REJESTRACJA: POLSKA 2011 NOWOŚĆ! NIEMCY 2009 PLONOWANIE Plonowanie pszeżyta oz COBORU. Badania rejestrowe 2010 r. (w % wzorca). Doskonały potencjał plonowania. W badaniach rejestrowych 2010 – najlepszy wynik spośród wszystkich odmian (również tradycyjnych) – 126,4 % wzorca (Moredato, Algoso, Borwo). W wartości bezwzględnej stanowi to ponad 1,5 tony/ha więcej od odmian wzorcowych! W Niemczech BSA 2009 Agostino uzyskało również bardzo wysoką ocenę potencjału plonowania – poziom A1-9, poziom A2- 8. PARAMETRY JAKOŚCIOWE Plonowanie pszenżyta oz. BSA 2009 Niemcy (Skala 1-9). – zawartość białka powyżej wzorca – wyrównanie – 94 % – MTZ bardzo wysokie (wyjątek wśród odmian krótkosłomych) ocena BSA – 7 (skala 1-9) ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Bardzo dobra tolerancja na choroby. Jedna z najlepszych ocen odporności w Niemczech i w Polsce. Dodatkowo odmiana charakteryzuje się zwartym i niskim łanem (ok 100cm wg COBORU), co znacznie zwiększa odporność na wyleganie REKOMENDACJA Tolerancja na choroby Niemcy wg BSA 2009. Skala 1-9. Mniejsza cyfra oznacza większą odporność. Agostino jest odmianą do intensywnej uprawy na terenie całej Polski (mrozoodporność – 4,5 wg COBORU, porównywalna z odmianą Algoso). Odmiana łączy w sobie najważniejsze cechy dla zbóż: plenności, jakości i odporności. Normy wysiewu: • 300 szt /m2 – termin optymalny • 350-400 szt/m² – termin opóźniony 29 ŻYTO OZIME AMATO F1 MIESZAŃCOWE HODOWLA: SAATEN UNION REJESTRACJA: NIEMCY 2006 PLONOWANIE wiernie i wysokoplonująca odmiana osiągająca znacznie lepsze plony od wielu odmian mieszańcowych i zdecydowanie lepsze od odmian syntetycznych i liniowych. W 2009 roku BSA (Niemcy) potencjał plonowania oceniło na 7. ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Bardzo dobra odporność na mączniaka, rynhosporiozę i rdzę brunatną, a także znakomita zimotrwałość sprawdzona w wielu gospodarstwach w Polsce. Plonowanie żyta ozimego wg BSA Niemcy 2009 rok (skala 1-9). odmiana typ Poziom A1 Poziom A2 AMATO mieszańcowe 7 7 BELLAMI mieszańcowe 7 7 CAROAS syntetyczne 4 4 Dańkowskie Diament liniowe 4 3 Tolerancja odmian na choroby wg BSA 2009 r. Skala 1-9. Mniejsza cyfra oznacza większą odporność. JAKOŚĆ Bardzo dobra jakość ziarna do produkcji etanolu oraz w użytkowaniu na mąkę. Masa Tysiąca Ziarniaków – bardzo wysoka – 6 (BSA 2009), również dobre wyniki tego parametru w Polsce. REKOMENDACJA Przydatność Amato do warunków polskich podnosi możliwość uprawy na najsłabszych stanowiskach żytnich, gdzie inne wysokolonujące odmiany są zawodne. Intensywna uprawa wymaga jednak zastosowania pełnej dawki retardantów. 30 Masa Tysiąca Ziarniaków. Badania Rozpoznawcze COBORU 2008 r. odmiana MTZ poziom A1 AMATO 42,15 MTZ poziom A2 50,1 FUGATO 42 44,95 FERNANDO 38,45 42,05 Dańkowskie Diament 39,5 45 JĘCZMIEŃ OZIMY CAMPANILE PASTEWNY DWURZĘDOWY HODOWLA: NICKERSON REJESTRACJA: NIEMCY 2005 PLONOWANIE Plonowanie jęczmienia ozimego wg BSA 2009 – plon w skali 1-9. Campanile plonuje wysoko i stabilnie – w Niemczech ocena 7 – co jest oceną bardzo dobrą dla jęczmienia dwurzędowego. ODPORNOŚĆ NA CHOROBY Campanile jest odmianą o ustalonej genetycznie odporności na wirusową żółtą mozaikę jęczmienia oraz o dobrej odporności na inne choroby grzybowe, w tym na rynhosporiozę. Bardzo wysoka ocena (wg BSA, Niemcy). mrozodporności – 4 Odporność na choroby. Niemcy BSA 2008 r. skala 1-9. Większa wartość oznacza mniejszą odporność. JAKOŚĆ Wysoką wartość pastewna dzięki dużej Masie Tysiąca Ziaren – ocena 6 (BSA Niemcy, 2009). Umożliwia to producentom skarmianie wyprodukowanego ziarna we własnym gospodarstwie lub sprzedaż dobrego surowca na rynku. REKOMENDACJA – Campanile jest polecana do uprawy na ziarno paszowe na terenie całej Polski, jako jedna z najlepiej plonujących odmian o znakomitej jakości. Norma wysiewu: 250 szt/ m² 31 JESIEŃ 2011 OCHRONA I PIELĘGNACJA UPRAW RZEPAKU » Siew sprawdzonych, wysokoplonujących odmian dopasowanych do lokalnych warunków glebowo-klimatycznych w optymalnym terminie » Odpowiednie nawożenie i zaopatrzenie potrzeb pokarmowych roślin » Plantacja wolna od chwastów » Rośliny dobrze zabezpieczone przed chorobami » Uprawa wolna od szkodników » Zdrowe dobrze wykształcone rośliny przygotowane do przezimowania To podstawowe warunki, które musimy spełnić, aby uzyskać wysoki i stabilny plon. Dla rzepaku, jak rzadko której rośliny, ważny jest okres rozwoju jesiennego. O tej właśnie porze kształtuje się silny palowy system korzeniowy, który będzie odpowiedzialny za zaopatrzenie rośliny w wodę i składniki pokarmowe. Dobrze rozwinięty system korzeniowy pozwala roślinom przetrwać okresy krytyczne (np. brak wody), które często decydują o uzyskanym plonie. Rozwijająca się część nadziemna, to nie tylko widoczna silna rozeta liściowa, ale także tworzące się w tym okresie zawiązki pędów bocznych i kwiatów. Potencjał plonu, który w tym okresie się tworzy osiąga swoje wartości maksymalne i w okresie wiosennym może tylko ulec redukcji. Dlatego tak ważne jest abyśmy wszystkie jesienne zabiegi wykonali ze szczególną starannością, wybierając możliwie najlepsze rozwiązania. Pamiętając o biologii rzepaku i mając na uwadze dostosowanie produktów do potrzeb plantacji, przygotowaliśmy dla Państwa ofertę na sezon jesienny 2011. Przy jej opracowywaniu korzystaliśmy z wielu lat doświadczeń i wiedzy naszych najlepszych doradców. 33 JESIEŃ 2011 | S T R AT E G I A N AW O Ż E N I A R Z E PA K U Strategia nawożenia rzepaku / JESIEŃ W prawidłowej strategii nawożenia rzepaku rolnik musi przede wszystkim kontrolować działanie azotu, gdyż jak powszechnie wiadomo jest to główny składnik plonotwórczy. K ontrola ta w pierwszej kolejności polega na eliminacji, tzw. czynników „minimum”, tj. regulacji odczynu gleby oraz jej zasobności w przyswajalny fosfor i potas. A następnie na optymalizacji nawożenia azotem poprzez: » racjonalne ustalenie dawki nawozowej azotu; » zwiększenie pobierania i efektywności plonotwórczej pobranego azotu poprzez: » bilansowanie azotu składnikami drugoplanowymi (S, Mg); » profilaktyczne stosowanie mikroelementów (B, Mn, Mo, Cu, Zn, Fe). Jednym z podstawowych czynników produkcji, który rzutuje na poziom plonowania roślin, a w konsekwencji na stan finansowy gospodarstwa jest odczyn gleby, czyli stopień jej zakwaszenia. Przyjmuje się, że rzepak ozimy powinien być uprawiany na glebach o odczynie mieszczącym się w zakresie pH od 6,0-7,0 (obowiązuje zasada, że im gleba cięższa tym wyższa wartość odczynu w podanym przedziale). Odczyn gleby, którego miernikiem jest wartość pH ma tak podstawowe znaczenie dla prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin, że gdy jest niekorzystny (zwykle zbyt niski) rośliny reagują znacznym spadkiem plonu. Decyduje on o właściwościach fizycznych (struktura gleby), chemicznych (dostępność składników pokarmowych) i biologicznych gleby (rozwój mikroorganizmów glebowych, które są między innymi odpowiedzialne za udostępnianie składników pokarmowych dla roślin z zasobów glebowych). Stąd też regulacja odczynu (w razie potrzeby) ma zawsze pierwszeństwo przed innymi zabiegami nawozowymi. W uprawie rzepaku jest to tym bardziej ważne, że roślina ta ma również bardzo wysokie potrzeby pokarmowe względem wapnia, które między innymi pokrywa pobierając ten składnik z zastosowanych nawozów wapniowych. Przy czym w praktyce wskazane jest aby w miarę możliwości regulację odczynu przeprowadzić już przed siewem rośliny przedplonowej by rzepak od samego początku wegetacji mógł się rozwijać w odpowiednio przygotowanym stanowisku. Rzepak zalicza się do roślin o bardzo dużych potrzebach pokarmowych (tab.). Przykładowo przy plonie nasion na poziomie 4 t/ha 34 pobiera średnio 240 kg N, 120 kg P2O5, 320 kg K2O, 100 kg Ca, 32 kg Mg i 60 kg S oraz znaczne ilości mikroelementów. Przed siewem rzepak powinien być nawożony przede wszystkim potasem i fosforem, a często także azotem i magnezem. Nie oznacza to jednak, że rzepak przed zimą nie potrzebuje innych składników pokarmowych, tj. siarki i mikroelementów. Przy czym gros tych składników roślina ta pobiera na wiosnę. Stąd też prawidłowa strategia nawożenia tymi składnikami powinna uwzględniać jesienne (mniej), jak i wiosenne (więcej) ich stosowanie. Jesienne nawożenie magnezem, natomiast należy traktować jako podstawowe szczególnie w sytuacji, gdy rzepak uprawiamy na glebach o niskiej zasobności w ten składnik. W takim przypadku nawożenie tym składnikiem należy wykonać przed siewem lub po wschodach rzepaku jesienią, a na wiosnę wskazane jest przeprowadzenie nawożenia uzupełniającego. Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że magnez zalicza się do składników podatnych na wymywanie, dlatego szczególnie na glebach lekkich nie są wskazane zbyt wysokie dawki tego składnika w okresie jesiennym w nawozach łatwo rozpuszczalnych w wodzie. Stąd też w sytuacji, gdy gleba charakteryzuje się co najmniej średnią zawartością tego składnika nawożenie podstawowe z powodzeniem można przeprowadzić wczesną wiosną. Jednakże w takim przypadku należy stosować nawozy szybko działające, stosując przykładowo 1 dt kizerytu na hektar, tj. 25 kg MgO/ha (przy okazji dostarczamy łatwo dostępną siarkę w ilości 20 kg S/ha). Podstawowym warunkiem właściwej dostępności potasu i fosforu dla roślin jest odpowiedni system nawożenia, który powinien być tak opracowany, aby po zbiorze przedplonu doprowadzić zasobność gleby w przyswajalny potas do co najmniej górnego zakresu poziomu średniego. Gleba lekka winna natomiast charakteryzować się zakresem zasobności w potas na poziomie klasy wysokiej. Jednocześnie zasobność gleby w fosfor przed siewem rzepaku powinna kształtować się co najmniej w górnym zakresie zasobności średniej, tj. 14-15 mg P2O5/100 g gleby. Gdy posiadamy tak przygotowane stanowisko to można znacząco ograniczyć nawożenie mineralne tymi składnikami w stosunku do potrzeb, gdyż znaczna część zapotrzebowania roślin na te składniki zostanie pokryta z zasobów glebowych. W takim przypadku, przy powyższej zasobności, aby uzyskać plon w granicach 4 ton nasion z hektara wskazane jest nawożenie w granicach 140180 kg K2O/ha i 80-110 kg P2O5/ha. Natomiast na glebach o niskiej „ dobrze rozwinięty łan rzepaku już jesienią jest w stanie pobrać około 80 kg azotu na hektar zasobności nawożenie mineralne należy zwiększyć o około 25-50% w stosunku do potrzeb (część składnika wprowadzona w nawozie przeznaczona jest na podniesienie zasobności gleby). Przy czym warto mieć rozpoznaną zasobność gleby na polu, na którym zamierzamy uprawiać rzepak już przed siewem przedplonu aby w razie potrzeby przynajmniej częściowo zwiększyć jego nawożenie. Trzeba mieć na uwadze, że rzepak budując bardzo głęboki system stem korzeniowy pobiera znaczne ilości składników pokark mowych z podglebia (efektywne pobieranie składników pokarmowych może sięgać nawet do 1,5 m). Stąd też zwiększone nawożenie rośliny przedplonowej ma na celu przede wszystkim wzbogacenie głębszych warstw gleby. Oczywiście nawożenie bieżące na glebach wyczerpanych również musi być odpowiednio większe. Ustalając wysokość nawożenia mineralnego rzepaku fosforem i potasem, poza ustaleniem zapotrzebowania i uwzględnieniem zasobności gleby w przyswajalne składniki pokarmowe, trzeba również mieć na uwadze dopływ składników z przyorywanych resztek pożniwnych lub stosowanych nawozów naturalnych. Ilość składników pokarmowych uwalniających się z nawozów organicznych i naturalnych (słoma, obornik, gnojowica) można rozpatrywać zarówno w członie zmianowania (przykładowo: jęczmień jary – rzepak), jak i całym zmianowaniu. Rozpatrując składniki w członie zmianowania trzeba mieć na uwadze, że w pierwszym roku po wprowadzeniu nawozów dostępna dla roślin jest tylko ich część, gdyż zarówno nawozy organiczne, jak i naturalne rozkładają się w glebie w przez kilka lat. Przyjmuje się, że w pierwszym roku uwalnia się do gleby około 15-30% fosforu i 50-70% potasu. Podczas, gdy w całym zmianowaniu wartości te zwiększają się do 40-60% w przypadku fosforu i nawet 80-90% w przypadku potasu. Nawożenie, szczególnie potasem rzepaku ozimego można podzielić na dwie części, tj. około 1/2-3/4 zastosować jesienią przedsiewnie, a około 1/2-1/4 wiosną przed ruszeniem wegetacji. Jest to rozwiązanie, które w pierwszej kolejności powinno dotyczyć gleb o co najmniej średniej zasobności w przyswajalny składnik. Natomiast wiosenne nawożenie fosforem, jeśli na takie się decydujemy, powinno mieć charakter wybitnie startowy (przyspiesza regenerację uszkodzeń i początkowy wzrost roślin), gdyż składnik ten bardzo słabo się przemieszcza w głąb profilu glebowego, co sprawia że przy braku wymieszania z glebą może być pobierany tylko z wierzchniej warstwy. Zatem stosowanie wysokich dawek nawozów fosforowych na wiosnę (powyżej kilkunastu kilogramów) jest w zdecydowanej ki większości nawożeniem rośliny następczej, która więk będzie b d i uprawiana po rzepaku. Dokonując wyboru nawozów fosforowych i potasowych do nawożenia rzepaku warto zwrócić uwagę na fakt, że rzepak nie ma preferencji co do form chemicznych tych składników zawartych w nawozach. Ważne jest aby nawozy te po zastosowaniu w miarę szybko rozpuściły się w glebie, gdyż trzeba przypomnieć, że rośliny pobierają składniki pokarmowe z roztworu glebowego, a więc po uprzednim ich rozpuszczeniu w „wodzie glebowej”. Problem z rozpuszczalnością dotyczy przede wszystkim nawozów fosforowych lub wieloskładnikowych z zawartością fosforu, gdyż na rynku znajduje się szereg nawozów, które zawierają przynajmniej część tego składnika (czasami większość) w formach bardzo słabo rozpuszczalnych w wodzie. Zatem uwalnianie fosforu do gleby z tego typu nawozów odbywa się w długim okresie czasu. Stąd też szczególnie w sytuacji niskich zasobności gleby w przyswajalny fosfor nawożenie rzepaku fosforem powinno opierać się na nawozach łatwo rozpuszczalnych. Jednocześnie dokonując wyboru nawozu warto zwrócić uwagę na zawartość składników drugoplanowych, przykładowo magnezu czy siarki, gdyż nawet niewielka ich zawartość zazwyczaj pozwala na pokrycie jesiennych potrzeb rzepaku, które względem tych składników nie są duże. Rola w/w składników pokarmowych w uprawie rzepaku jest bardzo ważna, jednakże głównym składnikiem plonotwórczym jest azot. Trzeba wiedzieć, że dobrze rozwinięty łan rzepaku już 35 JESIEŃ 2011 | S T R AT E G I A N AW O Ż E N I A R Z E PA K U Fot 1. | W okresie jesiennym najczęściej można obserwować objawy niedoboru azotu jesienią jest w stanie pobrać około 80 kg N/ha, a łany wybujałe potrafią zgromadzić nawet ponad 100 kg N/ha. Zatem, aby zapewnić odpowiednią fazę rozwojową roślin przed zimą, jak i ich właściwe odżywienie w stanowiskach ubogich w azot zlecane jest nawożenie tym składnikiem w ilości około 40 kg N/ha. Azot przed siewem rzepaku najlepiej zastosować przed uprawą przedsiewną, stosując nawozy jedno lub wieloskładnikowe. wzrostu). W takim przypadku wskazane jest zastosowanie około 10-15 kg N/ha. Dokarmianie dolistne ma również pierwszeństwo w sytuacji, gdy objawy niedoboru występują w późniejszym okresie jesiennej wegetacji rzepaku. Wówczas szczególnie wskazany jest szybko dostępny azot, który z jednej strony korzystnie wpływa na odżywienie roślin tym składnikiem, a z drugiej stanowi mniejsze zagrożenie dla prawidłowego ich „przygotowania” do zimy. Oczywiście plantacja rzepaku w czasie jesiennej wegetacji Jednocześnie wskazane jest, aby nawożenie dolistne azotem połączyć z dokarmianiem magnezem, siarką i mikroelewymaga systematycznej kontroli, aby z jednej strony mentami (szczególnie borem ale także manganem, kontrolować stan odżywienia roślin (w razie azie pomentam trzeby przeprowadzić nawożenie korekcyjne jne molibdenem, miedzią i cynkiem). Ponieważ słabo molib patrz rok ubiegły), a z drugiej nie dopuścić do rozwinięte rośliny posiadają również słaby ro nadmiernego ich wybujania i wyniesienia system korzeniowy, zatem wymagają wspoPoza szyjki korzeniowej. Pogłówne nawożenie magania wszystkimi składnikami pokarrzepaku nawozami stałymi najlepiej przemowymi. Jednocześnie trzeba mieć na stosowaniem azotu prowadzić w okresie od 3-6 tygodni po uwadze, że obecnie nawożenie roślin wschodach. Stan roślin w tym czasie uprawnych, w tym rzepaku mikroelew nawozach stałych pozwala na w miarę rzetelną ocenę czy mentami polega przede wszystkim składnik ten z powodzeniem zastosować azot i w jakiej ilości. Poza na ich stosowaniu przez liście. Zatem stosowaniem azotu w nawozach stałych w prawidłowej strategii nawożenia bez może, a nawet powinien składnik ten z powodzeniem może, a nawzględu na stan łanu pierwszy zabieg wet powinien być stosowany również należy przeprowadzić już w okresie jebyć stosowany również dolistnie. Szczególnie w sytuacji, kiedy siennym (faza 5-6 liści), gdyż niedobory dolistnie. pojawią się na rzepaku objawy niedobomikroskładników podobnie, jak to ma miejm sce w przypadku makroskładników zakłócają ru oraz kiedy łan ogólnie „wygląda źle” (rośliny nierówne ze słabym tempem prawidłowy rozwój roślin, a także zmniejszają prawi ich zimotrwałość. W praktyce rzepak należy nawozić przede wszystkim borem (ponad 80% gleb w Polsce odznacza się niską naturalną zasobnością w ten składnik) i manganem, a w dalszej kolejności molibdenem, miedzią, cynkiem i żelazem. „ 36 S T R AT E G I A N AW O Ż E N I A R Z E PA K U | JESIEŃ 2011 Fot 2. | Słabo rozwinięte i niedożywione rośliny również słabo budują fundament pod przyszły plon easumując rozważania trzeba kategorycznie stwierdzić, że prawidłowe odżywienie rzepaku w okresie jesiennym jest jednym z podstawowych czynników, który jest odpowiedzialny zarówno za rozwój roślin, jak i ich przygotowanie do zimy. Trzeba mieć na uwadze, że rzepak ozimy buduje fundament pod przyszły plon już w okresie jesiennym, a wszelkie błędy i zaniedbania, które zostaną popełnione w tym czasie zwykle są już nie do nadrobienia wiosną (patrz rok ubiegły). R Tabela | Stąd też prawidłowo wykonane nawożenie powinno przede wszystkim umożliwić zbudowanie roślinie odpowiednio dużej i dobrze odżywionej rozety (prawidłowo rozwinięty rzepak jesienią posiada od 8-12 liści, grubą szyjkę korzeniową oraz głęboko sięgający palowy system korzeniowy), a także doprowadzić glebę do takiej zasobności w przyswajalny fosfor, potas i magnez, aby składniki te nie ograniczały plonu w okresie wiosennym kiedy to rzepak potrzebuje ich w znacznie większych ilościach. Średnie jednostkowe pobranie składników pokarmowych przez rzepak ozimy SKŁADNIKI POKARMOWE, KG/TONĘ NASION + SŁOMA ORGANY ROŚLINY N P2O5 K2O Ca Mg S NASIONA 30 18 10 5 3 5 SŁOMA* 30 12 70 45 5 10 POBRANIE ŁĄCZNE 60 30 80 50 8 15 RELACJA DLA N = 1,0 1,0 0,5 1,33 0,83 0,13 0,25 * łodygi + łuszczyny AUTOR DR INŻ. WITOLD SZCZEPANIAK 37 Przygotowanie pola oraz siew Rzepak, jak rzadko która roślina, bardzo silnie reaguje obniżką plonu na wszelkie zaniedbania uprawowe. Decydujący wpływ na potencjalny plon ma właściwy siew i pielęgnacja jesienią. Popełnionych w tym okresie błędów nie można już naprawić. Czynnikami wpływającymi na zimotrwałość rzepaku są: termin siewu, obsada, rozstawa rzędów. Przygotowanie pola WYBÓR POLA Rzepak jest rośliną wprowadzaną do płodozmianu ze względu na swoją dużą wartość przedplonową. Posiada bardzo silny system korzeniowy, który głęboko spulchnia glebę. Pobiera składniki pokarmowe z głębszych warstw wbudowując je w swoje tkanki. Duża ich część zostaje na polu w postaci resztek pożniwnych wzbogacając glebę w próchnicę. Wpływa, więc dodatnio na strukturę gleby. Dokonując wyboru pola, na którym chcemy posiać rzepak, zwracamy szczególną uwagę na termin zbioru przedplonu. W warunkach polskich przedplonami dla rzepaku są najczęściej jęczmień ozimy lub jary, rzadziej pszenica ozima, która jest trochę później zbierana z pola. DOPRAWIENIE GLEBY GWARANTUJE DOBRY START RZEPAKU Wysoki plon rzepaku zależy od jesiennego rozwoju roślin. Rzepak powinien się szybko rozwijać i jeszcze przed zimą wytworzyć silny korzeń palowy. Warunkiem tego jest dobre przygotowanie roli do siewu. Niezupełne przyoranie resztek pożniwnych lub zbyt rozpylona gleba, mogą znacznie hamować rozwój rzepaku. Wysokość plonu rzepaku w znacznej mierze zależy od tego, w jakiej fazie wejdzie on w stan spoczynku zimowego. Dla optymalnego rozwoju jesiennego, obok siewu (termin, ilość i technika wysiewu), decydujące znaczenie ma przygotowanie roli pod zasiew. Błędów popełnionych w uprawie przedsiewnej nie można później naprawić. DOKŁADNE ROZDROBNIENIE RESZTEK POŻNIWNYCH Staramy się, żeby słoma pozostająca na polu była dokładnie rozdrobniona i równomiernie rozrzucona, tak aby uniknąć grubych słomiastych materacy, które zabierają wodę i ograniczają rozwój korzeni rzepaku. Staramy się stworzyć dobre warunki do wzrostu korzenia palowego. Orka siewna zapewniająca spulchnienie górnej warstwy 38 gleby jest korzystnym i najczęściej wykonywanym zabiegiem w zespole upraw przedsiewnych. Słabo rozgałęziony korzeń palowy rzepaku wymaga bowiem łatwo przenikliwej warstwy ornej. Tylko głęboko spulchniona gleba zapewni dobry rozwój rzepaku jesienią, kiedy to pojedyncza roślina powinna wykształcić głęboki system korzeniowy. Jeżeli na polu mało jest części organicznych, a gleba jest w dobrej kulturze dopuszczalne jest zrezygnowanie z orki i wykonanie siewu bezpośredniego przy zastosowaniu odpowiednich narzędzi. Na lekkich glebach zrezygnowanie z pługa może poprawić gospodarkę wodną oraz strukturę gleby. Obniżymy w ten sposób koszty uprawy, trzeba jednakże liczyć się ze zwiększonymi wydatkami na chemiczną ochronę plantacji przed chwastami i chorobami. Fot 1. | Dobrze przygotowana gleba do siewu gwarantuje dobre wschody i dobry rozwój młodych roślin PRZ YG OTOWANIE P O L A O RA Z SIEW | Siew JESIEŃ 2011 Tabela | REGION TERMIN SIEWU Żeby rośliny osiągnęły odpowiednią fazę rozwojową termin siewu powinien przypadać na około 12 do 10 tygodni przed zakończeniem wegetacji. Dla zapewnienia dobrego przezimowania roślin rzepaku bardzo ważne jest, aby rośliny weszły w okres zimy odpowiednio wykształcone: z dobrze rozwiniętym korzeniem palowym o średnicy przynajmniej 1 cm, nisko osadzoną rozetą liściową, składającą się z 8–12 liści. Stożek wzrostu znajdujący się na pograniczu pędu nadziemnego i podziemnego jest wtedy dobrze osłonięty szyjką korzeniową i jego odporność na mrozy jest większa. Należy również pamiętać, iż zawiązywanie organów generatywnych następuje jesienią. W połowie października niezależnie od fazy rozwojowej rzepaku tworzą się zawiązki pędów bocznych, formują się również zawiązki kwiatostanów, kształtuje się potencjał plonotwórczy roślin. Ważne jest więc, aby rośliny wchodziły w okres zimy odpowiednio rozwinięte. REGION 1 REGION 2 REGION 3 ILOŚĆ WYSIEWU = (kg/ha) obsada na 1 m2 x MTN (g) polowa zdolność wschodów (%) GŁĘBOKOŚĆ SIEWU Drobne nasiona rzepaku wymagają idealnie doprawionej roli oraz precyzyjnego w niej umieszczenia na głębokości od 2 do 3,5 cm. Im gleba jest lżejsza a ziemia bardziej przesuszona, tym nasiona umieszczamy głębiej. Aby osiągnąć odpowiednią jakość siewu musimy starannie przygotować i wyregulować siewnik, siać w dobrze doprawioną glebę i nie należy zbytnio się spieszyć przy siewie aby uniknąć „podskakiwania” redlic, co przy tak małym zakresie głębokości siewu jest bardzo ważne. Najlepszym sposobem siewu jest siew za pomocą siewnika punktowego, który gwarantuje równomierny łan. Uzyskuje się wówczas równomierną głębokość umieszczenia nasion w glebie oraz idealne rozmieszczenie nasion na powierzchni pola. Dzięki temu łan jest bardzo wyrównany, a rośliny mają podobne warunki do rozwoju. W siewnikach konwencjonalnych (rzędowych) szerokość międzyrzędzi powinniśmy dopasować do wielkości zamierzonej obsady. Jeżeli chcemy uzyskać około 80 roślin/m2, to siejemy rzepak w takiej samej rozstawie rzędów jak dla zbóż (12–14 cm). Dzięki temu rośliny w łanie nie będą musiały między sobą konkurować o światło i składniki pokarmowe. Przy wczesnym siewie gdzie obsada wynosi około 50 roślin/m2, korzystniejsza będzie dwukrotnie szersza rozstawa jak dla zbóż (czyli ok. 24 cm). TERMIN SIEWU OBSADA ROŚLIN na 1 m2 15.08–20.08 wczesny 25–40 20.08–25.08 średni 40–60 25.08–01.09 opóźniony 60–80 10.08–15.08 wczesny 25–40 15.08–20.08 średni 40–60 20.08–25.08 opóźniony 60–80 05.08–10.08 wczesny 25–40 10.08–15.08 średni 40–60 15.08–25.08 opóźniony 60–80 01.08–05.08 wczesny 25–40 05.08–10.08 średni 40–60 10.08–20.08 opóźniony 60–80 REGION 4 OBSADA Optymalna ilość roślin na m 2 zależy przede wszystkim od terminu siewu; wpływ mają także warunki glebowo-klimatyczne i charakterystyka odmiany – liczba pędów oraz intensywność tworzenia rozgałęzień bocznych przez daną odmianę. Odmianę silniej się rozgałęziającą należy siać rzadziej od odmiany tworzącej mniej rozgałęzień. Im później następuje siew tym obsada powinna być większa. Zbyt gęsty siew powoduje wybujanie roślin, wydłużenie szyjki korzeniowej, osłabienie systemu korzeniowego i znaczne pogorszenie zimotrwałości. Obliczając normę wysiewu należy pamiętać natomiast o masie tysiąca nasion oraz terminie siewu. Ilość wysiewanych nasion może wahać się od 2,0 kg do około 4,0 kg przy siewie opóźnionym. Wzór do obliczania wielkości wysiewu. Wpływ terminu siewu na zaplanowaną obsadę w okresie jesiennym. Mapa | Regiony siewu rzepaku wg IHAR Radzików rzepak ozimy, Poznań 1996. REGION 4 REGION 3 REGION 2 REGION 1 Fot 2. | Na zbyt małych roślinach następuje ograniczenie zawiązywania pędów bocznych oraz łuszczyn AUTOR ROBERT SMORAWSKI CHEMIROL 39 JESIEŃ 2011 | Z WA LC Z A N I E CHWA S TÓW W R ZEPA KU Zwalczanie chwastów w rzepaku powinniśmy wykonywać jesienią Jesienna ochrona plantacji rzepaku przed chwastami jest jednym z najważniejszych zabiegów. Rozwój rzepaku w początkowym okresie jest stosunkowo wolny, a właśnie w tym okresie chwasty stanowią największe zagrożenie. Warto, by rośliny na plantacji rzepaku wchodziły w okres zimowego spoczynku w jak najlepszej kondycji. K onkurencja chwastów wpływa negatywnie nie tylko na rozwój roślin, które muszą konkurować o wodę, składniki pokarmowe czy też światło. Wpływa także negatywnie na pokrój roślin, jak i ich zdrowotność. Niemożliwe staje się otrzymanie roślin o mocnym systemie korzeniowym i silnej, nisko umieszczonej rozecie liściowej. Rzepak konkurując z chwastami „wyciąga się”, co zmniejsza szanse na jego dobre przezimowanie. Dlatego tak ważne jest, aby w okres zimy plantacje wchodziły czyste. Jednakże zawsze rodzi się wśród plantatorów pytanie: jak prawidłowo i trafnie dobrać herbicyd? Jaka opcja zapewni najbardziej kompletną i długotrwałą ochronę? Przy doborze preparatów, obok odpowiedniego spektrum zwalczanych chwastów dopasowanego do zagrożenia występującego na polu, bardzo istotna jest możliwie najwyższa skuteczność niezależna od warunków pogodowych. Oczekujemy, aby herbicydy które zastosujemy zagwarantowały nam plantację wolną od chwastów nie tylko jesienią, ale aż do okresu zbioru. Ważne także, szczególnie na słabszych glebach, aby wybrany przez nas wariant ochrony herbicydowej charakteryzował się bezpieczeństwem dla roślin rzepaku. Najbardziej wskazane są herbicydy, które pozwalają na to, by od momentu siewu pole było czyste. Zabiegi zwalczania chwastów 40 wykonywane powschodowo nie dają już tak dużego przyrostu plonu. Z tej perspektywy najlepszym rozwiązaniem wydaje się użycie preparatu doglebowego. Jednym z najbardziej znanych środków jest Devrinol Top 375 CS, będący gotową do zastosowania mieszaniną dwuskładnikową w nowoczesnej formulacji zawiesiny kapsuł. Napropamid, został w tym preparacie uzupełniony chlomazonem, substancją czynną znaną z preparatu Command. Zawartość obu składników została starannie dobrana w celu osiągnięcia jak najlepszej skuteczności chwastobójczej przy zachowaniu bezpieczeństwa dla rzepaku. Wielką zaletą napropamidu jest jego znakomita selektywność dla roślin rzepaku. Dzięki temu, jako „partner” chlomazonu w mieszance, nie wnosi problemów z fitotoksycznością. Bielenie rośliny uprawnej po zabiegu jest znikome. Działanie chwastobójcze tych dwóch substancji znakomicie uzupełnia się, zapewniając skuteczną, kompleksową ochronę rzepaku. Do zalet należy długotrwałe działanie preparatu, zapewniające dobrą ochronę aż do wiosny. Jest to środek zwalczający przede wszystkim chwasty dwuliścienne, ale ogranicza również wschody samosiewów zbóż, zwłaszcza kiełkujące z wierzchnich warstw gleby (są określone jako średniowrażliwe). Dzięki temu stanowią one mniejszą konkurencję w najwcześniejszej fazie rozwoju rzepaku, kiedy nie zaleca się jeszcze zabiegów zwalczania samosiewów. W razie potrzeby łatwiej jest je później zniszczyć wyspecjalizowanym graminicydem, gdy rzepak ma już kilka liści. Z WA LC Z A N I E CHWA S TÓW W R ZEPA KU | JESIEŃ 2011 Fot 1. Rzepak z rumianem „ Najbardziej wskazane są herbicydy, które pozwalają na to, by od momentu siewu pole było czyste. Fot 2. Tobołki polne Fot 4. Tasznik pospolity Fot 3. Rzepak z przytulią JESIEŃ 2011 Devrinol Top 375 CS niszczy chwasty już w okresie ich kiełkowania. Należy go stosować w dawce od 2,75 do 3,0 l/ha, bezpośrednio po siewie rzepaku (najlepiej w dniu siewu, najpóźniej do 3 dni po siewie), na dobrze uprawioną ziemię. Nie wymaga mieszania z glebą, a wyższa dawka wskazana jest na glebach cięższych. Staranna uprawa i dobre rozbicie grud poprawia efektywność ochrony, jako że grudy takie będą rozpadać się po zimie i uwalniać zawarte w nich nasiona chwastów prowadząc do zachwaszczenia wtórnego. Preparat jest łatwy w stosowaniu, nie ma potrzeby kłopotliwego mieszania, a dzięki większej ilości preparatu stosowanej na hektar, trudniej o błąd w odmierzaniu potrzebnych dawek. W przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych, uniemożliwiających skuteczną aplikację doglebową, rozwiązaniem pozostaje zabieg nalistny. Popularną w ostatnich latach opcją jest Metaz 500 SC, zawierający metazachlor. Jest to herbicyd do stosowania po siewie rzepaku i powschodowo, pobierany zarówno przez liście jak i przez korzenie chwastów. Wilgotność gleby oraz temperatura nie wpływają na skuteczność preparatu. Metaz 500 SC jest preparatem bezpiecznym dla rzepaku, dobrze zwalcza chwasty uciążliwe takie jak: maki, chaber bławatek, komosa biała, miotła zbożowa, chwastnica jednostronna, rumianowate, tasznik pospolity. Metaz 500 SC daje dużą swobodę w wyborze terminu stosowania. W optymalnych warunkach w terminie powschodowym, gdy chwasty są w fazie liścieni, możliwe jest obniżenie dawki preparatu. Dobre efekty chwastobójcze można uzyskać dzieląc dawkę preparatu i stosując go dwa razy w fazie liścieni chwastów niezależnie od fazy rozwojowej rzepaku. W wyższych z zalecanych dawek dobrze zwalczany jest uciążliwy na wielu polach fiołek polny oraz przytulia czepna. Wpływa również hamująco na rozwój i wzrost samosiewów zbóż. | Z WA LC Z A N I E CHWA S TÓW W R ZEPA KU spektrum zwalczanych chwastów, długotrwałe działanie oraz wysoką selektywność dla roślin rzepaku. W zaprezentowanej obok tabeli przygotowaliśmy analizę skuteczności chwastobójczej najczęściej stosowanych substancji aktywnych. Jak łatwo zauważyć, żadna z kombinacji nie ma tak szerokiego spektrum działania, jak zestawienie Devrinolu Top z Metazem. Nasze ścisłe doświadczenia poletkowe, jak i praktyka wielu plantatorów potwierdzają – Devrinol Top 375 CS + Metaz 500 SC w dawce 2 l/ha + 1 l/ha, to najbardziej pewna opcja w jesiennej ochronie herbicydowej upraw rzepaku. Warto jednakże pamiętać o chwastach jednoliściennych, takich jak perz właściwy lub samosiewy zbóż. W przypadku problemów z zachwaszczeniem plantacji rzepaku jednoliściennymi rozwiązaniem uzupełniającym komplet preparatów chwastobójczych jest graminicyd Elegant 05 EC. Fot 5. | Mak polny Przy silnym zachwaszczeniu przytulią czepną, dobre efekty chwastobójcze można uzyskać stosując bezpośrednio po siewie Metaz 500 SC w dawce 1,5 l/ha z preparatem zawierającym chlomazon, np. Command 480 EC w dawce 0,12–0,2 l/ha. Powschodowo, gdy rośliny rzepaku mają co najmniej jedną parę liści, ciekawym rozwiązaniem jest też opcja Metaz 500 SC 1,5–2 l/ha + Baron 334 SL 0,2–0,3 l/ha. Warto jednakże wspomnieć o jednym z największych atutów Metazu – niezwykle niskim koszcie w przeliczeniu na 1 hektar. W ekonomice zabiegów ochronnych wybór Metazu jest jedną z najkorzystniejszych opcji. Biorąc pod uwagę wszystkie kryteria, najlepszym rozwiązaniem pośród możliwych kombinacji herbicydowych jest jednakże wybór wariantu: Devrinol Top 375 CS 2 l/ha + Metaz 500 SC 1 l/ha. Jest to opcja dla najbardziej wymagających plantatorów. W wariancie tym korzystamy z trzech różnych nawzajem się uzupełniających substancji aktywnych, które razem zapewniają nam najszersze Fot 5. 42 Chaber bławatek Z WA LC Z A N I E CHWA S TÓW W R ZEPA KU JESIEŃ 2011 W Chaber bławatek W S W W S S S W W W Fiołek polny S S Gorczyca polna W S W W S Gwiazdnica pospolita W W W W W W W W W W W Iglica pospolita Jasnota purpurowa W Jasnota różowa W Komosa biała S W W W W W W W W W W W Mak polny W W S W S Maruna bezwonna W W W W W W W W W S Miotła zbożowa S S S S W W W S W W S W W Niezapominajka polna Ostróżeczka polna W Pokrzywa żegawka W W W W W S W W W S W W W W S W W S S W W W W W W W S W W W W W W S W W W W W W W S W W W S S W S Przetaczniki Rdesty W W S W Przetacznik perski W W W Mlecz polny S S S W W W W S W W W W W Rumian pospolity Rumian polny S W W W W W W W W Rumianek pospolity S W W W W W W W W S W S S S Rzodkiew swirzepa Samosiewy zbóż S S S Szarłat szorstki W W W Starzec zwyczajny W W W W S S W W W Stulisz lekarski W Tobołki polne W Wiechlina roczna S W W W W W W W W W W W S W W W W S S S W W W W W W DEVRINOL TOP DEVRINOL TOP + METAZ Stulicha psia Tasznik pospolity W W W Sporek polny Tabela 2. | S W Dymnica pospolita Przytulia czepna CHLOPYRALID + PIKLORAM + AMINOPYRALID W Blekot pospolity Przetacznik polny + PIKLORAM W Ambrozja bylicowata Chwastnica jednostronna CHLOPYRALID METAZACHLOR METAZACHLOR + CHLOMAZON METAZACHLOR + CHINOMERAK DIMETOCHLOR + CHLOMAZON NAPROPAMID + DIMETOCHLOR + CHLOMAZON DIMETACHLOR CHLOMAZON + NAPROPAMID + METAZACHLOR CHLOMAZON + NAPROPAMID NAPROPAMID Spektrum zwalczanych chwastów przez dostępne substancje aktywne w ochronie rzepaku ozimego CHLOMAZON Tabela 1. | | S W S W W METAZ + COMMAND Wyniki doświadczeń rejestracyjnych preparatu DEVRINOL TOP 375 CS ZNISZCZENIE CHWASTÓW W % HERBICYD dawka l/ha mak przetaczniki rumianki przytulia fiołek gwiazdnica jasnoty samosiewy DEVRINOL TOP 3,0 98% 93% 99% 100% 98% 95% 100% 87% DEVRINOL TOP 2,75 95% 93% 88% 100% 90% 98% 100% 85% AUTOR ROBERT SMORAWSKI, MACIEJ GRACZ CHEMIROL K ATA L O G 2 0 1 1 DEVRINOL TOP 375 CS | P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W 1 Pełne spektrum zwalczanych chwastów 2 Najwyższa selektywność – bezpieczeństwo dla roślin rzepaku 3 Długotrwałe działanie preparatu, gwarantujące ochronę aż do zbiorów 4 Silne działanie hamujące na samosiewy zbóż ZALECANY ADIUWANT Zabójczo aktywny w walce z chwastami SUBSTANCJA AKTYWNA CHLOMAZON (związek z grupy izoksazolidionów) – 30 g w 1 litrze NAPROPAMID (związek z grupy alkanoamidów) – 345 g w 1 litrze Środek chwastobójczy w formie zawiesiny kapsuł do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo, przeznaczony do zwalczania niektórych jednorocznych chwastów jednoliściennych oraz dwuliściennych w rzepaku ozimym. DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek jest herbicydem doglebowym i najskuteczniej niszczy chwasty w okresie ich kiełkowania . » Chwasty wrażliwe np.: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, ostróżeczka polna, przetaczniki, przytulia czepna, stulicha psia, tasznik pospolity, tobołki polne. » Chwasty średnio wrażliwe np.: komosa biała, rdesty, rumian polny, samosiewy zbóż. » Chwasty odporne np.: dymnica pospolita, fiołek polny, chwasty jednoliścienne i dwuliścienne wieloletnie głęboko korzeniące się. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY Środek stosować bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) glebę. Nasiona wysiewać na jednakową głębokość i dokładnie przykryć ziemią. Przestrzegać zaleceń zapewniających właściwe przygotowanie roślin rzepaku do przezimowania. Zalecana dawka: 2,75–3 I/ha. Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha, używając rozpylaczy antyznoszeniowych 80–250 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 44 Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W | K ATA L O G 2 0 1 1 1 Środek pobierany poprzez liście, jak i korzenie 2 Elastyczne terminy stosowania (możliwość wyboru terminu w zależności od warunków pogodowych) 3 Wysokie bezpieczeństwo dla roślin rzepaku METAZ 500 SC ZALECANY ADIUWANT 4 Atrakcyjna cena Skutecznie celuje w chwasty SUBSTANCJA AKTYWNA METAZACHLOR (związek z grupy chloroacetanilidów) – 500 g/l Środek chwastobójczy, koncentrat w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania jednorocznych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych w rzepaku ozimym, rzepaku jarym, kapuście głowiastej białej. DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest poprzez korzenie kiełkujących chwastów i niszczy je przed wschodami. Działa również na chwasty po wschodach do fazy pierwszej pary liści. » Chwasty wrażliwe np.: gwiazdnica pospolita, komosa biała, maki, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik perski, przytulia czepna, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa. » Chwasty średnio wrażliwe np.: fiołek polny. » Chwasty odporne NP.: chwasty wieloletnie, głęboko korzeniące się. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY Środek stosować: » bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) glebę Zalecana dawka: 2 l/ha Przy bardzo silnym zachwaszczeniu przytulią czepną dobrym rozwiązaniem jest uzupełnienie spektrum zwalczanych chwastów preparatem zawierającym chlomazon Zalecana dawka: Metaz 500 SC 1,5 l/ha + chlomazon 0,12-0,2 l/ha » lub powschodowo (jesienią), gdy rośliny rzepaku mają co najmniej 1 parę liści, a chwasty znajdują się w fazie liścieni do fazy 2 liści (przytulia czepna w fazie liścieni) Zalecana dawka: Metaz 500 SC 1,5-2 l/ha + Baron 334 SL 0,2-0,3 l/ha Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 45 K ATA L O G 2 0 1 1 BARON 334 SL ZALECANY ADIUWANT | P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W 1 Szerokie spektrum zwalczanych chwastów 2 Wysoka skuteczność działania 3 Jeden z najlepszych herbicydów w zwalczaniu przytulii 4 Doskonały partner do mieszanek zbiornikowych z innymi herbicydami i Najskuteczniejszy w walce SUBSTANCJA AKTYWNA CHLOPYRALID – 267 g w 1 litrze środka PIKLORAM – 67 g w 1 litrze środka Środek chwastobójczy w formie koncentratu do sporządzania roztworu wodnego, stosowany nalistnie, przeznaczony do wiosennego i jesiennego zwalczania jednorocznych i wieloletnich chwastów dwuliściennych w gorczycy białej, rzepaku ozimym i rzepaku jarym. DZIAŁANIE NA CHWASTY Baron 334 SL jest herbicydem systemicznym. Pobierany jest przez liście chwastów, a następnie szybko przemieszczany w roślinie; powoduje deformację i zahamowanie wzrostu, a w efekcie zamieranie całego chwastu. Środek najskuteczniej niszczy chwasty znajdujące się w fazie 2-6 liści. Baron 334 SL zwalcza skutecznie przytulię czepną do wysokości 8 cm, chwasty rumianowate w fazie rozety. » Chwasty wrażliwe bławatek dymnica pospolita koniczyny maruna bezwonna mlecz polny mlecz zwyczajny ostrożeń polny » rumianek pospolity starzec zwyczajny tatarka żółtnica drobnokwiatowa Chwasty średnio wrażliwe fiołek polny gwiazdnica pospolita jasnota purpurowa jasnota różowa » podbiał pospolity psianka czarna przytulia czepna (do 8 cm wysokości) rdest powojowy rdest plamisty rumian polny mak polny niezapominajka polna poziewnik szorstki przytulia czepna (9–15 cm wysokości) Chwasty odporne chwasty jednoliścienne chwasty krzyżowe ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY » Wiosną po ruszeniu wegetacji do fazy wytworzenia pąków kwiatowych rosliny uprawnej. Zalecana dawka: 0,35 l/ha. RZEPAK JARY, GORCZYCA BIAŁA » Opryskiwać od fazy 4 liści do fazy wytworzenia pąków kwiatowych rośliny uprawnej. Zalecana dawka: 0,35 l/ha. Zalecana ilość wody: 200-400 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 46 Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W | K ATA L O G 2 0 1 1 1 Niespotykana elastyczność w terminie zabiegu (posiewnie** lub powschodowo) przy zachowaniu wysokiego poziomu skuteczności 2 Najwyższa skuteczność na wszystkie groźne chwasty w rzepaku ozimym 3 Bezpieczeństwo dla rzepaku w zalecanych terminach stosowania 4 Podstawa do mieszanin zbiornikowych** w zabiegach posiewnych, jak również powschodowych NAVIGATOR 360 SL i Namierz wszystkie groźne chwasty SUBSTANCJE AKTYWNE CHLOPYRALID - 240 g/l AMINOPYRALID - 40 g/l PIKLORAM - 80 g/l Środek chwastobójczy w formie koncentratu rozpuszczalnego w wodzie, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania jednorocznych i wieloletnich chwastów dwuliściennych w rzepaku ozimym. » Chwasty wrażliwe, np.: chaber bławatek, fiołek polny, jasnota purpurowa, mak polny, maruna bezwonna, ostrożeń polny, przytulia czepna, rumian polny, tobołki polne. Ostrożeń polny jest zwalczany tylko w zabiegu nalistnym, po zastosowaniu produktu w dawce 0,3 l/ha w fazie 3-4 liści. » Chwasty średnio wrażliwe , np.: bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, komosa biała, tasznik pospolity. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY Środek stosować: » bezpośrednio po siewie rzepaku** Zalecana dawka: 0,2 l/ha. Środek można stosować w tym terminie z produktami zawierającymi chlomazon.** Przy stosowaniu doglebowym (stosowanie posiewne) preparat działa na kiełkujące chwasty i niszczy je przed wschodami. » lub jesienią, gdy rośliny rzepaku znajdują się w fazie 3-4 liści właściwych (BBCH 13-14), po wschodach chwastów (zabieg wykonać na chwasty znajdujące się w fazie liścieni do 4 liści właściwych) Zalecana dawka: 0,3 l/ha. Środek można stosować w tym terminie z produktami zawierającymi metazachlor.** Przy zabiegu powschodowym produkt pobierany jest przez liście chwastów, a następnie szybko przemieszczany w roślinach powodując zahamowanie wzrostu, deformacje i w efekcie zamieranie całego chwastu. Przy stosowaniu nalistnym ważne jest, aby przed zabiegiem powschodziły chwasty a temperatura średniodobowa była wyższa niż +8°C oraz temperatura minimalna była wyższa niż +5°C przez sześć kolejnych dni po zabiegu. Środek wnika do rośliny w ciągu dwóch godzin od zastosowania. Opady deszczu po tym okresie nie wpływają ujemnie na działanie środka. Zalecana ilość wody: 150-300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. * zastrzeżona nazwa handlowa Dow AgroSciences LLC ** zastosowanie w trakcie rejestracji Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 47 K ATA L O G 2 0 1 1 E LEGANT 05 EC | P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W 1 Zawarty w preparacie chizalofop-P-etylowy jest bezpieczny dla roślin uprawnych 2 Niezwykle skuteczny w walce z chwastami jednoliściennymi 3 Bardzo wysoka skuteczność w zwalczaniu perzu właściwego 4 Opady deszczu występujące w 3 godziny po zabiegu nie mają wpływu na działanie środka 5 Atrakcyjna relacja ceny do jakości produktu ZALECANY ADIUWANT i i Czyści elegancko SUBSTANCJA AKTYWNA CHIZALOFOP-P-ETYLOWY – w formie estru etylowego 5% Środek chwastobójczy, w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, stosowany nalistnie. Przeznaczony do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych, jednorocznych w uprawie buraka cukrowego i pastewnego oraz rzepaku ozimego. DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest przez liście, a następnie przemieszczany do korzeni i rozłogów chwastów, powodując zahamowanie wzrostu i rozwoju chwastów. Działanie środka na chwasty objawia się żółknięciem, a następnie zasychaniem najmłodszych liści. Niszczy perz najskuteczniej w fazie 4–6 liści. » Chwasty wrażliwe perz właściwy samosiewy zbóż ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY » » » stosować jesienią, gdy rzepak wykształci co najmniej pierwszą parę liści lub wiosną nie później niż do początku wybijania rzepaku w pędy zalecana dawka na samosiewy zbóż: jesienią 0,75 l/ha lub wiosną 0,75–1 l/ha zalecana dawka na zwalczanie perzu: (w fazie 4–6 liści) jesienią lub wiosną w dawce 2–3 l/ha BURAK CUKROWY, BURAK PASTEWNY (PLANTACJE PRODUKCYJNE) » » opryskiwać, gdy rośliny buraka znajdują się w fazie od pierwszej pary liści do 3 par liści zalecana dawka: 3 l/ha Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 48 Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. P L A N TA C J A W O L N A O D C H O R Ó B | K ATA L O G 2 0 1 1 1 Bardzo dobre wnikanie w głąb rośliny 2 Wysoka skuteczność w zwalczaniu chorób rzepaku 3 Doskonały wpływ na poprawę przezimowania plantacji 4 Uodparnia przed wyleganiem roślin rzepaku 5 Korzystna relacja ceny do jakości produktu 6 BRASIFUN 250 EC ZALECANY ADIUWANT Bardzo stabilna formulacja Mistrzowska strategia w walce z grzybami SUBSTANCJA AKTYWNA TEBUKONAZOL (związek z grupy konazoli-triazoli) – 250 g w 1 litrze środka Środek grzybobójczy w postaci płynu do sporządzania emulsji wodnej o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego. Środek wykazuje dodatkowo korzystny wpływ na rozwój roślin rzepaku. Brasifun 250 EC jest jedynym dostępnym na polskim rynku preparatem zawierającym tebukonazol w specjalnie dedykowanej do rzepaku formulacji EC. Dzięki swojej unikalnej formulacji preparat doskonale przenika poprzez grubą warstwę woskową pokrywającą rośliny rzepaku, co z kolei zapewnia bardzo wysoką skuteczność w walce z chorobami. Dodatkową korzyścią po zastosowaniu preparatu jest poprawienie pokroju roślin, obserwujemy również skrócenie szyjki korzeniowej, usztywnienie łodygi oraz zwiększoną odporność na wyleganie. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY czerń krzyżowych, sucha zgnilizna kapustnych, cylindrosporioza, zgnilizna twardzikowa, szara pleśń Choroby można zwalczać w następujących terminach: JESIENIĄ W FAZIE 4-8 LIŚCI RZEPAKU » sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych » zalecana dawka: 0,75 l/ha Stosowanie środka jesienią powoduje skrócenie szyjki korzeniowej, zapobiega nadmiernemu wzrostowi roślin, wpływając korzystnie na przezimowanie opryskanych plantacji, co znajduje przełożenie w wydajności plonu. WIOSNĄ W FAZIE WZROSTU PĘDU GŁÓWNEGO » czerń krzyżowych, sucha zgnilizna kapustnych, cylindrosporioza, szara pleśń. » zalecana dawka: 1,0 l/ha Stosowanie środka wiosną zapewnia korzystny wpływ na wielkość plonu poprzez skrócenie łodygi i usztywnienie roślin, dzięki czemu zmniejsza się zagrożenie wyleganiem. OD FAZY ŻÓŁTEGO PĄKA DO FAZY OPADANIA PŁATKÓW KWIATOWYCH » czerń krzyżowych, szara pleśń, zgnilizna twardzikowa » zalecana dawka: 1,25 l/ha Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 49 JESIEŃ 2011 | CH O R O BY G R Z Y B OW E R ZEPA KU Choroby grzybowe rzepaku W ostatnich latach obserwujemy znaczne powiększenie areału rzepaku. Rzepak coraz częściej pojawia się na naszych polach, szczególnie w dużych gospodarstwach specjalizujących się w produkcji roślinnej. Aby ograniczyć koszty decydujemy się na uproszczenia uprawowe. Konsekwencją tego stanu jest zwiększone zagrożenie upraw rzepaku przez grzyby chorobotwórcze, które ograniczają uzyskiwane plony. Z agrożenie to jest dodatkowo potęgowane przez zmiany klimatyczne. Mokre, łagodne zimy, wysoka wilgotność wiosną i wczesnym latem dodatkowo sprzyjają rozwojowi grzybów chorobotwórczych. Straty powodowane przez choroby grzybowe w okresie wegetacji rzepaku bywają bardzo duże i mogą sięgać kilkudziesięciu procent. Rozwój poszczególnych grzybów jest determinowany przez warunki pogodowe, podatność odmiany, agrotechnikę, mikroklimat w rejonie. W okresie jesiennym zagrożenie stanowią: sucha zgnilizna (Phoma lingam), czerń krzyżowych (Alternaria brassicae), cylindrosporioza (Cylindrosporium concentricum). KIŁA KAPUSTY (PLASMODIOPHORA BRASSICAE) Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność oraz niższe pH gleby. Młode rośliny nie rosną, starsze liście żółkną i czerwienieją. Na korzeniu głównym i na bocznych występują nieregularne brunatne narośla o popękanej korkowatej powierzchni. Narośl początkowo w środku biała, z czasem ciemnieje i gnije. Rozwojowi grzyba sprzyja wysoka wilgotność i zakwaszona gleba. Zarodniki przetrwalnikowe mogą przeżyć w glebie do 10 lat. Ryzyko pojawienia się tej choroby obniżamy stosując prawidłową agrotechnikę, płodozmian oraz utrzymując odpowiednie pH gleby. Niemożliwe jest bezpośrednie zwalczanie tej choroby. 50 SUCHA ZGNILIZNA KAPUSTNYCH (LEPTOSPHAERIA MACAULANS) Jest jedną z najgroźniejszych chorób atakujących rzepak. Pierwsze objawy porażenia możemy dostrzec już jesienią. Na liścieniach, liściach, łodygach, czasami łuszczynach występują jasnobrunatne, owalne plamy z wyraźną lub mniej wyraźną obwódką. W środkowej części plamy widoczne są bardzo charakterystyczne czarne punkciki (piknidia). Silnie porażone liście przedwcześnie zamierają. Często dochodzi do zamierania całych roślin. Nasiona zbierane z porażonych łuszczyn zwykle też są porażone. Na siewkach wyrosłych z tych nasion występują poczernienia, które powodują obumieranie siewek (czarna nóżka). Jeżeli zauważymy porażenie roślin jesienią, należy wykonać zabieg grzybobójczy jeszcze przed zimą, najlepiej wybierając preparaty dobrze niszczące grzyba, np. Brasifun 250 EC. CYLINDROSPORIOZA ROŚLIN KAPUSTNYCH (CYLINDROSPORIUM CONCENTRICUM) Jesienią lub wiosną na porażonych liściach rzepaku ozimego pojawiają się chlorotyczne plamy. Następuje pękanie kutikuli i odsłonięcie białych skupień zarodników konidialnych ułożonych w postaci koncentrycznych pierścieni. Porażone liście żółkną i przedwcześnie zamierają. Na powierzchni łodyg początkowo pojawiają się 1–2 cm biało-szare podłużne plamy często spiczasto zakończone nieostrym brązowym przebarwieniem. Plamy rozwijają się do kilkunastu cm długości a na ich obwodzie często znajdują się ciemne cętki. W zwalczaniu tej choroby najwyższą skuteczność wykazują CH O R O BY G R Z Y B OW E R ZEPA KU | JESIEŃ 2011 zabiegi jesienne, wykonane w czasie, gdy nie ma jeszcze widocznych objawów choroby. oranie resztek pożniwnych rzepaku) oraz stosowanie prawidłowego płodozmianu (przerwy w uprawie roślin krzyżowych na tym samym polu). CZERŃ KRZYŻOWYCH (ALTERNARIA BRASSICAE) Objawy występują na różnych częściach roślin i we wszystkich stadiach rozwojowych rzepaku. Na siewkach pojawiają się ciemnobrunatne plamy w części podliścieniowej. Na porażonych liściach charakterystyczne są plamy jasnobrunatne do brunatno-czarnych z widocznymi pierścieniami. Na łodygach, ogonkach liściowych oraz łuszczynach występują brunatno-czarne,, owalne,, wyraźnie odgraniczone, nieco zagłębione plamy. amy. Występowanie choroby można ograniczać pooprzez odpowiednią agrotechnikę (szybkie za- „ PAŁECZNICA – ZGNILIZNA RZEPAKOWA (TYPHULA GYRANS, TYPHULA BRASSICAE) Rozwojowi choroby sprzyja długo zalegający śnieg. Grzyb poraża część nadziemną roślin. Wczesną wiosną na porażonych liściach, ogonkach liściowych można zaobserwować biało-szarą grzybnię. ę Widoczne są również owalne drobne (około 1 mm) skleroty grzyba o zabarwieniu od jasnobrązowego aż skler do czarnego. Silnie porażone rośliny mają barwę jasnobeżową i stopniowo zamierają. Straty powodowane przez choroby grzybowe w okresie wegetacji rzepaku bywają bardzo duże i mogą sięgać kilkudziesięciu procent. Fot 3. | Pałecznica – zgnilizna rzepakowa Fot 1. | Czerń krzyżowych Fot 4. | Kiła kapuściana Fot 2. | Sucha zgnilizna JESIEŃ 2011 | S ZKO D N I K I R ZE PA KU Przed szkodnikami chrońmy już jesienią Na plantacjach rzepaku można spotkać kilkanaście gatunków szkodników, które mogą powodować straty uzasadniające ich zwalczanie. Wpływają także na zwiększenie porażenia przez choroby - rany przez nie powodowane są „bramą” dla grzybów chorobotwórczych. Rośliny uszkodzone jesienią przez owady mogą też być znacznie osłabione, przez co bardziej narażone na niekorzystne efekty warunków stresowych w okresie zimy i wczesnej wiosny. PCHEŁKI ZIEMNE Szkodniki te uszkadzają wschodzące rośliny, które na skutek utraty wody zamierają. Siewki rzepaku atakowane są przez cztery gatunki: pchełka czarna (Phyllotreta atra), pchełka czarnonoga (Phyllotreta nigripes), pchełka falistosmuga (Phyllotreta undulata), pchełka smużkowana (Phyllotreta nemorum). Larwy pchełki smużkowanej żerują wewnątrz liścieni tworząc nieregularne miny, larwy pozostałych gatunków żerują na korzonkach. PCHEŁKA RZEPAKOWA (PYLLIODES CHRYSOCEPHALA) Największa spośród pchełek żerujących na roślinach rzepaku. Dorosły owad ma 4,5 mm długości i jest metalicznie seledynowy. Larwy z 3 parami nóg są brunatno-białe, mają do 7 mm długości. Żerują wewnątrz ogonków i nerwów liściowych młodych roślin, często uszkadzane są liście sercowe. CHOWACZ GALASÓWEK (CEUTORRHYNCHUS PLEUROSTIGMA) Chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, ciemnobrunatny bez połysku o długości 3–3,5 mm. Na przełomie sierpnia i września samica składa 52 jajo do środka szyjki korzeniowej, w miejscu żerowania larwy powstaje obła 1,5 cm narośl, której tkanką larwa się odżywia. Wiosną larwa opuszcza miejsce żerowania i przepoczwarza się w glebie. Szkodnik występuje na rzepaku ozimym, jak i jarym. Żerowanie wielu larw na pojedynczej roślinie może ograniczać procesy rozwoju rośliny, niekorzystnie wpływając na przezimowanie. TANTNIŚ KRZYŻOWIACZEK (PLUTELLA MACULIPENNIS) Motyl z rodziny tantnisiowatych. Rozpiętość skrzydeł tego małego motyla wynosi zaledwie 17 mm. Na jednym liściu może być do kilkunastu jasnozielonych gąsienic, które dorastają do 10 mm długości. Gąsienice żerują po spodniej stronie liści wygryzając drobne osłonięte górną skórką okienka. W roku występują trzy pokolenia tego szkodnika, największe szkody powoduje na młodych roślinach rzepaku. GNATARZ RZEPAKOWIEC (ATALIA COLIBRI) Jest to błonkówka z rodziny pilarzowatych. Larwa jest ciemnozielona z czarną głową i 11 parami odnóży. Dorosłe larwy mają do 2 cm długości. Dorosły owad ma 8 mm długości i 15 mm rozpiętości skrzydeł. Wyróżnia go charakterystyczna pomarańczowa barwa. Szkody wyrządzają larwy, które są nadzwyczaj żarłoczne - zjadają S ZKO D N I K I R ZE PA KU Fot 1. | | JESIEŃ 2011 Larwa tantnisia krzyżowiaczka Fot 3. | Tabela | Gnatarz rzepakowiec Progi szkodliwości szkodników rzepaku SZKODNIK „ CHOWACZ GALASÓWEK GNATARZ RZEPAKOWIEC Decyzję o przeprowadzeniu zabiegu podejmujemy w momencie przekroczenia progów szkodliwości. Jednakże Fot 2. Efekty żerowanie chowacza galasówka wartości progów nie należy traktować „sztywno” wszystkie nadziemne części rośliny, powodując gołożery. Żerowaniu larw sprzyja długa i ciepła jesień. Zanikają dopiero po przymrozkach. ROLNICE Motyle z rodziny sówkowatych o rozpiętości skrzydeł 35–50 mm, pierwsza para skrzydeł szara, druga jasno zabarwiona lub biała, gąsienice ciemne. W największym stopniu zagrażają wschodzącym uprawom rzepaku, a następnie zbóż ozimych. Gąsienice młodszych stadiów rozwojowych rolnic żerują na nadziemnych częściach roślin, wygryzając dziury w liściach, natomiast starsze – na ogół na podziemnych częściach, przy czym często nocą wychodzą na powierzchnię gleby, gdzie obgryzają z roślin całe liście lub przegryzają pędy i wciągają je do gleby. W temacie szkodników rzepaku, podobnie jak w przypadku grzybów chorobotwórczych, przyczyną ich rozwoju bywają najczę- PCHEŁKA RZEPAKOWA PCHEŁKI ZIEMNE ROLNICE TANTNIŚ KRZYŻOWIACZEK PRÓG SZKODLIWOŚCI 2-3 chrząszcze w ciągu 3 dni w żółtym naczyniu 1 larwa na 1 roślinie 3 chrząszcze na 1 metr bieżący rzędu 1 chrząszcz na 1 metr bieżący rzędu 6-8 gąsienic na 1 m2 1 larwa na 1 roślinie ściej uproszczenia agrotechniczne (brak podorywek, uproszczenia w płodozmianie). Trudno przygotować gotowy schemat walki ze szkodnikami, gdyż ich naloty w zależności od pogody występują w różnym czasie, masowość inwazji szkodników zależy również od wielu specyficznych czynników. Znaczna część owadów może pojawiać się stosunkowo późno, a wówczas może już nie działać preparat użyty do zaprawiania nasion. Koniecznością staje się wtedy zabieg opryskiwania roślin. Podstawowym elementem umożliwiającym nam podjęcie trafnych decyzji o przeprowadzeniu zabiegu na polu jest obserwacja roślin i liczebności szkodników na plantacji. Decyzje o przeprowadzeniu zabiegu podejmujemy w momencie przekroczenia progów szkodliwości. Jednakże wartości progów nie należy traktować „sztywno” – próg szkodliwości może ulegać zmianie w zależności od fazy rozwojowej rzepaku czy warunków klimatycznych w danym regionie. K ATA L O G 2 0 1 1 TREBON 30 EC ZALECANY ADIUWANT | P L A N TA C J A W O L N A O D S Z K O D N I K Ó W 1 Szybkie i szerokie działanie owadobójcze 2 Wyjątkowo skuteczny - brak odporności szkodników na preparat 3 Brak okresu prewencji dla pszczół 4 Nie traci właściwości owadobójczych pod wpływem nasłonecznienia i Mocny atak w szkodniki SUBSTANCJA AKTYWNA ETOFENPROKS (związek z grupy eterów arylo-propylowych) – 300 g w 1 litrze środka Środek owadobójczy w formie koncentratu zawiesinowego do rozcieńczania wodą, przeznaczony do zwalczania szkodników ssących i gryzących w rzepaku ozimym. DZIAŁANIE Preparat działa w sposób kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI RZEPAK OZIMY » chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny opryskiwać w 7-10 dni po pierwszych nalotach szkodnika, ale przed złożeniem jaj zalecana dawka: 0,2 – 0,3 l/ha » słodyszek rzepakowy opryskiwać zgodnie z sygnalizacją po wystąpieniu chrząszczy na plantacji zalecana dawka: 0,2 - 0,3 l/ha » szkodniki łuszczynowe (pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik) zabieg wykonać w początkowym okresie opadania płatków kwiatowych; wyższą z zalecanych dawek stosować w przypadku dużej liczebności szkodników zalecana dawka: 0,25 – 0,3 l/ha Zalecana ilość wody: 200-400 l/ha Zalecane opryskiwanie: średniokropliste Środek najskuteczniej działa w temperaturze do 20°C. 54 Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. P L A N TA C J A W O L N A O D S Z K O D N I K Ó W 1 Silne i szerokie działanie owadobójcze 2 Silne działanie kontaktowe i żołądkowe 3 Silne działanie repelentne 4 Długi okres skutecznego działania 5 Duża odporność na rozkład pod wpływem promieni słonecznych | K ATA L O G 2 0 1 1 SH ERPA 100 EC ZALECANY ADIUWANT Czerwona kartka dla insektów SUBSTANCJA AKTYWNA CYPERMETRYNA (substancja z grupy pyretroidów) – 100 g w 1 l środka Środek przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w roślinach rolniczych, sadowniczych, warzywnych, zielarskich, ozdobnych oraz w leśnictwie. Preparat można stosować aparaturą naziemną lub agrolotniczą. DZIAŁANIE Na szkodniki preparat działa w sposób kontaktowy i żołądkowy, na roślinie działa powierzchniowo, zabezpieczając przed żerowaniem. ZAKRES STOSOWANIA I DAWKI 0,25–0,3 l/ha ziemniak stonka ziemniaczana – larwy, stonka ziemniaczana – chrząszcze rzepak ozimy chowacz brukwiaczek 0,3 l/ha rzepak ozimy słodyszek rzepakowy 0,25 l/ha burak cukrowy, burak pastewny drobnica burakowa 0,4 l/ha burak cukrowy, burak pastewny pchełka burakowa 0,3 l/ha burak cukrowy, burak pastewny mszyca trzmielinowo-burakowa 0,3 l/ha burak cukrowy, burak pastewny rolnice 0,3 l/ha trawy nasienne: wyczyniec łąkowy paciornica wyczyńcówka 0,4 l/ha POZOSTAŁE UPRAWY tytoń – rozsadnik, tytoń, chmiel, drzewa ziarnkowe, drzewa pestkowe, jabłoń, grusza, porzeczki, kapustne, pomidor w gruncie. Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 55 K ATA L O G 2 0 1 1 1 | DOLISTNE DOKARMIANIE ROŚLIN Zapewnia warunki do prawidłowego rozwoju i wydania możliwie wysokiego jakościowo i ilościowo plonu RZEPAK EXTRA 2 Poprawia zdrowotność roślin i zwiększa odporność na 3 Dostarcza wszystkie składniki odżywcze potrzebne w trakcie choroby intensywnego wiosennego rozwoju roślin NPK 15-10-15 4 ZALECANY ADIUWANT Zwiększa przyswajanie makroskładników (np. azotu, fosforu, potasu) Nowy sezon — najlepsza formuła Pełnoskładnikowy nawóz typu Extra w układzie zrównoważonym do dolistnego stosowania w uprawach rzepaku ozimego i jarego. Może być stosowany w innych uprawach roślin krzyżowych (rzepik, gorczyca). DZIAŁANIE Mikroskładniki w postaci chelatów (biorozkładalne chelaty IDHA), czyli połączeń ze związkami organicznymi, są pobierane przez liście. Oprysk dolistny zapewnia szybkość działania. Składniki optymalnie dobrane do fizjologicznych potrzeb i prawidłowego rozwoju roślin, gwarantują maksymalną przyswajalność w kluczowych stadiach rozwoju. TERMINY STOSOWANIA I DAWKI JESIENIĄ OD FAZY 5 LIŚCIA » zalecana dawka: 2–3 kg/ha » zalecana ilość wody: 200–400 l/ha WIOSNĄ PO RUSZENIU WEGETACJI » zalecana dawka: 2–4 kg/ha » zalecana ilość wody: 200–400 l/ha FAZA ZIELONEGO PĄKA » zalecana dawka: 2–4 kg/ha » zalecana ilość wody: 200–400 l/ha Nawozy typu Extra mogą być stosowane z innymi nawozami i środkami ochrony roślin, zgodnie z odpowiednimi zaleceniami. NPK 15-10-15 SKŁADNIKI POKARMOWE Azot ogólny Azot azotanowy Azot amonowy Fosfor: pięciotlenek fosforu Potas: tlenek potasu Magnez: tlenek magnezu Siarka Bor Miedź Żelazo Mangan Molibden Cynk 56 ZAWARTOŚĆ (N) (N-NO3) (N-NH4) (P2O5) (K20) (MgO) (S) (B) (Cu) (Fe) (Mn) (Mo) (Zn) 15,0% 6,6% 8,4% 10,0% 15,0% 2,2% 4,7% 1,0% 0,05% 0,1% 0,2% 0,02% 0,1% Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. DOLISTNE DOKARMIANIE ROŚLIN | K ATA L O G 2 0 1 1 1 W 100% rozpuszczalny w wodzie proszek 2 Naturalny boran sodu (neutralny ośmioboran) 3 Najbardziej skoncentrowany wśród dolistnych nawozów borowych – 21% B 4 Łatwo miesza się z innymi pestycydami i nawozami 5 Najniższa cena w przeliczeniu na czysty składnik BORASOL QB-21 Koncentracja najwyższej próby FORMUŁA CHEMICZNA Na2B8O13•4H2O Mikroelementowy koncentrat borowy do nawożenia dolistnego. Zawartość boru – 21%. Nawożenie dolistne stosuje się w formie oprysków przed kwitnieniem i po kwitnieniu oraz interwencyjnie w przypadku niedoboru pierwiastka w roślinie. Podczas nawożenia dolistnego małe dawki boru mogą być podawane łącznie z pestycydami i innymi nawozami. Zabiegi opryskowe zapewniają równomierne, kontaktowe rozprowadzenie nawozu na dużej powierzchni rośliny. Ten sposób stosowania nie powoduje też zasolenia gleby. BOR, A ROZWÓJ ROŚLIN Bor jest niezbędny dla następujących istotnych funkcji życiowych roślin: » podziały komórkowe, wzrost roślin » zapylanie i zawiązywanie owoców » transport i przemieszczanie się cukrów i innych metabolitów roślinnych » odporność na zimno i choroby roślin » poprawia zimotrwałość » symbiotyczne wiązanie azotu w roślinach strączkowych OBJAWY NIEDOBORU BORU W RZEPAKU » » » » » czerwonofioletowe chlorozy na brzegach liści zmniejszona mrozoodporność redukcja rozgałęzień bocznych zahamowany wzrost słabe zawiązywanie się łuszczyn TERMINY STOSOWANIA I DAWKI W nawożeniu rzepaku bor stosujemy w trzech dawkach 2–5 kg/ha » I – jesienią w fazie 5 liści » II – po ruszeniu wegetacji » III – w fazie zielonego pąka Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 57 K ATA L O G 2 0 1 1 CROPVIT B ZALECANY ADIUWANT | DOLISTNE DOKARMIANIE ROŚLIN 1 Cropvit – podstawowe mikroskładniki 2 Szybko poprawiają kondycję roślin uprawnych 3 Uczestniczą w reakcjach syntezy białek, skrobi, witamin i innych substancji odżywczych 4 Mikroelementy podlegające chelatyzacji zapewniają szybkie wchłanianie przez roślinę i równie szybką biodegradację Zdrowo nakręca uprawy SKŁAD CHEMICZNY Boroetanoloamina – zawartość boru (B) 11%, 150 g/l Cropvit B to jednoskładnikowy koncentrat nawozowy boru. Każdy nawóz z palety Cropvit zawiera jeden całkowicie przyswajalny mikroelement, dobrany do potrzeb nawożenia konkretnej uprawy, mając na celu najbardziej efektywne i pełne wykorzystanie potencjału genetycznego roślin. Wysokoskoncentrowany roztwór łatwo przyswajalnego boru do nawożenia rzepaku. Cropvit B zapobiega powstawaniu chorób fizjologicznych powodowanych przez niedobory boru (czerwono-fioletowe chlorozy na brzegach liści, hamowanie wzrostu, redukcja rozgałęzień bocznych, słabe zawiązywanie łuszczyn). TERMINY STOSOWANIA I DAWKI JESIENIĄ » » w fazie 4–7 liści, co 10–14 dni dawka nawozu 1–2 l/ha WIOSNĄ » » 2–3 opryski do fazy zielonego pąka, co 10–14 dni dawka nawozu 1-3 l/ha Fot 1. | Charakterystyczne, zniekształcone, łyżeczkowate liście 58 Fot 2. | Charakterystyczne czerwonofioletowe przebarwienia Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. DOLISTNE DOKARMIANIE ROŚLIN | K ATA L O G 2 0 1 1 1 Wysoce przyswajalny płynny nawóz wieloskładnikowy zawierający makro- i mikroelementy 2 Zaprojektowany jako baza do komponowania przez rolnika własnych technologii dokarmiania upraw 3 Doskonałe źródło uzupełniania P i K w sytuacjach stresowych CROPVIT PK ZALECANY ADIUWANT 4 Szybko poprawiający kondycję roślin Zdrowo nakręca uprawy Płynny, dolistny nawóz fosforowo-potasowy z mikroelementami. Zapewnia roślinom optymalne dawki fosforu i potasu w kolejnych fazach rozwojowych. ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW pięciotlenek fosforu (P2O5) 9,0 [% masowe] tlenek potasu (K20) 17.0 bor (B) 0,050 żelazo (Fe) 0,020 miedź (Cu) 0,020 cynk (Zn) 0,020 mangan (Mn) 0,040 Wszystkie składniki pokarmowe są rozpuszczalne w wodzie. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI ROŚLINA ZBOŻA RZEPAK KUKURYDZA TERMINY OPRYSKÓW DAWKI NAWOZU (l/ha) ILOŚĆ CIECZY UŻYTKOWEJ (l/ha) Jesień: I – faza 4-6 liści; Wiosna: II – faza krzewienia, III – faza strzelania w źdźbło, IV – po kwitnieniu 1,5–3 200–300 Jesień: I – faza rozety 4-8 liści; Wiosna: II – po ruszeniu wegetacji, III – przed kwitnieniem, IV – po kwitnieniu 2–3 200–300 I – po wytworzeniu 4-6 liści, II i III – co 7-10 dni 2–3 200–300 2–3 200–300 2–3 200–300 2–6 500–1000 2–4 200–600 2–6 200–600 2–6 200–600 2–6 200–600 2–6 200–600 BURAK CUKROWY I – po wykształceniu 4-8 liści ZIEMNIAK I – przed zakryciem międzyrzędzi, II – po 10-14 dniach WINOROŚL, TRUSKAWKA, DRZEWA I KRZEWY OWOCOWE POMIDOR, PAPRYKA, OGÓREK WARZYWA CEBULOWE WARZYWA KAPUSTNE II – przed zwarciem międzyrzędzi I – przed kwitnieniem II – po kwitnieniu III i IV – w okresie wzrostu owoców, co 7-14 dni I i II – intensywny wzrost wegetatywny co 7-14 dni, II – przed kwitnieniem III – dojrzewanie owoców I – po wykształceniu się 2-3 liści II i III – następne co 2 tygodnie I – V w okresie intensywnego wzrostu, co 7-14 dni I – w okresie intensywnego wzrostu wegetatywnego, WARZYWA KORZENIOWE II – w okresie związywania pąków kwiatowych, III – początek kwitnienia I – w okresie intensywnego wzrostu wegetatywnego ROŚLINY OZDOBNE II – w okresie zawiązywania pąków kwiatowych, III – początek kwitnienia ROZSADA INNE UPRAWY ROLNICZE I OGRODNICZE Stosować 2-3 zabiegi w odstępach 5-10 dni o stężeniu maksymalnym 0,3% (30 ml nawozu na 10 l wody) 2-4 zabiegi w okresie intensywnego wzrostu co 7-14 dni Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. Ilość dostosowana dla optymalnego pokrycia roślin 2–6 200–600 Kelpak w rzepaku — czy to naprawdę DZIAŁA? Bioregulator lub stymulator wzrostu Kelpak jest polecany polskim plantatorom rzepaku od 3 lat. W wielu przypadkach dostrzegalny jest wyraźny pozytywny efekt na roślinach i wymierny wzrost plonów, ale również często plantatorzy stosują Kelpak, ponieważ ufają wynikom z przeprowadzonych doświadczeń ścisłych w niezależnych ośrodkach badawczych i naszym doradcom. Z punktu widzenia teorii Kelpak musi działać, ponieważ głównymi składnikami tego preparatu są hormony roślinne auksyny i cytokininy, które to substancje w naturalny sposób są produkowane przez rośliny. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, jak wiadomo, że są to najważniejsze hormony roślinne. Rezultatem oddziaływania hormonów wymienionych powyżej i innych hormonów funkcjonujących w roślinie w określonych proporcjach jest kiełkowanie nasion, rozwój roślin i wydanie plonu. Często w praktyce proporcje pomiędzy różnymi hormonami są zakłócane różnymi czynnikami stresowymi. Rezultatem wszelkich stresów jest zawsze mniejszy lub większy spadek plonu. Jeśli umiejętnie zastosujemy Kelpak, który zawsze powinien zadziałać, możemy z jednej strony stabilizować układ hormonalny roślin oraz poprawić ich rozwój i plonowanie w sytuacji nieprzewidywalnych stresów. Z drugiej strony, uprawiając rośliny w warunkach bardzo optymalnych możemy jeszcze mocniej wykorzystać ich potencjał plonowania. JAKIE ZMIANY W RZEPAKU MOŻNA UZYSKAĆ I ZAOBSERWOWAĆ STOSUJĄC KELPAK POCZĄWSZY OD JESIENI? Jesień dla rzepaku ma kluczowe znaczenie, ponieważ głównie jesienią rzepak się ukorzenia, jesienią rzepak planuje plon i jesienią również rzepak przygotowuje się do najtrudniejszego okresu – zimowania. Kelpak proponujemy zastosować w fazie 3-4 liści w dawce 2 l/ha najlepiej jedynie z adiuwantem Asystent lub z nawozem mikroelementowym o odczynie lekko kwaśnym. 60 W przypadku rzepaków zasianych terminowo Kelpak wpłynie na rozwój mocnego systemu korzeniowego w tym grubość szyjki korzeniowej. Pomoże zaplanować wyższy potencjał plonowania, również przez zaplanowanie większej liczby pędów bocznych. Intensywna fotosynteza wspomoże rzepak w nagromadzeniu większej ilości cukrów ważnych dla zimowania i startu wiosennego. Efekty na polu powinny być widoczne po około 3 tygodniach, lub wczesną wiosną (Fot. 1.) Fungicyd triazolowy w rzepakach zasianych w terminie należy stosować około tygodnia po zabiegu preparatem Kelpak. W przypadku rzepaków zasianych z opóźnieniem Kelpak może mieć kluczowe znaczenie dla regeneracji roślin po zaistniałym stresie odherbicydowym, a wzrost tolerancji roślin na wahania temperatur miedzy nocą i dniem spowoduje, że rośliny mogą się rozwijać dużo szybciej dzięki czemu wzrasta ich szansa na wejście w okres zimowania w dobrej kondycji (patrz info z HR Smolice na przedostatniej stronie). W sytuacji opóźnionych siewów należy bardzo ostrożnie podejść do stosowania fungicydów triazolowych. Dawka jesienna Kelpaku ma również wpływ na rośliny wiosną. Rośliny szybciej rozpoczynają wegetację ponownie dzięki wyższej tolerancji na chłody. Lepiej wykorzystują dzięki potężnemu systemowi korzeniowemu zapasy składników pokarmowych i wody. Dużo szybciej zwiększają swoją masę (Fot. 2.). Oczywiście po ruszeniu wegetacji wiosennej warto jak najszybciej zastosować Kelpak ponownie. Wspomoże to „dobudowanie” korzenia i wykształcenie mocnych roślin z licznymi produktywnymi rozgałęzieniami, większą liczbą łuszczyn i nasion o wyższym MTN (Fot. 3.). Stosowanie Preparatu Kelpak szczególnie w sytuacji bardzo niekorzystnych warunków rozwojowych jesienią jakie na przykład wystąpiły w 2010 r. może być kluczowym dla osiągnięcia przyzwoitych plonów rzepaku i dobrego zwrotu z inwestycji! „ KELPAK: 2 l/ha Aplikacja: 22.09.2010. r Biomasa roślin większa o 55%! Podczas oceny roślin po KONTROLA zastosowanym preparacie Kelpak w stosunku do kontroli porównywano zawsze najmocniejsze rośliny na obydwu obiektach. KELPAK 2 l/ha Aplikacja: 25.09.2010 KONTROLA Fot 1. | GR Hulcze (Lubelszczyzna), odmiana Ładoga. Siew 21.08.2010 r. Lustracja 25.03.2011 r. Fot 2. | GR Chwaliszewo, odmiana Galileo. Siew 22.08.2010 r. Lustracja 15.04.2011 r. KELPAK 2 l/ha x 2 Aplikacja: 22.09.2010 r. i 12.04.2011 r. Fot 3. | GR Chwaliszewo, odmiana Galileo. Siew 22.08.2010 r. Lustracja 03.06.2011 r. KONTROLA K ATA L O G 2 0 1 1 KE LPAK | M O C N A P L A N TA C J A 1 Większa masa korzeniowa i siła wzrostu roślin 2 Wzrost odporności rośliny na warunki stresowe, takie jak przymrozki, susza, pestycydy 3 Lepsze wykorzystanie składników pokarmowych 4 Zdecydowanie wyższy plon i jakość zbioru ZALECANY ADIUWANT i Najlepsza polisa na stres SUBSTANCJE AKTYWNE hormony roślinne: auksyny – 11 mg/l, cytokininy – 0,031 mg/l DZIAŁANIE Auksyny i cytokininy są produkowane przez roślinę w ściśle określonych proporcjach i indukują procesy zachodzące w roślinie od momentu wschodów praktycznie do końca jej życia. Auksyny – najważniejsze hormony w roślinie! Wytwarzane głównie w młodych częściach pędu odpowiadają za wzrost wzdłużny łodyg, pobudzają tworzenie się korzeni bocznych i włośników korzeniowych, przeciwdziałają starzeniu się organów i zrzucaniu liści. Cytokininy – wytwarzane głównie w systemie korzeniowym odpowiadają za podział komórek, pobudzają tkanki do wytwarzania organów, pobudzają powstawanie pędów bocznych, hamują procesy starzenia się roślin. Poziom produkcji fitohormonów w roślinie jest uzależniony od wielu czynników. Czynniki stresujące (niska temperatura, susza, choroby, szkodniki, fitotoksyczność środków ochrony) mogą poważnie zakłócić ich produkcję. Wówczas roślina nie rozwija się prawidłowo i nie jest w stanie wydać wysokiego plonu. Bioregulator Kelpak obniża ryzyko wpływu czynników stresowych na roślinę a przez to na plon i jakość zbioru. TERMINY STOSOWANIA I DAWKI RZEPAK JARY I OZIMY » » » 62 jesienią: w fazie 3-5 liści wiosną: po ruszeniu wegetacji (faza rozety do początku strzelania w pęd) zalecana dawka: 2-3 l/ha Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. M O C N A P L A N TA C J A 1 2 3 4 5 6 7 8 | K ATA L O G 2 0 1 1 Poprawia zdolności pobierania i akumulowania składników pokarmowych Eliminuje negatywne efekty nierównych wschodów Stymuluje rozwój systemu korzeniowego Wpływa na prawidłowy rozwój roślin Ogranicza skutki stresu Poprawia mrozoodporność Zwiększa plon Poprawia zdrowotność roślin poprzez zwiększenie odporności ROOTEX ZALECANY ADIUWANT Dynamit w korzeniu ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW azot (N) w formie amonowej 7,7 % (m/m) [% masowe] tj. 90 g/l N-amonowego cynk (Zn) rozpuszczalny w wodzie 8,0 % (m/m) [% masowe] tj. 96 g/l Środek poprawiający ukorzenienie roślin poprzez wzrost masy korzeniowej. Rootex wpływa wyjątkowo korzystnie na wzrost i plonowanie rośliny. Płynny nawóz mikroelementowy polecany w uprawach rzepaku, zbóż, kukurydzy oraz roślin strączkowych i nowo posianych traw. ZAKRES, TERMINY STOSOWANIA I DAWKI RZEPAK JARY I OZIMY » » » Stosować w fazie od dwóch do sześciu liści właściwych. Rzepak ozimy traktować jesienią, jary wiosną. Zalecana dawka: 0,8 l/ha. ZBOŻA JARE I OZIME » » Stosować wiosną lub jesienią, od fazy piórkowania do końca krzewienia. Zalecana dawka 0,8 l/ha. KUKURYDZA » » Stosować w fazie od dwóch do sześciu liści właściwych. Zalecana dawka 1,0-1,2 l/ha. ZIEMNIAKI » » Stosować w fazie od dwóch liści właściwych do momentu przed zawiązaniem bulw. Zalecana dawka: 0,9-1,0 l/ha. TRAWA » » Stosować w fazie od dwóch liści do początku krzewienia. Zalecana dawka: 0,8 l/ha. Zalecana ilość wody: 100-200 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste lub drobnokropliste. Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 63 Jesienny program ochrony plantacji rzepaku CROPVIT PK CROPVIT B Nawozy dolistne gwarantują prawidłowy rozwój jesienny, dobre przezimowanie plantacji. Zapewniają warunki do wydania możliwie wysokiego jakościowo i ilościowo plonu BORASOL RZEPAK EXTRA ROOTEX KELPAK SHERPA Bioregulatory wzrostu poprawiające jesienny rozwój roślin, a w szczególności rozwój systemu korzeniowego TREBON Insektycydy zwalczające szkodniki rzepaku BRASIFUN Fungicyd skutecznie eliminujący jesienne choroby rzepaku, zapobiega „wybujaniu” roślin rzepaku, poprawia zimowanie ELEGANT Graminicyd eliminujący chwasty jednoliścienne METAZ + chlomazon METAZ + BARON DEVRINOL TOP + METAZ DEVRINOL TOP DEVRINOL TOP 64 BARON WARIANTY OCHRONY HERBICYDOWEJ: » gwarantują pełne spektrum zwalczania chwastów; » pozwalają na optymalne dopasowanie do sytuacji panującej na plantacji w zależności od panujących warunków glebowych i pogodowych oraz rodzaju zagrożeń. JESIEŃ 2011 OCHRONA I PIELĘGNACJA UPRAW ZBÓŻ Strategia nawożenia zbóż ozimych / JESIEŃ Zboża podobnie jak inne rośliny uprawne do realizacji swojego potencjału plonotwórczego, tj. do uzyskania maksymalnego plonu w danych warunkach siedliskowych, potrzebują pokrycia zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe (do głównych należą N, P, K, Mg, S i mikroskładniki, przede wszystkim Cu i Mn a także Zn) w całym okresie wegetacji. J ednakże w przypadku zbóż ozimych podobnie jak ma to miejsce w uprawie rzepaku jesień jest okresem, kiedy tworzy się fundament pod przyszły plon. W tym miejscu warto zaznaczyć, że w okresie wiosennym zboża nie zawsze są w stanie nadrobić zaległości z jesieni, tj. wytworzyć odpowiednią liczbę źdźbeł kłosonośnych, czego boleśnie doświadczyło wielu rolników w roku obecnym. Zatem wskazane jest, aby w okresie jesiennym zboża przynajmniej zaczęły się krzewić, a najlepiej żeby wytworzyły 2-3 źdźbeł bocznych (zależnie od gatunku i gęstości siewu). Trzeba wiedzieć, że źdźbła wytworzone w okresie jesiennym z reguły odznaczają się większym potencjałem plonotwórczym, a także są bardziej stabilne, tj. w mniejszym stopniu reagują na warunki stresowe, przykładowo niedobór wody. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie odżywienie zbóż od samego początku wegetacji. Stąd też przystępując do ich uprawy w pierwszej kolejności trzeba dokładnie zaplanować nawożenie przedsiewne. W praktyce zaleca się sporządzenie bilansu, który powinien uwzględniać: » potrzeby pokarmowe uprawianej rośliny; » zasobność gleby w przyswajalne (fosfor, potas i magnez) i dostępne (azot i siarka) formy składników pokarmowych; » wartość nawozową resztek roślinnych, słomy, obornika lub innych nawozów naturalnych i organicznych, które zostały wprowadzone do gleby zarówno bezpośrednio przed ich siewem, jak i w zmianowaniu; » wyliczenie dawki nawozu; » wybór nawozu oraz terminu jego stosowania. 66 Zanim zostaną omówione poszczególne elementy bilansu to trzeba zaznaczyć, że zboża ozime przed siewem wymagają nawożenia przede wszystkim fosforem i potasem, a w określonych sytuacjach również azotem. Natomiast nawożenie pozostałymi makroelementami, tj. magnezem i siarką należy wykonać w okresie wiosennym. Zasada ta obowiązuje w sytuacji, gdy składniki te zamierzamy zastosować w większych ilościach w nawozach szybkodziałających, przykładowo kizerycie (magnez i siarka), czy siarczanie amonu lub saletro siarczanie amonu (azot i siarka). Postępowanie takie wynika z tego, że zarówno magnez, jak i siarka zaliczają się do składników, których formy dostępne dla roślin (Mg2+; SO42-) stosunkowo łatwo przemieszczają się w glebie, a co się z tym wiąże w okresie jesienno-zimowym w przypadku dużych opadów mogą zostać wymyte poza system korzeniowy roślin. Tym bardziej, że potrzeby pokarmowe zbóż w okresie jesiennym względem tych składników są stosunkowo nieduże. Zatem w przypadku zastosowania większych dawek zdecydowana ich część będzie mogła być pobrana dopiero w okresie wiosennej wegetacji zbóż. Stąd też jesienne nawożenie magnezem jest uzasadnione przede wszystkim w przypadku niskiej i bardzo niskiej zasobności gleby w ten składnik. Tak jak wspomniano, przed siewem zboża należy nawozić przede wszystkim fosforem i potasem. Rola tych składników w prawidłowym rozwoju roślin jest nie do przecenienia. Fosfor decyduje między innymi o szybkości wzrostu systemu korzeniowego i tym samym określa zdolność rośliny do pobierania wody i składników pokarmowych z gleby, a także ma wpływ na wczesne rozpoczęcie wegetacji i szybki wzrost roślin w okresie wiosennym oraz lepsze zaziarnienie kłosów, co skutkuje wyższymi plonami. Natomiast potas „ W zależności od odmiany oraz warunków siedliskowo-klimatycznych roślina do wydania tego samego plonu może pobrać mniejsze lub większe ilości składnika pokarmowego. od 72-104 kg P2O5 i 128-192 kg K2O. Jak widać z tego zestawienia potrzeby pokarmowe roślin uprawnych są zmienne. W zależności od odmiany oraz warunków siedliskowo-klimatycznych roślina do wydania tego samego plonu może pobrać mniejsze lub większe ilości składnika pokarmowego. Generalnie sporządzając bilans nawozowy przyjmuje się wartości średnie. Jednakże uprawiając zboża w stanowiskach żyznych można przyjąć dolny zakres zapotrzebowania. jako składnik, który jest pobierany przez rośliny w dużych ilościach (na wysoko plonujących plantacjach maksymalne pobranie tego składnika, które przypada na okres kwitnienia jest zbliżone, a nawet przekracza pobranie azotu) ma wpływ na przezimowanie roślin, kontroluje gospodarkę wodną, przez co zwiększa odporność roślin na suszę, a wraz z fosforem i innym składnikami pokarmowymi (między innymi magnezem i siarką) decyduje o efektywności nawożenia azotem, co znacząco zmniejsza koszty związane z nawożeniem tym składnikiem. Przystępując do sporządzenia bilansu nawozowego w pierwszej kolejności należy oszacować potrzeby pokarmowe roślin, gdyż wiedza o zapotrzebowaniu roślin na dany składnik pokarmowy jest podstawą racjonalnego ich nawożenia. W tym celu należy pomnożyć wartość pobrania jednostkowego (Tabela 1.) razy wysokość zakładanego plonu. Przykładowo, gdy chcemy uzyskać 8 ton ziarna pszenicy z hektara to potrzeby pokarmowe wynoszą Tabela 1. | Po określeniu zapotrzebowania roślin przed przystąpieniem do nawożenia należy się zastanowić jaka jest (będzie) dostępność składników pokarmowych z gleby. Poza warunkami pogodowymi, na które rolnik nie ma wpływu, wynika ona przede wszystkim z zasobności gleby w przyswajalne składniki pokarmowe, jak i zastosowanych bezpośrednio przed siewem zbóż lub w zmianowaniu nawozów naturalnych (obornik, gnojowica itp.) czy organicznych (słoma, liście buraczane itp.). Przyjmuje się, że w uprawie zbóż zasobność gleby w przyswajalny fosfor i potas (również magnez) powinna mieścić się w średniej klasie zasobności. Zasobność taka pozwala na zastosowanie tzw. prawa zwrotu, tj. na zastosowanie takiej ilości składnika pokarmowego, która wynika z pobrania. Zasadę tą należy przestrzegać w sytuacji, gdy zawartość w/w składników pokarmowych mieści się w dolnych granicach zasobności średniej. Natomiast, gdy zawartość kształtuje się pośrodku, w górnych granicach zasobności średniej lub jest wyższa to ilość składników wprowadzanych w nawozach mineralnych można, a nawet należy odpowiednio zmniejszyć. W takim przypadku w zależności od zasobności gleby zwykle w nawozach pokrywa się od 25-75% Średnie jednostkowe pobranie podstawowych makroelementów przez zboża ozime, kg/t ziarna + odpowiednia masa słomy ROŚLINA UPRAWNA N P2O5 K2O Mg S PSZENICA 28–32 9–13 16–24 3,0 4,5 PSZENŻYTO 22–26 9–13 16–24 3,0 3,5 ŻYTO 22–26 8–13 18–26 2,5 3,0 JĘCZMIEŃ 22–26 10–13 20–26 2,5 3,5 JESIEŃ 2011 | S T R AT E G I A N AW O Ż E N I A Z B Ó Ż O Z I M Y C H Fot 1. | Zboża ozime podobnie jak rzepak fundament pod przyszły plon powinny przynajmniej częściowo zbudować w okresie jesiennym zapotrzebowania. Jednocześnie w sytuacji bardzo wysokich zasobności gleby nawożenie zbóż w/w składnikami należy traktować wybitnie startowo, tj. zastosować ich niewielką ilość aby rośliny miały łatwo dostępny składnik na początku wegetacji, kiedy jeszcze mają słabo rozwinięty system korzeniowy. W sytuacji odwrotnej, tj. gdy mamy do czynienia z wyczerpaniem z gleby składników pokarmowych nawożenie poza zapotrzebowaniem roślin powinno obejmować nadwyżkę w celu uzupełnienia rezerw glebowych. Przy czym nadwyżka ta powinna być tak wyliczona, aby gleba charakteryzowała się co najmniej średnią zasobnością w chwili, gdy na analizowanym polu znajdzie się roślina o największych wymaganiach pokarmowych, przykładowo buraki cukrowe, czy rzepak. Ilość składników pokarmowych uwalniających się z nawozów organicznych i naturalnych (słoma, obornik) można rozpatrywać zarówno w członie zmianowania (przykładowo: rzepak - pszenica), jak i całym zmianowaniu (Tabela 2.). Jednocześnie warto pamiętać, że decydując się na przyoranie słomy trzeba jej zapewnić optymalne warunki mineralizacji, tj. dobrze ją rozdrobnić i wymieszać z glebą (im gleba cięższa tym płyciej, aby była dostateczna dostępność tlenu), a przede wszystkim zastosować azot na mineralizację (dotyczy słomy zbóż i słomy kukurydzianej). Jak wynika z tabeli 2 postępowanie z plonem ubocznym w głównym stopniu ma wpływ na zasobność gleby w potas. 68 Po określeniu potrzeb nawozowych należy dokonać wyboru nawozu oraz terminu jego zastosowania. Pomimo, że zboża nie posiadają szczególnych preferencji co do formy chemicznej składników pokarmowych to jest to jeden z ważniejszych elementów strategii nawożenia. Decyduje on nie tylko o cenie, którą musimy zapłacić, ale również ma wpływ na wykorzystanie składników, a tym samym na odżywienie roślin. Warto przypomnieć, że składnik pokarmowy znajdujący się w nawozie, aby mógł być pobrany przez roślinę, musi się rozpuścić i przejść do roztworu glebowego. Proces ten zachodzi w miarę szybko, gdy składniki znajdują się w nawozach w formach rozpuszczalnych w wodzie, natomiast stosunkowo wolno, gdy składniki znajdują się w formach rozpuszczalnych w kwasach glebowych (zwykle dotyczy to fosforu). Zatem nawożenie takimi nawozami powinno być stosowane przede wszystkim w stanowiskach zasobnych, na których tempo uwalniania składników nie jest aż tak ważne. Poza tym dokonując wyboru nawozu warto zwrócić uwagę na składniki towarzyszące, przykładowo magnez, siarkę czy mikroelementy. Fosfor i potas najlepiej jest zastosować przed siewem zbóż. Przy czym nawozy potasowe ze względu na dobre przemieszczanie się potasu w glebie można również zastosować w dawkach dzielonych, tj. 1/2 do 2/3 dawki zastosować jesienią przed siewem, a pozostałą część wiosną na początku wegetacji zbóż. Natomiast wiosenne stosowanie fosforu (jeśli na takie się decydujemy) ze względu na jego słabe przemieszczanie w glebie powinno mieć charakter wybitnie startowy. Nieco odmiennie należy podejść do nawożenia zbóż ozimych azotem. Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że zboża pobierają azot w okresie jesiennym w stosunkowo małych ilościach. Poza tym S T R AT E G I A N AW O Ż E N I A Z B Ó Ż O Z I M Y C H | JESIEŃ 2011 Fot 2. | Niedobór składników pokarmowych między innymi ogranicza krzewienie się roślin „ brak dostępu do nadmiernej ilości azotu jesienią nie tylko poprawia zimotrwałość zbóż ozimych, lecz także pobudza rośliny do budowania silnego systemu korzeniowego brak dostępu do nadmiernej ilości tego składnika jesienią nie tylko poprawia zimotrwałość zbóż ozimych, lecz także pobudza rośliny do budowania silnego systemu korzeniowego, co jest podstawą prawidłowego ich odżywienia zarówno w okresie jesiennym, jak i w czasie wiosennej wegetacji, kiedy to zboża pobierają zdecydowaną większość potrzebnych im składników pokarmowych. Tym niemniej trzeba pamiętać, że azot jako główny składnik pokarmowy warunkuje tempo wzrostu roślin, decydując tym samym o stopniu ich rozwoju przed zimą (jak już wspomniano wskazane jest, aby zboża przed spoczynkiem zimowym były już częściowo rozkrzewione). Stąd też nie można sobie pozwolić, aby prowadzić łan zbóż w okresie jesiennej wegetacji na głodzie azotowym. Dlatego w określonych Tabela 2. | przypadkach, tzn. gdy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia niedoborów tego składnika, wskazane jest jesienne nawożenie zbóż ozimych azotem. Szczególnie wskazane jest: » gdy przedplonem było zboże i uzyskaliśmy wysoki plon przy niskim nawożeniu azotem, » gdy przyoraliśmy słomę i zastosowaliśmy zbyt mało azotu na jej mineralizację, » gdy gleba nie posiada odpowiedniej struktury, » w sytuacji spóźnionych siewów, » w przypadku wystąpienia warunków niekorzystnych do mineralizacji azotu glebowego (zimna mokra jesień itp.). W powyższych warunkach należy wykonać nawożenie azotem w dawce około 20-30 kg N/ha, stosując dowolny nawóz zawierający ten składnik, przykładowo nawóz wieloskładnikowy. Natomiast w przypadku stosowania tego składnika powschodowo wskazane jest stosowanie nawozów azotowych szybko działających. Ilość składników pokarmowych* do dyspozycji roślin uprawnych z zastosowanych nawozów organicznych, kg N NAWÓZ P2O5 K2O P Z P Z P Z SŁOMA RZEPAKOWA 30 45 9 23 115 200 SŁOMA KUKURYDZIANA 25 40 6 15 75 135 SŁOMA ZBÓŻ 12 20 4 11 60 108 LIŚCIE BURACZANE 60 90 12 27 150 225 * ilość składników pokarmowych została wyliczona dla 7,5 t słomy i 50 t świeżej masy liści P — w pierwszym roku po przyoraniu Z — w zmianowaniu AUTOR DR INŻ. WITOLD SZCZEPANIAK 69 JESIEŃ 2011 | T E R M I N Y S I E W U I I C H W P ŁY W N A R O Z W Ó J R O Ś L I N Terminy siewu i ich wpływ na rozwój zbóż Do czynników w głównej mierze warunkujących wysokość plonu zbóż, a zwłaszcza zajmującej największy areał uprawy pszenicy ozimej, w warunkach Polski zaliczyć można jakość gleb, dostępność wody oraz zabiegi agrotechniczne, w tym termin siewu. Uprawa tego zboża w niekorzystnych stanowiskach powoduje znaczne obniżenie wydajności od 15% do 30% przy jednocześnie dużych wahaniach plonów w latach. Myśląc o końcowym efekcie w postaci wysokiego plonu musimy uwzględniać wiele czynników towarzyszących naszej uprawie. P ierwszym krokiem niewątpliwe dającym podstawy do walki o satysfakcjonujący plon jest wybór właściwej dla posiadanego przez nas stanowiska odmiany. Następnie zbilansowane nawożenie NPK oraz przebieg pogody, na który nie mamy wpływu. Pogoda może wpływać na plon w sposób bezpośredni: » słabe wschody (przymrozki, brak wody itp.) » podtopienia » wymarzanie » susza Oddziaływanie to jednak może mieć również charakter pośredni. Z warunkami meteorologicznymi związane jest natężenie występowania chorób grzybowych i szkodników, wyleganie, słabe wykształcenie ziarna czy porastanie przy częstych deszczach przed i w czasie zbioru. Z tematem warunków meteorologicznych bezpo- 70 średnio związany jest także termin siewu zbóż ozimych. Warunki klimatyczne w Polsce są dość zróżnicowane dotyczy to zarówno temperatur panujących jesienią jak i wiosennych i letnich okresów suszy. Najlepsze warunki termiczne jesienią dla wzrostu ozimin panują na Dolnym Śląsku i tam optymalny termin siewu przypada najpóźniej. W Polsce południowo – wschodniej, w której panują raczej niekorzystne warunki termiczne jesienią optimum terminu siewu przypada 10 do 15 dni wcześniej. Każdy rejon naszego kraju ma optymalne terminy siewu dla zbóż ozimych. Przyjrzyjmy się im przez pryzmat pszenicy ozimej. Optymalne terminy siewu dla tego gatunku w poszczególnych częściach Polski to: » północno-wschodnia i wschodnia od 15 do 25 września » centralna i południowo wschodnia od 20 do 30 września » północno-zachodnia i zachodnia od 20 września do 5 października » Dolny Śląsk od 25 września do 10 października. T E R M I N Y S I E W U I I C H W P ŁY W N A R O Z W Ó J R O Ś L I N | JESIEŃ 2011 Fot 1. | Dobrze byłoby, aby roślina zdążyła wykształcić przed zimą kilka listków. „ Szkodliwy wpływ opóźnionego terminu siewu daje najbardziej dokuczliwie skutki przy krótkiej i chłodnej jesieni, niwelowany jest on, gdy jesień jest długa i ciepła. Wysiew pszenicy w optymalnych dla niej terminach w danym rejonie kraju to lepsze warunki do kiełkowania i rozwoju siewek w okresie jesiennym, dzięki czemu ośliny wchodzą w okres zimy właściwie przygotowane. Z dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym i odpowiednią liczbą rozkrzewień. Miało to bardzo duże znaczenie w sezonie, 2010/2011 kiedy przez szybkie nadejście e zimy wiele plantacji nie było przygotowawane do przezimowania. Ich słabszą kondycję dycję wiosną w stosunku do zasiewów z optymalnego malnego terminu widać było jeszcze kilka tygodni po ruszeniu wegetacji wiosną. Był to skutek zbyt późnego terminu siewu. Szkodliwy wpływ opóźnionego terminu siewu daje najbardziej dokuczliwie skutki przy krótkiej i chłodnej jesieni, niwelowany jest on, gdy jesień jest długa i ciepła. Jeżeli zdecydujemy się na uprawę pszenicy ozimej po zbiorze późno zbieranych przedplonów należy jak najszybciej wykonać wszystkie zabiegi związane z wysiewem nawozów i przedsiewnym przygotowaniem pola. Konieczne jest odpowiednio wczesne zadbanie o zakup nawozów oraz najlepiej kwalifikowanego o znanej zdolności kiełkowania materiału siewnego. Należy wybrać odmianę, która wykazuje tolerancję na opóźniony termin siewu. Wskazane jest także zwiększenie normy wysiewu od 5-15% zależnie od ilości dni, o które opóźniamy wysiew. Rośliny z siewów opóźnionych krzewią się słabiej często dopiero wiosną, kiedy to dochodzi do gwałtownego przyśpieszenia rozwoju polegającego na szybkim przejściu roślin z krzewienia w fazę strzelania w źdźbło a często także na przyśpieszeniu kłoszenia. Tak jak by roślina starała się nadrobić stracony czas. Przy takim przyśpieszonym rozwoju często mamy do czynienia z niewyrównanym łanem, wiele pędów w łanie jest niskich a wyrastające z nich kłosy są krótsze i posiadają mniejszą liczbę kłosków. Wiele badań wskazuje na to, iż zależnie od rejonu kraju i warunków panujących jesienią spadki plonu w wyniku opóźnienia terminu siewu o 2 tygodnie mogą wynosić od 2,4 do ponad 40 %. Natomiast przy wysiewie późniejszym o 4 tygodnie straty te mogą sięgać już 23-52%. Przyjmuje się, że każdy dzień opóźnienia terminu siewu w stosunku do terminu optymalnego w danym rejonie kraju to obniżenie plonu o 0,5%. Dla przykładu przy plonie 5 t/ha oznacza to stratę 25 p kg dziennie. Obniżka plonu wynika przede wszystkim ze zmniejszenia obsady kłosów, wszy co częst często jest wynikiem słabego rozwoju roślin jesienią i silniejszego wymarzania zimą. Rośliny z późnych siewów mają niedostatecznie rozwinięty system korzeniowy, co przyczynia się do mniejszego pobierania składników mineralnych i wody. Skutkuje to zmniejszeniem MTZ oraz gęstości ziarna. Na takich plantacjach, jeśli wystąpi susza często objawy widoczne są szybciej niż plantacjach sianych w terminie optymalnym. Koniecznie trzeba unikać siewu w terminach opóźnionych odmian charakteryzujących się niską mrozoodpornością, ponieważ słabe rozwinięcie przed zimą odmian tego typu zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia silnych uszkodzeń w czasie zimy a tym samym wysokich obniżek plonu. Sporego spadku plonu można się spodziewać również w skutek opóźnienia terminu siewu i niekorzystnych warunków wilgotnościowych gleby, które mogą w tym czasie panować. Taki problem dotyczy przede wszystkim gleb ciężkich, na których siew w warunkach dużej wilgotności prowadzi do zniszczenia struktury gleby a w efekcie do niewyrównanych wschodów i zaburzeń we wzroście młodych siewek. Dobrze było by, aby roślina zdążyła wykształcić przed zimą kilka listków. 71 JESIEŃ 2011 | T E R M I N Y S I E W U I I C H W P ŁY W N A R O Z W Ó J R O Ś L I N Fot 2. | Różnica w rozwoju roślin jęczmienia przy opóźnieniu terminu siewu o 4 tygodnie. Późne siewy mają jednak też pewne zalety, niewątpliwie należy do nich mniejsza presja czy nawet jej całkowity brak ze strony chorób pojawiających się na liściach przy długiej i ciepłej jesieni. Septorioza paskowana liści, której zarodniki potrzebują ponad 20 godzinnego okresu zwilżenia liści. A której to objawy możemy obserwować już jesienią właśnie na plantacjach wcześnie sianych lub sianych w terminie optymalnym ale przy długiej i ciepłej jesieni na takich zasiewach również może dość do infekcji. Porażenie zatem może występować przez cały okres wegetacji od jesieni, widoczne jest w postaci podłużnych plam ograniczonych nerwami miedzy, którymi rozwijają się czarne punkty (piknidia). Kolejna chorobą pojawiająca się w łanach wcześnie sianych zbóż zwłaszcza jęczmienia ozimego i pszenicy ozimej jest mączniak prawdziwy zbóż i traw, zimuje na samosiewach i oziminach wiosną stanowiących źródło infekcji. Na resztkach roślinnych na polu często jako forma przetrwalnikowa pozostają otocznie zamknięte grzyba w formie widocznych czarnych punkcików pozostających na liściach lub źdźbłach już po jesiennej infekcji. Opóźnienie terminu siewu przy płodozmianie zbożowym a zwłaszcza uprawie pszenicy po pszenicy to także mniejsza presja Gaeumannomyces graminis grzyba powodującego wystąpienie zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni. Największe nasilenie zgorzeli podstawy źdźbła przypada pomiędzy 2-4 rokiem powtarzanej po atem decydując się na opóźnianie terminu siewu warto przeanalizować plusy i minusy takiego wyboru. Do czynników niewątpliwie podwyższających plon zaliczyć można dobrą wartość użytkową materiału siewnego o wysokiej polowej zdolności wschodów. Taki dobry początek przy odpowiednim Z 72 „ Późne siewy mają pewne zalety, niewątpliwie należy do nich mniejsza presja czy nawet jej całkowity brak ze strony chorób pojawiających się na liściach przy długiej i ciepłej jesieni. sobie uprawy, natomiast w następnych latach stopień porażenia ulega zmniejszeniu. Opóźniając siew niejako o uciekamy przed infekcją choroby, która najsilniejsza jest właśnie przy terminach wczesnego siewu i ciepłej jesieni, gdy temperatury oscylują w granicach 20oC. Niebezpieczeństwo porażenia przez choroby podstawy źdźbła (zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, fuzariozy oraz łamliwość źdźbła) zwiększa się w warunkach uproszczenia zmianowania i jednoczesnego stosowania bezorkowych systemów uprawy roli, gdzie pozostające na powierzchni pola resztki pożniwne stają się bezpośrednim źródłem zakażenia. Długa i ciepła jesień to także silne zagrożenie ze strony szkodników, szczególnie mszyc, których szkodliwość związana jest bezpośrednio z wirusem żółtej karłowatości. W ostatnich latach w wielu rejonach kraju jesienne zwalczanie mszyc stało się koniecznością. Późny siew w dużej mierze eliminuje ryzyko porażenia żółtą karłowatością przenoszona przez mszyce. nawożeniu i ochronie skutkował będzie dużą krzewistością produktywną, wzrostem liczby pędów kłosonośnych o dobrze zawiązanych kłoskach wypełnionym dorodnym ziarnem, co da efekt końcowy w postaci satysfakcjonującego poziomu plonu. AUTOR DR INŻ. ZUZANNA SAWINSKA UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU | KATEDRA AGRONOMII P L A N TA C J A W O L N A O D C H O R Ó B 1 2 3 4 5 6 7 8 | JESIEŃ 2011 Szerokie spektrum działania Do zastosowania we wszystkich gatunkach zbóż Systemiczna i kontaktowa akcja działania Wysoka skuteczność zwalczania chorób, w tym także zgorzeli siewek uodpornionych na karbendazym Doskonała selektywność dla zarodka i młodej siewki Pozytywny wpływ na wschody, zimowanie, krzewienie i plon Wygodna płynna formulacja umożliwiająca dokładne pokrycie nasion Działa odstraszająco na żerujące ptaki PREMIS 025 FS Zaprawione rośnie zdrowo SUBSTANCJA AKTYWNA TRITIKONAZOL (związek z grupy triazoli) – 25 g w 1 litrze środka Zaprawa w formie płynnego koncentratu zawiesinowego o działaniu kontaktowym oraz układowym, do zaprawiania w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych ziarna siewnego zbóż ozimych i jarych przed chorobami grzybowymi. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Zaprawa chroni rośliny uprawne przed następującymi chorobami jak: » śnieć cuchnąca » śnieć gładka » głownia pyląca » głownia zwarta » głownia źdźbłowa » zgorzel siewek Polecana jest do zaprawiania nasion zbóż ozimych i jarych, takich jak: » pszenica ozima i jara » pszenżyto ozime i jare » jęczmień ozimy i jary » żyto » owies Zalecana dawka: 150–200 ml środka z dodatkiem 400 ml wody na 100 kg ziarna siewnego. Wyższą dawkę środka stosować do zaprawiania ziarna jęczmienia przeciwko głowni pylącej. Preparat przenosi się z sokami, chroniąc młode części rośliny Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 73 Dlaczego zaprawiamy ziarno zbóż Poprzez zaprawianie ziarna likwiduje się pierwotne źródła porażenia chorobami, które zwalczamy w czasie wzrostu roślin. Grzyby, przeciwko którym stosuje się zaprawianie, rozpoczynają swój rozwój wraz z kiełkowaniem. Niejednokrotnie opanowują całkowicie młodą roślinę, powodując jej zamieranie. oprzez zaprawianie ziarna likwiduje się pierwotne źródła porażenia chorobami, które zwalczamy w czasie wzrostu roślin. Grzyby, przeciwko którym stosuje się zaprawianie rozpoczynają swój rozwój wraz z kiełkowaniem. Niejednokrotnie opanowują całkowicie młodą roślinę powodując jej zamieranie. Należy pamiętać, że żaden z fungicydów stosowanych do opryskiwania roślin w okresie wegetacji zbóż nie zahamuje rozwoju i nie zniszczy grzybów, które powodują głownie zbóż, śniecie oraz silną zgorzel siewek. P nie choroby te nazywa się „murzynką”, ponieważ porażone kłosy brudzą jasne ubrania pozostawiając na nich brunatne zarodniki. Sprawcę choroby można zwalczać, stosując zaprawy nasienne o działaniu układowym, ponieważ grzyb przenosi się przez ziarno, a umiejscowiony jest w jego zarodkowej części. Podobne objawy obecności daje głownia zwarta jęczmienia (Ustilago hordei), ale skupiska teliospor na kłosie okryte są delikatną srebrną błonką, która zostaje rozbita dopiero podczas zbioru kombajnem. ŚNIEĆ CUCHNĄCA PSZENICY (TILLETIA CARIES) I ŚNIEĆ GŁADKA (TILLETIA FOETIDA) GŁOWNIA ŹDŹBŁOWA ŻYTA (UROCYSTIS OCCULATA) Choroby te są groźne dla pszenicy ozimej i jarej. Podczas wegetacji chore rośliny są sinozielone, niskie, silnie rozkrzewione. Po wykłoszeniu, podczas tworzenia się ziarna, w miejscu ziarniaków powstają sorusy wypełnione początkowo mazistą masą grzybni i zarodników. Przechodząc przez porażony łan, wyczuwa się zapach zepsutych ryb, ponieważ grzyb wytwarza alkaloid – ryboflawinę o charakterystycznym mało przyjemnym zapachu. Porażone kłosy są lekkie i wypełnione brunatną, sypką masą głównie zarodników i grzybni, sprawcy choroby. Choroba obserwowana jest na życie. Objawy pojawiają się, gdy zboże znajduje się w fazie strzelania w źdźbło – BBCH 30–31. Początkowo na pochwach liściowych i na blaszkach liściowych widoczne są szarobrunatne smugi, które przechodzą na źdźbła i plewy żyta. GŁOWNIE PYLĄCE (USTILAGO TRITICI, U. NUDA) W pszenicy głownia występuje dość rzadko, w jęczmieniu natomiast jest dość często obserwowaną chorobą. Jej obecność stwierdza się po wykłoszeniu roślin. Z pochew liściowych porażonych roślin wydostają się ciemnobrunatne kłosy. Wszystkie kłoski na tych kłosach są całkowicie zniszczone i przekształcone w skupiska ciemnobrunatnego pyłu teliospor, który pod wpływem ocierania się i wiatru roznosi się po polu. Pozostają tylko osadki kłosowe z niewielką ilością brunatnych struktur grzybni i teliospor. Potocz- 74 Fot 1. Głownia źdźbłowa Fot 2. Śnieć cuchnąca Pod koniec wegetacji skórka liścia pęka i ukazują się wtedy czarne, lśniące skupiska zarodników (teliospor) i grzybni. Wzrost porażonych roślin zostaje często zahamowany, mogą one też przedwcześnie zamierać. ZGORZELE SIEWEK (FUSARIUM SPP. P.) Sprawcy zgorzeli, zwłaszcza grzyby z rodzaju dzaju Fusarium, mogą powodować we wszystkich ch uprawach zbóż ozimych i jarych przedwcze-sne zamieranie roślin wschodzących i rosnących po wschodach. Choroba objawia się zamieraniem kiełkujących roślin i ich korzeni. Wczesna infekcja grzybami z rodzaju Fusarium może przyczyniać się nawet do braku wschodów. W wypadku „ porażenia większych siewek chorobę rozpoznaje się po zbrunatnieniu korzeni, pochew liściowych i plamach na liściach. Zaprawianie ziarna jest skuteczną ochroną przed atakiem grzybów znajdujących się w glebie lub na powierzchni ziarna. Zainfekowany materiał siewny często niczym się nie różni od zdrowego, ponieważ porażeniu ulega okrywa owocowo-nasienna lub zarodek ziarniaka Zainfekowany materiał siewny często niczym Zainf się nie n różni od zdrowego, ponieważ porażeniu ulega okrywa owocowo-nasienna lub zarodek ule zziarniaka. Nawet, jeśli są to patogeny porażające ziarno zewnętrznie, to często i tak nie jesteśmy w stanie zobaczyć gołym okiem zarodników lub strzępek grzybni pokrywających nasiona. Zaprawianie zbóż w celu ich ochrony przed infekcją grzybów przenoszących się przez materiał siewny i patogenów glebowych jest konieczne i ekonomicznie opłacalne. W zależności od stopnia porażenia i warunków pogodowych, które mogą sprzyjać lub nie rozwojowi chorób, zabieg zaprawiania powinien stanowić podstawę ochrony łanu. AUTOR DR INŻ. ZUZANNA SAWINSKA UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU KATEDRA AGRONOMII JESIEŃ 2011 | Z WA LC Z A N I E CHWA S TÓW W ZB OŻ ACH Jesienne zwalczanie chwastów Fot 1. | Brak opowiedniej ochrony herbicydowej jesienią przyczyną znacznego zachwaszczenia wiosną. Jesień to czas, w którym większość plantatorów wykonuje zabiegi herbicydowe w zbożach ozimych. Jednocześnie jest to okres krytyczny w uprawie zbóż ozimych, bo właśnie wtedy chwasty mogą silnie konkurować z roślinami uprawnymi o światło, składniki pokarmowe, a przede wszystkim wodę. Z boża ozime są silnie narażone na zachwaszczenie, ponieważ chwasty wschodzą zarówno jesienią, jak i wiosną. Większość chwastów ozimych wschodzi w temperaturze stosunkowo niskiej, nie przekraczającej 2–4°C. Występujące w tym okresie chłody powodują, że chwasty – szczególnie na wcześnie sianych plantacjach – stanowią bardzo duże zagrożenie dla późniejszych plonów. Wybierając wariant ochrony herbicydowej staramy się dobrać możliwie jak najlepiej spektrum zwalczanych chwastów do zachwaszczenia występującego na polu. Aby ułatwić Państwu wybór najlepszych kombinacji herbicydowych, przygotowaliśmy tabelaryczne zestawienie spektrum zwalczanych chwastów przez poszczególne substancje aktywne i ich mieszaniny. Podstawowym chwastem zwalczanym jesienią jest miotła zbożowa; innymi chwastami stanowiącymi zagrożenie w tym czasie są chwasty rumianowate, przytulia czepna, maki, przetaczniki, jasnoty… Nie sposób tutaj zapomnieć o fiołku polnym, który właśnie wtedy rozwija się wyjątkowo dobrze. Dlatego też zastanawiając się nad wyborem, szukamy produktów o szerokiej palecie zwalczanych chwastów. 76 Jedną z częściej wybieranych kompozycji herbicydowych jest izoproturon z diflufenikanem. Mieszanina ta charakteryzuje się bardzo szerokim spektrum zwalczanych chwastów i wydłużonym działaniem, jednocześnie nie stanowiąc zagrożenia dla upraw następczych. W przypadku silnego zachwaszczenia samosiewami rzepaku dobrym rozwiązaniem jest dodatek preparatu zawierającego jeden z sulfonylomoczników, np: chlorosulfuron (m.in. Glean). Fot. 2. W początkowym okresie rozwoju chwasty najsilniej konkurują z rośliną uprawną o wodę, składniki pokarmowe i światło Z WA LC Z A N I E CHWA S TÓW W ZB OŻ ACH JESIEŃ 2011 DIFLUFENIKAN + CHLOROTOLURON W Ś Ś W Ś Ś Ś W O Ś W W W W Ś W W W W W Ś W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W Łoczyga pospolita W W Mak polny W W Czyściec polny Dymnica pospolita W Fiołek polny O Gorczyca polna W Gwiazdnica pospolita W Jaskier polny O W W Jasnota purpurowa Jasnota różowa O Komosa biała W Kurzyślad polny Ś Maki Ś W W W W W W W Ś W W W W W W W O W Ś W W Ś W Ś W W W Ś O W W Ś W W W W W W W W O O O O W Maruna bezwonna Miotła zbożowa W Niezapominajka polna W W W W W W W W W W W W W O O O Ostrożeń polny Owies głuchy Ś O PROSULFOKARB METRYBUZYNA + FLUFENACET Ś DIFLUFENIKAN + MEZOSULFURON METYLOWY + JODOSULFURON METYLOSODOWY W PENDIMETALINA + IZOPROTURON PENDIMETALINA Ś W Ś Chaber bławatek Ś CHLOROTOLURON W Bodziszek drobny DIFLUFENIKAN + IZOPROTURON + CHLOROSULFURON DIFLUFENIKAN + IZOPROTURON CHLOROSULFURON DIFLUFENIKAN Spektrum zwalczanych chwastów przez dostępne substancje aktywne w ochronie rzepaku ozimego IZOPROTURON Tabela | | Ś O Perz właściwy O Powój polny O O Ś O O W O O O O O O O O O O W O W Poziewnik szorstki Ś Ś Ś Przetaczniki O W W O Przytulia czepna O W W W Ś W W W Ś W W W Ś W W W W W Ś W W W Rdesty O W W W Rumian polny W W W W Rumianek pospolity W W W Rzodkiew świrzepa O W W Samosiewy rzepaku Ś Skrzyp polny O Sporek polny W Ś W O O W W W Ś W Ś O O O W Szarłat szorstki Tasznik pospolity W Tobołki polne W W Wiechlina roczna Życica wielokwiatowa W W W Stulicha psia Wyczyniec polny W W Ś W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W Ś W Ś W W W K ATA L O G 2 0 1 1 SA PE R 500 SC | P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W 1 Szerokie spektrum zwalczanych chwastów 2 Niezawodny w zwalczaniu fiołka polnego 3 Zabezpiecza przed zachwaszczeniem wtórnym 4 Najlepiej działa na chwasty w fazie kiełkowania ZAL ZALECANY A ECANY ECA CANY Y ADI ADIU ADIUWANT UWANT UWANT i Fachowo zdetonuje uciążliwe chwasty SUBSTANCJA AKTYWNA DIFLUFENIKAN (związek z grupy fenoksynikotynoanilidów) - 500 g w litrze środka SAPER 500 SC jest środkiem chwastobójczym, koncentratem w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowanym nalistnie, przeznaczonym do jesiennego zwalczania chwastów dwuliściennych (głównie fiołka polnego) w pszenicy ozimej. DZIAŁANIE NA CHWASTY Diflufenikan pobierany jest głównie poprzez liście oraz częściowo przez korzenie chwastów. Działaniu środka sprzyja optymalna wilgotność gleby. Największy efekt chwastobójczy uzyskuje się stosując środek we wczesnych fazach rozwojowych chwastów, to jest w czasie kiełkowania lub krótko po ich wschodach, w fazie siewek. » Chwasty wrażliwe np.: fiołek polny gwiazdnica pospolita przetacznik perski przytulia czepna (w wyższej dawce) » Chwasty średnio wrażliwe np.: rumianek pospolity tasznik pospolity » Chwasty odporne np.: ostrożeń polny perz właściwy inne chwasty wieloletnie i głęboko korzeniące się. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI PSZENICA OZIMA » » zabieg wykonać jesienią w fazie 2-3 liści pszenicy ozimej zalecana dawka: 0,2-0,3 l/ha. UWAGA! Wyższą z zalecanych dawkę stosować gdy chwasty znajdują się w późniejszych fazach rozwojowych. Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 78 Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. P L A N TA C J A W O L N A O D C H W A S T Ó W 1 Skuteczny w walce z miotłą zbożową 2 Szerokie spektrum zwalczanych chwastów 3 Dobrze komponuje się z innymi preparatami z grupy regulatorów wzrostu, poszerzając spektrum działania 4 Skutecznie chroni przed zachwaszczeniem wtórnym | K ATA L O G 2 0 1 1 I ZO FA R M 500 SC ZALECANY ADIUWANT 5 Korzystny stosunek ceny do jakości produktu Czysty łan w zasięgu ręki SUBSTANCJA AKTYWNA IZOPROTURON (związek z grupy pochodnych mocznika) – 500 g w 1 litrze środka Środek chwastobójczy, koncentrat w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany nalistnie przeznaczony do zwalczania miotły zbożowej oraz niektórych chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym. Środek pobierany jest poprzez korzenie i liście chwastów. Najskuteczniej niszczy miotłę zbożową znajdującą się w fazie 2–4 liści, a chwasty dwuliścienne znajdujące się w fazie 2–6 liści. » Chwasty wrażliwe dymnica pospolita gwiazdnica pospolita mak polny maruna bezwonna miotła zbożowa niezapominajka polna tobołki polne » Chwasty średnio wrażliwe chaber bławatek » Chwasty odporne fiołek polny jasnoty przytulia czepna przetaczniki ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI PSZENICA OZIMA » » zalecana dawka: 2–2,5 l/ha. opryskiwać wiosną, po rozpoczęciu wegetacji roślin, nie wcześniej niż od fazy 3 liści do zakończenia fazy krzewienia. PSZENŻYTO OZIME » » zalecana dawka: 2–2,5 l/ha. opryskiwać wiosną, po rozpoczęciu wegetacji roślin, nie wcześniej niż od fazy 3 liści do zakończenia fazy krzewienia. Stosować środek raz w sezonie wegetacyjnym. Zalecana ilość wody: 200-300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 79 K ATA L O G 2 0 1 1 ZBOŻE TOTAL EXTRA | DOLISTNE DOKARMIANIE ROŚLIN 1 Poprawia odżywienie roślin 2 Zapewnia wzrost energii i siły kiełkowania 3 Zagęszcza soki komórkowe, dzięki czemu wzrasta zimotrwałość i mrozoodporność roślin 4 Przyspiesza ruszenie wegetacji wiosną 5 Zrównoważony stosunek NPK i wysoka zawartość miedzi NPK 15-15-15 i manganu to pewny i wysoki plon ZALECANY ADIUWANT 6 Większa odporność na choroby Nowy sezon — najlepsza formuła Pełnoskładnikowy nawóz typu Extra w układzie zrównoważonym do dolistnego stosowania w uprawach wszystkich gatunków zbóż ozimych i jarych (także jęczmienia browarnego). DZIAŁANIE Mikroskładniki w postaci chelatów (biorozkładalne chelaty IDHA), czyli połączeń ze związkami organicznymi, są pobierane przez liście. Oprysk dolistny zapewnia szybkość działania. Składniki optymalnie dobrane do fizjologicznych potrzeb i prawidłowego rozwoju roślin, gwarantują maksymalną przyswajalność w kluczowych stadiach rozwoju. ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI JESIENIĄ OD FAZY 4 LIŚCIA » zalecana dawka: 2–3 kg/ha » zalecana ilość wody: 200–400 l/ha WIOSNĄ PEŁNIA KRZEWIENIA » zalecana dawka: 2–4 kg/ha » zalecana ilość wody: 200–400 l/ha POCZĄTEK KŁOSZENIA » zalecana dawka: 2–4 kg/ha » zalecana ilość wody: 200–400 l/ha NPK 15-15-15 SKŁADNIKI POKARMOWE Azot ogólny Azot azotanowy Azot amonowy Fosfor: pięciotlenek fosforu Potas: tlenek potasu Magnez: tlenek magnezu Siarka Miedź Żelazo Mangan Molibden Cynk 80 ZAWARTOŚĆ (N) (N-NO3) (N-NH4) (P2O5) (K20) (MgO) (S) (Cu) (Fe) (Mn) (Mo) (Zn) 15,0% 7,4% 7,6% 15,0% 15,0% 2,7% 2,2% 0,2% 0,1% 0,4% 0,01% 0,1% Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. DOLISTNE DOKARMIANIE ROŚLIN | K ATA L O G 2 0 1 1 1 Cropvit – podstawowe mikroskładniki 2 Szybko poprawiają kondycję roślin uprawnych 3 Uczestniczą w reakcjach syntezy białek, skrobi, witamin i innych substancji odżywczych 4 Mikroelementy podlegające chelatyzacji zapewniają szybkie wchłanianie przez roślinę i równie szybką biodegradację CROPVIT Mn Cu ZALECANY ADIUWANT Zdrowo nakręca uprawy Cropvit to jednoskładnikowe chelatowe nawozy płynne. Każdy nawóz z palety Cropvit zawiera jeden całkowicie przyswajalny mikroelement, dobrany do potrzeb nawożenia konkretnej uprawy, mając na celu najbardziej efektywne i pełne wykorzystanie potencjału genetycznego roślin. CROPVIT Mn Wysokoskoncentrowany roztwór łatwo przyswajalnego manganu do nawożenia zbóż. Cropvit Mn jest szczególnie zalecany na glebach o pH powyżej 6,7 oraz glebach o niskiej zawartości wapnia, substancji organicznych, podmokłych lub słabo przepuszczalnych. Cropvit Mn zapobiega powstawaniu chorób fizjologicznych powodowanych przez niedobory manganu i likwiduje ich objawy (szarobrunatne smugi pomiędzy unerwieniem liścia, np. szara plamistość liści w uprawach owsa). TERMINY STOSOWANIA I DAWKI » » zapobiegawczo lub po wystąpieniu objawów niedoborów: 1–2 opryski co 10–14 dni dawka nawozu 1–2 l/ha CROPVIT Cu Chelat miedzi polecany do dolistnego zasilania upraw zbożowych. Miedź bierze udział m.in. w metabolizmie azotu, dlatego wpływa silnie stymulująco na ilość i jakość ziarna zbóż. Oznaki niedostatecznego zaopatrzenia roślin w miedź, to m.in. bielenie młodych listków, chloroza starszych liści, przywiędły wygląd roślin, słabo wypełnione kłosy, obniżona zawartość białka i inne. Cropvit Cu znacząco wpływa na zwiększenie odporności roślin na porażenia chorobami grzybowymi i bakteryjnymi. Stosowanie Cropvit Cu w intensywnych uprawach zbożowych procentuje zwyżką plonu ziarna oraz wyraźną poprawą jego parametrów. TERMINY STOSOWANIA I DAWKI » » zapobiegawczo lub po wystąpieniu objawów niedoborów: 1–2 opryski co 10–14 dni dawka nawozu 1–2 l/ha Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 81 Stymulowanie zbóż jesienią: KELPAK + ROOTEX! Na przestrzeni ostatnich dwóch lat opłacalność uprawy zbóż znacząco wzrosła i biorąc pod uwagę główne wskaźniki makroekonomiczne oraz coraz większą globalnie nieprzewidywalność pogody, ceny skupu zbóż w 2012 roku i latach następnych będą ciągle atrakcyjne. Warto zatem wykorzystać tę sytuację i nieco inaczej spojrzeć na uprawę zbóż celem jeszcze lepszego wykorzystania wynikającego z ich genetyki potencjału plonowania. Z tą myślą w uprawie zbóż ozimych polecamy zastosowanie już jesienią stymulatora wzrostu, najlepiej kombinacji preparatu KELPAK z cynkowym nawozem dolistnym ROOTEX. N a przestrzeni ostatnich dwóch lat opłacalność uprawy zbóż znacząco wzrosła i biorąc pod uwagę główne wskaźniki makroekonomiczne oraz coraz większą globalnie nieprzewidywalność pogody ceny skupu zbóż w 2012 roku i latach następnych będą ciągle atrakcyjne. Warto zatem wykorzystać tę sytuację i nieco inaczej spojrzeć na uprawę zbóż celem jeszcze lepszego wykorzystania wynikającego z ich genetyki potencjału plonowania. Z tą myślą w uprawie zbóż ozimych polecamy zastosowanie już jesienią stymulatora wzrostu, najlepiej kombinacji preparatu KELPAK z cynkowym nawozem dolistnym ROOTEX. To, że Kelpak działa bardzo korzystnie na rośliny i wymiernie podnosi plony wielu plantatorów już się przekonało. Na podstawie najnowszych badań ścisłych udało się udowodnić, że można Kelpak w zbożach zastosować w niższej dawce w kombinacji z nawozem cynkowym Rootex i również uzyskać bardzo dobre efekty stymulacji roślin (patrz fotografie) . Należy przy tym nadmienić, że tak dobre efekty wynikają z synergistycznego oddziaływania obu preparatów, które nie tylko umożliwia roślinie rozwinięcie systemu korzeniowego, ale również poprawia tolerancję roślin na wahania temperatur w okresie późnej jesieni i wczesnej wiosny. Kombinacja preparatów Kelpak i Rootex wzmaga w roślinach procesy fotosyntezy, dzięki czemu rośliny szybciej rosną i przed zimą są w stanie mocniej zagęścić soki komórkowe. Wszystkie te mechanizmy oddziaływania na fizjologię roślin umożliwiają bardzo dobry rozwój roślin jesienią, znacznie łatwiejsze zimowanie, szybszy start wiosną i wydanie wyższych plonów. Warto przy tym pamiętać iż stymulowane za pomocą kombinacji preparatów Kelpak i Rootex zboża są lepiej odżywione, lepiej wykorzystują składniki pokarmowe i wodę, są również zdrowsze co za tym idzie łatwiej je chronić! W doświadczeniach ścisłych prowadzonych w IUNG Wrocław zostały wykorzystane różne kombinacje stymulowania roślin pszenicy ozimej. Widać wyraźnie, że poszczególne stymulatory wzrostu wpływają na rozwój roślin. Biorąc pod uwagę wzrost poszczególnych parametrów jak długość korzeni, masę korzeni i masę liści (wykresy 1,2, 3) najskuteczniejszymi kombinacjami okazały się Kelpak i Kelpak + Rootex. Mając na uwadze najkorzystniejszy stosunek efektu do kosztu godnym polecenia rozwiązaniem jest zdecydowanie Kelpak + Rootex (Wykres 4.). KONTROLA KELPAK (f. 3–4 liści; 2 l/ha) 82 Wyk. 1. | Wpływ różnych wariantów stymulowania roślin pszenicy ozimej na długość korzeni. Doświadczenie ścisłe – IUNG Wrocław 2011 12 11 10 + 14% 9 + 11% + 13% + 3% 8 7 6 KONTROLA KELPAK \$)#*b_ùY_ 2 l/ha KELPAK + ROOTEX \$)#*b_ùY_ 1 + 0,4 l/ha ROOTEX PREP. POR. \$)#*b_ùY_ \$)#*b_ùY_ 0,8 l/ha 0,8 l/ha Wyk. 2. | Wpływ różnych wariantów stymulowania roślin pszenicy ozimej na masę korzeni. Doświadczenie ścisłe – IUNG Wrocław 2011 4,0 3,5 Fotografie | Pokrój roślin pszenicy ozimej po zastosowaniu różnych preparatów stymulujących. Doświadczenie ścisłe – IUNG Wrocław 2010/11. Obserwacja 13.04.2011 3,0 + 36% + 43% + 25% - 7% 2,5 2,0 KONTROLA KELPAK \$)#*b_ùY_ 2 l/ha KELPAK + ROOTEX \$)#*b_ùY_ 1 + 0,4 l/ha ROOTEX PREP. POR. \$)#*b_ùY_ \$)#*b_ùY_ 0,8 l/ha 0,8 l/ha Wyk. 3. | Wpływ różnych wariantów stymulowania roślin pszenicy ozimej na masę liści (g). Doświadczenie ścisłe – IUNG Wrocław 2011 25 KELPAK + ROOTEX (f. 3–4 liści; 1+0,4 l/ha) 20 15 + 54% + 48% + 40% + 19% 10 5 KONTROLA KELPAK \$)#*b_ùY_ 2 l/ha KELPAK + ROOTEX \$)#*b_ùY_ 1 + 0,4 l/ha ROOTEX PREP. POR. \$)#*b_ùY_ \$)#*b_ùY_ 0,8 l/ha 0,8 l/ha Wyk. 4. | Koszt (zł/ha) zastosowania różnych wariantów stymulowania roślin pszenicy ozimej ROOTEX (f. 3-4 liści; 0,8 l/ha) 80 70 60 50 40 30 20 PREPARAT PORÓWNAWCZY (f. 3-4 liści; 0,8 l/ha) KELPAK \$)#*b_ùY_ 2 l/ha KELPAK + ROOTEX \$)#*b_ùY_ 1 + 0,4 l/ha ROOTEX \$)#*b_ùY_ 0,8 l/ha PREP. POR. \$)#*b_ùY_ 0,8 l/ha AUTOR JAROSŁAW KOMAR CHEMIROL K ATA L O G 2 0 1 1 KE LPAK | M O C N A P L A N TA C J A 1 Większa masa korzeniowa i siła wzrostu roślin 2 wzrost odporności rośliny na warunki stresowe, takie jak przymrozki, susza, pestycydy 3 Lepsze wykorzystanie składników pokarmowych 4 Zdecydowanie wyższy plon i jakość zbioru ZALECANY ADIUWANT Pewniejsze i wyższe plony SUBSTANCJE AKTYWNE hormony roślinne: auksyny – 11 mg/l, cytokininy – 0,031 mg/l DZIAŁANIE Auksyny i cytokininy są produkowane przez roślinę w ściśle określonych proporcjach i indukują procesy zachodzące w roślinie od momentu wschodów praktycznie do końca jej życia. Auksyny – najważniejsze hormony w roślinie! Wytwarzane głównie w młodych częściach pędu odpowiadają za wzrost wzdłużny łodyg, pobudzają tworzenie się korzeni bocznych i włośników korzeniowych, przeciwdziałają starzeniu się organów i zrzucaniu liści. Cytokininy – wytwarzane głównie w systemie korzeniowym odpowiadają za podział komórek, pobudzają tkanki do wytwarzania organów, pobudzają powstawanie pędów bocznych, hamują procesy starzenia się roślin. Poziom produkcji fitohormonów w roślinie jest uzależniony od wielu czynników. Czynniki stresujące (niska temperatura, susza, choroby, szkodniki, fitotoksyczność środków ochrony) mogą poważnie zakłócić ich produkcję. Wówczas roślina nie rozwija się prawidłowo i nie jest w stanie wydać wysokiego plonu. Bioregulator Kelpak obniża ryzyko wpływu czynników stresowych na roślinę a przez to na plon i jakość zbioru. TERMINY STOSOWANIA I DAWKI ZBOŻA JARE I OZIME » » 84 jesienią: od fazy 4 liści do fazy krzewienia zalecana dawka: 2 l/ha Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. M O C N A P L A N TA C J A 1 2 3 4 5 6 7 8 | K ATA L O G 2 0 1 1 Poprawia zdolności pobierania i akumulowania składników pokarmowych Eliminuje negatywne efekty nierównych wschodów Stymuluje rozwój systemu korzeniowego Wpływa na prawidłowy rozwój roślin Ogranicza skutki stresu Poprawia mrozoodporność Zwiększa plon Poprawia zdrowotność roślin poprzez zwiększenie odporności ROOTEX ZALECANY ADIUWANT Dynamit w korzeniu ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW azot (N) w formie amonowej 7,7 % (m/m) [% masowe] tj. 90 g/l N-amonowego cynk (Zn) rozpuszczalny w wodzie 8,0 % (m/m) [% masowe] tj. 96 g/l Środek poprawiający ukorzenienie roślin poprzez wzrost masy korzeniowej. Rootex wpływa wyjątkowo korzystnie na wzrost i plonowanie rośliny. Płynny nawóz mikroelementowy polecany w uprawach rzepaku, zbóż, kukurydzy oraz roślin strączkowych i nowo posianych traw. ZAKRES, TERMINY STOSOWANIA I DAWKI RZEPAK JARY I OZIMY » » » Stosować w fazie od dwóch do sześciu liści właściwych. Rzepak ozimy traktować jesienią, jary wiosną. Zalecana dawka: 0,8 l/ha. ZBOŻA JARE I OZIME » » Stosować wiosną lub jesienią, od fazy piórkowania do końca krzewienia. Zalecana dawka 0,8 l/ha. KUKURYDZA » » Stosować w fazie od dwóch do sześciu liści właściwych. Zalecana dawka 1,0-1,2 l/ha. ZIEMNIAKI » » Stosować w fazie od dwóch liści właściwych do momentu przed zawiązaniem bulw. Zalecana dawka: 0,9-1,0 l/ha. TRAWA » » Stosować w fazie od dwóch liści do początku krzewienia. Zalecana dawka: 0,8 l/ha. Zalecana ilość wody: 100-200 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste lub drobnokropliste. Przed zastosowaniem preparatu należy szczegółowo zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na etykiecie środka ochrony roślin. 85 Jesienny program ochrony plantacji zbóż CROPVIT Mn CROPVIT Cu ZBOŻE TOTAL EXTRA Nawozy dolistne gwarantują prawidłowy rozwój jesienny, dobre przezimowanie. Zrównoważony stosunek NPK i wysoka zawartość miedzi i manganu to pewny i wysoki plon ROOTEX KELPAK Bioregulator wzrost poprawiający jesienny rozwój roślin, a w szczególności rozwój systemu korzeniowego IZOFARM + SAPER + chlorosulfuron PREMIS Bardzo bezpieczna dla rośliny uprawnej zapora fungicydowa o działaniu systemicznym; zapewnia pełną ochronę młodej siewki 86 Powschodowy wariant jesiennej ochrony herbicydowej gwarantujący pełne spektrum zwalczanych chwastów. Niszczy wszystkie chwasty uciążliwe: miotłę zbożową, przytulię czepną, chwasty rumianowate, maki, przetaczniki, jasnoty. Najlepsze rozwiązanie eliminujące fiołka polnego, który stanowi jedno z większych zagrożeń w okresie jesiennym JESIEŃ 2011 ADIUWANTY WIĘKSZA PEWNOŚĆ DZIAŁANIA PESTYCYDÓW Adiuwanty: większa pewność działania pestycydów Na efektywność zabiegów ochrony roślin wpływa wiele czynników, które jednocześnie mogą powodować obniżenie skuteczności preparatu. Jeżeli zależy nam na osiągnięciu większej efektywności zabiegu, warto zastosować odpowiednio dobrany adiuwant (wspomagacz). G łówną funkcją adiuwantów jest zwiększenie ilości substancji aktywnej w miejscu działania oraz wzrost ilości cieczy na powierzchni liścia, co znacznie poprawia wnikanie preparatów przez jego struktury. Dodatek wspomagaczy zabezpiecza działanie środków ochrony roślin przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak niska wilgotność powietrza czy duże wahania temperatury. Środki ochrony roślin poddawane są procesom formułowania, w wyniku czego otrzymujemy odpowiednią formulację zawartą w produkcie handlowym. Zawiera ona zarówno właściwą formę chemiczną substancji aktywnej (np. sole, estry), jak i szereg substancji wspomagających. Bardzo ważnym elementem każdej formulacji są substancje dodatkowe wpływające na poprawę retencji (zatrzymanie kropel na liściu) oraz ułatwiające wnikanie substancji aktywnych do komórek roślinnych. Są to te same substancje, które występują w składzie adiuwantów aktywujących dostępnych na rynku. Często zawartość tych substancji w formulacji jest niewystarczająca, dlatego w wielu przypadkach bardzo korzystny jest dodatek adiuwantów opartych o różne substancje np. organosilikony, metylowane estry. Obniżając znacznie dawkę preparatu lub stosując ją w dolnym zakresie z zalecanych, wprowadzamy do cieczy opryskowej mniej substancji poprawiających aktywność pestycydu i właśnie wtedy dodatek adiuwantów aktywujących ma największy wpływ na poprawę jej skuteczności. Jedną z ważniejszych grup wspomagaczy są surfaktanty (substancje powierzchniowo czynne). Wpływają one na obniżenie napięcia powierzchniowego cieczy opryskowej, zwiększają przyczepność kropel i zwilżalność powierzchni; rozpuszczają się dobrze w wodzie i tłuszczach. Odpowiednie dobranie tych parametrów czyni tę grupę adiuwantów bardziej uniwersalną. Dlatego też zaleca się ich stoso- 88 wanie z wieloma herbicydami, fungicydami i insektycydami wówczas, gdy istnieje potrzeba bardzo dokładnego pokrycia powierzchni roślin i gdy takie wskazówki znajdują się w etykiecie-instrukcji stosowania środka ochrony roślin. Surfaktanty z grupy organosilikonowych (Asystent+) powodują rozpływanie się cieczy użytkowej po obu stronach liści, w wyniku czego uzyskuje się bardzo dobry efekt pokrycia. substancje wnikają do rośliny przez przestwory w kutykuli (warstwa wosku na liściach), ale również przez aparaty szparkowe. Kolejną istotną grupą wspomagaczy są modyfikowane oleje roślinne, np. metylowane estry oleju rzepakowego (Partner+), które w jeszcze większym stopniu ułatwiają rozpuszczalność wielu herbicydów, przez co poprawiają wnikanie substancji aktywnej do komórek roślinnych bezpośrednio przez pokrywającą chwasty warstwę wosku. W badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, pod merytoryczną opieką Łukasza Sobiecha, wykazano korzystny wpływ adiuwantów na skuteczność działaniawielu substancji aktywnych pestycydów. W specjalnie stworzonych warunkach – nieodpowiednich do stosowania herbicydów – zastosowano preparat z grupy regulatorów wzrostu (szczególnie wrażliwy na np. niskie temperatury). Zalecana dawka herbicydu w takich warunkach charakteryzowała się znacznie obniżoną skutecznością chwastobójczą. Jednak dodatek adiuwantów Asystent+ oraz Partner+ powodował zwiększenie skuteczności herbicydu do poziomu porównywalnego z dawką wielokrotnie wyższą. W doświadczeniu badano również wpływ dawki adiuwantów na skuteczność herbicydów. Najwyższą skuteczność uzyskano, stosując wspomagacz Partner+ w dawce 1,0 l/ha oraz Asystent+ w dawce 0,1% (100 ml na 100 litrów wody). Obniżone o połowę dawki adiuwantów powodowały niewielki spadek skuteczności, jednak nadal była ona na dużo wyższym poziomie niż herbicyd bez dodatku wspomagacza. Podobne wyniki uzyskano, stosując dodatek adiuwantów do graminicydów (herbicydy zwalczające chwasty jednoliścienne np. rzepaku). ADIUWANT Y | K ATA L O G 2 0 1 1 CIECZ ROBOCZA BEZ DODATKU ADIUWANTA CIECZ ROBOCZA Z DODATKIEM ADIUWANTA Dodatek adiuwanta ASYSTENT+ pozwala na zwiększenie pokrycia powierzchni blaszki liściowej cieczą roboczą. Dzięki temu preparat wnika przez większą powierzchnię liści. KONTROLA Roztwór roboczy z dodatkiem adiuwanta ASYSTENT+ szybciej wnika do tkanek roślinnych, docierając do wiązek przewodzących, którymi jest rozprowadzany „ KONTROLA Dodatek wspomagaczy zabezpiecza działanie środków ochrony 1 roślin przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak niska wilgotność 2 Szybkość przemieszczania się substancji czynnej w roślinie przy aplikacji punktowej cieczy roboczej, bez 1 i z dodatkiem adiuwanta ASYSTENT+ 2 powietrza czy duże wahania temperatury. K ATA L O G 2 0 1 1 1 2 ASYSTENT+ 3 4 5 6 7 | ADIUWANT Y Umożliwia idealne pokrycie cieczą opryskiwanych roślin nawet w bardzo zagęszczonym łanie Ułatwia i przyspiesza wnikanie substancji aktywnych do wnętrza roślin Poprawia skuteczność preparatów Umożliwia obniżenie dawki cieczy roboczej na hektar Zwiększa odporność na zmywanie Pozwala obniżyć koszty zabiegów pestycydowych Mniejsza ilość cieczy opryskowej przy wysokiej skuteczności zabiegu Dobry asystent lepsza wydajność SUBSTANCJA AKTYWNA KOPOLIMER SILIKONOPOLIESTROWY – 180 g w 1 litrz Unikatowy w swojej formulacji organosilikonowy surfaktant – preparat zwilżający, zwiększający przyczepność i znacząco poprawiający wnikanie pestycydów w głąb rośliny. SZCZEGÓLNIE POLECANY DO: » » » grupy herbicydów totalnych opartych o glifosat, herbicydów opartych o sole słabych kwasów, fungicydów i insektycydów w sytuacjach, kiedy zależy nam na dobrym pokryciu cieczą opryskową. STOSOWANIE – DAWKI Preparat polecamy stosować w dawce 50–100 ml na ha przy dawce wody do 200 l na ha. Fot. | Wpływ adiuwantów na pokrycie cieczą roboczą opryskiwanej powierzchni ASYSTENT+ 90 ADIUWANT Y 1 2 3 4 5 6 | K ATA L O G 2 0 1 1 Umożliwia idealne pokrycie cieczą opryskiwanych roślin nawet w bardzo zagęszczonym łanie Poprawia przyczepność roztworu roboczego do liści roślin Ułatwia i przyspiesza wnikanie substancji aktywnych do wnętrza roślin Poprawia skuteczność preparatów Zwiększa odporność na zmywanie Stworzony w nowej technologii – charakteryzuje się wyższą skutecznością w stosunku do adiuwantów pochodzenia mineralnego PARTN E R+ Dobry partner wspomaga efektywnie SUBSTANCJA AKTYWNA Zawiera 82,5% estrów metylowych kwasów tłuszczowych oleju rzepakowego z wbudowanym silikonowym środkiem rozpływającym i emulgatory. Najnowszej generacji adiuwant olejowy o podwyższonej wydajności. Preparat przeznaczony do stosowania z pestycydami, poprawiający ich przyczepność oraz wnikanie. SZCZEGÓLNIE POLECANY DO: » » » » grupy herbicydów sulfonylomocznikowych, preparatów z grupy graminicydów, fungicydów i insektycydów w sytuacjach, kiedy zależy nam na dobrym pokryciu cieczą opryskową i zwiększonej przyczepnościsubstancji czynnej oraz aktywnym wnikaniu do wnętrza blaszki liściowej, inhibitorów syntezy barwników (trójketony). STOSOWANIE – DAWKI Preparat polecamy stosować w dawce 0,5–1,0 l na ha przy dawce wody do 200–300 l na ha. PARTNER+ WODA 91 Notatnik Notatnik Notatnik