EDUKAC JA DOROSŁYCH WOBEC SPOŁECZNEGO WYKLUCZENIA:

Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
„Ateneum-Szkoła Wyższa” w Gdańsku
BIBLIOTEKA EDUKACJI DOROSŁYCH
Tom 44
EDUKAC JA DOROSŁYCH
WOBEC SPOŁECZNEGO WYKLUCZENIA:
PRZESZŁOŚĆ I TERAŹNIEJSZOŚĆ
pod red. Tomasza Maliszewskiego, Józefa Żerko
(red. serii: Agnieszka Stopińska-Pająk)
Warszawa-Gdańsk 2012
SERIA WYDAWNICZA: Biblioteka Edukacji Dorosłych, tom 44
Komitet Wydawniczy „Ateneum-Szkoły Wyższej” w Gdańsku:
prof. zw. dr hab. Edmund Kotarski (przewodniczący),
prof. nadzw. dr Hanna Dubrzyńska, prof. nadzw. dr hab. Marcin Krawczyński,
prof. nadzw. dr hab. Henryk Olszewski, prof. zw. dr hab. Waldemar Tłokiński,
prof. nadzw. dr Józef Żerko, dr Małgorzata Godlewska, dr Maja Wojciechowska.
Rada Redakcyjna „Biblioteki Edukacji Dorosłych”
dr hab., prof. UŚ Agnieszka Stopińska-Pająk (przewodnicząca);
prof. zw. dr hab. Tadeusz Aleksander; dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dubas;
prof. zw. dr hab. Alicja Kargulowa; prof. zw. dr hab. Józef Kargul;
dr hab., prof. UO Eleonora Sapia-Drewniak; dr hab., prof. UW Ewa Skibińska;
prof. zw. dr hab. Ewa Solarczyk-Ambrozik, prof. zw. dr hab. Eugenia A. Wesołowska
Redaktor naukowa serii wydawniczej BED:
dr hab., prof. UŚ Agnieszka Stopińska-Pająk
Recenzent tomu:
dr hab., prof. UMK Hanna Solarczyk-Szwec
Redaktorzy naukowi BED, tom 44:
dr Tomasz Maliszewski, prof. nadzw. dr Józef Żerko
ISBN 978-83-61079-17-0
© Copyright by „Ateneum-Szkoła Wyższa” w Gdańsku, 2012.
© Copyright by Akademickie Towarzystwo Andragogiczne and authors, 2012.
Adres Redakcji:
„Ateneum – Szkoła Wyższa”
ul. Wały Piastowskie 1
80-855 Gdańsk
e-mail: [email protected]
Wydawnictwo
Ateneum – Szkoła Wyższa w Gdańsku
Korekta
Tomasz Maliszewski, Józef Żerko, Monika Żmudzka-Brodnicka
Przygotowanie do druku
Violetta Pastwa
Projekt okładki
Katarzyna Krawczyńska
Druk i oprawa
SOWA Sp. Z o.o.
01-209 Warszawa, Hrubieszowska 6a
Spis treści
Agnieszka Stopińska-Pająk (Uniwersytet Śląski), Wprowadzenie od redaktorki serii ........... 5
* * *
Słowo wstępne – Tomasz Maliszewski, Józef Żerko .............................................................. 7
Część I. Z historii pracy oświatowej na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu
Jindra Kulich (University of British Columbia), Obraz oświaty dorosłych
w dziewiętnastowiecznej beletrystyce niemieckiego obszaru językowego.................................. 13
Mirosława Bednarzak-Libera (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach),
Alfabetyzacja Polaków rekrutowanych do sił zbrojnych Austro-Węgier stacjonujących
w autonomicznej Galicji ............................................................................................................. 27
Józef Żerko („Ateneum-Szkoła Wyższa” w Gdańsku), Stan umiejętności czytania i pisania
u byłych absolwentów kursów nauczania początkowego i kursów repolonizacyjnych
(1948-1951) z gmin Kolbudy i Sierakowice po trzydziestu latach ............................................. 49
Część II. W kręgu dziejów polskich uniwersytetów ludowych
Eleonora Sapia-Drewniak (Uniwersytet Opolski), Uniwersytet ludowy w życiu
społeczności Śląska Opolskiego w I połowie XX w. .................................................................. 61
Iwona Błaszczak (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie), Miejsce
Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych RP w upodmiotowieniu polskiej wsi w latach
1945-1948 ................................................................................................................................... 71
Joanna Janik-Komar (Uniwersytet Opolski), Działalność kulturalno-oświatowa
Uniwersytetu Ludowego w Błotnicy Strzeleckiej ........................................................................ 93
Tomasz Maliszewski (Akademia Pomorska w Słupsku), Relikt przeszłości? O losach
polskich uniwersytetów ludowych w latach 1939-2010............................................................ 105
Część III: Teraźniejszość zakotwiczona w przeszłości
Beata Cyboran (Uniwersytet Jagielloński), Miejsce popularyzacji wiedzy
w przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. O kształtowaniu kompetencji
interpretacyjnych w edukacji dorosłych ................................................................................... 141
Małgorzata Rosalska (UAM w Poznaniu), Katolickie uniwersytety ludowe
we współczesnej Polsce............................................................................................................. 161
Małgorzata Stopikowska („Ateneum-Szkoła Wyższa” w Gdańsku), Rozwój oświaty
etnicznej jako jedna z form przezwyciężania wykluczenia społecznego (na przykładzie
polskiej mniejszości narodowej na Białorusi) .......................................................................... 173
Część IV: Wokół doświadczeń edukacyjnych za granicą
Jelle Zwart (Folkshegeskoalle Schylgeralân), Przeciw wykluczeniu holenderskich Fryzów:
o historii i współczesności Wyższej Szkoły Ludowej na wyspie Terschelling........................... 195
Thorbjörg Árgeirsdóttir (Learning Centre in Akureyri), Edukacja dorosłych w Islandii –
wybrane aspekty........................................................................................................................ 207
Artur Fabiś (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Oświęcimiu), Wyrównywanie
szans edukacyjnych priorytetowym zadaniem edukacji dorosłych w Szwajcarii ..................... 215
Elisabetta Cannova (Speha Fresia S.C.a r.l. – Roma), Współczesność edukacji dorosłych
we Włoszech.............................................................................................................................. 227
Część V: Od praktyki do teorii: teoretyczne rozważania nad społecznym wykluczeniem
Katarzyna Górniak (Politechnika Warszawska), Ekskluzja społeczna w perspektywie
koncepcji socjo-kulturowych .................................................................................................... 239
Małgorzata Malec (Uniwersytet Wrocławski), Społeczne konstruowanie
(nie)pełnosprawności................................................................................................................ 255
Lucjan Turos (Uniwersytet Warszawski, prof. em.), Edukacja dorosłych wobec problemów
wykluczenia społecznego .......................................................................................................... 265
* * *
Informacja o autorach ............................................................................................................... 273
* * *
„Biblioteka Edukacji Dorosłych” – wykaz opublikowanych tomów serii............................... 274