strategia rozwiązywania problemów społecznych w

Transkrypt

Załącznik do Uchwały
Nr …...........................
Rady Miejskiej w Goleniowie
z dnia …… 2016 r.
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
W GMINIE GOLENIÓW
NA LATA 2016 – 2023
PROJEKT Z DNIA 4 MARCA 2016R.
Goleniów, 2016
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Goleniów na lata 2016-2023
Opracowanie:
Zbigniew Łukaszewski
Monika Garncarek
Warsztaty z mieszkańcami prowadził:
Zbigniew Łukaszewski
Wykorzystano materiały:
Business Mobility International Spółka z o.o.
ul. Drewsa 4E; 61 – 606 Poznań oraz
Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich
SPIS TREŚCI
STRONA
WPROWADZENIE
4
I. Uwarunkowania prawne i zasady opracowania Strategii
5
II. Uwarunkowania Strategii wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej oraz polityki
społecznej realizowanej na różnych szczeblach administracji
7
CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO-ANALITYCZNA
12
I. Uwarunkowania demograficzne
13
II. Problemy społeczne – charakterystyka grup zagrożonych wykluczeniem społecznym
14
1. Bezrobocie
16
2. Niepełnosprawność i długotrwała lub ciężka choroba
22
3. Ubóstwo
24
4. Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych
25
5. Bezdomność
27
6. Alkoholizm
28
7. Narkomania
29
8. Seniorzy
30
III. Pomoc społeczna – podstawowe dane statystyczne
34
IV. Aktywność społeczna
36
V. Analiza SWOT
37
CZĘŚĆ STRATEGICZNA
39
I. Misja
40
II. Cele strategiczne, cele szczegółowe, kierunki działań oraz wskaźniki
41
1. Cel strategiczny I - Wzmocnienie rodziny
41
2. Cel strategiczny II – Poprawa warunków życia seniorów
43
3. Cel strategiczny III – Działanie na rzecz poprawy jakości życia osób niepełnosprawnych
45
4. Cel strategiczny IV – Rozwój edukacji społecznej
45
5. Cel strategiczny V – Wspieranie rozwoju społeczności lokalnych
47
ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII
48
I. Wdrażanie, monitoring i ewaluacja
49
II. Finansowanie
50
SPIS WYKRESÓW
51
SPIS TABEL
52
3
WPROWADZENIE
4
I. Uwarunkowania prawne i zasady opracowania Strategii
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest narzędziem polityki społecznej gminy
a obowiązek jej opracowania wynika wprost z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12
marca 2004 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 ze zmianami): „Do zadań własnych gminy o charakterze
obowiązkowym należy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywanie problemów społecznych ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”.
Nie brakuje opinii, że obecnie funkcjonujący system rozwiązywania problemów społecznych raczej np.
utrwala biedę, niż pozwala z niej wyjść. Przez ponad 25 lat system, który miał w założeniu wspierać
i pomagać, był w niewielkim stopniu zmieniany i nie spełniał swojej roli. Dla 1,3 mln rodzin w Polsce stał się
sposobem na życie, w którym najistotniejsze jest funkcjonowanie od zasiłku do zasiłku. Wyzwania XXI
wieku, złożoność ludzkich problemów wymagają jednak elastycznej, sprawnie reagującej struktury
społecznej, która funkcjonuje w oparciu o sześć zasad rozwoju społecznego.
Zasada 1. Wyrównywanie szans i podnoszenie jakości życia.
Odnosi się do postrzegania mieszkańców danej społeczności lokalnej jako całości. Nadmierna
polaryzacja społeczna prowadzi do napięć i konfliktów społecznych. Osobom wymagającym wsparcia
społecznego należy umożliwić jednakowe szanse dla osiągnięcia zaspokojenia potrzeb życiowych. Działania
powinny respektować zasadę pomocniczości zgodnie, z którą w pierwszej kolejności potrzeby winny być
zaspakajanie poprzez rodzinę, społeczność lokalną a dopiero w dalszej kolejności przez gminę czy państwo.
W działaniach winno dążyć się do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem
lokalnym. Rozwiązywanie problemów społecznych w istocie wpływa na podnoszenie jakości życia
w społeczności lokalnej.
Zasada 2. Wsparcie dla istniejących inicjatyw prospołecznych.
Poprzez tę zasadę dąży się do dokonania wzmocnienia potencjału lokalnych instytucji działających
w sferze społecznej. Ich znaczenie jest ogromne z punktu widzenia integracji społecznej, zaspakajania
potrzeby przynależności. Działalność wielu instytucji trzeciego sektora oparta jest o działalność
wolontarystyczną. Zapewnia to zarówno możliwość zwiększania zaangażowania społecznego mieszkańców,
jak i rozwój potencjału danej organizacji.
Zasada 3. Tworzenie nowych inicjatyw prospołecznych wspierających integrację społeczną.
Ważne aby scenariusze, które dotyczą rozwiązywania problemów pojawiających się w społeczności
lokalnej, pozwalały na zaspokojenie potrzeb społecznych, rozwiązanie problemów oraz zacieśnienie więzi
miedzy mieszkańcami. Charakterystyczne jest jednak to, iż inicjatywy takie powoli „zamierają” i bez dalszego
wsparcia nie mają szans na zrealizowanie wielu ciekawych przedsięwzięć. Inicjatywy społeczne wymagają
5
wsparcia w dłuższej perspektywie czasowej -niewystarczające są działania związane z pomocą
w uruchomieniu/sformalizowaniu przedsięwzięcia, ale potrzebna jest pomoc w dalszym funkcjonowaniu.
Zasada 4. Tworzenie działań o szerokim zasięgu.
Problemy społeczne mają wielowymiarowy charakter i ich rozwiązanie wymaga systemowych
rozstrzygnięć, zintegrowanej współpracy instytucjonalnej. Oddziaływanie na poszczególne problemy
społeczne pozwala i winno oddziaływać na inne sfery.
Zasada 5. Tworzenie działań o długotrwałych efektach.
Działania winny mieć charakter długodystansowy. Nie powinny koncentrować się jedynie na
rozwiązaniu doraźnym, ale zapewniać oddziaływanie na kilka lat.
Zasada 6. Działania profilaktyczne.
Przedsięwzięcia winny dążyć do ograniczania problemów społecznych poprzez wczesną interwencję
oraz działania zapobiegawcze.
Realizacja wymienionych zasad nie jest możliwa bez partycypacyjnego modelu powstawania
Strategii. Stąd problematyka problemów społecznych i sposobów ich rozwiązania była m. in. przedmiotem
dwóch warsztatów prowadzonych z pracownikami Ośrodka Pomocy Społecznej w Goleniowie (po 20 osób)
i warsztatów z mieszkańcami Gminy Goleniów w świetlicy na Osiedlu Helenów (30 osób). Analogiczne
spotkania (30 osób i 12 osób) zostały zorganizowane w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej
w Goleniowie. W trakcie spotkań, obok analizy problemów, została opracowana analiza SWOT, określono
również misję, cele i realizujące je działania. Warsztaty zrealizowano w okresie wrzesień-październik 2015 r.
Podsumowując podkreślić należy, iż proces tworzenia Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych w Gminie Goleniów na lata 2016-2023, miał charakter kompleksowy. Obejmował m.in.
konsultacje społeczne, warsztaty i dyskusje. W czasie pracy ze społecznością lokalną wykorzystywano
warsztatowe metody aktywizujące uczestników: „mapy myśli”, „burze mózgów”, dyskusje wielokrotne, open
space. Strategia w niniejszym opracowaniu uwzględnia opis badanego środowiska, socjologiczną analizę
społecznej świadomości (analiza SWOT), która identyfikuje potencjał tkwiący w analizowanej społeczności.
Powyższe przełożone na Misję oraz propozycje działań dają pełny obraz wyzwań stojących przed wspólnotą
Gminy Goleniów.
6
II. Uwarunkowania Strategii wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej oraz
polityki społecznej realizowanej na różnych szczeblach administracji
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Goleniów na lata 2016-2023 odnosi się
do realnych potrzeb społeczności lokalnych, uwzględniając jednocześnie wytyczne wskazane w innych
dokumentach strategicznych regulujących działania w obszarze problemów społecznych, zarówno na
szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym oraz lokalnym.
Strategia koresponduje z następującymi dokumentami:
Uwarunkowania wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej
Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego
włączeniu społecznemu
Cele:
1. Zatrudnienie – 75% osób w wieku 20-64 lat powinno mieć pracę.
2. Edukacja – co najmniej 40 % osób w wieku 30-34 powinno mieć wykształcenie wyższe
- ograniczenie liczby uczniów przedwcześnie kończących edukację do poziomu poniżej 10 %.
3. Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym – zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i
wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln.
Inicjatywy przewodnie:
Mobilna młodzież – poprawa jakości na wszystkich poziomach edukacji i szkoleń.
Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia – poprawa jakości miejsc pracy i warunków pracy,
dostosowanie kwalifikacji pracowników do potrzeb rynku pracy.
Europejski program walki z ubóstwem – pomoc osobom wykluczonym i umożliwienie im aktywnego
uczestnictwa w życiu ekonomicznym i społecznym.
Uwarunkowania wynikające z polityki społecznej realizowanej na szczeblu kraju
Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Strategia obejmuje trzy obszary, którym podporządkowano określone cele oraz kierunki interwencji:
1. Obszar konkurencyjności i innowacyjności gospodarki:
a) Innowacyjność gospodarki i kreatywność indywidualna
Cel: Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności
nauki.
Kierunki interwencji:
- Stworzenie powszechnie dostępnej oferty wczesnej edukacji i opieki wysokiej jakości, nastawionej na
wspomaganie rodziców wychowujących dzieci w wieku 0-5 lat.
b) Polska Cyfrowa
c) Kapitał ludzki
Cel: Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie „workfare state”.
- Zmiana zasad funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia w kierunku zwiększenia ich efektywności.
- Przeprowadzenie zmian w systemie zabezpieczenia społecznego oraz podatkowym, tak aby zwiększyć
7
opłacalność i skłonność do podejmowania pracy.
- Zapewnienie dalszego rozwoju elastycznych form zatrudnienia i umożliwienie przez to łączenia życia
rodzinnego z karierą zawodową.
- Stworzenie warunków dla wzrostu liczby osób niepełnosprawnych zatrudnionych na otwartym rynku pracy.
- Promocja dzietności poprzez zmniejszenie kosztów związanych z opieką oraz wychowaniem dzieci,
szczególnie wynikających z łączenia kariery zawodowej z życiem rodzinnym.
- Stworzenie kompleksowego systemu wspierania usamodzielniania się młodej generacji, tak aby
ograniczyć okres niepewności i w pełni wykorzystywać ich potencjał zawodowy i społeczny (np.
kreatywność, otwartość, elastyczność).
- Zapewnienie jak najlepszej adresowalności świadczeń i zasiłków i rozwój ekonomii społecznej, tak aby z
jednej strony stymulowały i wspierały korzystanie z usług publicznych oraz z drugiej ograniczały ryzyko
marginalizacji spowodowanej ubóstwem.
- Wprowadzenie nowych rozwiązań zapewniających powszechność opieki nad osobami niesamodzielnymi
oraz poszerzenie oferty opieki instytucjonalnej, tak aby odpowiedzieć na wyzwania związane ze starzeniem
się społeczeństwa i zapewnić wsparcie rodzinom, w których znajdują się osoby niesamodzielne.
- Zapewnienie realnego wsparcia rodzinom wielodzietnym zabezpieczającego je przed ryzykiem
wykluczenia społecznego.
- Po określeniu „zawodów deficytowych”, przetestowanie rożnych instrumentów pozyskiwania pracowników
zagranicznych, których niedobór będzie odczuwalny w kolejnych latach.
- Wdrożenie instrumentów podnoszących jakość świadczonych usług zdrowotnych i efektywność systemu
ochrony zdrowia.
- Dostosowanie systemu ochrony zdrowia do prognozowanych do roku 2030 zmian demograficznych, w
szczególności wzmocnienie działań na rzecz infrastruktury i zasobów kadrowych w obszarach opieki nad
matką i dzieckiem oraz osobami starszymi.
- Zwiększenie dostępności do wysokiej jakości usług zdrowotnych w priorytetowych, wynikających z
uwarunkowań epidemiologicznych, dziedzinach medycyny (np. kardiologia, onkologia, neurologia,
medycyna ratunkowa, ortopedia i traumatologia, psychiatria).
- Opracowanie i wdrożenie międzysektorowych rozwiązań systemowych i działań wzmacniających
kształtowanie postaw prozdrowotnych zwiększających dostępność do programów zdrowotnych
(profilaktycznych, rehabilitacyjnych) w celu zmniejszenia zachorowalności i umieralności w szczególności z
powodu chorób cywilizacyjnych.
- Stworzenie modelu aktywności intelektualnej, społecznej i zawodowej osób starszych opartego na
wykorzystywaniu ich potencjałów i zapobieganie wykluczeniu społecznemu.
- Wzrost poziomu aktywności fizycznej społeczeństwa poprzez poprawę warunków umożliwiających jej
uprawianie na każdym etapie życia.
d) Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko
2. Obszar równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski:
a) Rozwój regionalny
Cel: Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego
wykorzystania potencjałów regionalnych.
- Rewitalizacja obszarów problemowych w miastach.
b) Transport
3. Obszar efektywności i sprawności państwa:
a) Kapitał społeczny
Cel: Wzrost społecznego kapitału rozwoju.
- Przygotowanie i wprowadzenie programu edukacji obywatelskiej na wszystkich poziomach edukacji, w
perspektywie uczenia się przez całe życie.
8
- Promowanie działań szkół i innych podmiotów w zakresie realizacji projektów społecznych.
- Promocja partycypacji społecznej i obywatelskiej.
- Zwiększenie obecności kultury w życiu codziennym ludzi poprzez stałe zwiększenie dostępności zasobów
kultury i kształcenie nawyków kulturowych.
b) Sprawne państwo
Strategia Rozwoju Kraju 2020
Średniookresowa Strategia wyznaczająca trzy obszary strategiczne, w ramach których wyróżnić należy
następujące cele i kierunki interwencji:
Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo.
Cel 3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela.
Kierunek interwencji: Rozwój kapitału społecznego.
Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka.
Cel. 4. Rozwój kapitału ludzkiego.
Kierunki interwencji: Zwiększenie aktywności zawodowej, poprawa jakości kapitału ludzkiego.
Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna.
Cel. 1. Integracja społeczna.
Kierunki interwencji: Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym,
zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej nim zagrożonych.
Cel 2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych.
Kierunki interwencji: Podniesienie jakości i dostępności usług publicznych, zwiększenie efektywności
systemu świadczeń usług publicznych.
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020
Głównym celem SRKL jest rozwijanie kapitału ludzkiego, wydobywanie potencjałów osób w taki sposób,
aby mogły w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym na wszystkich etapach
życia.
Cele szczegółowe:
- wzrost zatrudnienia
- wydłużenia aktywności zawodowej i zapewnienie lepszej jakości funkcjonowania osób starszych
- poprawa sytuacji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym
- poprawa zdrowia obywateli oraz podniesienie efektywności opieki zdrowotnej
- podniesienie poziomu kompetencji i kwalifikacji obywateli.
Uwarunkowania wynikające z polityki społecznej realizowanej na szczeblu regionu
(ważniejsze dokumenty strategiczne obowiązujące w Województwie Zachodniopomorskim)
Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020
Cel 5. Budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności.
Cele kierunkowe:
5.1. Rozwój infrastruktury społecznej na obszarach wiejskich.
5.3. Budowanie społeczeństwa uczącego się.
5.6. Poprawa przestrzennej i zawodowej struktury rynku pracy, wzrost mobilności zawodowej ludności.
Cel 6. Wzrost tożsamości i spójności społecznej regionu.
Cele kierunkowe:
6.1. Wzmacnianie tożsamości społeczności lokalnych.
6.2. Wspieranie rozwoju demokracji lokalnej i społeczeństwa obywatelskiego.
6.3. Wzmacnianie więzi i warunków funkcjonowania rodziny.
6.4. Zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego – zwiększenie poczucia bezpieczeństwa
ludności.
6.5. Opieka i wspieranie aktywności osób w wieku poprodukcyjnym.
6.6. Rozwój sportu i rekreacji, promocja zdrowego stylu życia.
6.7. Stworzenie spójnego systemu realizacji zadań ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zdrowotnego.
6.8. Wspieranie działań aktywizujących rynek pracy.
9
6.9. Przeciwdziałanie procesom marginalizacji społecznej.
6.10. Stworzenie systemu realizacji zadań polityki socjalnej.
Region dla Rodziny Wojewódzki Program Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej na lata
2014-2020
Cel I. Wzmocnienie kondycji rodziny w Województwie Zachodniopomorskim.
Zadania:
1.1. Powołanie, we współpracy z powiatami, sieciowej Regionalnej Akademii Rodziny (RAR).
1.2. Prowadzenie cyklicznych warsztatów, szkoleń i spotkań wymiany doświadczeń dla kadry i specjalistów
RAR.
1.3. Wdrożenie Regionalnej Karty Rodziny i Regionalnej Karty Seniora.
Cel II. Wspieranie samorządów i wspólnot lokalnych w realizacji systemowych działań na rzecz
Seniorów, Rodziny i pieczy zastępczej.
Zadania:
2.1. Doradztwo w zakresie tworzenia lokalnych programów działań na rzecz Rodziny.
2.2. Upowszechnianie innowacyjnych, przyjaznych rozwiązań w sferze sportu, rekreacji, kultury i opieki nad
Seniorami.
2.3. Prowadzenie doradztwa, superwizji i szkoleń dla służb społecznych pracujących z Rodziną, Rodziną
Zastępczą i Seniorami.
2.4. Dofinansowanie inicjatyw oddolnych na rzecz Rodziny.
2.5. Dofinansowanie inicjatyw oddolnych na rzecz Seniorów.
2.6. Konkurs o nagrodę Marszałka Województwa i tytuł „Samorząd Przyjazny Rodzinie”.
Cel III. Upowszechnianie wartości Rodziny i wieku dojrzałego.
Zadania:
3.3. Organizacja kampanii społecznych na rzecz promocji wartości wieku dojrzałego oraz Rodziny, ze
szczególnym uwzględnieniem dużej Rodziny.
Cel IV. Aktywizacja środowiska seniorów.
Zadania:
4.1. Opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu turnusów aktywizacyjnych dla seniorów.
4.2.Wypracowanie modelu środowiskowej aktywizacji Seniorów.
4.3. Utworzenie Regionalnego Centrum Monitoringu i Wolontariatu Seniorów.
4.4. Wspieranie rozwoju sieci Uniwersytetów III Wieku.
Uwarunkowania wynikające z polityki społecznej realizowanej na szczeblu gminy
Strategia Rozwoju Gminy Goleniów na lata 2014-2023
Cel strategiczny 3. Połączenie poszczególnych zakresów wsparcia społecznego w OPS.
Inicjatywy strategiczne:
1. Program edukacji społecznej.
Większość wąsko sformułowanych programów interwencji społecznej, wywoływanych przez wycinkowe
ustawy, odwołuje się do potrzeby działań z zakresu edukacji społecznej, dotykających wybranych
zagadnień podejmowanych przez poszczególne ustawy. Skoordynowanie i połączenie tych działań w
spójny i realistyczny program edukacji społecznej, realizowany na wiele starannie dobranych sposobów,
przyczyni się do większej skuteczności edukacji. Powinno to przynieść stopniowe zmniejszenie ilości i
zakresu przypadków wymagających interwencji publicznej w dziedzinie wsparcia społecznego.
2. Zasób mieszkaniowy gminy jako obszar wsparcia społecznego.
Wsparcie społeczne w zakresie zaspakajania potrzeb mieszkańców i rodzin wymaga zintegrowania z
działaniami prowadzonymi przez OPS. Stanowi to istotny składnik interwencji publicznej, odwołujący się do
tego samego rozpoznania sytuacji społecznej osób ubiegających się o to wsparcie, wywiadu
10
środowiskowego, środowiskowej pracy socjalnej.
3. Utworzenie dziennego domu opieki.
Przewiduje się utworzenie dziennego domu opieki, jako jednego z elementów przystosowania systemu
opieki zdrowotnej w gminie do potrzeb związanych ze wzrostem w gminie liczby osób wymagających
opieki. To rozwiązanie wzbogaci i uczyni bardziej racjonalnym obecny wachlarz rozwiązań w zakresie
oferowanego wsparcia społecznego dla mieszkańców gminy, będąc sprawdzonym, skutecznym i
racjonalnym kosztowo wsparciem dla osób wymagających opieki, i dla ich rodzin.
4. Utworzenie sieci środowiskowego wsparcia seniorów.
Rosnąca w gminie liczba osób w wieku senioralnym wymaga wyjścia naprzeciw ich potrzebom.
Rozwiązaniem, które jest proponowane, jest organizacja środowiskowych sieci wsparcia dla seniorów
(gmina przyjazna dla 70+), z wykorzystaniem możliwości oferowanych obecnie przez Internet i telefonię
komórkową, na terenie Goleniowa w oparciu o OPS, a na terenach wiejskich w oparciu o sołectwa i szkoły
wiejskie. Karta Seniora może stanowić uzupełniający element tego rozwiązania sieciowego.
5. Wdrożenie programu wsparcia rodziny w gminie.
Wsparcie dla rodziny stanowi bardzo istotny element polityki społecznej, w świetle występujących zjawisk
demograficznych i socjologicznych. Zagadnienia wsparcia dla rodziny były przedmiotem debaty publicznej
w gminie, i zostały wskazane jako istotna płaszczyzna nowych integracyjnych działań OPS. Wynika z niego
potrzeba zbadania możliwości dołączenia gminy Goleniów do Szczecińskiej Karty Rodziny, bądź
analogicznej karty metropolitalnej.
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2015 – 2017 w Gminie Goleniów
Cel 1. Zapobieganie powstawania sytuacji kryzysowych wymagających interwencji oraz rozwiązywanie już
istniejących.
Cel 2. Wspieranie rodzin przejawiających problemy opiekuńczo-wychowawcze służące przywróceniu jej
zdolności do prawidłowego wykonywania funkcji.
Cel 3. Zapewnienie dostępności usług w zakresie opieki i poradnictwa specjalistycznego.
Cel 4. Podniesienie jakości świadczonych usług w zakresie wspierania rodziny.
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie
na lata 2012 – 2016
Cel główny: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, zwiększenie dostępności i skuteczności profesjonalnej
pomocy oraz ochrona ofiar przemocy w rodzinie.
Cele szczegółowe:
1. Skuteczne i efektywne zwalczanie przemocy w rodzinie.
2. Zapewnienie osobom doznającym przemocy bezpieczeństwa i skutecznej pomocy.
4. Zmiana postawy mieszkańców wobec przemocy w rodzinie poprzez działania informacyjno-edukacyjne.
11
CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO-ANALITYCZNA
12
I. Uwarunkowania demograficzne
Zgodnie z ewidencją stałych mieszkańców prowadzoną przez Wydział Administracji i Spraw
Społecznych Urzędu Gminy i Miasta w Goleniowie na dzień 31 grudnia 2015 r. gminę zamieszkiwało łącznie
34 404 osoby (w tym 12 570 na wsi i 21 834 w mieście). Pod względem wieku najliczniejszą grupę stanowiły
osoby w wieku 18-60 lat, natomiast pod względem płci populacja kobiet.
Statystykę stałych mieszkańców wg wieku oraz płci na przestrzeni lat 2011-2015 prezentuje wykres nr
1 i 2.
Wykres nr 1. Statystyka stałych mieszkańców wg wieku
40000
35000
30000
2,60%
15,67%
2,52%
14,83%
2,41%
14,18%
2,66%
16,44%
2,74%
17,21%
25000
20000
15000
63,64%
63,04%
62,08%
61,37%
60,61%
19,77%
19,61%
19,64%
19,53%
19,44%
2011
2012
2013
2014
2015
10000
5000
0
pow.81
61-81**
18-60*
0-17
Źródło: Opracowanie własne - dane WAS UGiM w Goleniowie.
* kobiety 18-59 lat, mężczyźni 18-60 lat
** kobiety 60-81 lat, mężczyźni 61-81 lat
Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się w Gminie Goleniów:
- systematyczny spadek liczby osób w przedziale wiekowym 0-17 lat – spadek w roku 2015 o 0,33 %
w porównaniu do roku 2011 oraz w przedziale 18-60 lat o 3,03 %;
- systematyczny wzrost liczby osób w wieku 61-81 lat (wzrost w roku 2015 o 3,03 % w porównaniu do roku
2011) oraz pow. 81 lat (wzrost w roku 2015 o 0,33 % w porównaniu do roku 2011).
Wzrost populacji w wieku pow. 61 lat potwierdza wieloletnie prognozy alarmujące o zjawisku starzenia
się społeczeństwa. Taka tendencja wymaga od samorządu odpowiedniego przygotowania się, a więc
podjęcia długofalowych działań i opracowania skoordynowanych kierunków polityki senioralnej wobec
mieszkańców gminy.
Wykres nr 2. Statystyka stałych mieszkańców wg płci
20000
16707
17694
16747
17751
16690
17714
5000
16651
17623
10000
16580
17538
15000
2011
2012
2013
2014
2015
mężczyzna
kobieta
0
13
Struktura ludności według płci, od kilku lat nie ulega większym zmianom. Każdego roku populacja
kobiet kształtuje się na poziomie 51,4 % ogółu mieszkańców gminy.
Spadek liczby urodzeń, starzenie się społeczeństwa i wysoki wskaźnik feminizacji to najbardziej
znaczące zmiany demograficzne jakie będą miały wpływ na dalsze kierunki rozwoju społecznego gminy.
Według prognozy demograficznej na lata 2014-2050 dla województwa zachodniopomorskiego szacuje
się systematyczny spadek liczby mieszkańców. Utrzymywać się będzie ujemny przyrost naturalny, wystąpią
także zmiany w strukturze ludności według miejsca zamieszkania. Do 2050 r. będzie się pogłębiał spadek
liczby ludności zamieszkującej tereny miejskie, podczas gdy spadek liczby ludności wiejskiej spodziewany
jest dopiero po roku 2025. Liczba osób w wieku 65 lat i więcej zwiększy się o 104,2% do 487,5 tys. w 2050r.,
a osób w wieku 80 lat i więcej o 155,1 % do 153,0 tys., przy czym w 2050 r. odsetek tych osób w regionie
będzie wyższy niż przeciętna w kraju.
II. Problemy społeczne – charakterystyka grup zagrożonych wykluczeniem
społecznym
Zjawisko wykluczenia społecznego jest terminem bardzo trudnym do zdefiniowania. Najczęściej
określa się je w kategoriach niemożności uczestniczenia w istotnych aspektach życia społecznego,
gospodarczego, politycznego i kulturalnego danego społeczeństwa. Jest to złożony i dynamiczny proces, na
który wpływają następujące czynniki:
- strukturalne – wpływ warunków ekonomicznych oraz procesów społecznych i demograficznych,
- instytucjonalne – brak lub utrudnione możliwości zaspakajania potrzeb życiowych w wyniku wadliwego
działania instytucji odpowiadających za ich realizację,
- społeczne – niekorzystna sytuacja indywidualna, dyskryminacja.
Wśród najważniejszych grup społecznych w szczególny sposób zagrożonych wykluczeniem, lub już
podlegających temu procesowi, zaliczyć można przede wszystkim: osoby niepełnosprawne i chronicznie
chore, długotrwale bezrobotne, żyjące w ubóstwie, osoby starsze, w tym głównie samotne, osoby
uzależnione od alkoholu i narkotyków, bezdomni, rodziny wielodzietne oraz rodziny przejawiające problemy
opiekuńczo-wychowawcze.
Opierając się na statystykach OPS w Goleniowie w zakresie przyczyn ubiegania się o wsparcie
społeczne nakreślić można dynamikę rozwoju problemów społecznych i grup zagrożonych wykluczeniem na
obszarze gminy.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, pomocy udziela się z takich przyczyn jak: ubóstwo, sieroctwo,
bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba
ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradność w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, trudności w integracji osób, które
otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
alkoholizm lub narkomania, zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe oraz klęska żywiołowa lub ekologiczna.
14
Tabela nr 1. Liczba rodzin korzystających ze wsparcia OPS w Goleniowie ze względu na powód
trudnej sytuacji życiowej z uwzględnieniem procentowego udziału w ogólnej liczbie rodzin
korzystających z pomocy
Wyszczególnienie
2011
%*
2012
%*
2013
%*
2014
%*
2015
%*
ubóstwo
119
10,20
27
2,42
168
14,51
182
17,45
129
14,73
sieroctwo
2
0,17
2
0,18
2
0,17
1
0,09
1
0,11
bezdomność
22
1,88
22
1,97
23
1,99
27
2,59
27
3,08
potrzeba ochrony
macierzyństwa
109
9,34
85
7,61
127
10,97
124
11,89
100
11,41
w tym:
83
2,91
57
5,10
76
6,56
81
7,76
73
8,33
bezrobocie
497
42,59
437
39,12
452
39,03
372
35,66
260
29,68
niepełnosprawność
443
37,96
419
37,51
410
35,40
385
36,91
357
40,75
długotrwała lub ciężka
choroba
420
35,99
324
29,00
338
29,19
321
30,78
308
35,16
bezradność w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych
i prowadzenia gospodarstwa
domowego - ogółem
241
20,65
182
16,29
289
24,97
290
27,80
255
29,11
w tym:
202
17,31
162
14,50
180
15,54
170
16,30
155
17,69
48
4,11
25
2,24
29
2,50
32
3,07
32
3,65
przemoc w rodzinie
7
0,60
7
0,63
11
0,95
8
0,77
9
1,03
alkoholizm
97
8,31
70
6,27
72
6,22
72
6,90
65
7,42
narkomania
9
0,77
5
0,45
6
0,52
6
0,57
6
0,68
trudności w przystosowaniu
do życia po zwolnieniu z
zakładu karnego
8
0,68
12
1,07
8
0,69
14
1,34
10
1,14
zdarzenie losowe
5
0,43
2
0,18
8
0,69
6
0,57
4
0,46
trudności w integracji osób,
które otrzymały status
uchodźcy lub ochron
uzupełniającą
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0,11
wielodzietność
rodziny niepełne
rodziny wielodzietne
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie sprawozdań z działalności OPS w Goleniowie za lata 2011-2014 oraz sprawozdania półrocznego i rocznego z
udzielonych świadczeń pomocy społecznej – pieniężnych, w naturze i usługach za okres I-XII 2015 (MPiPS-03).
* Procentowy udział w ogólnej liczbie rodzin korzystających z pomocy OPS w Goleniowie (2011 r. - 1167 rodzin, 2012 r. - 1117 rodzin,
2013 r. - 1158 rodzin, 2014 r. - 1043 rodziny, 2015 r. - 876 rodzin). Wartości nie sumują się, gdyż w rodzinach występuje
wieloproblemowość.
Powyższe dane wskazują, że najczęstszymi powodami skutkującymi koniecznością ubiegania się o
wsparcie OPS w Goleniowie było: niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba oraz bezrobocie.
15
Tabela nr 2. Liczba osób w rodzinach korzystających ze wsparcia OPS w Goleniowie ze względu na
powód trudnej sytuacji życiowej z uwzględnieniem procentowego udziału w ogólnej liczbie
mieszkańców Gminy
Wyszczególnienie
2011
%*
2012
%*
2013
%*
2014
%*
2015
%*
ubóstwo
277
0,81
49
0,14
408
1,19
437
1,27
277
0,80
sieroctwo
5
0,01
2
0,01
4
0,01
1
0,002
2
0,005
bezdomność
29
0,08
25
0,07
25
0,07
36
0,10
31
0,09
potrzeba ochrony
macierzyństwa
577
1,69
407
1,19
578
1,68
580
1,68
486
1,41
w tym:
490
1,44
316
0,92
426
1,24
445
1,29
401
1,16
bezrobocie
1515
4,44
1339
3,91
1221
3,55
1043
3,02
749
2,18
niepełnosprawność
897
2,63
804
2,34
785
2,28
727
2,11
636
1,85
długotrwała lub ciężka
choroba
858
2,51
611
1,78
626
1,82
577
1,67
575
1,67
bezradność w sprawach
opiekuńczowychowawczych i
prowadzenia gospodarstwa
domowego - ogółem
855
2,51
610
1,78
974
2,83
972
2,82
895
2,60
w tym:
628
1,84
494
1,44
542
1,57
491
1,42
470
1,37
271
0,79
139
0,40
164
0,48
181
0,52
180
0,52
przemoc w rodzinie
17
0,05
12
0,03
23
0,07
23
0,07
26
0,07
alkoholizm
157
0,46
116
0,34
116
0,34
125
0,36
120
0,35
narkomania
14
0,04
5
0,01
7
0,02
11
0,03
9
0,03
trudności w przystosowaniu
do życia po zwolnieniu z
zakładu karnego
12
0,03
13
0,04
11
0,03
20
0,06
25
0,07
zdarzenie losowe
12
0,03
6
0,02
19
0,05
19
0,05
8
0,02
trudności w integracji osób,
które otrzymały status
uchodźcy lub ochron
uzupełniającą
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0,002
wielodzietność
rodziny niepełne
rodziny wielodzietne
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie sprawozdań z działalności OPS w Goleniowie za lata 2011-2014, sprawozdania półrocznego i rocznego z
udzielonych świadczeń pomocy społecznej – pieniężnych, w naturze i usługach za okres I-XII 2015 (MPiPS-03) oraz danych WAS UGiM w Goleniowie.
* Procentowy udział w ogólnej liczbie mieszkańców Gminy (2011 r. - 34118, 2012 r. - 34274, 2013 r. - 34401, 2014 r. - 34498, 2015 r. 34404). Wartości nie sumują się, gdyż w rodzinach występuje wieloproblemowość.
1. Bezrobocie
Na przestrzeni ostatnich czterech lat odnotowuje się na rynku pracy spadek poziomu bezrobocia. Na
koniec 2011 r. zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Goleniowie było 1685 osób bezrobotnych
z Gminy Goleniów, w tym 943 kobiety (56 %). Wskaźniki te na dzień
31 grudnia 2015 r. wynosiły
odpowiednio: 884 osoby, w tym 482 kobiety (54 %) - spadek o 801 osób.
16
Wykres nr 3. Liczba bezrobotnych na terenie Gminy Goleniów
2000
1685
1630
1327
1500
1065
884
1000
500
0
2011
2012
2013
2014
2015
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Goleniowie.
Procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w Gminie Goleniów
na dzień 31 grudzień każdego roku wynosił:
- rok 2011 – 7,4 % (powiat – 9,3 %)
- rok 2012 – 7,1 % (powiat – 9,1 %)
- rok 2013 – 5,7 % (powiat – 7,6 %)
- rok 2014 – 4,6 % (powiat – 6,1 %)
- rok 2015 – 3,09 % (powiat – 5,2 %).
Procentowy udział osób bezrobotnych w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców gminy
w poszczególnych latach kształtował się następująco:
- rok 2011 – 4,94 %
- rok 2012 – 4,75 %
- rok 2013 – 3,86 %
- rok 2014 – 3,09%
- rok 2015 – 2,57 %.
Analizując zjawisko bezrobocia w gminie zaobserwować można, że najliczniejszą grupę pod
względem wieku stanowią osoby w przedziale wiekowym 25-34 lata, zaś najmniejszą osoby mające 60 lat
i więcej. Jednak zaznaczyć należy, że w tej grupie od 2011 roku obserwuje się systematyczny wzrost z 3,14
% w roku 2011 do 8,82 % w roku 2015 (wzrost o 5,68 %). Analogiczna sytuacja ma miejsce wśród osób
w wieku 55-59 lat – wzrost w roku 2015 o 4,82 % w porównaniu do roku 2011.
17
Tabela nr 3. Liczba bezrobotnych wg przedziałów wiekowych i płci
Rok
2011
2012
2013
2014
2015
Wyszczególnienie
Liczba osób
W tym kobiet
% udział do ogółu
bezrobotnych
Liczba bezrobotnych ogółem
1685
943
(55,96%)
100
18-24
292
174
17,33
25-34
500
305
29,67
35-44
323
198
19,17
45-54
339
194
20,12
55-59
178
72
10,56
60-64
53
0
3,15
1630
880
(53,99%)
100
18-24
277
160
16,99
25-34
478
297
29,33
35-44
312
181
19,14
45-54
289
146
17,73
55-59
191
96
11,72
60-64
83
0
5,09
1327
697
(52,52%)
100
18-24
187
104
14,09
25-34
342
204
25,77
35-44
268
158
20,20
45-54
279
140
21,03
55-59
172
91
12,96
60-64
79
0
5,95
1065
557
(52,30%)
100
18-24
131
70
12,30
25-34
306
180
28,73
35-44
220
121
20,66
45-54
201
108
18,87
55-59
141
71
13,24
60 lat i więcej
66
7
6,20
884
482
(54,52%)
100
18-24
117
67
13,24
25-34
251
169
28,39
35-44
170
101
19,23
45-54
132
66
14,93
55-59
136
68
15,39
60 lat i więcej
78
11
8,82
18
W większości rozpatrywanych kategorii bezrobocia w najtrudniejszej sytuacji znajdowały się kobiety.
Na koniec 2011 roku bezrobotne kobiety stanowiły blisko 56% ogółu bezrobotnych z terenu gminy.
W kolejnych latach obserwuje się tendencję spadkową w tym obszarze. W roku 2015 bezrobotne kobiety
stanowiły 54 % ogółu bezrobotnych (spadek o 2%).
Uwzględniając poziom wykształcenia osób bezrobotnych należy wskazać, że wśród mieszkańców
gminy zarejestrowanych w PUP w Goleniowie dominowały osoby z niskim poziomem wykształcenia.
Każdego roku ponad 30% ogółu osób bezrobotnych stanowią osoby posiadające wykształcenie gimnazjalne
i poniżej. Najmniej liczebną grupę bezrobotnych stanowiły osoby z wykształceniem wyższym. Odnotowuje
się jednak wzrost ich ogólnej liczby - w roku 2015 w porównaniu z rokiem 2011 wskaźnik ten wzrósł o 1,26
%.
Tabela nr 4. Liczba bezrobotnych wg wykształcenia i płci
Rok
2011
2012
2013
2014
Wyszczególnienie
Liczba osób
W tym kobiet
bezrobotnych
1685
943
100
wyższe
198
138
11,75
policealne i średnie
zawodowe
334
209
19,82
średnie ogólnokształcące
173
119
10,27
zasadnicze zawodowe
445
229
26,41
gimnazjalne i poniżej
535
248
31,75
1630
880
100
wyższe
224
170
13,74
zawodowe
309
189
18,96
177
119
10,86
zasadnicze zawodowe
387
172
23,74
533
230
32,70
1327
697
100
wyższe
164
114
12,36
zawodowe
248
150
18,69
149
97
11,23
zasadnicze zawodowe
337
153
25,39
429
183
32,33
1065
557
100
wyższe
164
110
15,40
zawodowe
191
115
17,93
107
67
10,05
zasadnicze zawodowe
280
127
26,29
323
138
30,33
19
2015
884
482
100
wyższe
115
79
13,01
zawodowe
168
112
19,00
103
64
11,65
zasadnicze zawodowe
212
91
23,99
286
136
32,35
Wraz ze spadkiem liczby osób bezrobotnych maleje liczba osób bezrobotnych będących
w szczególnej sytuacji na rynku pracy. W tej grupie znajdują się osoby do 25 roku życia, długotrwale
bezrobotni, osoby powyżej 50 roku życia, osoby bez kwalifikacji, bez doświadczenia zawodowego i bez
wykształcenia średniego, osoby samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia,
niepełnosprawni oraz osoby, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia. Na
szczególną uwagę zwrócić należy także na kobiety, które po urodzeniu dziecka nie podjęły zatrudnienia.
W roku 2011 w grupie tej było 1505 osób, zaś w roku 2015 liczba ta spadła o 805 osób i wynosiła 700.
Wśród bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w Gminie Goleniów dominowały
osoby bez wykształcenia średniego oraz długotrwale bezrobotne. W pierwszej grupie w roku 2014
w porównaniu do roku 2011 odnotowano wzrost o 6,48%, w drugiej natomiast niewielki spadek o 0,26 %. Na
wysokim poziomie utrzymuje się liczba osób powyżej 50 roku życia. W tej grupie odnotowano znaczący
wzrost o 11,33 % w roku 2014 w porównaniu do roku 2011.
Tabela nr 5. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na runku pracy
Rok
2011
Wyszczególnienie
Liczba osób
W tym kobiet
bezrobotnych
1505
825
(54,82%)
100
do 25 roku życia
292
174
19,40
długotrwale bezrobotni
751
427
49,90
pow. 50 roku życia
421
182
27,93
bez kwalifikacji zawodowych
368
231
24,45
bez doświadczenia zawodowego
351
194
23,32
bez wykształcenia średniego
980
477
65,12
samotnie wychowujący co najmniej jedno
dziecko do 18 r. życia
198
170
13,16
którzy po odbyciu kary pozbawienia
wolności nie podjęli zatrudnienia
33
1
2,19
niepełnosprawni
67
31
4,45
-
138
-
1409
734
(52,09%)
100
277
160
19,66
kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po
urodzeniu dziecka
do 25 roku życia
20
2012
683
376
48,47
pow. 50 roku życia
445
177
31,58
359
218
25,48
306
176
21,72
920
402
62,29
197
166
13,98
42
1
2,98
niepełnosprawni
59
27
4,19
-
129
-
1186
622
(52,45%)
100
do 25 roku życia
187
104
15,77
573
326
48,31
pow. 50 roku życia
413
171
34,82
273
170
23,02
239
144
20,15
766
336
64,59
134
110
11,30
35
1
2,95
niepełnosprawni
73
34
6,15
-
98
-
838
455
(54,29%)
100
do 25 roku życia
131
70
15,63
416
229
49,64
pow. 50 roku życia
329
141
39,26
213
135
25,42
186
104
22,19
603
265
71,96
101
80
12,05
28
2
3,34
niepełnosprawni
70
27
8,35
-
84
-
700
397
(56,71%)
100
do 30 roku życia
250
159
35,71
w tym do 25 roku życia
117
67
16,71
331
198
47,29
urodzeniu dziecka
2013
urodzeniu dziecka
2014
urodzeniu dziecka
2015
21
pow. 50 roku życia
291
116
41,57
posiadające co najmniej jedno dziecko do
6 roku życia
118
110
16,86
posiadające co najmniej jedno dziecko
niepełnosprawne do 18 roku życia
1
1
0,14
niepełnosprawni
52
28
7,43
Długotrwałe bezrobocie stanowi istotny problem społeczny, gdyż osoby z tej grupy są w znacznym
stopniu zagrożone marginalizacją społeczną z powodu długotrwałego pozostawania bez pracy. Im krótszy
okres pozostawania biernym zawodowo, tym większe szanse na znalezienie pracy, niż osoba długotrwale
poszukująca pracy.
Udział procentowy osób długotrwale bezrobotnych w stosunku do ogólnej liczby osób bezrobotnych
zarejestrowanych w PUP w Goleniowie kształtował się następująco:
- rok 2011 – 44,57 %
- rok 2012 – 41,90 %
- rok 2013 – 43,18 %
- rok 2014 – 39,06 %
- rok 2015 – 37,44 %.
Osoby niepełnosprawne na rynku pracy stanowią szczególną kategorię społeczną. W każdym
społeczeństwie bowiem istnieje pewien odsetek ludzi, którzy z powodu czynników dziedzicznych,
wrodzonych, w wyniku chorób albo wypadków nie posiadają pełnej sprawności fizycznej czy psychicznej.
Według danych pochodzących z PUP w Goleniowie ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych osób
niepełnosprawnych w roku 2015 wyniosła 52, z czego kobiety stanowiły 28 osób (5,88 % ogółu bezrobotnych
mieszkańców gminy).
2. Niepełnosprawność i długotrwała lub ciężka choroba
Osoby niepełnosprawne stanowią grupę bardzo zróżnicowaną zarówno pod względem stopnia
i rodzaju niepełnosprawności, wieku, sytuacji na rynku pracy, wykształcenia, miejsca zamieszkania oraz
cech społeczno-demograficznych.
Najczęściej niepełnosprawność jest następstwem urazów lub przewlekłej choroby. Znaczna część
osób w tej grupie obciążona jest od urodzenia. W większości niepełnosprawność ma wymiar ograniczeń
fizycznych np. narządu ruchu, wzroku lub słuchu.
Statystyki OPS w Goleniowie wskazują, że osoby niepełnosprawne w roku 2015 stanowiły jedną
z trzech najliczniejszych grup rodzin korzystających ze wsparcia tej instytucji. Z rożnych form pomocy w tym
roku skorzystało łącznie 357 rodzin (w tym na wsi 137, liczba osób w rodzinie 636).
W systemie pomocy społecznej na dzień 31 grudnia 2015r. figurowało łącznie 431 osób
niepełnosprawnych, w tym 188 kobiet. W roku 2011 ze wsparcia społecznego korzystało 525 osób
niepełnosprawnych, w tym 257 kobiet. Zasiłek pielęgnacyjny w 2015 r. pobierało 676 osób. Liczba osób
22
uprawnionych do pobierania tegoż zasiłku na przestrzeni ostatnich lat maleje. Dla porównania w roku 2011
zasiłek pielęgnacyjny otrzymywało 702 mieszkańców gminy.
Tabela nr 6. Osoby niepełnosprawne w systemie pomocy społecznej według stopni
niepełnosprawności (stan na dzień 31 grudnia każdego roku)
Wyszczególnienie
2011
2012
2013
2014
2015
I grupa inwalidzka (znaczny stopień
niepełnosprawności) z prawem do zasiłku
pielęgnacyjnego (przed wejściem w życie ustawy)
25
35
29
26
22
III grupa inwalidzka (lekki stopień
niepełnosprawności) bez prawa do zasiłku
pielęgnacyjnego (przed wejściem w życie ustawy)
3
2
2
3
1
Orzeczenie o znacznym stopniu
niepełnosprawności, na czas nieokreślony
67
66
54
48
52
Orzeczenie o znacznym stopniu
niepełnosprawności, na czas określony
25
26
34
34
36
Orzeczenie o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności, na czas nieokreślony
116
124
97
97
84
Orzeczenie o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności, na czas określony
101
102
98
101
90
Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
na czas nieokreślony
25
20
23
27
20
Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
na czas określony
19
23
26
19
23
Dziecko niepełnosprawne
47
33
36
35
29
Całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej
egzystencji, na czas nieokreślony
12
14
10
7
6
Całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej
egzystencji, na czas określony
3
3
3
2
3
Całkowita niezdolność do pracy na czas
nieokreślony
21
20
20
18
22
Całkowita niezdolność do pracy na czas określony
17
18
20
23
20
Częściowa niezdolność do pracy na czas
nieokreślony
26
31
29
19
12
Częściowa niezdolność do pracy na czas określony
18
18
26
17
11
Razem
525
535
507
476
431
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OPS w Goleniowie.
Nierówność możliwości aktywnego uczestnictwa w życiu na różnych płaszczyznach aktywności,
w przypadku osób niepełnosprawnych, pogłębia się wraz z wiekiem. Osoby niepełnosprawne napotykają
szereg trudności m.in. w dziedzinie edukacji, możliwości uczestniczenia w kulturze oraz życiu społecznym.
Bariery pojawiają się również w wykonywaniu pracy zawodowej, która jest niezbędne aby móc godnie
funkcjonować w społeczeństwie.
Rodziny borykające się z problemem długotrwałej i ciężkiej choroby w 2015 r. stanowiły drugą pod
względem liczebności grupę rodzin korzystających ze wsparcia OPS w Goleniowie – 308 rodzin. Choroba
członka rodziny jest bardzo trudną sytuacją, która ma ogromny wpływ na jej prawidłowe funkcjonowanie.
Niemożność wykonywania pracy zawodowej rodzi problemy natury finansowej, z drugiej strony wzrastają
23
wydatki związane z leczeniem oraz zakupem leków, co dodatkowo obciąża budżet domowy. W takich
sytuacjach dochodzi często do konieczność sprawowania stałej opieki nad chorym członkiem rodziny.
Kumulujące się problemy w konsekwencji mogą doprowadzić do poważnych zaburzeń w prawidłowym
funkcjonowaniu w społeczeństwie. Ze wsparcia OPS w roku 2015 w formie usług opiekuńczych skorzystało
71 osób.
W Goleniowie funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy (TYP B). Przeznaczony jest on dla
osób pełnoletnich upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, znacznym i umiarkowanym, a także dla
osób z lekkim upośledzeniem umysłowym, gdy jednocześnie występują inne zaburzenia, zwłaszcza
neurologiczne. Osoby te muszą być w stanie zrozumieć, reagować i wykonywać proste polecenia, być
samodzielne w wykonywaniu czynności z zakresu higieny osobistej, nie charakteryzować się zachowaniami
agresywnymi i zamieszkiwać na terenie gminy. Dom zapewnia 30 miejsc, w miarę możliwości przyjmowane
są osoby z innych gmin. Celem Domu jest rewalidacja i rehabilitacja uczestników, a przede wszystkim
poprawa ich funkcjonowania w społeczeństwie. Podstawą działalności ośrodka jest organizowanie
i prowadzenie terapii zajęciowej, mającej na celu usamodzielnienie i aktywizację życiową, społeczną
i zawodową uczestników (w oparciu o współpracę z najbliższym środowiskiem rodzinnym oraz potencjałem
lokalnej społeczności). Od stycznia 2013 r. w ŚDS działa KLUB, który zapewnia m.in. zajęcia terapeutyczne
wspierające proces integracji społecznej dla osób oczekujących na przyjęcie lub byłych uczestników ŚDS.
W 2015 r. z oferty Klubu skorzystało 6 osób.
Zgodnie z danymi Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu, Urzędu Miasta i Gminy w Goleniowie, na
dzień 30 września 2015 r. do placówek oświatowych uczęszczało 154 dzieci niepełnosprawnych mających
orzeczenie do kształcenia specjalnego lub opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka
wystawione przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną. W Ośrodku Rehabilitacyjno-EdykacyjnoWychowawczym w Goleniowie kształceniem specjalnym każdego roku objętych jest 5 dzieci z Gminy
Goleniów. W Zespole Szkół w Goleniowie naukę na dzień 4 marca 2016 r. kontynuuje 67 uczniów
zamieszkałych na terenie Gminy Goleniów.
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób niepełnosprawnych Gmina Goleniów przystąpiła do prac nad
utworzeniem w Goleniowskim Parku Przemysłowym Zakładu Aktywności Zawodowej (ZAZ), który dałby
pracę osobom niepełnosprawnym nie mającym szans na samodzielne znalezienie zatrudnienia. W 2015 r.
powołano Zespół ds. Zakładu Aktywności Zawodowej oraz rozpoczęto konsultacje z kierownictwem firm GPP
oraz rodzicami i opiekunami osób niepełnosprawnych, które pozwolą na sprofilowanie działalności zakładu
oraz dobór odpowiednich pracowników. Od sierpnia działa także pełnomocnik Burmistrza ds. tworzenia
w Goleniowie ZAZ.
3. Ubóstwo
Ubóstwo to stan, w którym jednostce bądź grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie
podstawowych potrzeb, uznawanych w danym społeczeństwie za niezbędne, np. wyżywienie, ubranie,
mieszkanie, zachowanie zdrowia, uzyskanie odpowiedniego wykształcenia czy też uczestniczenie w życiu
kulturalnym. Zatem z tym zjawiskiem mamy do czynienia, gdy osoba lub rodzina nie ma dochodu lub osiąga
24
go w bardzo niskiej wysokości, nie ma odpowiednich kwalifikacji pozwalających na wejście na rynek pracy
oraz wykazuje cechy utrudniające korzystanie z dostępnych zasobów społecznych np. w skutek uzależnienia
czy też niepełnosprawności.
Wykluczenie społeczne jest w istotny sposób powiązane z występowaniem ubóstwa. Człowiek
doświadczający ubóstwa nie jest zdolny do racjonalnej oceny rzeczywistości, własnych możliwości
i ograniczeń, odczuwa bezradność. Takie postrzeganie problemu sprzyja negatywnej ocenie osób
wymagających pomocy, co najwyżej pozwalając uznać biednych za niezaradnych życiowo, zbędnych
i marginalizowanych członków społeczeństwa.
Biorąc pod uwagę czynniki ekonomiczne z ubóstwem w pomocy społecznej mamy do czynienia gdy
dochód osoby lub rodziny spełnia ustalone kryteria dochodowe w pomocy społecznej:
- do września 2015 r.: 542,00 zł dla osoby samotnie gospodarującej, 456,00 zł dla osoby w rodzinie,
- od października 2015 r.: 634,00 zł dla osoby samotnie gospodarującej, 514,00 zł dla osoby w rodzinie.
Statystyki OPS w Goleniowie wskazują, że w roku 2015 pomocy społecznej z powodu ubóstwa
udzielono 129 rodzinom (w tym na wsi 91, liczba osób w rodzinie 277). Grupa ta stanowiła 14,73 % ogółu
rodzin korzystających ze wsparcia tej instytucji (876 rodzin).
Wsparcie rzeczowe dla osób potrzebujących oferuje m.in. Parafialny Zespół CARITAS przy parafii
pw. św. Katarzyny oraz Polski Komitet Pomocy Społecznej. Caritas w 2015 r. udzielił pomocy 250 osobom
żyjącym w trudnych warunkach (dwa razy w tygodniu wydawano artykuły spożywcze oraz przemysłowe).
OPS w 2015 r. wydał 223 skierowania do otrzymania pomocy żywnościowej w ramach Programu
Operacyjnego Pomoc Żywnościowa z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD).
4. Bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych
Rodzina jest naturalnym środowiskiem socjalizującym, trudno zatem przecenić jej znaczenie
w procesie wychowania i adaptacji młodego człowieka do życia w społeczeństwie. Nie zawsze jednak taki
model przebiegu socjalizacji w środowisku rodzinnym jest możliwy do realizacji. Prawidłowe i pozytywne
funkcjonowanie rodziny może zostać zaburzone przez wiele czynników np. długotrwałe bezrobocie,
uzależnienia, w tym przede wszystkim alkoholizm, niewłaściwe wypełnianie obowiązków rodzicielskich,
głęboka patologia, śmierć biologicznych rodziców, choroba. Dezorganizacja tej najważniejszej grupy
społecznej, jaką jest rodzina powoduje, że staje się ona niewydolna wychowawczo.
W 2014 roku wsparciem OPS w Goleniowie objętych było 255 rodzin, w których wystąpił problem
bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, w tym 155 stanowiły rodziny niepełne. Grupa ta
stanowiła 29,11 % ogółu rodzin korzystających ze wsparcia tej instytucji. W roku 2011 wskaźniki te wynosiły
odpowiednio 241 rodzin i 202 rodziny niepełne, co stanowiło 20,65% ogółu rodzin.
Od maja 2012 r. w Gminie Goleniów rodziny przejawiające problemy opiekuńczo-wychowawcze mogą
korzystać ze wsparcia asystenta rodziny. W pierwszym roku obowiązywania ustawy o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej 51 rodzin objęto wsparciem asystenta, dwa lata później było ich już 72.
25
Wykres nr 4. Liczba rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny
80
72
70
60
50
51
40
rodziny ogółem, w
tym:
w ramach realizacji
projektu systemowego "Z bezradności
do aktywności"
27
30
20
67
64
14
16
2012
2013
10
0
2014
2015
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie sprawozdań realizacji zadań z zakresy wspierania rodzin za lata 2012 - 2014.
Praca z rodzinami jest procesem złożonym i długotrwałym. Efekty pracy z rodzinami w przeważającym
stopniu zależą od aktywności rodzin, otwarcia na otrzymane wsparcie, chęci wprowadzenia w swoim życiu
zmian. Objęcie rodziny wsparciem asystenta nie zawsze gwarantuje przywrócenie rodzinie zdolności do
prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych. W roku 2013 i 2014 w stosunku do 5 rodzin
niezbędne były działania interwencyjne, których efektem było umieszczenie dzieci w pieczy zastępczej.
Tabela nr 7. Powody zakończenia współpracy z asystentem rodziny
Wyszczególnienie
Liczba rodzin
2012
2013
2014
2015
10
27
25
24
ze względu na osiągnięcie celów
1
10
5
14
ze względu na zaprzestanie współpracy
przez rodzinę
4
3
10
9
ze względu na brak efektów
0
1
0
1
ze względu na zmianę metody pracy
5
13
11
3
Liczba
rodzin
ogółem,
z
zakończono współpracę, w tym:
którymi
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie danych OPS w Goleniowie.
W roku 2012 z 51 rodzin, które objęte były asystenturą, 10 zakończyło współpracę z asystentem,
w tym 4 z powodu zaprzestania współpracy przez samą rodzinę, 5 ze względu na zmianę metody pracy oraz
jedna ze względu na osiągnięcie celów. W kolejnym roku z 64 rodzin współpracę z asystentem zakończyło
27. Szczegółowe dane w tym zakresie prezentuje tabela nr 7.
Zgodnie z art. 176 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej, który nakazuje samorządowi podejmowanie działań wspierających wobec rodzin przeżywających
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, w Gminie Goleniów realizowany jest Gminny
Program Wspierania Rodziny na lata 2015-2017 przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Goleniowie Nr VI/29/15
z dnia 25 marca 2015 r. (GPWR).
GPWR wyznacza kierunki oraz działania mające na celu wspieranie rodzin przeżywających trudności
w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, w procesie przywracania zdolności tych rodzin do
prawidłowego funkcjonowania, głównie poprzez pracę z rodziną oraz zapewnienie pomocy w opiece
26
i wychowaniu dzieci. Realizowane w ramach Programu działania skupiają się nie tylko na dziecku, ale na
całej rodzinie, również w przypadku, gdy dziecko umieszczone zostanie poza rodziną biologiczną, w celu
odzyskania przez nią funkcji opiekuńczej.
Dla poprawy kondycji rodzin ważnym aspektem staje się zapewnienie adekwatnego do potrzeb
poradnictwa specjalistycznego, obejmującego porady prawne, psychologiczne, mediacje czy też terapię
rodzin. Dlatego też m.in. Ośrodek Pomocy Rodzinie, GKRPA, PCPR, OPS, Poradnia PsychologicznoPedagogiczna, placówki oświatowe i organizacje pozarządowe w ramach swoich kompetencji oferują
mieszkańcom nieodpłatny dostęp do porad i konsultacji różnego rodzaju specjalistów. W 2015 r. Ośrodek
Pomocy Rodzinie udzielił wsparcia w postaci terapii i mediacji dla 11 rodzin (22 osoby). Z konsultacji
psychologicznych skorzystało 100 osób (udzielono 215 porad psychologicznych), z porad prawnych
skorzystały 43 osoby. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna terapią rodzin objęła 24 osoby, z poradnictwa
specjalistów (6 psychologów, 5 pedagogów i logopeda) skorzystało 656 osób, udzielono 2151 porad.
5. Bezdomność
Problem bezdomności dotyczy niemal wszystkich grup wiekowych. Przyczyn jest bardzo wiele, ale
jedną z najistotniejszych stanowi brak więzi i oparcia w rodzinie. Dlatego też najbardziej narażone na ryzyko
bezdomności są osoby z rodzin rozbitych lub dysfunkcyjnych, osoby samotne, osoby opuszczające zakłady
karne. Długotrwałe pozostawanie bez pracy prowadzi do utraty wiary we własne możliwości, depresji,
a w konsekwencji do bierności i izolacji. Brak środków do życia po pewnym czasie skutkuje utratą
mieszkania i w rezultacie bezdomnością. Z kolei osobom bezdomnym niezwykle trudno jest znaleźć stałą
pracę, która pozwoliłaby na zmianę warunków życia.
Organizowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej ogólnopolskie badanie liczenia
bezdomnych wskazuje, że w roku 2013 na terenie gminy przebywało łącznie 62 bezdomnych, w tym 8 kobiet
(badanie z 7 na 8 lutego 2013r.). Statystyki kolejnego badania (z 21 na 22 stycznia 2015r.) wskazują, że
liczba bezdomnych zwiększyła się do liczby 72 osób, w tym 4 kobiety.
Tabela Nr 8. Liczba osób bezdomnych z podziałem na miejsce przebywania
Wyszczególnienie
2013
2015
-
26
Schronisko, dom dla osób bezdomnych, hostel
17
0
Szpitale, hospicja, ZOL-e, inne placówki zdrowia
2
1
Zakłady karne, areszty śledcze
21
30
Izby wytrzeźwień, pogotowia socjalne
0
0
Miejsca niemieszkalne
3
3
Pustostany, domki, altany działkowe
15
12
Inne
1
-
Mieszkania wspierane, chronione, treningowe,
wynajmowane
3
0
Razem
62
72
Ogrzewalnie, noclegownie
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie danych OPS w Goleniowie .
27
Z powodu bezdomności każdego roku wsparciem OPS w Goleniowie obejmuje ponad 20 rodzin.
W roku 2015 z różnych form pomocy skorzystało łącznie 27 rodzin (w tym na wsi 16, liczba osób w rodzinie
31).
Na terenie gminy w ramach zadania powierzonego przez Burmistrza Stowarzyszenie Odnowy Wsi
„Grodnica” prowadzi noclegownie dla bezdomnych mężczyzn w Budnie. Placówka liczy 20 miejsc i
przeznaczone jest dla bezdomnych z gmin powiatu goleniowskiego. Do placówki bezdomni kierowani są
przez ośrodki pomocy społecznej. Zgodnie z danymi zawartymi w Ocenie zasobów pomocy społecznej za
rok 2014 schronisko w 2014 r. udzieliło schronienia łącznie 40 osobom, dwa lata wcześniej (2012r.) liczba ta
wynosiła 26 osób.
6. Alkoholizm
Alkoholizm jest jednym z czynników kryminogennych sprzyjających przestępczości. Jako proces
patologiczny szkodzi zarówno osobie uzależnionej, jak i jej najbliższemu otoczeniu. W grupie wielu
problemów społecznych alkoholizm zajmuje szczególne miejsce. Wynika to przede wszystkim z rozmiarów
tego zjawiska oraz społecznych i ekonomicznych kosztów jakie za sobą niesie.
Konsumpcja napojów alkoholowych ma istotny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne zarówno
jednostek, jak i rodzin. Nadużywanie alkoholu powoduje wiele szkód społecznych np. zakłócenie
bezpieczeństwa publicznego, przestępczość, ubóstwo, bezrobocie, przemoc w rodzinie. Członkowie
z najbliższego otoczenia osoby uzależnionej żyją w stanie permanentnego stresu, co staje się przyczyną
występowania
u
nich
stałych
zaburzeń
związanych
z
przystosowaniem,
określanych
mianem
współuzależnienia. Osoby takie wymagają leczenia i mogą uzyskać poprawę stanu zdrowia psychicznego,
jeśli skorzystają z pomocy terapeutycznej.
Każdego roku Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych rozpatruje ponad 100
wniosków
o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. W roku 2011 Komisja rozpatrzyła 160
wniosków w 45,6% złożonych przez policję oraz 37,5% przez osoby indywidualne. W roku 2015 złożono 96
wniosków w tym 35 % stanowiły wnioski złożone przez indywidualne osoby oraz 28 % złożone przez policję.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych nadzoruje „Gminny Program Profilaktyki
i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Goleniów na 2015 rok” przyjętego Uchwałą Nr
L/576/14 Rady Miejskiej w Goleniowie z dnia 29 października 2014r.
Na terenie gminy działa także poradnia odwykowa, gdzie uzależnieni od alkoholu mogą uzyskać
pomoc terapeutyczną.
28
Tabela nr 9. Liczba osób korzystających z poradni odwykowej
Wyszczególnienie
2011
2012
2013
2014
2015
Liczba osób uczestniczących w
terapii podstawowej
116
120
121
118
98
terapii pogłębionej
14
14
16
18
16
terapii DDA
12
12
12
12
12
terapii podstawowej dla
współuzależnionych
12
12
12
12
12
terapii pogłębionej dla
współuzależnionych
12
12
12
6
12
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie danych GKRPA.
W 2015 roku wsparciem OPS w Goleniowie objęto 65 rodzin (w tym na wsi 20, liczba osób w rodzinie
120), w których wystąpił problem alkoholizmu. Grupa ta stanowiła 7,42% ogółu rodzin korzystających ze
wsparcia tej instytucji.
7. Narkomania
Narkomania jest bardzo ważnym zagrożeniem we współczesnym świecie. Dzieje się tak głównie
z powodu coraz większej liczby osób uzależnionych od narkotyków i dopalaczy. Grupę tę stanowią
w przeważającej mierze dzieci i młodzież, która nie zawsze zdaje sobie sprawę z zagrożenia. Substancje te
działają niekorzystnie zarówno na rozwój psychofizyczny młodych ludzi, jak i na ich społeczne
funkcjonowanie, np.: problemy w szkole, problemy w relacjach z rodzicami, kłopoty z prawem, niechciane
kontakty seksualne.
Zażywanie narkotyków stanowi obecnie jedną z poważniejszych kwestii społecznych, którą muszą
zajmować się społeczności lokalne. Sytuacja społeczno–gospodarcza powoduje nasilenie się problemów
związanych z obecnością narkotyków i dopalaczy w polskich rodzinach. Są to nie tylko problemy zdrowotne,
ale także problemy dotyczące utrzymania prawidłowych relacji w rodzinie i środowisku tj. problem przemocy,
zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich, zakłócenia porządku publicznego. Ponadto są to problemy
z odnalezieniem się na rynku pracy, problemy z regulowaniem zobowiązań finansowych. Narkotyki powodują
negatywne skutki nie tylko dla osób, które po nie sięgają, ale przede wszystkim wyrządzają szkodę całej
rodzinie.
Na terenie Gminy Goleniów funkcjonuje Powiatowy Punkt Informacyjno-Konsultacyjny dla osób
z problemem narkotykowym. Punkt pracuje równolegle z Poradnią dla Osób z Problemem Alkoholowym i ich
rodzin. Uruchomiono terapię indywidualną dla uzależnionych od narkotyków i grupową dla osób
z uzależnieniem krzyżowym.
W 2015 roku w ramach działalności punktu udzielono 154 porady dla osób z Goleniowa, Maszewa,
Nowogardu, Mostów, Stepnicy i Przybiernowa.
29
Działalność Punktu spotyka się z rosnącym zainteresowaniem nauczycieli, szczególnie pedagogów.
Punkt jest miejscem, gdzie można wykonać testy na obecność narkotyków lub pobrać je do wykonania
w domu.
Tabela nr 10. Zestawienie udzielonych porad w latach 2011 – 2014
Porady:
dla osób zażywających
dla rodziców, opiekunów
2011
48
37
2012
45
37
2013
46
39
2014
115
40
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie danych Powiatowego Punkt Informacyjno-Konsultacyjny dla osób z problemem narkotykowym.
Z zestawienia wynika, że ilość opiekunów korzystających z porad nie uległa większej zmianie
w porównaniu z poprzednimi latami. Natomiast zauważalna jest tendencja wzrostowa wśród osób
zażywających narkotyki, które zgłaszają się po pomoc.
Statystyki Komendy Powiatowej Policji w Goleniowie wskazują, że najczęściej popełnianym na terenie
gminy przestępstwem związanym z narkotykami jest posiadanie ich w niewielkiej ilości. Ponadto diametralnie
zmienia się sytuacja związana z dopalaczami. W 2014 r. policja w tej sprawie prowadziła 2 postępowania, do
października 2015r. liczba ta wzrosła do 15.
Tabela nr 11. Liczba prowadzonych postępowań i spraw związanych z narkotykami w Gminie
Goleniów
Wyszczególnienie
2014
2015
Udzielanie narkotyków art. 58 ust. 1
2
2
Udzielanie narkotyków małoletnim art. 58 ust. 2
1
1
Sprzedaż (osiąganie korzyści majątkowych) art. 59
ust. 1
2
6
Sprzedaż małoletnim art. 59 ust. 2
1
1
Posiadanie niewielkich ilości art. 62 ust. 1
71
57
Posiadanie art. 62
1
3
Plantacja art. 63
1
4
Kradzież środka odurzającego
1
-
Źródło: Opracowanie własne – na podstawie danych KPP w Goleniowie.
8. Seniorzy
Polityka wobec osób starszych określana jest jako polityka interesów osób starszych. Dotyczy potrzeb
i warunków bytu ludzi starszych i ma na celu działania, które w sposób planowy i celowy mają wpłynąć na
poprawę sytuacji życiowej starszych ludzi. Służy temu system świadczeń związanych z zabezpieczeniem
społecznym.
Polityka społeczna zakłada działania na rzecz poprawy tej grupy ludzi ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów związanych ze zdrowiem, oświatą, kulturą, organizacją czasu wolnego, pomocą
30
instytucjonalną, zapewnieniem odpowiednich warunków mieszkaniowych i opieki obłożnie chorym oraz
pracą socjalną.
Wykres nr 5. Dynamika wzrostu liczby ludności w grupie wiekowej powyżej 61 lat
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
2011
2012
2013
2014
2015
Każdego roku w grupie wiekowej powyżej 61 lat przybywa blisko 300 osób. W roku 2015 w Gminie
Goleniów we wskazanym przedziale wiekowym mieszkały 6864 osoby, co stanowiło 19,95% ogółu
mieszkańców gminy. Dla porównania w roku 2011 udział procentowy tej grupy społeczeństwa w ogólnej
liczbie mieszkańców gminy wynosił 14,18 %.
Analogiczna sytuacja przedstawia się w grupie wiekowej powyżej 81 lat. W roku 2011 w Gminie
Goleniów zamieszkiwało 821 osób (2,41 % ogółu mieszkańców gminy), które osiągnęły 81 lat i więcej.
W 2015 roku liczba ta wzrosła do 942 osób, co stanowiło 2,74 % ogółu mieszkańców gminy.
Wykres nr 6. Dynamika wzrostu liczby ludności w grupie wiekowej pow. 81 lat
1000
800
600
400
200
0
2011
2012
2013
2014
2015
Emeryci i renciści przede wszystkim ze względu na niskie dochody niepozwalające na zabezpieczenie
wszystkich potrzeb, niezaradność w zakresie samoobsługi wynikająca z choroby lub niepełnoprawności,
korzystają z różnych form pomocy oferowanej m.in. OPS w Goleniowie oraz szereg organizacji
pozarządowych.
31
Największy wskaźnik liczby rodzin korzystających z usług OPS w Goleniowie wśród emerytów
i rencistów odnotowano w roku 2013. Z różnych form wsparcia skorzystało wówczas łącznie 183 rodziny,
w tym na wsi 46 (liczba osób w rodzinach 261). W roku 2015 liczba ta spadła do 134 rodzin, w tym na wsi 41
(liczba osób w rodzinie 185).
Na terenie Gminy Goleniów działa 12 organizacji skupiających środowisko seniorów. W ramach
działań wspierających ruch seniorów w obszarze budowania sieci współpracy raz na dwa miesiące
organizowane są spotkania, na których są omawiane bieżące problemy oraz planuje się organizację różnego
typu wydarzeń i przedsięwzięć, np. Festiwal Seniorów „Senioralia – Goleniów 2015".
Systematycznie
uczestniczą w nich reprezentacje Stowarzyszenia Uniwersytet III Wieku, Stowarzyszenia Seniorów RYTM,
Stowarzyszenia Seniorów RELAKS, Stowarzyszenia Seniorów BARNIM, Stowarzyszenia Emerytów
i Rencistów Policyjnych oraz Związku Emerytów i Rencistów.
Na przestrzeni ostatnich lat środowisko goleniowskich seniorów wielokrotnie pokazywało swój
potencjał oraz gotowość do podejmowania i wspierania różnych inicjatyw
zarówno na płaszczyźnie
działalności społecznej, jak i kulturowej czy edukacyjnej. Największym wydarzeniem roku 2015 było
zorganizowanie festiwalu „Senioralia – Goleniów 2015".
W styczniu 2015 r. w Goleniowskim Domu Kultury uruchomiona została świetlica dla seniorów
„RAZEM Z OCHOTĄ”. Świetlica zapewnia różne formy wsparcia dla 15 osób w godz. od 9:00 do 15:00 dwa
razy w tygodniu (poniedziałki i środy) i prowadzona jest przez GDK przy dużym zaangażowaniu i wsparciu
Stowarzyszenia Seniorów „RELAKS” .
W styczniu 2016 r. CARITAS
Archidiecezji Szczecińsko – Kamieńskiej uruchomił dwie kolejne
świetlice: w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej w Goleniowie oraz na Osiedlu Helenów w siedzibie
Klubu Stara Hydrofornia.
W okresie od października do grudnia 2015 r. w środowisku seniorów Gminy Goleniów
przeprowadzono badanie sondażowe wykorzystujące narzędzie badawcze w postaci kwestionariusza
ankiety zawierającej 22 pytania. Ankieterzy wypowiadali się na temat swojej sytuacji rodzinnej, finansowej,
zdrowotnej, możliwości organizowania i spędzania wolnego czasu, poczucia bezpieczeństwa, aktywności
oraz potrzeb z różnych obszarów codziennego funkcjonowania. W sondażu wzięło udział 156 osób. Kobiety
stanowiły blisko 70% ogółu badanych.
Analiza wyników ankiet pozwala odpowiedzieć na pytanie: Jaki jest mieszkaniec Gminy Goleniów
zaliczany do grona osób starszych?
 Czuje się szanowany w 62 %.
 Swoje życie ocenia pozytywnie: za wspaniałe uznaje je 11 %, udane 47 %, a za ani dobre ani złe 31%.
 Poczucie bezpieczeństwa na poziomie ani wysoko ani nisko deklaruje w 68 %.
 Samotność stanowi najważniejszy problem dla 39 %.
 Ma tyle czasu wolnego ile mu potrzeba w 60%.
 W 72% wykorzystuje swój czas wolny jak chce.
32
 Co przeszkadza mu w gospodarowaniu swoim czasem zgodnie z własną wolą?
- w 39% nic nie stoi na przeszkodzie,
- w 42 % brak środków finansowych,
- w 31% stan zdrowia,
- w 21% obowiązki rodzinne.
 Swój wolny czas często i czasami spędza w następujący sposób:
- 89% ogląda telewizję,
- 79% chodzi do kościoła,
- 76% słucha radia,
- 73% chodzi na spacery,
- 70% czyta książki,
- 59% spędza czas ze znajomymi poza domem,
- 56% uprawia działkę, ogród,
- 51% uczestniczy w wieczorkach tanecznych,
- 50% spotyka się ze znajomymi w domu,
- 42% poświęca się swojemu hobby,
- 48% podróżuje,
- 47% uprawia sport,
- 39% opiekuje się wnukami,
- 35% korzysta z komputera,
- 31% uczestniczy w działalności jakiejś grupy,
- 26% nudzi się,
- 8% chciałoby zostać wolontariuszem.
 Swoją sytuację finansową ocenia jako: bardzo dobrą 5%, dobrą 24 %, średnią 29 %, słabą 22%, złą
12%.
 W 43% nie chce już pracować, w 19% chciałby, ale zdrowie mu nie pozwala, w 14% chciałby, ale nie
ma dla niego pracy i w 9 % jeszcze pracuje.
 Czego potrzebuje goleniowski senior:
- w 83% spotkań z ciekawymi ludźmi,
- w 81% oferty turystycznej bardziej dostosowanej do osób starszych,
- w 74% udostępniania obiektów rekreacyjno–sportowych na preferencyjnych warunkach,
- w 70% zajęć z profilaktyki chorób,
- w 63 % szkoleń oswajających z nowymi technologiami,
- w 54% miejsc, w których mogłyby spędzać czas w godzinach przedpołudniowych,
- w 47% zajęć artystycznych,
- w 42% usług opiekuńczych,
- w 41% stworzenia możliwości pracy.
Szczegółowa analiza wyników badania została zawarta w dokumencie Polityka Senioralna w Gminie
Goleniów na lata 2016-2023, natomiast konkretne działania wraz z kosztorysem zostały ujęte w załączniku
pn. Program Senioralny na rok 2016.
33
III. Pomoc społeczna - podstawowe dane statystyczne
Na przełomie lat 2011-2014 ze wsparcia OPS w Goleniowie korzystało ponad 1000 rodzin. Od wielu
lat obserwuje się tendencję spadkową ogólnej liczby rodzin oraz osób korzystających z pomocy społecznej.
Z jednej strony wynika to z poprawy sytuacji rodzin, emigracji zarobkowej, z drugiej zaś z wprowadzania i
rozwijania nowych form pomocy i samopomocy (wolontariat, praca socjalna, asystent rodziny, partnerstwa
lokalne). W roku 2015 pomocą społeczną objęto 876 rodzin.
Wykres nr 7. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną
1400
1167
1200
1158
1117
1043
1000
876
2011
2012
2013
2014
2015
800
600
400
200
0
34404
34498
34401
35000
34274
40000
34118
Wykres nr 8. Liczba osób w rodzinie objętych pomocą społeczną w porównaniu z ogólną liczbą
mieszkańców gminy
30000
25000
20000
2782
2505
2039
5000
2752
10000
2955
15000
2011
2012
2013
2014
2015
liczba mieszkańców
liczba osób w rodzinie objętych pomocą społeczną
0
Jak obrazuje powyższy wykres w 2011 r. 2955 osób objętych było wsparciem pomocy społecznej, co
stanowiło 8,67 % ogółu populacji, w 2012 r. wskaźnik ten wyniósł 8,03 %, w 2013 r. 8,09 %, w 2014 r. 7,26%,
zaś w 2015 r. 5,93 %.
Pod względem liczebności członków rodziny największą grupę objętą pomocą OPS w Goleniowie
stanowią jednoosobowe gospodarstwa domowe (w 2015 r. wartość ta wyniosła 396), natomiast pod
względem liczebności dzieci, rodziny z modelem 2+1 (w 2015 r. 141 rodzin) oraz 2+2 (w 2015 r. 116 rodzin).
34
Ponadto z analiz statystycznych prowadzonych przez OPS w Goleniowie wynika, iż wśród rodzin
korzystających ze wsparcia znaczącą grupę stanowią rodziny niepełne. W roku 2011 tego typu rodzin
widniało w ewidencji 213, zaś w 2015 roku 181.
Wykres nr 9. Liczba rodzin ze względu na formę otrzymywanej pomocy
1200
1000
1035 1004 1043
934
771
800
600
425
400
396
426
389
335
św.pieniężne
św. niepieniężne
200
0
2011 2012 2013 2014 2015
Jak obrazuje powyższy wykres dominującą formą pomocy oferowaną przez OPS w Goleniowie są
świadczenia pieniężne. Na przestrzeni lat 2011-2014
ponad 70% przyznawanej pomocy mieszkańcom
gminy stanowiły zasiłki w formie finansowej. W roku 2015 wartość ta wyniosła blisko 69 %. Wysokość oraz
cel na jaki zostały przyznane uzależniony był od indywidualnej sytuacji osób lub rodzin oraz zgłoszonych i
zidentyfikowanych podczas wywiadu środowiskowego potrzeb.
Oprócz świadczeń przewidzianych ustawą o pomocy społecznej OPS w Goleniowie realizuje zadania
wynikające z ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do
alimentów (wypłata świadczeń rodzinnych, opiekuńczych i alimentacyjnych). Szczegółowe dane w tym
zakresie prezentuje wykres Nr 10.
Wykres nr 10. Liczba rodzin pobierających świadczenia rodzinne
2000
1771 1709
1500
1615
1523 1588
liczba rodzin pobierających świadczenia
rodzinne
1000
500
0
2011
2012 2013 2014 2015
Źródło: Opracowanie własne - dane OPS w Goleniowie.
35
IV. Aktywność społeczna
Partnerstwo Lokalne Cm²
Partnerstwo „Cm²” (dawne 2 razy M) jest porozumieniem zawartym pomiędzy instytucjami,
organizacjami i przedsiębiorstwami oraz osobami fizycznym.
Pierwsze spotkanie inicjujące partnerstwo lokalne 2 razy M odbyło się w 2009 r. Uczestniczyli w nim
potencjalni partnerzy reprezentujący poszczególne instytucje. Przez kolejne dwa lata Partnerstwo miało
charakter nieformalny. Porozumienie partnerskie zostało podpisane w 2011 r. przez przedstawicieli 11
podmiotów z terenu Gminy Goleniów. W 2013 r. przekształciło się ono w Partnerstwo Lokalne Cm².
Celem Partnerstwa „Cm²” jest zaangażowanie instytucji, firm, organizacji i osób fizycznych
w zintegrowane działania na rzecz ulic St. Mikołajczyka, A. Mickiewicza, F. Chopina oraz innych ulic
w Goleniowie i miejscowości należących do Gminy Goleniów.
Dla osiągnięcia wymienionego celu partnerzy podejmują następujące działania:
1. przeprowadzają spotkania z mieszkańcami w celu zidentyfikowania potrzeb,
2. opracowują plan działania z udziałem mieszkańców,
3. aktywizują społeczność ulic St. Mikołajczyka, A. Mickiewicza, F. Chopina i innych poprzez
zwiększenie jej wpływu na podejmowane decyzje oraz zaangażowanie społeczności w realizację
wspólnych działań,
4. tworzą system przepływu informacji, współpracy, wspólnej promocji,
5. podejmują działania w celu pozyskiwania środków finansowych na realizację projektów
Partnerstwa.
Partnerstwo działa poprzez członków, ale każdy z nich zachowuje swoją autonomię działania. Członkowie są
odpowiedzialni za opracowanie i realizację projektów, jak również zdobywanie środków na nie.
W ramach działalności Partnerstwa Lokalnego Cm² realizowane są liczne zadania, niektóre z nich
mają charakter cykliczny, jak np.:
Inicjowanie i wspieranie projektów służących budowaniu spójności społecznej promowaniu postaw
prospołecznych i tożsamości kulturowej:
 Zabawa karnawałowa.
 Pożegnanie zimy ...
 Współpraca z Biblioteką.
 Warsztaty manualne.
 Dzień Sąsiada.
 Turniej Piłki Nożnej.
 Działania skierowane do osób niepełnosprawnych.
 Świąteczna niespodzianka.
 Wigilia na Plantach.
Promowanie Partnerstwa Lokalnego:
• Spotkania Partnerstwa Lokalnego Cm².
• Współpraca PUP i OPS – dobra praktyka.
• Wizyty studyjne.
36
V. Analiza SWOT
Na funkcjonowanie społeczne mieszkańców Gminy Goleniów wpływa wiele czynników, w tym
wybrane, które przedstawiono w ramach analizy SWOT.
MOCNE STRONY
Wzrost zamożności Gminy.
Działania samorządu wspierające rozwój rynku
pracy.
Współpraca międzyinstytucjonalna w sferze działań
środowiskowych.
SŁABE STRONY
Brak szerokiego wsparcia rodziny w trudnych
sytuacjach.
Niewystarczająca ilość lokali komunalnych i
socjalnych w dyspozycji Gminy.
Brak grupy „szybkiego i wszechstronnego wsparcia
społecznego” (pogotowie psychologiczno-prawne).
Pozyskiwanie środków pozabudżetowych.
Systematyczna likwidacja barier architektonicznych
(osoby niepełnosprawne).
Brak kompleksowego planu działań wspierających
seniorów.
Braki w zakresie dostępności infrastruktury publicznej
i możliwości aktywizacji zawodowej dla osób
niepełnosprawnych.
Niski poziom edukacji społecznej.
Niskie zaangażowanie społeczności w rozwiązywanie
lokalnych problemów.
Słaba dostępność świetlic i szkół wiejskich na
potrzeby mieszkańców.
Słabo rozwinięta sieć połączeń transportowych na
terenie Gminy Goleniów (wieś- miasto).
SZANSE
Dostępność zewnętrznych środków finansowych.
Wzmocnienie organizacji pozarządowych i
profesjonalizacja ich działalności.
ZAGROŻENIA
Rosnący w Europie kryzys emigracyjny i
zmniejszenie możliwości wsparcia ze strony
Państwa.
Niestabilne rozwiązania prawne.
Rozwój gospodarczy i wykorzystanie szans GPP.
Silna polaryzacja poglądów politycznych
mieszkańców.
Rozwój Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego.
Wspieranie lokalnych przedsiębiorców poprzez
doradztwo, edukację (biznes społecznie
odpowiedzialny).
Załamanie rynku pracy w rejonie wywołane kryzysem
gospodarczym.
Dominacja oferty Szczecina i osłabienie relacji
społecznych w Gminie Goleniów.
Położenie geograficzne (teren przy granicy).
Niski przyrost naturalny.
Istniejąca infrastruktura oraz jej rozwój (port lotniczy,
kolej, port morski, gazoport).
Brak rozwiązań systemowych wobec osób „IV wieku”.
Walory turystyczne (rozwój agroturystyki, budowa
ścieżek rowerowych, szlaki historyczne …).
Rosnące rozwarstwienie społeczne i tzw. „efekt
nożyc”.
37
W trakcie omawiania analizy SWOT pojawiały się dodatkowe informacje i opinie dotyczące
poszczególnych zagadnień.
Według uczestników konsultacji największe nagromadzenie zjawisk negatywnych dotyczy
funkcjonowania rodziny, związane są one z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, przenoszeniem
odpowiedzialności za wychowanie dzieci przez rodziców na instytucje, ubóstwem, niskimi kompetencjami
społecznymi rodziny, zbyt niskim przyrostem naturalnym, brakiem opieki nad dzieckiem w godzinach
popołudniowych (matki samotne, pracujące na zmiany), przemocą wśród dzieci, przemocą psychiczną,
fizyczną i internetową (cyberprzemoc), przemocą w rodzinie (w roku 2015 uruchomiono 64 procedury
„Niebieskiej karty”), rozwodami, separacjami, rodzinami rozbitymi. Wpływ na funkcjonowanie rodziny ma
również wysokość bezrobocia, w tym m. in. niskie płace (brak stałych umów - tymczasowość) oraz
powielanie złych schematów życia (wyuczona bezradność). Obserwuje się również słabą aktywność
zawodową klientów OPS. Są to w większości osoby będące w III profilu.
Kolejnym problemem są uzależnienia, w tym brak wsparcia (terapii) dla młodzieży uzależnionej od
Internetu i gier komputerowych oraz uzależnienia od alkoholu i narkotyków, dopalaczy. Wyzwaniem staje się
zwiększenie intensywności działań profilaktycznych na obszarach wiejskich oraz organizacja większej ilości
spotkań ze współuzależnionymi.
Szczególne zainteresowanie wzbudził temat aktywności młodzieży. Stwierdzono: brak autorytetów
wśród młodzieży, brak kompetencji społecznych, rosnącą cyberprzemoc (potwierdzenie zjawiska w
badaniach przeprowadzonych w 2015 r. przez Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w
Goleniowie – Projekt „Jestem na Plus - Szkolna Lekcja Prawa”), przemoc w rodzinie i środowisku wśród
młodych, szczególnie na poziomie gimnazjum, uzależnienie młodzieży od alkoholu, narkotyków, dopalaczy i
Internetu. Ponadto, wskazywano na brak polityki młodzieżowej i rosnącą ilość czynów karalnych nieletnich
(dane KPP w Goleniowie wskazują, że nieletni karani byli m.in. za uszkodzenie rzeczy oraz posiadanie
narkotyków).
Stwierdzono również brak długofalowej polityki senioralnej, będącej odpowiedzią na przybywanie
ludzi starszych wymagających opieki i pomocy osób drugich (często pracujących) oraz w przeciwieństwie
miasta, brak aktywności seniorów na obszarach wiejskich.
Wśród
problemów
społecznych
na
pierwszy
plan
wysuwają
się
działania
związane
z
niepełnosprawnością, a raczej ich niewielki zasięg. Uczestnicy dyskusji podkreślali słaby rozwój rynku pracy
osób niepełnosprawnych oraz małą aktywność społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych.
Wyżej wymienionym zjawiskom towarzyszy brak szerokich działań edukacyjnych (kampanii
społecznych) i prewencyjnych ze strony służb społecznych.
W społecznościach lokalnych zaobserwowano trudności wpływające na ich funkcjonowanie tj.: brak
pomocy sąsiedzkiej i dezintegrację społeczną, brak reakcji na problemy innych, brak empatii, niskie zaufanie
społeczne, niską aktywność społeczną, konsumpcyjny stosunek do życia.
38
CZĘŚĆ STRATEGICZNA
39
I. Misja
Wspólna praca na rzecz poprawy jakości
życia i likwidacji barier rozwojowych
mieszkańców
Wypracowana podczas spotkań z mieszkańcami misja jest dla nas sposobem funkcjonowania, ideą
nadrzędną, myślą przewodnią. Oznacza, że wszystkie podejmowane działania w zakresie rozwiązywania
problemów społecznych winny być uprzednio konsultowane z zainteresowanymi środowiskami. Wspólnie z
nimi lub przez nie przyjmowane do realizacji.
40
II. Cele, działania oraz wskaźniki
W wyniku konsultacji społecznych postanowiono przyjąć następujące cele:
I - Wzmocnienie rodziny
II – Poprawa warunków życia seniorów
III – Działanie na rzecz poprawy jakości życia osób niepełnosprawnych
IV – Rozwój edukacji społecznej
V – Wspieranie rozwoju społeczności lokalnych
Poszczególnym celom przyporządkowano działania oraz wskaźniki, których wysokość będzie monitorowana w latach 2016, 2019 i 2023. W celu zachowania
spójności Strategii punktem odniesienia każdorazowo była analiza SWOT.
Cel strategiczny I: Wzmacnianie rodziny
Działanie
Realizacja Gminnego Programu
Wspierania Rodziny
41
Podmiot/y
realizujący/e
Wskaźnik
OPS, PCPR, GKRPA,
Coroczne sprawozdanie z
Ośrodek Pomocy Rodzinie, realizacji działań
organizacje pozarządowe,
placówki oświatowe, Zespół
Interdyscyplinarny ds.
Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie, Miejska i
Powiatowa Biblioteka
Publiczna, GDK
Prognozowana wartość wskaźnika
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
1
1
1
1
1
1
1
1
Poradnictwo specjalistyczne
(m.in. prawnik terapeuta,
psycholog, pedagog)
OPS, Starostwo
Powiatowe, Ośrodek
Pomocy Rodzinie, GKRPA,
Poradnia PsychologicznoPedagogiczna, szkoły,
PCPR, Zespół Kuratorskiej
Służby Sądowej Sądu
Rejonowego w Goleniowie
Prowadzenie terapii i mediacji
dla rodzin
Ilość udzielonych porad rocznie
2400
2600
2800
3000
3200
3400
3600
3800
Ośrodek Pomocy Rodzinie, Ilość rodzin objętych terapią i
Poradnia Psychologicznomediacją rocznie
Pedagogiczna, PCPR
20
20
23
25
25
25
25
25
Program oddłużania mieszkań
OPS, UGiM, GTBS,
spółdzielnie i wspólnoty
mieszkaniowe
% mieszkań zadłużonych, które
weszły do programu
oddłużeniowego (w odniesieniu do
mieszkań zadłużonych)
0
20
20
20
20
20
20
20
Zachodniopomorska Karta
Rodziny
UGiM, OPS
Ilość wydanych kart łącznie
150
150
200
250
280
300
330
350
Ilość podpisanych łącznie umów
ROPS/Firma
5
7
15
20
21
22
23
25
Pośrednictwo pracy dla
Organizacje pozarządowe,
młodocianych i do 25. roku życia OPS, PUP, Cech Rzemiosł
Różnych w Goleniowie
Ilość zatrudnionych osób rocznie
0
0
0
40
40
60
80
80
Kampania społeczna ukazująca
problem przemocy w rodzinie
OPS, PCPR, Zespół
w Rodzinie, Miejska i
Publiczna
Realizacja kampanii społecznej w
internecie (You Tube, Facebook,
www) oraz w przestrzeni miejskiej
i sołectw
0
0
0
1
0
0
1
0
Wspieranie różnych form opieki
nad dziećmi wychowywanymi
przez samotne matki
OPS (koordynator), UGiM,
placówki oświatowe,
organizacje pozarządowe
Liczba rodzin objętych wsparciem
finansowym OPS rocznie (opłata
kosztów opieki)
do 10
do 10
do 10
do10
do 10
do 10
do 10
do10
1
1
1
1
1
1
1
1
Organizacja spotkań samotnych
matek pozwalających na
zidentyfikowanie ich potrzeb
42
Program „Starszy brat – Starsza
siostra”
GDK, placówki oświatowe
Monitorowanie i ewaluacja
zjawisk społecznych pod kątem
oceny stopnia realizacji Strategii
Zespół koordynacyjny
(reagowanie na ubóstwo rodzin)
Ilość par rocznie
15
15
15
15
15
15
15
15
UGiM, OPS, PCPR,
Ilość konferencji/debat rocznie
Ośrodek Pomocy Rodzinie,
GKRPA, organizacje
pozarządowe działające w
obszarze pomocy
społecznej
0
0
0
0
1
0
0
1
OPS, organizacje
pozarządowe, parafie
Gminy Goleniów, placówki
oświatowe
1
1
1
1
1
1
1
1
Ilość spotkań zespołu rocznie
Cel strategiczny II: Poprawa warunków życia seniorów
Działanie
Polityka Senioralna w Gminie
Goleniów na lata 2016-2023
Podmiot/y
realizujący/e
Wskaźnik
UGiM, OPS,
stowarzyszenia senioralne,
Miejska i Powiatowa
Biblioteka Publiczna
Kampania społeczna „Aktywni do OPS, stowarzyszenia
setki”
senioralne, Miejska i
Publiczna
Kampania społeczna
„Bezpieczny senior”
43
OPS, stowarzyszenia
senioralne, KPP, Miejska i
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Realizacja Programu senioralnego
w danym roku
1
1
1
1
1
1
1
1
Ilość wystaw w przestrzeni
publicznej rocznie
1
0
0
0
0
0
0
0
Ilość godzin lekcyjnych rocznie
30
0
0
0
0
0
0
0
Ilość otwartych wykładów rocznie
6
0
0
0
0
0
0
0
Ilość nakręconych materiałów
filmowych rocznie
5
0
0
0
0
0
0
0
publicznej rocznie
0
0
1
0
0
0
0
1
Publiczna
Ilość otwartych wykładów rocznie
0
0
2
0
0
0
0
3
filmowych rocznie
0
0
2
0
0
0
0
3
Organizacja imprez promujących Organizacje senioralne,
działalność organizacji
OPS, GDK, Miejska i
senioralnych
Publiczna
Ilość imprez promujących
senioralnych rocznie
1
1
1
1
1
1
1
1
Promocja Goleniowskiej Koperty UGiM, OPS, sołectwa,
Życia
placówki służby zdrowia
Ilość sołectw i osiedli objętych
promocją
34
0
0
0
34
0
0
0
Goleniowski Fundusz Aktywizacji OPS, stowarzyszenia
Seniorów
senioralne
Ilość zrealizowanych inicjatyw
rocznie
30
30
30
30
30
30
30
30
Zachodniopomorska Karta
Seniora
UGiM, OPS
Ilość wydanych kart łącznie
150
150
200
250
280
300
330
350
Ilość podpisanych łącznie umów
ROPS/Firma
5
7
15
20
21
22
23
25
Wzmocnienie kompetencji
opiekuńczych i kondycji
psychicznej opiekunów osób
starszych oraz rozszerzenie
usług opiekuńczych
OPS
Ilość uczestników rocznie
15
15
15
15
15
15
15
15
Ilość osób objętych pomocą w
formie rozszerzonych usług
opiekuńczych
0
0
8
8
8
8
8
8
Utworzenie świetlic dla seniorów UGiM, organizacje
pozarządowe
Ilość funkcjonujących świetlic
rocznie
3
3
3
3
3
3
3
3
Utworzenie Domu Dziennego
Pobytu dla osób starszych
UGiM, organizacje
pozarządowe, OPS
Ilość funkcjonujących Domów
Dziennego Pobytu
0
0
0
1
1
1
1
1
Utworzenie mieszkań
chronionych dla osób starszych
UGiM, GTBS, OPS
Ilość mieszkań
0
0
0
1
1
1
1
1
44
Cel strategiczny III: Działanie na rzecz poprawy jakości życia osób niepełnosprawnych
Działanie
Podmiot/y
realizujący/e
Wskaźnik
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Ilość miejsc pracy
0
0
0
100
100
110
120
140
Zajęcia terapeutyczne w formie UGiM, OPS, organizacje
warsztatów przygotowujących do pozarządowe
wykonywania zawodu
Liczba uczestników warsztatów
0
40
0
0
0
0
0
0
Utworzenie mieszkań
chronionych dla osób
niepełnosprawnych
UGiM, GTBS, OPS
Ilość mieszkań
0
0
0
1
1
1
1
1
Funkcjonowanie bezpłatnego
punktu oddania i wypożyczania
sprzętu
OPS, Pielęgniarstwo
Środowiskowo-Rodzinne
Ilość wypożyczonego sprzętu
rocznie
39
40
40
40
40
40
40
40
Ilość działań rocznie
3
3
3
3
3
3
3
3
Utworzenie Zakładu Aktywności
Zawodowej
UGiM
Edukacja i działania integracyjne OPS, organizacje
(niepełnosprawni-sprawni)
pozarządowe, placówki
oświatowe,ŚDS, Miejska i
Publiczna
Cel strategiczny IV: Rozwój edukacji społecznej
Działanie
Kampania społeczna
„Empatyczni-Sympatyczni”
45
Podmiot/y
realizujący/e
OPS, GDK, organizacje
oświatowe, Miejska i
Publiczna
Wskaźnik
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
publicznej
0
0
0
0
1
0
0
0
Ilość godzin lekcyjnych
0
0
0
0
30
0
0
0
Ilość akcji ulicznych, happeningów
0
0
0
0
2
0
0
0
filmowych
0
0
0
0
5
0
0
0
Promocja ogólnopolskich
numerów „telefonów zaufania”
OPS , Miejska i Powiatowa
Biblioteka Publiczna
Realizacja kampanii społecznej w
internecie (You Tube, Facebook,
www)
0
1
0
1
0
1
0
1
Kampania społeczna promująca
zdrowy styl życia
OPS, GDK, GKRPA,
organizacje pozarządowe,
placówki oświatowe,
Miejska i Powiatowa
Biblioteka Publiczna, OSiR
publicznej
0
1
0
0
0
1
0
0
Ilość otwartych wykładów
0
3
0
0
0
3
0
0
Ilość materiałów zgłoszonych do
konkursu filmowego
0
10
0
0
0
10
0
0
Realizacja kampanii w internecie
(You Tube, Facebook, www)
0
1
0
0
0
1
0
0
Ilość akcji ulicznych, happeningów
0
2
0
0
0
2
0
0
Podnoszenie kompetencji
pracowników służb społecznych
OPS, GKRPA, Ośrodek
Ilość przeszkolonych osób rocznie
Pomocy Rodzinie, Zespół
w Rodzinie, PCPR
30
30
30
30
30
30
30
30
Działania prewencyjne typu
„Spotkania przy kawie” w
środowiskach lokalnych
OPS, KPP, PUP
Ilość spotkań w Goleniowie
rocznie
3
3
3
3
3
3
3
3
Ilość spotkań na obszarach
wiejskich rocznie
2
2
2
2
2
2
2
2
Szkolenie liderów i animatorów
społecznych
pozarządowe, grupy
nieformalne
Ilość szkoleń rocznie
0
0
0
1
1
1
1
1
Poradnik Seniora
OPS, stowarzyszenia
senioralne
Nakład poradnika
1500
0
0
0
0
0
0
0
46
Cel strategiczny V: Wspieranie rozwoju społeczności lokalnych
Działanie
Podmiot/y
realizujący/e
Utworzenie Centrum Aktywności UGiM, OPS, organizacje
Lokalnej
pozarządowe
Wskaźnik
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Modernizacja budynku przy ul.
Wojska Polskiego
0
0
1
1
1
1
1
1
Ilość podmiotów współtworząca
ofertę CAL
0
0
5
10
10
10
10
10
Wolontariat w Goleniowie
GDK, OPS, organizacje
pozarządowe
Liczba wyróżnionych
wolontariuszy z okazji
Międzynarodowego Dnia
Wolontariusza rocznie
60
60
60
60
60
60
60
60
Akcja popularyzacyjna „Od
przedszkola do seniora” dlaczego warto być
wolontariuszem (idea
wolontariatu)
GDK, OPS, organizacje
oświatowe, Miejska i
Publiczna
Ilość godzin zajęć lekcyjnych
10
10
10
10
10
10
10
10
Partnerstwo Cm2
Członkowie partnerstwa
Ilość zorganizowanych spotkań
partnerskich rocznie
4
4
4
4
4
4
4
4
Ilość partnerów uczestniczących w
spotkaniach rocznie
10
10
10
10
10
10
10
10
Ilość inicjatyw, do których włącza
się min. trzech partnerów rocznie
4
4
4
4
4
4
4
4
Ilość inicjatyw, które uzyskały
wsparcie w realizacji rocznie, w
tym np. turniej ulic
0
0
0
3
3
3
3
3
Ilość imprez rocznie
1
1
1
1
1
1
1
1
Ilość organizacji biorących udział
w imprezie rocznie
10
10
10
10
10
10
10
10
Rozwój ruchu sąsiedzkiego
pozarządowe
Organizacja imprez promujących UGiM, GDK, organizacje
pozarządowe
pozarządowych
47
ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII
48
I. Wdrażanie, monitoring i ewaluacja
I ETAP
II ETAP
Podjęcie uchwały w sprawie przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla
Gminy Goleniów na lata 2016-2023 przez Radę Miejską w Goleniowie
Opublikowanie tekstu Strategii na stronach internetowych, przekazanie tekstu dokumentu
realizatorom, jednostkom organizacyjnym, partnerom społecznym.
Powołanie przez Burmistrza Gminy Goleniów Zespołu ds. wdrażania, monitoringu i ewaluacji
III ETAP realizacji Strategii i wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za zarządzanie Strategią.
IV ETAP Realizacja zadań określonych w Strategii przez podmioty odpowiedzialne.
Coroczna ocena stopnia realizacji Strategii dokonywana przez Zespół ds. wdrażania,
monitoringu i ewaluacji Strategii na bazie informacji przygotowanej przez realizatorów
V ETAP
poszczególnych działań i wypracowanie przez Zespół rekomendacji dla realizatorów Strategii.
W przypadku stwierdzonych przez Zespół ds. wdrażania, monitoringu i ewaluacji zmian
społecznych mających zdecydowany wpływ na realizację Strategii i konieczność jej
aktualizacji, zostanie złożony wniosek wraz z uzasadnieniem i projektem zmian do Rady
Miejskiej o aktualizację niniejszego dokumentu.
Przedstawienie przez Zespół ds. wdrażania, monitoringu i ewaluacji Strategii sprawozdania z
VI ETAP realizacji Strategii do 30 kwietnia 2020 r. wraz z propozycją jej aktualizacji Burmistrzowi Gminy
Goleniów a następnie Radzie Miejskiej. Raport końcowy wraz z rekomendacjami na kolejny
okres planowania strategicznego zostanie sporządzony i dostarczony do 30 kwietnia 2024 r.
49
Elementy zarządzania realizacją Strategii:
Odpowiedzialność za koordynację realizacji Strategii ponosić będzie osoba wyznaczona przez
Burmistrza Gminy Goleniów. Realizacja Strategii oceniana będzie na podstawie corocznych spotkań Zespołu
ds. wdrażania, monitoringu i ewaluacji realizacji Strategii, w trakcie których analizowane będą informacje
uzyskiwane od bezpośrednich realizatorów poszczególnych działań. W pierwszym kwartale 2020 i 2024 r.
zostaną zorganizowane debaty publiczne z udziałem podmiotów zaangażowanych w realizację nt. celów i
stopnia realizacji Strategii. Osiągnięte wskaźniki oraz wnioski z debat będą podstawą do sporządzenia
raportów.
II. Finansowanie
Środki finansowe na działania zaplanowane w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie
Goleniów na lata 2016-2023 pochodzić będą w szczególności z:
1. budżetu gminy,
2. budżetu państwa w ramach dotacji na dofinansowanie zadań
własnych,
3. budżetu państwa na finansowanie realizacji zadań zleconych,
4. funduszy europejskich,
5. innych programów i grantów.
Zakłada się, że cele i działania określone w Strategii będą wyznaczały kierunki finansowania polityki
społecznej gminy. Uwzględniane będą także przy konstruowaniu budżetu w kolejnych latach. Zapisy
dokumentu będą również podstawą starań o pozyskiwanie środków zewnętrznych na finansowanie
określonych przedsięwzięć.
50
SPIS WYKRESÓW
Str.
Wykres nr 1. Statystyka stałych mieszkańców wg wieku
13
Wykres nr 2. Statystyka stałych mieszkańców wg płci
13
Wykres nr 3. Liczba bezrobotnych na terenie Gminy Goleniów
17
Wykres nr 4. Liczba rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny
26
Wykres nr 5. Dynamika wzrostu liczby ludności w grupie wiekowej powyżej 61 lat
31
Wykres nr 6. Dynamika wzrostu liczby ludności w grupie wiekowej pow. 81 lat
31
Wykres nr 7. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną
34
Wykres nr 8. Liczba osób w rodzinie objętych pomocą społeczną w porównaniu z ogólną
liczbą mieszkańców gminy
34
Wykres nr 9. Liczba rodzin ze względu na formę otrzymywanej pomocy
35
Wykres nr 10. Liczba rodzin pobierających świadczenia rodzinne
35
51
SPIS TABEL
Str.
Tabela nr 1. Liczba rodzin korzystających ze wsparcia OPS w Goleniowie ze względu na
powód trudnej sytuacji życiowej z uwzględnieniem procentowego udziału w ogólnej liczbie
rodzin korzystających z pomocy
15
Tabela nr 2. Liczba osób w rodzinach korzystających ze wsparcia OPS w Goleniowie ze
względu na powód trudnej sytuacji życiowej z uwzględnieniem procentowego udziału w
ogólnej liczbie mieszkańców Gminy
16
Tabela nr 3. Liczba bezrobotnych wg przedziałów wiekowych i płci
18
Tabela nr 4. Liczba bezrobotnych wg wykształcenia i płci
19
Tabela nr 5. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na runku pracy
20
Tabela nr 6. Osoby niepełnosprawne w systemie pomocy społecznej według stopni
niepełnosprawności (stan na dzień 31 grudnia każdego roku)
23
Tabela nr 7. Powody zakończenia współpracy z asystentem rodziny
26
Tabela Nr 8. Liczba osób bezdomnych z podziałem na miejsce przebywania
27
Tabela nr 9. Liczba osób korzystających z poradni odwykowej
29
Tabela nr 10. Zestawienie udzielonych porad w latach 2011 – 2014
30
Tabela nr 11. Liczba prowadzonych postępowań i spraw związanych z narkotykami w Gminie
Goleniów
30
52

strategia rozwiązywania problemów społecznych w

Transkrypt

Podobne dokumenty

Streetworker - pedagog ulicy

Debata Goleniów (12 VI 2013)

Uchwała nr 216/70/16 w sprawie przystąpienia do projektu i

Regulamin konkursu „Quiz wiadomości o Gminie Naruszewo” dla

Charakterystyka szkoły

Karty Kredytowe odnośnie zmian 01.03.2015r.

[] Nabór kandydatów na stanowisko Pracownik Socjalny.

Lista rzeczoznawców do szacowania wartości zwierząt przy