Program konferencji

KONFERENCJA NAUKOWA
Status gwary w języku i kulturze
Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego
Polskiej Akademii Nauk
Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
Kraków, 14–15 września 2015 r.
Dom Gościnny Uniwersytetu Jagiellońskiego „Przegorzały”, ul. Jodłowa 13
Czas wygłaszania referatu – 20 minut
14 września (poniedziałek) 2015 r.
830–930 – Rejestracja uczestników
900 – Otwarcie konferencji
930–1100 – Obrady plenarne (aula)
przewodniczy dr hab. Zofia Sawaniewska-Mochowa, prof. IS PAN
prof. dr hab. Halina Pelcowa (Lublin, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Gwara –
dziedzictwo ciągle żywe czy już zapomniane?
prof. dr hab. Janusz Rieger (Warszawa), Czy możliwe jest odrodzenie (rewitalizacja)
polszczyzny kresowej?
prof. dr hab. Halina Kurek (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Krakowianie o wiejskich
korzeniach. Podzielona tożsamość
Dyskusja
1100–1120 – Przerwa kawowa
1120–1350 – Obrady w sekcjach
Gwara poza wiejską chatą (sala C)
przewodniczy dr hab. Maria Pająkowska-Kensik, prof. UKW
dr hab. Renata Kucharzyk, prof. IJP PAN (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Miejsce
dialektyzmów w języku potocznym (na przykładzie forów internetowych)
mgr Bartosz Cemborowski (Warszawa, Instytut Slawistyki PAN), Internetowe dyskusje w
gwarze poznańskiej (na przykładzie serwisu Facebook)
dr hab. Maria Pająkowska-Kensik, prof. UKW (Bydgoszcz, Uniwersytet Kazimierza
Wielkiego), O gwarach kociewskich i borowiackich we współczesnym życiu kulturalnym
regionów
dr Anna Piechnik-Dębiec (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Język i kultura okolic
Zakliczyna nad Dunajcem w pismach oficjalnych
dr Iwona Nobis (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Urzędowa i lokalna (gwarowa)
odmiana toponimów na przykładzie dopełniacza wybranych nazw miejscowych typu
singulare i plurale tantum
Dyskusja
Dialekt – język regionalny – język narodowy (sala F)
przewodniczy prof. dr hab. Halina Pelcowa
dr Adrianna Siennicka (Warszawa, Uniwersytet Warszawski), Wielokulturowość a dialekt –
przykład Włoch
dr Tamara Roszak (Łódź, Uniwersytet Łódzki), Status dialektów języka sardyńskiego na
Sardynii po roku 1992
dr Grażyna Olszaniec (Toruń, Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Język bretoński – dialekty a
tworzenie normy językowej
dr
Katarzyna
Konczewska,
(Białoruś,
Grodno),
Zróżnicowanie
gwar
polskich
Grodzieńszczyzny. Polszczyzna „szlachty zaindurskiej”
mgr Gabriela Augustyniak-Żmuda (Warszawa, Instytut Slawistyki PAN), Mowa Kresowian
regionu lubuskiego
Dyskusja
Gwara kluczem do kultury (sala H)
przewodniczy prof. dr hab. Halina Kurek
dr
Михаил
Кондратенко
(Rosja,
Jarosławl,
Ярославский
государственный
педагогический университет им. К. Д. Ушинского), Диалект и этническая
идентичность
dr Ольга Крылова (Rosja, Sankt Petersburg, Институт лингвистических исследований
РАН), Семиотические доминанты в традиционном севернорусском костюме (на
материале диалектных словарей)
dr Ирина Бакланова (Rosja, Sankt Petersburg, Институт лингвистических исследований
РАН), Отражение национальной культуры в наименованиях янтарных бус в
русских народных говорах
dr Наталія Хобзей (Ukraina, Lwów, Інститут українознавства ім. І. Крип'якевича НАН
України), Обрядовість у форматі діалектного словника
prof. dr hab. Anna Tyrpa (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Kraków w gwarach i
folklorze
Dyskusja
Gwara w źródłach historycznych i etnograficznych (sala K)
przewodniczy doc. Ігар Капылоў
dr Błażej Osowski (Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), Status gwary w języku i
kulturze. Na przykładzie Wielkopolski w 2. połowie XVIII wieku
doc. Ігар Капылоў (Białoruś, Mińsk, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і
літаратуры НАН Беларусі), Тапанімія Вялікага Княства Літоўскага як паказчык
стану і дынамікі развіцця лексічнай сістэмы беларускіх народных гаворак
dr Ганна Дидик-Меуш (Ukraina, Lwów, Інститут українознавства ім. І. Крип'якевича
НАН України) Говіркові риси в пам’ятках української мови XVI–XVII ст. (на
матеріалі документів Львівського Ставропігійського братства та „Юридики
монастиря св. Юра”)
dr hab. Zofia Sawaniewska-Mochowa, prof. IS PAN (Warszawa, Instytut Slawistyki PAN),
Źródła etnograficzne jako baza empiryczna słownika gwarowego (na przykładzie
leksykonu Kujaw)
Dyskusja
1400–1500 – Obiad
1515–1745 Obrady w sekcjach
Gwara kluczem do kultury (sala C)
przewodniczy dr hab. Małgorzata Magda-Czekaj, prof. IJP PAN
dr
Renata
Jarzębowska-Sadkowska
(Toruń,
Uniwersytet
Mikołaja
Kopernika),
Wartościowanie w quebeckiej odmianie języka francuskiego na przykładzie socjolektu
quebeckiego joual oraz słownictwa zwanego sacres
dr Maciej Rak (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Kilka uwag o socjolekcie przestępczym w
polszczyźnie przedwojennego Lwowa
dr Emil Popławski (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Elementy gwarowe w „Nowej
księdze przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich”
dr hab. Halszka Górny, prof. IJP PAN (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Ludowy
obraz świata człowieka zachowany w nazwiskach
dr hab. Małgorzata Magda-Czekaj, prof. IJP PAN (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN),
Świat przyrody widziany poprzez nazwiska pochodzenia gwarowego
Dyskusja
Dialekt – język regionalny – język narodowy (sala F)
przewodniczy dr hab. Jadwiga Wronicz, prof. IJP PAN
dr hab. Jadwiga Wronicz, prof. IJP PAN (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Status
gwary w języku polskim
dr Anna Kostecka-Sadowa (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Gwara polska w
otoczeniu obcym (na przykładzie Kresów południowo-wschodnich)
dr hab. Helena Grochola-Szczepanek, prof. IJP PAN (Kraków, Instytut Języka Polskiego
PAN), Derenk – mała wyspa gwary podhalańsko-spiskiej na Węgrzech
dr hab. Mirosława Sagan-Bielawa (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Wdrażanie przepisów
europejskich a rzeczywistość socjolingwistyczna w Polsce (na marginesie sporu o język
regionalny)
Елена Зиновьева (Rosja, Pudoż, Средняя общеобразовательнaя школa № 2),
Использование диалектного, топонимического и фольклорного материала в
воспитательной работе учителя
Dyskusja
Opisać gwary (sala H)
przewodniczy prof. dr hab. Jerzy Reichan
prof. dr hab. Jerzy Reichan (Kraków), Z badań nad synonimią w gwarach polskich
prof. dr hab. Đuro Blažeka (Chorwacja, Zagrzeb, Učiteljski fakultet Sveučilište u Zagrebu), O
fonološkim inačicama u govoru Preloga kao stilskim sredstvima
mgr Agnieszka Gotówka (Warszawa, Instytut Slawistyki PAN), Sposoby wyrażania
grzeczności we współczesnej rodzinie góralskiej
dr Justyna Kobus (Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), Fleksja gwarowa
rzeczownika w cz. II. Kwestionariusza do „Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski”
dr Ewelina Grześkiewicz (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Co pozostało po
Mazurach? Sytuacja socjolingwistyczna w powiecie piskim
Dyskusja
Gwara tworzywem literatury (sala K)
przewodniczy prof. dr hab. Bogusław Wyderka
doc. Галина Тимошик (Ukraina, Lwów, Львівський національний університет ім. Івана
Франка), Дiaлектизми у перекладi Святого Письма o. Маркiяна Шашкевича
prof. dr hab. Janina Labocha (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Zaolziańska twórczość
gwarowa
prof. dr hab. Bogusław Wyderka (Opole, Uniwersytet Opolski), Gwara w twórczości nowej
fali prozaików śląskich
mgr Anna Momot (Wrocław, Uniwersytet Wrocławski), Śląskie przekłady jako próba
podniesienia rangi gwary
dr Włodzimierz Moch (Bydgoszcz, Wyższa Szkoła Gospodarki), Rewitalizacja gwary a
przestylizowanie tekstu (na przykładzie gawęd Henryka Lewickiego „Na kujawską nutę,
czyli Benasowe pogwarki”)
Dyskusja
1900 Bankiet
15 września (wtorek) 2015 r.
830–1030 – Obrady w sekcjach
Gwara kluczem do kultury (sala C)
przewodniczy prof. dr hab. Janusz Rieger
dr Monika Buława (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Kulturowe uwarunkowania
gwarowych nazw chorób
doc. Елена Сьянова (Rosja, Sankt Petersburg, Институт лингвистических исследований
РАН), Лингвокультурологические особенности лексики народной медицины в
русско-украинских говорах (по материалам говоров Воронежской области
Российской Федерации)
mgr Volha Liauchuk (Warszawa, Uniwersytet Warszawski), Określenia rodzime i obce w
nazwach chorób w gwarze polskiej w okolicach Komaj i Łyntup dawnego powiatu
święciańskiego
dr Wiktoria Hojsak (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Leksyka gwarowa związana z
tradycyjnymi łemkowskimi weczirkami w aspekcie porównawczym
Dyskusja
Dynamika gwar: zanikanie, trwanie, rozwój (sala F)
przewodniczy dr hab. Kazimierz Sikora
dr Сергей Мызников (Rosja, Sankt Petersburg, Институт лингвистических исследований
РАН), Динамика диалектной лексики в академических словарях русского языка
prof. dr hab. Ewa Siatkowska (Warszawa), Standaryzacja językowa po kurpiowsku
doc. Вераніка Курцова (Białoruś, Mińsk, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры,
мовы і літаратуры НАН Беларусі), Гаворкі беларускай мовы ў 20 ст.: ступень
жыццѐвасці і дынаміка развіцця
dr hab. Kazimierz Sikora (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Gbury, dziwki, patole, zwyrole
i ćwoki – o szczególnej karierze quasi-gwarowych ekspresywizmów w polszczyźnie
Dyskusja
Opisać gwary (sala H)
przewodniczy prof. dr hab. Jerzy Sierociuk
prof. dr hab. Jerzy Sierociuk (Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), Językowokulturowa wspólnota wsi słowiańskiej – założenia projektu badawczego
dr Мадина Алексеева (Rosja, Moskwa, Институт славяноведения РАН), Transformacja
kategorii męskoosobowości w polskiej gwarze wsi Wierszyna (obwód Irkucki, Rosja)
dr hab. Mirosława Wronkowska-Dimitrowa, prof. UKW (Bydgoszcz, Uniwersytet
Kazimierza Wielkiego), Gwara a polszczyzna potoczna w świadomości leksykografa
amatora (na materiale „Słownika gwary Kujaw wschodnich, wyrazów dawniej
używanych, porzekadeł i powiedzonek” Antoniego B. Łukaszewicza)
dr
Елена
Гусева,
Валерия
Макарова
(Rosja,
Pietrozawodsk,
Петрозаводский
государственный университет), Речевой портрет провинциального учителя (г.
Пудож, Республика Карелия)
Dyskusja
Gwara tworzywem literatury (sala K)
przewodniczy prof. dr hab. Maciej Mączyński
prof. dr hab. Maria Biolik (Olsztyn, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), Liczba podwójna
czasowników jako wykładnik stylizacji na gwarę warmińską
prof. dr hab. Maciej Mączyński (Kraków, Uniwersytet Pedagogiczny), Gwara podhalańska w
opowiadaniach Władysławy Panek
dr hab. Anna Paluszak-Bronka (Bydgoszcz, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego), O stylizacji
gwarowej w „Kujawskich legendach, gawędach i gadkach” Antoniego B. Łukaszewicza
mgr Maria Tokarz (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Dialektyzmy w twórczości
Melchiora Wańkowicza
Dyskusja
1030–1050 – Przerwa kawowa
1050–1250 – Obrady w sekcjach
Dynamika gwar: zanikanie, trwanie, rozwój (sala F)
przewodniczy prof. dr hab. Elżbieta Rudnicka-Fira
prof. dr hab. Elżbieta Rudnicka-Fira (Kraków, Uniwersytet Pedagogiczny), Ludowe
antroponimy przezwiskowe a gwara w dobie współczesnych przemian cywilizacyjnych
mgr Tomasz Jelonek (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), Nazwy terenowe jako czynnik
utrwalający gwarę
doc. Наталія Хібеба (Ukraina, Lwów, Львівський національний університет ім. Івана
Франка) Весільна лексика Бойківщини: архаїзація та інновація назв
dr
Katarzyna
Czarnecka
(Warszawa,
Instytut
Języka
Polskiego
PAN),
Zmiany
wartościowania gwary przez mieszkańców Hajnówki na pograniczu wschodnim (od
połowy XX wieku do dnia dzisiejszego)
Dyskusja
Opisać gwary (sala H)
przewodniczy dr hab. Barbara Grabka, prof. IJP PAN
dr hab. Barbara Grabka, prof. IJP PAN (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN),
Słowotwórstwo przymiotników w gwarach polskich – perspektywy badawcze
dr
Мирослава
Гнатюк
(Ukraina,
Lwów,
Національний
університет
Львівська
політехніка), Дисимілятивні звукові зміни в північнолемківських переселенських
говірках
mgr Magdalena Duda (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Gwara we frazeologii okolic
Tarnowa
mgr Joanna Kozioł (Kraków, Instytut Języka Polskiego PAN), Gwarowy leksem gwałt jako
przykład numeralizacji rzeczowników
Dyskusja
Gwara tworzywem literatury (sala K)
przewodniczy dr hab. Stanisław Cygan, prof. UJK
dr Katarzyna Sobolewska (Warszawa, Instytut Języka Polskiego PAN), Gwara mazurska w
powieściach Erwina Kruka
dr Zofia Kubiszyn-Mędrala (Kraków, Uniwersytet Jagielloński), O strukturze dialogu w
ludowym tekście artystycznym (na przykładzie „Wesela hoczoskiego”)
dr hab. Stanisław Cygan, prof. UJK (Kielce, Uniwersytet Jana Kochanowskiego),
Dialektyzmy w tekście wspomnień Profesora Stanisława Urbańczyka „Z miłości do
wiedzy” jako wyraz więzi ze środowiskiem wiejskim
mgr Ilona Gumowska (Lublin, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Teksty folkloru w
strukturze wypowiedzi gwarowej
Dyskusja
1250–1300 – Zamknięcie konferencji (sala H)
1300 – Obiad