Kwalifikacyjne kursy zawodowe

KWALIFIKACYJNE KURSY ZAWODOWE – EFEKTY PO ROKU
Kwalifikacyjne kursy zawodowe
to nowa forma zdobywania kwalifikacji
zawodowych przez osoby dorosłe wprowadzona w ramach ostatniej reformy szkolnictwa
zawodowego. To pierwszy rok i pierwsze efekty tej formy kształcenia. Czy 19,5 tysiąca
słuchaczy tych kursów to udany początek ?...
Nowelizacją ustawy o systemie oświaty z dnia 19 sierpnia 2011 r., począwszy od roku
szkolnego 2012/2013, do systemu kształcenia ustawicznego wprowadzono nową formę
pozaszkolną –kwalifikacyjne kursy zawodowe (KKZ). Umożliwiają one uzyskanie
lub uzupełnienie kwalifikacji zawodowych osobom dorosłym, które chcą podwyższyć
kwalifikacje lub zdobyć nowy zawód. .
Wykaz kwalifikacji, które mogą być kształcone na kwalifikacyjnych kursach
zawodowych, zawarty jest w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określonej
rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2012 r.
poz. 7). Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego obejmuje 200 zawodów,
w ramach których wyodrębniono 252 kwalifikacje zawodowe. Dla 214 kwalifikacji można
organizować kwalifikacyjne kursy zawodowe, czyli łącznie 162 zawodów można zdobyć
poprzez kształcenie w formach kursowych .
Kwalifikacyjny kurs zawodowy
jest prowadzony według programu nauczania
uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej
kwalifikacji (tę samą, która jest realizowana w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe
dla młodzieży). Minimalna liczba godzin kształcenia na takim kursie nie może być mniejsza,
niż minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego określona w podstawie programowej
kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. Dla kursów realizowanych w formie zaocznej
minimalna liczba godzin może zostać zmniejszona do 65% liczby godzin określonej w
podstawie programowej kształcenia w zawodach.
Ukończenie
kwalifikacyjnego
kursu
zawodowego
umożliwia
przystąpienie
do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie kwalifikacji kształconej
na kursie, przeprowadzanego przez okręgowe komisje egzaminacyjne. Osoba, która ukończy
kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie
w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające tę kwalifikację. Dyplom
potwierdzający kwalifikacje zawodowe może jednak otrzymać, jeśli posiada poziom
wykształcenia wymagany dla danego zawodu, czyli odpowiednio wykształcenie zasadnicze
zawodowe lub średnie, oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych
w danym zawodzie, czyli otrzyma świadectwa potwierdzające wszystkie kwalifikacje
wyodrębnione w danym zawodzie.
Kwalifikacyjne kursy zawodowe są organizowane w formie stacjonarnej (kształcenie
odbywa się co najmniej przez 3 dni w tygodniu), bądź zaocznej (zajęcia co najmniej raz na
2 tygodnie przez 2 dni). Mogą one być organizowane także z wykorzystaniem metod i technik
kształcenia na odległość. W trybie kształcenia na odległość nie można jednak prowadzić
zajęć praktycznych i laboratoryjnych. Także zaliczenie kursu musi odbywać się w sposób
tradycyjny. Ograniczenia te mają na celu zapewnienie odpowiedniej jakości kształcenia.
Jak przyjęła się propozycja kwalifikacyjnych kursów zawodowych na edukacyjnym
rynku zawodowym? Sądząc po efektach pierwszego roku ich funkcjonowania – można
mówić z pewnością, że jest to propozycja znajdująca zapotrzebowanie i na rynku
zdecydowanie potrzebna.
Ogółem w ciągu roku szkolnego 2012/2013 na terenie naszego kraju przeprowadzono
kwalifikacyjne kursy zawodowe w 89 spośród 215 kwalifikacji, dla których zgodnie
z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego takie kursy mogą być prowadzone.
We wspomnianych kursach uczestniczyło 19 532 słuchaczy. Zdecydowanie największym
zainteresowaniem uczestników cieszyły się w tym roku kursy „Eksploatacja złóż
podziemnych” (7279 słuchaczy, co stanowi aż 39% ogółu uczestników KKZ) - to kurs
kształcący kwalifikacje górnicze, z wynikiem frekwencyjnym w tym pierwszym roku raczej
zaskakującym, biorąc pod uwagę, że branża ta znajduje się w sytuacji nadwyżki bezrobotnych
w stosunku do ofert pracy. Na drugim miejscu, ale już ze znacznie mniejszą liczbą
uczestników, uplasowały się kursy „Prowadzenie działalności rolniczej” (2066 słuchaczy),
gdzie zainteresowanie uczestników tłumaczyć można zapotrzebowaniem na potwierdzone
kwalifikacje rolnicze w przypadku starania się rolników o fundusze unijne. Kolejne miejsca
na tej liście popularności zajmują kursy: „Wykonywanie zabiegów fryzjerskich” (1041), kurs
gastronomiczny „Sporządzanie potraw i napojów” (930), a pierwszą piątkę zamyka kurs
„Użytkowanie obrabiarek skrawających” (683). W pierwszej dziesiątce popularności znalazły
się poza tym: „Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych” (589), „Organizacja
i monitorowanie zasobów i informacji w procesach produkcji i magazynowania” (301),
„Rejestracja i obróbka obrazu” (300), a listę tą zamykają dwa kursy ratowniczo-medyczne:
„Zarządzanie zasobami ratowniczymi” (274) i „Wykonywanie działań ratowniczych” (258).
Organizatorami kwalifikacyjnych kursów zawodowych w roku szkolnym 2012/2013 były
szkoły i placówki uprawnione do ich prowadzenia , przy czym większość (49%) stanowiły szkoły i
placówki niepubliczne. Udział szkół i placówek samorządowych wraz z centrami kształcenia
zawodowego i ustawicznego wynosił łącznie 43%. Wysoki udział szkół w grupie podmiotów
prowadzących kwalifikacyjne kursy zawodowe (53% - szkoły publiczne i niepubliczne
liczone łącznie) potwierdza trafność rozwiązania polegającego na włączeniu szkół
prowadzących kształcenie zawodowe w system kształcenia ustawicznego w formach
pozaszkolnych.
Sumując doświadczenia pierwszego roku realizacji należy stwierdzić, że
będące
nowością w kształceniu zawodowym kwalifikacyjne kursy zawodowe – z uwagi
na elastyczną i wygodną formę uzupełnienia kwalifikacji zawodowych, i to bez względu
na dotychczasowe wykształcenie uczestnika – dobrze przyjęły się na rynku edukacyjnym.
Pozwala to optymistycznie prognozować dalszy rozwój tej formy ustawicznego kształcenia
zawodowego w kolejnych latach.
Pierwsze efekty wprowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych są już
widoczne. Spośród osób wybierających tę formę kształcenia egzamin zawodowy zdało 88%
uczestników KKZ.
Artykuł został przygotowany w oparciu o materiał opracowany w Departamencie Kształcenia
Zawodowego i Ustawicznego Ministerstwa Edukacji Narodowej.