Ulga w VAT za złe długi

Ulga w VAT za złe długi
W dobie kryzysu coraz większa liczba podmiotów gospodarczych zaczyna mieć
kłopoty z płynnością finansową. Z oczywistych względów problemy finansowe dłuŜników
stanowią zagroŜenie nie tylko dla nich samych, ale mają równieŜ istotne znaczenie dla
wierzycieli. W związku z tym wychodząc naprzeciw aktualnym potrzebom przedsiębiorców
ustawodawca zdecydował się na znowelizowanie ustawy o podatku od towarów i usług,
zmieniając m.in. zasady dotyczące tzw. ulgi za złe długi. Omawiana nowela weszła w Ŝycie
1 grudnia 2008 r.
Przedmiotowa ulga odnosi się do sytuacji, w której wierzyciel odprowadził do urzędu
skarbowego podatek naleŜny od sprzedanego towaru lub wykonanej usługi, a dłuŜnik nie
zapłacił mu naleŜności z tego tytułu. W takim przypadku strata poniesiona przez wierzyciela
nie ogranicza się do wysokości kwoty nieuregulowanej przez dłuŜnika. Wierzyciel dostarczył
bowiem towar lub wykonał usługę i wykazał z tego tytułu podatek naleŜny, który musiał
zapłacić. Omawiana ulga ma na celu zmniejszenie strat poniesionych przez wierzyciela
właśnie o tę wartość uiszczonego przezeń podatku.
Zastosowanie ulgi w VAT na złe długi było dopuszczalne równieŜ przed wejściem
w Ŝycie komentowanej nowelizacji. Z uwagi jednak na bardzo restrykcyjne warunki jej
zastosowania obowiązujące dotąd przepisy były w zasadzie martwe. Chcąc bowiem z niej
skorzystać podatnik musiał uprawdopodobnić nieściągalność naleŜności, co w praktyce było
bardzo trudne (a czasami po prostu niemoŜliwe).
Obowiązujące obecnie normy prawne są w tym zakresie duŜo bardziej liberalne.
Zgodnie z treścią znowelizowanego przepisu art. 89 a ust. 1a ustawy o VAT nieściągalność
naleŜności moŜna bowiem uznać za uprawdopodobnioną juŜ w sytuacji, gdy nie została ona
uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu płatności. Z tą datą moŜliwe jest juŜ
złoŜenie korekty deklaracji VAT celem odzyskania kwoty podatku odprowadzonego z tytułu
nieuregulowanej naleŜności. Dopuszczalność skorzystania z omawianej ulgi wymaga jednak
spełnienia jeszcze kilku dodatkowych przesłanek (określonych w art. 89 a ust. 2 ustawy
o VAT):
1. dostawa towaru lub świadczenie usług musi zostać dokonane na rzecz dłuŜnika podatnika, zarejestrowanego jako podatnik czynny, niebędącego w trakcie
postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
2. wierzytelność została uprzednio wykazana w deklaracji VAT jako obrót
opodatkowany, ze wskazanym naleŜnym podatkiem VAT;
3. wierzytelność nie została zbyta;
4. wierzyciel zawiadomił dłuŜnika o zamiarze skorygowania podatku naleŜnego,
a dłuŜnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował
naleŜności w jakiejkolwiek formie (w takim przypadku wezwanie nieodebrane
i podwójnie awizowane uznaje się równieŜ za doręczone);
5. w dacie składania korekty nie moŜe upłynąć więcej niŜ 2 lata od końca roku
kalendarzowego,
w
którym
została
wystawiona
faktura
dokumentująca
wierzytelność.
Analiza
powyŜszych
rozwaŜań
prowadzi
do
jednoznacznego
wniosku,
Ŝe
beneficjentem omawianej ulgi jest wierzyciel. Jednak jak słusznie podkreślano na łamach
Gazety Prawnej z dnia 11 lutego 2009 r. na stosowaniu komentowanych przepisów skorzysta
równieŜ Skarb Państwa. W przypadku bowiem złoŜenia przez wierzyciela korekty deklaracji
VAT celem odzyskania podatku naleŜnego wynikającego z nieściągalnej wierzytelności,
równieŜ dłuŜnik będzie zobowiązany do skorygowania swojego podatku naliczonego z tytułu
tej nieuregulowanej naleŜności. Teoretycznie w takiej sytuacji wysokość korekt dokonanych
po obu stronach będzie taka sama, a więc neutralna dla Fiskusa. NaleŜy jednak zauwaŜyć, iŜ
wierzyciel będzie dokonywał przedmiotowej korekty w deklaracji bieŜącej. DłuŜnik będzie
musiał natomiast skorygować odliczenie, które miało miejsce w okresie wcześniejszym.
W związku z tym będzie on zobowiązany do zapłaty odsetek od zaległości podatkowej, które
będą się naleŜały Fiskusowi. Praktycznie więc na wprowadzeniu komentowanej nowelizacji
skorzysta nie tylko wierzyciel, ale równieŜ Skarb Państwa.
Aleksandra Budniak
Prawnik
DAUERMAN Kancelaria Prawa Gospodarczego i Sportowego