Wiedza o kulturze 1

Projekt zajęć poświęconych wskazaniu różnorodności kulturowej
na świecie.
Temat: Czy tylko siedem cudów? – o różnorodności kulturowej.
(jednostka dwugodzinna)
Cele zajęć
Uczeń:
• Zbiera i zna informacje na temat siedmiu cudów starożytnego świata,
• Poznaje nowe siedem cudów świata, zbiera informacje na ich temat
• Poznaje listę dotyczącą szczególnych zabytków zaliczanych do Światowego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości
• Ćwiczy umiejętność wyszukiwania i selekcjonowania materiałów – korzysta z zasobów Internetu
• Poznaje i analizuje różnorodność kulturową świata
• Ćwiczy umiejętność poprawnego wyrażania swoich myśli i wyciągania samodzielnych wniosków
• Wyrabia w sobie postawę świadomości kulturowej
Wymagania szczegółowe – zajęcia powinny odbywać się w pracowni multimedialnej, koniecznie z dostępem do Internetu. Należy przygotować również arkusze szarego papieru, flamastry i karteczki samoprzylepne w różnych kolorach.
Metody i formy pracy:
• burza mózgów
• praca w grupach
• dyskusja
• grupa ekspertów
• projekt
• poszukująca
Przygotowanie.
Spośród uczniów należy wybrać (albo zgłaszają się sami) grupę tzw. ekspertów. Musi ich być
siedmiu. Zadaniem każdego z nich jest przygotować krótką prezentację o jednym z siedmiu
cudów starożytnego świata: Piramidzie Cheopsa, Wiszących Ogrodach, posągu Zeusa, Artemizjonie w Efezie, Kolosie Rodyjskim, Mauzoleum w Halikarnasie i Latarnia Morska z wyspy Faros. Pozostali uczniowie mają zapoznać się z „wizerunkami” cudów, mają również
zastanowić się nad tym, jakie miejsca chcieliby zobaczyć i przypomnieć sobie, co już widzieli. Gromadzą materiał ikonograficzny i informacje na ich temat i przynoszą na zajęcia.
Tok lekcji:
Zajęcia rozpoczynamy od dyskusji na temat miejsc, dzieł, które uczniowie już widzieli
i które chcą zobaczyć. Dobrze, żeby większość mogła się swobodnie wypowiedzieć i zaprezentować przyniesiony materiał. Eksperci w tej fazie lekcji milczą. Uczestnicy zastanawiają
się, dlaczego właśnie wybrali takie a nie inne dzieła lub miejsca (znane, piękne, zabytkowe,
ważne dla konkretnego kraju, miejsce kultu itp.). Każdy otrzymuje karteczkę samoprzylepną i
pisze na niej uzasadnienie wyboru. Podsumowujemy to ogniwo ustalając, że większość z wyborów ma znamiona cudowności. Planszy nadajemy tytuł – Nasze cuda świata.
Następnie przechodzimy do omówienia siedmiu cudów świata. Wyjaśniamy, że siedem
cudów świata to określenie wybranych dzieł architektury i rzeźby starożytnej, szczególnie
cenionych przez Greków za niezwykłe rozwiązania techniczne i walory artystyczne. Przygotowani eksperci prezentują zgromadzone informacje. Musimy mieć koniecznie materiał ikonograficzny. Należy więc przed zajęciami dowiedzieć się, czy eksperci go mają – jeśli nie,
należy przygotować samemu. Na kolejnej planszy przyczepiamy „wizerunki” siedmiu cudów
starożytnego świata (tak ją również tytułujemy), a eksperci dopisują pod każdym najważniejsze wiadomości, np.:
• Piramida Cheopsa – największa z piramid egipskich, zbudowana w Gizie jako grobowiec króla Cheopsa; jej wysokość wynosi 146 m.
• Wiszące Ogrody – słynne ogrody w Babilonie, których powstanie przypisywano królowej Semiramidzie (dlatego też często zwane są wiszącymi ogrodami Semiramidy).
Jest to zespół ogrodów dworskich założonych na sztucznych tarasach.
• Posąg Zeusa– dzieło Fidiasza z ok. 430 r. p.n.e. wykonane dla Świątyni w Olimpii.
Posąg wyobrażał boga siedzącego na tronie w płaszczu i wieńcu oliwnym, ze statuetką
Nike w prawej dłoni i berłem w lewej. Został zniszczony najprawdopodobniej w 475
r. n.e. i znany jest głównie z wyobrażenia na monetach greckich.
• Artemizjon w Efezie – Świątynia Artemidy powstała ok. 560 r. p.n.e., została spalona
przez Herostratesa. W połowie IV w. p.n.e. odbudowano ją (ale potem znowu uległa
zniszczeniu).
• Kolos Rodyjski – olbrzymi, spiżowy posąg Heliosa (wys. ok. 32 m, waga ok. 70 ton).
Został wzniesiony u wejścia do portu Rodos. Runął w 224 r. p.n.e. podczas trzęsienia
ziemi.
• Mauzoleum a Halikarnasie – monumentalny grobowiec władcy Karii Mausolosa (stąd
nazwa) i jego żony. Mauzoleum stało się wzorcem dla innych monumentalnych grobowców. Zburzony przed XV w. przez trzęsienie ziemi.
• Latarnia Morska z wyspy Faros – latarnia morska na wyspie Faros wysyłała światło na
ok. 50 km. Jej wysokość wynosiła ok. 135 m. Została zniszczona przez trzęsienie ziemi na początku XIV w. Faros stała się potem wzorem dla innych latarni.
Po prezentacji zastanawiamy się dlaczego właśnie te dzieła zostały nazwane siedmioma
cudami starożytnego świata. Grecy wyróżnili je ze względu na wyjątkowe walory artystyczne
i niezwykłe rozwiązania techniczne. Czy zgadzamy się z tym? – swobodna dyskusja.
Kolejne ogniwo stanowić będą poszukiwania informacji na temat listy obiektów (kulturowych i przyrodniczych) należących do Światowego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości.
(Koniecznie wyjaśniamy: lista obiektów, objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość historyczną bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (w czerwcu 2007) 851 obiektów w 140 krajach, w tym
660 obiektów dziedzictwa kulturowego, 166 przyrodniczego i 25 mieszanych. W sprawie
wpisania danego obiektu na listę rozstrzyga coroczna konferencja UNESCO, począwszy od
1977 roku. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje).
Dzielimy uczniów na osiem grup, każda będzie wyszukiwać informacje o czterech obiektach
z poszczególnych zakątków świata:
• grupa I – Polska (np. Kraków, Zamość, Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej)
• grupa II – Europa z Rosją (np. La Grand Place w Brukseli, Stare Miasto w Rydze )
• grupa IV – Afryka (np. Memfis wraz z nekropolią oraz strefy piramid od Gizy do
Dahszur, Kamienne kręgi Senegambii)
• grupa V – Azja (bez krajów arabskich i Rosji) (np. Wielki Mur Chiński, Chazne w Petrze, Błękitny Meczet)
•
•
•
grupa VI – Australia i oceania (np. Wielka Rafa Koralowa, Opera w Sydney)
grupa VII – Ameryka Północna i Środkowa (np. Statua Wolności, Ruiny budowli Majów w Copán)
grupa VIII – Ameryka Południowa (np. Wyspa Wielkanocna, Machu Picchu, miasto z
okresu inkaskiego)
Każda z grup przygotowuje notatki o wybranych zabytkach, miejscach, a następnie przykleja karteczki na swoją planszę; jeśli to możliwe, pozwólmy uczniom wydrukować znaleziony materiał ikonograficzny (polecam stronę Wikipedii). Przyglądamy się zgromadzonemu
materiałowi. Uczniowie powinni wyciągnąć wnioski ze swej pracy – obiekty te zostały wybrane w różnym okresie, list nie jest zamknięta, co roku przybywają kolejne.
Poszczególne obiekty są ważne dla społeczności kraju zgłaszającego, bierze się pod uwagę
ich wartość kulturową, przyrodniczą albo jedno i drugie.
Świat idzie do przodu i podobnie jak przybywa coraz to nowych nazw na liście Światowego Dziedzictwa… , tak samo postanowiono stworzyć listę nowych siedmiu cudów świata. Polecamy uczniom wyszukać informacje, kiedy i gdzie to miało miejsce i jakie obiekty
wybrano. Przygotowujemy kolejną planszę; nauczyciel ma także przygotowany materiał ikonograficzny. Uczniowie prowadzą samodzielną kwerendę. (Proponuję również wskazać im
stronę Wikipedii). Zwracamy uwagę uczniów na symbolikę poszczególnych obiektów. Muszą
ją wynotować.
Następnie podpisują fotografie odpowiednim symbolem:
• Wielki Mur Chiński- wytrwałość, uporczywość
• Petra- inżynieria, ochrona
• Pomnik Chrystusa Zbawiciela w Rio de Janeiro- powitalny, otwartość
• Machu Picchu- społeczność, poświęcenie
• Chichén Itzá- pracowitość, wiedza
• Koloseum- radość, cierpienie
• Tadź Mahal- miłość, pasja
W ten sposób udało nam się pokazać, że obiekty te mogą również należeć do kultury symbolicznej.
Na podsumowanie zadaniem uczniów jest dokładnie przyjrzeć się planszom i przemyśleć kwestię cudów świata. Powinni dojść do wniosku, że wszystkie obiekty wymienione na
planszach to cuda świata, że ich mnogość świadczy jedynie o różnorodności kultur (sami podawali również różne miejsca, które chcieliby odwiedzić). Każda bowiem, co innego uzna za
swój „cud”. Ważne jest podkreślenie, że każdej kulturze należy się szacunek, niezależnie od
osobistych upodobań. Zwróćmy uwagę uczestników na fakt, że często zdarza się uważać, że
inna kultura, znaczy gorsza. Jest to nieprawdą. Inny może znaczyć „jeszcze bardziej interesujący”. To, że czegoś nie rozumiem, nie musi oznaczać dezaprobaty i odrzucenia. Jeszcze raz
podkreślmy, jak ważny jest szacunek dla owej inności.
Zadanie domowe.
Przygotuj propozycję „cudów” ze swojego otoczenia.
Niniejszy projekt jest propozycją zajęć. Może być zrealizowany na lekcji wiedzy o kulturze
jak i na zajęciach koła zainteresowań. Ważne, aby uczniowie zechcieli się zaangażować w
zadania. wtedy sami na pewno dojdą do interesujących wniosków i spostrzeżeń na temat różnorodności kulturowej.