Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w - AGH

Transkrypt

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Wydział Wiertnictwa Nafty i Gazu
Wstęp ............................................................................................................................................ 2
Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii ............................................................................................ 5
Katedra Inżynierii Naftowej ........................................................................................................ 19
Katedra Inżynierii Gazowniczej .................................................................................................. 31
Society of Petroleum Engineering .............................................................................................. 43
Society of Petroleum Engineering Student Chapter .................................................................... 44
Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna „Drilling-Oil-Gas” ................................. 47
Kwartalnik „Drilling, Oil, Gas” .................................................................................................. 48
„East Meets West” International Student Petroleum Congress and Career Expo ....................... 49
Young Petro ................................................................................................................................ 50
Koło Naukowe Nafta i Gaz ......................................................................................................... 51
Koło Naukowe Geowiert ............................................................................................................ 52
Koło Naukowe Rotor .................................................................................................................. 53
Koło Naukowe Zdrój .................................................................................................................. 54
WSTĘP
Stołeczne Królewskie Miasto Kraków to duchowa i kulturowa stolica Polski oraz najstarszy i
przodujący ośrodek akademicki, znany i ceniony na całym świecie. Tutaj już w 1364 roku powstała
Akademia Krakowska, nazwana później Uniwersytetem Jagiellońskim. Stąd wyszły pokolenia
polskich elit technicznych, humanistycznych, artystycznych i duchowych, z błogosławionym
Papieżem Janem Pawłem II na czele.
Kraków jest uważany za najpiękniejsze, najbardziej twórcze i inspirujące polskie miasto, gdzie
tysiącletnia historia przeplata się z atrakcyjną współczesnością. Studiowanie w Krakowie to przygoda
i kapitał na całe życie. Po wiedzę przyjeżdżają tutaj studenci zarówno z całej Polski, jak i świata.
W Krakowie istnieją 23 szkoły wyższe, w których studiuje ok 130 tys. młodych ludzi. Akademia
Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica należy do największych z nich. Starania o zgodę na
powołanie w Krakowie wyższej uczelni kształcącej inżynierów górnictwa rozpoczęły się w roku 1912
z udziałem grupy i działaczy górniczych pod przewodnictwem Jana Zarańskiego. W 1913 roku
Ministerstwo Robót Publicznych w Wiedniu powołało Komitet Organizacyjny Akademii Górniczej,
którego przewodniczącym został profesor Józef Morozewicz. Ostatecznie Akademia Górnicza w
Krakowie została powołana przez Cesarza Austro-Węgier Franciszka Józefa w dniu 31 maja 1913
roku. Wybuch I wojny światowej uniemożliwił jednak rozpoczęcie działalności Akademii.
W 1918 roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Komitet Organizacyjny podjął ponownie
pracę i 8 kwietnia 1919 roku uchwałą Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej została powołana do
życia Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. Naczelnik Państwa Józef Piłsudzki mianował
pierwszych profesorów, a 20 października 1919 roku dokonał uroczystego otwarcia Akademii
Górniczej w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Budowa pierwszego budynku uczelni rozpoczęła się 15 czerwca 1923 roku symbolicznym
wmurowaniem kamienia węgielnego. W 1935 roku odsłonięte zostały przed wejściem do gmachu
głównego Akademii Górniczej pomniki górników i hutników, wykonane przez artystę rzeźbiarza Jana
Raszkę. Artysta wykonał również rzeźbę św. Barbary, patronki uczelni, która została umieszczona na
dachu gmachu głównego. Na jubileusz 50-lecia Akademia Górniczo-Hutnicza otrzymała imię
Stanisława Staszica, gdyż kontynuuje tradycje uczelni technicznej założonej przez niego w Kielcach,
która działała w latach 1816-1826.
AGH to jedna z najlepszych, najnowocześniejszych i największych uczelni w Polsce;
jej struktura obejmuje 16 wydziałów. Większość obiektów dydaktycznych,
administracyjnych oraz domów studenckich należących do AGH (zwanych
Miasteczkiem Akademickim) mieści się blisko centrum Krakowa, w kwartale ulic:
Reymonta,
Piastowska,
Nawojki/Czarnowiejska
oraz
Aleja
Mickiewicza.
Charakterystyczny i rozpoznawalny budynek główny mieści się przy Alei Adama Mickiewicza 30.
Laborecreata, labori et scientiae servio
(Z pracy powstałem, pracy i nauce służę)
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie należy do najlepszych polskich
uczelni technicznych. Od ponad 90 lat kształci studentów na najwyższym poziomie, o czym może
świadczyć zainteresowanie pracodawców krajowych i zagranicznych naszymi absolwentami. Obecnie
AGH kształci ok. 39 tysięcy studentów na studiach I, II i III stopnia na 16 wydziałach. Studenci
zdobywają kwalifikacje na 54 kierunkach w ponad 200 specjalnościach.
Uczelnia prowadzi szeroką współpracę naukowo-badawczą z wieloma krajami na różnych
kontynentach oraz z licznymi
przedsiębiorstwami, organami
administracji
państwowej
i
samorządowej. Systematycznie unowocześnia i rozbudowuje swoją bazę dydaktyczną, laboratoryjną i
socjalną.
Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu jest kontynuatorem kształcenia kadr inżynierskich dla
potrzeb wiertnictwa i kopalnictwa naftowego rozpoczętej na Wydziale Górniczym. Już w 1923 roku
powołano Katedrę Wiertnictwa i Eksploatacji Nafty. Dalszy rozwój działalności dydaktycznej i
naukowo-badawczej zaowocował powołaniem Wydziału Wiertniczo-Naftowego 12 lipca 1967 roku
przez Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. Ostatnio w ocenie parametrycznej jednostek
naukowych Wydział został zakwalifikowany do kategorii „A”.
Aktualnie struktura organizacyjna Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu jest następująca:





Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii,
Katedra Inżynierii Naftowej,
Katedra Inżynierii Gazowniczej,
Biuro Administracyjne Wydziału,
Dziekanat.
Wydział posiada wszystkie uprawnienia akademickie, prowadzi studia stacjonarne i niestacjonarne I
stopnia – inżynierskie, II stopnia – magisterskie i III stopnia – doktoranckie oraz studia podyplomowe.
Wydział kształci studentów na kierunkach:
Górnictwo i geologia
w specjalnościach:





Wiertnictwo i geoinżynieria,
Eksploatacja złóż surowców płynnych,
Gazownictwo ziemne,
Ochrona środowiska w gospodarce,
Zagospodarowanie i ochrona wód,
oraz na jedynym kierunku w Polsce:
Inżynieria Naftowa i Gazownicza
w specjalnościach:



Wiertnictwo naftowe,
Inżynieria naftowa,
Inżynieria gazownicza.
Studia doktoranckie są realizowane w dyscyplinie górnictwo i geologia inżynierska, a studia
podyplomowe są dopasowane do bieżących potrzeb słuchaczy. Mam wielką nadzieję, że niniejszy
informator przybliży Czytelnikowi Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu Akademii Górniczo-Hutniczej
im. Stanisława Staszica w Krakowie i zachęci do studiów lub współpracy naukowo – badawczej.
Dziekan Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu,
Prof. dr hab. inż. Andrzej Gonet
KATEDRA WIERTNICTWA I GEOINŻYNIERII
Katedra Wiertnictwa na Wydziale Górniczym istniała od 1923 r., obecnie jako Katedra Wiertnictwa i
Geoinżynierii w strukturze Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu kontynuuje i prowadzi działalność
dydaktyczną i naukowo-badawczą skupiającą się na następujących zagadnieniach:
1. projektowania naftowych otworów wiertniczych: poszukiwawczych, rozpoznawczych,
badawczych, eksploatacyjnych z uwzględnieniem otworów kierunkowych;
2. techniki i technologii wierceń wykonywanych dla potrzeb górnictwa podziemnego,
odkrywkowego i skalnego;
3. projektowania i doboru technologii wierceń hydrogeologicznych i studziennych;
4. projektowanie otworów dla potrzeb podziemnego magazynowania substancji płynnych;
5. nowoczesnych technik i technologii bezwykopowych;
6. mechaniki zwiercania skał;
7. optymalizacji parametrów technologii wiercenia otworów;
8. doboru środków chemicznych i opracowania receptur płuczek i cieczy roboczych oraz doboru
metod oczyszczania płuczek wiertniczych;
9. opracowania receptur zaczynów uszczelniających stosowanych w wiertnictwie, w
geotechnice, hydrotechnice i geoenergetyce;
10. geoinżynieryjnych metod wzmacniania i uszczelniania górotworu, stabilizacji skarp i zboczy;
11. badania reologii płynów wiertniczych;
12. interpretacja opróbowań warstw ropo-, gazo- i wodonośnych rurowymi próbnikami złoża;
13. interpretacja intensyfikacji przypływu płynu złożowego po odwierceniu skały zbiornikowej;
14. opracowania sposobów udostępniania energii geotermicznej poprzez otwory geotermalne i
otworowe wymienniki ciepła, a także magazynowania ciepła w górotworze;
15. ochrony środowiska w udostępnianiu i użytkowaniu surowców mineralnych
i energetycznych;
16. unieszkodliwianie i zagospodarowanie odpadów wiertniczych i cieczy pozabiegowych
powstających podczas wierceń zarówno w warunkach lądowych jak i morskich;
17. badania i projektowania wiertniczych systemów wyciągowych, podzespołów urządzeń i
maszyn wiertniczych dla wierceń lądowych i morskich oraz narzędzi, elementów przewodu,
osprzętu wiertniczego i wydobywczego.
Ponadto pracownicy Katedry wykonują prace dotyczące komputerowego oprogramowania w/w
zagadnień. W dyspozycji katedry, oprócz własnych oryginalnych programów komputerowych,
znajdują się komputerowe oprogramowanie wiertnicze firm Landmark i Schlumberger.
W Katedrze Wiertnictwa i Geoinżynierii Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu Akademii GórniczoHutniczej im St. Staszica w Krakowie znajdują się osiem laboratoriów, które służą zarówno
wykonywaniu ekspertyz przemysłowych, badaniom naukowym, a także procesowi dydaktycznemu.
Akademia Górniczo - Hutnicza
Wydział Wiertnictwa, Nafty i
Gazu
Katedra Wiertnictwa
i Geoinżynierii
Laboratorium Badań
Atestacyjnych Urządzeń
Wiertniczych
i Eksploatacyjnych
Laboratorium mechaniki
zwiercania skał
Laboratorium
geotechniki i
geomechaniki
Laboratorium
geoinżynierii i zaczynów
uszczelniających
Laboratorium płynów
wiertniczych
Laboratorium
fizykochemii płynów
wiertniczych
Laboratorium
geoenergetyki
Laboratorium
komputerowe
technologii wiercenia
otworów
Rys. 1. Struktura laboratoriów WiG
1.
Laboratorium Badań Atestacyjnych Urządzeń Wiertniczych i Eksploatacyjnych
Wykonywane badania:
 urządzeń wiertniczych i eksploatacyjnych;
 obciążeniowe konstrukcji stalowych jak wieże. maszty itp.;
 głowic przeciwerupcyjnych wraz z systemami sterowania;
 głowic eksploatacyjnych wraz z systemami sterowania;
 badania ciśnieniowe wytrzymałości i szczelności;
 pomiaru parametrów mechanicznych i wytrzymałościowych urządzeń i sprzętu wiertniczego
oraz wydobywczego;
 ekspertyzy awarii urządzeń i sprzętu wiertniczego oraz wydobywczego;
 analiza konstrukcji maszyn wiertniczych i eksploatacyjnych.
Rys. 2. Dynamometr TIGRIP 50 Wägetechnik, do prób obciążeniowych.
2.
Laboratorium mechaniki zwiercania skał




Wykonywane badania:
badania właściwości mechanicznych skał: twardości, wytrzymałości na ściskanie, zwięzłości skał wg
metodyki Protodiakonowa, ścierności metodą Barona i Kuźniecowa, ścieralności na tarczy Behmego,
określanie wskaźnika zwiercalności metodą Sidorenki
testy zwiercalności;
doboru narzędzi wiercących do różnych typów skał;
badania wpływu nacisku osiowego i prędkości obrotowej na mechaniczną prędkość wiercenia;
pomiar stopnia zużycia narzędzi wiercących.
3.
Laboratorium geotechniki i geomechaniki

Wykonywane badania:
 granic płynności gruntu metodą Casagrande’a;
 granic płynności gruntu metodą Vasilieva;
 kapilarności biernej;
 analizy granulometrycznej gruntów;
 wilgotności optymalnej, maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego oraz
wskaźnika zagęszczenia gruntów;
 wytrzymałości gruntów na ścinanie, spójności i kąta tarcia wewnętrznego, w trójosiowym
stanie naprężeń;
 ustalenie układów warstw oraz stopnia zagęszczenia gruntu metodą sondowania sondą wbijaną
lekką.
Rys. 3. Mechaniczny aparat Proctora.
4.
Laboratorium geoinżynierii i zaczynów uszczelniających
Laboratorium geoinżynierii i zaczynów uszczelniających prowadzi badania z zakresu pomiaru
parametrów świeżych i stwardniałych zaczynów uszczelniających. Opracowuje receptury o parametrach
technologicznych wymaganych w specyficznych warunkach dyktowanych przeznaczeniem i charakterystyką
otworu wiertniczego.












Wykonywane badania:
pomiar gęstości zaczynu uszczelniającego;
rozlewności zaczynu uszczelniającego;
lepkości względnej;
filtracji zaczynu uszczelniającego;
pomiaru parametrów reologicznych zaczynu uszczelniającego;
dopasowania modelu reologicznego do uzyskanej charakterystyki
uszczelniających;
pomiaru czasu wiązania;
pomiaru czasu gęstnienia (przełączalności);
pomiaru wytrzymałości na zginanie;
pomiaru wytrzymałości na ściskanie;
pomiar współczynnika przepuszczalności;
badania wpływu korozji na parametry wytrzymałościowe.
płynnych
zaczynów
Rys. 3. Aparat do badania czasu wiązania zaczynów cementowych (fot. K. Haładyna).
Rys. 4. Mieszadło szybkoobrotowe do cementów (fot. K. Haładyna).
Rys. 5. Aparat do badania przepuszczalności firmy Vinci Technologies (fot. K. Haładyna).
Rys. 6. Konsystometr model 8240 firmy Chandler Engineering(fot. K. Haładyna).
5.
Laboratorium płynów wiertniczych
Rys. 7. Laboratorium płynów wiertniczych (fot. K. Haładyna)
Wykonywane badania:







oceny właściwości koloidalnych i powierzchniowych surowców mineralnych
(ilastych), osadów mineralno-organicznych oraz gruntów;
stabilności wodnych koloidalnych układów mineralno-dyspersyjnych;
elektrochemiczne roztworów wodnych, płynów wiertniczych;
własności kinetycznych i elektrokinetycznych wodnych dyspersji mineralnych;
spektrofotometryczne;
zawiesin do wykonania wykopów drenażowych, ścian szczelinowych oraz ekranów
przeciwfiltracyjnych;
w zakresie unieszkodliwianie i zagospodarowywanie odpadów wiertniczych.
Rys. 8. Spektrofotometr UV-Vis U1900 firmy Hitachi wraz z przystawka do miareczkowania (fot. K. Haładyna).
6.
Laboratorium fizykochemii płynów wiertniczych
Rys. 9. Laboratorium fizykochemii płynów wiertniczych (fot. K. Haładyna)
Wykonywane badania:
 jakości materiałów płuczkowych według norm API i OCMA;
 chemiczne płuczek i filtratu;
 testowania flokulantów;
 w zakresie opracowywania receptur płuczek wiertniczych do:
- przewiercania różnych typów skał (ilastych, solnych, węglanowych i innych);
- dowiercania złóż;
- wierceń hydrogeologicznych;
- wierceń horyzontalnych oraz mikrotuneli;
 doboru cieczy nadpakerowych,
 korozji elementów wyposażenia odwiertu w cieczach i gazach w warunkach podwyższonego
ciśnienia i temperatury w symulowanych warunkach otworopodobnych.
Rys. 10. Lepkościomierz firmy Brookfield (fot. K. Haładayna).
7.







Laboratorium geoenergetyki
Laboratorium składa się z 8 stanowisk, umożliwiających wykonanie badań:
- testów reakcji termicznej (TRT);
dwukierunkowego przepływu ciepła w górotworze (ogrzewanie i klimatyzacja);
efektywności otworowych wymienników ciepła, o różnych konstrukcjach,;
kolumny wewnętrznej centrycznego wymiennika otworowego;
aparat do pomiaru mocy grzewczej;
przewodności cieplnej materiałów;
do profilowania temperatury w wymiennikach otworowych;
prognozowania eksploatacji otworowych wymienników ciepła w systemach grzewczych, chłodniczych
i grzewczo-chłodniczych.
Rys. 11. Urządzenie do wykonywania testu reakcji termicznej
a)
b)
Rys. 12. Laboratorium Geoenergetyki Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH, pompy ciepła (a),
studzienki nad otworowymi wymiennikami ciepła (b)
8.
Laboratorium komputerowe technologii wiercenia otworów
Laboratorium komputerowe posiada 15 stanowisk studenckich oraz w jedno stanowisko prowadzącego
klasy PC z systemami Windows oraz Linux.
Laboratorium jest wyposażone w zaawansowane oprogramowanie wykorzystywane w szeroko pojętej
branży wiertniczej przodujących na rynku firm - Halliburton oraz Schlumberger, które są intensywnie
wykorzystywane w procesie kształcenia studentów.
Laboratorium
jest
również
wykorzystywane
do
prowadzenia
specjalistycznych
kursów
z
oprogramowania zarówno w branży wiertniczej jak i gazowniczej oraz inżynierii naftowej.
Oprócz wymienionego obszaru działalności naukowo – badawczej w Katedrze Wiertnictwa i
Geoinżynierii
pracownicy wykonują również prace consultingowe i ekspertyzy z zakresu szeroko
rozumianego doskonalenia i wprowadzania nowych technik i technologii w wiertnictwie i w
geoinżynierii, geoenergetyce a także zagospodarowaniu odpadów wiertniczych.
Laboratoria wyposażone są w nowoczesny sprzęt pomiarowy, między innymi aparat do badania
przepuszczalności, konsystometr, lepkościomierze, spektrofotometry UV-Vis, zestaw do wykonywania
w otworach testu reakcji termicznej i profilowania temperatury w otworach.
Aparat do badania przepuszczalności rdzeni wiertniczych francuskiej firmy Vinci Technologies
umożliwia pomiar współczynnika przepuszczalności w zakresie 0,5 mD – 5 D. Do badań można
wykorzystywać rdzenie o średnicy 1’’ i długości 1 – 3’’ (rys. 1).
Jednym z najnowszych nabytków jest konsystometr model 8240 wyprodukowany w U.S.A. przez firmę
Chandler Engineering. Umożliwia on pomiar zmian konsystencji zaczynu cementowego zgodnie z
normami API przy ciśnieniu do 275 MPa i temperaturze do 316oC (rys. 2).
Do nowych przyrządów należy także zestaw do wykonywania testów reakcji termicznej (TRT) w
otworowych wymiennikach ciepła. Jest to nowoczesne urządzenie polskiej konstrukcji wyposażone w
komputer z ekranem dotykowym, umożliwiające badania parametrów grzewczych wymienników
otworowych do mocy 18 kW.
Do badania właściwości reologicznych służą różnego rodzaju lepkościomierze. Wśród nich
programowalny model DV-III+ firmy Brookfield. Umożliwia on ciągły pomiar parametrów
reologicznych w danej temperaturze z równoczesnym dopasowaniem wbudowanych modeli
matematycznych.
Laboratorium Geoenergetyki działające w Katedrze Wiertnictwa i Geoinżynierii WWNiG AGH
wyposażone jest dodatkowo w stanowisko badawcze otworowych wymienników ciepła z pięcioma
odwiertami do 78 m i dwoma pompami ciepła o mocy grzewczej 2 x 13 kW, model laboratoryjny
centrycznego wymiennika otworowego umożliwiający badania wpływu kolumny centrycznej na
efektywność wymiennika, stanowisko badania mocy grzewczej, λ-metr do badania współczynnika
przewodzenia ciepła uszczelniaczy stosowanych w wymiennikach otworowych oraz przyrząd do
dokładnego pomiaru profilu temperaturowego w wymiennikach otworowych do głębokości 400 m.
Działalność naukowo-badawcza i dydaktyczna jest oparta na współpracy z uczelniami i jednostkami
naukowymi Czech, Chorwacji, Niemiec, Norwegii, Słowacji, Rosji, Ukrainy, Kazachstanu,
Azerbejdżanu i USA. Pracownicy Katedry prowadzą zajęcia dydaktyczne na studiach stacjonarnych i
niestacjonarnych I i II stopnia oraz na studiach doktoranckich i podyplomowych. Opiekują się także
Studenckimi Kołami Naukowymi „Geowiert” i „Rotor”.
W Katedrze Wiertnictwa i Geoinżynierii realizowane są następujące projekty badawcze:
Blue Gas – Polski Gas Łupkowy, projekt pt. „Optymalizacja parametrów wierceń, w tym dobór
technologii wiercenia, narzędzi, płynów wiertniczych i cementownia otworów pionowych i
horyzontalnych dla eksploatacji złóż gazu łupkowego” – OPTIDRILLTEC.
Koordynator projektu: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG S.A.)
Partnerzy projektu: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział
Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii, Instytut Nafty i Gazu w Krakowie,
Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Materiałowej.
Kierownik projektu: Prof. dr hab. inż. Rafał Wiśniowski, [email protected]
Okres realizacji projektu: 30 miesięcy.
Głównym celem prac prowadzonych w ramach projektu jest opracowanie technologii wiercenia
pozwalającej na maksymalne obniżenie kosztów wykonania otworu wiertniczego, przy jednoczesnym
zapewnieniu maksymalnego bezpieczeństwa procesu wiercenia jak i ochrony środowiska.
Proces wiercenia w skorupie ziemskiej może być przeprowadzony przy użyciu różnych metod
urabiania (mechanicznego, chemicznego, hydraulicznego, termicznego i innych). Na obecnym poziomie
zaawansowania technicznego do urabiania skały możliwe jest także wykorzystanie: plazmy, impulsów
elektrycznych,
metod
urabiania
hydraulicznego,
metod
strzałowych
czy
innych
metod
wykorzystujących materiały wybuchowe. Ze względu na wysokie zużycie energii oraz w niektórych
przypadkach brak pełnej kontroli procesu urabiania, metody te nie mogą być traktowane jako
optymalne w procesie wiercenia otworów w łupkach gazonośnych. Na podstawie wieloletniego
doświadczenia i badań przeprowadzanych na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu Akademii GórniczoHutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, jak również praktyk stosowanych w przemyśle w
innych krajach, na obecnym poziomie zaawansowania technicznego, wiercenie obrotowe z
wykorzystaniem napędu górnego top drive oraz napędu wgłębnego (PDM motors, turbine motors,
electric well-drilling units) uznawane jest za metodę optymalną. Poprzez modernizację i optymalizację
tej metody, koszt wiercenia otworu może zostać zmniejszony w porównaniu do innych stosowanych
obecnie technologii. Według autorów projektu cel ten może zostać zrealizowany poprzez:
Zaprojektowanie i optymalizację konstrukcji otworów wiertniczych wierconych w celu udostępnienia
gazu z łupków, dla specyficznych warunków występujących w Basenie pomorskim, podlaskim i
lubelskim.
Praktyczne zastosowanie nowo opracowanej technologii zaczynów cementowych.
Dobór i optymalizację narzędzi wiertniczych, przewodów wiertniczych wykorzystywanych do
wiercenia odcinków prostoliniowych jak i krzywoliniowych oraz optymalizację technologii procesu
wiercenia.
Modyfikację technologii płynów wiertniczych.
Dobór i modyfikację urządzeń wiertniczych oraz systemów zagłowiczenia.
Optymalizację operacji wiercenia jak i likwidowania otworu w celu zmniejszenia kosztów wiercenia
otworu.
„Opracowanie modelu automatycznej wiertnicy rdzeniowej do pracy w ekstremalnych warunkach, w
szczególności w środowisku kosmicznym” Projekt finansowany z Narodowego Centrum Badan i
Rozwoju w ramach Programu Badań Stosowanych.
Lider projektu: Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.
Partnerzy projektu: AGH Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii,
AGH Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Robotyki
i Mechatroniki.
Kierownik projektu na WWNiG: prof. dr hab. inż. A. Gonet, [email protected] .
Wiertnictwo, mechatronika oraz technologie kosmiczne to pozornie odrębne dziedziny nauki i techniki.
Niemniej jednak ekspansja naukowców w coraz bardziej ekstremalne zakątki zarówno Ziemi jaki
kosmosu kreuje potrzebę opracowywania systemów pozwalających na zaspokojenie tych dążeń. Takim
urządzeniem jest automatyczna wiertnica rdzeniowa, której zadaniem jest bezobsługowe pobieranie
próbek materiału z głębokości kilku metrów. Przewidywanym środowiskiem pracy urządzenia są
zarówno trudnodostępne miejsca na Ziemi jak również powierzchnia planet i asteroidów. Celem
projektu jest opracowanie, wykonanie i przetestowanie modelu laboratoryjnego automatycznej
wiertnicy rdzeniowej. Specyficzne wymagania związane z dostępną mocą i masą jak również pracą w
próżni sprawiają, że proponowane zadanie jest z jednej strony zadaniem trudnym i wymagającym a z
drugiej mogącym stanowić niszę rynkową. Proponowany projekt ma szczególne znaczenie w
kontekście akcesji Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej.
„Koncepcja ponownego wykorzystania odpadów powstających podczas wierceń lądowych i morskich w
aspekcie ochrony środowiska naturalnego” – RWPI, projekt współfinansowany ze środków funduszy
norweskich w ramach program Polsko-Norweska Współpraca Badawcza realizowanego przez
Narodowe Centrum Badan i Rozwoju.
Promotor Projektu: Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie, Wydział Wiertnictwa,
Nafty i Gazu; Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii.
Partner Projektu: Uniwersytet w Stavanger, Wydział Nauki i Technologii.
Kierownik Projektu: prof. dr hab. inż. Andrzej Gonet, [email protected]
Strona WWW projektu: www.drillingwaste.eu
Ciągły wzrost ilości prowadzonych wierceń morskich i lądowych, a co za tym idzie wzrost ilości
odpadów wiertniczych oraz nacisk położony w ostatnich latach na ochronę środowiska spowodował, że
istnieje potrzeba poszukiwania nowych metod zagospodarowania odpadów wiertniczych.
Wychodząc naprzeciw tym problemom autorzy projektu postanowili opracować koncepcję
zagospodarowania odpadów wiertniczych możliwą do zastosowania w skali przemysłowej.
Ideą tego projektu jest opracowanie efektywnej i ekologicznej technologii zagospodarowania i utylizacji
odpadów wiertniczych powstających podczas prac wiertniczych prowadzonych na lądzie jak i na morzu
z wykorzystaniem zarówno wodnych a także olejowych płuczek wiertniczych.
W ramach projektu będą realizowane następujące badania:
badania właściwości chemicznych, fizycznych, biologicznych oraz składu mineralogiczno-fazowego
odpadów wiertniczych oraz odpadowej fazy stałej po procesie desorpcji termicznej w kontekście
możliwości ich zagospodarowania,
prace eksperymentalne zmierzające do wypracowania wydajnej i skutecznej technologii odzysku i
rozdziału fazy stałej oraz ciekłej w uciążliwych i zanieczyszczonych odpadach wiertniczych
powstających w trakcie prac wiertniczych przy użyciu wodnej oraz olejowej płuczki wiertniczej,
badania laboratoryjne nad wypracowaniem technologii uzdatniania i odzysku mineralnej oraz
mineralno-organicznej fazy stałej wydzielonej ze środowiska odpadów wiertniczych,
opracowanie koncepcji zagospodarowania odpadów wiertniczych w skali przemysłowej.
„Ultralekka wiertnica do eksploracji przestrzeni kosmicznej” Praca finansowana przez Rząd Polski ze
środków Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w ramach programu Plan dla Europejskich Państw
Współpracujących (PECS)
Lider projektu: AGH, Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii.
Partner projektu: Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.
Kierownik projektu: dr inż. Adam Jan Zwierzyński, [email protected]
Eksploracja układu słonecznego jest jednym z głównych zadań rządowych, naukowych oraz nawet
prywatnych organizacji. Oprócz analizy powierzchni, jednym z głównych zadań w chwili obecnej oraz
w najbliższej przyszłości będzie analiza struktury wnętrza obiektów kosmicznych.
Celem projektu jest opracowanie i demonstracja modelu laboratoryjnego ultralekkiego urządzenia
zdolnego do pobrania rdzeni regolitu/skał planet i małych ciał układu słonecznego (np. satelity,
asteroidy) w warunkach mikrograwitacji i próżni. zgodnie z przyszłymi planami eksploracji przestrzeni
kosmicznej (Księżyc, satelity) proponowane urządzenie powinno być dobrze dopasowane do
panujących tam warunków oraz służyć jako podstawa dla rozwoju specjalistycznych modeli gotowych
do wysłania na misję kosmiczną.
Mobilność osób w szkolnictwie Wyższym
Udział w funduszu stypendialnym i szkoleniowym w ramach Norweskich funduszy na lata 2009-2014.
Promotor Projektu: Akademia Górniczo-Hutnicza, Dział Współpracy z Zagranicą.
Partner Projektu: Keilir Institute of Technology – Islandia.
Kierownik projektu ze strony WWNiG: dr inż. Dariusz Knez, [email protected]
Okres realizacji: rok akademicki 2013/2014.
"Trójstronna umowa międzynarodowa umożliwiająca współfinansowanie projektów doktoranckich i
projektów magisterskich”, zawarta pomiędzy AGH Wydziałem Wiertnictwa, Nafty i Gazu i
Technicznym Uniwersytetem w Stavanger Wydział Inżynierii Naftowej, i PGNiG Upstream
International S.A.
Kierownik projektu: dr inż. Jan Ziaja, [email protected]
Okres realizacji 2011-2015 r.
Celem
tego
porozumienia
jest
promocja
naukowej
współpracy
pomiędzy
wymienionymi
uniwersytetami przy wsparciu partnera przemysłowego. Zakres współpracy obejmuje kwestie
przemysłu paliwowego oraz gazowego. A w szczególności kwestie: wydobycia ropy i gazu jak również
geologię, geofizykę oraz środowisko naturalne. W ramach współfinansowania współpracy naukowo
badawczej pomiędzy AGH a UiS przez firmę PGNiG Upstream International S.A. zaplanowanych jest
napisanie 20 prac magisterskich oraz dwu prac doktorskich w oparciu o dane przemysłowe m.in. złoża
Skarv znajdującego się na Morzu Północnym. Studenci II-go stopnia odbywają roczne studia na uczelni
partnerskiej i piszą prace magisterskie pod kierownictwem promotorów z obu Uczelni. Do chwili
obecnej studenci WWNiG AGH w ramach tego programu zrealizowali pięć prac magisterskich. Kolejne
dwie są na ukończeniu. W trakcie prac badawczych znajdują się również prace doktorskie. W ramach
projektu prowadzona jest też wymiana pracowników i kadry naukowe
KATEDRA INŻYNIERII NAFTOWEJ
Działalność naukowa Katedry Inżynierii Naftowej skupia się na następujących zagadnieniach:
1. Eksploatacji złóż ropno-gazowych na lądzie i morzu:
- eksploatacja i zagospodarowanie złóż surowców płynnych (w tym wykorzystanie metod
EOR);
- metody optymalizacyjne i badania operacyjne w górnictwie naftowym (przemyśle
naftowym i gazowniczym);
- zarządzanie w przemyśle naftowym i gazowniczym z zastosowaniem metod numerycznych
i komputerowych.
2. Nowych metod geofizyki wiertniczej:
-
wykorzystanie pomiarów i badań otworowych do poszukiwań, rozpoznawania i
eksploatacji złóż węglowodorów;
-
badania laboratoryjne dla oceny właściwości petrofizycznych ośrodków gruntowoskalnych w celu określenia optymalnych rozwiązań technologicznych z zakresu
eksploatacji otworowej złóż węglowodorów.
3. Prospekcji złóż węglowodorów:
- prospekcja naftowa;
- określenia hydrodynamicznych warunków migracji i akumulacji węglowodorów;
- opracowanie
dokumentacji
hydrogeologicznych
i
geotechnicznych
związanych
z
eksploatacją złóż węglowodorów oraz wód podziemnych;
- opracowywanie dokumentacji zasobowych dla złóż ropy naftowej i gazu ziemnego.
4. Udostępnianiu i eksploatacji wód podziemnych:
- technika
i
technologia
udostępniania
wód
podziemnych
za
pomocą
otworów
hydrogeologicznych i studni wierconych;
- odwadnianie górotworu przy wykorzystaniu studni wielko i normalnośrednicowych;
- optymalizacja i automatyzacja procesu eksploatacji wód podziemnych;
- metody uaktywniania i renowacji studni;
- ocena sprawności hydraulicznej studni;
- badania chemizmu i oceny jakości wód słodkich, mineralnych i solankowych;
- ochrona ilościowa i jakościowa zasobów wód podziemnych;
- udostępnianie i zagospodarowanie wód geotermalnych.
5. Modelowania matematycznego i komputerowej symulacji eksploatacji złóż surowców
płynnych:
- opracowywanie modeli geologicznych i numerycznych dla złóż ropy naftowej i gazu
ziemnego, złóż geotermalnych itd.;
- projektowanie, modelowanie i symulacja pracy podziemnych magazynów węglowodorów.
6. Ochrona środowiska w poszukiwaniu, rozpoznaniu i eksploatacji złóż węglowodorów:
- badania atmogeochemiczne powierzchniowe i wgłębne;
- monitoring jakości i ilości wód podziemnych;
- monitoring gleb i gruntów;
- migracja zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym;
- projektowanie barier hydraulicznych i stałych dla ograniczenia migracji zanieczyszczeń w
wodach podziemnych
- środowiskowy monitoring podziemnych magazynów gazu (PMG);
- remediacja terenów zanieczyszczonych substancjami chemicznymi i węglowodorami;
- zagospodarowanie i utylizacja odpadów wydobywczych i cieczy szczelinujących
powstających przy udostępnianiu i eksploatacji konwencjonalnych i niekonwencjonalnych
złóż węglowodorów;
- składowanie i magazynowanie substancji oraz ścieków i odpadów płynnych w górotworze;
- badania emisji hałasu z wiertni, kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego oraz z instalacji
PMG.
- opracowanie raportów oddziaływania na środowisko wiertni i instalacji związanych z
eksploatacją i dystrybucją gazu ziemnego i ropy naftowej.
7. Polityce energetycznej Polski w kontekście bezpieczeństwa surowców węglowodorowych.
Katedra Inżynierii Naftowej dysponuje następującymi laboratoriami, które wykorzystuje do
realizacji procesu dydaktycznego i badan naukowych. (Rys. 1)
Rys. 1. Laboratoria Katedry Inżynirerii Naftowej
1. Laboratorium zaawansowanych metod eksploatacji złóż ropy naftowej
W styczniu 2014 roku w Katedrze Inżynierii Naftowej WWNiG AGH zostało uruchomione
nowe, supernowoczesne laboratorium przeznaczone do badania zjawisk wielofazowych w złożach
węglowodorów, zarówno konwencjonalnych jak i niekonwencjonalnych. Składa się ono z:
1) systemu do badań efektywności zaawansowanych metod eksploatacji ropy naftowej, który
umożliwia (zestaw do badań procesów przepływów wielofazowych w rdzeniu AFS 300 firmy Core
Lab):

testowanie metod wypierania płynów z rdzenia wiertniczego za pomocą ropy, wody, gazu
oraz naprzemiennie wody i gazu,

pomiar resztkowego nasycenia ropy oraz efektywności wypierania dla poszczególnych faz,

pomiar przepuszczalności absolutnej dla gazu i fazy ciekłej w warunkach złożowych;

wyznaczenie przepuszczalności względnej metodą "unsteady-state".
W trakcie badań możliwe jest zatłaczanie solanki, ropy naftowej, polimerów, roztworów kwasów
oraz gazów takich jak dwutlenek węgla, azot i metan. Instalacja umożliwia jednoczesne
zatłaczanie gazu oraz cieczy.
2) Urządzenie do badań ciśnień kapilarnych, które umożliwia (zestaw do badań ciśnienia kapilarnego
RCCP 301 firmy Core Lab):

pomiar ciśnień kapilarnych metodą „Steady State Porous Plate” dla cieczy (ropa naftowa,
solanka) w warunkach złożowych;

wykonywanie testów „drainage and imbibition experiment”;

pomiar właściwości elektrycznych takich jak: ("F", "RI", "Sw", "m", "n", "Ro", "Rt", "Rw").
Ze względu na zakres pracy urządzeń, prowadzone będą również badania możliwości eksploatacji ze
złóż niekonwencjonalnych. Badania obejmować będą procesy wytłaczania ropy naftowej ze złóż za
pomocą gazów, oraz związków chemicznych, a także metody intensyfikacji wydobycia takie jak
kwasowanie i szczelinowanie hydrauliczne skał (Fot. 1).
Fot. 1 Zestaw AFS 300 do badań procesów przepływów wielofazowych w rdzeniu (a), zestaw RCCP
301 do badań ciśnienia kapilarnego (b)
2. Laboratorium Chemii i Technologii Ropy Naftowej
W laboratorium wykonuje się badania własności fizykochemicznych ropy naftowej i produktów
naftowych. Podstawowe badania dotyczące ropy naftowej to: destylacja frakcjonowana ropy,
określenie zawodnienia i zasolenia rop naftowych, wyznaczenie zawartości siarki i parafiny w ropie i
produktach naftowych. Ponadto wykonuje się podstawowe badania produktów naftowych takich jak
badanie zawartości związków nienasyconych w oleju napędowym, kwasowość olejów i smarów
plastycznych, penetracja asfaltów i smarów. W laboratorium wykonuje się również badania
pozostałości po procesach rafineryjnych tj. badanie porafinacyjnych ziem odbarwiających (Fot. 2).
Na wyposażeniu laboratorium znajduje się następująca aparatura:
- penetrometr,
- zestaw laboratoryjny do badania kwasowości i zasadowości olejów i smarów,
- zestaw laboratoryjny do badania węglanowości skał,
- zestaw laboratoryjny do badania zawartości parafiny w ropie i olejach smarowych,
- zestaw laboratoryjny do badania zawartości siarki w ropie,
- zestaw laboratoryjny do destylacji frakcjonowanej,
- zestaw laboratoryjny do destylacji ropy wg Englera.
Fot. 2 (a) Zestaw laboratoryjny do badania zawartości siarki w ropie, (b) zestaw laboratoryjny do
badania węglanowości skał, (c) penetrometr
3. Laboratorium Eksploatacji Ropy Naftowej
Laboratorium
umożliwia
badanie
fizycznych
właściwości
skał
zbiornikowych
(przepuszczalności absolutnej, porowatości efektywnej, zawartości węglowodorów w skałach) i
płynów
złożowych
(lepkości
i
innych
właściwości
reologicznych,
gęstości,
napięcia
powierzchniowego, ciśnień kapilarnych). Laboratorium prowadzi również badania dotyczące
podmiany (zastępowania) ropy przez wodę i innych agentów (inne płyny) oraz zawartości
węglowodorów w wodzie gruntowej, wodzie odpadowej, gruncie i innych płynnych i stałych próbkach
(Fot. 3).
 aparat Martens-Pensky’ego,
 aparat OMS-2,
 aparat Soxhleta,
 interferometr,
 model gazodźwigu,
 spektrometr rentgenowski ED-2000,
 tensjometr TD-1,
 wirówki,
 wiskozymetry: Englera, Höpplera, Rheotest, TV-2000, Vogel-Ossage,
 zestaw destylacyjny,
 zestaw laboratoryjny do pomiaru gęstości cieczy,
 zestaw laboratoryjny do pomiaru napięcia powierzchniowego na granicy: ciecz-gaz oraz cieczciecz,
 zestaw laboratoryjny do pomiaru porowatości efektywnej skał,
 zestaw laboratoryjny do pomiaru przepuszczalności absolutnej skał,
 zestaw laboratoryjny do pomiaru współczynnika odropienia złoża.
Fot. 3 (a) Wiskozymetr Rheotest 2, (b) stanowisko do badania efektywności gazodźwigu, (c)
tensometr TD1 Lauda, (d) wiskozymetr Höpplera
4. Laboratorium Geofizyki Stosowanej
Laboratorium
umożliwia
badanie
właściwości
zbiornikowo-filtracyjnych
skał,
a
w
szczególności: porowatości, gęstości, rezystancji, stałej dielektrycznej, właściwości termicznych i
sprężystych. Badania te stanowią podstawę dla interpretacji wyników otworowych pomiarów
geofizycznych (Fot. 4).

Miernik impedancji firmy HIOKI typu Z HiTESTER 3532,

Porozymetr helowy o rozszerzonym zakresie firmy Core Laboratores model 3005-053,

Komora nasyceń rdzeni wiertniczych wraz z pompą próżniową,

Elektroniczna waga laboratoryjna,

Wirówka laboratoryjna o zakresie obrotów 0 - 6.000 obr./min typu WL-3,

Suszarka działająca maksymalnie w 110°C,

Zestaw laboratoryjny do pomiaru gęstości właściwej skał,

Zestaw laboratoryjny do określania współczynnika ,

Zestaw laboratoryjny do określenia stałej dielektrycznej skał,

Zestaw laboratoryjny do pomiaru własności sprężystych skał,

Zestaw laboratoryjny do badania termicznych własności ,

Zestaw laboratoryjny do pomiaru oporności właściwej skał i płynów,

Zestaw laboratoryjny do pomiaru potencjałów dyfuzyjno-adsorpcyjnych,
Fot. 4 (a) zestaw laboratoryjny do określania współczynnika porowatości, (b) zestaw laboratoryjny
do pomiaru oporności właściwej skał i płynów, (c) zestaw laboratoryjny do pomiaru potencjałów
dyfuzyjno-adsorpcyjnych
5. Laboratorium Ochrony Środowiska
W laboratorium wykonywane są: badania fizykochemiczne wód i gruntów na zawartość
węglowodorów, pomiary hałasu środowiskowego, pomiary składu gazów odlotowych z palenisk
przemysłowych, pomiary zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, badania składu gazów
wysypiskowych, badania metanu w pokładach węgla kamiennego i brunatnego, badania szczelności
gazociągów, badania geochemiczne powietrza gruntowego w rejonach PMG i wytypowanych struktur
geologicznych do zatłaczania CO2, pobory prób gruntów i wód podziemnych za pomocą
specjalistycznych próbników dla celów monitoringu środowiska gruntowo-wodnego (Fot. 5).
Zestawienie aparatury:

Analizator biogazu i węglowodorów gazowych ECOPROBE 5,

Analizator biogazu MULTIWARN II firmy DRAGER,

Analizator hałasu NORSONIC TYP NOR 12,

Analizator spalin LANCOM SERIES II,

Sonda SOLINST Model 122,

Spektrofotometr DR 2000 firmy Hach,

Spektrometr absorpcji atomowej (ASA) AAnalyst 100 firmy Perkin Elmer,

Spektrofotometr UV-1700 firmy Shimadzu,

Spektrometr Avatar 360 FT-IR Thermo Nicolet.
Fot. 5 (a) spektrofotometr UV-1700, (b) spektrometr absorpcji atomowej (ASA), (c) spektrofotometr
w podczerwieni, (d) spektrofotometr DR 2000
6. Laboratorium komputerowe
Laboratorium komputerowe Katedry Inżynierii Naftowej jest jednostką naukowo-dydaktyczną
wyposażoną w komputery nowej generacji oraz najnowsze specjalistyczne oprogramowanie.
Umożliwia ono między innymi wykonywanie modeli złóż węglowodorów jak również numeryczne
symulacje w szeroko pojętym zagadnieniu inżynierii naftowej.
Laboratorium komputerowe wyposażone jest w:
 pakiet oprogramowania Eclipse firmy Schlumberger. Jest to wiodący, światowy program do
symulacji złóż konwencjonalnych i niekonwencjonalnych; w skład pakietu wchodzą m. in.
program PVTi służący do modelowania składu i właściwości płynów złożowych w różnych
warunkach termodynamicznych; oraz program VFPi stanowiący komputerowy model
wynoszenia płynów z odwiertu uwzględniający zmiany charakteru przepływu i właściwości
przepływającego medium;
 program Gohfer umożliwiający oszacowanie skali prowadzonych zabiegów szczelinowania
hydraulicznego. Jest to zawansowany symulator numeryczny oparty o trójwymiarowy model
propagacji
szczeliny,
wyposażony
przeprowadzonego zabiegu;
w
analityczny
model
oceny
efektywności

program MathCad realizujący obliczenia inżynierskie i umożliwiający rozwiązywanie równań
różniczkowych, obliczenia symboliczne, operację na wektorach i macierzach oraz tworzenie
własnych programów przez użytkownika.
Wykorzystanie przedstawionego oprogramowania pozwala w sposób spójny integrować dane
pochodzące z pozostałych badań celem wykorzystania w planowaniu i optymalizacji udostepnienia i
eksploatacji złóż. (Fot. 6)
Fot. 6 Przykłady wizualizacji wyników badań i symulacji.
Projekty realizowane przez Katedrę Inżynierii Naftowej dotyczą stosunkowo szerokiego spektrum
zagadnień z punktu widzenia tematyki badawczej można je podzielić na następujące grupy
problemowe:

techniki i technologie w eksploatacji złóż surowców płynnych;

technologie
wiercenia
studni
ujęciowych
i
odwadniających
oraz
otworów
hydrogeologicznych różnego przeznaczenia,

ochrona środowiska naturalnego w przemyśle naftowym;

badanie właściwości ścieków i odpadów wiertniczych oraz cieczy szczelinujących wraz z
opracowaniem technologii ich zagospodarowania i utylizacji,


możliwości oceny niekonwencjonalnych złóż gazu;
zagadnienia dotyczące górnictwa, ekonomiki i zarządzania w górnictwie naftowym oraz
polityki energetycznej Polski.
KATEDRA INŻYNIERII GAZOWNICZEJ
Działalność naukowa Katedry Inżynierii Gazowniczej skupia się na następujących zagadnieniach:
1. projektowanie procesu rozwiercenia i eksploatacji złóż gazowych i gazowo – kondensatowych;
2. projektowanie i modelowanie pracy podziemnych magazynów gazu w ośrodkach porowatych i
kawernach solnych przy pomocy różnych programów komputerowych;
3. określanie zasobów złóż węglowodorów z zastosowaniem metod bilansu masowego (klasycznego
i dynamicznego) oraz metod symulacji komputerowych probalistycznych i wolumetrycznych;
4. projektowanie zagospodarowania złóż gazu ziemnego, sieci przesyłowych i dystrybucyjnych
gazu, przetłoczni gazu;
5. badania związane z ochroną środowiska w przemyśle gazowniczym;
6. prace studialne i projektowe związane z systemem przesyłu gazu, budową gazociągów,
projektowanie rurociągów wielofazowych;
7. analizy energetyczne w skali Polski i świata w zakresie sektora gazowniczego;
8. badania jakości składu gazu przy użyciu chromatografii;
9. badania nad rozwojem metod efektywnego wykorzystania gazu ziemnego
10. optymalizacja procesu zagospodarowania złoża;
11. badania fizyki złóż gazu ziemnego i ropy naftowej, z wyróżnieniem dynamiki płynów i gazów w
przepływach wielofazowych w złożach z analizą zjawisk dyfuzji i dyspersji włącznie;
12. badania nad metodami dynamicznego testowania odwiertów na złożach gazu ziemnego;
13. modelowanie procesów eksploatacji niekonwencjonalnych złóż metanu z pokładów węgla oraz
gazu zamkniętego i gazu z formacji łupkowych;
14. analiza procesów związanych z sekwestracją dwutlenku węgla w złożach gazu ziemnego,
warstwach zawodnionych i wyeksploatowanych kopalniach węgla;
15. badania termodynamiki gazu ziemnego w tym równowagi ciecz – para, układów gazowo kondensatowych oraz ropno-gazowych.
Laboratoria KIG zlokalizowane są na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w
Krakowie na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu
Akademia Górniczo - Hutnicza
Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu
KATEDRA INŻYNIERII GAZOWNICZEJ
Laboratoria
Inżynierii Złożowej
Laboratoria
Inzynierii Gazowniczej i
Ochrony Środowiska
Laboratorium Stymulacji
Otworów i Geomechaniki
Skał Złożowych
Laboratorium Procesów
Wydobycia Gazu
Laboratorium Inżynierii
Złożowej
Laboratorium Transportu
Gazu
Laboratorium Modelowania
Przepływów Wielofazowych
w Ośrodkach Porowatych
Laboratorium Przetwarzania
i Własności LNG
Laboratorium
Magazynowania i
Składowania Geologicznego
Dwutlenku Węgla i Gazu
Ziemnego
Laboratorium Inżynierii
Gazowniczej (Podstawowe)
Laboratorium modelowania
magazynów gazu i
magazynów odpadów
radioaktywnych w
kawernach solnych
Rys. 1.1 Struktura laboratoriów KIG
1.Inżynieria Złożowa:
1.1. Laboratorium Stymulacji Otworów i Geomechaniki Skał Złożowych
Geomechanika w istotny sposób wpływa na każdy aspekt inżynierii złożowej włączając
umiejscowienie odwiertów, wybór świdra, proces wiercenia, intensyfikację i prace wykończeniowe
oraz wydobycie. Znacząca większość odwiertów wykonanych w piaskach z gazem zamkniętym i w
łupkach gazonośnych była intensyfikowana przez szczelinowanie hydrauliczne. Właściwe
zrozumienie właściwości geomechanicznych skał złożowych pełni rolę kluczową w redukcji
niepewności i optymalizacji procesu szczelinowania.
1.2. Laboratorium Inżynierii Złożowej
Laboratorium Inżynierii Złożowej używane jest do badania charakterystyki złóż, w celu umożliwienia
lepszego przewidywania zachowania żłoża w oparciu o wiedzę uzyskaną z próbek rdzenia.
Laboratorium umożliwia badania fizycznych cech skał (przepuszczalność absolutna, porowatość
efektywna, nasycenie skał zbiornikowych węglowodorami) oraz płynów złożowych (lepkość wraz z
innymi parametrami reologicznymi, gęstość, napięcie powierzchniowe, ciśnienie kapilarne). W
laboratorium prowadzone się także podstawowe badania procesu wypierania ropy naftowej przez
wodę oraz inne płyny. Prowadzone są też pomiary podstawowych cech skał w warunkach ciśnienia
nadkładu. Laboratorium wyposażone jest w:

PulseDecayPermeameter – PDP-200 – używany do badań skał uszczelniających, piaskowców
zawierających gaz zamknięty oraz innych skał o bardzo niskiej przepuszczalności. Umożliwia
badania mikroprzepuszczalności rdzeni skalnych w zakresie od 10nD do 0,1mD.

Stanowisko do badań wypierania gazu ziemnego przez zatłaczanie dwutlenku węgla.

Specjalne stanowisko do badania rdzeni:
a) HasslerCoreHolder(HAC series Vinci Technologies) -
standardowy
coreholder typu Hassler używany do badania przepływu płynów przez rdzeń
b) Pompa przepływu ciągłego (LF Series Vinci Technologies) – zaprojektowana
do zadań wymagających ciągłego przepływu o niskim strumieniu objętości i
wysokiej
precyzji
przy
szerokim
spektrum
ciśnień;
operująca
w
temperaturach od pokojowej do wysokich.
c) Saturator automatyczny (Vinci Technologies) – umożliwia przeprowadzenie
serii procesów napełniania poprzedzonego próżnią w próbce rdzenia w
zautomatyzowany sposób w celu odciążenia pracy operatora
d) Komory grzewcze (Binder FED 240 & Binder BD 720) – komory z
konwekcją mechaniczną i grawitacyjną

Stanowisko do oznaczania porowatości rdzeni skalnych z wykorzystaniem porozymetru
helowego oraz porozymetru rtęciowego.
1.3. Laboratorium Modelowania Przepływów Wielofazowych w Ośrodkach Porowatych
Laboratorium Modelowania Przepływów Wielofazowych w Ośrodkach Porowatych dostarcza
najwyższej jakości sprzęt komputerowy oraz najnowsze oprogramowanie do prowadzenia kursów
inżynierii złożowej. Laboratorium umożliwia studentom pierwszy kontakt z oprogramowaniem
symulacyjnym. Laboratoria wyposażone są w następujące programy do inżynierii naftowej i
gazowniczej:
 CMG Reservoir Simulation Software (Computer Modelling Group LTD.) – umożliwia
praktyczne rozwiązania w symulacjach i modelowaniu złóż gazu ziemnego i ropy naftowej,
procesach intensyfikacji wydobycia (EOR/IOR), inżynierii złożowej.
 ECLIPSE Reservoir Engineering Software (Schlumberger) – uznany w przemyśle symulator
oferuje najbardziej kompletny i sprawdzony zestaw numerycznych rozwiązań dla szybkich i
precyzyjnych przewidywań dynamicznych zachowań dla wszystkich rodzajów złóż, stopnia ich
skomplikowania,
struktury,
geologii,
występujących
płynów
złożowych
i
planów
zagospodarowania.
 Petrel Software Platform (Schlumberger) – umożliwia prace mające na celu zwiększenie
wydajności złoża. Geofizycy, geolodzy i inżynierowie złożowi mogą dzięki niemu koordynować
wspólną pracę i integrować poszczególne działania.
 Merlin - Oil & Gas Reservoir Simulator (Gemini Solutions Inc.) –symulator złóż
konwencjonalnych gazu ziemnego i ropy naftowej, w tym złóż z porowatością podwójną.
 Apprentice - Geostatistical Mapping (Gemini Solutions Inc.) – system do opisu i mapowania
złóż gazu ziemnego i ropy naftowej. System zwiera narzędzia umożliwiające wizualizację,
digitalizację oraz stworzenie statystycznego modelu przestrzennego złoża.
Pracowania komputerowa Katedry Inżynierii Gazowniczej wyposażona jest w nowoczesne
komputery oraz specjalistyczne oprogramowanie stosowane w krajowym i światowym przemyśle
naftowo-gazowniczym. W związku z dynamicznym rozwojem branży, ciągłemu rozwojowi podlegają
również narzędzia informatyczne przez nią stosowane. Dzięki regularnej aktualizacji oprogramowania
nasi studenci mają dostęp do najbardziej aktualnych pakietów oprogramowania światowej klasy.
Ważną pozycję w działalności laboratorium komputerowego zajmują problemy związane z
modelowaniem eksploatacji złóż i podziemnych magazynów gazu ziemnego (symulacje złożowe).
Katedra posiada najnowsze pakiety symulatorów złożowych i innych programów związanych z
szeroko pojętą inżynierią złożową, stanowiących standard w skali świata. Dzięki programom takim jak
Eclipse, CMG, Petrel, Kappa czy Fekete mamy możliwość prowadzenia kompletnego procesu
modelowania numerycznego złóż czy projektowania i interpretacji odwiertowych testów
hydrodynamicznych.
Ogromne zainteresowanie gazem z łupków w ostatnich latach znalazło również odzwierciedlenie w
wyposażeniu naszego laboratorium. Pozyskaliśmy najnowsze oprogramowanie (symulator GOHFER)
pozwalające na symulację procesów związanych z technologią szczelinowania hydraulicznego, która
jest nieodzownie związana z eksploatacją gazu z łupków.
Obok zagadnień inżynierii złóż gazu, laboratorium pozwala na badanie problemów przesyłu i
dystrybucji gazu ziemnego (Lab.2.2).
Rys. 1.2 Przykłady zastosowania wybranych programów wchodzących w skład wyposażenia
laboratoriów.
2. Laboratoria Inżynierii Gazowniczej i Ochrony Środowiska
2.1. Laboratorium procesów wydobycia gazu
Zakres prac Laboratorium wydobycia gazu to:

głębinowy oraz powierzchniowy pobór próbek płynów złożowych,

modelowanie procesu wypierania metanu przez zatłoczenie dwutlenku węgla przy użyciu
fizycznego modelu złoża,

pomiaru lepkości płynów złożowych za pomocą wiskozymetrów: kapilarnego lub kulowego
w warunkach PT,

optymalizacji wydobycia gazu i przygotowania go do transportu.
Laboratorium wyposażone jest w następującą aparaturę i stanowiska badawcze:

FTS -próbnik przepływowy (Kuster). Pozwala na pobór próbki płynów złożowych z
odwiertów w warunkach złożowych.

Wiskozymetr kulkowy (Brookfield) używany jest do pomiaru lepkości płynu
newtonowskiego poprzez pomiar czasu jaki potrzebuje kulka, aby opaść pod wpływem sił
grawitacji przez ustawioną pod kątem rurkę.

Cyfrowy wiskozymetr Englera (Matest) służący do porównywania lepkości ropy naftowej w
stosunku do lepkości wody. Urządzenie to składa się z łaźni laboratoryjnej wspomaganej
wysokiej jakości cyfrowym termoregulatorem, mieszadła elektrycznego, przyrządu
chłodzącego oraz kolby Englera. Wiskozymetr jest wyposażony w podwójny termostat
bezpieczeństwa zapobiegający nagłym wzrostom temperatur.

Wiskozymetr Hopplera KF20 (Brookfield) oraz wiskozymetr Englera B080 (Matest)–
wykorzystywany do pomiaru lepkości cieczy złożowych wiskozymetrem kulkowym lub
kapilarnym w różnych warunkach PT.
2.2. Laboratorium transportu gazu
Zakres działalności laboratorium to:

Przygotowywanie specjalnych ekspertyz związanych z sieciami przesyłowymi oraz
instalacjami gazu,

badania nad interakcją gleby z sieciami gazowymi na terenach górniczych i „strefach
niebezpiecznych”.

prace badawcze dotyczące dokładności pomiaru objętości gazu (badania jakości gazomierzy,
obliczanie ilości strat gazu, analiza stacji obsługi gazu, określenie niepewności pomiarowej);

przejściowej oraz stałej symulacji stanu przepływu gazu w sieci rurociągów.
Laboratorium wyposażone jest w:

oprogramowanie SIMONE (Simone ResearchGroup) będące wartościowwym narzędziem
dla projektantów systemów gazociągów, planistów operacyjnych,dyspozytorów gazu,
analityków marketingowych, osób zarządzających energią oraz praktykantów operacyjnych.

aplikacja PIPESIM (Schlumberger Ltd.) analizująca system wydobycia gazu, dając
możliwość wykonania kompleksowego badania złożonych systemów gazociągów
wielofazowych.

STANET Network Analysis (Fischer-Uhrig Engineering)- pakiet oprogramowania
wykorzystywany do symulacji, obliczeń oraz analizy sieci gazowej z punktu widzenia różnych
dyscyplin.
2.3. Laboratorium Przetwarzania i Własności LNG
W tym laboratorium opracowuje się nowe i ocenia istniejące już procesy technologiczne gazu (np.
membrany, rozpuszczalniki, adsorbenty LNG), które mogą być stosowane do usuwania
zanieczyszczeń, takich jak siarka i dwutlenek węgla z gazu ziemnego lub biogazu.

Aparatura do dysocjacji hydratów pozwalającą na rozwijanie nowych technologii
odsiarczania gazu ziemnego, które składają się z kilku bloków (systemu termostatów, reaktora
oraz systemu ciśnieniowego) oraz obliczeniowego oprzyrządowania sprzężonego z
komputerem, chromatografem i turbidymetrem. Reaktor o pojemności 200 cm3 wyposażony
jest w kwarcowe okna umożliwiające obserwowanie procesu.

Stanowisko do hydratacji – służy do badania procesów usuwania siarkowodoru oraz
dwutlenku węgla z gazu ziemnego metodą hydratacji. Zakres badanych ciśnień od 0 do 270
bar, zakres temperatur 10oC - 150oC, a stężenie siarkowodoru od 0 do 4%.

Piec mikrofalowy do badania procesów regeneracji sorbentów metodą mikrofalową (badania
dotyczą m.in. glikolu i sit molekularnych)

Titrator Karla Fischera(Mettler-Toledo DL38)- ten objętościowy titrator został stworzony
by szybko i dokładnie określić zawartość wody w gazie ziemnym w szerokim przedziale od
ok 100ppm do 100%-owej wody

Mettler-Toledo DL38, Karl Fischer Titrator – aparatura do określania objętościowej
zawartości wody w glikolach wykorzystywanych w instalacjach osuszania gazu.

Analizator wilgotności gazu Panametrics System 280 wilgotnościomierz zasilany bateryjnie
bazujący na technologii mikroprocesorowej. Został on specjalnie zaprojektowany do pomiaru
wilgotności gazu ziemnego w gazociągach. Istnieje możliwość pomiaru punktu rosy w
węglowodorach ciekłych, zarówno nie zawierających wody, jak i również gazów nie
powodujących korozji. Zakresy pomiaru: ciśnienie od 0 do 2000 psi (ok. 140 bar), temperatura
od –30oC do +70oC, punkt rosy w granicach –110oC - +60oC.
2.4 Laboratorium Magazynowania i Składowania Geologicznego Dwutlenku Węgla i Gazu
Ziemnego
Laboratorium Magazynowania i Składowania Geologicznego Dwutlenku Węgla i Gazu Ziemnego
zostało utworzone by określić oddziaływania między skałą a płynami złożowymi na różnych
głębokościach oraz jak dana warstwa geologiczna przejdzie procesy adsorpcji i desorpcji gazu przy
odmiennych temperaturach, ciśnieniach i stopniach nasycenia.

Unikatowe stanowisko pomiarowe służące do badań oddziaływania płynów złożowych i
skał z dwutlenkiem węgla w superkrytycznych warunkach geologicznych, włączając układ do
badań współdziałania dwutlenku węgla ze skałami oraz solanką – uruchomione w roku 2010
– unikatowe w skali kraju.

Reaktory wysokiego ciśnienia (Paar Instrument Company)

Chromatograf
gazowy(Hewlett-Packard
6890
Series)-
wyposażony
w
detektor
przewodnictwa cieplnego (TCD) oraz detektor jonizacji płomienia (FID)

Chromatograf gazowy serii HP 6890(Hewlett – Packard) umożliwia wykonanie analizy
chromatograficznej, zapewniającą najwyższą osiągalną dzisiaj sprawność w chromatografii
gazowej. Jest to chromatograf gazowy z pełnym, elektronicznym sterowaniem pneumatyki tj.
wszystkich ciśnień i przepływów gazów, zawierający ulepszone sterowanie i możliwości
zautomatyzowania. Chromatografy gazowe serii HP 6890 umożliwiają realizowanie tzw.
szybkiej chromatografii dzięki szybkim gradientom temperatury, nowej elektronice i bardzo
szybkiej obróbce danych. W chromatografie gazowym serii HP 6890, zainstalowano dwa
detektory.
Detektor
płomieniowo
-
jonizacyjny
(FID)
umożliwiający
oznaczanie
węglowodorów i innych związków organicznych w badanym gazie oraz detektor
przewodnościowo – cieplny (TCD) tzw. katarometr, który służy do oznaczania gazów
inertnych (azot, dwutlenek węgla, tlenek węgla, tlen, hel, wodór, argon).

Generator wodoru (Packard 9200)-z opatentowanym ogniwem elektrolitycznym

Generator azotu (Domnick Hunter NITROX)- używający zmiany ciśnienia technologii
adsorpcji do nieprzerwanej produkcji zasobów azotu wolnego od węglowodorów.
2.5. Laboratorium inżynierii gazowniczej (podstawowe)
- Gazomierz turbinowy Common CGT-02 oraz gazomierz zwężkowy Common CGZ-01 – do
pomiaru strumienia objętości przepływu gazu o ciśnieniach sięgających do 11 MPa, i temperaturach
do 60˚C.
- Prasy manometryczne służące do sprawdzania i kalibracji manometrów sprężystych oraz
przetworników ciśnienia,
- Gazomierze laboratoryjne mokre (ELSTER) - kalibracja
- Sprężarki oraz ciąg redukcyjno-pomiarowy (ALSI). – charakterystyka pracy sprężarki
- Pomiar jakościowy metodą chromatografii;
- Pomiar ciepła spalania, wartości opałowej i liczby Wobbego;
- Kalibracja czujników temperatury
Projekty realizowane przez KIG:
Characterisation of European CO2 Storage –SITECHAR”, SEVENTH FRAMEWORK
PROGRAMME, THEME 5 – Energy, ENERGY.2010.5.2-1: CCS - storage site characterization,
Collaborative Project – GA No. 256705
SiteChar jest europejskim projektem badawczym zajmującym się składowaniem CO2. Projekt
rozpoczął się w styczniu 2011r. i potrwa przez najbliższe 3 lata.
Głównym zadaniem projektu SiteChar jest ocena wymagań technicznych, ekonomicznych i
społecznych, które muszą zostać spełnione przez firmy, które chcą uzyskać pozwolenie na
składowanie CO2 pod ziemią.
W tym celu, w pięciu różnych częściach Europy prowadzone są badania mające na celu ocenę
przydatności wytypowanych do składowania CO2struktur geologicznych. Na podstawie tych badań
SiteChar stworzy ogólną metodologię do oceny potencjalnych miejsc składowania.
Program naukowy projektu SiteChar ukierunkowany jest na badanie potencjalnych składowisk CO2 i
ich charakterystykę. Projekt jest realizowany niezależnie od decyzji w sprawie składowania CO2 w
wytypowanych miejscach.
Celem SiteChar jest wypracowanie metodologii przygotowywania wniosków o pozwolenie na
składowanie CO2, obejmującej wszystkie dane techniczne i ekonomiczne, a także akceptację
społeczną. Metodologia ta będzie przeznaczona do dalszego wykorzystania przez operatorów
składowiska i organy nadzorujące.
Projekt, koordynowany przez IFP Energiesnouvelles łączy kolejnych szesnastu partnerów z dziedziny
badań i przemysłu, jak również sektora konsultingowego, z dziesięciu krajów UE.
Blue Gas – Polski Gaz Łupkowy, projekt pt. „Zintegrowany model inżynierii złożowej do
eksploatacji złóż gazu w łupkach - IRES2”
Projekt badawczy IRES polega na stworzeniu efektywnych nowych narzędzi modelowania przepływu
gazu w niekonwencjonalnych złożach gazu ziemnego.
Tymi narzędziami będzie m. in. nowy monitoring in-situ złóż gazu ziemnego oparty na technologii
spektroskopii Ramana oraz technologii „fiberoptic”. Technologie te pozwolą na szybkie określenie
składu gazu ziemnego z formacji łupkowych, określenie charakterystyki płynów złożowych ,
monitoring nanoznaczników (tzw. nanotracerów) oraz określenia podstawowych parametrów
złożowych. Dane uzyskane za pomocą tej technologii będą pomocne do budowy klasycznych
modeli numerycznych badanych struktur geologicznych. Nowatorstwo zastosowanego podejścia
będzie odnosić się do wykorzystania matematycznych metod rozwiązywania problemu
odwrotnego wraz ze statystyczną analizą wiarygodności hipotez. Zbudowane modele numeryczne
struktur będą służyły zbudowaniu modeli symulacyjnych eksploatacji niekonwencjonalnych złóż
gazu. Ze względu na specyfikę złóż niekonwencjonalnych, która wymaga nowych narzędzi do
modelowania i analizy procesu eksploatacji i zarządzania złożem, opracowana zostanie metodyka
tworzenia szybkich i dokładnych modeli zastępczych ułatwiających analizę niepewności i procesy
decyzyjne. Zostaną tutaj zastosowane elementy modeli statystycznych oraz logiki rozmytej.
Zostanie opracowany jednootworowy model zastępczy (SRM Model) który pozwoli na realizację
ogromnej ilości wariantów symulacji w krótkim czasie, co pozwoli operatorowi reagować na
wszelkie sygnały przychodzące z odwiertu eksploatacyjnego niemalże w czasie rzeczywistym.
Opracowany także zostanie model możliwego oddziaływania skał i płynów oraz oceny zasięgu
wtłaczanego płynu szczelinującego oraz możliwości zatrzymania płynu w złożu na skutek reakcji
ze skałą i oddziaływań kapilarnych. Zbudowane modele numeryczne złóż, modele symulacyjne
eksploatacji (SRM Model) oraz model reakcji płynu szczelinującego pozwolą na opracowanie
efektywnej procedury modelowania oceny końcowego wydobycia zasobów EUR (Estimated
Ultimate Recovery) za pomocą modeli probabilistyczno-analitycznych z wykorzystaniem
elementów logiki rozmytej oraz metod statystycznych na podstawie parametrów złożowych,
systemu stymulacji i danych eksploatacyjnych.
Badania zjawisk fizycznych zachodzących podczas zatłaczania dwutlenku węgla do sczerpanych
złóż gazu ziemnego w aspekcie sekwestracji CO2. Projekt naukowo-badawczy finansowany
przez Narodowe Centrum Nauki
Projekt dotyczy zagadnień składowania geologicznego dwutlenku węgla w sczerpanych złożach
gazu ziemnego. Celem naukowym projektu jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych
wzajemnego wypierania się płynów w ośrodkach porowatych w układzie CO2 – CH4, CO2 – H2O z
użyciem próbek skał z wytypowanych złóż gazu ziemnego w różnych warunkach przepływowych.
Badania te maja na celu poznanie i analizę mechanizmów wzajemnego przemieszczania się
płynów w ośrodku porowatym w warunkach odpowiadających rzeczywistym przepływom w
złożach, jakie mają miejsce w procesie zatłaczania CO2 do złóż węglowodorów.
Drugi etap badań obejmuje budowę modelu numerycznego wytypowanego złoża gazu ziemnego
znajdującego się w końcowej fazie eksploatacji i przeprowadzenie symulacji zatłaczania
dwutlenku węgla. Głównym celem tej części badań będzie określenie pojemności magazynowej
złoża oraz oceny zwiększenia stopnia sczerpania węglowodorów w wyniku podwyższenia
ciśnienia złożowego, jak również wypierania węglowodorów przez zatłaczany dwutlenek węgla.
Termomechaniczna analiza procesu eksploatacji kawernowego podziemnego magazynu gazu.
Projekt naukowo-badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki
Zaawansowane technologie pozyskiwania energii”, Zadanie nr. 1 „Opracowanie technologii dla
wysokosprawnych „Zero-emisyjnych” bloków węglowych zintegrowanych z wychwytem CO2”, etap
„Określenie wykonalności technicznej i ekonomicznej zwiększenia efektywności wydobycia ropy
naftowej z częściowym zatrzymywaniem CO2 w strukturach geologicznych – przy znacznym
zaangażowaniu finansowym partnerów przemysłowych. Strategiczny program badawczy Nr. Umowy
NCBiR: SP/E/1/67484/10
Integracja sekwestracji CO2 z technologią EOR-CO2 na polskich obszarach lądowych - EGORCO2 (KIC InnoEnergy– planowane podpisanie umowy grantowej – wrzesień 2013r;
Europejskie laboratorium niekonwencjonalnego gazu ziemnego UNGASLAB (KIC InnoEnergy) –
planowane podpisanie umowy grantowej – listopad 2013r;
Trwają prace mające na celu rozpoczęcie kolejnych projektów naukowo – badawczych przy
współpracy z partnerami przemysłowymi.
SOCIETY OF PETROLEUM ENGINEERING
Powstałe w roku 1957 Stowarzyszenie SPE skupia obecnie ponad
100 tysięcy członków – inżynierów i specjalistów naftowych ze 140
krajów świata. Society of Petroleum Engineers grupuje specjalistów
z firm i koncernów naftowych, instytucji badawczych oraz
uniwersytetów technicznych działających w obszarze przemysłu naftowego i gazowniczego. Celem
Stowarzyszenia jest zapewnienie możliwości zbierania, rozpowszechniania i wymiany informacji
naukowo-technicznej w dziedzinie poszukiwań i eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego oraz
innych płynów eksploatowanych otworami wiertniczymi. Równocześnie poprzez realizację programu
dąży się do podnoszenia poziomu kwalifikacji oraz etyki zawodowej członków. Stowarzyszenie
osiąga powyższe cele dzięki organizacji spotkań, konferencji, wystaw, kursów i publikacji z zakresu
rozpoznania i eksploatacji złóż płynnych a szczególnie ropy naftowej i gazu ziemnego. Corocznie jest
organizowanych kilkadziesiąt konferencji.
Oddział Sekcji Polskiej SPE (powstały w roku 1992) umożliwia członkom i sympatykom
wysłuchanie interesujących wykładów, organizowanych w kraju przez Rade Wykonawcza Sekcji,
wygłaszanych przez światowych specjalistów z różnych dziedzin związanych z przemysłem
naftowym. Z reguły są to Distinguished Lecturers - wybrani przez SPE wykładowcy z różnych firm i
ośrodków naukowych prezentujących najnowsze osiągnięcia techniczne w przemyśle naftowym. Jest
to również okazja do kontaktu, dyskusji i wymiany doświadczeń na najbardziej aktualne problemy
techniczne i badawcze. Należy zaznaczyć, ze każdy członek SPE otrzymuje w ramach składki
miesięcznik Journal of Petroleum Technology (w wersji drukowanej lub elektronicznej) oraz aktualne
informacje o wszystkich ważniejszych światowych spotkaniach, wystawach, kursach, konferencjach
naftowych organizowanych w różnych regionach świata. Członkowie SPE maja możliwość nabywania
ze zniżka literatury naukowo-technicznej, podręczników, poradników. Każdy członek SPE może być
uczestnikiem dyskusji poprzez sieć, należąc do wybranej przez siebie grupy tematycznej TIG
(Technical Interest Group).
SOCIETY OF PETROLEUM ENGINEERING STUDENT CHAPTER
Society of Petroleum Engineers (SPE) jest międzynarodową
organizacją zrzeszającą ponad 100 000 inżynierów oraz studentów
związanych z szeroko pojętą branżą naftową. Głównym celem
SPE jest gromadzenie, rozpowszechnianie oraz wymiana wiedzy i
doświadczeń poprzez organizację konferencji, warsztatów czy
publikację prac naukowych.
AGH UST SPE Student Chapter, czyli Sekcja Studencka SPE
działająca przy Akademii Górniczo – Hutniczej, jest jedyną tego
typu organizacją w Polsce. Jej historia sięga 2001 roku, kiedy to grupa młodych ludzi postanowiła
zostać częścią międzynarodowej społeczności naftowej i w tym celu założyła sekcję studencką. Na
początku mała organizacja, tworzona przez 16 studentów, liczy obecnie ponad 200 członków.
Jesteśmy grupą młodych ludzi, która promuje tzw. aktywny styl studiowania. Urozmaicamy
niezwykły i niepowtarzalny czas w życiu, jakim dla każdego człowieka są studia, w dodatkowe
sposoby kreatywnego spędzania czasu. Proponujemy studentom poszerzanie wiedzy, spotkania z
profesjonalistami, warsztaty oraz dobrą zabawę. Członkostwo w naszej sekcji jest okazją do
sprawdzenia swoich sił przy realizacji pierwszych poważnych projektów oraz do nauczenia się
działania w grupie. To wiele godzin ciężkiej pracy, ale i mnóstwo niezapomnianych chwil przeżytych
w gronie przyjaciół, źródło wspomnień na całe życie.
Nasza sekcja zalicza się do wąskiego grona najlepszych na świecie. W 2013 roku SPE International
uhonorowało nas nagrodą Gold Standard w uznaniu za naszą efektywną pracę, skuteczne działanie
zespołowe oraz realizację wyjątkowych programów.
Nieustannie bierzemy udział w międzynarodowych przedsięwzięciach SPE, będąc w kontakcie z
rówieśnikami ze wszystkich stron świata. Oprócz tego poprzez różnorodne działania zachęcamy
członków sekcji do aktywnego uczestnictwa w jej życiu oraz zarażamy ich pasją głębszego
poznawania fascynującego świata ropy i gazu. Dziś możemy się pochwalić wieloma projektami,
znanymi na całym świecie.
Nasze projekty
Od samego początku mierzyliśmy wysoko – już w 2007 roku pojawiła się idea stworzenia
międzynarodowego,
niepowtarzalnego
projektu
–
nasza
sekcja
zorganizowała
wtedy
I Międzynarodową Studencką Konferencję Naukowo - Techniczną pod hasłem „Z czego jesteśmy
dumni? Nasze największe osiągnięcie w przemyśle naftowym”. Udział w niej wzięło około 60 osób, w
tym wielu przedstawicieli znanych firm sektora energetycznego.
Obecnie głównym projektem sekcji jest Międzynarodowy Studencki Kongres Naftowy ‘East meets
West’. Corocznie, od 2010 roku, przyciąga on setki studentów i profesjonalistów z całego świata.
Dzięki temu wspaniałemu przedsięwzięciu Kraków oraz Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu na kilka
dni stają się centrum świata naftowego.
Istotnym etapem rozwoju naszej sekcji było stworzenie w 2011 roku magazynu ‘YoungPetro’, który
dziś może pochwalić się tysiącami czytelników na całym świecie. Magazyn daje wszystkim studentom
możliwość publikacji artykułów naukowych, jest źródłem wiedzy oraz dostarcza informacje o
bieżących wydarzeniach w branży.
Wspólnie z sekcją seniorską SPE Poland Section uczestniczymy w programie Distinguished Lecturer,
dzięki któremu mamy okazję gościć wybitnych przedstawicieli przemysłu naftowego, którzy
wygłaszają dla nas fascynujące wykłady. Dają one wszystkim studentom możliwość nie tylko
poszerzenia wiedzy na dany temat, ale także do spotkania autorytetów, porozmawiania na temat ich
pracy, poznania realiów panujących w innych środowiskach i instytucjach.
W celu umożliwienia studentom zdobycia praktycznej wiedzy, organizujemy warsztaty, podczas
których przedstawiciele firm naftowych dzielą się z nami swoją wiedzą i doświadczeniami. Udzielają
nam też cennych porad dotyczących wyboru ścieżki kariery.
Bardzo ciekawym i rozwijającym projektem sekcji jest Speaking Club ‘Meet&Speak’, dzięki któremu
studenci mogą miło spędzać ze sobą czas, jednocześnie doskonaląc swoje umiejętności językowe
poprzez rozmowy w języku angielskim.
Wielu członków naszej sekcji skończyło już edukację, pracując obecnie dla przeróżnych firm
krajowych i międzynarodowych, w najdalszych zakątkach świata. Organizujemy spotkania studentów
z tymiż absolwentami. Jest to dla nas wszystkich świetna okazja do posłuchania ciekawych opowieści
o ścieżkach kariery, zdobycia informacji o konkretnych firmach i specjalnościach. Jako starsi koledzy,
nasi goście udzielają nam niezwykle cennych porad, dotyczących początków kariery w branży
naftowej.
Zachęcamy też studentów do korzystania z bazy laboratoryjnej naszej uczelni – do prowadzenia badań
naukowych i tworzenia na ich podstawie pracy badawczej. Posiadanie takiej pracy umożliwia wzięcie
udziału w jednym z licznych konkursów prac studenckich, organizowanych przez sekcje SPE na
całym świecie. Udział w takim wydarzeniu to nie tylko niezapomniane przeżycia i bezcenne
doświadczenia, ale też ciekawa podróż oraz nowe interesujące znajomości.
Poznaj swoje możliwości!
SPE to nie tylko stowarzyszenie szerzące wiedzę – to też ludzie, którzy tworzą niezwykłą atmosferę,
aktywnie działają oraz nawiązują przyjaźnie, trwające pomimo zakończenia studiów.
AGH UST SPE Student Chapter jest doskonałym przykładem na to, że pasja, zaangażowanie,
współpraca i wzajemne wsparcie pozwalają stworzyć coś niezwykłego. Cały czas się rozwijamy,
z zapałem realizujemy nasze cele oraz wspólnymi siłami dążymy do umacniania pozycji, jaką nasza
sekcja zajmuje w międzynarodowej społeczności SPE. Dowody uznania, takie jak nagroda Gold
Standard są dla nas dodatkową motywacją do dalszej aktywności, znakiem tego, że działania naszych
poprzedników i nasze są doceniane. Nie spoczywamy na laurach, lecz rozwijamy się, podążając za
naszym mottem: „Explore your opportunities”.
MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA „DRILLING-OIL-GAS”
Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu jest organizatorem corocznej (od lat 90tych) Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej, której tematem
są „Nowe metody i technologie w geologii naftowej, wiertnictwie,
geoinżynierii, inżynierii złożowej i gazownictwie” – „Drilling, Oil & Gas”.
Konferencja jest wydarzeniem, które przyciąga naukowców oraz przedstawicieli
przemysłu naftowo-gazowniczego z całego świata. Rangę Konferencji
podkreślają patronaty honorowe, które nad Konferencją w ostatnich latach objęli
m. in. Minister Gospodarki, Minister Skarbu Państwa, Główny Geolog Kraju, Prezes PGNiG SA,
Prezes Gaz-System SA oraz Jego Magnificencja Rektor AGH.
Konferencja oraz towarzyszące jej wydarzenia stanowią każdego roku doskonałą okazję do
zaprezentowania osiągnięć naukowych polskiego i światowego sektora naftowego i gazowniczego. W
programie Konferencji są przewidziane stałe sesje tematyczne:





Poszukiwanie i rozpoznanie złóż węglowodorów,
Wiertnictwo i geoinżynieria,
Eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego
Transport i dystrybucja gazu ziemnego
Zagadnienia związane z ekologią oraz nowe technologie pozyskiwania energii
Ponadto organizowane są sesje specjalistyczne, prezentacje oraz panele dyskusyjne na aktualnie
najważniejsze tematy, związane z szeroko pojętym sektorem naftowo-gazowniczym oraz sektorem
energetycznym. Coroczne panele dyskusyjne rozgrzewają uczestników i obserwatorów- stanowią
zwykle początek kuluarowych dyskusji tematycznych, dotyczących najistotniejszych technicznych czy
ekonomicznych zjawisk.
Wybrane prezentacje i referaty, wygłaszane na Konferencji, są drukowane w kwartalniku AGH
„Drilling-Oil-Gas” lub kwartalniku „Archives of MiningSciences”- czasopismo z listy podstawowej
Thomson-Reuters. Szczegółowe informacje można uzyskać na stronie internetowej Konferencji
www.oil-gas.pl
KWARTALNIK „DRILLING, OIL, GAS”
AGH Drilling, Oil, Gas Quarterly jest kwartalnikiem wydawanym przez
Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu od 1985 r. W czasopiśmie prezentowane
są najnowsze prace związane z szeroko pojętym przemysłem naftowym, m.in.
nowe metody i technologie w geologii naftowej, wiertnictwie, geoinżynierii,
inżynierii złożowej i gazownictwie oraz ochronie środowiska w przemyśle
naftowym. Artykuły, autorów polskich i zagranicznych, ukazujące się w
kwartalniku AGH Drilling, Oil, Gas, recenzowane są przez dwóch
recenzentów. Od roku 2013, czasopismo ukazuje się wyłącznie w języku
angielskim. W roku 2013 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznało 7 pkt. za publikacje
artykułów w AGH Drilling, Oil, Gas Quarterly
„EAST MEETS WEST” INTERNATIONAL STUDENT PETROLEUM CONGRESS AND CAREER EXPO
Międzynarodowy Studencki Kongres Naftowy ‘East meets West’ jest
jednym z największych i najbardziej znanych tego typu przedsięwzięć na
świecie. Jego pierwsza edycja odbyła się w 2010 roku. Kongres od samego
początku pełni rolę pomostu pomiędzy szeroko rozumianym przemysłem
naftowym, a środowiskiem uniwersyteckim. Stwarza studentom zrzeszonym
w społeczności SPE możliwość wzięcia udziału w jednym z dwóch
konkursów prac studenckich. Każdego roku odbywają się też rekrutacje do
znanych firm naftowych, targi kariery oraz szereg innych wydarzeń.
W ciągu wszystkich dotychczasowych edycji w Kongresie udział wzięli obywatele ponad 40 krajów
leżących na 5 kontynentach. Wśród gości znajdowali się m. in. Prezydent SPE na rok 2011 Alain
Labastie oraz Prezydent SPE na Europę Południową, Centralną i Wschodnią Maurizio Rampoldi. Od
samego początku cieszymy się wsparciem władz Akademii Górniczo - Hutniczej, przedstawicieli
władz państwowych i lokalnych, mediów oraz przedsiębiorstw.
Co roku, niezmiennie, uczestnicy są oczarowani atmosferą, jaka otacza ‘East meets West’. Wiele
nawiązanych znajomości przerodziło się w trwałe przyjaźnie, a wielu uczestników corocznie powraca.
YOUNG PETRO
YoungPetro to międzynarodowy magazyn studencki o tematyce
związanej z szeroko pojętym przemysłem naftowym. Jest to
bezpłatny kwartalnik wydawany od 2011 roku. Od początku
istnienia magazynu opublikowanych zostało 7 numerów w
zarówno wersji drukowanej jak i on-line.
W YoungPetro można znaleźć naukowe opracowania autorstwa
studentów z całego świata. Do tej pory, swoje prace publikowali tu
studenci uczelni technicznych z ponad 20 krajów świata. Tylko w
2012/2013 roku do autorów artykułów naukowych YoungPetro dołączyli studenci z Rosji, Rumunii,
Białorusi, Turcji, Danii, Ukrainy, Pakistanu, Holandii, Chin i Polski.
MagazynYoungPetro jest patronem medialnym wielu wydarzeń międzynarodowych, a wśród nich:
East meets West Congress (Kraków), Student & Young Professionals Symposium (Galveston, Teksas,
USA), Oil & Gas Horizons Conference (Moskwa), Future Petroleum Engineers Conference
(Pekin), World Petroleum Council Youth Forum 2013 (Calgary) i wieluinnych.
YoungPetro dostarcza również praktycznych informacji dla studentów, którzy wiążą swoją przyszłość
z szeroko pojętym przemysłem naftowym. W sekcji karier zawodowych znajdziemy również wywiady
z wybitnymi naukowcami i praktykami z przemysłu.
Redakcja magazynu składa się z około 20 studentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, a
także z kilku Ambasadorów Magazynu pochodzących z innych państw Europy i Azji, którzy wspierają
działalność YoungPetro w swoim kraju.
Bieżące i poprzednie numery YoungPetro można znaleźć na www.youngpetro.org. Zapraszamy
również na profile YoungPetro na portalach społecznościowych: Facebook, Twitter, LinkedIn,
vKontakte and Google+.
KOŁO NAUKOWE NAFTA I GAZ
KOŁO NAUKOWE
Nafta i Gaz
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
Opiekunowie:
mgr inż. Tomasz Włodek, mgr inż. Paweł Pyrzak
www.nig.net.pl
Rys historyczny Koła Naukowego Nafta i Gaz
Koło Naukowe należy do najstarszych kół studenckich działających na Akademii Górniczo Hutniczej. Powstało ono jeszcze na Wydziale Górniczym w roku 1953 przy Katedrze Eksploatacji
Ropy Naftowej. Od początku istnienia członkowie koła pogłębiali wiedzę z zakresu eksploatacji ropy
naftowej i gazu ziemnego we współpracy z pracownikami naukowymi.
W roku 1968 powstał
Wydział Wiertniczo – Naftowy, na który Koło kontynuowało swoją działalność. Obecnie Koło
Naukowe Nafta i Gaz skupia studentów Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu głównie specjalności:
Eksploatacja Złóż Surowców Płynnych, Gazownictwo Ziemne, Inżynieria Naftowa i Inżynieria
Gazownicza. Członkowie Koła biorą udział w licznych konferencjach krajowych i międzynarodowych
promując Wydział i Uczelnię.
Działalność Koła Naukowego Nafta i Gaz
1 Raz w miesiącu organizowane są spotkania tematyczne związane z bieżącą problematyką
przemysłu naftowego i gazowniczego oraz nowymi technologiami w dziedzinie inżynierii naftowej
i gazowniczej.
2. Organizowane są wyjazdy programowe na nowoczesne obiekty przemysłowe, w tym m.in. kopalnie
gazu ziemnego i ropy naftowej, podziemne magazyny gazu.
3. Członkowie Koła włączają się w działalność naukowo – badawczą Katedry Inżynierii Gazowniczej.
4. Studenci wygłaszają liczne referaty na Studenckiej Sesji Naukowej Pionu Górniczego,
konferencjach East Meets West i Student ShaleDays oraz Kongresie Europejskim, gdzie zajmują
wysokie miejsca.
5. Wraz z Kołem Naukowym Geowiert zorganizowano cykl szkoleń „Student dla Studenta” z zakresu
specjalistycznego oprogramowania.
6. Zaaranżowano warsztaty „CSR w branży Oil&Gas”.
KOŁO NAUKOWE GEOWIERT
KOŁO NAUKOWEG E O W I E R T
Opiekun: dr hab. inż. Tomasz Śliwa
www.geowiert.wnaft.agh.edu.pl
O Kole Naukowym GEOWIERT
Koło Naukowe GEOWIERT jest jednym z najstarszych kół działających na Akademii Górniczo Hutniczej. Powstało ono w roku 1954 na Wydziale Górniczym przy Katedrze Wiertnictwa pod nazwą
Koło Naukowego Wiertników. Jego celem było pogłębienie wiedzy i rozwijanie zainteresowań
zarówno studentów jak i pracowników katedry. Początkowa działalność Koła obejmowała prace na
temat głębokich wierceń naftowych, wierceń hydrogeologicznych oraz technologii wykonywania tych
otworów.
Koło zmieniło swoją nazwę na "Geowiert" w roku 1968, kiedy zaczęło funkcjonować na nowo
powstałym Wydziale Wiertniczo - Naftowym. Członkowie Koła nadal zajmowali się tematyką
technologii wierceń otworowych z uwzględnieniem najnowszych zagadnień istniejących w przemyśle.
Członkowie Koła Naukowego Geowiert biorą coroczny udział w sesjach kół naukowych i
konferencjach krajowych oraz międzynarodowych, osiągając na nich duże sukcesy i godnie
reprezentując Uczelnię na arenie krajowej i międzynarodowej.
Działalność Koła Naukowego GEOWIERT
Działalność Koła obejmuje przede wszystkim szereg badań laboratoryjnych z dziedziny płynów
wiertniczych, zaczynów cementowych oraz opracowywaną w nowym laboratorium geoenergetyki
problematykę otworowych wymienników ciepła.
Członkowie Koła Naukowego biorą bardzo aktywny udział w sesjach naukowych, zajmując wysokie
miejsca, a ich prace są publikowane w czasopismach naukowych. Obok działalności ściśle naukowej i
badawczej Koło organizuje również wyjazdy służące pogłębieniu wiedzy z zakresu nowoczesnych
rozwiązań stosowanych w wiertnictwie i geoinżynierii, a także kameralne spotkania celem wymiany
myśli oraz zacieśniania więzi.
KOŁO NAUKOWE ROTOR
KOŁO NAUKOWE
ROTOR
Opiekun:
dr inż. Robert Rado
Charakterystyka KN ROTOR
Początki działalności Koła Naukowego ROTOR to rok 1969, gdy powstało Koło Naukowe GLINIK
działające pod tą nazwą do 1980 roku. Na przestrzeni lat grupa siedmiu do piętnastu studentów
zajmowała się budową i eksploatacją urządzeń wiertniczych oraz mechanizacją wiertnictwa i prac
wiertniczych. Wielu byłych członków koła może obecnie poszczycić się znacznymi osiągnięciami
zawodowymi i naukowymi. W zakresie zainteresowań studentów uczestniczących w pracach Koła jest
poprawa niezawodności urządzeń wiertniczych, osprzętu wiertniczego używanego podczas wiercenia
a także narzędzi wiertniczych.
Działalność Koła Naukowego ROTOR
Ostatnie lata działalności Koła Naukowego ROTOR i jego członków związane są również z
automatyzacją procesu wiercenia oraz jego sterowaniem. Studenci w ramach działalności w kole
przygotowali szereg referatów na Studencką Sesję Naukową. Referaty te obejmowały powyższe
zagadnienia, w tym także z zakresu wierceń morskich, budowy platform, zabezpieczenia otworów
wiertniczych. W ramach współpracy zagranicznej członkowie Koła biorą udział w spotkaniach ze
studentami uczelni zagranicznych. Wspomagają udział w organizacji spotkań z wykładowcami
zagranicznych uczelni oraz specjalistami prezentującymi referaty na zebraniach Sekcji Polskiej
Society of Petroleum Engineers.W ramach działalności koła naukowego organizowane są wyjazdy
krajowe i zagraniczne mające na celu zapoznanie się z najnowszymi trendami i technologiami
wdrażanymi we współczesnym przemyśle.
KOŁO NAUKOWE ZDRÓJ
KOŁO NAUKOWE
ZDRÓJ
Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu
Opiekun: dr hab. inż. Barbara Uliasz-Misiak
Zakres działalności Koła Naukowego ZDRÓJ
Koło Naukowe ZDRÓJ powstało w 1974 r. przy ówczesnym Zakładzie Eksploatacji i Ochrony Wód i
nieprzerwanie działa do dzisiaj. Zakres działalności Koła obejmuje problematykę związaną z techniką
i
technologią
wiercenia
otworów
hydrogeologicznych,
dokumentowaniem
zasobów
wód
podziemnych, optymalizacją i automatyzacją procesów eksploatacji i dystrybucji wód oraz
zagospodarowaniem i utylizacją zasolonych wód kopalnianych i uzdrowiskowych. W ostatnich latach,
uruchomieniu na naszym Wydziale drugiego kierunku studiów, zakres działalności Koła poszerzył się
o problematykę związaną z inżynierią środowiska. Dotyczy ona głównie zagadnień związanych z:
badaniem zmian chemizmu wód podziemnych i gleb wokół zakładów przemysłowych i składowisk
odpadów, monitoringu środowiska gruntowo-wodnego, migracji zanieczyszczeń, badania hałasu
wokół instalacji przemysłowych oraz badaniem szczelności gazociągów i instalacji PMG.
Członkowie Koła uczestniczą w organizowanej corocznie Studenckiej Sesji Naukowej Górników
przygotowując po 2-3 referaty. Biorą również udział w sesjach naukowych organizowanych przez inne
uczelnie.

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w - AGH

Transkrypt

Podobne dokumenty

wych z zakresu gazownictwa - „CELGAS”