Propozycja metodyki oceny sposobów finansowania przedsi´wzi´ç

Zeszyty
Naukowe nr
687
2005
Akademii Ekonomicznej w Krakowie
Katarzyna ¸ach
Katedra Finansów Przedsi´biorstw
Propozycja metodyki oceny
sposobów finansowania
przedsi´wzi´ç inwestycyjnych
przedsi´biorstw
1. Wst´p
Jednym ze sposobów maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa, nadrzędnego
celu w gospodarce rynkowej, są przemyślane decyzje inwestycyjne, jednak warunkiem realizacji inwestycji jest dysponowanie określonymi środkami finansowymi.
Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na konieczność jednoczesnej, wielokryterialnej analizy wszystkich źródeł finansowania inwestycji, co
umożliwia ustalenie optymalnej kombinacji źródeł kapitału finansującego projekt
inwestycyjny przedsiębiorstwa. W pracy zaprezentowano propozycję metodyki
wielokryterialnej oceny różnych sposobów finansowania projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw, która winna stanowić podstawę optymalizacji struktury
źródeł finansowania inwestycji.
2. Znaczenie racjonalizacji êródeł finansowania projektów
inwestycyjnych
Finansowanie działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw jest procesem bardzo złożonym. Pomimo wielu teorii dotyczących doboru optymalnego zestawu
źródeł finansowania projektów inwestycyjnych, nie można podać jego uniwersalnej kombinacji. W praktyce decyzje o strukturze źródeł finansowania są często
104
Katarzyna Łach
podejmowane subiektywnie przez zarządzających1. Jest to jednak bardzo ważny
problem, bo dobór właściwych źródeł finansowania przedsięwzięć pozytywnie
wpływa m.in. na:
– możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa,
– prawidłowy, zrównoważony rozwój firmy,
– poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa,
– konkurencyjność na rynku.
W ocenie źródeł finansowania inwestycji można przyjmować różne kryteria
i nadawać im różną wagę. W niniejszym opracowaniu przedstawiono możliwość
zastosowania wielokryterialnej oceny wybranych źródeł finansowania projektów
inwestycyjnych przedsiębiorstw, wykorzystującej punktową metodę oceny przydatności różnych źródeł finansowania inwestycji.
3. Kryteria oceny sposobów finansowania inwestycji
Uwzględniając sformułowane wyżej postulaty wybrano dziewięć kryteriów,
według których w niniejszym opracowaniu są oceniane podstawowe źródła
pozyskiwania kapitału na działalność inwestycyjną. Przyjęto więc następujące
kryteria:
– koszt kapitału,
– dostępność kapitału,
– zakres kontroli kapitałodawcy,
– czas pozyskania kapitału,
– procedura pozyskania kapitału,
– wielkość pozyskiwanego kapitału,
– czas spłaty kapitału,
– występowanie i wysokość bieżących kosztów,
– niezbędne zabezpieczenia.
Poniżej podjęto próbę zdefiniowania tych kryteriów, wyjaśnienia ich istoty,
szczególnych aspektów, na które zwrócono uwagę, oraz znaczenia poszczególnych
kryteriów.
Koszt kapitału. Posługiwanie się przez podmiot gospodarczy kapitałem, niezależnie od źródła jego pochodzenia, wiąże się z pewnym kosztem. Koszt kapitału
obcego uzależniony jest od wysokości wymaganych odsetek, ich rozłożenia w czasie, stopy podatku dochodowego oraz okresu wykorzystania kapitału. Natomiast
1
S. Antkiewicz, Akcje i obligacje w finansowaniu przedsiębiorstwa, Biblioteka Menedżera
i Bankowca, Warszawa 2002, s. 129.
Propozycja metodyki oceny…
105
koszt kapitału własnego określa oczekiwana stopa zwrotu zrównująca przyszłe
dochody z tytułu dywidendy z bieżącą ceną akcji na rynku kapitałowym2.
Dla potrzeb oceny zawartej w niniejszej pracy, w kryterium kosztu kapitału
ujęto także wszystkie dodatkowe koszty związane z pozyskaniem kapitału: przy
emisji akcji i obligacji są to koszty emisji, w przypadku kredytu – prowizje dla
banku, a przy leasingu – opłaty manipulacyjne. W analizie przeprowadzonej
w dalszej części opracowania przy ocenie kosztu kapitału pochodzącego z różnych źródeł starano się wziąć pod uwagę wszystkie wymienione wyżej rodzaje
kosztów.
Dostępność kapitału. Swoboda wyboru źródeł pozyskiwania kapitału może
być ograniczona barierami wynikającymi z sytuacji rynkowej (niezależnymi od
przedsiębiorstwa) lub niespełnieniem przez podmiot wymagań stawianych przez
rynek (zależnymi od przedsiębiorstwa)3.
Tak więc nie każdy podmiot może korzystać z każdego źródła kapitału. Na
możliwość korzystania z poszczególnych źródeł finansowania rozwoju wpływ
mają:
– forma organizacyjno-prawna,
– wielkość przedsiębiorstwa,
– sytuacja finansowa,
– profil działalności.
Zakres kontroli kapitałodawcy. W analizie źródeł finansowania inwestycji należy zwrócić uwagę na różny zakres kontroli kapitałodawcy. W wypadku
kapitału obcego kapitałodawcy niejednokrotnie kontrolują postępy w realizacji
i wdrażaniu inwestycji. Natomiast w wypadku kapitału własnego powiększenie
liczby udziałowców pociąga za sobą mniejszą niezależność w podejmowaniu strategicznych decyzji dotychczasowych wspólników.
Czas pozyskania kapitału. Czas ma ogromne, niekiedy kluczowe znaczenie dla
przedsiębiorstwa pragnącego zrealizować daną inwestycję. Ewentualne opóźnienia
niejednokrotnie drastycznie zmniejszają rentowność inwestycji lub sprawiają, że
staje się ona zupełnie nieopłacalna. Dlatego też czas potrzebny na zgromadzenie
niezbędnych do sfinansowania inwestycji środków powinien być jak najkrótszy.
Procedura pozyskania kapitału. Z procedurą pozyskiwania kapitału związana
jest także kategoria czasu oraz kosztu. Poszczególne formy kapitału potrzebnego
do finansowania inwestycji wymagają bardziej lub mniej skomplikowanych czynności, załatwienia mniejszej lub większej liczby formalności. Wszystkie te czynności zawsze pociągają za sobą pewne koszty oraz zajmują firmie sporo „cennego”
2
G. Łukasik, Polityka pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju
rynku finansowego, AE w Katowicach, Katowice 1998, s. 50.
3
Ibidem, s. 48.
106
Katarzyna Łach
czasu. Szczególnie kosztowne jest sporządzanie niejednokrotnie bardzo wnikliwych analiz, które mogą wykonać jedynie dodatkowo zatrudnieni specjaliści.
Procedura pozyskania kapitału jest więc niejako dodatkowym kryterium ściśle
powiązanym z kosztem kapitału oraz czasem jego pozyskania.
Wielkość pozyskiwanego kapitału. Inwestycje przedsiębiorstw mogą mieć bardzo różną skalę. Niejednokrotnie planowane nakłady inwestycyjne mają znaczną
wartość. Wielkość możliwego do pozyskania kapitału ma więc bardzo duże znaczenie. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, że owa wielkość może być bardzo
zróżnicowana dla poszczególnych źródeł kapitału. Z tego powodu przy wyborze
źródła kapitału należy wziąć pod uwagę wielkość niezbędnych środków oraz możliwości ich zgromadzenia.
Czas spłaty kapitału. Czas spłaty dotyczy oczywiście tylko zwrotnych metod
finansowania inwestycji. Dla przedsiębiorstwa-kapitałobiorcy okres zwrotu ma
często duże znaczenie, szczególnie gdy realizacja inwestycji wymaga długiego
okresu. Poza tym w wypadku części inwestycji czas, od kiedy inwestycja będzie
generować zyski, może być stosunkowo odległy. Dlatego też przedsiębiorstwom
zależy, aby czas na zgromadzenie środków koniecznych do spłaty zaciągniętego
długu był wystarczający.
Występowanie i wysokość bieżących kosztów. Bieżące koszty dotyczą w szczególności obsługi długu, czyli kapitału ze źródeł obcych. Finansowanie inwestycji
ze środków własnych nie pociąga za sobą konieczności okresowych płatności, a co
za tym idzie, nie pogarsza płynności przedsiębiorstwa. W poszczególnych formach
finansowania obcego koszty te oraz ich rozłożenie w czasie mogą być różne. Na
przykład przy korzystaniu z kredytu lub pożyczki przedsiębiorstwo może uzyskać
tzw. okres karencji, podczas którego nie trzeba spłacać ani kapitału, ani odsetek. Często wiąże się to jednak z dodatkowymi kosztami, na przykład w postaci
wyższego oprocentowania. Wysokie, regularne koszty związane z finansowaniem
inwestycji przedsiębiorstw mogą niekorzystnie wpływać na sytuację finansową
firmy.
Niezbędne zabezpieczenia. Zabezpieczenia związane są z ryzykiem finansowania ponoszonym przez kapitałodawcę. Pragnie się on zabezpieczyć przed ewentualnym brakiem spłaty długu. Istotne jest, że hipoteka oraz zastaw – najczęściej
stosowane formy zabezpieczeń, są niekorzystne dla przedsiębiorstwa, ponieważ
mogą zamrażać na czas umowy bardzo znaczny majątek trwały.
4. Zasada pomiaru wybranych kryteriów
Proponowaną ocenę poszczególnych źródeł finansowania projektów inwestycyjnych przeprowadzono według przedstawionych wyżej kryteriów. Zostały
one dobrane na podstawie teoretycznych opisów tych źródeł, prezentowanych
Propozycja metodyki oceny…
107
w literaturze przedmiotu. Należy oczywiście podkreślić, że kryteria te mają różną
ważność. Dane kryterium może odgrywać kluczową rolę w konkretnym przedsiębiorstwie, działającym w określonych warunkach, w danej branży, będącym
w specyficznej sytuacji finansowej. Nie sposób więc nie wspomnieć, że wiele
sposobów finansowania może być inaczej ocenianych z perspektywy konkretnych przedsiębiorstw. Mimo że w opracowaniu starano się dokonać oceny źródeł
finansowania zakładając warunki uśrednione, to jednak trzeba pamiętać o tym, iż
rzeczywistość gospodarcza jest o wiele bardziej skomplikowana i nie sposób jest
wziąć pod uwagę wszystkich możliwych sytuacji.
Dalsza część opracowania poświęcona została ocenie wybranych źródeł finansowania. Najpierw wymieniono główne wady i zalety tych źródeł, potem przedstawiono ich tabelaryczną ocenę.
Sposoby finansowania ocenione zostały metodą punktową. W zależności
od poziomu danego kryterium, nadane zostały punkty od 1 do 4. Przyjęto więc
zasadę, że jeżeli stan danego kryterium jest niski, nadana mu zostanie wartość 1
lub 1,5 punktu, średniemu stanowi kryterium odpowiadają punkty 2, 2,5 lub 3,
a wysokiemu 3,5 lub 4. Tabela 1 zawiera możliwe stany kryteriów w poszczególnych źródłach finansowania.
Tabela 1. Kryteria oceny źródeł finansowania i zasada ich pomiaru
Lp.
Kryterium
Stan kryterium
1–1,5
2–3
3,5–4
wysoki
średni
niski
mała
średnia
duża
1
Koszt kapitału
2
Dostępność kapitału
3
Zakres kontroli kapitałodawcy
duży
średni
mały
4
Czas pozyskania
długi
średni
krótki
5
Procedura pozyskania
6
Wielkość kapitału możliwego
do pozyskiwania
mała
średnia
duża
7
Czas spłaty
krótki
średni
długi
(bezzwrotny)
8
Występowanie i wysokość
bieżących kosztów
występują i są
wysokie
występują i są
średnie
są niskie lub nie
występują
9
Niezbędne zabezpieczenia
występują i są
znaczne
występują i są
średnie
są niewielkie lub
nie występują
średnio skompli- mało skomplikoskomplikowana
kowana i sforma- wana i sformalii sformalizowana
lizowana
zowana
Źródło: opracowanie własne.
Tabela 1 stanowi podstawę analizy i oceny przydatności poszczególnych metod
finansowania inwestycji przedsiębiorstwa.
Katarzyna Łach
108
5. Ocena wybranych êródeł pozyskiwania kapitału
Środki finansujące realizację projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw mogą
pochodzić z dwóch podstawowych źródeł: własnych i obcych. Rys. 1 przedstawia
najważniejsze sposoby pozyskiwania kapitału do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych.
Pozyskiwanie kapitału
Finansowanie własne
Finansowanie obce
Samofinansowanie
Zysk zatrzymany
Emisja obligacji
Emisja akcji
Odpisy amortyzacyjne
Kredyty bankowe
Wkłady pieniężne
i rzeczowe
Sprzedaż zbędnego
majątku
Pożyczki
Venture capital
Przyspieszenie obrotu
majątku
Leasing
Rys. 1. Źródła finansowania projektów inwestycyjnych
Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Ickiewicz, Pozyskiwanie i struktura kapitału a długookresowe cele przedsiębiorstwa, Monografie i opracowania nr 425, SGH, Warszawa 1996, s. 96.
Każda forma pozyskiwania kapitału na inwestycje przedsiębiorstwa ma swoje
mocne i słabe strony. W tabeli 2 zestawione zostały główne wady i zalety przytoczonych źródeł.
6. Analiza sposobów finansowania inwestycji
Podsumowaniem powyższych rozważań jest tabela 2. Jest ona zestawieniem
wszystkich źródeł finansowania wraz z ich ocenami. W ostatniej kolumnie przedstawiono miejsca, jakie poszczególne źródła finansowania zajmują ze względu na
sumę otrzymanych punktów.
Propozycja metodyki oceny…
109
Tabela 2. Charakterystyka źródeł kapitału finansującego inwestycje w przedsiębiorstwie
Źródło
Samofinansowanie
Emisja akcji
Wkłady pieniężne i rzeczowe
Venture capital
Zalety
Wady
– brak kosztów pozyskania
kapitału
– brak przypadających spłat
zadłużenia
– umocnienie niezależności
przedsiębiorstwa
– finansowanie bezzwrotne
– wzrost zdolności kredytowej
– poprawa stabilności formy
poprzez wzrost kapitałów
własnych
– ograniczona wielkość
możliwego do zgromadzenia
kapitału
– wysoki koszt kapitału własnego
– istnienie wielu możliwości
przeznaczenia kapitału
– możliwy opór właścicieli chcących przeznaczyć
nadwyżkę finansową na
dywidendy
– brak kosztów w postaci
długów
– finansowanie bezzwrotne
(długoterminowy charakter
kapitału)
– wzrost zdolności kredytowej
– poprawa stabilności przedsiębiorstwa poprzez wzrost
kapitałów własnych
– utrudnienie zarządzania poprzez wzrost liczby głosów
– wysokie koszty emisji
– wysokie wymagania dokumentacyjne
– konieczność sporządzenia
prospektu emisyjnego
– zmniejszenie udziału
w zyskach dotychczasowych
właścicieli
– długi czas potrzebny na
pozyskanie kapitału
– brak przypadających spłat
zadłużenia
– umocnienie niezależności
przedsiębiorstwa
– finansowanie bezzwrotne
– wzrost zdolności kredytowej
– poprawa stabilności formy
poprzez wzrost kapitałów
własnych
– ograniczona wielkość
możliwego do zgromadzenia
kapitału
– wysoki koszt kapitału własnego
– utrudnienie zarządzania poprzez wzrost liczby głosów
– zmniejszenie udziału
w zyskach dotychczasowych
właścicieli
– często uciążliwe szukanie
potencjalnych nowych udziałowców
– brak wymagań dotyczących
zabezpieczeń
– rozłożenie ryzyka (ponosi je
fundusz venture capital oraz
dotychczasowi właściciele)
– wspieranie przedsiębiorstwa
w różnych dziedzinach
zarządzania
– utrata samodzielności zarządzania
– częste zmiany kadrowe
– zmniejszenie kontroli nad
przedsiębiorstwem
– stosunkowo długi czas
potrzebny na pozyskanie
kapitału
Katarzyna Łach
110
cd. tabeli 2
Źródło
Kredyt bankowy
Pożyczka
Zalety
Wady
– wzrost wiarygodności firmy
wobec partnerów handlowych i kredytodawców
– brak konieczności spłaty
odsetek
– długookresowość finansowania
– konieczność zwrotu kapitału
– skomplikowana i wielostopniowa procedura uzyskania
środków
– pracochłonność przygotowania niezbędnych informacji
i materiałów
– wzrost zdolności kredytowej
– stosunkowo krótki czas
potrzebny na pozyskanie
kapitału
– dyscyplinowanie działań
inwestycyjnych przedsiębiorstwa przez kontrolę banku
– możliwość amortyzowania
majątku kupionego na kredyt
przez nabywcę
– małe firmy mogą się ubiegać
o kredyty preferencyjne
– nie ma obawy, że majątek,
na który został zaciągnięty kredyt, zostanie firmie
odebrany, jeśli kredytodawca
wywiązuje się z umowy
– niższy realny koszt kredytu
od nominalnego oprocentowania, dzięki istnieniu tzw.
tarczy podatkowej
– konieczność zwrotu kapitału
– wiele wymagań formalnych
i dokumentacyjnych
– bardzo szczegółowa analiza
zdolności kredytowej
– restrykcyjne warunki
kredytowania: zabezpieczenia (nawet do 150% kwoty
kredytu), zdolność do generowania trwałej nadwyżki
finansowej, przynależność
do określonej branży
– ograniczona wielkość dostępnego kapitału
– ryzyko utraty płynności
finansowej
– wysokie dodatkowe koszty
(prowizja i inne opłaty)
– konieczność wypłacania odsetek niezależnie od sytuacji
finansowej (zysku lub straty)
– elastyczność finansowania; – ograniczona wielkość dobrak konieczności określenia stępnego kapitału
celu jej przeznaczenia
– konieczność zwrotu kapitału
– stosunkowo duża dostęp– często wysoki koszt kapitału
ność (pożyczkodawcą może
być każda osoba fizyczna
i prawna)
– elastyczność ułożenia
umowy
– brak uzależnienia i kontroli
ze strony pożyczkodawcy
– mało skomplikowana procedura pozyskania
– stosunkowo krótki czas
potrzebny na pozyskanie
kapitału
Propozycja metodyki oceny…
111
cd. tabeli 2
Źródło
Zalety
Wady
– nie zawsze konieczne zabezpieczenie spłaty
– zachowanie kontroli nad firmą, ponieważ nie występuje
dopuszczenie nowych właścicieli do przedsiębiorstwa
– niższy realny koszt pożyczki
od nominalnego oprocentowania, dzięki istnieniu tzw.
tarczy podatkowej
Emisja obligacji
Leasing
– możliwość zgromadzenia
bardzo dużych kwot (niejednokrotnie niemożliwych do
uzyskania w formie kredytu
bankowego)
– elastyczność finansowania
(szczególnie ze względu na
różnorodność konstrukcji
obligacji)
– długookresowość finansowania (często powyżej 10 lat)
– częste 5-letnie odroczenie
terminu wykupu do czasu
osiągnięcia docelowych
mocy produkcyjnych;
tymczasem emitent może
spłacać bieżące zobowiązania z zysku osiąganego
po rozpoczęciu eksploatacji
nowego obiektu
– stabilne koszty pozyskania
kapitału (przy założeniu
stałego oprocentowania)
– zachowanie kontroli nad firmą, ponieważ nie występuje
dopuszczenie nowych właścicieli do przedsiębiorstwa
– niższy realny koszt od nominalnego oprocentowania,
dzięki istnieniu tzw. tarczy
podatkowej
– ograniczona dostępność (nie
wszystkie przedsiębiorstwa
mogą emitować obligacje)
– konieczność zwrotu kapitału
– konieczność wypłacania odsetek niezależnie od sytuacji
finansowej (zysku lub straty)
– wiele wymagań formalnych
– nie zawsze możliwa synchronizacja terminów spłaty pożyczki z terminem realizacji
inwestycji
– stosunkowo długi czas
potrzebny na pozyskanie
kapitału
– często wysoki koszt emisji
(koszt ten jednak maleje
wraz ze wzrostem wysokości
pożyczki)
– stosunkowo krótki czas
potrzebny na pozyskanie
kapitału
– konieczność zwrotu kapitału
– ryzyko bankructwa firmy
leasingowej – wówczas syndyk może odebrać majątek
Katarzyna Łach
112
cd. tabeli 2
Źródło
Zalety
Wady
– skrócone i uproszczone
procedury przy zawieraniu
umowy leasingu
– zmniejszenie ryzyka finansowania (szczególnie przy
leasingu operacyjnym)
– brak wymogu prawnego
zabezpieczenia na majątku
dzierżawcy
– możliwość kwalifikowania
rat leasingowych (w całości
przy leasingu operacyjnym)
jako kosztów uzyskania
przychodów
– upusty cenowe stosowane
przez dostawców i ubezpieczycieli
– nie pociąga za sobą zamrożenia gotówki w majątku
trwałym
– w razie krótkiego okresu
leasingu, gdy przedsięwzięcie nie uda się, firma może
zwrócić majątek leasingodawcy
– wysokie dodatkowe koszty
(odsetki, opłaty manipulacyjne, prowizje)
– konieczność ratalnych spłat
niezależnie od sytuacji
finansowej (zysku lub straty)
Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Iwin, Z. Niedzielski, Amortyzacja w finansach
przedsiębiorstw, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2002; s. 70; E. Jantoń-Drozdowska, Venture
capital – instrument finansowania przedsiębiorstw [w:] Prawne i księgowe aspekty zarządzania
kapitałami firmy, pod red. E. Jantoń-Drozdowskiej, Wyższa Szkoła Zawodowa Handlu
i Rachunkowości, Poznań 1999; Kapitał dla Twojej firmy, www.ppea.com.pl; R. Machała,
Praktyczne zarządzanie finansami firmy, PWN, Warszawa 2001, s. 221; J. Ickiewicz, op. cit.,
s. 146; J. Ostaszewski, Źródła pozyskiwania kapitału przez spółkę akcyjną, Difin, Warszawa 2000,
s. 158; Finanse firmy. Jak zarządzać kapitałem, pod red. W. Szczęsnego, C.H. Beck, Warszawa
2003, s. 49.
Z tabeli 3 wynika, że najwyżej ocenione zostało samofinansowanie projektów
inwestycyjnych przedsiębiorstw. Drugie miejsce zajmuje finansowanie rozwoju
przedsiębiorstwa z kredytów bankowych oraz korzystanie z leasingu. Na ostatnich
miejscach znalazły się fundusze venture capital, emisja akcji i emisja obligacji.
Otrzymane wyniki są potwierdzeniem intuicyjnej oceny metod. Do podobnych
stwierdzeń prowadzą dane empiryczne4.
4
Z badań NBP dotyczących struktury finansowania inwestycji wynika, że średnio 68,15%
planowanych inwestycji przedsiębiorcy chcą zrealizować korzystając z własnych środków.
Propozycja metodyki oceny…
113
Tabela 3. Syntetyczne zestawienie ocen wyróżnionych sposobów finansowania
inwestycji
Wkłady pieniężne
i rzeczowe
Niezbędne zabezpieczenia
3
1
4
4
4
25,5
1
1,5
1,5
3,5
4
3
3
21
6
Jakość
3,5
2
Suma punktów
2,5
1,5
Czas spłaty
2
1
Wielkość możliwego do
pozyskania kapitału
Czas pozyskania
1,5
Procedura pozyskania
Zakres kontroli kapitałodawcy
Emisja akcji
Dostępność kapitału
Samofinansowanie
Koszt kapitału
Źródła finansowania
Występowanie i wysokość
bieżących kosztów
Kryteria ocen
1,5
2,5
2
2
3
1,5
4
3
3
22,5
5
Venture capital
2
1,5
2
1,5
2
4
3
4
3
23
4
Kredyty bankowe
3
3,5
2,5
3
3
3
3
2
1,5
24,5
2
Pożyczki
3
3
3
3
2
2,5
2,5
2
2,5
23,5
3
Emisja obligacji
1
1
3
1,5
1,5
3,5
2,5
2,5
1,5
18
7
Leasing
3
3
3
3,5
3
2,5
2
2
2,5
24,5
2
Źródło: opracowanie własne.
W badaniach empirycznych stwierdzono, że szybko rozwijające się firmy
zazwyczaj osiągają najlepsze efekty ekonomiczne, gdy w niewielkim stopniu
opierają się na zadłużeniu, co daje im większą swobodę i elastyczność w dostępie do rynków kapitałowych. Ich cechami charakterystycznymi są także: niska
stopa wypłat dywidendy oraz nacisk na finansowanie wzrostu z samodzielnie
wypracowanych funduszy5. Firmy te podwyższają kapitał tylko wtedy, gdy jest
on absolutnie niezbędny do utrzymania tempa wzrostu i rentowności, natomiast
zaciąganie nowych kredytów i pożyczek jest ograniczone przez nisko ustawiony
docelowy poziom dźwigni finansowej.
W II kwartale 2002 r. w ten sposób sfinansowano 70,9% inwestycji. Tak więc tylko niecałe 30%
nakładów inwestycyjnych pochodziło ze źródeł obcych. Także w najbliższej przyszłości niewiele
przedsiębiorstw planuje zadłużać się w celu realizacji inwestycji; zob. P. Blajer, Kredyt drogi, niedostępny i zbyt ryzykowny, „Rzeczpospolita”, 12.11.2002.
5
E.A. Helfert, Techniki analizy finansowej, PWE, Warszawa 2004, s. 436.
114
Katarzyna Łach
Literatura
Antkiewicz S., Akcje i obligacje w finansowaniu przedsiębiorstwa, Biblioteka menedżera
i bankowca, Warszawa 2002.
Blajer P., Kredyt drogi, niedostępny i zbyt ryzykowny, „Rzeczpospolita”, 12.11.2002.
Finanse firmy. Jak zarządzać kapitałem, pod red. W. Szczęsnego, C.H. Beck, Warszawa
2003.
Helfert E.A., Techniki analizy finansowej, PWE, Warszawa 2004.
Ickiewicz J., Pozyskiwanie i struktura kapitału a długookresowe cele przedsiębiorstwa,
Monografie i opracowania SGH, nr 425, Warszawa 1996.
Iwin J., Niedzielski Z., Amortyzacja w finansach przedsiębiorstw, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2002.
Jantoń-Drozdowska E., Venture capital – instrument finansowania przedsiębiorstw [w:]
Prawne i księgowe aspekty zarządzania kapitałami firmy, pod red. E. Jantoń-Drozdowskiej, Wyższa Szkoła Zawodowa Handlu i Rachunkowości, Poznań 1999.
Kapitał dla Twojej firmy, www.ppea.com.pl
Łukasik G., Polityka pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju rynku finansowego, AE w Katowicach, Katowice 1998.
Machała R., Praktyczne zarządzanie finansami firmy, PWN, Warszawa 2001.
Ostaszewski J., Źródła pozyskiwania kapitału przez spółkę akcyjną, Difin, Warszawa
2000.
Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN,
Warszawa 1998,
A Proposed Methodology for Assessing Financing Corporate
Investment
The overriding goal of corporations participating in a market economy is growth.
However, growth requires steady enlargement of a companyʼs production potential through
effective investment. Investment is also a condition for initiating economic activity by new
corporations.
Decisions corporations make concerning the structure of venture capital are extremely
important. Managers making such decisions must consider many factors, the most important
of which concern the availability of capital as well as the costs and efficaciousness of how
that capital is invested. Seeking the most affordable and effective sources of financing is
the key issue companies face.
The goal of this paper is to evaluate methods of financing corporate investment
according to the most important criteria.