OPERA SLAVICA XIII, 2003,2 BblEOP B H M B KOHTEKCTE

OPERA SLAVICA XIII, 2003,2 BblEOP B H M B KOHTEKCTE

OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
BblEOP B H M B K O H T E K C T E O r P A H H H E H H O H
nOBTOPHEMOCTH B nOJIbCKOM H3HKE
B COOTHOUIEHHH C PYCCKHM
5lnBHra C t s b h h u k s (KaTOBHue)
ripo6jieMa ynoTpe6jieHHH BHfla raarana b kohtckctc orpaHHHeHHOH
KpaTHOCTH b pyccKOM h nojibCKOM «3biKax eme He pa3pa6oT3Ha. B acneKTOjiornnecKOH JTHTepaType hohbjmiotch JiHuib 3aMCiaHiui 06 ynoTpe6jieHHH bhflOBMX ({>OpM B KOHTCKCTC OipaHHHCHHOH KpaTHOCTH . A . B. BoHflapKO, paapa1
2
KoHTeKcr orpaHHHeHHOH KpaTHOCTH npeacTaarweT co6oň Taxon ran KOHTeKCTa, 06JIHraTOpHblM KOMIIOHCHTOM KOTOpOrO HBJMK3TC« oScTOHTejIbCTBa OrpaHHHeHHOH KpaT­
HOCTH. OrpaHHweHHyio Kparaocrb moxcho noHHMaTb b y3KOM h uihpokom cmucjic OtpaHHMeHHaa KpaTHOďb b uihpokom CMbicne oxBaTUBaeT cjieayiomHe xapaKTepHCTHKH
^eňcTBHn: cKOJibKO pa3 npoH3omjio iieňcTBHe, KOTopwň pas noppxjx npoHaouuio aeflCTBne h c KOToporo pa3a npoH30uuiofleňCTBHe(Grzegorczykowa 1973: 89-91; Grzegorczykowa 1975: 54-57). HH$opMau.wi o tom, KOTopwfl paa noapna npoH3om.no fleííCTBHe, nepe^aeTCH c noMombio cjiocoBOConeTaHHH raná po raz c nopoAKOBUM hhcjihTCJibHbíM (po raz drugi, trzeci 'BTopoň pa3, Tperaií pa3'), KOTopue coweraioTCJi name
Bcero c rjiarojiaMH coBepuieHHoro Bíma (Zabral glos po raz trzeci 'Oh Bbicryniui Tpethh pa3')- HH({)opMauH« o tom, c KOToporo pasa npoHaouino fleňcTBHe, nepeaaeToi c
noMombfo cjiOBOconeTaHHH raná za drugim rázem 'Ha BTopoň pa3\ za dziesiqtym rá­
zem 'Ha aeanuň
pas', KOTopwe coneTaioTCs TOJibKO craarojiaMHcoBepuieHHoro Bíma
(Za dziesiqtym rázem zastal ich w domu. 'Tojimco Ha aecmuň
pas oh sacraji hx flOMa').
(Grzegorczykowa 1973: 91). M u noHHMaeM orpaHHieHHyio KparaocTb b y3KOM cmwcJie, t. e. KaK xapaicrepHCTHKy .neňcTBiw, yKa3UBaiomyK> Ha to, CKOJibKO pa3 npoH30UIJIO aeňcTBHe, TaK KaK CHHTaeM, hto ocrajibHue xapairrepHCTHKH He nepcuaioT
HHiJiopMauHH o noBTopaeMOCTH, a jiHiiib noMemaiOT ^aHHoe aeňcTBHe b uenn apymx
aeflcTBHň. K o6cTOHTejibCTBaM orpaHHHeHHOH KpaTHOCTH npHHHCJinoTCJi cneaywmHe
rpynnbi: ueHTpajibHas rpynna (dwa razy, kilka razy, dea paia, necKOJibKo paí), nepn4>epHHHa)i rpynna (mele razy, MHOZO pai), HeraTHBHaa rpynna (ani razu, HU pasy),
KOMnjieKCHaji rpynna (dwa razy dziennie, dea pa3a e denb) (BapeHTceH 1992; 1994;
1997). B HacTOjniieň craTbe xapairrepHayioTcii oocTOHTejrbCTBa uempajiMioH rpynnw
b pyccKOM h nojibCKOM «3HKax. KoMruiexcHbie oocTOjrrejibCTBa saHHMaioT npoMewyTO<nryio no3Hi|HK> Me»my o6croHTejn>CTBaMH orpaHHHeHHOH h HeorpaHHMeHHoň KpaTHOCTH.
2
Cp. Hanp. MacjioB 1984: 79-80; KpaTueji 1971: 53-54; PaccyaoBa 1982: 38-40; Xpakobckhíí 1989: 50-53.
20
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
6aTtiBaa n p o ó J i e M y KJiaccHtjjHKauHH HacTHbix 3HaneHHň
coBepiueHHoro h
He-
coBepuieHHoro BHJja h Bbwejjjw cyMMapHoe 3HaneHHe coBepiueHHoro BHija
(Paetomcb
c HUMU,
AneKceu
juuenyji pa3
nnmb nodpnd)
3
h orpaHHHeHHO-
4
KpaTHoe 3HaneHHe HecoBepmeHHoro Bnna (Mne srno nadoeno. Tpu pa3a no-
hjih HeB03MoacHocn> bh^oboh
b 33BHCHMOCTH ot JiexcHHecKoro 3HaHCHHx rjiarojia, ot cnoco6a
dozpeeana me6e o6ed), OTMenaeT B03MoxcHOcrb
KOHKypcHiuiH
fleHCTBHfl
H BHJJ.OBOH COOTHOCHTeJIbHOCTH HJIH HCCOOTHOCHTeJIbHOCTH (BOH-
aapico 1971:24,31,40-42).
FIpo6jieMa ynoTpe6jieHHJi B K i a b KOHTeKCTe orpaHHHeHHoň KpaTHocra
b pyccKOM »3biKe 6buia pa3pa6oTaHa A. B a p e H T c e H O M b Tpex o6uiHpHbix
craTbxx, nocBxmeHHbix y n o T p e Ó J i e H H i o oocTOJrrejibCTB orpaHHHeHHoň KpaT-
hocth
h poJiH jieKCHHecKoro 3HaHCHiM rjiarosnaa b KOHTeKcre orpaHHHeHHoň KpaTHOCTH ( E a p e H T c e H
1992: 1-66; 1994: 1-50; 1997, 7-31).
B HacTo«meň c r a T b e yKa3biBaiOTC» c x o j j c T B a h pasJíHHHx b ynoipeĎJie-
jia
c BHflOBbiMH dpoptnaMH rjiarojia
npH BbiGope
HHH BHAOBbIX (pODM B KOHTeKCTe OrpaHHHeHHOH KpaTHOCTH B nOJIbCKOM H
«3biKax . B nepBoň n a c m cTaTbH paccMaipuBaiOTOi cxoflcraa
b ynoTpe6jieHHH BHfla b KOHTeKCTe o r p a H H H e H H o ň KparaocTH b o6ohx X 3 b i Kax. YHHTbiBaioTCJi cjiynan ynoTpe6jieHHx iipopM coBepiueHHoro B í m a (aanee
CB) h HecoBepuieHHoro BHJja Cnanee HCB), t. e. KOHKypeHUHH bhjjob, a TaKwe po/ib jieKCHHecKoro dpaicropa, B03fleřícTBymero c pasHUMH 3JieMeHTaMH
O K p y a c a i o m e r ó KOHTeKCTa hjih peneBoň cHTyaunH n p n Bbioope Baaa b kohTeKCTe OipaHHieHHOH KpaTHOCTH. BO BTODOH H3CTH CTaTbH paccMaTpHBaiOTOi
pyccKOM
pa3JiH4H« b ynoTpe6jieHHH <popM BHJja c o6cTOjrrejiCTBaMH
KpaTHOCTH
B
nOJIbCKOM H
orpaHHHeHHoň
pyCCKOM X3bIKaX.
BbixcHeHHe npoSneMbi B b i 6 o p a BHija b KOHTeKCTe o r p a H H H e H H o ň K p a T -
hocth
Tpe6yeT peiueHHX
Bonpoca o pa3rpaHHHeHHH
HappaTHBHoro
h
perpo-
cneKTHBHoro THnoB ynoTpe6jieHna npouiefliuero BpeMeHH rjiarojia (EapeHT­
ceH
3
1992: 14-16; 1997: 13). B
HappaTHBHOM
-rané
fleňcTBiui
paccMaTpn-
«... o5o3HaHeHne cyMMbi KOHicpeTHbix 4>aKTOB» (BoHflapKO 1971: 24).
4
«... orpaHHHeHHbiH p a a noBTopeHHH HeňTpanbHoro «HeKBanH(J)HUHpoBaHHoro» /jeňHe xapaKTepH3yiomerocfl hh uejiocTHOCTbio, hh k3khmh-jih6o hhumh n o jio>KHTejibHUMH npH3HaicaMH.» (EomiapKO 1971: 31)
ctbhs,
3
IlpHMepbi MBjíeHeHbi H3 TeKCTOB nojibCKoií h p y c c x o ň xyflOKecTBeHHoň HHTepaxypbi
B BHJie KOMIIblOTepHblX (fiaÍLTIOB, JieKCHKOrpa<t>H>ieCKHX HCTOHHHKOB, KONUIblOTepHblX
KopnycoB (YnncanbCKoro K o p n y c a (YK), Kopnyca HHCTirryTa HH({)opMaTHKH riojihckoíí axaneMHH HayK (IPI PAN), Kopnyca noJibCKoro HaynHoro ii3,aaTejibCTBa PWN
(Korpus PWN) h BHpTyajibHbix 6H6jmoTeK.
21
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
BaiOTca b cbohx B3anMHbix OTHOEieHHJix , a b p c T p o c n c K T H B H O M THne rrpou i e ^ u i H e coďmthh p a c c M a T p H B a K x r c x c nepcneicraBH H e x o T o p o ň u e i r r p a j i b H O H
tohkh o r c H e T a . A . B a p e H T c e H o T M e n a e r , hto T a K o e p a a r p a i t H i e H H e HMeeT
6ojibiuoe 3HaneHHe
Bbi6opa BHfla b kohtckctc o r p a H H i e H H O H K p a r H O C T H
b pyccKOM H3biKe. B HappaTHBHOM T H n e b pyccKOM «3biKe npeoSna^aeT CB,
a b p e r p o c n e K T H B H O M mne HCB ( B a p e H T c e H 1992: 22; 1997: 13-14). XapaicTepncTHKa 4>opM n p o H i e a u i e r o B p e M e H H o x B a T b i B a e r Bbi^ejieHHe n e p 4>eKTHoro h a o p H C T H H e c K o r o 3HaneHHH CB. Mm npnaepacHBaeMCfl tohkh 3pehhh A. B a p e H T c e H a , c o r j i a c H O K O T o p o ň b peTpocneKTHBHOM T H n e n e p i p e K T H o e
3HaneHHe n p o u i e f l u i e r o BpeMeHH CB (cio^a bxoaht K a K pa3H0BHflH0CTb
«cyMMapHoe 3HaneHHe») o6ieflHHHeTCH c o6me<paKTHHecKHM SHaneHneM n p o u i e f l i u e r o BpeMeHH HCB ( c i o f l a bxoaht KaK pa3HOBHflHOCTb «orpaHHHeHHOKpaTHoe 3HaneHHe»). B HappaTHBHOM THne o6i>eflHHjnoTCJi aopncroHecKoe
3HaneHHe npomeumero BpeMeHH CB (BKjnoHax «cyMMapHbiň BapHaHT»), n p o ueccHoe 3HaneHHe HCB, HeorpaHHHeHHO-KpaTHoe 3HaneHHe HCB h orpaHHHeHHO-KpaTHoe 3HaieHHe HCB ( B a p e H T c e H 1992: 15).
1. CXOACTBA B ynOTPEBJIEHHH B H M B KOHTEKCTE OrPAHHMEHHOft
KPATHOCTH B PYCCKOM H nOJIbCKOM
1.1. ynoTpefíjieHHe
<popM
S3HKAX
o6ohx bhaob
1.1.1. B HappaTHBHOM rané TeKCTa, b kotopomfleňcTBHJiBocnpHHHMak3tc« b u e n n , m a r o j i u CB cocTaBjmioT o,zmo H3 3BeHeB u e n n . noBTopaioiuhhcx pna MoaceT B o c n p H H H M a T b c a KaK oaho 3BeH0 u e n H , o c o 6 e H H O T o r ^ a ,
e c j i H npoMexcyTKH Meacfly fleňcTBHJiMH cpaBHHTejibHO kodotkh ( B a p e H T c e H
1992: 16). Cp.: (1) Weszli, rozejrzeli sie, uklonili pare razy i usiedli. (Unitowski: Wspólny pokoj) ; (2) Ha dwvc... ona Kyntuia KHUzy BeccoHoea, pa3pe3ana
7
ee ujumjaMU ÓJIH BOJIOC, npotna
necKosibKO pa3 nodpnd, 3anwia Ko<peeM, CMM-
jia e nocmejiu u, HaKoneif, 3a očedoM
oóhxewia,
tmo
OH
eenuů...
(A. Tojictoh:
XoaweHHe n o MyraM).
«...t. e. KaK CMeimiomHecji hjih coBnaaaiomHe 3JieMeirn>i onpeAeneHHoro uejioro, HeKOToporo noBecTBOBaHmi» (BapeHTceH 1992: 14). Cm. Taiwce EeHBemícT 1974: 270285; naayneBa 1996: 286; Forsyth 1970: 8-10; 64-66; D a n i 1985: 112 h a i e a . ) .
7
fljw HJiniocTpauHH cooTBeTCTByioniHX 3HaHenHH Aaercx nepeBOA ynoTpe6jweMbix
b craTbe nojibCKHX npHMepoB Ha pyccKHH HIUK (cm. npunoweHHe). IlepeBefleHHbie
rrpHMepw He 6i>uih npe^MeTOM conocraBHTejibHoro HCcneflOBaHiw.
22
OPERA SLAVICA XIII. 2003,2
ynoipe6jieHHe rjiarojioB H C B BHfla b HappaTHBHOM THne CB«3aHO c bmpaxceHHeM napaiuiejiH3Ma, hjih KparaocTH fleňcrrBHs, tianp. (3) Mullerowa
w milczeniu podsuwala
Madzie
róžne
ciastka
swojej roboty i kilka razy
wlosy... (Reymont: Ziemia obiecana); (4) Hean Mnbun
ynpnoKex ÓJIH euzpyMceHHbix opyduů,
cKonbKopa3
3eoHun e tumaó.
c mpeeozoů
nocMampuean
poprawiala
OKÓOJI
KOHHUX
Ha iacbi,
ne-
(A. Tojictoh: XoameHHe no MyKaM).
1.1.2. B peTpOCnCKTHBHOM THne B03M0)KHa KOHKypeHUKH BHflOB, T. e.
cyMMapHoro 3HaHeHHH C B h orpaHHHeHHo-KpaTHoro SHaieHiu H C B : (5)
8
Wygralem
(wygrywalem)
cydowanie
dodatni, ale to o niczym nie šwiadczy.
sadniczej
jednego
Pogoň
z nim w karierze kilkanašcie
dwukrotnie
wygrywala
(wygrala)
punktu. (IPI P A N ) ; (7) ... mu noóedwi
razy, bilans mam zde-
(IPI P A N ) ; (6) W rundzie zaz pruszkowianami
róžnicq
- mu Hanucan,
mu
Hacmotui na ceoeM u mu ne npoznyncH. (OroHeK 01.39); (8) Ha dmom pai
do-
6pbix cnoe e ezo adpec 6uno zopmdo
3Kdaji Ha «0jiau4UHz
mpusKÓbi
čojibwe,
vew Kozda OH deaMedu
noče-
9
Medoy».
(OroHeK 96. 38) . OflHaKO b pyccKOM JBbiKe
KOHKypeHUHfl BHflOB B peTpOCnCKTHBHOM THne B KOHTeKCe orpaHHHeHHofí
KpaTHOCTH BUCTbinaeT b 6ojiee orpaHHneHHOM o6i>eMe, neM b nojibCKOM jrauKe (cm. 2.)
1.1.3. B o6ohx >i3biKax OTMenaioTCJi cxoflcraa b ynoTpeĎJieHHH marojioB
penH, o6o3HaMaiomHX coBepuiemie aicra BticxaihiBaHMu (ran mówic
dzieč;
zoeopumb -
(9) Juž ci dwa razy mówilem,
z tobq. Nie cierpiq žádných
wiem i nie chcq wiedzieč.
že nie mogq, nie chce i nie oženie
obowiqzków.
zredukowany); (10) Powiedzialem
siq
(Dolej»a-Mostowicz: Doktor Můrek
ci dwa razy, powtarzam
po raz trzeci: nie
(Goszczurny: A ž y č trzeba dalej); (11) - Ho xomb no
menedyony-mo pa3zoeapueaemel
onepamuenbíM
- powie-
acmamb):
deoKypnbíM
Hedejie Mne yoxe dea pasa
- ffea paia
3a jmo epeim zoeopwiu,
Kozda H
6un. (Chmohob: IlocjieflHee Jieio); (12) Ha jmou
CKaiajiu,
nmo, cydu no ecejuy, Mne coeceM ne 17
jiem, a ue/iux 25. (Yandex).
1.1.4. <DaKTop 'o6i.eM BpeMeHHoro HHTepBana, b npe^eJiax KOToporo coBepmaeTCfl fleňcTBHe He BJiHaer Ha Bbi6op BHfla b KOHTeKcte orpaHHHeHHoň
1
Penb HfleT o «cyMMapHOM BapnaHTe nep<l>eKTHoro 3HaHeHHH» h «orpaHHMeHHO-KpaThom BapnaHre o6nie4>aKTH<iecKoro 3HaHeHnn».
' Por takže: Ka<penbHUKoe ceeodm ecmpeuancH c feeudoM TIpuHoutujioM, y xomopozo
OH do 3mozo ebiuzpan mpu pasa, ne ucnhimae zopeiu nopaDKenwi HU pa3y.(Yandex);
ff3 deatmu ceoux cmapmoe e Mcrtmuu Muxcanb Ulyjuaxep euuzpuean mpu pasa... .
(Yandex)
23
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
KpaTHOCTH . OflHaKo, ecjiH fleňcTBim coBepuiaiarcx b npe^ejiax HirrepBajia,
xapaKTepH3yiomerocji He6ojn>inoňflJiHTejibHocTbio,ynorpe6jieHHe C B CBjmho c aceaaHHeM noflHepKHyTb oco6bie ^octhkcchhh cySieicra, Hanp.: (13) W
sezonie Juwentus wygral dwukrotnie
ewicH,
Kozda
COM 3a 3
1:0... (IPI P A N ) ; (14) HCOM
MUHymbi
ebiuzpan
mpu
pma
oteHb
no
10
ydu-
yenmoe.
(Yandex)"
1.2. Bbi6op raarojiOB HecoBepuieHHoro BHfla b kohtckctc orpamiHeHHOH KpaTHOCTH
1.2.1. IlpH Bbi6ope Buzia b KOHTeKCTe orpaHHHeHHoň KpaHOCTH BaxHyio
pojib BbinojiHxeT jieKCHHecKHň (JjaKTop (BapeHTceH 1997, 7-30). DiarojiM
jlByHanpaBneHHoro fleňcTBHH ynoTpe6ji>HOTCfl b o6ohx «3WKax b H C B ,
12
Hanp.: (15) Poslowie
ale postanowili,
(16)
SKL czuli sie oszukani
že nie bedq podejmowač
Tlo odfuyuajibHOŮ
KyjibmypHOŮ
i kilkakrotnie
gwaltownych
xpohune,
wychodzili
dziataň.
Mapcejib
z sali,
(IPI P A N ) ;
Mapco
npueiotcan
13
e MocKey mpuoKdbi. (OroHeic 99/23) .
Cp. jrpyryio -ronity 3peHiu A. THMĎepjieňKa (TnM6epjieňK 1985: 261-285). A. Thm6epjieňK, ctsbji 3Hax paBeHcraa Mexmy orpaHHHeHHOCTuo h Heoojibmoň AJiHTejibHOCTbio BpeMeHHoro HHTepBana, 3aH«Toro aeficTBHeM, oĎmcHaeT Bbi5op coBepmeHHoro BHaa cocpeaoTOHeHHeM cy6cHTyau.HH b orpaHHieHHOM HHTepaane bpcmchh. OaHaKO no A. EapeirrceHy o6i>eM BpeMeHHoro HHTepBana He HrpaeT oco6oň pojiH npH
Bu6ope BHaa (EapeirrceH 1992: 60). <t>aicrop 'oTflajieHHoen.fleficTBHaot tohkh OTCieTa' TOiKe He snimeT Ha Bbi6op Bíma b KOHTeKcre orpaHHHeHHoň KpaTHOCTH (BapeHTceH
1992: 20).
1
' Cp. TaiOKe: JKumejib BaiuKoópummuu
pemwi nepecenumbcn na cuppuKCMCKuú ocm-
poe, nocne moeo KOK deoMcdu ebiuzpan e nomepeto, ebtópae
oduy u my axe KOjnóuHaifio
ifucpp. (www.interfax.ru)
12
OraarojiaxflByHanpaajieHHoroJSPKXXHWI b pyccKOM mbiKe cm. PaccyAOBa 1982:
49-50; rnoBHHCKa* 1982: 121-124; J. Forsyth 1970: 78-82; Smith 1991: 310-312;
Schwenk 1991: 130-133; IliBeaoBa 1984: 36, 57-58, 68-69, 80, 83, 93-94; CraBHHUKa
2002; b nojibCKOM muice: KouiMiwep 1962: 122; Holvoet 1989: 39-40; Stawnicka
2002. K rjiarojiaM ^ByHanpaBjíeHHoro fleňcTBHH npHHaonexcaT rjiarojiu ABHXceHiu
(przyježdžač;
npuesMcamb), rjiarojiu, BbipaxcaiomHe nepeMeiueHHe oĎbeicra (brač, dawač; 6pamb, daeamb), nepexoa H3 oflHoro coctoshhh b apyroe (budzič si%, zasypiač;
npocbinambCR, 3acbinamb), mMeHemie nojioxemu (wstawač,
noÓHUMambcn) hjih apyrHe rnarojibi (otwierač,
1 3
znajdowač;
podnosič
si%; ecmaeamb,
omicpbieamb, naxodumb).
<řaicrop aHHyjiHpoBaHHOCTHfleňcTBHíiB03fleňcTByeT thk cmn>HO, mto niarojibi flByHanpaajieHHoro jsexasxma. ynoTpeĎJWiOTCH b HecoBepuieHHOM BHjie h b HappaxHBHOM
•runě, BOcnpHHHNtascb Kaic Hacrb «u.erai» (BapeHTceH 1997: 19). Cp. Kamsi necKonbKO
24
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
fleňcTBHe,
coBepiuaiomeeoi b riporaBonojioacHOM HanpaaneHHH MoxceT
BupaxcaTbCfl 3KcnJiHUHTHo: (17) - Juž mówilem,
i wychodálem
- upieral
si% Wenta. -To
že kilka razy tam
pozwolilo
mi poznač
wchodzilem
port. (Gosz-
czumy: A ž y č trzeba dalej); (18) HecKonbKo pa3 omxodwi
u eoiepamwicH K HeMy. (A. Tojictoh: XoayieHHe no MyícaM).
om
cmojia
1.2.2. FnarojiM pa3HOHanpaBjieHHoro abhxcchhh b pyccKOM X3biiee ynoTpe6jMK)TCX B 3H3HCHHH 'Tyfla H OĎpaTHO' npH VKa3aHHH Ha KÓHeHHUH nyHKT
ABJDKeHHJI. B KOHTeKCTe C 06CT0HTejIbCTBaMH OrpaHHHeHHOH KpaTHOCTH
b nontcKOM jubiice TaKHe nnarojiu Moryr Towe BbipaxcaTb jjByHanpaBJíeHHoe
14
fleňcTBHe :
(19)
Chwalila
siq, že kilka
razy jezdzili
do Sopotu
15
w „Grandzie"(Detektyw
99.2/ Korpus P W N ) ; (20) Odna
e mo jtemo deaMcdu aduna
3a zpanuuy.
i
MOH
mieszkali
3HOKOMOH
(ApryMeHTU h (paicrbi).
1.2.3. Heo6xoflHMocrb noBTopcHHfl aeHCTBHH npH ynoipe6jieHHH rjiatojiob, BbipaxcaioiUHx KOMMyHHKaTHBHwe HaMepeHHX roBopsrnero (rjiarojiu
raná prosit,
proponowač;
npocumb,
npedjiazamb),
CBHfleTejibCTByeT o Hera-
thbhoh peaKUHH co6eceflHHKa, hto BeaeT k ynoTpe&neHHio H C B , BHocamero
16
OTTeHOK Hepe3yjIbTaTHBHOCTH . $HHaJlbHbIH 3<p(peKT o6bIHHO BbipawaeTCH
3KcruiHUHTHO, Hanp. (21) Dwa razy prosilam
z poczty, a ty po prostu zapomnialeš.
cie, žebyš
bez leku; Korpus PWN); (22) - H necKOJibKO prn npocuna
uumamb srnu coznaiuemtn,
3bieancH
podjal
te
pieniqdze
(Król-Fijewska: Stanowczo, lagodnie,
- paccKaiana
ezo damb Mne no-
EneHa Mopdamoea,
— HO OH omna-
17
(Yandex) .
pa3 ecmaeana, KOK ílcuxen,
nonpaejuuia ozoneK s KonmwiKe u He ompueaxcb
znuděna
HO nutfo cmtuezo Badwua. (A. Tojictoh: XoxuieHHe no MyKain).
1 4
B nojibCKOM MbiKe AByHanpaaneHHoe ABHweHHe Btipa*aeTcs He rjiarojiaMH pa3HOHanpaBneHHoro ABHHceHMH, a c noMombio 4>opMM byč '6brn>', Hanp. B npotunoM zody
Mbt nemanu e PUM. W ubiegtym roku bylišmy
do Paryža
w Rzymie (cp. oflHaKO Cz^sto
jeídzilišmy
'Mm hscto e3AHJM b IlapHXc').
1 5
Pór. takže Bedq nastepne transporty žywnošci
do Albánii (pienvszy transport látal
dwa razy, bo nie wszystkie pozwolenia na przelot zalatwiono na czas). (IP1 PAN) 'Ey-
ayr h nocjie^yioiiiHeflocraBKHnpoflOBoubCTBHH b An6aHMio (nepBbiň caMOJieT jreran
ABaacAM, nocKOJibKy He Bce paspeuiemm Ha nepeneT 6mjih otJiopMJieHu BOBpeMJi).'
1 6
06 3tom EapeHTceH 1997, 24. «rio-BHflHMOMy hmchho noAOOHaji Hey^ana KOMMyHHKaTMBHwx HaMepeHHH bbouht b TaKHe npeAnoxceHiui onpeaejieHHbiií ottchok Hepe3yjibTaTHBH0CTH, hto o6i»xciueT npe,ano4TeHne HCB.»)
1 7
Cp. Taioxe npHMepu c rjiaroJiOM npeónazamb:
Panee ezo Kaududamypa HecxojtbKO
pa3 npednazanacb cočpanuio
xpedumopoe, OÓHOKO, maK u He 6bina ymeepoKdena.
(Yandex); Hamaiua necKonbKO pas npeánazana
ocmanosumbCH cneuuanbuo, tmoóti
25
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
1.2.4. MyjibTHiuiHKaTHBHue rjiarojiu c o6cTOjrrejibCTBaMH orpaHHHeHhoh KpaTHOcra ueHTpaLiibHOH rpynnw BCipenaioTCJi peaico: (23) Pióro
bryzga-
to dwukrotnie
wypušcič
atramentu,
w tym samým
chociaž
daM ruwap
wyrazie, a w adresie nie chcialo
adres jest krótki...
(Przygody Holmesa); (24)
maK cebiwiacb c ezo caMonootcepmeoeaHueM,
e cjie3ax cmytajiacb
znowu
CKopo Ma-
umo HecnojibKO pa3
K nejuy, npoca y nezo saufunibi om ceoezo
noKpoeumem.
(IlacTepHaK: floicrop JKHBaro).
18
1.2.5. DiaroJiM naccHBHoro BOcnpHjrnw c oocTOjrrejibCTBaMH orpaHHHCHHOH KpaTHOCTH BCTpeHaiOTCfl B OĎOHX H3IJKaX B pCTpOCIICKTHBHOM THne
b H C B : (25) Sfyszalem kilka rázy
nie, którq
aibiuian
(YK);
pan
teraz wymienil.
3mom paccKa3,
(27)
Widzialem
OH noemopsuicn
ich kilka
lewy prosty i lewy sierpowy...
chrna ecezo nxntbpa3
odglos jego kroków
e OKU3HU...
w korytarzu o tej godzi-
(Przygody Holmesa); (26)
-
HecKOJibKO pa3 H
c MejiKitMU
nodpoónocnviMu...
razy w akcji - Michalczewski
(IPI PAN); (28) B cyufHoemu,
ma
znakomity
OH eudeji otceny
(Chmohob: nooneziHee Jiero).
1.2.6. <I>a30Bi»ie niarojibi c hh4>hhhthbom hjih b caMOCTOjrreJibHOM
ynoTpe6jieHHH BbicrynaioT c oĎCToaTejibCTBaMM orpaHHHeHHoň KpaTHOCTH
b H C B . nofliepKHBaeTCfl HawHHaTejibHOCTb h HeB03MoxcHocTb aajibHeňujero
npoBeaeHHH fleHCTBHa: (29)
Kilkakrotnie
syna, lecz spolykala
zaczynala
o zmiennosci
uczuč
strony Tuški.
(Zapolska: Sezonowa m i l o s č ) ; (30) DiaeHoe
monbKO HecKonbKO pa3 HQHUHOJI
sie znów
HaKpanbwamb,
z
lekka
rozmowe
z lodowatym milczeniem
- mm
ze
dootcdsi, OH
ecHKuů pa3 nyzan nac. (Yan-
19
dex) .
1.3. BbiSop rjiarojioB cosepiiieHHoro suna b KOHTeKCTe orpaHHteHHOH KpaTHOCTH
20
1.3.1. CeMejib(}>aKTHBHbie rjiarojiu , Bbipawaioimie MOMeHTajibHbie Jieňctbhjj, BbicTynaiOT b o6ohx H3biKax b HappaTHBHOM rané: (31) Sqdzia
stuknql
noecmb. Ho Hama KOMnanun KameeopuuecKU omKasueanacb, nomojny umo xomena
noóbicmpee
do6pambCH do zocmuHuifu, do xomopoú
ocmaeanocb OKOJIO deyx uacoe
nymu. (Yandex)
1 8
O aKTMBHbix h naccHBHtix rnarojiax BocnpwrrHJi cm. Grzesiak 1983: 14 h cjiea.
1 9
Cp. Taioxe OH HecKOJibtco pas 3aKaHHuewi nucarrtb, npomancR, nodeodwi vepmy,
a nomoM Hanunan CHoea. (Yandex)
2 0
K c6Mejib4>aKTHBHUM npHHHCJUuoTCfl TaioKe rjiarojiu ebicmpaiumb, ydapumw. Con-
dam, CMopmuetuucb, cdepnyn c ce6n }tcejte3Hbiů uuieM u c cwioů ydapwi UM HUKOJIOH
HeaHoeuta HecKOJibxo pai e zonoey u nuifo ... (A. TojictoB: XosxdeHue no MyKOM);...
26
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
w widelki raz i drugi. Potem odložyl
lóžku.
sluchawke.
Wrócil
do sypialni, usiadl na
(Szczypiorski: Poczatek/Korpus PWN); (32) - fío yoicacmu! Xomh KO-
Hetf... — Maxap nonepxhyncH cnoeoM, deapa3a
Kauuistuyn,
cKopozoeopKoů
3a-
Komiui... (IUojioxob: noAmrrafl uejiHHa).
1.3.2. IlpH ynoTpe6^ertHH raarojia, BMpaacaiomero HeKoinpojiHpyeMoe
aeňcTBHe, b oďohx »3tiKax BucnynaiOT rjiaroJiw C B : (33) ... pojechala
nie pokazala
upadla...
nawet potowy swych možliwošci,
pod koniec programu
slabo,
dwa razy
(IPI P A N ) ; (34) 3aMemwi &edopa, 3aMaxan, KOK MenbHuua, pyxaMU,
HecKOJibKo pa3 cnoittKHyncH. (TenapHKOB: CBH^aHHe c HeipepraTH).
1.3.3. fleňcTBHe (paieropa aHHyjiHpoBaHHOCTH pe3yjibTaTa momíct ocjia6jMTtcs nojy BJiHJMHeM (paieropa '«mhhmoíí» paBHOnpaBHOCTH npoTHBonoJIOXCHUX fleňCTBHH', IipOJIBJMIOmerOCH nOCpeflCTBOM B03M03KHOCTH aBTOMaTH21
necKoro ocymecTBJíeHJM npoTHBonojiojKHoro aeňcTBHH : (35) Chlopiec
snqt kostke pare
razy i pospiesznie
opowiedzial
(Niemczuk: P o w r ó t D a l e k ó w ) ; (36) Žarlacz
o rozmowie
odbil pilke pare
podrzucil ja sobie wysoko nad glowq i bez jakiegokolwiek
(Pilarek-Kowol: Pchla w zupie); (37) «H cuacmnue
ynbiÓHymbCR
cyMaciuediueMy
ceoejuy cocmoHHwo
zaserwowal.
-
nomepjieiuuů
nonbímancH
ZOJIOC
Ky3Hetfoe. M mpuMcdbi Hadaeun Knontcy pauuu. (OroHeK 96/26); (38)
63eecwt KOMenb na jiadoHU u nodópocun
...
razy o ziemie,
wysilku
e neM»
naci-
z kapitánem
IJemp
Hucmyp
eeo napy pa3 HeebicoKo e eo3dyx.
(Poóeprc: Y 6 h í í c t b o b Tapcnce) hjih ,nH<p<pepeHunauHH creneuH BaacHOCTH
o6ohx aeňcTBHH jiflx H3o6paxaeMOH CHTyauHH (npoTHBonojioHCHoe aeňcTBHe
ajiaeTCH MeHee BaKHUM): (39) Pare razy, za przykladem
przy toastach
kieliszek
w góre,
Tr?dowata); (40) Binokle
ale nie pila nic i jadla
pare razy spadly
zdawalo si%, byl mocno wzruszony samým
wszystkich,
malo.
mu i zwisly na sznurku.
tepa Humana Mamb.
fíeepb
Hrabia,
widokiem panny Rity. ( M n i s z k ó w n a :
Trfdowata); (41) B nojiytpUHajie OH no eceM cmambfm euuzpan y
*lapji3a Mynu, deaoKdbi noaiae
podniosla
(Mniszkówna:
ezo e HOKÓayn.
aMepuKanua
(OroHeK 01. 26); (42) ffo ee-
omxpbuiacb deoMcdbt u mpuoKÓbi,
HO ne cnpocuna
ona: Kmo moM, 3aeoeapueana H C neú - ne omeenana. (ArHOH: B o UBeqe jict),
ona eopecmacb na «&a6pw<y»
u mpujKÓu
eticmpenuna 3HÓU e epydb. (ApryMeirru h
4>aKn>i 01/6). Waldemar doktnql pejczem kolon Apolla i z lekka uderzyl pare razy.
(Mniszkówna: Tr?dowata). 'Bajih/jeMap KocHyjica xjimctom kójích Anojuioua, HeCKOJibKO paa hm npu 3tom cjienca yaapHB...'.
2 1
Ha 3TOT (}>aK-rop o6pauiaeT BHHMaHHe A. BapeHTceH. ( Bapetn-ceH 1997: 20).
27
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
a TaiQKe (paKTopa 'HHTerpHpoBaHHe flByx npoTHBonojio>KHMx achctbhh' : (43)
Janko kilka razy otworzyl oczy i zamknul je znowu... (Kraszewski: Ostap Bon-
darczuk); (44)
nepedepnyn
EJIKUH
nnenaMU u HecKonbKO pa3 6ucmpo
3aKpbui
u omxpbui zjia3a, KOK nenoeeK, KomopoMy yoxe daeuo npuxodumcn 6opontbCH
c nocmoRHHbíM
OKencmueM cnantb. (Chmohob: )KHBbie h MepTBbie)'.
1.3.4. CpeflH rjiarojioBflBHHceHHHbliacjmiotcji Taxne, KOTopwe o6o3HanaioT aeňcTBHe, KOTopoe MoaceT coBepuiaTbca b npoTHBonojioacHOM HanpaBjieHHH 6e3 H3M6HCHHX xapaKTepa ABWKeHiu. K hhm npHHaAJiewaT rjiaranbi
THna przejšč
siq po pokojů;
npoůmucb
no KOMuame, a TaioKe raarojiu, BbipawaromHe KpyroBoe flBHweHHe THna objechač,
obejsč;
oóbexantb,
oóoůmu:
(45) Waldemar
(Mniszkówna:
npojiemejiu
Przedtem
wstal, przeszedl
sie kilka razy wzdhii
Tredowata); (46) Bo epeMti odnozo
nad xpamepoM
na
MOHOU
obszedl dwa razy stolík,
ebicome...
biblioteki
U3 oójiemoe
i
zadzwonil.
MU deaotcdbi
(OroHeK 01.30-31); (47)
teraz stal oparty o framugq
okna...
wacki: Rose Café.../Korpus PWN); (48) Ko3Jieeun HecuosibKo pa3
KpyzoM nydecHyto Mauiuuy, 3aeucmj\ueo
(Glo-
oóoiueji
63dbixaa... (ftiibíp, ITepoB: 3ojiotoh
TejieHOK).
1.3.5. Ecjih b BticKa3MBaHHH noflHepKHBaeTCH CTeneHb bsjkhocth a e ň ctbhjí fljia H3o6pa»caeMOH CHTyauHH (Hanp. nofliepKHBaiOTCH oco6eHHwe nocTHweHHH o^Horo H3 aicraHTOB) , to npcnnoHHTaercji C B , Hanp. (49)
23
... w poniedzialek
wzdtuž
granicy
2 4
nieznani sprawcy ostrzelali
z Czeczeniq.
dneu mpawibCKan
aeuauwi
dwukrotnie
(IPI P A N ) ; (50)
coeepwuna
rosyjskie
posterunki
Tpuoiedbi 3a nocnednue
HOJietnu na zopoda
u
nnmb
Hacejiennue
nyuKmbi Jlueaua. (IlpaBAa 88.10/YK)'
l
1.3.6. Oaicrop o6i.eM BpeMeHHbix HHTepBajioB Meagiy achctbhmmh'
npo«BJiHeT CBoe B03fleňcTBHe b HappaTHBHOM rané (oTcyTCTBHe jyiHTejibHbix
HHTepBajioB Mexyry achctbhhmh) (Guiraud-Weber 1988, 85, 99). B pyccKOM
«3MKe b peTpocneKTHBHOM THne 3tot 4>aKTop He HrpaeT 6ojibinoH pojiH (EapeHTceH 1992, 59), cp. HappaTHBHbiň THn (51) Nagle siqgnql po butelkq,
sie dwukrotnie
raz po raz, odstawil potem kieliszek.
(52) Medubie mpyóu
3adeuzajiucb,
napil
(Berent: Próchno / SJP);
63doxHyjiu u mpu pa3a nodpnd
cbizpanu
HHTerpHpoBaHHe flByx npoTHBonojiOHCHbix ABHKeHHH npojiBJweTCji nocpeacTBOM
ynoTpeĎJieHiM jiniHbix 4>opM aHTOHHMHiHbix rjiarojioB b coBepuieHHOM su^e (EapeHTCeH 1997: 20-21).
2 3
Cp. 17 OKmuópft OH deaDKÓbi npeodonen flHenp ewiaeb. (THM6epjieňK
1985:
272).
Ha 3to o6pamaeT BHHMaHue A. EapeHTceH (BapeHTceH 1992: 20).
2 4
/JeňcTBHe <J>aKTopa 'CTeneHb BaxoiocTH pe3yjibTaTa' npoxBJíseTUi tcm cnjibHee, neM
MeHbiue AJiHTejibHOCTb HHTepBajia, 3aHjrroro /jeňcTBHeM.
28
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
«HHTepHamiOHaji». (Hjib(J>, ITeTpoB: /jBeHamjaTb cryjiteB). OaHaico b nojibCKOM «3UKe 3JICMCHT OTCyTCTBHJI AJIHTeJIbHblX HHTepBEJIOB B COHCT21HHH C
3JieMeHTOM BaaoiocTH pesyntTaTOB ďeHCTBwi ajm H3o6paacaeMofl cHryauHH
MoiKer BJimiTb Ha Bbi6op coBepmeHHoro Bíma h b peTpocneicrHBHOM mne:
(53) Jednak nie tylko zwyciqstwo
wiele radošci.
etapowe w Tour de France
W sumie wygralem
przysporzylo
w tym sezonie az siedemnašcie
mi
razy. (IPI
PAN).
1.3.7. AejiHMirraTHBHue rnarojiu c oĎcTOflTejibCTBaMH orpaHHHeHHoň
KpaTHOCTH nOÍIBJWIOTCfl HCKJHOHHTGJIbHO B pyCCKOM H3UK6 B HappaTHBHOM
TMne, Hanp.: (54) A/m nocudenu, HCMHOOKKO eununu.... TIomoM eiye necKOJtbKO pai
nocudenu
jiem, nopačomae
nunu ceče
u uananu pačomamb.
(Yandex); (55) A MOU yveHutcu, 25
óea pa3a - odm pa3 na AčpaMoeuua,
dpyzoů
exife pm -, Ky-
(Yandex)
deopubi no mpucma Mempoe u cjueiomai Hado MHOU.
2. PA3JIHMHJI B ynOTPEEJIEHHH BHAOBbIX OOPM B KOHTEKCTE
OrPAHHHEHHOň KPATHOCTH B PYCCKOM H nOJIbCKOM H3WKAX
2.1. B pyCCKOM JTCHKe Ha Bbl6op O.HHOH H3 BHAOBbIX <J)OpM BJlHflCT THI1
TeKcra. B HappaTHBHOM rané npeoĎJia^aeT C B , a b peTpocneKTHBHOM THne
H C B . B nojibCKOM «3biKe b HappaTHBHOM ™ n e Toxce npeoĎJiajiaeT C B , ho
b peTpocneKTHBHOM m n e TeHaeHiuui k Buoopy H C B He flBJweTca Taxon
cHJibHoň, xax b pyccKOM «3biKe, h noaTOMy cbo6oaho BCTpeiaeToi BHaOBaJI
KOHKypeHUHfl. JJjIH CpaBHeHHfl npHBOAHM npHMepbl BHflOBOH KOHKypeHUHH
b nojibCKOM H3biKe h cjrynaH Bbi6opa H C B b peTpocneKTHBHOM rané b pycckom «3MKe: (56) Od 1990 r. Polska trzykrotnie
zdobywala
(IPI P A N ) ; (57) Brazylia
[Puchar
zdobyla go (zdobywala)
(IPI P A N ) ; (58) JJeaduamb óea paia jaeoeeuean
(Yandex); (59) Stiepaszyn
nem i dwukrotnie
W sobotě
rozmawial
KO pa3 ecmpenajiCH
cnedhue npuKJHOHenwi Apmypa ropdona
maldwa
žo
razy po 500 dolarów
mniejsze podziemne
PAN);
(63) Hanna
w latách
IJUMO.
(IPI P A N ) ; (61) H necxojibeeuepoM MM o6cyotcdanu no-
(Yandex); (62) „TM" otrzy-
že oskaržony
zazwyczaj
wie^cej pieniqdzy.
otrzymywal
od niej
HOJI
(pondoM "Kaynmep Tlapm", (pondyoice necKOJibKOpa3
u3-3a epanuubi eyManumapHyio noMoufb e eude odeoKÓu,
29
(IPI
dodatkowo
kilka razy po 100 zl- (IPI P A N ) ; (64) CompydHUMan c OMepuKaucKUM
meopumejibHbíM
CCCP.
Clinto­
1985 - 1986. To niewielka kwota - du-
gazety otrzymywaty
B. przyznala,
Bilem
Alem Gorem. (IPI P A N ) ; (60)
sie trzykrotnie...
c HUM; noMHto, oÓHaoKÓbi
medale.
trzykrotnie.
OH mumyn neMnuoHa
we wtorek z prezydentem
spotkal sie z wiceprezydentem
Blair i Putin spotykali
(zdobyla)
Šwiata]
6nazonojiy-
... (Yandex).
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
2.2. Ha Bbi6op BH.ua b KORreKcre orpaHHHCHHOií KpaTHocrH bjihact jieicCHnecKoe 3HaneHHe raaroJia. Pa3JiHHHS b Bu6ope bhaobmx (J)opM BbrreicaiOT
H3 pa3JIH4HH JieKCHHCCKOrO 3HaieHHJI HiarOJlOB. B nOJIbCKOM H3bIKe HaHHHaTejibHbie niarojibi c npe<JMKC0M za- BbipaxcaiOT KpaTKOBpeMeHHbic a e ň ctbh« c nofliepKHyToň HaHHHaTejibHOCTbio (Piernikarski 1969: 124). TaKHe
rjiarojiw BcrpenaioTCH b HapparaBHOM THne, Hanp. (65) Po kwadransie dzwonek zabrzeczal
trzykrotnie
i Můrek
natychmiast
wszedl do gabinetu.
(Dol?ga-
Mostowicz: Doktor Můrek zredukowany). B pyccKOM H3biKe TaKHe rjiarojiw
ynoTpe6nflK)TCJi b HCB, Hanp. (66)
omaoda,
na Cadoeoů,
CKonbKO pai
Cmapunnoe
óbuio pa3pyuieH0
3azoeapueanu
06 imoM
6OM6OŮ,
u HUKOK
3Óanue
Tlanambi nedajieKO
u OHU eo epejun paóombi
ne MOZJIU ycnoKoumbcn.
ne-
(Chmo-
hob: )KHBbie h MepTBbie).
2.3. B pyccKOM «3biKe BCTpenaiOTCJi rjiarojiw C B , KOTopwe coaepxcaT
b ce6e o6a KOMnoHeHTa .OByHanpaBneHHoro fleňcTBHH (cxodumb,
cbe3Óumb
'nořÍTH / noexaTb xyaa jihďo h, noĎbiBaB TaM, BepHyTbCH oĎparao'): (67) IJoaie mozo, KOK H necKonbKO pa3 cbeiowia
e OMCK,
nojKumb.
(www.isight.omskcity.com); (68)
e meamp,
maK cneKrnamu 6buiu u xopoutue,
fl
H noHsuia, tmo xony moM
mym cxodiui
HecKojibxo
u nnoxue - HO e JIIOÓOM
pai
aiynae
ny6nuKa ycmpaueana oeauuu. (www. chessmoscow.ru). B nojibCKOM A3UKe to
ace cavioe 3HaneHe BbipawaeTCfl c noMombio rjiarojia byc, rjiarojia HeoaHoHanpaejieHHoro ;rBH5KeHHH hjih npecpHKcanbHoro manina ot rjiarona o;moHanpaBJíeHHoro RBUTKCMÍSI,
cp. nojibCKHH nepeBOfl Po tym, jak kilka razy przyjechalam
do Omska (ježdzilam
chcq tam
do Omska; bylam
w Omsku) zrozumialam,
že
mieszkač.
25
2.4. /^HHaMHiecKHe rnarojibi BOcnpHflTHJi b nojibCKOM A3biKe Moryr
BbicTynaTb b o6ohx BHflax b peTpocneKTHBHOM rané: (69) Bardziej od ksiqžki
zapamiqtalam
PAN);
(70)
przedstawienie
Obejrzalam
w Ateneum.
póžniej
„Psy"
Ogladalam
dwadziešcia
je
pare
pieč
razy...
razy.
(IPI
(Filipinka
96/1 l/Korpus PWN), a Taxace b C B b HappaTHBHOM THne: (71) Chlopiec najpierw zajal sie oglqdaniem
kapusty, potem kilka razy przyjrzal
mi sie
badaw-
czo, až wreszcie rozdzierajqco westchnql. (Kowol-Pilarek: Grobowa tajemnica). B pyccKOM H3biice rjiaronbi BOcnpHHTHa c o6cTO«TejibCTBaMH orpaHHHeHHoií KpaTHOCTH b peTpocneKTHBHOM THne BCTpeHaioTCJ! b H C B : (72) OH
uecKOJibxo pai
cMompen
nmo-mo noemopumby
nauie npedcmaejienue,
umoóu,
ne daů 6oz,
xomb
ce6n. (OroHeK 99.10); (73) ... Ha 3HOMeHumbix IJpoMe-
Had-KOHuepmax e KopojieecKOM Ajibčepm-xoJine,
H deaMcdu aiyuian
Ulocma-
JjHHaMHiecKHe nnarojiu BOcnpjwTHH coflepwaT b CBoein sHaieHHH ,m»a KOMnoHeirra:
AHHaMHMHocTb h uejieHanpaRneHHocn, (Grzesiak 1983: 33).
30
OPERA SLAVICA XIII, 2003, 2
Koeuia... (OroHeK 96.40). B HappaTHBHOM rané yncnpe6jieHHe ahh3mhnecKHx niarojiOB BOcnpHHTiw b C B bo3mohcho (cp. nepeBoa 71).
Mw oTMeTHUH eflHHCTBeHHwe npHMepw ynoTpeĎJieHiw tqkhx rjiarojiOB
b C B b pyccKOM H3WKe b HappaTHBHOM rané: (74) Bmopoů
KO exody e najiatriKy, u AneKceú
HR, nomoM ua Tuxona,
ecuienoK omnemeji
HeanoeuH necKonbKO pas nocMompen na Me-
KOK 6bi ne 3Han, umo menepb euy dejiamb. (<t»a3HJib
26
HcKaHflep: dojiHKa nejiOBeica) .
Diarojiu naccHBHoro BocnpHjrrafl b nojibCKOM »3biKe b perpocneKTHBhom rané no«BHJiHCb TaioKe b C B , b to BpeMa KaK b pyccKOM «3biKe JiHiiib
b HCB:
pozwalal
(75)
Kilka
razy
usfyszat
mu odpowiedzieč.
wymówione
swoje
(www.szukacz.pl); (76)
imie,
HOHbio jieoKa nod depeeoM, OH cnoea necKonbKO pa3 aibiuian
noeeKa. UJupoKO/ioóbiů
CYIOKOÚHO
ale
placz
CK803b uymKyto
nie
dpauy,
npoKJinmun ue-
dooKudancn ceoezo uaca. (YK)
2.5. B pyccKOM jnbiice TeHfleHumi k Bbi6opy H C B b peTpocneKTHBHOM
THne BeaeT k 6ojiee HacroMy ynoTpe6jieHHK) H C B c «HHKJiK>3HBHbiMH» 06CToaTeubCTBaMH (BapeHTceH 1997, 14), xotji Ha Bbi6op H C B Moryr b^hatt. h
apyrae (Jmicropbi, Hanp. (77) 3a eecb deub ecezo dea pa3a 3BOHUJIU. (Chmohob: IlocjieflHee Jiero); (78) B meuenue nocneÓHux
mbipencdbi
ecmpetajicn
c o<puuepoM CjiyoKÓbi
Mecxuee cnyoKÓbt
enemneů
pa3eeÓKU
OH uePoccuu.
(OroHeK 96.04).
B nojibCKOM H3biKe bo3mo)kho ynoTpe6jieHHe niarojiOB o6ohx bhaob:
(79) Kolejný
problém,
przewozów
który
pojawil
miqdzynarodowych.
tkania na tablicy wyników
sie kilkakrotnie
podczas
dyžuru,
(IPI PAN); (80) Przez pierwsze
remis pojawial
dotyczyl
minuty
spo-
sie kilka razy. (www. szukacz.pl)
2.6. ynoTpe6jieHHe o6cTOHTejibCTB orpaHHHeHHoň KparaocTH c Hapehhhmh ysxe - jui BCTpeHaercji b peTpocneKTHBHOM rané. B pyccKOM jrcbiice
BcrpeHaioTca nonra HcmnoHHTejibHo maranbi H C B (BapeHTceH 1994, 3 1 34): (81)... e nedanbHeM OduHifoee, KOK noeedana npuzjiaweHHOH na Konxypc
3MUCcapwa
3mozo pauona,
ebi6opu
nepeoů
xpacaeuubi
npoxodwiu
yoKe
deaMcdbi. (OroHeK 00.11). B nojibCKOM Mbiice BbicrynaioT nnarojibi o6ohx bh^ob: (82)
[Przewodniczqcy
kilkakrotnie
nowanych
Jui
nalozyl
šwiadków.
dwukrotnie
mu brakowalo
oóoKpanu
kary
skladu
orzekajqcego]
grzywny
(od
100
do
podczas
300
(IPI P A N ) ; (83) Mysli porucznika
w tym roku przesuwal
ludzi- (Niemczuk:
termín
Powrót
na prosbě
Daleków);
zl)
tego procesu
na
krqžyl
jui
niezdyscypliwokól
przeložonego,
urlopu.
które-
(84) Ezo 3a mpu MecHua
ynce nemupe pasa. (Yandex); (85) - A póza
tym niech pan nie my-
Por. takže Bbtanymwi ece jmo <t>udejib, nocMompen HecxoJibKO pas Ha Menu u cxa-
3an... (Yandex)
31
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
šli, že nie wiem o tym, že pan jui
kilka razy wyrzucil
ldalkq, która
pchata
sie
do pana. (Doleja-Mostowicz: Doktor Můrek zredukowany); (86) Jui trzy razy
przegralem,
wiec chyba na razie síarczy.
(IPI PAN).
2.7. B pyccKOM H3hwe npn ynoTpeSneHHH marojiOB AByHanpaBJíeHHoro aeňcTBJM b crpaflaTejibHOM 3anore Hcnojib3yeTC» KpaTKaa (popiua crpa2
aaTejibHoro npHHacnw, hto CBHfleTejibCTByeT o chhmcchhh b3>khocth 4>aKTopa 'aHHynHpoBaHHocTH pe3yjibTaTa' (BapeHTceH 1997, 28-29; KroneB 1989,
177): (87) 3ameM deancdbi 6wia
ujópana
denymamoM rocdyMbi,
zde
pa6o-
majia e KOMumemax no 3K0H0MuuecK0Ů
nonumuKe u no Gtodoicemy... (OroHeic
98/12); (88) - Bu
ceMunapuio? - Hem, we OKOHHWI.
6bui dea paia
dyxoenyio
OKOHHUMI
H
uctaitoneH. (Yandex). B nojibCKOM H3biKe (pairrop 'aHHyjinpo-
B3HHOCTH pe3y;ibTaTa' ^eHCTByeT h npn ynoTpe6jieHHH rjiaroJiOB AByHanpaBjieHHoro fleňcTBHH b (popMe CTpaaaTejibHoro 3anora, o neM cBHzieTejibCTyeT
ynoTpe6jieHHe npHHacTHx CTpaaaTeJibHoro 3anora ot rjiarojia HecoBepmeHHOro BHfla: (89) Koczujqce
ly
kilkakrotnie
w Terespolu.
PAN);
gotowošci
na stanowisko
wianiego.
polskie
Chiňska
premiéra
i dwa
razy pozbawiana
i Ameryce laciňskiej,
zostal tam kilkakrotnie
- opowiada
kaucjq zostal dwukrotnie
dziečmi
graniczne
armia byla juž dwukrotnie
(IPI PAN); (93) Traktujq mnie dosč
wam w izolatce
kobiety z malými
služby
by­
zprzejšcia
stawiana
bojowej. (IPI PAN); (91) ... dwukrotnie
(92) Jezdzil po Hiszpanii
Rzymu. Jak podawal,
na Bialorusi
przez
(IPI P A N ) ; (90)
w stan podwyžszonej
wybierana
w Brzešciu
zawracane
(IPI
dotarl takže
przyjety przez kardynala
do
Otta-
dobrze, ale caly czas przeby-
51-letni Anwar, którego
odrzucony
w koňcu
byla
urzedu...
wniosek o zwolnienie
przez sqdziego Augustina i Sad
za
Apelacyj-
28
ny. (IPI P A N ) .
B 3aicriioHeHHe cjieflyer OTMeTHTb, hto pa3pa6oTKa Bonpoca ynoTpe6jiemm BH^a b KOHTeKCTe orpaHHHeHHoň KparaocTH b nojibCKo-pyccKOM conoCTaBHTCJibHOM rinaHe jiHiiib HaHHHaeTc?). rLiaHHpyeTCfl pa3pa6oTKa npo6jieMbi
ynoTpeSjíeHHH BHaa c o6cTOjrre.nbCTBaMH nepH<J>epHÍÍHOH rpynnbi, HerarHBhoh rpynnw, a Taioxe ynoTpeójieHHJi BH.ua c o6cTOjrrejibCTBaMH HeorpaHH-
Ilpo6jieMa ynoTpeĎJieHHH marojiOB b cípaflaTenbHOM 3anore c o6cTO)rrejibCTBaMH
orpaHHHeHHoii KpaTHOCTH Tpe6yeT OTaejibHoro paccMOTpemM.
3 8
Cp. TaioKe ynoTpe6jieHHe 6e3JiHMHoň (JiopMia Ha -no b nojibCKOM inuice:
Bylému
wlašcicielowi
dwukrotnie. w 1949 i w 1955 r. odmówiono
prawa užytkowania
wieczystego gruntu i wlasnošci budynku z motywacjq, že nie da sie to pogodzič
z funkcjami re-
prezentacyjnymi tego terénu ... (P PAN/News) 'BbiBuieiny BJiaaejimyflBaacnbi,b 1949
h b 195S roaax, 6bino OTKaaaHO b npaBe nojib30BaHH8 3eMenbHUM ynacTKOM h aomoCTpoeHHeM, MOTHBHpy» TCM, HTO 3T0 IipOTHBOpCHHT Ha3H&HCHHK> H (jjyHKUHJIM TeppHTOpHH... '.
32
OPERA SLAVICA XIII. 2003.2
qeHHoií KpaTHOCTH (mna cz&to, czasami, zawsze; uacmo, epeMH om epeMenu,
eceeda) b o6ohx JObiKax. TaKHe HccjieflOBaHiw aojukhu ymrrbiBaTb - H a Haní
BsnuiA - npe»cae Bcero paanHHHJi b dpyHKimoHHpoBaHHH bhaob b aaHHbix
KOHTeKCTax. HccneflOBaHHe ynoTpe6jieHHH o6cTOjrreJibCTB uempajitHOH
rpynnbi b o6ohx juuicax nosBOJiwio onpeaejiHTb pa3JiHWH« Mexmy nojibCKHM
h pyccKHM H 3 H K 3 M H npexgje Bcero b peTpocneKTHBHOM rané. B pyccKOM
»3biKe npeoGjiaaaeT HCB, b to BpeMH K3K b nojibCKOM JBbiKe B03MO>KHa BnaoBax KOHKypeHumi. Kpoine toto, npHHHHoň pauiHHHH b ynoTpe6jieHHH bhaoBblX 4>0pM flBJUHOTCfl pa3JIHHHfl B JICKCHHeCKOM 3H3HeHHH TJiarOJIOB H pa3Hbie
3JicMeHTU OKpywaiomero KOHTeKCTa.
npHJioxceHHe
(1) Bouijih, ocMOTpenHCb, HecKOJibKo p a i notcnoHHJiHCb h c e n n ; (3) IlaHH
Miojuiep MOJina noACOBUBana neneHMi co6cTBeHHoro npHroTOBJíeHHH h HecKOJibKO
pa3 nonpaBJímia npH 3tom Maae bojiocu..; (5) 3a Bpeow cBoeft cnopTHBHoň Kapbepw
a B b i u r p u B a j i (6yKB.: BUHrpaji) y Hero pas n n T H a a u a T b , y uetm óesycjioBHoe npeBoexoacTBO, oAHaKO 3to eiue hh o neM He cBHfleTejTbCTByeT...; (6) B ochobhom poaur p u i u e IloroHb A B a w a u B U H r p a n a (BUHrpuBana) y npyuiKOBHH c nepeBecoM b oaho
omko ; (9) Sí y*e A B a w A b i Te6e r o B o p H J i , hto He M o r y , He xony h He coČHpaiocb Ha
Te6e 5KeHHTbcs. He Bbmoiiiy hhkekhx o6»3aHHOCTeň; (10) fl. yace A B a x c a u Te6e cica3aji, h b TpeTHH paa noB-ropnK>: He 3Haio h He x o n y 3HaTb; (13) 3a BpeMH cesoHa
KDBeHTyc A B a w A b i B U H r p a n co chctom 1:0...; (15) ^enyraTbi ot SKL qyBCTBOBanH
ce6n oSMaHyrbíMH h HecKOJibKo pa3 bmxoahjih H3 jáma, ozmaKO * e peuituiH He
npeiuipHHHMaTb hhkbkhx HenpojxyMaHHbix aefiCTBHH; (17) - Jí yxce roBopiui, hto HeCKOJibKO pas BxoaHJi Tyjia h BUXOAHJi o r r y f l a - HacTaHBan Bema. - 3to h iio3bojihjio MHe nosHaKOMHTbcn c n o p r o M ; (19) X B a c i a j i a c b , hto HecKOJibKO pas esAHJiH b
ConoT h ocTaHaajiHBajiHCb b ' T p a H a a e " . . . ; (21) 51 Te6a A B a p a s a npocHJia, htoGu tm
B3XJI 3TH AeHbrn c noMTbi, a tu KaMmhiň pa3 3a6biBaji 06 3T0M; (23) Ilepo abb pa3a
6 p u 3 r a j i o Ha oahom h tom xce cnoBe, a Ha aapece HHxaic He x c r e n o BbinycTHTb hs ce6a HepHwi, xots aapec h 6mji kopotkhíí; (23) R HecKOJibKo pa3 c j i b i u i a j i ero uiarH b
KopHflope, KaK pa3 b to caMoe BpeMH, KOTopoe Bu c e ň n a c Ha3B3JiH; (27) HecKOJibKO
p a s a Ha6jiK)ďaji 3a hx 6oeM - y MnxajibHeBCKOro BenHKOJienHbiň n e B w ň np«Moň h
n e B u i i ookoboh...; (29) H e c K O J i b K o pas oHa saTeB&na HSAajieica p a 3 r o B o p o HenoCTOHHCTBe nyBCTB ee c u H a , ho Ka>KAbiH pa3 HaTbiKanacb Ha xojiooHoe MOJiwaHHe Tycbkh; (31) CyAbfl CTyKHyji n o p u i a r y pas h apyrofl. 3aTeM noBecnn Tpy6icy. BepHyjica
b cnajibHK), ceji Ha nocTenn; (33) ...Kaiajiacb cjia6o, He noxasana aame ncuioBHHbi
cbohx B03MOHCHOCTeň, iioa KOHeu nporpaMMbi ABa pa3a ynana...; (35) ManbHHK cjkbji
HecKOJibKO pas KJiaBHiuy h TopormHBO paccKa3an o pa3roBOpe c KantnaHOM ... ; (36)
)KapnaH HecKOJibKO pas yaapHJi mhhom o 3eMJiio, noA6pocHJi ero bmcoko HaA rojioboh h 6es oco6mx yciuiHH nepeAaji; (39) HecKOJibKO pas, BCJiea 3a BceMH, noaHnjia
bo BpeMH toctob 6 o K a j i , ho He nnjia HHHero h cjia Mano; (40) IleHCHe y Hero y n a j i o
33
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
HecicoJibKO pas, noBHcaa Ha uiHypKe. rpa<j>, xaaanocb, 6UII CHJIBHO TpoHyr OAHHM
TOJibKO BHAOM naHHbi P H T H ; (43) ÍIHKO uecKOJibKO pa3 OTKpwji rjia3a H CHOBa H X
saicpuji...; (45) BajibfleMap Bcraji, HecKOJibKo pas npomejicn no 6H6jiHOTeice M no3BOHHJI; (47)
Jlpa psaa nepefl 3THM o6ouieji CTOJIHK, Tenepb we CTOJUI, OĎJIOKOTHB-
uiHCb 06 OKOHHyio Hnuly... ; (49) . . . B noHeaejibHHK HCH3BCCTHO KCM flBawflu 6MJIH
o6cTpeJieHbi poccHflcKHe nocTbi B/jonb rpaHHUbi c HeHHeíí; (51) Bapyr noDmyjica K
6yTbiJiKe, Bbinnji pas H a p y r o ň / B U I U M OJJHH pas, noTOM flpyroň/ H OTcraBiui pioMKy;
(53) Ho He TOJibKO npoMewyTOHHaji no6eaa B Tour de France aocTaBHJia MHe MHoro
panocTH. 06IUHM HHCJTOM H BbíHrpuBaji B 3TOM cesoHe uenux ceMHajiuaTb pas; (56)
HaHHHafl c 1990 r. Ilojibuia TpoeicpaTuoflo6biBajiaMeaajiH; (57) Bpa3miHH TpHacflu
BMHipbiBajia ero [Ky6oK MHpa]; (59) Bo BTOPHHK GrenauiHH 6eceflOBaji c npesufleHTOM EHJIJIOM KJIHHTOHOM H /jBaxcAbi BCTpeHajica c Bime-npe3HfleHTOM AJIOM FopoM;
(60) B cy66oTy Bnep H nyroH BCTpeiajiHCb TpHacnbi...; (62) B 1985-1986 roaax
„TM" flBa paia nojiynaji no 500 AOJinapos. Cyiuina coBceM Heoojibiuaji, ropaaflo 6ojiee MejiKHe HejierajibHbie raseTbi nojiynajiH O6UHHO 6ojibiue; (63) XaHHa B. npinHajiacb, HTO oÓBHHaeMbiH nojiynaji OT Hee jjonojiHHHTejibHO HecKOJibKO pa3 no 100 inoTbix; (65) HeTBepb naca cnycrra SBOHOK nposBeHeji Tpu pasa, H MypeK cpasy Bonicn B
KaÓHHeT; (69) CnexTaicib B AreHeyM MHe sanoMHHJicn jrymue, neM KHHra. CMOTpejia
ero HecKOJibKO pas...; (70) "Ilcu" noxoM a cMOTpejia flBaauaTb nHTb pas; (71)
ManbHHK CHanajia npHHffjica pa3rjumwBaTb xanycry, noTOM HecKO/ibico pas OCMOTpeji MeHfl H3yiaiome H HaxoHeu c KaKHM-To npoHSHrejibHbíM uiyMOM B3/joxHya; (75)
HecKOJibKO pas OH cjiuuiaji, KaK npoH3HecjiH ero HMH, HO roian He oaBan einy BO3MOTKHOCTH OTB€HaTb; (79) OiepeflHaa npo6jieMa, HecKOJibKO pa3 B03HHKaBiuan BO
BpeMa AexcypcTBa, icacanacb MexcjryHapoAnux nepeB030K; (80) B CBMOM Haqane
BcipeHH HHHbs Ha TaójiHue noHBJíiuiacb HecKanbKO pa3; (82) [npeAcejiaTeJibCTByioiUHH cyaa] sa BpeMa npouecca HecKOJibKO pa3 yxce HaKasusaji niTpatpoM (OT 100 AO
300 xnoTbix) CBHAeTejieií 3a HapymeHHe AHcuHnnHHbi; (83) M U C J I H nopyHHKa BpamajiHCb BOKpyr omycKa. Yxce aBasnnw B STOM ropy OH oTKJiaflbiBaji cpoKH no npocb6e
HanajibHHKa, KOropoMy He xBaTano mopsň; (85) - K TOMy ace He ayMaňTe, HTO H He
3Haio o TOM, HTO Bbi HecKOJibKO pas BbiSpacbisajiH H/wbKy (3a ABepb), Koraa oHa
K BaM HaBa3biBanacb; (86) 9Í yace TpHWflbí npoHrpbiBaji, MoxceT, XBaTHT noxa; (89)
KoHyroujHe B EpecTe Ha ĎenopyccicoH rpaHHue jKeHiuHHbi c ManeHbKHMHfleTbMHHecKOJibKO pas ĎwjiH BosBpaiueHbi (B03Bpaiuajmcb) nonbCKHMH norpaHHHHHKaMH
c KOHTpoJibHoro nyHKTa B Tepecnone; (90) KinaHCKaa apMiui ywe flBa pasa 6biJia nocraBJíeHa (craBHJiacb) B cocTOXHHe noBbiuieHHOH ĎoesoH roTOBHOCTH; (91) ... flBa
pasa HsGnpajiacb Ha nocr npeMbepa H o6a pa3a jiHiuajiacb AOJDKHOCTH... ; (92) H3T.e3AHJi HcnaHHio H JlaTHHcxyio Aiiepmcy H HaKOHeq Ao6panca AO PHMS. KaK coo6man,
HecKOJibKO pa3 6biJi npHHHT TaM KapAHHanoM OrraBHaHH; (93) 06pamai0Tca co
MHOH AOBOJibHO xopomo, XOTH Bce BpeM« cH»y B MOJWTope, - paccKa3biBaeT 50JieTHHií Ajuiap (51 rofl), rrpocb6a KOToporo 06 ocBo6o»caeHHH noa 3ajior (Sbina OTKJioHCHa (oTKJioHJuiacb) flBaiKflbí - cyflbeň AyrycTHHUM H AnenjumHOHHbíM cyfloM.
34
OPERA SLAVICA XIII, 2003, 2
JlHTepaiypa:
BAPEHTCEH A.: 06
o6cmonmenbcmeax
ewi e pyccKOM faune.
ozpakutenHoů
xpamnocmu
deúcm-
HacTb I. Studies in Russian Linguistics " Studies in
Slavic and General Linguistics" Vol. 17), Amsterdam - Atlanta 1992, c. 166.
BAPEHTCEH A.: 06 oócmoHmenbcmeax
ozpaHunenHoů
xpamnocmu
áeůcmewi e pyccKOM sauxe. Hacrb II. Dutch Contribution to the Eleventh In­
ternational Congress of Slavists. Bratislava, Linguistics. (=Studies in Slavic
and generál Linguistics Vol. 22) Amsterdam 1994, s. 1-50.
BAPEHTCEH A.: Poub nexcuuecxozo 3Hauenwi znazona npu euóope
euda
eKonmeKcme
ozpanunenHoú
xpamnocmu.
W: CeMaHTHica h erpyícTypa
cjiaBHHCKoro BHfla. Red. S. Karolak. Kraków 1997, s. 7-31.
BEHBEHHCT 3.: Omnoutenux epeMenu eo <ppanuy3cxoM X3uxe. W: 3. BeHbchhct: 06maji n H H r B H C T H K a . Red. K). C. CTenaHOB. MocKBa 1974,
s. 270-285.
BOHflAPKO A. B.: Bud u epeMHpyccxozo znazona. MocKBa 1971.
TJIOBHHCKAH M . R.: CeMaHmunecxue munu eudoeux
npomueonocmaenenuů pyccKOzo znazona. MocKBa 1982
KRH3EB K). II.: AxuuoHanbHocmb u cmamanbHocmb: ux coomHoiueHue
e pyccKux xoncmpyxuufix c npuuacmwuu Ha -H, -m. Mtlnchen 1989.
KOIIIMH^EP 3.: Onepx Haym o eudax nonbCKOzo znazona. Onum cuHme3a.
B kh.: Bonpocu znazonbHozo euda. Pe,n. KD. C. MacnoB. MocKBa 1962
MACJIOB KD. C . : Ouepxu no acnexmonozuu. JleHHHrpaa 1984.
IXAJTyHEBA E. B . : CeManmunecxue uccnedoeaHwt. MocKBa 1996.
PACCY/IOBA O. II.: ynompeóneHue
eudoe znazona e coepeMeHHOM pyccKOM
muxe. MocKBa 1982
CTABHHUKA SI.: rnazonu deynanpaeneHHOzo deúcmewt
c
o6-cmonmenbcmeaMU ozpanmeHHoů
xpamnocmu e pyccKOM H3UKe. „Przeglad Rusycystyczny" 2002/3, c. 101-109.
THMBEPJIEHK A.: MmapuaHmHocmb u cunmaxcuuecxue ceoůcmea
euda
epyccKOM H3bixe. B: Hoeoe e 3apy6eoKHOů
nuuzeucmuKe. Bbinycíc X V .
Pefl. T. B. ByjibirHHa, A. E. Kn6pHK. MocKBa 1985, s. 261-285.
XPAKOBCKHH B. C : CeManmmcexue
ecmecmeeHHOH xnaccudjuxaum.
munu MHooKecmea cumyauuů
B: Tunonozua umepamuenux
uuů. Pe;j. B. C. X p a K O B C K H H . JlemiHrpafl 1989, c. 5-53.
IIIBE/JOBA JI. H.: Tpyánue cnyiau dyynxuuoHupoeaHusi eudoe pyccxozo
zona. MocKBa 1984.
DAHL 0: Tense andAspect Systems. London / New York 1985.
35
u ux
xommpyKzna­
OPERA SLAVICA XIII, 2003,2
FORSYTH J.: A Grammar of Aspect. Usage and Meaning in the Russian
Verbs. Cambridge 1970,
GUIRAUD-WEBER M . : L'aspect du verbe russe. Essais de
présentation.
Aix-en Provence 1988
GRZEGORCZYKOWA, R.: Problémy
kwantyfikacji w grupie werbalnej. B:
Liczba. Ilošč. Miara. Materiály Konferencji Naukowej w Jadwisinie. 1113 mája 1972 r. Pefl. Z. Topoliňska, M . Grochowski. Wroclaw - Warszawa - Kraków 1973 , c. 83-99.
GRZEGORCZYKOWA, R.: Funkcje semantyczne i skladniowe polskich
przyslówków.
Wroclaw - Warszawa - Kraków - Gdaňsk 1975.
GRZESIAK R. : Semantyka i skladnia czasowników
percepcji
zmyslowej.
Wroclaw - Warszawa - Kraków 1983.
HOLVOET A.: Aspekt a modalnoáč w jezyku polskim na tle ogólnoslowianskim. Wroclaw - Warszawa - Kraków 1989
KRATZEL G.: Grundztige des Aspektgebrauches in der russischen Sprache
der Gegenwart. Hamburg 1971.
LYONS J.: Semantics II. London 1977,
PIERNIKARSKI C : Typy opozycji aspektowych czasownika polskiego na tle
slowiaňskim.
Wroclaw - Warszawa-Kraków 1969
SMITH C. S. : The Parameter of Aspect. Dordrecht - Boston - London 1991,
c. 310-312;
SCHWENK H. J. : Studien zuř Sémantik des Verbalaspekts im Russischen.
Munchen 1991.
STAWNICKA J.: Czynnik "anulowania efektu" a wybór aspektu w kontekšcie
krotnošci
ograniczonej w jezyku polskim. B: Šlaskie Studia Lingwistyczne.
Pea. K. Kleszczowa, J. Sobczykowa. Katowice 2002, c. 72 - 79.