Informacja dodatkowa wraz z notami dla jednostek

INFORMACJA DODATKOWA
dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń
i zakłady reasekuracji
I. UWAGI OGÓLNE
Zakres informacji dodatkowej, sporządzanej przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń
i zakłady reasekuracji, został określony w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości i zgodnie z tym
załącznikiem obejmuje:
1) wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz
2) dodatkowe informacje i objaśnienia.
Informacja dodatkowa powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne do tego, aby
sprawozdanie finansowe odpowiadało warunkom określonym w art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości,
tzn. ma ono rzetelnie i jasno przedstawiać sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy
jednostki. Jeżeli w wyjątkowych przypadkach stosowanie określonego przepisu ustawy nie pozwala na
rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, to jednostka
nie stosuje tego przepisu, a w informacji dodatkowej uzasadnia przyczyny jego niezastosowania oraz
określa wpływ, jaki niezastosowanie przepisu wywiera na obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz
wynik finansowy jednostki.
Zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości, wprowadzenie do sprawozdania finansowego
powinno zawierać opis przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia
sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, oraz
przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedzającego (por.
art. 48 ust. 1 pkt 1).
Dodatkowe informacje i objaśnienia (por. art. 48 ust. 1 pkt 2) powinny natomiast zawierać:
– wyjaśnienia do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu)
własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte
sprawozdaniem finansowym,
– proponowany podział zysku lub pokrycia straty,
– podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki,
– inne istotne informacje dla zrozumienia sprawozdania finansowego.
Informacja dodatkowa stanowi liczbowo-opisowe uzupełnienie (uszczegółowienie, wyjaśnienie,
rozszerzenie) danych wykazanych w bilansie, rachunku zysków i strat, zestawieniu zmian w kapitale
(funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych. Ustawodawca nie określił obowiązujących
wzorów, formy prezentacji czy szczegółowości informacji i objaśnień, a jedynie ich minimalny zakres
i rodzaj (tematykę). Oznacza to, że jednostka:
1) może rozszerzyć (uszczegółowić) zakres podawanych informacji, jeżeli jest to niezbędne dla
właściwej oceny jej sytuacji w okresie sprawozdawczym (na co zezwala art. 50 ust. 1 ustawy
o rachunkowości),
2) może przyjąć formę prezentacji uwzględniającą charakter, rodzaj czy rozmiary działalności,
a mianowicie formę tabelaryczną (noty), formę opisową albo formę mieszaną (tabelaryczno-opisową),
3) powinna ujmować dane, zachowując kolejność dat (okresów) zastosowaną w innych
obowiązujących ją wzorach elementów sprawozdania finansowego, a mianowicie:
a) stan aktywów i pasywów bilansu na dzień kończący bieżący rok obrotowy (np. 2016) i stan na
dzień kończący poprzedni rok obrotowy (np. 2015) oraz dane takie jak przychody, koszty,
zyski i straty, obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego (dane wynikowe), wpływy
i wydatki (przepływy pieniężne) za bieżący rok obrotowy (np. 2016) i za poprzedni rok
obrotowy (np. 2015) albo
b) stan aktywów i pasywów bilansu na dzień kończący poprzedni rok obrotowy (np. 2015) i stan
na dzień kończący bieżący rok obrotowy (np. 2016) oraz dane takie jak przychody, koszty,
zyski i straty, obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego (dane wynikowe), wpływy
i wydatki (przepływy pieniężne) za poprzedni rok obrotowy (np. 2015) i za bieżący rok
obrotowy (np. 2016),
4) powinna zachować kolejność pozycji (punktów, podpunktów, liter) podanych w załączniku nr 1
do ustawy o rachunkowości; w przypadku niewystępowania zdarzenia może to być potwierdzone
w danej pozycji, np. zapisem „nie występuje”; w przypadku rozszerzenia – dodatkowe
informacje i objaśnienia powinny być podawane w pozycjach dodanych przez jednostkę (jako
dalsze punkty, podpunkty i litery),
5) może pominąć pozycje, jeżeli określone zdarzenie nie wystąpiło zarówno w roku obrotowym, jak
i w roku poprzedzającym ten rok obrotowy (na co zezwala art. 50 ust. 3 ustawy
o rachunkowości); wskazane byłoby w takim przypadku podanie (np. na końcu sporządzonej
informacji) numerów pozycji pominiętych z uwagi na ich niewystępowanie,
6) powinna podawać dane wyrażone w kwotach z taką samą dokładnością, jaka została przyjęta
w pozostałych wzorach sprawozdania finansowego (tj. w zaokrągleniu lub w pełnych tysiącach
złotych, setkach czy też pełnych złotych lub złotych i groszach).
Należy podkreślić, że analogicznie jak inne elementy składowe sprawozdania finansowego,
informacja dodatkowa powinna zostać podpisana – z podaniem daty podpisu – przez osobę, której
powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownika jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ
wieloosobowy – przez wszystkich członków tego organu. Odmowa podpisu wymaga pisemnego
uzasadnienia dołączonego do sprawozdania (por. art. 52 ust. 2 ww. ustawy).
II. WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zawierające opis przyjętych zasad (polityki)
rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim
ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych
zmian w stosunku do roku poprzedzającego, obejmuje w szczególności dane i informacje wymienione w
załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości, a mianowicie:
1) firmę, siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres, podstawowy przedmiot
działalności jednostki oraz numer we właściwym rejestrze sądowym albo ewidencji
W danych identyfikujących jednostkę, w tym jej formę prawną, wskazane jest podać również
informacje o wchodzących w skład jednostki oddziałach lub zakładach wpisanych do rejestru sądowego
(zarówno sporządzających samodzielne sprawozdania finansowe, jak i niesporządzających takich
sprawozdań), a także – z uwagi na możliwość stosowania uproszczeń w zakresie sprawozdawczości –
informację o istnieniu bądź braku corocznego obowiązku poddania badaniu sprawozdania finansowego
przez biegłego rewidenta.
2) wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony
W sytuacji gdy w akcie założycielskim (np. umowie, statucie) nie ograniczono czasu trwania
jednostki, pozycja ta jest we wprowadzeniu pomijana lub można zamieścić informację następującej
treści: „Czas trwania działalności spółki jest nieograniczony”.
3) wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym
Jeżeli rok obrotowy jest równy kalendarzowemu, to wystarczająca jest informacja, że jest to
sprawozdanie finansowe za dany rok obrotowy (np. 2016). Określenie roku obrotowego jest istotne, m.in.
w sytuacji gdy jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego. Może
ona bowiem, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości, połączyć księgi rachunkowe
i sprawozdanie finansowe za ten okres z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok
następny, np. jeśli jednostka powstała 1 września 2015 r. i zgodnie z umową księgi za 2015 r. połączyła
z księgami za 2016 r., to określi, że sprawozdanie finansowe obejmuje okres od 1 września 2015 r. do 31
grudnia 2016 r.
4) wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki
wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania
finansowe
Wskazanie to może przybrać formę stwierdzenia: „Sprawozdanie finansowe obejmuje łączne dane
dotyczące jednostki i wchodzących w jej skład (podać liczbę) zakładów (oddziałów) samobilansujących”.
W przypadku obowiązku sporządzenia łącznego sprawozdania finansowego, należy przestrzegać zasad
określonych w art. 51 ustawy o rachunkowości. Pozycję tę pomija się, jeśli jednostka nie sporządza
łącznego sprawozdania lub gdy nie prowadzi jednostek samobilansujących.
5) wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania
działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie
istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności
W tym punkcie wprowadzenia należy jednoznacznie zadeklarować zdolność jednostki
do kontynuowania przez nią działalności – w znaczeniu art. 5 ust. 2 ustawy o rachunkowości, tj.
w dającej się przewidzieć przyszłości obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego,
w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości. Wskazanie to
może nastąpić w postaci zapisu: „Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego nie są nam znane
okoliczności i zdarzenia, które świadczyłyby o istnieniu poważnych zagrożeń dla kontynuowania przez
jednostkę działalności w najbliższym okresie. Dlatego sprawozdanie sporządzono przy założeniu, że
działalność będzie kontynuowana w okresie nie krótszym niż jeden rok od dnia bilansowego”. Przy
ustalaniu zdolności jednostki do kontynuowania działalności należy uwzględnić wszystkie informacje
dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, tj. dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania
finansowego, czyli również informacje uzyskane po dniu bilansowym – do dnia sporządzenia
sprawozdania. Oświadczenie o kontynuowaniu działalności, zgodne ze stanem faktycznym lub prawnym,
zwalnia jednostkę z obowiązku określonego w art. 29 ustawy o rachunkowości, tj. wyceny aktywów
jednostki po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania (nie wyższych od cen wynikających
z ksiąg rachunkowych) oraz z obowiązku tworzenia rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty
spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności. W razie wystąpienia
okoliczności i zdarzeń w sposób istotny zagrażający możliwości kontynuowania działalności przez
jednostkę należy zamieścić w tej pozycji odpowiednie wyjaśnienia. Natomiast szczegółowy opis
zagrożeń i okoliczności wraz z omówieniem podjętych bądź planowanych przez jednostkę środków
zaradczych mających na celu eliminację tych zagrożeń podaje się w dodatkowych informacjach
i objaśnieniach.
6) w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło
połączenie, wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek,
oraz wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów)
Informacja o tym mogłaby zostać podana w formie zapisu: „Jest to sprawozdanie finansowe
sporządzone po połączeniu według stanu na dzień … spółek A i B. Połączenie nastąpiło przy
zastosowaniu metody nabycia udziałów”. Szczegółowe informacje dotyczące połączenia spółek omawia
się w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Jeżeli w roku obrotowym objętym sprawozdaniem nie
nastąpiło łączenie spółek, pozycję tę pomija się.
7) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów
i pasywów (także amortyzacji), ustalenia wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia
sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru
W tym punkcie wprowadzenia podawane są informacje dotyczące przyjętych przez jednostkę
rozwiązań (zasad, metod, sposobów) spośród wielu dopuszczonych do stosowania przepisami ustawy
o rachunkowości i wydanymi na jej podstawie rozporządzeniami, a także określonych w Krajowych
Standardach Rachunkowości (KSR), a w razie ich braku w Międzynarodowych Standardach
Rachunkowości (MSR), które mogą przykładowo dotyczyć:
a) zasad w zakresie kwalifikacji umów leasingu (art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości), odroczonego
podatku dochodowego (art. 37 ust. 10 ww. ustawy) oraz wyceny instrumentów finansowych
(art. 28b ust. 1 ww. ustawy) przyjętych przez jednostkę, która za poprzedni rok obrotowy nie
przekroczyła co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
– 17.000.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
– 34.000.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok
obrotowy,
– 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,
b) zasad obliczania kosztu wytworzenia produktu (art. 28 ust. 4a ustawy o rachunkowości)
przyjętych przez jednostkę, której roczne sprawozdania finansowe nie podlega obowiązkowi
badania w myśl art. 64 ust. 1 ww. ustawy,
c) zasad dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych (art. 32 ust. 6 i art. 33 ust. 1 ustawy o rachunkowości),
d) zasad wyceny, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, nieruchomości oraz wartości niematerialnych
i prawnych zaliczonych do inwestycji, aktywów finansowych i zapasów (art. 28 ust. 1, art. 34 ust.
1 i 2 ustawy o rachunkowości),
e) metod prowadzenia ewidencji szczegółowej rzeczowych składników aktywów obrotowych
(art. 17 ust. 2 ustawy o rachunkowości) oraz wyceny ich stanu końcowego (art. 34 ust. 4 ustawy
o rachunkowości),
f) zasad przyjętych w zakresie odroczonego podatku dochodowego, w szczególności:
– określenia metody rozchodu (odwracania się) różnic przejściowych,
– określenia czy przyjęto metodę kompensowania, czy niekompensowania aktywów i rezerw
z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
g) zasad dokonywania odpisów aktualizujących wartość aktywów,
h) zasad stosowanych do leasingu operacyjnego, w tym metodę ujmowania opłat leasingowych
(w szczególności, jeżeli jednostka obiera inną metodę niż liniowa),
i) zasad stosowanych do leasingu finansowego, a w szczególności metodę podziału opłat
leasingowych na część kapitałową i odsetkową oraz przyjętą politykę rachunkowości w zakresie
amortyzacji przedmiotu leasingu.
Jednostki wykonujące umowy o usługi długoterminowe (w tym budowlane) przez okres dłuższy niż 6
miesięcy podają w tym miejscu opis przyjętych metod ustalania stanu i pomiaru przychodów z tytułu
niezakończonych umów. Jeżeli jednostka – zgodnie z KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane” –
dzieli umowę na mniejsze elementy (prace) i dokonuje pomiaru stopnia zaawansowania dla każdej z tych
prac osobno, to zaleca się, aby ujawniła o tym stosowną informację.
Natomiast jednostki, o których mowa w art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo
energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm.), podają w tym miejscu ogólne informacje o przyjętych
zasadach rachunkowości w zakresie ujmowania i wyceny praw majątkowych wynikających ze świadectw
pochodzenia.
Z kolei jednostki, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu
uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1223 ze zm.), zamieszczają w tej
pozycji przyjęte zasady (politykę) rachunkowości w zakresie ujmowania i wyceny praw do emisji,
w tym:
– zasady amortyzacji,
– zasady pozabilansowej wyceny praw do emisji, w tym przeznaczonych do sprzedaży,
– zasady ustalania odpisów z tytułu trwałej utraty wartości oraz rozliczeń międzyokresowych
biernych na prawa do emisji do pokrycia.
Co istotne we wprowadzeniu podaje się tylko te przyjęte do stosowania formy, sposoby, zasady oraz
metody w zakresie rachunkowości, które ustawodawca pozostawił jednostce do wyboru. Nie wymienia
się zatem i nie omawia tych, które są dla jednostki obligatoryjne.
III. DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA
1. Informacje i objaśnienia do bilansu
Dodatkowe informacje i objaśnienia do bilansu obejmują w szczególności:
1) szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości
niematerialnych i prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierający stan tych
aktywów na początek roku obrotowego, zwiększenia i zmniejszenia z tytułu: aktualizacji
wartości, nabycia, rozchodu, przemieszczenia wewnętrznego oraz stan końcowy, a dla
majątku amortyzowanego – podobne przedstawienie stanów i tytułów zmian
dotychczasowej amortyzacji lub umorzenia
Ze względu na zakres informacji koniecznych do wykazania w tym punkcie, mogą one zostać
przedstawione w nocie w formie tabeli ujmującej stan wartości początkowych i umorzenia ww.
składników aktywów na początek roku, ich zmiany w trakcie roku obrotowego, stan wartości
początkowych i umorzenia na koniec roku oraz ich wartość netto na początek i koniec roku obrotowego.
Nota 1
Zmiana wartości początkowej i umorzenia środków trwałych
Nazwa
grupy
rodzajowej
środków
trwałych
Wartość
początkowa
(brutto)
– stan na
początek
roku
obrotowego
1
2
Zwiększenie wartości początkowej
aktualizacja
przemieszczenie
przychody
3
4
zbycie
likwidacja
6
7
8
5
inne
Ogółem
zmniejszenie
wartości
początkowej
(7 + 8 + 9)
Wartość
początkowa
– stan na
koniec roku
obrotowego
(2 + 6 – 10)
9
10
11
Zmniejszenie wartości początkowej
Ogółem
zwiększenie
wartości
początkowej
(3 + 4 + 5)
Razem
Umorzenie
– stan
na początek
roku
obrotowego
12
Zwiększenia w ciągu roku
obrotowego
aktualizacja
13
Ogółem
zwiększenie
umorzenia
amortyzacja
za rok
obrotowy
inne
14
15
Zmniejszenie
umorzenia
(13 + 14 + 15)
16
Umorzenie
– stan na koniec
roku obrotowego
(12 + 16 – 17)
17
18
Wartość netto środków trwałych
stan na początek
roku obrotowego
stan na koniec roku
obrotowego
(2 – 12)
(11 – 18)
19
20
Nota 2
Zmiana wartości początkowej i umorzenia wartości niematerialnych i prawnych
Nazwa wartości
niematerialnych
i prawnych
1
Wartość
początkowa
(brutto)
– stan na
początek roku
obrotowego
Zwiększenie wartości początkowej
aktualizacja
przychody
przemieszczenie
3
4
5
2
Ogółem
zwiększenie
wartości
początkowej
(3 + 4 + 5)
6
Zmniejszenie wartości początkowej
zbycie
likwidacja
inne
Ogółem
zmniejszenie
wartości
początkowej
(7 + 8 + 9)
7
8
9
10
Wartość
początkowa –
stan na koniec
roku
obrotowego
(2 + 6 – 10)
11
Razem
Umorzenie
- stan na
początek roku
obrotowego
12
Zwiększenia w ciągu roku obrotowego
aktualizacja
amortyzacja
za rok
obrotowy
inne
13
14
15
Wartość netto wartości niematerialnych i prawnych
Ogółem
zwiększenie
umorzenia
(13 + 14 + 15)
Zmniejszenie
umorzenia
Umorzenie
- stan na koniec
roku obrotowego
(12 + 16 – 17)
16
17
18
stan na początek
roku obrotowego
(2 – 12)
stan na koniec
roku obrotowego
(11 – 18)
19
20
Nota 3
Zmiana wartości inwestycji długoterminowych
Wyszczególnienie
1
Razem
Stan na
początek
roku
obrotowego
(wartość
brutto)
Zwiększenie
Zmniejszenie
zakup
inne
sprzedaż
inne
2
3
4
5
6
Stan na
koniec
roku
obrotowego
(wartość
brutto)
(2 + 3 + 4
– 5 – 6)
na
początek
roku
obrotowego
zwiększenia
7
8
9
Wartość netto
inwestycji
długoterminowych
Wartość odpisów aktualizujących inwestycje
długoterminowe
zmniejszenia
na
koniec
roku
obrotowego
(8 + 9 – 10)
na
początek
roku
obrotowego
(2 – 8)
na
koniec
roku
obrotowego
(7 – 11)
10
11
12
13
2) kwotę dokonanych w trakcie roku obrotowego odpisów aktualizujących wartość aktywów
trwałych odrębnie dla długoterminowych aktywów niefinansowych oraz długoterminowych
aktywów finansowych
Informację o dokonanych w trakcie roku obrotowego odpisach aktualizujących wartość aktywów
trwałych (odrębnie dla długoterminowych aktywów niefinansowych oraz długoterminowych aktywów
finansowych) można przedstawić w notach w formie tabel.
Nota 4
Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych aktywów niefinansowych
Wyszczególnienie
Zmiany stanu odpisów w ciągu roku
obrotowego
Stan na początek
roku obrotowego
2
(2 + 3 – 4)
zmniejszenia
zwiększenia
1
Stan na koniec roku
obrotowego
3
4
5
Razem
Nota 5
Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych aktywów finansowych
Wyszczególnienie
Zmiany stanu odpisów w ciągu roku
obrotowego
Stan na początek
roku obrotowego
zwiększenia
1
2
zmniejszenia
3
4
Stan na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4)
5
Razem
3) kwotę kosztów zakończonych prac rozwojowych oraz kwotę wartości firmy, a także
wyjaśnienie okresu ich odpisywania, określonego odpowiednio w art. 33 ust. 3 oraz art. 44b
ust. 10
W pozycji tej ujawnia się informacje dotyczące kosztów zakończonych prac rozwojowych
zaliczanych do wartości niematerialnych i prawnych oraz informacje o wartości firmy. Wyjaśnienia
wymaga przy tym okres odpisywania tych aktywów, określony odpowiednio w art. 33 ust. 3 oraz art. 44b
ust. 10 ustawy o rachunkowości. Powyższe informacje można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 6
Koszty zakończonych prac rozwojowych oraz wartość firmy
Wyszczególnienie
1
Wartość
początkowa
Dotychczasowe
umorzenie
2
3
Ustalony okres
odpisywania
4
Uwagi
5
4) wartość gruntów użytkowanych wieczyście
Grunty, w stosunku do których jednostka posiada prawo użytkowania wieczystego, można ująć
w nocie w formie tabeli.
Nota 7 Grunty użytkowane wieczyście
Grunt
(nr działki,
nazwa)
Wyszczególnienie
1
2
Stan
na początek
roku
obrotowego
Zmiany stanu w trakcie
roku obrotowego
zwiększenia
3
zmniejszenia
4
Stan na koniec roku
obrotowego
(3 + 4 – 5)
5
6
Powierzchnia (m2)
Wartość (zł)
Powierzchnia (m2)
Wartość (zł)
Powierzchnia (m2)
Wartość (zł)
Powierzchnia (m2)
Wartość (zł)
Powierzchnia (m2)
Wartość (zł)
Dane liczbowe powinny wynikać z posiadanych przez jednostkę dokumentów (np. potwierdzających
nadanie jej prawa użytkowania wieczystego gruntów, czy stanowiących podstawę naliczania rocznych
opłat za ich użytkowanie wieczyste).
5) wartość nieamortyzowanych lub nieumarzanych przez jednostkę środków trwałych,
używanych na podstawie umów najmu, dzierżawy i innych umów, w tym z tytułu umów leasingu
W tej pozycji wykazywane są środki trwałe używane na podstawie ww. umów, z których niezbicie
wynika, że jednostka nie musi (nie ma obowiązku lub prawa) ich amortyzować lub umarzać (jeżeli np.
umowa nie spełnia co najmniej jednego z warunków określonych w art. 3 ust. 4 pkt 1–7 ustawy
o rachunkowości). W zależności od potrzeb można dokonać ich prezentacji w nocie w formie tabeli.
Nota 8
Środki trwałe nieamortyzowane lub nieumarzane (ewidencjonowane pozabilansowo)
Grupa według KŚT
1
Stan na początek
roku obrotowego
2
Zmiany w trakcie roku obrotowego
zwiększenia
3
zmniejszenia
4
Stan na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4)
5
Razem
Wartość środków trwałych może wynikać z zawartych umów lub z polis ubezpieczeniowych albo
w przypadku braku danych w tym zakresie – może zostać ustalona szacunkowo przez jednostkę
we własnym zakresie.
6) liczbę oraz wartość posiadanych papierów wartościowych lub praw, w tym świadectw
udziałowych, zamiennych dłużnych papierów wartościowych, warrantów i opcji,
ze wskazaniem praw, jakie przyznają
Informację o liczbie oraz wartości posiadanych papierów wartościowych lub praw – w tym świadectw
udziałowych, zamiennych dłużnych papierów wartościowych, warrantów i opcji, ze wskazaniem praw,
jakie przyznają – można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 9
Papiery wartościowe lub prawa
Papiery wartościowe lub prawa
Wyszczególnienie
świadectwa
udziałowe
1
Stan na początek
roku obrotowego
Zwiększenia
Zmniejszenia
Stan na koniec roku
obrotowego
zamienne dłużne
papiery
wartościowe
warranty
opcje
3
4
5
2
Razem
6
ilość
wartość
ilość
wartość
ilość
wartość
ilość
wartość
Uwagi
7) dane o odpisach aktualizujących wartość należności, ze wskazaniem stanu na początek roku
obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie na koniec roku obrotowego
W pozycji tej wykazuje się informacje o odpisach aktualizujących wartość należności, dokonanych
zgodnie z przepisami art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zestawienie danych może być sporządzone
w podanej przykładowo nocie.
Nota 10 Odpisy aktualizujące wartość należności
Grupa
należności
1
Stan na początek
roku obrotowego
2
Zmiany stanu odpisów w ciągu roku obrotowego
zwiększenia
wykorzystanie
uznanie
za zbędne
3
4
5
Stan
na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4 – 5)
6
Razem
Dane liczbowe podaje się według grup należności ujmowanych w aktywach bilansu w pozycji A.III
oraz B.II. Jako zwiększenia stanu odpisów wykazuje się odpisy dokonane w ciągu roku, zaliczone
odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych – w zależności od rodzaju
należności, od których dokonano odpisów aktualizujących, albo podwyższające wartość należności – np.
w przypadku zasądzenia odsetek od należności już objętych odpisami (art. 35b ust. 1 pkt 4 ustawy
o rachunkowości). W kolumnie dotyczącej wykorzystania odpisów uwzględnia się należności odpisane
w ciężar dokonanych uprzednio odpisów z tytułu ich aktualizacji. Natomiast w kolumnie informującej
o uznaniu odpisów za zbędne (rozwiązaniu) podaje się odpisy, których wartość odniesiono na pozostałe
przychody operacyjne albo przychody finansowe – w zależności od rodzaju należności, których odpisy
dotyczyły.
8) dane o strukturze własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej
subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych
Biorąc pod uwagę, że w myśl art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, przez udziały lub
udziałowców rozumie się również odpowiednio akcje lub akcjonariuszy, to przez akcje rozumie się
również udziały. Dane o strukturze kapitału podstawowego jednostek będą zatem różne – w zależności
od formy prawnej jednostki. W pozycji tej wykazuje się:
a) w spółkach akcyjnych – wysokość kapitału zakładowego (który dzieli się na akcje o równej
wartości nominalnej, zgodnie z art. 302 K.s.h.) oraz liczbę i wartość nominalną akcji z podziałem
na akcje zwykłe i uprzywilejowane oraz inne; jeżeli są to akcje imienne, to w tej pozycji
wymienia się nazwiska lub firmy (nazwy) właścicieli posiadających pakiety większościowe akcji
(odpowiednio do postanowień statutu spółki i odpowiednich przepisów Kodeksu spółek
handlowych); informacje te powinny być zgodne z danymi wynikającymi z księgi akcji;
b) w spółkach z o.o. – wielkość i strukturę kapitału zakładowego (który dzieli się na udziały o równej
lub nierównej wartości nominalnej, stosownie do art. 152 K.s.h.) oraz podział tego kapitału między
wspólników – z wyszczególnieniem ich nazwisk (nazw) oraz liczby i wartości posiadanych przez
nich udziałów; informacje te powinny być zgodne z danymi wynikającymi z księgi udziałów;
c) w spółkach komandytowo-akcyjnych – wielkość kapitału zakładowego oraz wartość nominalną
akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji
poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli są wprowadzane akcje różnych
rodzajów, a także nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy i ich procentowy
udział w kapitale zakładowym.
Nie wypełniają tej pozycji pozostałe spółki osobowe, przedsiębiorstwa państwowe, SP ZOZ,
spółdzielnie oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Powyższe informacje mogą być zaprezentowane w notach w formie tabel.
Nota 11 Struktura własności kapitału podstawowego na dzień …
Akcje
Wyszczególnienie
1
1. Wartość nominalna jednej akcji
2. Wartość emisyjna jednej akcji
3. Ilość akcji w emisji (serii)
4. Podział akcji z danej serii
– uprzywilejowane (szt.)
– zwykłe (szt.)
5. Podział akcji z danej serii
– imienne
– na okaziciela
6. Rodzaj uprzywilejowanych akcji
– w zakresie praw głosu (szt.)
– w zakresie dywidendy (szt.)
– pozostałe (szt.)
7. Wartość nominalna serii
8. Sposób pokrycia akcji
– gotówka
– aport
9. Data rejestracji
Ogółem
Seria …
Seria …
2
3
Seria ...
4
Seria …
5
6
Nota 12 Struktura własności kapitału podstawowego w spółce z o.o. – stan na koniec roku obrotowego
Nazwisko
(nazwa)
udziałowca
Liczba posiadanych
przez udziałowca
udziałów
Wartość nominalna
posiadanych przez
udziałowca udziałów
Udział procentowy udziałów
w kapitale zakładowym
spółki w %
1
2
3
4
Razem
9) stan na początek roku obrotowego, zwiększenia i wykorzystanie oraz stan końcowy
kapitałów (funduszy) zapasowych, rezerwowych oraz kapitału (funduszu) z aktualizacji
wyceny, o ile jednostka nie sporządza zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym
Obowiązek podania informacji w tej pozycji dotyczy jedynie jednostek, które nie mają obowiązku
sporządzenia zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym. W tej pozycji wykazuje się stany
wszystkich tworzonych kapitałów (funduszy) innych niż kapitał podstawowy: na początek roku
obrotowego, zwiększenia i zmniejszenia w ciągu roku według tytułów oraz na koniec roku obrotowego.
Informacje o kapitałach można sporządzić w notach w formie tabel.
Nota 13 Zmiany stanów kapitałów (funduszy) zapasowego i rezerwowego
Rodzaj kapitału (funduszu)
Wyszczególnienie
zapasowy
1
Razem
rezerwowy
2
3
(2 + 3)
4
1. Stan na początek roku obrotowego
2. Zwiększenie w ciągu roku obrotowego, w tym:
– agio
– podział zysku
– dopłaty
– inne
3. Zmniejszenie w ciągu roku obrotowego, w tym:
– pokrycie straty
– zwrot dopłat
– dywidendy
– inne
4. Stan na koniec roku obrotowego
Nota 14 Zmiany w stanie kapitału z aktualizacji wyceny
Wyszczególnienie
1
Aktualizacja środków trwałych
Wycena inwestycji długoterminowych
Zagrożenie kontynuacji działalności
Razem
Wartość
kapitału na
początek roku
obrotowego
2
Zwiększenia
3
Zmniejszenia
4
Wartość kapitału
na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4)
5
10) propozycje co do sposobu podziału zysku lub pokrycia straty za rok obrotowy
Podawana w tej pozycji informacja wynika z propozycji podziału zysku netto przygotowanej przez
kierownika jednostki i zaakceptowanej przez uprawniony do tego organ jednostki (np. radę nadzorczą).
Propozycja podziału zysku powinna być przygotowana z uwzględnieniem odpowiednich przepisów
prawa obowiązujących poszczególne grupy jednostek określających zasady ich gospodarki finansowej,
w tym zasady podziału zysku lub pokrycia straty. Pozycję tę wypełniają jednostki będące osobami
prawnymi oraz spółki komandytowo-akcyjne. Informacja może być sporządzona w nocie w formie
tabeli, w której wskazane zostaną cele, na które proponuje się przeznaczyć zysk netto za rok obrotowy
(lub źródła pokrycia straty) oraz odpowiadające im kwoty. Co istotne, jeżeli strata za rok obrotowy
zwiększa poprzednio poniesioną i niepokrytą stratę, to kierownik jednostki powinien wskazać we
wprowadzeniu wynikające z tego tytułu zagrożenia dla kontynuowania przez nią działalności.
Nota 15 Propozycja podziału zysku za rok obrotowy
Wyszczególnienie
Kwota
1
2
1. Nierozliczony wynik lat ubiegłych (w tym skutki korekty błędu lub poniesienia straty na
sprzedaży bądź umorzeniu udziałów/akcji własnych) (+/–)
2. Zysk netto za rok obrotowy
3. Razem zysk do podziału
4. Proponowany podział zysku
– pokrycie straty z lat ubiegłych
– wypłata dywidendy
– zwiększenie kapitału zapasowego
– zwiększenie kapitału rezerwowego
– zwiększenie kapitału podstawowego
– wypłata nagród, premii
– zasilenie funduszy specjalnych
– inne
5. Niepodzielony zysk
Nota 16 Propozycja pokrycia straty za rok obrotowy
Wyszczególnienie
Kwota
1
2
1. Nierozliczony wynik z lat ubiegłych (w tym skutki korekty błędu lub poniesienia straty na
sprzedaży bądź umorzeniu udziałów/akcji własnych) (+/–)
2. Strata netto za rok obrotowy
3. Razem strata do pokrycia
4. Proponowane źródła pokrycia straty
– kapitał zapasowy
– kapitał rezerwowy
– kapitał podstawowy
– dopłaty wspólników
– inne
5. Niepokryta strata
11) dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach,
wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym
Jednostka w pozycji tej ujawnia następujące informacje o rezerwach oraz biernych rozliczeniach
międzyokresowych kosztów, wykazanych w pasywach bilansu w pozycji B.I:
– cel ich utworzenia,
– stan na początek okresu,
– dodatkowe rezerwy utworzone w ciągu okresu, łącznie ze zwiększeniami dotychczasowych
rezerw, np. w wyniku ich wzrostu w ciągu okresu wynikającego z upływu czasu oraz skutków
zmian stopy dyskontowej,
– kwoty wykorzystane w ciągu okresu (rozliczone z zobowiązaniami),
– kwoty niewykorzystane, rozwiązane w ciągu okresu oraz
– stan na koniec okresu.
Informacje podawane w tej pozycji powinny obejmować:
1) rezerwy na koszty obciążające koszty operacyjne (art. 39 ust. 2 i art. 34a ust. 5 ustawy
o rachunkowości),
2) rezerwy na przyszłe zobowiązania i przewidywane straty z transakcji gospodarczych w toku,
zaliczane odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych (art. 35d
ustawy o rachunkowości),
3) rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego – wskazane jest ujmować w odrębnej nocie,
z uwagi na możliwość równoczesnego uwzględnienia aktywów z tytułu odroczonego podatku
dochodowego i ze względu na fakt, że niekiedy ww. rezerwy i aktywa są rozliczane z kapitałem
własnym (a nie z wynikiem finansowym) oraz, że są zaliczane w całości do długoterminowych.
Według pkt 5.2 KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania
warunkowe”, do każdej grupy rezerw oraz biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów lub ich
istotnych składowych jednostka powinna ponadto ujawnić: krótki opis charakteru obowiązku
(zobowiązania) oraz oczekiwanych terminów wynikających wypływów korzyści ekonomicznych,
informacje o wszelkich istotnych niepewnościach co do kwoty i terminu wystąpienia tych wypływów,
główne założenia, jeżeli jest to zasadne, dotyczące przyszłych zdarzeń, które zostały uwzględnione przy
szacowaniu rezerwy, kwotę wszelkiego zakładanego zwrotu składnika aktywów, w tym kwotę ujętą
w bilansie.
Rezerwy z pkt 1–3 mogą być zestawione w notach w formie tabel.
Nota 17 Rezerwy na koszty i zobowiązania
Zmniejszenia
Wyszczególnienie
1
Stan na
początek roku
Zwiększenia
obrotowego
2
wykorzystanie
(rozliczone
z zobowiązaniami)
rozwiązanie
(uznanie
rezerwy
za zbędną)
razem
(4 + 5)
Stan na
koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 6)
4
5
6
7
3
1. Rezerwy długoterminowe
– na świadczenia emerytalne
i podobne
– na udzielone gwarancje i poręczenia
– na pewne lub
prawdopodobne straty
z operacji w toku
– na pozostałe koszty
2. Rezerwy krótkoterminowe
– na świadczenia emerytalne
i podobne
– na udzielone gwarancje i poręczenia
– na pewne lub
prawdopodobne straty
z operacji w toku
– na pozostałe koszty
Razem
Nota 18 Odroczony podatek dochodowy
Rezerwy na odroczony
podatek dochodowy
Wyszczególnienie
1
1. Stan na początek roku obrotowego,
w tym:
- z tytułu strat podatkowych
2. Zwiększenia, w tym:
- z tytułu strat podatkowych
3. Zmniejszenia, w tym:
– z tytułu strat podatkowych
4. Stan na koniec roku obrotowego,
w tym:
– z tytułu strat podatkowych
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
odniesione
na wynik
finansowy
odniesione
na kapitał
(fundusz
własny)
odniesione
na wynik
finansowy
w tym: odpisy
aktualizujące
aktywa
odniesione
na kapitał
(fundusz
własny)
w tym: odpisy
aktualizujące
aktywa
2
3
4
5
6
7
12) podział zobowiązań długoterminowych według pozycji bilansu o pozostałym od dnia
bilansowego, przewidywanym umową, okresie spłaty:
a) do 1 roku,
b) powyżej 1 roku do 3 lat,
c) powyżej 3 do 5 lat,
d) powyżej 5 lat
Informacje dotyczące zobowiązań długoterminowych według pozycji bilansu można przedstawić
w nocie w formie tabeli.
Nota 19 Zobowiązania według okresów wymagalności
Okres wymagalności
Wyszczególnienie
powyżej
1 roku do 3 lat
do 1 roku
powyżej 3 lat
do 5 lat
Razem
powyżej 5 lat
Stan na
BO
1
1. Zobowiązania wobec jednostek powiązanych
– z tytułu dostaw i usług
– inne
2. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek, w których jednostka posiada
zaangażowanie w kapitale
– z tytułu dostaw i usług
– inne
3. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek
– kredyty i pożyczki
– z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
– inne zobowiązania finansowe
– z tytułu dostaw i usług
– zaliczki otrzymane na dostawy i usługi
– zobowiązania wekslowe
– z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz
innych tytułów publicznoprawnych
– z tytułu wynagrodzeń
– inne
4. Fundusze specjalne
– zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
– inne
Razem
2
BZ
3
BO
4
BZ
5
BO
6
BZ
7
BO
8
BZ
BO
BZ
9
(2 + 4
+ 6 + 8)
(3 + 5
+ 7 + 9)
Należy zwrócić uwagę, iż z treści tej pozycji wynika jednoznacznie, że chodzi w niej o zobowiązania
długoterminowe, natomiast w strukturze tych zobowiązań wykazuje się zobowiązania do 1 roku,
zaliczane w rachunkowości do zobowiązań krótkoterminowych. Wątpliwości dotyczą również
wykazywania zobowiązań z tytułu dostaw i usług, które (stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 22 ustawy
o rachunkowości) zawsze są zaliczane do zobowiązań krótkoterminowych. W celu uniknięcia
nieporozumień, przy sporządzaniu tej pozycji najlepiej będzie przyjąć za podstawę wszystkie
zobowiązania jednostki, tj. zarówno krótkoterminowe, jak i długoterminowe, wykazując je według stanu
na początek roku obrotowego (BO) i na koniec roku obrotowego (BZ). Pozwala to na przedstawienie
pełnego obrazu rodzaju zobowiązań jednostki według okresów ich wymagalności. Stany tych
zobowiązań powinny wynikać z analizy sald odpowiednich kont rozrachunkowych oraz terminów spłaty
poszczególnych tytułów zobowiązań na dzień bilansowy (w przypadku kredytu będą to terminy spłat
według zawartej umowy kredytowej). W tej części można wykazać zaliczane w bilansie do zobowiązań
stany funduszy specjalnych (w tym ZFŚS), jeżeli jest ich kilka, a ich wysokość jest w ocenie jednostki
znacząca.
13) łączną kwotę zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki ze wskazaniem charakteru
i formy tych zabezpieczeń
W pozycji tej wykazywane są zobowiązania, które są zabezpieczone na składnikach majątku
jednostki: wekslem, hipoteką, zastawem lub zastawem skarbowym albo oddaniem majątku pod zarząd
osobie trzeciej do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sporu przez sąd. Najczęściej zabezpieczane są
zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek oraz zobowiązania podatkowe. W przypadku weksli
niezawierających oznaczonej kwoty (in blanco) wskazane jest podanie ich liczby i ogólnej kwoty
zobowiązań, z powstaniem których wiązało się wystawienie tych weksli. Informacje podane w tej pozycji
mają wskazać na ograniczenia jednostki w dysponowaniu aktywami trwałymi lub obrotowymi.
Informacje te można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 20 Wykaz zobowiązań zabezpieczonych na majątku
Kwota zobowiązania
Wyszczególnienie
1
Kwota zabezpieczenia
Na aktywach trwałych
Na aktywach obrotowych
na
początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
na
początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
na
początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
na
początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
2
3
4
5
6
7
8
9
Weksel
Hipoteka
Zastaw
Inne
Razem
14) wykaz istotnych pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych, w tym kwotę
czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów stanowiących różnicę między wartością
otrzymanych finansowych składników aktywów a zobowiązaniem zapłaty za nie
Zgodnie z ustawą o rachunkowości, jednostka może dokonywać czynnych i biernych rozliczeń
międzyokresowych kosztów (art. 39 ustawy o rachunkowości) oraz rozliczeń międzyokresowych
przychodów (art. 41 ustawy o rachunkowości). Jeżeli w ocenie jednostki kwoty dokonywanych rozliczeń
międzyokresowych są istotne, to w tej pozycji informacji można zaprezentować je w notach w formie
tabel. W pozycji tej pomija się aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (wykazywane
w aktywach bilansu w wierszu A.V.1 – jako długoterminowe rozliczenia międzyokresowe) oraz bierne
rozliczenia międzyokresowe kosztów (wykazywane w pozycji B.I pasywów bilansu). Zagadnienia te
objaśniają noty 17 i 18 na str. 17–18. Natomiast zaliczki otrzymane na poczet przyszłych dostaw
wykazuje się jako zobowiązania w pozycji B.III.3 lit. e) pasywów bilansu (patrz nota 19 na str. 19).
Nota 21 Czynne rozliczenia międzyokresowe
Wyszczególnienie
1
Stan na początek
roku obrotowego
2
Zwiększenia
3
Zmniejszenia
4
Stan na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4)
5
1. Czynne rozliczenia międzyokresowe
kosztów, w tym:
– długoterminowe
– krótkoterminowe
2. Czynne rozliczenia międzyokresowe
przychodów, w tym:
– długoterminowe
– krótkoterminowe
Nota 22 Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Wyszczególnienie
1
Ujemna wartość firmy
Darowizna środków trwałych, środków
trwałych w budowie oraz wartości
niematerialnych i prawnych
Dotacje na sfinansowanie środków trwałych,
środków trwałych w budowie oraz prac
rozwojowych
Otrzymane lub należne środki z tytułu
świadczeń, których wykonanie nastąpi
w przyszłości
Pozostałe
Razem
Stan na początek
roku obrotowego
Zwiększenia
Zmniejszenia
Stan na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4)
2
3
4
5
15) w przypadku gdy składnik aktywów lub pasywów jest wykazywany w więcej niż jednej
pozycji bilansu, jego powiązanie między tymi pozycjami; dotyczy to w szczególności
podziału należności i zobowiązań na część długoterminową i krótkoterminową
Informacje o składnikach aktywów i pasywów, których wartość jest wykazywana w więcej niż jednej
pozycji bilansu, jego powiązania między tymi pozycjami można przedstawić w notach w formie tabel.
Nota 23 Składniki aktywów wykazywane w więcej niż jednej pozycji bilansu – powiązania
Wyszczególnienie
1
Numer konta
księgowego
2
Kwota
Pozycja
w bilansie
Kwota
3
4
5
A.IV.3 lit. c)
Należności od pozostałych jednostek
z tytułu udzielonej pożyczki
24-0/1
Rozliczenia międzyokresowe kosztów
64-0
B.III.1 lit. b)
A.V.2
B.IV
Razem
Nota 24 Składniki pasywów wykazywane w więcej niż jednej pozycji bilansu – powiązania
Wyszczególnienie
1
Numer konta
księgowego
2
Pozycja
w bilansie
Kwota
3
4
5
B.II.3 lit. a)
Zobowiązania wobec pozostałych
jednostek z tytułu kredytu
13-4/1
Zobowiązania wobec pozostałych jednostek
z tytułu zaciągniętej pożyczki
24-0/1
Zobowiązania wobec jednostki powiązanej
z tytułu zaciągniętej pożyczki
Kwota
B.III.3 lit. a)
B.II.3 lit. a)
B.III.3 lit. a)
B.II.1
24-0/2
B.III.1 lit. b)
Razem
16) łączną kwotę zobowiązań warunkowych, w tym również udzielonych przez jednostkę
gwarancji i poręczeń, także wekslowych, niewykazanych w bilansie, ze wskazaniem
zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki oraz charakteru i formy tych
zabezpieczeń; odrębnie należy wykazać informacje dotyczące zobowiązań warunkowych
w zakresie emerytur i podobnych świadczeń oraz wobec jednostek powiązanych lub
stowarzyszonych
Jednostka ujawnia informację o stanie zobowiązań warunkowych na dzień bilansowy w informacji
dodatkowej, jeżeli możliwość wypływu środków z tytułu wypełnienia obowiązku nie jest znikoma
(tj. gdy jest znaczne). Szczegółowe zasady ujęcia, wyceny i prezentacji w sprawozdaniu finansowym
zobowiązań warunkowych przedstawia KSR nr 6. W myśl tego standardu, zobowiązanie warunkowe
występuje wtedy, gdy powstanie obowiązku wykonania świadczeń, z czym wiąże się prawdopodobny
wypływ środków, uzależnione jest od zaistnienia określonych zdarzeń. W przypadku gdy jednostka
podlega odpowiedzialności solidarnej, ta część obowiązku, która może nie zostać wypełniona przez
strony trzecie, jest traktowana jako zobowiązanie warunkowe. Z pkt 3.19 KSR nr 6 wynika, iż
w przypadku gdy spełnienie obowiązku nie jest prawdopodobne, tzn. jeśli bardziej możliwe jest, że do
zaistnienia zdarzenia nie dojdzie, niż to, że do niego dojdzie (prawdopodobieństwo zaistnienia zdarzenia
jest mniejsze od prawdopodobieństwa, że zdarzenie nie nastąpi), jednostka ocenia, czy możliwość
nastąpienia wypływu środków jest znikoma, czy też nie. W przypadku odpowiedzi negatywnej
(prawdopodobieństwo nie jest znikome), jednostka ujawnia informację o istnieniu zobowiązania
warunkowego. W razie odpowiedzi pozytywnej (prawdopodobieństwo jest znikome) nie powstaje
obowiązek ujawnienia zobowiązania warunkowego. Do każdego tego rodzaju zobowiązania
warunkowego jednostka podaje krótki opis charakteru zobowiązania warunkowego oraz ujawnia:
– szacunkową kwotę jego skutków finansowych,
– przesłanki świadczące o istnieniu niepewności co do kwoty lub terminu wypływu środków oraz
– możliwości uzyskania zwrotów.
Jeśli rezerwa i zobowiązanie warunkowe wynikają z tych samych okoliczności, to jednostka ujawnia
informacje w sposób odzwierciedlający powiązanie między rezerwą i zobowiązaniem warunkowym.
Jednostka zaprzestaje ujawniać zobowiązania warunkowe w razie:
– utworzenia rezerw po ponownym zweryfikowaniu kryteriów,
– powstania zobowiązania wynikającego z okoliczności, dla których ujawniono zobowiązanie
warunkowe lub
– ustania obecnego lub możliwego obowiązku.
Jeżeli jakakolwiek z wymaganych informacji dotyczących zobowiązań warunkowych nie została
ujawniona z uwagi na to, że ze względów praktycznych okazało się to niewykonalne, o fakcie tym należy
poinformować w informacji dodatkowej. Wynikające z ewidencji pozabilansowej zobowiązania
warunkowe można przedstawić w notach w formie tabel.
Nota 25 Wykaz zobowiązań warunkowych
Zmniejszenia
Wyszczególnienie
Stan na początek
roku obrotowego
1
2
1. Zobowiązania warunkowe wobec
jednostek powiązanych lub
stowarzyszonych
- udzielone gwarancje i poręczenia
- kaucje i wadia
- indos weksli
- zawarte, lecz jeszcze niewykonane
umowy
- nieznane roszczenia wierzycieli
- inne
2. Zobowiązania warunkowe wobec
jednostek pozostałych
- udzielone gwarancje i poręczenia
- kaucje i wadia
- indos weksli
- zawarte, lecz jeszcze niewykonane
umowy
- nieuznane roszczenia wierzycieli
- inne
3. Zobowiązania warunkowe w zakresie
emerytur i podobnych świadczeń
Razem
Zwiększenia
z tytułu
utworzenia
rezerwy
z tytułu
powstania
zobowiązania
z tytułu ustania
obowiązku
razem
(4 + 5 + 6)
Stan na koniec
roku
obrotowego
(2 + 3 – 7)
Uwagi
3
4
5
6
7
8
9
Nota 26 Wykaz zobowiązań warunkowych zabezpieczonych na majątku
Kwota zobowiązania
Wyszczególnienie
1
Razem
Kwota zabezpieczenia
Na aktywach trwałych
Na aktywach obrotowych
na początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
na początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
na początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
na początek
roku
obrotowego
na koniec
roku
obrotowego
2
3
4
5
6
7
8
9
17) w przypadku gdy składniki aktywów nie będące instrumentami finansowymi są wyceniane
według wartości godziwej:
a) istotne założenia przyjęte do ustalenia wartości godziwej, w przypadku gdy dane przyjęte
do ustalenia tej wartości nie pochodzą z aktywnego rynku,
b) dla każdej kategorii składnika aktywów niebędącego instrumentem finansowym –
wartość godziwą wykazaną w bilansie, jak również odpowiednio skutki przeszacowania
zaliczone do przychodów lub kosztów finansowych lub odniesione na kapitał (fundusz)
z aktualizacji wyceny w okresie sprawozdawczym,
c) tabelę zmian w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny obejmującą stan kapitału
(funduszu) na początek i koniec okresu sprawozdawczego oraz jego zwiększenia
i zmniejszenia w ciągu roku obrotowego
Powyższe informacje można zaprezentować w notach w formie tabel.
Nota 27 Składniki aktywów niebędących instrumentami finansowymi wyceniane według
wartości godziwej
Skutki przeszacowania wpływające w danym okresie
sprawozdawczym na
Tytuł
(składnik aktywów
niebędący
instrumentem
finansowym)
Wartość godziwa
składnika wykazana
w bilansie
1
2
wynik finansowy
kapitał z aktualizacji
Uwagi
przychody
finansowe
koszty
finansowe
zwiększenie
zmniejszenie
3
4
5
6
7
Razem
Nota 28 Zmiany w stanie kapitału z aktualizacji wyceny aktywów niebędących instrumentami
finansowymi wycenianych według wartości godziwej
Wyszczególnienie
1
Wartość kapitału
na początek roku
obrotowego
2
Zwiększenia
Zmniejszenia
Wartość kapitału
na koniec roku
obrotowego
(2 + 3 – 4)
3
4
5
Razem
1a. Informacje i objaśnienia do bilansu w zakresie instrumentów
finansowych
Jednostka, która wycenia i prezentuje instrumenty finansowe zgodnie z przepisami rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny,
zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. nr 149, poz. 1674 ze zm.),
dalej zwanego rozporządzeniem w sprawie instrumentów finansowych, dla wszystkich grup aktywów
finansowych wykazanych w bilansie w aktywach trwałych i obrotowych oraz dla wszystkich zobowiązań
finansowych wykazanych w bilansie jako długoterminowe i krótkoterminowe, w podziale co najmniej
według kategorii określonych w § 5 ust. 1 tego rozporządzenia, zamieszcza w tej pozycji:
1) podstawową charakterystykę, ilość i wartość instrumentów finansowych, w tym opis istotnych
warunków i terminów, które mogą wpływać na wielkość, rozkład w czasie oraz pewność
przyszłych przepływów pieniężnych,
2) opis metod i istotnych założeń przyjętych do ustalania wartości godziwej aktywów i zobowiązań
finansowych wycenianych w takiej wartości,
3) opis sposobu ujmowania skutków przeszacowania aktywów zaliczonych do kategorii dostępnych
do sprzedaży, to jest, czy jednostka odnosi je do przychodów lub kosztów finansowych, czy też
do kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny,
4) wartość wykazanych w bilansie instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej,
jak również odpowiednio skutki przeszacowania odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji
wyceny w okresie sprawozdawczym lub zaliczone do przychodów lub kosztów finansowych
okresu sprawozdawczego,
5) tabelę zmian w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny w zakresie instrumentów finansowych,
obejmującą stan kapitału na początek i na koniec okresu sprawozdawczego oraz jego zwiększenia
i zmniejszenia, w szczególności z tytułu:
a) skutków przeszacowania aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, w tym:
– zyski lub straty z okresowej wyceny,
– kwoty przeszacowania odpisane w razie trwałej utraty wartości,
– zyski lub straty z wyceny ustalone na dzień przekwalifikowania aktywów do kategorii
dostępnych do sprzedaży,
– kwoty rozliczone w przypadku zabezpieczania wartości godziwej oprocentowanego
instrumentu finansowego,
– kwoty rozliczone w przypadku przekwalifikowania aktywów do kategorii utrzymywanych
do terminu wymagalności,
– kwoty odpisane na dzień wyłączenia z ksiąg rachunkowych,
b) okresowej wyceny pozycji zabezpieczanych oraz instrumentów zabezpieczających w związku
z zabezpieczaniem:
– zmian w przepływach pieniężnych,
– udziałów w aktywach netto jednostek zagranicznych,
c) ustalenia, przeszacowania i odpisania na wynik finansowy rezerwy oraz aktywów z tytułu
odroczonego podatku dochodowego,
6) objaśnienie do każdej kategorii aktywów finansowych, wyróżnionych zgodnie z § 5 ust. 1 ww.
rozporządzenia, przyjętych zasad wprowadzania do ksiąg rachunkowych nabytych instrumentów
finansowych, o których mowa w § 4 ust. 3 tego rozporządzenia,
7) określenie ryzyka zmiany stopy procentowej, a w szczególności informację o wcześniej
przypadającym terminie wykupu lub wynikającym z umowy terminie przeszacowania wartości
instrumentów finansowych, a także o efektywnej stopie procentowej, jeżeli jej ustalenie jest
zasadne,
8) określenie ryzyka kredytowego, a w szczególności informację o oszacowanej maksymalnej
kwocie straty, na jaką jednostka jest narażona, bez uwzględnienia wartości godziwej
jakichkolwiek przyjętych lub poczynionych zabezpieczeń, w przypadku gdyby wierzyciel nie
wywiązał się ze świadczenia, z podaniem informacji o koncentracji tego ryzyka.
Jeżeli wartość godziwa aktywów finansowych zaliczonych do kategorii przeznaczonych do obrotu lub
dostępnych do sprzedaży nie może być wiarygodnie zmierzona i dlatego wycenia się je w skorygowanej
cenie nabycia, to podaje się również ich wartość wykazaną w bilansie oraz przyczyny, dla których nie
można wiarygodnie ustalić wartości godziwej tych aktywów, a także, o ile to możliwe, określa się
granice przedziału, w którym wartość godziwa tych instrumentów może się zawierać.
Dla aktywów i zobowiązań finansowych, których zgodnie z przepisami rozdziału 3 rozporządzenia
w sprawie instrumentów finansowych nie wycenia się w wartości godziwej, zarówno wprowadzonych,
jak i niewprowadzonych do ksiąg rachunkowych, zamieszcza się dane o ich wartości godziwej na dzień
sporządzenia sprawozdania finansowego. Jeżeli z uzasadnionych przyczyn jednostka nie ustaliła wartości
godziwej takich aktywów lub zobowiązań finansowych, to powinna fakt ten ujawnić oraz podać
podstawową charakterystykę instrumentów finansowych, które w innym przypadku byłyby wycenione
po cenie ustalonej w aktywnym obrocie regulowanym. W sytuacji gdy wartość godziwa aktywów
i zobowiązań finansowych jest niższa od ich wartości wykazanej w sprawozdaniu finansowym,
zamieszcza się dane o wartości bilansowej i wartości godziwej danego składnika lub grupy składników,
a także przedstawia przyczyny zaniechania odpisów aktualizujących ich wartość bilansową oraz
uzasadnia przekonanie o możliwości odzyskania wykazanej wartości w pełnej kwocie.
Jednostka, która w okresie sprawozdawczym była stroną umowy, w wyniku której aktywa finansowe
przekształca się w papiery wartościowe lub umowy odkupu, przedstawia odrębnie dla każdej transakcji:
1) charakter i wielkość zawartych transakcji, w tym opis przyjętych lub udzielonych gwarancji
i zabezpieczeń, dane przyjęte do wyliczenia wartości godziwej przychodów odsetkowych
związanych z umowami zawartymi w okresie sprawozdawczym oraz transakcjami zawartymi
w okresach poprzednich, zarówno zakończonymi, jak i niezakończonymi w okresie
sprawozdawczym,
2) informację o aktywach finansowych wyłączonych z ksiąg rachunkowych w okresie sprawozdawczym.
Jednostka, która dokonała przekwalifikowania składnika aktywów finansowych z kategorii
przeznaczonych do obrotu zgodnie z § 6 ust. 4 albo ust. 5 rozporządzenia w sprawie instrumentów
finansowych, w pozycji tej zamieszcza następujące informacje:
1) kwotę przekwalifikowaną do i z każdej kategorii;
2) dla każdego okresu sprawozdawczego do momentu wyłączenia z ksiąg rachunkowych, wartości
wykazane w bilansie i wartości godziwe wszystkich aktywów finansowych, które zostały
przekwalifikowane w okresie sprawozdawczym oraz w poprzednich okresach sprawozdawczych;
3) jeżeli składnik aktywów finansowych został przekwalifikowany zgodnie z § 6 ust. 4 ww.
rozporządzenia – uzasadnienie wskazujące na zaistnienie wyjątkowych okoliczności;
4) dla okresu sprawozdawczego, w którym składnik aktywów finansowych został
przekwalifikowany, wielkość zysku lub straty związaną ze składnikiem aktywów finansowych,
która została ujęta w rachunku zysków i strat w tym okresie sprawozdawczym oraz
w poprzednim okresie sprawozdawczym;
5) dla każdego okresu sprawozdawczego następującego po przekwalifikowaniu (w tym okresu
sprawozdawczego, w którym składnik aktywów finansowych został przekwalifikowany) do
momentu wyłączenia składnika aktywów finansowych z ksiąg rachunkowych, wielkość zysku lub
straty, która zostałaby ujęta w rachunku zysków i strat, jeżeli dany składnik aktywów
finansowych nie zostałby przekwalifikowany, jak również wielkość zysku i straty ujętą
w rachunku zysków i strat;
6) efektywną stopę procentową i szacunkowe kwoty przepływów pieniężnych, które jednostka
spodziewa się odzyskać, według stanu na dzień przekwalifikowania składnika aktywów
finansowych.
Jeżeli w okresie sprawozdawczym dokonano odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości
aktywów finansowych albo w związku z ustaniem przyczyny, dla której dokonano takich odpisów,
zwiększono wartość składnika aktywów, to należy zamieścić informacje o kwotach odpisów
obniżających i zwiększających wartość aktywów finansowych, co najmniej z podziałem według
kategorii, o których mowa w § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych. Jednostka
ponadto opisuje przyjęte cele i zasady zarządzania ryzykiem finansowym, w tym dotyczące
zabezpieczenia podstawowych rodzajów planowanych transakcji oraz uprawdopodobnionych przyszłych
zobowiązań.
W przypadku zabezpieczenia w okresie sprawozdawczym wartości godziwej, przepływów
pieniężnych lub udziałów w aktywach netto jednostek zagranicznych, podaje się:
1) rodzaj zabezpieczenia,
2) opis instrumentu zabezpieczającego oraz jego wartość godziwą na dzień sporządzenia
sprawozdania finansowego,
3) charakterystykę zabezpieczanego rodzaju ryzyka.
W przypadku zabezpieczenia w okresie sprawozdawczym planowanej transakcji lub
uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, podaje się:
1) opis zabezpieczanej pozycji, w tym przewidywany okres do jej zajścia,
2) opis zastosowanych instrumentów zabezpieczających,
3) kwoty wszelkich odroczonych lub nienaliczonych zysków lub strat i przewidywany termin uznania
ich za przychody lub koszty finansowe.
Jeżeli zyski lub straty z wyceny instrumentów zabezpieczających, zarówno będących pochodnymi
instrumentami finansowymi, jak i aktywami lub zobowiązaniami o innym charakterze, w przypadku
zabezpieczania przepływów pieniężnych zostały odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny,
to podaje się:
1) kwoty odpisów zwiększających i zmniejszających kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
w okresie sprawozdawczym,
2) kwoty odpisane z kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny i zaliczone do przychodów lub
kosztów finansowych okresu sprawozdawczego,
3) kwoty odpisane z kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny i dodane do ceny nabycia lub inaczej
ustalonej wartości początkowej na dzień wprowadzenia do ksiąg rachunkowych składnika
aktywów lub zobowiązań, który do tego dnia był objęty planowaną transakcją lub stanowił
uprawdopodobnione przyszłe zobowiązanie poddane zabezpieczeniu.
2. Informacje i objaśnienia do rachunku zysków i strat
Dodatkowe informacje i objaśnienia do rachunku zysków i strat obejmują w szczególności:
1) strukturę rzeczową (rodzaje działalności) i terytorialną (rynki geograficzne) przychodów
netto ze sprzedaży towarów i produktów, w zakresie, w jakim te rodzaje i rynki istotnie
różnią się od siebie, z uwzględnieniem zasad organizacji sprzedaży produktów i świadczenia
usług
W pozycji tej wykazuje się wielkości osiągniętych przez jednostkę przychodów ze sprzedaży
produktów (np. wyrobów gotowych, usług), towarów i materiałów za bieżący i poprzedni rok obrotowy,
z podziałem na sprzedaż w kraju i za granicę (dostawy wewnątrzwspólnotowe, eksport),
z uwzględnieniem typów, rodzajów i odmian sprzedawanych wyrobów, towarów, świadczonych usług.
Strukturę przychodów ze sprzedaży można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 29 Struktura rzeczowa i terytorialna przychodów netto ze sprzedaży produktów i towarów
Sprzedaż netto za granicę
Sprzedaż netto na kraj
dostawy
wewnątrzwspólnotowe
Przychody netto ze sprzedaży
za poprzedni
rok obrotowy
za bieżący rok
obrotowy
2
3
1
1. Wyroby gotowe, w tym główne
grupy:
- wyrób
eksport
za poprzedni za bieżący rok za poprzedni
za bieżący
rok obrotowy
obrotowy
rok obrotowy rok obrotowy
4
5
6
7
- wyrób
2. Usługi, w tym główne grupy:
- usługa
- usługa
3. Towary, w tym według
rodzajów działalności:
- hurt
- detal
- gastronomia
Razem
Jednostki wykonujące umowy o usługi (w tym budowlane) przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, podają
w tej pozycji informacje dotyczące wszystkich realizowanych umów długoterminowych. Mogą te dane
zaprezentować w nocie w formie tabeli.
Nota 30 Umowy o usługi długoterminowe
Wyszczególnienie
Przychody
Koszty
osiągnięcia
przychodów
Przychody
zafakturowane
Koszty
poniesione
Rezerwa
na straty
1
2
3
4
5
6
Umowy o usługi długoterminowe
ogółem:
– w tym umowy niezakończone
łącznie
– w tym umowy niezakończone ustalone
metodą zysku zerowego
Jednostka powinna ujawnić również dla wszystkich realizowanych niezakończonych na dzień
bilansowy umów długoterminowych (jeśli występują):
– kwotę przewidywanej straty, jeśli została ujęta w rachunku zysków i strat,
– kwotę kosztów, których pokrycie przez zamawiającego nie jest prawdopodobne,
– kwotę sum zatrzymanych.
2) w przypadku jednostek, które sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym,
dane o kosztach wytworzenia produktów na własne potrzeby oraz o kosztach rodzajowych:
a) amortyzacji,
b) zużycia materiałów i energii,
c) usług obcych,
d) podatków i opłat,
e) wynagrodzeń,
f) ubezpieczeń i innych świadczeń, w tym emerytalnych,
g) pozostałych kosztach rodzajowych
Powyższe dane można zaprezentować w nocie w formie tabeli, w której należy wykazać dane za
poprzedni oraz za bieżący rok obrotowy.
Nota 31 Koszty rodzajowe i koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
sporządzającej rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym
Wyszczególnienie
Poprzedni
rok obrotowy
Bieżący
rok obrotowy
1
2
3
1. Amortyzacja
2. Zużycie materiałów i energii
3. Usługi obce
4. Podatki i opłaty
5. Wynagrodzenia
6. Ubezpieczenia i inne świadczenia, w tym:
– emerytalne
7. Pozostałe koszty rodzajowe
8. Razem (wiersze 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7)
9. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby
3) wysokość i wyjaśnienie przyczyn odpisów aktualizujących środki trwałe
Odpisów aktualizujących środki trwałe dokonuje się w przypadku trwałej utraty ich wartości.
Definicję trwałej utraty wartości zawiera art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości. W przypadku środków
trwałych przyczyną trwałej utraty wartości może być przykładowo zmiana technologii lub zaniechanie
produkcji, przeznaczenie do likwidacji w związku z nieopłacalnością dalszego wykorzystywania lub
remontowania, wycofanie z używania na skutek innych przyczyn (zdarzeń) związanych z ogólnym
ryzykiem prowadzenia działalności. W pozycji tej wykazuje się kwotę dokonanych w danym roku
obrotowym odpisów aktualizujących, a nie ich saldo. Wymagane w tym punkcie informacje można
przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 32 Odpisy aktualizujące środki trwałe
Przyczyna dokonania odpisu aktualizującego wartość środków trwałych
Kwota
1
2
Zmiana technologii produkcji
Przeznaczenie do likwidacji w związku z nieopłacalnością dalszego
wykorzystywania lub remontowania
Wycofanie z użytkowania na skutek zaniechania produkcji
Inne przyczyny
Razem
4) wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów
Odpisów aktualizujących wartość zapasów dokonuje się w sytuacji, gdy cena nabycia lub koszt
wytworzenia są wyższe od ich ceny sprzedaży netto na dzień bilansowy (zdefiniowanej w art. 28 ust. 5
ustawy o rachunkowości). Utratę wartości zapasów może przykładowo powodować: zaleganie na skutek
utraty cech użytkowych, handlowych, nadmiar w związku z błędnym określeniem potrzeb, utratą rynków
zbytu, obniżenie cen rynkowych spowodowane wahaniem kursów na giełdach towarowych. W pozycji
tej wykazuje się kwotę dokonanych w danym roku obrotowym odpisów aktualizujących, a nie ich saldo.
Można to przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 33 Odpisy aktualizujące wartość zapasów
Przyczyna dokonania odpisu
aktualizującego wartość zapasów
Materiały
i opakowania
Półprodukty
i produkcja
w toku
1
2
3
Produkty
gotowe
4
Towary
Razem
5
6
Utrata cech użytkowych i handlowych
Utrata rynków zbytu
Inne przyczyny
Razem
5) informacje o przychodach, kosztach i wynikach działalności zaniechanej w roku obrotowym
lub przewidzianej do zaniechania w roku następnym
Pozycję tę wypełniają jednostki, które zaniechały bądź też zamierzają zaniechać w następnym roku
obrotowym prowadzenia określonej działalności, podając przyczyny i wynikające z tego skutki dla
działalności gospodarczej jednostki, co można przedstawić w nocie w formie tabeli. W pozostałych
jednostkach można zamieścić informacje, że zaniechanie działalności nie wystąpiło i nie przewiduje się
go w przyszłości.
Nota 34 Przychody, koszty i wynik działalności zaniechanej w roku obrotowym lub przewidzianej
do zaniechania w roku następnym
Rodzaj działalności zaniechanej
lub przewidzianej do zaniechania
1
Przychody
2
Koszty
3
Wynik finansowy
4
6) rozliczenie różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem
finansowym (zyskiem, stratą) brutto
Pozycję tę wypełniają tylko jednostki będące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych,
gdyż w przypadku firm osób fizycznych podatnikami są ich właściciele (wspólnicy), a nie firmy.
Rozliczenie powinno zawierać wszystkie niezbędne dane w zakresie przychodów i kosztów, korygujące
wynik finansowy (zysk, stratę) brutto i umożliwiające ustalenie dochodu do opodatkowania za bieżący
rok podatkowy (podlegającego wykazaniu w rocznym zeznaniu podatkowym). Przy
sporządzaniu rozliczenia konieczne jest zatem uwzględnienie obowiązujących w danym roku przepisów
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Rozliczenie różnicy pomiędzy podstawą
opodatkowania podatkiem dochodowym, a wynikiem finansowym brutto jednostki można przedstawić
w nocie w formie tabeli.
Nota 35 Rozliczenie różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym
a wynikiem finansowym (zyskiem, stratą) brutto
Wyszczególnienie
Kwota
1
2
1. Wynik finansowy brutto
2. Koszty nieuznawane za koszty uzyskania przychodów w roku bieżącym (ujęte w księgach roku bieżącego) (+)
a) różnice trwałe
– odsetki budżetowe
– amortyzacja prawa użytkowania wieczystego
– amortyzacja środków trwałych od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom
zwróconym w jakiejkolwiek formie
– koszty reprezentacji
– darowizny
– składki na rzecz organizacji, do których przynależność nie jest obowiązkowa
– jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy
– wierzytelności odpisane jako przedawnione
– amortyzacja samochodów osobowych w części przekraczającej 20.000 euro
– składki na ubezpieczenie samochodów osobowych od wartości przekraczającej 20.000 euro
– kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług
– koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań
– pozostałe
b) różnice przejściowe
– odpisy aktualizujące wartość należności
– niewypłacone wynagrodzenia w terminie wraz ze składkami w części finansowanej przez pracodawcę
– różnice kursowe z wyceny bilansowej (różnice kursowe podatkowe rozliczane są na podstawie updop)
– naliczone, lecz niezapłacone odsetki od zobowiązań
– odpisy aktualizujące wartość rzeczowych aktywów obrotowych
– pozostałe
3. Koszty uznane za koszty uzyskania przychodów w roku bieżącym ujęte w księgach lat ubiegłych
(różnice przejściowe) (–)
– wypłacone wynagrodzenia wraz ze składkami w części finansowanej przez pracodawcę za lata
poprzednie
– odpisy aktualizujące wartość rzeczowych aktywów obrotowych (z lat ubiegłych) sprzedanych w roku
bieżącym
– zrealizowane różnice kursowe z wyceny bilansowej
– wykorzystanie rezerwy na koszty utworzonej w latach ubiegłych
– zapłacone odsetki od zobowiązań naliczone w latach ubiegłych
– pozostałe
4. Przychody niebędące przychodami roku bieżącego
a) różnice przejściowe (–)
– naliczone, lecz niezapłacone odsetki od należności
– różnice kursowe z wyceny bilansowej
– pozostałe
b) różnice trwałe (–)
– ulga z tytułu zakupu kasy fiskalnej
– zwrócone wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów
– odsetki otrzymane w związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności
budżetowych
– odwrócenie odpisu aktualizującego, który nie był zaliczony do kosztów uzyskania przychodów
– pozostałe
5. Przychody uznane za podatkowe w roku bieżącym, ujęte w księgach rachunkowych lat ubiegłych
(różnice przejściowe) (+)
– zapłacone odsetki od należności
– pozostałe
6. Przychody podatkowe niepodlegające ujęciu w księgach rachunkowych (ustalane statystycznie) (+)
– wartość nieodpłatnych świadczeń (np. używanie środków trwałych na podstawie nieodpłatnej umowy
użyczenia)
7. Podstawa naliczenia podatku dochodowego
7) koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, w tym odsetki oraz różnice kursowe,
które powiększyły koszt wytworzenia środków trwałych w budowie w roku obrotowym
Pozycję tę wypełniają wszystkie jednostki, bez względu na wariant sporządzanego przez nie
rachunku zysków i strat (kalkulacyjny lub porównawczy). Podaje się w niej wielkość kosztów
poniesionych w ciągu roku w związku z budową środków trwałych siłami własnymi oraz kwotę odsetek
i różnic kursowych od zobowiązań w walutach obcych zaciągniętych na finansowanie budowy (art. 28
ust. 8 pkt 2 ustawy o rachunkowości). W jednostkach sporządzających rachunek zysków i strat w
wariancie porównawczym, koszty te wykazywane są w wierszu A.III. „Koszt wytworzenia produktów
na własne potrzeby jednostki” wraz z kosztami wytworzenia innych produktów na własne potrzeby.
Wskazane jest wyspecyfikowanie w tej pozycji informacji zarówno kosztów dotyczących
poszczególnych wybudowanych w ciągu roku i już przyjętych do używania środków trwałych, jak i
obiektów znajdujących się w trakcie budowy, co można zaprezentować w nocie w formie tabeli.
Nota 36 Koszt wytworzenia środków trwałych w budowie
Wyszczególnienie
1
Koszty
wytworzenia
ogółem
2
W tym koszty finansowania
odsetki
3
różnice kursowe
4
Środki trwałe oddane do użytkowania w roku
obrotowym
Środki trwałe w budowie
8) odsetki oraz różnice kursowe, które powiększyły cenę nabycia towarów lub koszt
wytworzenia produktów w roku obrotowym
W przypadkach uzasadnionych niezbędnym, długotrwałym przygotowaniem towaru lub produktu do
sprzedaży bądź długim okresem wytwarzania produktu, cenę nabycia lub koszt wytworzenia można
zwiększyć o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zapasu towarów lub
produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży bądź wytworzenia i związanych z nimi różnic
kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytułu. Możliwość taką daje art. 28 ust. 4 ustawy
o rachunkowości. Koszty i korzyści związane z finansowaniem procesu wytwarzania lub dostosowania
danego składnika majątku mogą być aktywowane jedynie do czasu zakończenia cyklu wytwórczego.
Nota 37
Odsetki oraz różnice kursowe, które powiększyły cenę nabycia towarów lub koszt
wytworzenia produktów w roku obrotowym
Wyszczególnienie
1
Towary
Produkty
2
3
Różnice kursowe, w tym z tytułu:
Odsetki, w tym z tytułu:
Razem
9) poniesione w ostatnim roku i planowane na następny rok nakłady na niefinansowe aktywa
trwałe; odrębnie należy wykazać poniesione i planowane nakłady na ochronę środowiska
W tej pozycji informacji należy wyszczególnić poniesione w roku obrotowym, jak również
planowane na rok następny, nakłady na niefinansowe aktywa trwałe. Są to nakłady na wartości
niematerialne i prawne, środki trwałe, w tym dotyczące ochrony środowiska, środki trwałe w budowie,
w tym dotyczące ochrony środowiska, inwestycje w nieruchomości i prawa. Dane można zaprezentować
w nocie w formie tabeli.
Nota 38 Nakłady na niefinansowe aktywa trwałe, w tym nakłady na ochronę środowiska
Wyszczególnienie
Nakłady poniesione
w roku obrotowym
(bieżącym)
Nakłady planowane
na rok następny
1
2
3
1. Wartości niematerialne i prawne
2. Środki trwałe przyjęte do użytkowania, w tym:
– na ochronę środowiska
3. Środki trwałe w budowie, w tym:
– na ochronę środowiska
4. Inwestycje w nieruchomości i prawa przyjęte do użytkowania
10) kwotę i charakter poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów o nadzwyczajnej wartości
lub które wystąpiły incydentalnie
W tej pozycji informacji ujawnia się kwotę i charakter poszczególnych pozycji przychodów lub
kosztów o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie. Dane do tej pozycji informacji
dodatkowej można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 39 Kwota i charakter poszczególnych pozycji przychodów i kosztów o nadzwyczajnej
wartości lub które wystąpiły incydentalnie
Wyszczególnienie
Poprzedni
rok obrotowy
Bieżący
rok obrotowy
1
2
3
1. Przychody
– o nadzwyczajnej wartości, w tym:
– które wystąpiły incydentalnie, w tym:
2. Koszty
– o nadzwyczajnej wartości, w tym:
– które wystąpiły incydentalnie, w tym:
3. Kursy przyjęte do wyceny pozycji sprawozdania finansowego,
wyrażonych w walutach obcych
Według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości ustęp 3 dodatkowych informacji i objaśnień
brzmi: „Dla pozycji sprawozdania finansowego, wyrażonych w walutach obcych – kursy przyjęte
do ich wyceny”.
W tej pozycji informacji podaje się obowiązujące na dzień bilansowy kursy walut obcych ogłoszone
przez Narodowy Bank Polski, które zastosowano do wyceny w złotych składników aktywów i pasywów
wyrażonych w walutach obcych. Jednostka posiadająca zagraniczny oddział (oddziały)
i sporządzająca w związku z tym łączne sprawozdanie finansowe według zasad określonych w art. 51 ust. 2
ustawy o rachunkowości, podaje w tej pozycji również kursy NBP i średnią tych kursów, stanowiącą
podstawę przeliczenia na złote pozycji rachunku zysków i strat zagranicznego oddziału (oddziałów).
Nota 40 Kursy walut przyjęte do wyceny składników bilansu oraz rachunku zysków i strat
Rodzaj składnika /Nazwa waluty
1
Kod
waluty
Rodzaj kursu/
tabela kursów
2
3
1. Należności
– euro
EUR
– dolar amerykański
USD
– funt szterling
GBP
2. Środki pieniężne w kasie i w banku
– euro
EUR
Przyjęty kurs
4
– dolar amerykański
USD
3. Gotówka znajdująca się w kasie w jednostce prowadzącej skup i
sprzedaż walut
– euro
EUR
– dolar amerykański
USD
– funt szterling
GBP
4. Zobowiązania
– euro
EUR
4. Informacje i objaśnienia do rachunku przepływów pieniężnych
Według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości ustęp 4 dodatkowych informacji i objaśnień
brzmi: „Objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do rachunku przepływów
pieniężnych, a w przypadku gdy rachunek przepływów pieniężnych sporządzony jest metodą
bezpośrednią, dodatkowo należy przedstawić uzgodnienie przepływów pieniężnych netto
z działalności operacyjnej, sporządzone metodą pośrednią; w przypadku różnic pomiędzy
zmianami stanu niektórych pozycji w bilansie oraz zmianami tych samych pozycji wykazanymi w
rachunku przepływów pieniężnych, należy wyjaśnić ich przyczyny”.
Tę pozycję informacji wypełniają jednostki sporządzające rachunek przepływów pieniężnych.
Wskazane jest wyjaśnić tu w szczególności przyczyny różnic pomiędzy korespondującymi ze sobą
danymi z bilansu oraz rachunku przepływów pieniężnych, co składa się na pozycje obejmujące zakresem
różne dane, w przypadku znacznych kwot w pozycjach „pozostałe przepływy z działalności operacyjnej,
inwestycyjnej i finansowej” – ich zawartość merytoryczną. Pomocny w tej kwestii może być KSR nr 1
„Rachunek przepływów pieniężnych”. Objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do
rachunku przepływów pieniężnych można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 41 Struktura środków pieniężnych przyjęta do rachunku przepływów pieniężnych
Rodzaj środków pieniężnych
Rok poprzedni
Rok bieżący
Zmiana stanu
środków pieniężnych
1
2
3
4
Środki pieniężne
na koniec okresu
o ograniczonej
możliwości
dysponowania
5
Środki pieniężne w kasie
Środki pieniężne na rachunkach
bankowych
Inne środki pieniężne, w tym:
Razem środki pieniężne i ich
ekwiwalenty
Z kolei przedstawienie uzgodnienia przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej,
sporządzone metodą pośrednią, gdy rachunek przepływów pieniężnych sporządzony jest metodą
bezpośrednią można zaprezentować w nocie w formie tabeli.
Nota 42 Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej sporządzone metodą pośrednią
Wyszczególnienie
Poprzedni
rok obrotowy
Bieżący
rok obrotowy
1
2
3
A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Zysk (strata) netto
II. Korekty razem
1. Amortyzacja
2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych
3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)
4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej
5. Zmiana stanu rezerw
6. Zmiana stanu zapasów
7. Zmiana stanu należności
8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów
9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych
10. Inne korekty
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I +/– II)
5. Umowy i istotne transakcje zawarte przez jednostkę oraz niektóre
zagadnienia osobowe
1) informacje o charakterze i celu gospodarczym zawartych przez jednostkę umów
nieuwzględnionych w bilansie w zakresie niezbędnym do oceny ich wpływu na sytuację
majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki
W pozycji tej przedstawia się informacje o umowach, którymi jednostka dysponuje, a które nie
spełniają ustawowych kryteriów uznawania ich za składnik majątku lub zobowiązań, a w konsekwencji
do ujęcia w księgach rachunkowych i wykazania ich w bilansie. Informuje się zarówno o ryzyku
związanym z takimi umowami, jak i o korzyściach wynikających z tych umów. Mogą to być
przykładowo:
– umowy sprzedaży wierzytelności – jeżeli istnieje obowiązek ich odkupu, w sytuacji gdy okażą się
one nieściągalne,
– umowy konsygnacyjne,
– umowy polegające na zleceniu wyspecjalizowanym jednostkom zewnętrznym usług niezbędnych
do funkcjonowania jednostki, np. ochrony mienia, sprzątania, doradztwa prawnego, księgowych,
– umowy sprzedaży np. towarów z obowiązkiem ich odkupu, jeżeli nie znajdą nabywcy. Zwracamy
uwagę, iż w tej pozycji nie ma potrzeby przedstawiania informacji o umowach,
które zostaną opisane we wcześniejszych pozycjach, takich jak umowy najmu, dzierżawy, leasingu
operacyjnego, umowy zabezpieczone na majątku jednostki, umowy komisu lub umowy, na podstawie
których jednostka udziela gwarancji i poręczeń.
2) informacje o transakcjach (wraz z ich kwotami) zawartych przez jednostkę na innych
warunkach niż rynkowe ze stronami powiązanymi, przez które rozumie się podmioty
powiązane zdefiniowane w międzynarodowych standardach rachunkowości przyjętych
zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19
lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, wraz
z informacjami określającymi charakter związku ze stronami powiązanymi oraz innymi
informacjami dotyczącymi transakcji niezbędnymi dla zrozumienia ich wpływu na sytuację
majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki. Informacje dotyczące poszczególnych
transakcji mogą być zgrupowane według ich rodzaju, z wyjątkiem przypadku, gdy
informacje na temat poszczególnych transakcji są niezbędne dla oceny ich wpływu na
sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki
Informacje zawarte w tej pozycji można zaprezentować w sposób opisowy.
3) informacje o przeciętnym w roku obrotowym zatrudnieniu, z podziałem na grupy zawodowe
Formę i zakres informacji określa jednostka we własnym zakresie – w zależności od rodzajów
prowadzonej działalności oraz wielkości i struktury zatrudnienia. Dane liczbowe mogą zostać
przedstawione w nocie w formie tabeli.
Nota 43 Przeciętne zatrudnienie w podziale na grupy zawodowe
Wyszczególnienie
Przeciętne zatrudnienie
1
2
Pracownicy umysłowi
Pracownicy na stanowiskach roboczych
Pracownicy zatrudnieni poza granicami kraju
Uczniowie
Osoby przebywające na urlopach bezpłatnych i wychowawczych
Razem
4) informacje o wynagrodzeniach, łącznie z wynagrodzeniem z zysku, wypłaconych lub
należnych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących albo
administrujących spółek handlowych (dla każdej grupy osobno) za rok obrotowy oraz
wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze dla
byłych członków tych organów lub zobowiązaniach zaciągniętych w związku z tymi
emeryturami, ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdej kategorii organu
Informacje o wynagrodzeniach można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 44 Wynagrodzenia, łącznie z wynagrodzeniem z zysku, wypłacone lub należne osobom
wchodzącym w skład organów jednostki
Wyszczególnienie
1
Wynagrodzenia brutto wypłacone w bieżącym roku obrotowym
obciążające koszty
obciążające zysk
2
3
Organ zarządzający
Organ nadzorujący
Organ administrujący
Z kolei informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń
o podobnym charakterze dla byłych członków tych organów lub zobowiązaniach zaciągniętych
w związku z tymi emeryturami, ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdej kategorii organu można ująć
w nocie w formie tabeli.
Nota 45 Zobowiązania wynikające z emerytur i podobnych świadczeń oraz zaciągnięte w związku
z tymi emeryturami dla byłych członków organów jednostki
Zobowiązania
Wyszczególnienie
wynikające z emerytur
i świadczeń o podobnym
charakterze
zaciągnięte w związku
z tymi emeryturami
2
3
1
Byli członkowie organu zarządzającego
Byli członkowie organu nadzorującego
Byli członkowie organu administrującego
5) informacje o kwotach zaliczek, kredytów, pożyczek i świadczeń o podobnym charakterze
udzielonych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących
i administrujących jednostki, ze wskazaniem ich głównych warunków, wysokości
oprocentowania oraz wszelkich kwot spłaconych, odpisanych lub umorzonych, a także
zobowiązań zaciągniętych w ich imieniu tytułem gwarancji i poręczeń wszelkiego rodzaju,
ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdego z tych organów
Pozycję tę wypełniają wszystkie spółki kapitałowe oraz te spółki osobowe, w których powołano
organ zarządzający, nadzorujący lub administrujący. Dane te można wykazać w nocie w formie tabeli.
Nota 46 Zaliczki, kredyty, pożyczki i inne podobne świadczenia udzielone osobom wchodzącym
w skład organów jednostki
Wyszczególnienie
1
1. Organ zarządzający
– pożyczka/kredyt
– zaliczka
– zobowiązania zaciągnięte w ich
imieniu tytułem gwarancji
i poręczeń
2. Organ nadzorujący
– pożyczka/kredyt
– zaliczka
– zobowiązania zaciągnięte w ich
imieniu tytułem gwarancji
i poręczeń
3. Organ administrujący
– pożyczka/kredyt
– zaliczka
– zobowiązania zaciągnięte w ich
imieniu tytułem gwarancji
i poręczeń
Razem
Kwota
świadczenia
Kwota
spłacona
2
3
Kwota
Stan na koniec
odpisana lub
roku
umorzona
obrotowego
4
5
Główne warunki umowy
oprocentowanie
(od – do)
pozostałe
6
7
6) informacje o wynagrodzeniu biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego do badania
sprawozdań finansowych, wypłaconym lub należnym za rok obrotowy odrębnie za:
a) obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego,
b) inne usługi poświadczające,
c) usługi doradztwa podatkowego,
d) pozostałe usługi
W tej pozycji wykazuje się wynagrodzenie wypłacone lub należne za usługi świadczone przez
biegłego rewidenta (lub podmiot uprawniony do badania) za rok obrotowy. Naszym zdaniem jednostka
może wykazać zarówno wynagrodzenie za badanie sprawozdania finansowego za zamykany rok
obrotowy określone w umowie o badanie (tj. wypłacone w formie zaliczki oraz tę część wynagrodzenia
należnego, która zostanie wypłacona w roku następnym po zakończeniu badania), jak i wypłacone
w zamykanym roku obrotowym wynagrodzenie za badanie sprawozdania za rok poprzedni. Odrębnie
wykazuje się wynagrodzenie biegłego rewidenta (podmiotu uprawnionego do badania) za pozostałe
usługi – wypłacone biegłemu w trakcie roku lub należne za ten rok. Powyższe informacje można
przedstawić w nocie formie tabeli.
Nota 47 Wynagrodzenie biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego do badania
sprawozdań finansowych, wypłacone lub należne za rok obrotowy
Wyszczególnienie
1
Wynagrodzenie
ogółem
2
W tym
wypłacone
należne
3
4
Obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania
finansowego
Inne usługi poświadczające
Usługi doradztwa podatkowego
Pozostałe usługi
6. Błędy lat ubiegłych, zdarzenia po dniu bilansowym oraz zmiany
polityki rachunkowości
1) informacje o przychodach i kosztach z tytułu błędów popełnionych w latach ubiegłych
odnoszonych w roku obrotowym na kapitał (fundusz) własny z podaniem ich kwot
i rodzaju
Pozycję tę wypełnia się z uwzględnieniem przepisów art. 54 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości.
W myśl powołanych przepisów, jeżeli po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego jednostka
otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie, to ich skutki ujmuje
w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała. Jeśli okazałoby się, że
ze względu na istotność tych zdarzeń nie można uznać sprawozdania finansowego za rok obrotowy lub
lata poprzednie za spełniające wymóg rzetelności i wiarygodności, to zdarzenia te należy uznać za
błędy. Kwotę korekt spowodowanych usunięciem błędów należy odnieść na kapitał (fundusz) własny
i wykazać jako „zysk (strata) z lat ubiegłych”. Powyższe informacje można przedstawić w nocie w
formie tabeli.
Nota 48 Przychody i koszty z tytułu błędów popełnionych w latach ubiegłych odnoszone na kapitał
(fundusz) własny
Rodzaj popełnionego błędu
Kwota
1
2
Korekta przychodów
Korekta kosztów
Korekta zysku (straty) z lat ubiegłych
W przypadku gdy ustalenie kwot korekt jest praktycznie niewykonalne, jednostka wskazuje na sam
fakt popełnienia błędu w poprzednich latach obrotowych oraz podaje na czym on polegał i powody
braku możliwości dokonania wiarygodnego szacunku korekt.
2) informacje o istotnych zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym,
a nieuwzględnionych w sprawozdaniu finansowym oraz o ich wpływie na sytuację
majątkową, finansową oraz wynik finansowy jednostki
Pozycję tę wypełnia się z uwzględnieniem art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Przepis ten
stanowi, że jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem,
jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe,
lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione,
powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w
księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić
biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu
bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia
zamieszcza się w informacji dodatkowej. Zatem objaśnień w tej pozycji informacji dodatkowej będą
wymagać te zdarzenia, które wprawdzie nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy,
jednak są ważne (istotne) dla dokonania właściwej oceny sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. W
pozycji tej jednostka, np. w formie opisowej, podaje lub aktualizuje już wykazane informacje lub
ujawnia dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o:
– rodzaju zdarzenia,
– szacunkowej kwocie jego skutków finansowych lub stwierdza, że szacunek taki jest praktycznie
niewykonalny.
Za istotne uważa się też informacje o tych zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym,
w wyniku których zmianie uległy np. zobowiązania warunkowe.
3) przedstawienie dokonanych w roku obrotowym zmian zasad (polityki) rachunkowości,
w tym metod wyceny, jeżeli wywierają one istotny wpływ na sytuację majątkową,
finansową i wynik finansowy jednostki, ich przyczyny i spowodowaną zmianami kwotę
wyniku finansowego oraz zmian w kapitale (funduszu) własnym, oraz przedstawienie
zmiany sposobu sporządzania sprawozdania finansowego wraz z podaniem jej przyczyny
Pozycję tę wypełniają jednostki, które na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o rachunkowości zmieniły
w ciągu roku, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, dotychczas stosowane rozwiązania na
inne, przewidziane ww. ustawą. Zmiany mogą dotyczyć przykładowo metody ustalania wartości
rozchodu składników rzeczowych aktywów obrotowych (materiałów, towarów, produktów), tworzenia
rezerw na koszty, które dotąd nie były brane pod uwagę (np. na nagrody jubileuszowe, odprawy
emerytalne i rentowe), ewidencji i rozliczania kosztów (na kontach odpowiednich zespołów),
skorzystania lub rezygnacji z uproszczeń na jakie zezwala ustawa o rachunkowości, wyceny inwestycji
w nieruchomości. W tej pozycji informacji wyjaśnia się przyczyny dokonania zmian oraz podaje się
liczbowo wpływ dokonanych zmian na wynik finansowy lub kapitał (fundusz) własny. Powyższe
informacje można ująć w nocie w formie tabeli.
Nota 49 Skutki zmian zasad (polityki) rachunkowości
Opis zmiany
Wpływ na bilans
Wpływ na rachunek
zysków i strat
1
2
3
4) informacje liczbowe, wraz z wyjaśnieniem, zapewniające porównywalność danych
sprawozdania finansowego za rok poprzedzający ze sprawozdaniem za rok obrotowy
Pozycję tę wypełnia się w przypadkach, gdy wprowadzone w roku obrotowym zmiany zasad
klasyfikacji zdarzeń, wyceny aktywów i pasywów itd. powodują, że zachwiana zostaje porównywalność
danych zawartych w sprawozdaniu finansowym, w związku z czym nie jest możliwe prawidłowe
określenie dynamiki zmian zachodzących w jednostce, ani właściwa ocena sytuacji majątkowej,
finansowej i wyniku osiągniętego z działalności. Dane liczbowe można przedstawić w nocie w formie
tabeli.
Nota 50 Dane liczbowe zapewniające porównywalność danych
Dane za poprzedni rok obrotowy
Wyszczególnienie
1
dane porównawcze
przekształcone dane
porównawcze
2
3
Dane za bieżący
rok obrotowy
4
Pozycji tej nie wypełnia się, jeżeli jednostka zastosowała się do zaleceń KSR nr 7 i dane
porównawcze, których porównywalność została zakłócona, wykazała po ich doprowadzeniu do
porównywalności w bilansie, rachunku zysków i strat czy rachunku przepływów pieniężnych.
7. Transakcje z jednostkami powiązanymi i zagadnienia dotyczące
konsolidacji
1) informacje o wspólnych przedsięwzięciach, które nie podlegają konsolidacji, w tym:
a) nazwie, zakresie działalności wspólnego przedsięwzięcia,
b) procentowym udziale,
c) części wspólnie kontrolowanych rzeczowych składników aktywów trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych,
d) zobowiązaniach zaciągniętych na potrzeby przedsięwzięcia lub zakupu używanych
rzeczowych składników aktywów trwałych,
e) części zobowiązań wspólnie zaciągniętych,
f) przychodach uzyskanych ze wspólnego przedsięwzięcia i kosztach z nimi związanych,
g) zobowiązaniach warunkowych i inwestycyjnych dotyczących wspólnego przedsięwzięcia
Powyższe informacje można podać w nocie w formie tabeli, wyszczególniając w niej wymagane
informacje oznaczone literami od „a” do „g” – z podaniem danych liczbowych.
Nota 51 Wspólne przedsięwzięcia niepodlegające konsolidacji
Opis wspólnego przedsięwzięcia
Kwota /wartość
1
2
Nazwa, zakres wspólnego przedsięwzięcia
Procentowy udział jednostki w przedsięwzięciu
Wartości wspólnie kontrolowanych rzeczowych składników aktywów trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych
Kwoty zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania przedsięwzięcia
Wielkość zobowiązań warunkowych związanych z przedsięwzięciem
Przychody uzyskane ze wspólnego przedsięwzięcia
Koszty poniesione na realizację wspólnego przedsięwzięcia
2) informacje o transakcjach z jednostkami powiązanymi
W pozycji tej podaje się dodatkowe objaśnienia dotyczące wykazanych w bilansie długoterminowych
aktywów finansowych w jednostkach powiązanych, stanów należności od jednostek powiązanych,
stanów zobowiązań wobec jednostek powiązanych, jeśli informacje te są istotne dla jednostki z punktu
widzenia sytuacji majątkowej i finansowej. Można tu podać wyjaśnienia dotyczące kwot ujętych we
wzorach sprawozdania finansowego – według jednostek powiązanych.
3) wykaz spółek (nazwa, siedziba), w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale lub
20% w ogólnej liczbie głosów w organie stanowiącym spółki; wykaz ten powinien zawierać
także informacje o procencie posiadanego zaangażowania w kapitale oraz o kwocie kapitału
własnego i zysku lub stracie netto tych spółek za ostatni rok obrotowy
Powyższe informacje można przedstawić w nocie w formie tabeli.
Nota 52 Spółki, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale lub 20% udziałów
w ogólnej liczbie głosów w organie stanowiącym spółki
Nazwa i adres spółki handlowej
Procent
posiadanych
udziałów
Stopień udziału
w zarządzaniu
Wynik finansowy
netto za ostatni rok
obrotowy
1
2
3
4
4) jeżeli jednostka nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania finansowego, korzystając ze
zwolnienia lub wyłączeń, informacje o:
a) podstawie prawnej wraz z danymi uzasadniającymi odstąpienie od konsolidacji,
b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na
wyższym szczeblu grupy kapitałowej oraz miejscu jego publikacji,
c) podstawowych wskaźnikach ekonomiczno-finansowych, charakteryzujących działalność
jednostek powiązanych w danym i ubiegłym roku obrotowym, takich jak:
– przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz przychody
finansowe,
– wynik finansowy netto oraz kwota kapitału (funduszu) własnego, z podziałem na
grupy,
– wartość aktywów,
– przeciętne roczne zatrudnienie,
d) rodzaju stosowanych standardów rachunkowości (krajowych czy międzynarodowych)
przez jednostki powiązane
Pozycję tę wypełniają wyłącznie jednostki dominujące, jeżeli nie sporządzają one skonsolidowanego
sprawozdania finansowego. Przy czym, zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy o rachunkowości, jednostka
dominująca może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli na dzień
bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy łączne dane
jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla:
1) przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w art. 60 ust. 2 i 6 ww. ustawy,
nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a) 38.400.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b) 76.800.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok
obrotowy,
c) 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,
2) po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w art. 60 ust. 2 i 6 ww. ustawy, nie
przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a) 32.000.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b) 64.000.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok
obrotowy,
c) 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Jednostka dominująca, która jest zwolniona ze sporządzania skonsolidowanego sprawozdania
finansowego na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1 lub 2 ww. ustawy, traci to prawo, jeżeli na dzień bilansowy
roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy przekroczyła dwie
z określonych w ww. ust. 1 pkt 1 lub 2 wielkości, ze skutkiem dla bieżącego roku obrotowego.
Stosownie do art. 56 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jednostka dominująca, zależna od innej
jednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Europejskiego Obszaru
Gospodarczego, może także nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli:
1) jednostka dominująca wyższego szczebla posiada 100% udziałów tej jednostki, przy czym nie są
brane pod uwagę udziały w tej jednostce posiadane przez członków jej organów
administrujących, zarządzających lub nadzorujących z mocy prawa lub z tytułu zobowiązania
określonego w jej statucie lub umowie, lub
2) jednostka dominująca wyższego szczebla posiada co najmniej 90% udziałów tej jednostki,
a pozostali udziałowcy tej jednostki zatwierdzili decyzję o niesporządzaniu skonsolidowanego
sprawozdania finansowego.
Przy czym, ww. przepis art. 56 ust. 2 stosuje się, jeżeli spełnione zostały łącznie następujące warunki:
1) jednostka dominująca wyższego szczebla obejmie konsolidacją zarówno zależną od niej
jednostkę dominującą niesporządzającą skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jak
i wszystkie jej jednostki zależne, które podlegałyby konsolidacji przez jednostkę dominującą
z uwzględnieniem przepisów art. 57 i art. 58 ustawy o rachunkowości,
2) kierownik jednostki dominującej niesporządzającej skonsolidowanego sprawozdania
finansowego wypełni obowiązek określony w art. 69 ust. 4 ustawy o rachunkowości,
3) jednostka dominująca niesporządzająca skonsolidowanego sprawozdania finansowego ujawni
w informacji dodatkowej informacje wymienione w załączniku nr 1 do ustawy w części
„Dodatkowe informacje i objaśnienia” w ustępie 6 pkt 4.
W myśl natomiast art. 56 ust. 3 ustawy o rachunkowości, jednostka dominująca może nie sporządzać
skonsolidowanego sprawozdania finansowego także wtedy, gdy wszystkie jednostki od niej zależne
wyłącza się z obowiązku objęcia ich konsolidacją na podstawie art. 57 lub art. 58 ustawy
o rachunkowości. Powołany art. 57 ustawy o rachunkowości stanowi, iż konsolidacją nie obejmuje się
jednostki zależnej, jeżeli:
1) udziały tej jednostki zostały nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie, z wyłącznym ich
przeznaczeniem do późniejszej odprzedaży, w terminie jednego roku od dnia ich nabycia, zakupu
lub pozyskania w innej formie,
2) występują poważne długoterminowe ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką, które
wyłączają swobodne dysponowanie jej aktywami netto, w tym wypracowanym przez tę jednostkę
zyskiem netto, lub które wyłączają sprawowanie kontroli nad organami kierującymi tą jednostką,
3) bez ponoszenia niewspółmiernie wysokich kosztów lub bez zbędnej zwłoki nie można uzyskać
informacji niezbędnych do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego, przy
czym może mieć to zastosowanie w wyjątkowych przypadkach, które zostaną odpowiednio
udokumentowane.
Z kolei przepis art. 58 ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, że można nie obejmować konsolidacją
jednostki zależnej, jeżeli dane finansowe tej jednostki są nieistotne dla realizacji obowiązku określonego
w art. 4 ust. 1 ww. ustawy (czyli przedstawienia rzetelnie i jasno sytuacji majątkowej i finansowej oraz
wyniku finansowego grupy kapitałowej). Informacje dotyczące jednostek nieobjętych konsolidacją mogą
zostać przedstawione w nocie w formie tabeli.
Nota 53 Podstawy prawne odstąpienia od konsolidacji
Wyszczególnienie
Jednostka A
(nazwa, siedziba)
Jednostka B
(nazwa, siedziba)
Jednostka C
(nazwa, siedziba)
1
2
3
4
Procent i wartość nominalna udziałów w jednostce
Mała grupa kapitałowa – art. 56 ust. 1 pkt 1 i 2
ustawy o rachunkowości
Konsolidacji dokonuje jednostka dominująca
wyższego szczebla – art. 56 ust. 2 ustawy
o rachunkowości (nazwa i siedziba, miejsce publikacji
skonsolidowanego sprawozdania finansowego)
Udziały jednostki nabyto, zakupiono lub pozyskano w innej
formie, z wyłącznym przeznaczeniem ich
do późniejszej odprzedaży, w terminie jednego roku od dnia
ich nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie – art. 57
pkt 1 ustawy o rachunkowości
Występują poważne długoterminowe ograniczenia
w sprawowaniu kontroli nad jednostką – art. 57 pkt 2 ustawy
o rachunkowości
Bez ponoszenia niewspółmiernie wysokich kosztów lub bez
zbędnej zwłoki nie można uzyskać informacji niezbędnych
do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania
finansowego – art. 57 pkt 3 ustawy o rachunkowości
Dane finansowe jednostki są nieistotne – art. 58 ust. 1
ustawy o rachunkowości
Podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe charakteryzujące działalność jednostek mogą
również zostać zaprezentowane w nocie w formie tabeli.
Nota 54 Wielkości uzyskane przez jednostki nieobjęte konsolidacją
Jednostka A
Wyszczególnienie
1
Jednostka B
Ogółem
na początek
roku
na koniec
roku
na początek
roku
na koniec
roku
na początek
roku
na koniec
roku
2
3
4
5
6
7
1. Wartość przychodów netto ze sprzedaży
produktów, towarów, materiałów oraz
przychodów finansowych
2. Wynik finansowy netto (zysk/ strata)
3. Kapitał własny ogółem, w tym:
- kapitał podstawowy
- kapitał zapasowy
- kapitał rezerwowy
- zysk (strata) z lat ubiegłych
4. Wartość aktywów trwałych
5. Przeciętne roczne zatrudnienie
6. Rodzaj stosowanych standardów
rachunkowości (KSR/MSR)
5) informacje o:
a) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na
najwyższym szczeblu grupy kapitałowej, w której skład wchodzi spółka jako jednostka
zależna, oraz miejscu, w którym sprawozdanie to jest dostępne,
b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na
najniższym szczeblu grupy kapitałowej, w skład której wchodzi spółka jako jednostka
zależna, oraz miejscu, w którym sprawozdanie to jest dostępne
6) nazwę, adres siedziby zarządu lub siedziby statutowej jednostki oraz formę prawną każdej
z jednostek, których dana jednostka jest wspólnikiem ponoszącym nieograniczoną
odpowiedzialność majątkową
Pozycje 5 i 6 można przedstawić w formie opisowej.
8. Połączenie spółek, w przypadku sporządzania sprawozdania
finansowego za okres, w którym to połączenie nastąpiło
Według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości ustęp 8 dodatkowych informacji i objaśnień
brzmi: „W przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego
nastąpiło połączenie:
1) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą nabycia:
a) firmę i opis przedmiotu działalności spółki przejętej,
b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,
c) cenę przejęcia, wartość aktywów netto według wartości godziwej spółki przejętej na
dzień połączenia, wartość firmy lub ujemną wartość firmy i opis zasad jej amortyzacji;
2) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą łączenia udziałów:
a) firmy i opis przedmiotu działalności spółek, które w wyniku połączenia zostały
wykreślone z rejestru,
b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,
c) przychody i koszty, zyski i straty oraz zmiany w kapitałach własnych połączonych spółek
za okres od początku roku obrotowego, w ciągu którego nastąpiło połączenie, do dnia
połączenia”.
Przypominamy, iż przepisy art. 492 § 1 Kodeks spółek handlowych dopuszczają połączenie spółek
dwoma sposobami:
1) przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za
udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie
się przez przejęcie),
2) przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się
spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki).
W świetle ustawy o rachunkowości, w której kwestie związane z łączeniem się spółek uregulowane
zostały w rozdziale 4a tej ustawy, połączenie przez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki może nastąpić
(art. 44a ww. ustawy):
1) metodą nabycia – przy której rozliczenie polega na sumowaniu poszczególnych pozycji aktywów
i pasywów spółki przejmującej, według ich wartości księgowej, z odpowiednimi pozycjami
aktywów i pasywów spółki przejętej, według ich wartości godziwej ustalonej na dzień połączenia
(art. 44b ust. 1 ww. ustawy) albo
2) metodą łączenia udziałów – przy której rozliczenie polega na sumowaniu poszczególnych pozycji
odpowiednich aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów połączonych spółek, według
stanu na dzień połączenia, po uprzednim doprowadzeniu ich wartości do jednolitych metod
wyceny i dokonaniu wymaganych wyłączeń (art. 44c ust. 1 ww. ustawy).
Za dzień połączenia spółek uważa się dzień wpisania połączenia do rejestru właściwego dla siedziby
odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej (art. 44a ust. 3 ustawy o rachunkowości).
W przypadku połączenia spółek metodą nabycia, sprawozdanie finansowe sporządzone na koniec okresu
sprawozdawczego, w ciągu którego nastąpiło połączenie, powinno zawierać dane porównawcze za
poprzedni rok obrotowy. Dane porównawcze za poprzedni rok obrotowy stanowią dane ze sprawozdania
finansowego spółki przejmującej (art. 44b ust. 16 ustawy o rachunkowości). Jeżeli natomiast połączenie
spółek nastąpiło metodą łączenia udziałów, to sprawozdanie finansowe spółki, na którą przechodzi
majątek połączonych spółek lub nowo powstałej spółki, sporządzone na koniec okresu
sprawozdawczego, w ciągu którego nastąpiło połączenie, zawiera dane porównawcze za poprzedni rok
obrotowy, określone w taki sposób, jakby połączenie miało miejsce na początek poprzedniego roku
obrotowego, z tym że poszczególne składniki kapitałów własnych na koniec poprzedniego roku powinny
zostać wykazane jako suma poszczególnych składników kapitałów własnych (art. 44c ust. 6 ustawy
o rachunkowości). W zależności od metody połączenia spółek, wymagane w tej pozycji informacje
można przedstawić w notach w formie tabel.
Nota 55 Połączenie metodą nabycia – sprawozdanie sporządzone po połączeniu spółek
Wyszczególnienie
Opis/dane liczbowe
1
2
1. Nazwa (firma) i opis przedmiotu działalności spółki przejętej
2. Data połączenia (wpisu do rejestru sądowego)
3. Liczba, wartość nominalna i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia
4. Pozostałe dane wymagane w tej pozycji informacji dodatkowej:
– cena przejęcia
– wartość godziwa aktywów netto spółki przejętej na dzień połączenia
– wartość firmy (ujemna wartość firmy)
5. Opis zasad amortyzacji wartości firmy (ujemnej wartości firmy)
Nota 56 Połączenie metodą łączenia udziałów – sprawozdanie sporządzone po połączeniu spółek
Wyszczególnienie
Opis/dane liczbowe
1
2
1. Nazwa (firma) i opis przedmiotu działalności spółek, które w wyniku połączenia zostały wykreślone
z rejestru
2. Data połączenia (wpisu do rejestru sądowego)
3. Liczba, wartość nominalna i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia
4. Pozostałe dane wymagane w tej pozycji informacji dodatkowej:
– przychody
– koszty
– zyski
– straty
– zmiany (wzrost +, spadek –) kapitałów własnych połączonych spółek za okres od początku roku
obrotowego, w ciągu którego nastąpiło połączenie, do dnia połączenia (według poszczególnych
składników kapitału własnego)
9. Zagrożenia dla kontynuowania działalności
Według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości ustęp 9 dodatkowych informacji i objaśnień
brzmi: „W przypadku występowania niepewności co do możliwości kontynuowania działalności,
opis tych niepewności oraz stwierdzenie, że taka niepewność występuje, oraz wskazanie, czy
sprawozdanie finansowe zawiera korekty z tym związane; informacja powinna zawierać również
opis podejmowanych bądź planowanych przez jednostkę działań mających na celu eliminację
niepewności”.
W tej pozycji informacji dodatkowej, która jest ściśle związana z pozycją 5 wprowadzenia do
sprawozdania finansowego (informującą ogólnie o istnieniu okoliczności wskazujących na zagrożenie
kontynuacji przez jednostkę działalności), wskazuje się istotę (rodzaj) występujących zagrożeń dla
kontynuowania działalności oraz jakie działania już podjęto lub zamierza się podjąć, aby zapobiec
zrealizowaniu się zagrożeń lub zniwelować ich ewentualne skutki. Zatem we wprowadzeniu sygnalizuje
się, że ewentualne zagrożenia istnieją. W dodatkowych informacjach i objaśnieniach temat ten powinien
być rozwinięty. Dokonując analizy zagrożeń mogących ograniczyć lub uniemożliwić kontynuację
działalności, kierownictwo jednostki powinno zwrócić uwagę na wszelkie objawy mogące wpływać na
taką prognozę zarówno w sposób bezpośredni, jak i pośredni. Symptomy zagrożeń można podzielić na
finansowe, operacyjne i pozostałe.
Symptomy
zagrożeń
Objawy poszczególnych symptomów
− zobowiązania netto i krótkoterminowe zobowiązania netto
− zbliżający się termin wymagalności pożyczek terminowych, przy braku realistycznych perspektyw przedłużenia
terminu lub możliwości ich spłaty, bądź nadmierne uzależnienie od pożyczek krótkoterminowych
wykorzystywanych do finansowania aktywów długoterminowych
− zdarzenia lub uwarunkowania wskazujące na wycofanie finansowego wsparcia wierzycieli
− ujemne przepływy środków pieniężnych wykazywane w sprawozdaniach finansowych za okresy przeszłe lub
przyszłe
Finansowe
− niekorzystne kształtowanie się kluczowych wskaźników finansowych
− istotne straty operacyjne lub znacząca utrata wartości aktywów generujących przepływy pieniężne
− opóźnione lub nieregularne wypłaty dywidend
− niemożność terminowego regulowania zobowiązań
− niemożność dotrzymania warunków umowy kredytowej
− zmiana trybu rozliczeń z dostawcami z kredytu kupieckiego na natychmiastową płatność w momencie dostawy
− niezdolność zapewnienia finansowania niezbędnych prac rozwojowych nad nowym produktem lub niezbędnych
inwestycji
− zamiary kierownictwa dotyczące likwidacji jednostki lub zaniechania działalności
− odejście kluczowego personelu kierowniczego i brak następców
Operacyjne
− utrata podstawowego rynku, kluczowego klienta/(ów), umowy franchisingowej, licencji lub głównego dostawcy
− trudności z siłą roboczą lub niedobór ważnych surowców
− zagrożenie ze strony poważnego konkurenta
− nieprzestrzeganie wymogów dotyczących kapitałów lub innych wymogów ustawowych
Pozostałe
− toczące się przeciwko jednostce postępowanie sądowe lub administracyjne, które w przypadku niekorzystnego
rozstrzygnięcia dla jednostki wiązałyby się z powstaniem roszczeń, które prawdopodobnie nie mogłyby być przez
nią zaspokojone
− zmiany w prawie lub polityce rządu, które mogą mieć negatywny wpływ na jednostkę
− brak ubezpieczenia lub nienależyte ubezpieczenie od skutków katastrof
Z praktyki wynika, że istotne dla przedmiotowej oceny mogą być również następujące zjawiska, np.:
– kryzys całej branży – znaczący spadek popytu na oferowane wyroby, towary,
– uzależnienie od jednego dostawcy, który nie wywiązuje się terminowo z zamówień,
– uzależnienie od jednego odbiorcy, który zaprzestał spłaty zobowiązań,
– przestarzały park maszynowy powodujący zagrożenie częstych przerw produkcyjnych,
– prawdopodobieństwo realizacji zobowiązań wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji.
10. Pozostałe informacje i objaśnienia
Według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości ustęp 10 dodatkowych informacji i objaśnień
brzmi: „Inne informacje niż wymienione powyżej, jeżeli mogłyby w istotny sposób wpłynąć na
ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki”.
Ta pozycja jest wypełniana, jeżeli jednostka uzna to za celowe – służące przedstawieniu jej
prawdziwego wizerunku. Może to dotyczyć jednostek, które dokonały w roku obrotowym znacznych
odpisów aktualizujących wartość poszczególnych składników aktywów ich grup lub ośrodków
wypracowujących korzyści ekonomiczne. Jednostki te podają w tej pozycji informacje o:
1) aktywach, do których odnosiły się odpisy aktualizujące spowodowane utratą wartości lub w
stosunku do których dokonano odwrócenia odpisu aktualizującego, a obejmujące:
a) rodzaj składnika aktywów,
b) wskazanie, czy wartość odzyskiwalna danego składnika aktywów odpowiada jego wartości
handlowej czy wartości użytkowej,
c) podanie przyczyny ograniczenia ustalenia wartości odzyskiwalnej na podstawie szacunku tylko
jednej z dwóch wartości: handlowej lub użytkowej,
d) wskazanie, czy wartość odzyskiwalna odpowiadająca wartości handlowej została ustalona na
podstawie odniesień do aktywnego rynku,
e) kwotę odpisu aktualizującego lub kwotę odwrócenia odpisu aktualizującego oraz sposób
ujęcia: w rachunku zysków i strat lub w kapitale własnym, w ujemnej wartości firmy lub
w przychodach przyszłych okresów,
2) najważniejszych zdarzeniach i okolicznościach, które doprowadziły do ujęcia i odwrócenia
odpisów aktualizujących spowodowanych utratą wartości.