1. PODSTAWY PROJEKTOWANIA UKŁADÓW CYFROWYCH 1.1
Transkrypt
1. PODSTAWY PROJEKTOWANIA UKŁADÓW CYFROWYCH 1.1
1. PODSTAWY PROJEKTOWANIA UKŁADÓW CYFROWYCH 1.1. Wprowadzenie Układy przełączające (logiczne) klasyfikuje się do układów sterowania cyfrowego. Układy te przetwarzają sygnały dwuwartościowe w odróżnieniu od sygnałów ciągłych. Takie dwuwartościowe sygnały nazywane są także sygnałami binarnymi lub zerojedynkowymi. Działanie układów logicznych zwanych także automatami cyfrowymi, opisywane jest za pomocą algebry Boole’a. Układy logiczne dzielą się na kombinacyjne i sekwencyjne. W układach kombinacyjnych wyjścia są określone jednoznacznie przez aktualne wejścia. W układach sekwencyjnych takie same sygnały wejściowe mogą wywoływać inne stany wyjściowe. Tym samym aktualne wyjścia, oprócz kombinacji wejść, są zależne także od poprzednich stanów wyjść. Ponieważ poprzednie wyjścia są określone przez stany poprzednich wejść więc można powiedzieć, że układy sekwencyjne są to układy zależne od aktualnych i poprzednich sygnałów wejściowych. W układach sekwencyjnych występuje zatem, sekwencja zdarzeń (historia zdarzeń). Uwzględnienie tej historii jest możliwe dzięki zastosowaniu w układzie elementów pamięci. Realizacja układów sterowania logicznego wymaga zastosowania różnego rodzaju elementów logicznych. Do grupy elementów logicznych, ze względu na kolejność ich zastosowania (powstania), można zaliczyć: Układy SSI (Small Scale Integration) - elementy stykowe - przekaźnikowe, - bramki logiczne, Układy MSI (Medium Scale Integration) - multipleksery, demultipleksery i kodery, Układy LSI (Large Scale Integration) - programowalne matryce logiczne PAL/GAL (Programmable Array Logic/ Generic Array Logic), - programowalne sterowniki logiczne PLC (Programmable Logic Controller). 1.2. Analityczny zapis schematu układu przekaźnikowego Wielkości wyjściowe (obwody wyjściowe) uzależnione są zwykle od kilku wielkości wejściowych. Interesują nas dwa stany elementów wejściowych: załączania i wyłączania. Tworzenie odpowiedniej funkcji celu sterowania zależy od zestyków, które w zależności od swego stanu i sposobu połączeń tworzą bądź zwarcie, bądź przerwę. Tablica 1.1. Przedstawienie graficzne elementów stykowych (przekaźnikowych) stan styków normalnie otwarty (zwierne) stan styków normalnie zamknięty (rozwierne) a a Dla analitycznego zapisu schematu układu przełączającego przyjmuje się zasadę, że styki połączone szeregowo przedstawione są w postaci iloczynu literowych styków, zaś styki połączone równolegle tworzą sumę tych oznaczeń. Tak więc układ załączający cewkę przekaźnika F i złożony np. z szeregowo połączonych − zestyków zwiernego a i rozwiernego b można zapisać: 1 − F = ab (1.1) Takie potraktowanie zagadnienia i symbolika pozwalająca na uproszczony zapis, zapożyczone są z logiki matematycznej. Prawa charakterystyczne dla algebry logiki nazywane są algebrą Boole’a. 1.3. Podstawowe prawa algebry Boole’a George Boole (1815-1864) matematyk angielski sprecyzował matematyczne reguły analizy zdań logicznych. Podstawą w tym zakresie stanowi tzw. rachunek zdań oparty na koncepcji, że zdania logiczne muszą być określone wyłącznie jako prawdziwe lub fałszywe. Określenie prawda i fałsz stanowią, historycznie biorąc, pierwszy rodzaj klasyfikacji binarnej używany w opisie elementów dwustanowych. Aparat matematyczny (algebra Boole’a) wykorzystuje logikę dwustanową zerowo-jedynkową. Tablica 1.2. Podstawowe prawa algebry Boole’a. Prawa przemienności a⋅b =b⋅a a+b=b+a Prawa łączności a ⋅ (b ⋅ c ) = ( a ⋅ b ) ⋅ c a + (b + c ) = ( a + b ) + c Prawa rozdzielności a ⋅ (b + c ) = ( a ⋅ b ) + ( a ⋅ c ) a + (b ⋅ c ) = ( a + b ) ⋅ ( a + c ) Prawa de Morgana a⋅b = a + b a + b = a ⋅b Prawa tożsamościowe a⋅a = a a+a=a − a⋅a=0 − a + a =1 a ⋅1 = a a +1=1 a⋅0=0 a+0=a 2 a=a 1.4. Podstawowe funkcje logiczne Podstawowe funkcje logiczne, z których tworzy się układy kombinacyjne, przedstawiono w tablicy 1.3. W tablicy tej podano równoważne schematy układów bramkowych i przekaźnikowych Tablica 1.3. Podstawowe schematy przekaźnikowe i ich odpowiedniki bramkowe Opis NOT Wzór Boole’a Schemat przekaźnikowy Schemat bramkowy − a a F =a F F AND F = a⋅b a b a F OR F =a+b F b a a F b F b NAND F = a⋅b a a F F b b NOR F =a+b a a b F EXOR − − F = a ⊕ b = ab + ab a b a b a F F F b b 3