SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa w

SZKOLNY
PROGRAM PROFILAKTYKI
Szkoła Podstawowa w Prusach
Rok szkolny 2006\ 2007
Usuwanie i zapobieganie
zjawisku przemocy i agresji w środowisku
„Na drodze przemocy nie można dotrzeć do lepszej przyszłości”
Jan Paweł II
1
Kroki tworzenia Szkolnego Programu Profilaktycznego:
1. Identyfikacja problemu.
2. Werbalizacja problemu.
3. Teoretyczna perspektywa rozumienia problemu.
4. Identyfikacja populacji badawczej.
5. Dobór metod badawczych.
6. Realizacja procedury badawczej.
7. Analiza wyników badań.
8. Werbalizacja zaleceń programu.
9. Określenie celu programu.
10. Określenie struktury, zawartości i sposobu realizacji programu:
• działania ukierunkowane na uczniów,
• działania ukierunkowane na rodziców ,
• działania ukierunkowane na nauczycieli.
11. Określenie strategii ewaluacyjnej.
2
KROK I
INENTYFIKACJA PROBLEMU
Na podstawie obserwacji
środowiska szkolnego oraz wstępnych rozmów z gronem
pedagogicznym zauważono kilka problemów, które zostaną uwzględnione podczas realizacji szkolnego
programu profilaktycznego:
• problem przemocy i agresji w szkole,
• uzależnienie od komputera i telewizji,
• brak motywacji do nauki.
Po wstępnej diagnozie w/w problemów wychowawcy , nauczyciele i oraz powołany do tych
celów zespół doszli do wniosku, że na rok szkolny 2006/2007 opracują program profilaktyczny dotyczący
problemu i agresji w szkole. Następne problemy zostaną uwzględnione w realizacji programów na
następne dwa lata .
KROK II
WERBALIZACJA PROBLEMU
Zauważono przypadki zaburzonych zachowań uczniowskich w stosunku do siebie. Według opinii
pedagogów obserwuje się niewłaściwe zachowania w relacji uczeń – uczeń, uczeń – nauczyciel.
Obserwuje się również nieodpowiednie zachowanie uczniów poza szkołą (np. w drodze ze szkoły).
Rodzice również zauważyli przypadki zachowań agresywnych wśród swoich dzieci.
KROK III
TEORETYCZNA PERSPEKTYWA ROZUMIENIA PROBLEMU
AGRESJA, PRZEMOC – to zachowanie zwrócone przeciw innym osobom i przedmiotom oraz
działanie na ich szkodę. Zachowania te mogą przybierać formy psychiczne i fizyczne.
Formy słowne to np. : ubliżanie, przezywanie, wyśmiewanie, grożenie, ośmieszanie, plotkowanie,
namawianie się, szantaż, obrażanie. Jej konsekwencje to poczucie zagrożenia, odrzucenia, i wyizolowanie
drugiej osoby z grupy.
Formy fizyczne to fizyczny atak na drugą osobę lub jej własność. Dochodzi wówczas do fizycznego
kontaktu agresora z ofiarą np.: w postaci bicia, kopania, popychania, wymuszania pieniędzy, niszczenia
własności.
Przyczyny agresji i przemocy w szkole.
Coraz częściej mówi się w szkołach o narastaniu problemu agresji i przemocy wśród dzieci
i młodzieży. Następuje wyraźny wzrost liczby agresywnych zachowań uczniów na terenie szkoły. Nie
wiadomo, dlaczego mamy do czynienia z tak znacznym wzrostem aktów przemocy. Jeszcze kilkanaście
lat temu nie notowano tylu przypadków agresji.
W szkołach było o wiele bezpieczniej.
Co jest przyczyną tak nagłego wzrostu brutalizacji życia w szkole ?
Dlaczego zdarzają się na terenie szkoły pobicia, kradzieże i wymuszenia ?
Niepokojącym zjawiskiem jest fala przemocy, która wystąpiła w środowisku szkolnym.
O rozmiarach agresji wiemy niewiele, ponieważ uczeń z obawy przed powtórnym pobiciem,
sponiewieraniem, ośmieszaniem nie zechce o tym komukolwiek powiedzieć. Podobną postawę
przejawiają niejednokrotnie i sami rodzice, nawet jeżeli wiedzą o kłopotach swojego dziecka.
Nauczyciele też często bagatelizują informacje na temat tych zjawisk.
3
Z jednej strony narzekają na uczniów, z drugiej zaś twierdzą, że to nieprawda, że problem ten nie
dotyczy uczniów ich klasy czy szkoły. Tymczasem przemoc miała i ma miejsce w szkole, na terenach
przyległych do szkoły i na drodze dom-szkoła.
Jakie są przyczyny zaistniałych zjawisk ?
Źródeł jest bardzo wiele i są one różnorodne. Duży wpływ stanowi rodzina i osłabienie jej roli
wychowawczej, nieodpowiednie środowisko rówieśnicze, transformacja ustrojowa, która stwarza szereg
nowych oczekiwań, możliwości, norm postępowania i zagrożeń społecznych. Szkoła, w której dydaktyka
zdominowała działalność, odsuwając funkcję wychowawczą i opiekuńczą, a także środki masowego
przekazu – telewizja, ukazująca w filmach sceny okrucieństwa, agresji i zabijania.
Problematyka agresji staje się coraz częściej przedmiotem wielu badań psychologicznych.
Obecnie jest zjawiskiem powszechnym, ponad kulturowym, obejmującym powoli wszystkie środowiska
społeczne i grupy wiekowe. Zjawiska agresji, przemocy i nietolerancji na skutek ich popularności
i ciągłości tracą na niezwykłości i stają się trwałymi komponentami życia codziennego, systemu
edukacji, kultury masowej, informacji, rozrywki i sportu. Coraz częściej nauczyciele zaczynają
dostrzegać przemoc w szkołach, zwracając uwagę na następujące nieprawidłowości: przemoc fizyczną,
psychiczną, niszczenie rzeczy, wymuszanie pieniędzy.
Agresja przedstawiana jest jako wzór zachowania, przenoszona z porachunków między grupami na
każdego, kto się różni. Szacunek należy się tylko silniejszemu. Uczniowie starsi na swoje ofiary
wybierają młodszych i słabszych fizycznie kolegów. Grożą pobiciem, ściągają od “kotów” haracze,
przestrzegając jednocześnie przed donosicielstwem. Zastraszane ofiary nie mają odwagi szukać pomocy.
We współczesnej dobie coraz bardziej słabnie profilaktyczna działalność szkół i instytucji zobowiązanych
do wspomagania rodziny i przeciwdziałania niedostosowaniu społecznemu dzieci. Instytucje oświatowe
coraz częściej tkwią w kryzysie. Ich oferty często przegrywają z kasetami wideo lub barwną ulicą. Nie
zapewniają nawet pracy, a wymagająca wysiłku edukacja wydaje się uczniom coraz mniej pociągająca
i potrzebna. W społeczności szkolnej występowanie przemocy ułatwia przede wszystkim utrzymywanie
tabu wobec problemu. Nauczyciele patrzą na przemoc i nie reagują, rzadko przeciwdziałają powstaniu
uczucia zagrożenia i lęku u złego ucznia. Często okazują niechęć uczniowi sprawiającemu kłopoty
w szkole, wyśmiewają jego wypowiedzi, używają krzywdzących określeń. Na wywiadówkach piętnują
wobec innych rodziców. Taki uczeń czuje się często skrzywdzony i upokorzony. Budzi się wówczas
u ucznia postawa agresywna i buntownicza. Bunt manifestuje się w formie aroganckich zachowań wobec
dorosłych, lekceważenia obowiązków szkolnych, aspołecznych wybryków, itp. Problemy wychowawcze
mogą sprawić również zdolni uczniowie. Wyprzedzając swoich rówieśników dojrzałością intelektualną,
mogą zostać izolowani od grupy. Przyczyną tego mogą być cechy osobowości takiego ucznia, np.:
egoizm, zarozumiałość, niekoleżeńskość.
KROK IV
IDENTYFIKACJA POPULACJI BADAWCZEJ
Populację badawczą stanowili, nauczyciele, rodzice, oraz uczniowie klas IV-VI uczęszczający do
Szkoły Podstawowej w Prusach. Ogółem przebadano 6 nauczycieli, 20 rodziców i 30 uczniów. Badani
uczniowie w większości mają dobre warunki socjalno – bytowe, pochodzą głównie ze środowisk
chłopskich. Celem ankiet było uzyskanie informacji o problemie przemocy i agresji oraz ocena stanu
bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły oraz w ich najbliższym środowisku.
KROK V
DOBÓR METOD BADAWCZYCH
Do rozpoznania zjawiska przemocy i agresji wykorzystano następujące metody badawcze:
4
• obserwacja zachowań uczniów,
• wywiady z uczniami, nauczycielami, rodzicami,
• informacje wychowawców o relacjach uczniowskich w klasie,
• ankiety dla nauczycieli,
• ankiety dla uczniów,
• ankiety dla rodziców.
Ankiety zawierały pisemną instrukcję oraz krótko sformułowany cel badania. Pytania zostały
pogrupowane w obszary odnoszące się do przytoczonego wcześniej problemu. Mają one charakter pytań
zamkniętych, gdzie ankietowani wskazują na odpowiedzi „do wyboru”, oraz otwarte zachęcające
badanego o udzielenie krótkiej odpowiedzi.
Opinie wychowawców oraz wykorzystane ankiety zostały dołączone do programu.
KROK VI
REALIZACJA PROCEDURY BADAWCZEJ
W związku z doborem metod badawczych zespół ds. profilaktyki środowiska szkolnego
w składzie:
• Krystyna Tworzydło
• Beata Walczak
• Mariola Chuchmacz
• Zdzisława Cygan
• Tomasz Frań
przystąpił do wnikliwej obserwacji zachowania uczniów na lekcji, podczas przerw, wycieczek, imprez
szkolnych jak również w miarę możliwości w drodze „do” i „ze” szkoły. Przeprowadzono szereg
rozmów z uczniami, nauczycielami uczącymi w badanych klasach, ich wychowawcami oraz rodzicami.
Wychowawcy sporządzili krótkie notatki na temat zachowań uczniów w swojej klasie.
Najistotniejszym etapem działań w konstruowaniu szkolnego programu profilaktycznego było
opracowanie ankiet dla nauczycieli, rodziców i uczniów.
Ankiety dla nauczycieli zostały przeprowadzone w dniu 17 stycznia 2006r. na konferencji
podsumowującej pracę szkoły w pierwszym semestrze roku szkolnego 2005/2006. Rodzice natomiast
zostali objęci badaniem 27 kwietnia 2006r. na zebraniu informującym o osiągnięcia dydaktyczno wychowawcze uczniów w drugim semestrze br. szkolnego. Uczniowie zostali przebadani w pierwszym
tygodniu po feriach wiosennych na lekcjach wychowawczych w obecności wychowawców klas. Badani
zostali przez osoby ankietujące poproszone o szczere i rzeczowe odpowiedzi.
Wszystkie grupy, które zostały objęte badaniem zostały poinformowane o celu badania
(niezależnie od umieszczonej w ankiecie instrukcji), jak również przekazano informacje do czego
zostaną wykorzystane wyniki i kto będzie miał do nich dostęp, oraz kto będzie bezpośrednio
opracowywał ich odpowiedzi.
KROK VII
ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ
Ankieta posłużyła zebraniu informacji o problemie przemocy i agresji w szkole. Zgromadzony
materiał badawczy poddano analizie ilościowej i jakościowej. Wyniki liczbowe przedstawiają poniższe
zestawienie.
Ankieta dla rodziców
W ankiecie brało udział 20 rodziców uczniów klas IV-VI
1. Czy na terenie naszej szkoły istnieje problem:
5
TAK
1.
2.
3.
4.
5.
Palenia papierosów przez uczniów
Picia alkoholu przez uczniów
Zażywania narkotyków przez uczniów
Zażywania anabolików i sterydów
Przemocy rówieśniczej
5 osób
NIE
20 osób
20 osób
20 osób
20 osób
15 osób
20
15
pytanie 1
pytanie 2
10
pytanie 3
pytanie 4
5
pytanie 5
0
Tak
Nie
2. Co Pani/ Pana zdaniem należałoby zrobić, aby w naszej szkole zredukować niebezpieczeństwa
wynikające z wymienionych w pytaniu 1 zagrożeń.
• Rozmowa z dziećmi
• Zaostrzyć środki wychowawcze- wprowadzić kary i egzekwować je – 2 odpowiedzi
• Większy wgląd nauczycieli na uczniów
• Kontrolować dzieci na przerwach – dyżury nauczycieli - 7 odpowiedzi
• Rozmawiać z uczniem w domu na temat zagrożeń
• Prowadzić dyżury przez dzieci starsze
3. Czy weźmiesz udział w realizacji szkolnego programu profilaktyki, którego celem jest
poprawienie wszechstronnego rozwoju Pani/ Pana dziecka oraz redukcja zagrożeń wymienionych
w pytaniu 1
• Tak – 17 odpowiedzi
• Nie –
3 karty nie zostały wypełnione
Wnioski:
Z ankiety przeprowadzonej wśród rodziców wynika, iż większość z nich spostrzega szkołę jako
miejsce bezpieczne dla swoich dzieci, nie są one narażone wszelkiego rodzaju używki. 5 rodziców
zauważyło problem przemocy rówieśniczej, który należy rozwiązać. Jako sposób walki z przemocą
rówieśniczą najwięcej rodziców opowiedziało się za dyżurami nauczycieli w czasie przerw
międzylekcyjnych.
Postulat ten należy uwzględnić w pracy dydaktyczno - wychowawczej szkoły oraz w planie pracy
nauczycieli.
Rodzice zobowiązali się również nieś swoją pomoc w realizacji szkolnego programu profilaktyki oraz w
zredukowaniu niebezpieczeństw pojawiających się na terenie szkoły.
Ankieta dla uczniów
W ankiecie brało udział 30 uczniów klas IV-VI
1. Czy na terenie naszej szkoły zetknąłeś się osobiście, bądź wiesz/ słyszałeś o:
6
TAK
1.
2.
3.
4.
5.
Palenia papierosów przez uczniów
Picia alkoholu przez uczniów
Zażywania narkotyków przez uczniów
Zażywania anabolików i sterydów
Przemocy rówieśniczej
9 uczniów
5 uczniów
24 uczniów
NIE
21 uczniów
25 uczniów
30 uczniów
30 uczniów
6 uczniów
30
25
pytanie 1
20
pytanie 2
15
pytanie 3
10
pytanie 4
5
pytanie 5
0
Tak
Nie
2. Jeśli na któreś z powyższych możliwości odpowiedziałeś TAK, to zaznacz gdzie miało to miejsce
Palenie
papierosów
Picie alkoholu
Zażywanie
narkotyków
Zażywanie
anabolików
W szatni
W toalecie
1 odpowiedź
Na boisku
szkolnym
Na lekcji
Podczas
wycieczek
szkolnych
Podczas dyskotek
Inne- opisz jakie Niedaleko - Niedaleko
szkoły
szkoły
- W moim
- W domu ucznia
otoczeniu
- W domu ucznia
Przemoc
rówieśnicza
15 odpowiedzi
3 odpowiedzi
16 odpowiedzi
13 odpowiedzi
9 odpowiedzi
8 odpowiedzi
- Poza szkołą
- Koło szkoły
- Na przerwie – 7
odp
- Gdy
wychodzimy ze
szkoły
- Po lekcjach
3. Czy zetknąłeś się z propozycją zażycia, bądź kupna narkotyków?
TAK
Na terenie naszej szkoły
Gdzie indziej
1 odpowiedź
Moja koleżanka zetknęła się z taką
propozycją
Na przerwach
W ubikacji
NIE
29 odpowiedzi
27 odpowiedzi
Wnioski:
7
Z przeprowadzonej ankiety wynika, że uczniom nie jest obcy problem przemocy wśród rówieśników –
24 uczniów wskazało ten problem. Niepokojącym jest również fakt, iż uczniowie zetknęli się również z
problemem nikotyny i alkoholizmu w swoim środowisku.
Jak główne miejsce pojawienia się przemocy w szkole dzieci wskazały –szatnię oraz boisko szkolne.
Niepokojący jest również, iż przemoc pojawia się również w czasie lekcji.
Ankieta dla uczniów – agresja
1. Czy w ciągu ostatniego roku spotkała/eś się z przejawami przemocy w twojej szkole? Przez przemoc
rozumiemy sytuacje, w których uczeń lub grupa uczniów wyśmiewa kolegę (koleżankę), obraża,
obgaduje, bije, zamyka w pomieszczeniu, pozbawia pieniędzy lub innych rzeczy.
tak – 25 uczniów
nie – 5 uczniów
2. Zaznacz, w jaki sposób uczestniczyła/eś w tych zdarzeniach:
•
byłem świadkiem przemocy – 15 uczniów
•
byłem osoba poszkodowaną – 6 uczniów
•
byłem sprawcą przemocy – 5 uczniów
•
dowiedziałem się o nich – 4 uczniów
3. Zaznacz wszystkie te zdarzenia, które widziała/eś w swojej szkole:
•
przezywanie – 14 uczniów
•
wyśmiewanie – 25 uczniów
•
obgadywanie – 22 uczniów
•
grożenie, zastraszenia – 8 uczniów
•
okradanie – 5 uczniów
•
wymuszanie pieniędzy – 1 uczeń
•
bicie, kopanie lub popychanie – 24 uczniów
•
zamykanie w pomieszczeniach – 1 uczeń
4. Gdzie te zdarzenia miały miejsce? Zaznacz wszystkie takie miejsca:
•
na korytarzu – 21 odpowiedzi
•
w szatni – 13 odpowiedzi
•
na boisku – 18 odpowiedzi
•
w sali lekcyjnej – 15 odpowiedzi
•
przy sklepiku – 8 odpowiedzi
•
w łazience – 4 odpowiedzi
8
•
przed szkołą – 16 odpowiedzi
•
w drodze między domem a szkołą – 6 odpowiedzi
5. Kto był sprawcą przemocy?
•
jeden uczeń – 7 odpowiedzi
•
grupa uczniów z mojej klasy – 11 odpowiedzi
•
grupa uczniów z innej klasy – 5 odpowiedzi
•
grupa uczniów z różnych klas – 7 odpowiedzi
•
nie wiem – 4 odpowiedzi
6.Czy nauczyciel lub nauczyciele o tym się dowiedzieli?
Tak – 13 odpowiedzi
nie – 17 odpowiedzi
7. Jeśli na poprzednie pytanie odpowiedziała/eś "tak", opisz wszystko, co zrobili nauczyciele, którzy
widzieli to zdarzenie lub się o nim dowiedzieli. Jeśli takich przypadków było więcej, opisz krótko
wszystkie po kolei.
- rozstawiają po katach ; wstawia uwagę – 6 odpowiedzi , wzywa rodziców – 3 odpowiedzi ; pani
dyrektor wyciągnęła go za uszy ; nauczyciel rozmawia o tym na godzinach wychowawczych;
8. Jeśli sam była/eś ofiarą przemocy, zaznacz wszystkie te zdarzenia, które przytrafiły ci się w ostatnim
roku.
•
przezywano mnie – 14 odpowiedzi
•
wyśmiewano się za mnie – 9 odpowiedzi
•
obgadywano mnie – 13 odpowiedzi
•
grożono mi, zastraszano mnie – 3 odpowiedzi
•
okradano mnie – 2 odpowiedzi
•
bito, kopano, popychano mnie – 11 odpowiedzi
•
stosowano inną przemoc - napisz jaką? Chowanie rzeczy;
9. Jak często miały miejsce te zdarzenia?
•
raz, dwa razy w semestrze – 6 odpowiedzi
•
raz w tygodniu – 3 odpowiedzi
•
kilka razy w tygodniu – 21 odpowiedzi
10. Zaznacz z której klasy byli uczniowie, którzy stosowali wobec Ciebie przemoc w ostatnim semestrze?
Szkoła Podstawowa
Gimnazjum
9
a) IV – 10 odpowiedzi
d) I
b) V – 17 odpowiedzi
e) II
c) IV – 6 odpowiedzi
f) III
11. Kim były osoby, które tak zachowywały się wobec ciebie? Możesz zaznaczyć obie odpowiedzi.
chłopcami – 17 odpowiedzi
dziewczętami – 13 odpowiedzi
12. Czy mówisz o tym komuś, kiedy inny uczeń czy uczniowie stosują wobec ciebie przemoc? Możesz
zaznaczyć kilka odpowiedzi.
•
nikomu o tym nie mówię – 2 odpowiedzi
•
mówię o tym kolegom/koleżankom – 8 odpowiedzi
•
mówię o tym nauczycielowi – 8 odpowiedzi
•
mówię o tym rodzicom – 7 odpowiedzi
13. Co robisz, kiedy inny uczeń czy uczniowie stosują wobec ciebie przemoc?
- mówię nauczycielowi – 4 odpowiedzi; bronię się – 6 odpowiedzi , unikam uderzeń; powiedział to
rodzicom sprawcy ; wobec innych postępuje tak samo- 2 odpowiedzi; uciekam; mówię o tym najbliższej
koleżance;
14. Czy ktoś ci pomógł, gdy byłeś ofiarą przemocy? Jeśli tak, to w jaki sposób?
• nauczyciel - jak pomógł? Tak; rozdzielił nas ; wpisał mu uwagę – 2 odpowiedzi; kazał
przeprosić
• kolega, koleżanka - jak pomógł? .kolega-obronił mnie – 5 odpowiedzi; poszedł do
nauczyciela – 4 odpowiedzi; mówili żeby mnie nie bił;; pocieszała mnie –2 odpowiedzi
• mama, tata - jak pomógł – namówili mnie, żeby o tym powiedzieć; powiedziała
nauczycielowi- 4 odpowiedzi
Wnioski:
Z przeprowadzonej ankiety wynika, że wśród uczniów istnieje agresja, w której uczestniczyli bądź byli
świadkami sami uczniowie. Jako główną formę uczniowie wybierali najczęściej: przezywanie – 14
uczniów; wyśmiewanie – 25 uczniów; obgadywanie – 22 uczniów ; grożenie, zastraszenia – 8 uczniów;
okradanie – 5 uczniów; wymuszanie pieniędzy – 1 uczeń ; bicie, kopanie lub popychanie – 24 uczniów
zamykanie w pomieszczeniach – 1 uczeń . Miejscem, w którym najczęściej dochodziło do wymienionych
wcześniej zagrożeń jest: korytarz – 21 odpowiedzi; boisk– 18 odpowiedzi; sala lekcyjna – 15 odpowiedzi;
szatnia – 13 odpowiedzi; przy sklepiku – 8 odpowiedzi; w łazience – 4 odpowiedzi; przed szkołą – 16
odpowiedzi.
Niepokojącym jest fakt, iż zdarzenia te mają miejsce kilka razy w tygodniu oraz większość uczniów nie
zawiadamia nauczycieli czy innej osoby o zaistniałej sytuacji w zawiązku z tym nie może otrzymać
pomocy od osób starszych.
Ankieta dla nauczycieli
10
W ankiecie brało udział 6 nauczycieli
2. Czy na terenie naszej szkoły zetknąłeś się osobiście, bądź wiesz/ słyszałeś o:
1.
2.
3.
4.
5.
Palenia papierosów przez uczniów
Picia alkoholu przez uczniów
Zażywania narkotyków przez uczniów
Zażywania anabolików i sterydów
Przemocy rówieśniczej
TAK
1 odpowiedź
3 odpowiedzi
NIE
5 odpowiedzi
6 odpowiedzi
6 odpowiedzi
6 odpowiedzi
3 odpowiedzi
6
5
pytanie 1
4
pytanie 2
3
pytanie 3
2
pytanie 4
1
pytanie 5
0
Tak
Nie
2. Jeśli na któreś z powyższych możliwości odpowiedziałeś TAK, to zaznacz gdzie miało to miejsce
Palenie
papierosów
Picie alkoholu
Zażywanie
narkotyków
Zażywanie
anabolików
W szatni
W toalecie
Na boisku
szkolnym
Na lekcji
Podczas
wycieczek
szkolnych
Podczas dyskotek
Inne- opisz jakie Obok sklepu
Przemoc
rówieśnicza
1 odpowiedź
4 odpowiedzi
W czasie przerw
Na korytarzu
3. Czy zetknąłeś się z propozycją zażycia, bądź kupna narkotyków?
TAK
Na terenie naszej szkoły
Gdzie indziej
NIE
6 odpowiedzi
Na terenie gminy
5 odpowiedzi
Ankieta dla nauczycieli
1. Czy w ciągu ostatniego roku spotkała/eś się z przejawami przemocy w szkole, w której pracujesz?
Przez przemoc rozumiemy sytuacje, w których uczeń lub grupa uczniów wyśmiewa kolegę (koleżankę),
obraża, obgaduje, bije, zamyka w pomieszczeniu, pozbawia pieniędzy lub innych rzeczy.
tak - 6 odpowiedzi
nie
2. W jaki sposób się o tym dowiedziała/eś:
11
•
byłem tego świadkiem – 4 odpowiedzi
•
usłyszałem od ucznia – 5 odpowiedzi
•
dowiedziałem się od innych nauczycieli lub dyrektora – 4 odpowiedzi
•
usłyszałem od rodziców uczniów 1 odpowiedź
3. Z jakimi przejawami przemocy się spotkała/eś?
•
Przezywanie – 5 odpowiedzi
•
Wyśmiewanie – 5 odpowiedzi
•
Obgadywanie – 4 odpowiedzi
•
izolowanie w klasie – 1 odpowiedź
•
grożenie, zastraszenia – 2 odpowiedzi
•
wymuszanie pieniędzy – 1 odpowiedź
•
bicie, kopanie lub popychanie – 3 odpowiedzi
4. Jak zareagowała/eś będąc świadkiem takiego zdarzenia w szkole?
- odbyła się rozmowa z ucznia z nauczycielem, rodzicem, obniżono zachowanie;
- wyjaśniłam z uczniami powód takiego zachowania, udzieliłam nagany- uwaga do dzienniczka; rozmowa
z rodzicami – 3 odpowiedzi
- starałam się wskazać na właściwe zachowanie
5. Co zrobiła/eś, gdy usłyszała/eś o takim przypadku?
- zgłosiłam wychowawcy, wspólnie z innymi nauczycielami ustaliłam jak reagować, zapobiegać takim
zachowaniom – 3 odpowiedzi
– zwróciłem uwagę uczniom – pogadanka w klasie na temat niewłaściwego zachowania; odnotowanie
uwagi w dzienniczku do rodziców – 2 odpowiedzi
Wnioski:
Z przeprowadzonej ankiety wynika, że na terenie szkoły nie ma problemu nikotynowego, alkoholowego
czy narkotykowego. Potwierdził się jednak problem przemocy rówieśniczej, która najczęściej przejawia
się poprzez : przezywanie, wyśmiewanie, obgadywanie, bicie, kopanie lub popychanie. Każdy nauczyciel
będąc świadkiem lub słysząc o zaistniałym wydarzeniu starał się podjąć natychmiastowe kroki, które
miały na celu doprowadzenie do wyjaśnienia sytuacji oraz jej zlikwidowania czy zniwelowania.
KROK VIII
WERBALIZACJA ZALECEŃ PROGRAMU
Stwierdzenie prawidłowości:
a) w szkole mają miejsce przypadki przemocy, pobicia, agresywnych zachowań,
b) uczniowie byli świadkami zaczepek słownych, bójek, kradzieży, wyłudzania,
c) nie wszyscy uczniowie czują się w szkole bezpieczni ,
d) około połowa ankietowanych padła ofiarą zaczepek słownych lub fizycznych,
e) zauważa się niewłaściwe zachowanie uczniów w klasie,
12
f) dostrzega się nieodpowiednie zachowanie uczniów podczas poruszania po drodze,
g) zauważa się dość dobry kontakt rodziców z dziećmi.
W naszym programie zaleca się następujące działania:
• zaznajomienie uczniów z przyczynami zachowań agresywnych, rodzajami agresji,
z funkcjonującymi w społeczeństwie moralnymi i prawnymi konsekwencjami zachowań
agresywnych,
• wykształcenie u uczniów optymalnej samooceny, sposobu podnoszenia własnej wartości,
• nauczenie dzieci asertywnego wyrażania emocji ze szczególnym wyrażaniem gniewu,
• wykształcenie u dzieci umiejętności społecznie aprobowanego sposobu postępowania w
sytuacjach konfliktowych,
• dostarczenie dzieciom możliwości rozładowania napięcia emocjonalnego w sposób
kontrolowany,
• organizowanie zespołów samopomocowych na terenie szkoły,
• organizowanie dodatkowej opieki przez rodziców w ich wolnym czasie.
Objęcie w pewnym zakresie w/w działaniami nauczycieli i rodziców.
KROK IX
OKREŚLENIE CELU PROGRAMU
Przypadki przemocy i agresji, które zostały zauważone i zdiagnozowane w badaniach ankietowych nie
są zjawiskiem niepokojącym. Jak wynika z analizy nasilenie zjawiska może budzić niepokój , lecz
sądzimy, że podjęte przez nas działania będą przeciwdziałać i zapobiegać zachowania agresywne
i przemoc w szkole, oraz kształcić opanowanie technik radzenia sobie z agresją innych.
Określone cele będą realizowane w następujących zadaniach programowych:
1. Formy agresji, jej przyczyny i skutki (jak rodzi się konflikt?).
2. Usuwanie przyczyn przemocy i agresji w środowisku.
3. Wskazywanie na przypadki przemocy i agresji.
4. Nasze stanowisko wobec przemocy, agresji i sytuacji konfliktowych.
5. Uświadomienie uczniom potrzeby bezpieczeństwa.
6. Ukazanie zachowań alternatywnych w sytuacjach wyzwalających agresję.
Praca z dziećmi wymaga cierpliwej pracy całej społeczności szkolnej, dlatego też programem zostali
objęci uczniowie, nauczyciele i rodzice. Myślimy, że realizacja tego programu przyniesie zamierzone
efekty i dadzą się one zauważyć w postaci pozytywnych zmian w zachowaniu uczniów.
DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ PROGRAMU
1. Wychowawca dokumentuje swoje działania wychowawcze związane z realizacją programu
2. Wszyscy nauczyciele gromadzą informacje o formach udzielonej pomocy dzieciom
represjonowanym, ale również dzieciom dokonującym aktów przemocy.
3. Nauczyciele zapisują wszelkie działania związane z realizacją Szkolnego Programu
Profilaktycznego.
4. W dzienniku lekcyjnym przed tematem świadczącym o realizacji programu wpisujemy zielonymi
literami PP (wielkimi).
13
KROK XI
EWALUACJA PROGRAMU
W kwietniu 2007 roku ponownie zostanie przeprowadzona diagnoza zjawiska przemocy i agresji
w szkole ankietą skierowaną do uczniów, nauczycieli i rodziców.
W badaniu skuteczności programu wykorzystana również zostanie dokumentacja prowadzona
przez wychowawców i nauczycieli w trakcie realizacji programu.
14